Upload
phieu-pho-to-rap
View
250
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
MUÏC TIEÂU HOÏC TAÄP� Bieát ñöôïc giôùi haïn giöõa ÑHH treân & döôùi
� Trình baøy ñöôïc TCLS cuûa vieâm muõi, xoang, tai giöõa, hoïng
� Phaân bieät ñöôïc vieâm thanh thieät caáp & vieâm thanh quaûn caáp
� Phaân ñoä ñöôïc khoù thôû thanh quaûn
� Ñieàu trò ñöôïc caùc beänh vieâm hoâ haáp treân
VIEÂM MUÕI HAÀU� Taùc nhaân
� Rhinovirus, Coronavirus, RSV, Influenza, Parainfluenza…
� S.pneumoniae, H.influenzae, M.catarrhalis, Streptococcus nhoùm A, S.aureus
� Trieäu chöùng: ± 6 laàn/naêm ôû treû 2-6 tuoåi
� Haét hôi, chaûy muõi, taéc muõi, raùt hoïng, ho, soát nheï� Khi ≥ 390C, coù 3 vaán ñeà phaûi nghó ñeán:
� Do chính beänh vieâm muõi
� Trieäu chöùng cuûa nhieãm truøng khaùc: soát phaùt ban, sôûi
� Nhieãm vi truøng ñi keøm
VIEÂM MUÕI HAÀU (tt)� Khaùm: phaùt hieän b.chöùng & loaïi tröø n.truøng ≠
� Bieán chöùng: 5% coù bieán chöùng vieâm xoang� < 3 thaùng: taéc muõi, khoù thôû
� Vieâm tai giöõa caáp: 10%, thöôøng 6th – 2 tuoåi
� Vieâm xoang haøm: >3 tuoåi, nghó ñeán khi >10 ngaøy
� Ñieàu trò:� Haï soát, röûa huùt muõi = NaCl 9%0
� Choáng x.huyeát: taïi choå, toaøn thaân, vit C
� Khaùng sinh: VTGC, VTGTD, bieán daïng maøng nhó: Amox, C1, Macrolide neáu coù dò öùng.
VIEÂM TAI GIÖÕA� Ñònh nghóa:
� VTGC:chaûy muû tai < 2w, maõn ≥ 2w� VTGTD: chaûy dòch trong sau ñieàu trò VTGC� VTGC o ñaùp öùng ñieàu trò: TCLS coøn sau 48 h ñieàu trò
� VTGC taùi phaùt: 3 ñôït/6 thaùng� Vieâm tai giöõa coù bieán chöùng: toån thöông o hoàiphuïc: dính maøng nhó vaøo xöông, thuûng nhó, moønxöông, cholesteatoma
VIEÂM TAI GIÖÕA (tt)� Taùc nhaân:
� S.pneumoniae 30-50%, H.influenzae 30-40%, M.catarrhalis, ≠: S.aureus, Alloiococcus otitidis, Turicella otitidis, ± virus
� 6% gaây ra do virus ñôn thuaàn
� < 3th: ngoaøi VK treân coøn coù Enterobacter, P.aeruginosa, C.trachomatis, yeám khí
� Laâm saøng: � 6th–2t, nam > nöõ, 80% bò 1 laàn, 1/3 treû bò ≥ 3 laàn
� 70% töï khoûi, ± bieán chöùng: vieâm x.chuûm, NTH, VMN, ± di chöùng ñieác
VIEÂM TAI GIÖÕA (tt)� Laâm saøng (tt):
� 2 daáu hieäu kinh ñieån:� Soát: ½ - 2/3 treû. > 400C: n. truøng nôi khaùc, NTH� Ñau tai: ½ treû. Treû < 2 tuoåi: ¼ tröôøng hôïp
� Khaùm maøng nhó:� Xung huyeát lan toûa ± maøu vaøng, phoàng leân, diñoäng keùm ± vôõ muû
� Daáu toån thöông o hoài phuïc: xô, tuùi co ruùt, thuûngnhó, cholesteatoma
� Daáu hieäu kích thích maøng naõo, khaùm x chuûm: söng, noùng, ñoû, ñau?
