1

MOÄT TRONG NHÖÕNG “HIEÄN TÖÔÏNG”

DAÂN SOÁ TRONG THEÁ KYÛ XXI LAØ CON

NGÖÔØI SOÁNG LAÂU HÔN – TUOÅI THOÏ

CAO HÔN

HIEÄN TÖÔÏNG LAÕO HOÙA

2

AÛnh höôûng toaøn caàu cuûa tuoåi taùc

“Coù khoaûng 600 trieäu ngöôøi lôùn hôn

hay baèng 60 tuoåi vaøo naêm 1999, döï

ñoaùn vaøo naêm 2050, con soá naøy laø 2

tæ. Vaøo thôøi ñieåm naøy, daân soá vôùi soá

ngöôøi giaø seõ nhieàu hôn daân soá treû

(tuoåi döôùi 14).”

UÛy ban daân soá Lieân hôïp quoác,

Khoa Kinh teá vaø Xaõ hoäi hoïc, 1999

5

NGÖÔØI CAO TUOÅI COÙ NHÖÕNG ÑAËC ÑIEÅM ÑAËC

TRÖNG MAØ NGÖÔØI LÔÙN TRÖÔÛNG THAØNH –

TRUNG NIEÂN KHOÂNG COÙ HOAËC CHÖA COÙ:

ÑOÙ LAØ SÖÏ THOAÙI TRIEÅN CUÛA TOAØN BOÄ CAÙC

HEÄ THOÁNG – CÔ QUAN TRONG CÔ THEÅ “ÑOÙ

LAØ HIEÄN TÖÔÏNG LAÕO HOÙA CHÖÙ KHOÂNG PHAÛI

BEÄNH TAÄT”

HIEÄN TÖÔÏNG LAÕO HOÙA

Tiếp cận lão khoa toàn diện: ỨNG DỤNG LÂM SÀNG

TĂNG HUYẾT ÁP CAO TUỔI

GS TS Đăng Van Phươc

9

Đăc điểm THA cao tuổi

Tỉ lệ THA gia tăng theo tuổi ở Hoa Kỳ

Heart Disease and Stroke Statistics 2004

10

Ng Lan Viet et al, Epidemiologycal survey of hypertension and risk factors in 8 cities and provinces of

Vietnam, 2008

Đặc điểm THA cao tuổi

Tỉ lệ THA gia tăng theo tuổi ở Việt Nam

11

Tăng huyết áp cao tuổi

• Đặc điểm nào cần lưu ý ?

• Mục tiêu điều trị có gì khác ?

12

Mark A. Supiano (2009). Hypertension. In: Jeffrey B. Halter, Joseph G. Ouslander.

Hazzard’s geriatric medicine and gerontology 6th, 975-983. McGraw-Hill.

Thay đổi cấu trúc và sinh lý liên quan đến THA cao tuổi

1. Thành động mạch xơ cứng

2. Giảm nhạy cảm thụ thể áp suất

3. Tăng hoạt hệ thần kinh giao cảm

4. Giảm đáp ứng của thụ thể alpha và beta adrenergic

5. Rối loạn chức năng nội mạc

6. Giảm thải trừ muối tại thận

7. Hoạt tính renin huyết tương thấp

8. Đề kháng insulin

9. Béo phì vùng bụng

Thay đổi cấu trúc và chức năng các hệ cơ

quan ở người cao tuổi.

Hazzard’s geriatric medicine and gerontology 6th edition 2009

Cứng động mach

Tuổi Động Mạch Là Gì ?

14

16

17

“L’homme n’a que l’âge de ses artères” (William Osler; in The Principles & Practice of Medicine, NY, 1906)

“Tuổi một người bằng tuổi các

động mạch của người đó”

(William Osler; in The Principles & Practice of Medicine, NY, 1906)

19

TUỔI TIM / TUỔI ĐỘNG MẠCH

✤ Tuổi mach liên quan tơi sự thay đổi

cấu trúc và chức năng mach máu.

✤ Tuổi mach tăng gây GIẢM độ đàn hồi

và làm TĂNG độ cứng thành mach.

✤ Bình thường, quá trình lão hóa mach

máu do giảm lượng elastin và tăng

lượng collagen.

Nilson P, Vascular Health and Risk Management 2008; 4(3) 547 - 52

20

Mark A. Supiano (2009). Hypertension. In: Jeffrey B. Halter, Joseph G. Ouslander.

