Yabanci Ortamlar Deneyi ve Bağlanma Stilleri

YABANCI ORTAMLAR (A STRANGE SITUATION)

PSK . LEBRİZ CANPOYRAZ GERMEN

KASIM 2016

PSK. LEBRİZ CANPOYRAZ GERMEN

BAĞLANMA


Bağlanma Kuramı (Attachment Theory)John Bowlby (1907-1990)

İngiliz çocuk psikiyatristi ve psikanalist

İlk bağlanma teorisyenidir

Çocukların hayatta kalabilmek için bağlanmaya ihtiyaçları vardır. Bağlanma evrimsel bir zorunluluktur.

Çocukların bakım verenleriyle kurdukları ilk bağların yaşam boyu süren etkileri vardır.

En kritik zaman: 6-24 ay

3 yaşına gelene kadar bağ oluşmazsa bundan sonra oluşmaz.


Bağlanmanın 4 Özelliği1- Güvenli Ortam: Çocuk korku veya tehlike hissederse bakım veren onu rahatlatır ve destekler.

2- Güvenli Zemin: Bakım veren, çocuğa öğrenebilsin, dünyayı keşfedebilsin diye güvenli bir zemin sağlar.

3- Yakınlığın Korunması: Çocuk, etrafını keşfederken kendini güvende hissetmek için bakım verene yakın durmaya çalışır.

4- Ayrılık Sıkıntısı: Çocuk, bakım verenden ayrıldığı zaman mutsuz, sorunlu ve üzgün olur.


Yabancı Ortamlar (A Strange Situation)Mary Ainsworth (1913-1999)

Kanadalı psikolog

Bowlby’nin Bağlanma Kuramı’nı geliştirdi.

Çocuklardaki farklı bağlanma şekillerini araştırmak için «Yabancı Ortamlar» değerlendirme tekniğini geliştirdi.


Ainsworth’e Göre Bağlanma Bebek doğduğunda bakım verenle yakınlığını sürdürmeye yönelik bir davranış repertuarıyladonatılmıştır. Bu davranışlar arasında en dikkat çekici olanı Bağlanma davranışıdır.

Bebeğin ağlaması bakım verme davranışını aktive eder ve bakım verenin bebeğin yakınına gelmesini sağlar.

Zamanla bebek bir kişiyi diğerinden ayırmaya başlar ve bağlanma davranışı oluşmaya başlar.

Çocuğun dil becerileri geliştikçe çocuk-bakıcı arasındaki iletişim ve birbirlerinin isteklerini anlama düzeyi artar.

Çocuğun kendilik tasarımı ve başkalarıyla ilgili tasarımı geliştikçe bakıcıdan ayrılmayı daha iyi tolere edebilir. Bakıcıdan daha uzun süre ve daha az sıkıntı duyarak ayrı kalabilir.

Motor hareketlerin gelişimiyle beraber çocuk yürümeye başlar, güvenli zemin olan bakıcıdan çevreyi keşfetmek için uzaklaşır.


Bağlanma Stilimiz İlişkilerimizi AçıklarBağlanma kuramına göre çocuk bebeklikten itibaren annesiyle geliştirdiği ilişkisini ilerleyen yaşlarda yakın ilişkilerinde model olarak kullanır.

Kişinin benlik modeli ve başkaları modeli bu sayede gelişir.

Benlik modeli, kişinin kendini ne ölçüde sevgiye layık, değerli bir birey olarak gördüğüdür.

Başkaları modeli, kişinin diğerlerini ne ölçüde güvenilir, ilgi ve sevgi sunmaya hazır olarak algıladığıdır.


Bağlanma Stilimiz İlişkilerimizi AçıklarBakım süreci tutarlı ise bebek ihtiyaçlarının önemli olduğuna dair bir fikir geliştirecek, bu fikir bir

süre sonra kendine güvene dönüşecektir. Dış dünyanın ihtiyaçlarına duyarlı iyi bir yer olduğu fikri

ise başkalarına olan güveni oluşturacaktır. Bu kişinin yetişkinlikteki duygusal ilişkisinin dengeli ve

güvene dayalı, psikolojik sorunlu dinamiklerden görece olarak arınık olması beklenir.

Bakım süreci tutarsızsa bebek dış dünyaya güven geliştiremeyecek, kendisinin de yeterince

sevilen bir canlı olduğuna inanamayacaktır. Yetişkinlikte bu kişinin duygusal ilişkilerde hem

kendisine hem de partnerine karşı güvensiz olması ihtimali yüksektir.


Yabancı Ortamlar DeneyiBebek ve annesi odada yalnız bırakılır. Bebek ortama alışır.

