Upload
pecha-kucha
View
942
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Informatiesessie over het motiverende denkkader van het Inloophuis Eetstoornissen (AN-BN vzw: www.anbn.be)
Citation preview
Motivationeel werkenmet mensen met een
eetstoornis
Inleiding
• Iedereen is gemotiveerd, of toch niet?• Grote verschillen, maar veralgemeend:
– AN: minder ziekte-inzicht bij 1ste contact, grote angst om controle uit handen te geven => “niet gemotiveerd” ?
– BN/BED/andere ES: last van symptomen, maar grote angst voor verandering en opgeven van (gevoel van) controle=> “niet gemotiveerd” ?
• Hoe begrijpen? Hoe mee omgaan? opleiding KERN, voorjaar 2009
Algemene info Inloophuis AN-BN
• Zelfhulp: lotgenotencontact aanbieden• Geen therapie of behandeling (wel doorverwijzing
indien gewenst)
• Vrijwillig, vrijblijvend en anoniem• Divers aanbod (mediatheek, online forum, wekelijkse chat,
telefoonpermanentie, online help-desk, doorverwijzing, voorlichting, workshops of infosessies,…)
• Ondersteuning door hulpverlener voor:– Vrijwilligers– Bezoekers– Werking
1. Waarom doen we wat we doen?Soorten motivatie
Oefening 1: Probeer de volgende motiveringen per twee bijeen te plaatsen volgens de soorten motivatie die ze voorstellen. Vul voor de onderste uitspraak de mate in waarin je akkoord gaat.
“Een goede reden voor mij om deel te nemen aan deze infosessie is…”
1) …omdat dit is wat anderen (bv. mijn ouders, partner,…) van mij verwachten.
2) …omdat ik deze persoonlijk erg waardevol vind.
3) …omdat anderen (bv. mijn ouders, partner,…) me anders dreigen te bestraffen.
4) …omdat ik me schuldig zou voelen als ik het niet zou doen.
5) …omdat ik deze als uitdagend ervaar.
6) …omdat ik overtuigd ben dat deze heel erg zinvol zijn.
7) …omdat ik door de regels van motiverend werken geboeid ben.
8) …omdat ik mezelf wil bewijzen dat ik mijn problemen kan oplossen.
WAAROM WE DOEN WAT WE DOEN
Autonome Motivatie
GecontroleerdeMotivatie
Verplichting, druk, stress
Intrinsieke Motivatie
Extrinsieke motivatie
Welwillend, psychologisch vrij
Plezierpassie,
interesse
Persoonlijk belang,
betekenisvol
Straf,beloning,
verwachting
Schaamte, schuld,
zelfwaarde
“Moeten” “Willen”
1 en 3 4 en 8 2 en 6 5 en 7
Externe motivatie
Geïntrojecteerde motivatie
Geïdentificeerde motivatie
Interne motivatie
WAAROM WE DOEN WAT WE DOEN
Geboeidheid, interesse,
plezier
Persoonlijk belang, zinvol
Straf, beloning,
verwachting
Schaamte, schuld,
zelfwaarde
Waarom kom je naar het Inloophuis?
‘omdat ik moest van mijn
partner’
‘omdat ik me anders
schuldig voel’
‘omdat ik zo aan mijn
problemen kan werken’
‘omdat ik het leuk vind om
mezelf te leren ontdekken’
Waarom antwoord je op een vraag om verduidelijking?
‘omdat jij anders ontgoocheld zal
zijn’
‘omdat ik wil bewijzen dat ik
het kan’
‘omdat ik inzie dat dit voor mij belangrijk is’
‘omdat het voor mij een uitdaging is’
Effecten van “Willen” en “Moeten”
“Willen”
“Moeten”
Spanning
Medewerking
Kwaliteit samenwerkingsrelatie
Drop-out
Herval
Coping bij herval
Stilstaan voelt alleen maar als vastzittenals je vindt dat je verder moet!
De situatie laten zoals die is, is ook veranderen
omdat de rest verder gaat!
Stilstaan geeft tijd om de blik naar binnen te richten en je te verdiepen in het verhaal
van de bezoeker…
Stilstaan voelt alleen maar als vastzittenals je vindt dat je verder moet!
De situatie laten zoals die is, is ook veranderen
omdat de rest verder gaat!
Stilstaan geeft tijd om de blik naar binnen te richten en je te verdiepen in het verhaal
van de bezoeker…
2. Wat is Motiveren?
Motiveren is iets anders dan bekeren!
• Motiveren volgens Van Dale: – argumenten aanvoeren voor, – met redenen omkleden– niet ‘motiveren tot’ maar ‘motiveren van’
• Bekeren volgens Van Dale: – tot inkeer brengen – overhalen van het kwade tot het goede
Motivationeel werken (participatie)
Motivatie
Moeten = gecontro-
leerde motivatie
Willen= autonome motivatie
Intern
Extern
Passie – intrinsiek belang
Persoonlijk belang
Persoonlijke
Aanvaarding
(PA)
interactie tussen bezoeker en omgeving
Algemene en concrete praktische motivationele strategieën die verandering bevorderen of remmen.
