De litanie van burgerparticipatie:

geen bewijs, maar toch modieus

Chris Aalberts

D66 Leidenwww.chrisaalberts.nl

Wie ben ik?

• Politiek begrijpelijk voor burgers• Burgers begrijpelijk voor de politiek

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

#DoeMee

Participeren in Leiden• Participatie- en inspraakverordening• Referendumverordening• Burgerinitiatief• Stadslab Leiden

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

#helpthet?

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

De litanie

Burgerparticipatie • Burgers doen mee aan de beleidsvorming• Dat is goed èn het kan niet anders

Niets nieuws• Open plan proces• Coproductie• Interactief beleid

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

De litanie in de praktijk

Burgerparticipatie is zeer divers• Vormen van consultatie verschillen• Online en offline vormen• Korte en langdurige trajecten

Overeenkomsten• Politieke beslissing dit te gaan doen• In juridische zin verandert er niets

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Het kan niet anders!

• Steeds meer hoger opgeleiden• Burgers hebben steeds meer kennis

• Afnemende ledenaantallen van partijen• Partijen zijn hun band met de burger kwijt

• Opkomst van het populisme • Massale onvrede over het beleid

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Reden 1

Meer hoger opgeleiden met meer kennis• Nadruk op zelfverzekerde burger

Maar we vergeten…• De meerderheid van de bevolking• Diploma-inflatie• Kennis is ongelijk verdeeld• Meerderheid mist kennis

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Reden 2

Minder leden, band met burger weg• Nadruk op politieke organisaties

Maar we vergeten…• Er is meer dan politiek• Ledentallen waren nooit hoog• Vertrouwen democratie is hoog• Burgers stemmen massaal

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Reden 3

Opkomst populisme• Nadruk op onvrede over beleid

Maar we vergeten…• Hoeveel beleidsopties er echt zijn• Of burgers ooit tevreden kunnen zijn• Wie er klagen en wie er zwijgen

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Levert het wat op?

Idee: beter beleid• Kennis van burgers beter benutten• Vroeger alleen inbreng van ambtenaren• Tevredenheid van burgers zal toenemen

Idee: meer democratie• Burgers kunnen hun stem laten horen• Vroeger gesloten proces• Tevredenheid van burgers zal toenemen

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Gevolg 1

Beter beleid, tevredener burgers• Nadruk op instrumentele motieven

Maar we vergeten…• Dat ambtenaren al voorwerk doen• Burgerinput is vaak een doublure• Kans op originele ideeën is minimaal• Er zijn nauwelijks goede voorbeelden

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Gevolg 2

Meer democratie, tevredener burgers• Nadruk op principiële motieven

Maar we vergeten…• De meeste burgers doen niet mee• Consensus is niet gegarandeerd• Sommige mensen trekken aan korte eind• Dat zijn meestal lager opgeleiden• Er zijn altijd ontevreden verliezers

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

De oplossing?

• Democratische problemen bestaan• Deze zijn niet makkelijk op te lossen• Er is geen ‘quick fix’ • Burgerparticipatie suggereert dat wel• Representatieve democratie heeft een reden

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

De oplossing?

• Politiek gaat over meningsverschillen• Ontevreden burgers zijn er altijd• Invloed op beleid lost dat niet op• Burgers moeten het systeem begrijpen• Anders heb je nooit invloed…• Ongeacht hoe het georganiseerd is

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Tips voor D66

• Voorheen: referenda, gekozen burgemeester, etc.

• Kenmerk is een gelijk speelveld • Burgerparticipatie is fundamenteel anders• Dus: investeren in de representatieve

democratie• Eventueel: de oude D66-agenda nastreven

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

#raadseltje

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Of sprookje?

Stadslab Leiden • Nieuwe Breestraat zonder bussen• Iedereen enthousiast over burgerinbreng• Leve de burgerparticipatie!

Vragen• Waar blijven die bussen?• Wat vinden de mensen aan de nieuwe route ervan?

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden

Plaatjes

• Rokje: Joan Rocaguinard• T-shirt: Adam4267• Muts: Theresa Knott• Stadhuis Leiden: Erik Zachte• Veterstrikdiploma: De Stulp• Stembus: Tijmen Stam• Geert Wilders: onbekend• Breestraat: Stadslab Leiden

www.chrisaalberts.nlD66 Leiden