VIEÂM TAI GIÖÕA (tt)� Moái lieân quan giöõa vi khuaån & laâm saøng:
� ≥ 3805C + ñau tai döõ doäi: 50% do S. pneumoniae
� Vieâm keát maïc muû: 75% do H.influenzae
� Thuûng nhó sôùm: Streptococcus nhoùm A
� Vieâm tai giöõa caáp do M.catarrhalis # H. influenzae,
S. pneumoniae # Streptococcus nhoùm A
VIEÂM TAI GIÖÕA (tt)� Chaån ñoaùn phaân bieät:
� Ñau tai: vieâm tuyeán mang tai, ñau raêng, vieâmtaáy haïch vuøng coå, vieâm oáng tai ngoaøi, chaánthöông, dò vaät trong tai ngoaøi
� Maøng nhó xung huyeát: soát cao, vieâm muõihoïng, ñang côn khoùc, chaán thöông maøng nhósau veä sinh tai
VIEÂM TAI GIÖÕA (tt)� Bieán chöùng:
� Vieâm tai giöõa thanh dòch, taùi phaùt
� Ñieàu trò:� Chæ ñònh choïc doø:
� Ñau tai döõ doäi, noân oùi lieân tuïc
� Vieâm meâ ñaïo möng muû, vieâm xöông chuûm
� Thaát baïi vôùi khaùng sinh: TCLS toàn taïi, naëng leân > 48h
VIEÂM TAI GIÖÕA (tt)� Khaùng sinh:
� Amoxicillin+clavulinic acid, cefpodoxim, cefuroxim, ceftriaxone
� < 2 tuoåi: 10 ngaøy, ≥ 2 tuoåi: 5 ngaøy
� Ñaùnh giaù ñaùp öùng ñieàu trò sau 48-72 giôø
� Khaùc: giaûm ñau, haï soát, nhoû tai baèngquinolone khi chaûy muû tai ≥ 2 tuaàn
VIEÂM TAI GIÖÕA (tt)� Dieãn tieán:
� 50% hoài phuïc: 20-30% taùi phaùt trong voøng 1 thaùng sau
� 40% VTGTD: taùi phaùt VTG, 10% keùo daøi > 3 thaùng
� 10% thaát baïi
� Phoøng ngöøa: chuûng ngöøa pheá caàu, HB vaøcuùm giaûm taàn suaát taùi phaùt vieâm tai giöõa
VIEÂM XOANG� Giaûi phaãu-Sinh lyù:
� TB saøng hình thaønh sau thaùng 3rd thai kyø ± vieâm xoang saøng naëng/thaùng tuoåi ñaàu tieân sau sanh
� Xoang haøm coù sau thaùng 4th thai kyø, roõ/xquang > 2-3 tuoåi
� Xoang traùn coù vaøo ngaøy 5th–6th sau sinh, vieâm xoang naøy thöôøng > 10 tuoài
� Xoang böôùm naèm tröôùc hoá yeân vaø sau xoang saøng sau, nghó vieâm khi coù bieán chöùng ôû maét
VIEÂM XOANG (tt)� Giaûi phaãu-Sinh lyù (tt)
� 3 yeáu toá aûnh höôûng chöùc naêng xoang:� Loå thoâng xoang� Chöùc naêng teá baøo loâng� Taêng saûn xuaát / thay ñoåi ñoä nhaøy chaát tieát
� Xoang saøng sau & böôùm thoâng ra loå treân� Xoang traùn, saøng tröôùc & haøm thoâng ra loå giöõa� Leä ñaïo thoâng ra loå döôùi
VIEÂM XOANG (tt)� Taùc nhaân: S. pneumoniae: 25-45%, H. influenzae: 13-30%, M.catarrhalis: 10-15% � Vieâm xoang caáp tính: 10 ngaøy – 1 thaùng
� S. pneumoniae: +++
� H. influenzae: ++
� M. catarrhalis: ++
� Vieâm xoang baùn caáp: 1 – 3 thaùng� S. pneumoniae: ++
� H. influenzae: ++
� M. catarrhalis: ++
VIEÂM XOANG (tt)� Vieâm xoang maõn:
� S. pneumoniae: +
� H. influenzae: +
� M. catarrhalis: +
� S. aureus: +
� Yeám khí:+
� Vi truøng ≠:Streptococcus nhoùm A, TK gram (-)
� 10% do virus, 20% voâ truøng
VIEÂM XOANG (tt)� Laâm saøng:
� Caáp: ôû treû em o ñaëc hieäu� Chaûy muõi, ho ban ngaøy keùo daøi > 10 ngaøy� Caûm naëng + soát > 390C, chaûy muõi muû� Ñau maët + söng quanh hoác maét vaøo saùng sôùm, giaûm trong ngaøy, xuaát hieän laïi vaøo saùng hoâm sau.
