LËNDA: E DREJTA KUSHTETUESE

TEMA : KUSHTETUTA E BELGJIKËS 1831

PROF.DR.

VISAR MORINA PUNOI:

ALBANA GASHI

KUSHTETUTA E BELGJIKËS 1831

Belgjika dhe Kushtetuta e vitit 1831Ndryshimi I Kushtetutës në vitin 1970Monarkia Kushtetuese dhe Pushteti

shterorParlamentiRoli I Monarkut (Mbretit)Struktura shumëkombëshe e Shtetit dhe

Regjionet gjuhësore në Belgjikë.

Kushtetuta e Belgjikës 1831

Kushtetuta e Belgjikës 1831

Peraqet modelin kushtetues më të cilin zbatohet dhe rregullohet sistemi monarkik kushtëtues parlamentar .

Kjo kushtetutë ndikoj në kushtëtutat e tjera të shek.XIX. Sipas Kushtëtutes Belgjika është shtet federal e përbërë nga

komunitete dhe rajone. Belgjika shtet I përbërë nga komuniteti Francez ,Flemish,

Gjerman.dhe komuniteti i Brukselit. Kjo Kushtetutë shquhet për nga zbatimi I sistemit

proporcional të ndarjes se vendeve në organin përfaqesues me rastin e zgjedhjeve parlamentare qe siguron barazinë e partive politike dhe organin perfaqesues.

Kjo Kushtetutë u ndryshua në vitin 1970 ku rregullimi

shtetëror unitar I pershtatet struktures shumëkombëshe .

Zbatohën zgjedhjet qe sigurojn barazinë kombetare ne suazat e shtetit unitar.

Më ndryshimin e saj zbatohet parimi I perfaqësimit të barabart të bashkësive gjuhësore ,frenge dhe holandeze në Këshillin e Ministrave.

Mundesia e bartjes së sovranitetit shtetëror ne instutucionet nderkombetare në bazë te ligjit.

Ndryshimi i Kushtetutës në vitin 1970

I tërë pushteti del nga populli .Pushteti shtetror mbeshtetet në parimin e

ndarjes se pushtetit.Pushteti ndahet :Legjislativ ; Ekzekutiv; Gjyqësor.Pushtetin Legjislativ e ushtrojn organi

perfaqesues dy dhomesh dhe mbreti.Pushtetin Ekzekutiv e ushtron Mbreti

nepermjet ministrave te cilët I emëron në Këshillin e Ministrave.

PushtetinGjyqesor e ushtrojnë Gjykatat,Tribunalet,

Gjyqtaret e përhershem I emëron Mbreti.

Monarkia Kushtetuese dhe Pushteti Shtetror

Qe nga viti 1970 Belgjika u krijua si shtet federal.Rendësia e kesaj Kushtetute qendron ne zbatimin

dhe rregullimin e modelit optimal te monarkisë

Kushtetuese.Monarki e kufizuar e mbeshtetur ne sistemin parlamentar klasik.

Ndryshimi radikal i Kushtetutës u bë në vitin 1993 ku kemi futjen e Gjykatës së Arbitrazhit e cila me vonë ne votin 2007 titullohet Gjykatë Kushtetuese.Kjo gjykatë ka për detyrë të shqyrtoj nese një ligj ose vendim është ne përputhje me nenet e Kushtetutes.

Parlamenti

Parlamenti përbehet nga struktura dy dhomëeshe: Dhoma e Perfaqesuesve Dhe Senati Anëtaret e Parlamentit ne rastet e caktuara me

Kushteutë punojnë në dy grupe të ndara gjuhësore (Frenge,Holandeze).

Parlamenti Ndahet ne bazë të gjyhëve folëse: Parlamenti I komunitetit Gjermano-folës, Parlamenti I komunitetit Frangjisht-folës, Parlamenti I komunitetit Flemish-folës(holadisht). Parlamenti I komunitetit Gjermano-folës, Kuvendi I

tyre përbehet nga 25 deputet,me mandat 5 vjeqar. Parlamenti I komunitetit Frangjisht-folës, Kuvendi

përbehet nga 94 anëtar,me mandat 5 vjeqar Parlamenti I komunitetit Flemisht-folës.Përbehët

nga 124 anëtar qe e përbëjn parlamentin e fortë flemisht-folës.

Roli i Monarkut (Mbretit)

• Mbreti vendosë monarkinë,dhe përmban dispozita lidhur me regjencën(regjimin).

Mbreti nuk ka kompetenca të tjera përveq atyre qe shprehimishtë janë te parapara më Kushtetutë dhe me ligje të veqanta të miratuara në bazë të vetë Kushtetutës (Neni 105 )

Mbreti ka të drejtë t’I shperndaj dhomat e organit perfaqesues dhe ti shpall zgjedhjet.

• Keto zgjedhje sigurojn premisat kryesore te sistemit parlamentar.

• Kompetencat e mbretit janë të trasheguara sipas parimit te primogenitures.

• Asnjë Akt I Mbretit nuk ka efekt nese nuk nenshkruhet nga një ministër.

• Mbreti cakton Kryeministrin.

Struktura shumëkombëshe e Shtetit dhe Regjionet gjuhësore në Belgjikë.

Shteti përbehet nga tri rajone: Bruksel, Flemish, Valon. Belgjika është e peërbërë nga komuniteti:

Frangjisht-folëse .Gjermano-folës,dhe Flemish-folëse( Holandez ) dhe i Brukselit (rajon dy gjuhësor).

Keto rajone dhe komunitete janë krijuar me dekret . Keto bashkësi gjuhesore nëpermes organeve te

veta vendosin për qeshtjet nga lëmi e kultures ,arsimit ,perdorimit të gjuhes ,bashkpunimit nderkombetar kulturor etj.

Mbretëria është pjesë e një prej ketyre rajoneve. Nën-ndarjet provinciale mund të vendosen me ligj. Kufijtë e shtetit ,krahinat,komunat mund te

ndryshohen me ligj.

FALEMINDERIT PËR VËMENDJE