Hazzard’s geriatric medicine and gerontology 6th, 975-983. McGraw-Hill.

Thay đổi cấu trúc và sinh lý liên quan đến THA cao tuổi

Thành động mạch xơ cứng

Differential effects of aging (20-80 yrs)

on large and small artery properties in humans

1. Elastic proximal arteries (aorta, carotid,…)

- increased stiffness - increased thickness - dilatation

- increased aortic length (restricted to the ascending aorta)

2. Muscular distal arteries (brachial, femoral,…)

- stiffness : unchanged

- internal diameter and lumen area : unchanged - endothelial dysfunction

3. Small arteries

- endothelial dysfunction

Tâaâm thu

Taââm trương Huyết aùp

Tình traïng bình thöôøng

Tâaâm thu

Taââm trương Huyết aùp

Giaûm tính co daõn

Peripheral

resistances

Arterial

compliance

Left Ventricle SYSTOLE

Left Ventricle

Arterial

compliance

Peripheral

resistances DIASTOLE

Arterial stiffness = loss of compliance function

Δ P (pressure wave augmentation)

P1

DBP

SBP

Pre

ssu

re (

mm

Hg

)

Time (ms)

Williams B, for the CAFE Investigators, AHA Dallas, 2005

Pulse Wave Augmentation

Sóng ĐM ngoại biên ở người 25 tuổi

Sãng ®éng m¹ch ngo¹i biªn

Sãng ®éng m¹ch ngo¹i biªn

Sóng ĐM ngoại biên ở người 47 tuổi

Sãng ®éng m¹ch ngo¹i biªn

Sóng ĐM ngoại biên ở người 80 tuổi

29

HA tâm thu tăng và HA tâm trương giảm

The Framingham Heart Study. Circulation 1997. 96:308-15.

Đặc điểm THA cao tuổi

30

Đặc điểm THA cao tuổi: Có đường cong J và cửa sổ điều trị hẹp

Denardo et al. Am J Med 123:719-726, 2010

31 Blacher et al. Arch Intern Med. 2000;160.

2-Y

ear

Ris

k O

f E

nd P

oin

t

Systolic Blood Pressure (mm Hg)

Diastolic

Pressure

(mm Hg)

EWPHE (N=840)

Syst-Eur (N=4695)

Syst-China (N=2394)

HA tâm thu và Áp lực mạch tiên đoán nguy cơ tốt nhất THA cao tuổi

A Meta-Analysis

32

Đặc điểm THA cao tuổi:

Nguy cơ bệnh mạch vành Lewington et al. Lancet. 2002; 360:1903-1913

Tử suất bệnh mach vành

Tuổi

33

FEVER: BN THA càng lớn tuổi,

nguy cơ biến cố tim mạch càng cao

Lisheng Liu, Yuqing Zhang, Guozhang Liu, Wei Li, Xuezhong Zhang &

Alberto Zanchetti for the FEVER Study Group

34 ACC 2011

Diabetes

Metabolic

syndrome

Chronic

kidney

disease Các biến cố tim mach thường găp trên

BN THA cao tuổi

THA là yếu tố nguy cơ tim mạch thường gặp nhất trên người cao tuổi

Yếu tố nguy cơ tim mạch khác đi kèm THA ở người cao tuồi

Đặc điểm THA cao tuổi

35

Cần lưu ý

• THA giả tạo

• Tụt HA tư thế đứng

Đặc điểm THA cao tuổi

36

Tăng huyết áp giả tạo

• Đo huyết áp cao nhưng thật sự HA bình thường

• Động mạch bị cứng, xơ hóa, vôi hóa

• Chẩn đoán

• Không tổn thương cơ quan đích

• Điều trị thuốc hạ áp gây chóng mặt, ói mữa, tiểu ít, lú lẫn, mờ mắt

• Dấu Osler dương tính ( 7.2% - 3387 Bn NC SHEP )

• Đo HA ngón tay

• Đo HA nội mạch

• Điều trị: điều chỉnh lối sống

37

Đặc điểm THA cao tuổi:

Tụt huyết áp tư thế

• HA đứng ≤ HA ngồi 20/10mmHg

• Dựa HA đứng thấp hơn để điều chỉnh thuốc

• Thận trọng tụt HA gây té ngã- chấn thương

Mục tiêu điều trị THA cao tuổi

39

Mục tiêu điều trị THA ở người cao tuổi

Điều trị

Không có đái tháo đường và bệnh thận man:

- 60-79 tuổi < 140/90 mmHg

- ≥ 80 tuổi: 130 đến < 150, tối ưu 140-145 mmHg

Có đái tháo đường và/hoăc bệnh thận man: < 130/80 mmHg

ACC 2011

Mark A. Supiano (2009). Hypertension. In: Jeffrey B. Halter, Joseph G. Ouslander.