� Ít gaëp: nhöùc ñaàu, maát muøi
� Baùn caáp: � T/C hoâ haáp keùo daøi 1-3 thaùng: chaûy muõi, ho ±ngaøy/ñeâm
� Nhöùc ñaàu ↑↓, soát nheï, ngaét quaûng
VIEÂM XOANG (tt)� Laâm saøng (tt)
� Maõn: � T/c hoâ haáp keùo daøi > 3 thaùng: xung huyeát muõi, chaûy muõi, ho ban ngaøy
� Ít gaëp: ñau hoïng buoåi saùng, hôi thôû hoâi� Caàn tìm n.nhaân: xô nang, SGMD, dò öùng
� Yeáu toá thuùc ñaåy:� Vieâm muõi dò öùng, hen, NKHH taùi phaùt� Giaûi phaãu: dò daïng muõi, chaán thöông muõi, u, polyps, dò vaät, cheû voøm haàu, TBS tím, chaán thöông do aùp suaát (bôi, laën)
VIEÂM XOANG (tt)� Laâm saøng (tt): khaùm
� Chaûy nhaày muû trong muõi / thaønh hoïng sau� Nieâm maïc muõi hoïng ñoû� ± Aán ñau treân vuøng xoang� ± Phuø quanh hoác maét, suïp mi, lieät v.ñoäng maét� ± Hôi thôû hoâi (loaïi tröø vieâm hoïng, veä sinh raêng mieäng keùm, dò vaät trong muõi) gôïi yù vieâm xoang do vi truøng
VIEÂM XOANG (tt)� Caän laâm saøng:
� X quang xoang: 7% treû < 1 tuoåi coù baátthöôøng nhöng o coù d.hieäu & tr.chöùng hoâ haáp
� Xaùc ñònh vieâm xoang khi: möùc khí dòch, môø ñoàngnhaát khoang xoang, daøy maøng nieâm > 5mm/ngöôøilôùn, > 4mm/treû em
� CT &MRI: vieâm xoang maõn ± bieán chöùng
VIEÂM XOANG (tt)� Ñieàu trò:
� Uoáng ñöôïc: Amox 90mg/kg/ngaøy, Azithromycin, Clindamycin
� Khoâng uoáng ñöôïc: Cefotaxim, Ampicillin-Sulbactam
� Thôøi gian: heát tr.chöùng 7 ngaøy, TB:10-14 ngaøy
� Bieán chöùng:� Vieâm moâ teá baøo hoác maét� Bieán chöùng trong soï
VIEÂM HOÏNG� Beänh caên:
� Vi khuaån: Streptococcus A:15-30%, C:1-5%, laäu caàu, baïch haàu, kî khí < 1%
� Virus: Rhino 20%, Corona, Adeno 5%, Herpes 4%, AÙ cuùm, cuùm 2%, ≠ 1%
� Mycoplasma, Chlamydia < 1%� Khoâng roõ nguyeân nhaân 40%
� Laâm saøng:� Streptococcus nhoùm A: ≥ 3 tuoåi, khôûi phaùt nhanh, ñau hoïng, soát, nhöùc ñaàu, noân, ñau buïng
VIEÂM HOÏNG (tt)� Laâm saøng (tt)
� Streptococcus A:� Hoïng ñoû� Söng amidan vôùi chaát tieát maøu ñoû & vaøng� Xuaát huyeát ñieåm treân khaåu caùi meàm & thaønh
hoïng sau� Löôõi gaø söng ñoû� Löôõi daâu� Haïch coå tröôùc lôùn, ñau� Phaùt ban toaøn thaân, bong vaûy 1-2 tuaàn sau
theo thöù töï töø ñaàu xuoáng chaân
VIEÂM HOÏNG (tt)� Vieâm hoïng do sieâu vi: dieãn tieán chaäm, khôûi phaùt vôùi chaûy muõi, ho, tieâu chaûy � Adenovirus: vieâm hoïng + vieâm keát maïc + soát� Enterovirus: boùng nöôùc xaùm 1-2mm coù vieàn ñoû bao quanh, lôùn daàn, vôõ ra thaønh veát loeùt nhoû, thöôøng keøm soát, nhöùc ñaàu, ñau buïng, chaùn aên, noân möûa ± h/c tay chaân mieäng
� Coxsackie A,B: soát, nhöùc ñaàu, noát 3-6mm traéng vaøng ôû thaønh sau hoïng, o boùng nöôùc, o loeùt
� Herpes simplex: nhuõ nhi, soát cao + vieâm nöôùu/ nieâm maïc mieäng