• Empathisch handelen: werken vanuit world-view van onzebezoekers
• Geloof in kunnen ondersteunen: vertrouwen schenken
• Helpen om discrepantie tussen huidige en gewenste situatie te laten inzien
= eigen argumenten tot verandering laten formuleren
• ‘rolling with resistance’: interpersoonlijk fenomeen (Miller, 1985)geen individueel gebrek aan motivatie
Basisideeën motiverend werken
Basishouding motiverend werken
Motivationele gespreksvoering
Onvoorwaardelijke acceptatie van de bezoeker(s)
Meegaan met de weerstand
Samenwerken met de bezoeker(s)
Contact krijgen en houden
Verantwoordelijk-heid bij de bezoeker(s) laten
3. Fasen van verandering
Niet iedereen is op élk moment even “overtuigd” van:• de noodzaak tot veranderen• de eigen wens om te veranderen
1. Voorbeschouwing: geen intentie tot verandering
2. Overpeinzing
3. Beslissing
4. Actieve verandering
5. Consolidatie: vasthouden verandering
(6. HERVAL)
Voordelen verandering < nadelen
Prochaska & DiClimente
Welke behoeftes zouden volgens jullie aan de volgende kenmerken voldoen?
Psychologisch
Aangeboren Fundamenteel
Universeel
4. Zelfdeterminatietheorie
Psychologische basisnoden
Nood aan autonomie
A
-Initiator zijn van eigen acties
-Zelf aan basis liggen van gedrag
Nood aan competentie
C
-Gedrag tot een goed einde kunnen
brengen -Controle hebben
over uitkomst gedrag
Nood aan verbondenheid
B
-Geliefd worden door anderen
-Goede, close relaties hebben
Vb. themabijeenkomst(Deci & Ryan, 1985, 2000; Ryan & Deci, 2000)
Psychologischenoodbevrediging
Psychischeonzekerheid
Relationeel: afsluiten
Schematisch overzicht
Autonomie
Competentie
Relationeleverbondenheid
Eetstoornis-gedrag
BASIS COMPENSATIE
Zelfwaarde
Willen vs. moeten
Welzijn
Medewerking
Drop-out & herval
Schematisch overzicht
Autonomie
Competentie
Relationeleverbondenheid
4. Methode Inloophuis
MotivatieA-B-C
AutonomieverBondenheidCompetentie
Onderhandelen
Voorbereidend werk Plan van aanpak
Onthaal
- informeren werking ILH- hulpvraag
detecteren en vertalen
- fase van verandering?
Doelen
ReflecterenVoor- en nadelenPsycho-educatieGesprekken met
lotgenotenContact opnemen met hulpverlener
of opname-instelling
Schematisch overzicht
CompetentieStructurerende vs. Chaotische context
AutonomieAutonomie-
ondersteunende vs. controlerende context
VerBondenheidWarme vs.
kille & verwaarlozende context
5. Motiverende gesprekstechnieken
• Non-verbale technieken• Luistertechnieken• Aandachtgevend gedrag• Reflecteren Papegaaien en parafraseren Reflecteren van gevoelens/interne
conflicten Structureren en samenvatten • Vragen stellen (“niet weten”) = Socrates• Positief herbenoemen/herstructureren
= geen wondermiddeltjes!
Wat is Socratisch Motiveren?
• Socrates staat voor: – Niet weten, geen eigen mening geven– Vragen leiden tot vergeten antwoorden– Iemand helpen zichzelf te leren kennen– “Psychologische verloskunde”: baren van het
antwoord dat in iemand zit!
Veranderingsfasen en Strategie
Fase 1: geen probleem of veranderwens
Relatie onderhouden (hoe gaat het?), vinger aan de pols (gaat het nog?) en contact met omgeving (wat vinden zij ervan?), niet veranderen!
Fase 2: zorgen, ambivalentie, twijfel
Balans opmaken, informatie verzamelen (boeken, forum) / geven gericht op mogelijke alternatieven (therapeutenlijst, zelfhulpboeken, lotgenotencontact), accepteer status-quo!
Fase 3: wens tot gedragsverandering, actie
Actie, verander, probeer alternatief: registreer voor- en nadelen, evalueer en stel bij
Blokkades voor veranderingVoorbeschouwing
gebrek aan geïntegreerde kennis over probleemonvoldoende zelfwaardegevoel
Overpeinzing
onvoldoende zorgen
angst prettige aspecten / voordelen te verliezen
onvoldoende gevoel van competentie
Beslissing
geen veranderingsmethode kennen
veranderingsmethoden niet zien zitten
onvoldoende gevoel van competentie
Actieve verandering
angst om het wél te kunnen
selectief geheugen: de negatieve herinneringen worden “vergeten”
Vijf redenen om niet te veranderen
• Niet zeker weten wat je wilt (je kunt alleen maar verdwalen als je weet waar je naar toe wilt)
• Angst voor het verliezen van (illusoire) voordelen (je weet wat je hebt, niet wat je krijgt…)
• Dissociatie van de nadelen (‘het valt best mee’)• Genetische predispositie tot luiheid /
automatismen: veranderen kost inspanning (voorkeur voor ‘kabbelen’)
• Ziektewinst (korte >> lange termijn)
Vragen?