Hazzard’s geriatric medicine and gerontology 6th, 975-983. McGraw-Hill.

MỨC HUYẾT ÁP MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

KHUYẾN CÁO DÂN SỐ MỨC HUYẾT ÁP MỤC TIÊU (mmHg)

JNC VIII 2014

Dân số chung >= 60 tuổi < 150/90

Dân số chung < 60 tuổi

< 140/90 BN tiểu đường

BN có bênh thận mạn

ESH/ESC 2013

BN lớn tuổi < 150/90

BN trẻ

< 140/90 BN có bệnh thận mãn/không protein niệu

BN có bệnh thận mãn/ có protein niệu < 130/90

BN tiểu đường < 140/85

NICE 2011

BN THA >= 80 tuổi < 150/80

BN THA < 80 tuổi < 140/80

41

Điều chỉnh huyết áp

• Khởi đầu liều thấp, tăng liều chậm

Start slow, go slow

Slow and sure

Stage 1 Hypertension

SBP 140-159 mmHg or

DBP 90-99 mmHg

ACEI, ARB, CA, diuretic,

or combination

Stage 2 Hypertension

SBP ≥160 mmHg or

DBP ≥100 mmHg

Majority will require ≥2 drugs to

reach goal if ≥20 mmHg above

target. Initial combinations

should be considered. The

combination of amlopidine with

an RAS blocker may be preferred

to a diuretic combination, though

either is acceptable.

Compelling Indication

• Heart Failure

• Post myocardial infarction

• CAD or High CVD risk

• Angina Pectoris

• Aortopathy/Aortic Aneurysm

• Diabetes

• Chronic kidney disease

• Recurrent stroke prevention

• Early dementia

Initial Therapy Options*

THIAZ, BB, ACEI, ARB, CA,

ALDO ANT

BB, ACEI, ALDO ANT, ARB

THIAZ, BB, ACEI, CA

BB, CA

BB, ARB, ACEI, THIAZ, CA

ACEI, ARB, CA, THIAZ, BB

ACEI, ARB

THIAZ, ACEI, ARB, CA

Blood pressure control

*Combination therapy

Principles of Hypertension Treatment in the Elderly

Not at Target BP

Optimize dosages or add additional drugs until goal BP is achieved.

Refer to a clinical hypertension specialist if unable to achieve control.

Lifestyle Modifications

Initial Drug Choices

Not at Target BP

With Compelling Indications Without Compelling Indications

42

43 43 Author | 00 Month Year Set area descriptor | Sub level 1

New Treatment Algorythm for Hypertension

(British Hypertension Society) 2011

44

44

Chẹn kênh canxi phù hợp với THA ở người cao tuổi

• Phù hợp với sinh lý bệnh THA ở người cao tuổi là cứng động mạch

• Có nhiều tác dụng tốt trên THA cao tuổi có bệnh lý phối hợp: Đau

thắt ngực, Rối loạn nhịp (Non- DHP CCB)

• Dung nạp tốt ở người cao tuổi.

• CCB được khuyến cáo bởi ACC/AHA 2011:

• Amlodipine

• Felodipine

• Nifedipine

• Nicardipine

• Diltiazem

• Verapamil

ACCF/AHA 2011 Expert Consensus Document on Hypertension in the Elderly

45

Kết luận: THA cao tuổi

• Có đặc điểm riêng

Tỉ lệ THA rất cao

THA tâm thu với nguy cơ tim mạch cao

Thường kèm dầy thất trái, HCCH, ĐTĐ, bệnh thận mạn

Thường gặp THA giả tạo, tụt HA tư thế

• HA mục tiêu ≥ 80 tuổi: 130 đến < 150 mmHg. Tối ưu 140-145 mmHg