VIEÂM HOÏNG (tt)� Epstein Barr: vieâm hoïng + Amidan to xuaát tieát, coù maøng giaû, vieâm haïch coå, gan laùch to, phaùt ban vaø meät moûi toaøn thaân
� Chaån ñoaùn: � Ngöng keát haït latex: tìm lieân caàu nhoùm A
� ELISA: khaùng nguyeân viruùt
� Ñieàu trò:� Ngöøa thaáp khôùp caáp, vieâm vi caàu thaän caáp
� Giaûm bieán chöùng tuï muû: aùpxe quanh amidan, thaønh sau hoïng, vieâm tai giöõa nhieãm truøng
� Caûi thieän trieäu chöùng laâm saøng, ngaên chaän laây lan
VIEÂM HOÏNG (tt)� Vieâm hoïng lieân caàu nhoùm A:
� Benzathin penicillin TB lieàu duy nhaát: < 27kg: 600.000 ñv, > 27kg: 1.200.000 ñv
� Erythromycin: 30-50 mg/kg/ngaøy x10 ngaøy chia 3-4 laàn/ngaøy (5% khaùng)
� ± Amoxicillin+Clavulinic, C1, Clindamycin� Caét Amidan:
� Taùi phaùt ≥7 laàn/naêm hoaëc ≥5 laàn/naêm x 2 naêm lieân tieáp
� Aùp xe quanh amidan
VIEÂM THANH QUAÛN CAÁP� Beänh caên:
� Parainfluenza 1,2,3 – RSV 84%� Ít gaëp: influenza A,B, Adenovirus, Mycoplasma� Hieám gaëp: Rhino, Entero, Herpes simplex, Sôûi
� Laâm saøng:� 6th –3 tuoåi� Baét ñaàu baèng vieâm hoâ haáp treân: soát nheï, haét hôi, chaûy muõi, ñau hoïng, ho
� 3-4 ngaøy sau: khaøn gioïng, ho ong oûng nhö suûa, thôû rít thì hít vaøo, buù ñöôïc, tænh taùo, hoàng haøo
VIEÂM THANH QUAÛN CAÁP� Caän laâm saøng:
� CTM: bình thöôøng hoaëc taêng lympho� X quang coå thaúng: daáu hieäu thaùp chuoâng nhaø thôø 40%
� Ñieàu trò:� Nhaäp vieän: thôû rít tieán trieån/naëng luùc nghó, suy hoâ haáp, soát cao, veû nhieãm ñoäc
� Epinephrine 2,25% (0,01ml/kg),1%0 (0,1ml/kg) khí dung ± laäp laïi sau 30 phuùt
� Dexamethasone: 0,6mg/kg uoáng/TB
VIEÂM THANH THIEÄT CAÁP� Beänh caên:
� Haemophilus influenzae tyùp B/treû em� Streptococcus pneumoniae/ngöôøi lôùn SGMD� Hieám: H. parainfluenzae, S. nhoùm A, S.aureus
� Laâm saøng:� 75% 2-5 tuoåi (3,5 - 4 tuoåi), 25% < 2 tuoåi � Soát, ñau hoïng, ngheït tieáng, 90% dieãn tieán nhanh trong voøng 6 – 24 giôø
� 70% chaûy nöôùc boït, khoâng aên uoáng, ngoài tö theá ngöûi hoa
VIEÂM THANH THIEÄT CAÁP� Traùnh ñeø löôõi → taéc ñöôøng thôû. � Treû töï môû mieäng: vuøng haàu ñoû, nhieàu chaát tieát, ± thanh thieät söng ñoû nhoâ leân treân ñaùy löôõi.
� Caän laâm saøng: � CTM: BC taêng cao > 10.000/mm3: 85%� X quang coå nghieâng: daáu hieäu ngoùn tay caùi� Caáy maùu 75-90%(+)/beà maët thanh thieät 50%(+)� Ngöng keát haït Latex/nöôùc tieåu tìm KN HiB
VIEÂM THANH THIEÄT CAÁP� Ñieàu trò:
� Thoâng ñöôøng thôû ± ñaët NKQ/ môû khí quaûn� Khaùng sinh: C3 TM 7 ngaøy, chuyeån sang uoáng
� Bieán chöùng: � Töû vong 1%� 25% vieâm phoåi� Ít gaëp: vieâm maøng naõo, vieâm maøng ngoaøi tim
� Phoøng ngöøa:� Chuûng HiB