İçeri bir yabancı girer, aralarına katılır.

Anne, bebeği yabancı ile yalnız bırakarak ayrılır.

Anne odaya geri döner, yabancı ayrılır.

Anne bebeği tek başına bırakarak odadan ayrılır.

Yabancı tekrar odaya gelir.

Anne odaya döner, yabancı ayrılır.


Yabancı Ortamlar Deneyihttps://www.youtube.com/watch?v=QTsewNrHUHU


https://www.youtube.com/watch?v=QTsewNrHUHU

Güvenli BağlanmaAnnenin varlığında cesur, odayı oyuncakları keşfediyor ama anneden de tam kopuk değil, anne gidince ağlıyor ama geri döndüğünde kolayca sakinleşiyor, oynamak için yine güvenip anneyi kolayca bırakıyor.

Anne odadayken yabancıya sıcak davranıyor. Annesi dışardayken yabancıya sakıngan davranıyor.

Yeniden birleşme olduğunda bebek mutlu ve olumlu oluyor.

Yaklaşık %65

Benlik algısı + , başkaları algısı +

Bakım veren, çocuktan gelen sinyallere duyarlı olur, ihtiyaçlarına uygun yanıtverirse çocuk güvenli bağlanma gösterir.


Güvenli BağlanmaÇocuklukta Yetişkinlikte

Anneden ayrılabilme yeteneği vardır Güvene dayalı ilişkiler kurabilir

Korktuğunda annesi rahatlatır Öz saygısı vardır

Anne döndüğünde sevinç gösterir Yakın olduğu kişilerle duygularını paylaşmada rahattır

Anne-babayı yabancılara tercih eder Sosyal ilişkilere girer


Güvensiz Kaçıngan (avoidant) BağlanmaBebek bağımsızdır. Çevreyi keşfederken bağlanma figürünün varlığına bel bağlamaz.

Stres altındayken anneyi aramaz.

Anne gittiğinde huzursuz olmaz. Döndüğünde az ilgi gösterir.

Yabancı odadayken sakin ve normaldir.

Yaklaşık %15

Benlik algısı + , başkaları algısı -

Bakım veren çocuğun ihtiyaçlarına duyarsızsa, çocuk zor durumdayken yardımına koşmaz ise Güvensiz Kaçıngan (kayıtsız) davranış gelişir.


Güvensiz Kaçıngan (avoidant) BağlanmaÇocuklukta Yetişkinlikte

Anne-babadan uzak durur Yakınlık kurma sorunu yaşayabilir

Anne-babayla etkileşim ihtiyacı pek yoktur

Sosyal veya duygusal ilişkilere pek yatırım yapmaz

Anne-babayı yabancılardan daha fazla tercih etmez

Düşüncelerini ve duygularını diğerleriyle paylaşmak istemez veyapaylaşamaz


Güvensiz Kaygılı (ambivalent) BağlanmaBebek bağlanma figürüne karşı kararsız veya değişkendir.

Anne bebekle ilgilenmek istediğinde bebek reddeder. Diğer zamanlarda bebek adeta yapışkan ve bağımlı davranır.

Bebek üzüldüğünde annenin varlığı onu sakinleştirmez. Anne odayı terk ettiğinde aşırı huzursuz olur.

Yabancıdan korkar ve uzak durur. Anne odaya döndüğünde anneyle iletişim kurmaz, bazen uzaklaştırır.

Yaklaşık %15

Benlik algısı - , Başkaları algısı +

Güvensiz Kaygılı bağlanmada çocuk, bağlanma figüründen güven duygusu ve tutarlılık alamaz ve bunun sonucunda çevresini keşif için bağlanma nesnesinden uzaklaşmakta zorlanır. Kaygılıdır.


Güvensiz Kaygılı (ambivalent) BağlanmaÇocuklukta Yetişkinlikte

Yabancılara güvenmez Diğerlerine yakınlaşmakta isteksizlik duyar.

Anne gittiğinde aşırı strese girer Partnerleri tarafından sevilmediklerinden endişelenirler

Annenin odaya dönmesi onu rahatlatmış görünmez

İlişkiler bittiğinde perişan olur


Dezorganize Bağlanma (Mary Main, 1990)Çocuk anneyi tehlikeli olarak algılar ama aynı zamanda bu dünyada tek güvenilir limanıdır.

Çocuk, çözümsüz bir paradoks yaşar. Anne odadan çıktığında garip davranışlar sergileyip döndüğünde bağırmaya başlarlar.

Bazen aniden donakalıp sonra annesine sarılıp sonra kendini yerlere atabilir. Korku ve umutsuzluk duyguları yaşarlar.

%5?

Benlik algısı - , Başkaları algısı -

Ebeveynlerinden düzenli şiddet görmüş, küçük yaşta boşanma veya ölüm nedeniyle anne ya da baba kaybı yaşamış ya da çocukluğunda cinsel tacize uğramış çocuklarda “dezorganize bağlanma stili” gelişebilir.


Dezorganize BağlanmaÇocuklukta Yetişkinlikte

Kafası karışmış veya şaşkın görünür Diğerleri hakkında çarpık bir bakış açısıvardır

Dünyayı güvensiz bir yer olarak görürler

Sosyal hayatta sorunları vardır ve duygularını diğerleriyle örtüştürmekte zorluk çeker


Araştırmalara göre, dezorganize bağlanan bireylerin kendi çocuklarını suiistimal

etme oranı %30

Anneeee!!!!

Hah buradasın.

Beni rahat bırakın.

Senden nefret ediyorum.

Ama seni seviyorum.


Bağlanma Türü Ebeveyn Davranışı Çocuğun Yetişkinlikteki Yapısı

Güvenli Çocuğun duygularıyla ilgilidir Anlamlı ilişkiler kurmayı bilir.

Empatik olmakla birlikte kendi sınırlarını çizer.

Kaygılı

(ambivalent)

Tutarsızdır ve sınırlara özen göstermez Kaygılı ve Güvensiz

Kimi zaman çekici olsa da kimi zaman da suçlayıcı ve

kontrolcüdür. Tutarsız davranır.

Kaçıngan

(avoidant)

Güven vermeyen veya çocuğun

yanında olmayan ebeveynler

Duygusal bağlanmadan kaçınır

Eleştirici, mesafeli ve hoşgörüsüz davranışları vardır.

Dezorganize Çocuğu yok saymış veya ihtiyaçlarını

gidermemiştir.

Kaotik davranışlar: vurdumduymaz, patlamaya hazır,

tacizkar. Güvenlik ihtiyacı en üst düzeydeyken bile

güvenmez.


Ainsworth, 1978 BENLİK BAŞKALARI

GÜVENLİ + +

KAÇINGAN (AVOIDANT) + -

KAYGILI (AMBIVALENT) - +

DEZORGANİZE - -


Çocuklarda Bağlanma

Yetişkinlerde Bağlanma

Bartholomew & Horowitz, 1991 BENLİK BAŞKALARI

GÜVENLİ + +

KAYITSIZ + -

SAPLANTILI - +

KORKULU - -

Meta Analiz - Van Ijzendoorn & Kroonenberg, (1988)

Bağlanma Stili %

Ülke (araştırma #) Güvenli Kaçıngan Kaygılı

ABD (18) 65 21 14

İngiltere (1) 75 22 3

Hollanda (4) 67 26 7

Almanya (3) 57 35 8

Japonya (2) 68 5 27

Çin (1) 50 25 25

İsrail (2) 64 7 29

İsveç (1) 74 22 4


BağlanmaÖnemli !

Bağlanma türleri zaman içinde, kişinin hayat deneyimine bağlı olarak değişebilir: sevgi dolu bir öğretmen, anneanne, babaanne, sevecen bir eş vb. ile güvensiz bağlanma güvenli bağlanmaya dönüşebilir.

Güvenli bağlanma ise çocuklukta kurulmuşsa güvensize dönüşmesi çok olası değildir.


Sıra SizdeEleştiren, mesafeli, katı tutumlu, hoşgörüsüz bir kişinin bağlanma stili ne olabilir?

a- Güvenli

b- Kaçıngan

c- Kaygılı


Sıra SizdeGüvensiz, kontrolcü ve tutarsız bir kişinin bağlanma stili ne olabilir?

a- Kaçıngan

b- Güvenli

c- Kaygılı


Sıra SizdeAnlamlı ilişkiler kurmamızı sağlayan bağlanma stili hangisidir?

a- Güvenli

b- Kaçıngan

c- Kaygılı


KaynaklarAinsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange stiuation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Bartholomew, K., & Horowitz, L. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-241.

Bowlby, J. (1969). Bağlanma: Vol. 1. Bağlanma.

Hazan, C., & Shaver, P. R. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.

Main, M. (1990). Cross-cultural studies of attachment organization: Recent studies, changing methodologies, and the concept of conditional strategies. Human Development, 33, 48-61.

Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetişkin Bağlanma Stilleri Ölçeklerinin Türk Örneklemi Üzerinde Psikometrik Değerlendirmesi ve Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi 1999, 14(43) 71-106


Teşekkürler

[email protected]

05323265713


mailto:[email protected]

Healthcare

Yabanci Ortamlar Deneyi ve Bağlanma Stilleri