Trao đổi trực tuyến tại:

http://www.mientayvn.com/Y_online.html

NHIEÃM TRUØNG VAØ MIEÃN DÒCH

Phaïm huøng vaân

Nhieãm truøng laø gì?

Nhieãm truøng (infection) laø tình traïng cô theå

bò xaâm nhaäp bôûi vi sinh vaät gaây beänh

Bao goàm caû: Carrier (ngöôøi laønh mang truøng)

Nhieãm truøng cô hoäi (opportunistic

infections)

Beänh nhieãm truøng (disease) laø tình traïng

beänh lyù gaây ra do nhieãm truøng

Söï thöôøng truù cuûa vi khuaån (resident

microflora) laø söï ñoïng khuùm (colonization)

taïi caùc vò trí maø vi khuaån thöôøng cö truù treân

cô theå

Các adhesins trên vách

vi khuẩn giúp bám dính

lên tế bào biểu mô vật

chủ

Coagulase-negative staphylococci tạo thành các biofilm bám

vào các ống thông mạch nhờ các glycocalyx ngoại bào

Nang (capsule) là yếu tố giúp vi khuẩn gây bệnh nhờ

kháng được thực bào

Protein A của

Staphylococcus

aureus gắn vào

phần Fc của IgG

nhờ vậy kháng

được thực bào

và bổ thể

Hyaluronidase sản xuất bởi

S. aureus giúp vi khuẩn làm

tan mô liên kết và lan tràn

Các cytolysins của vi khuẩn như -hemolysin của

streptococci có thể phá huỷ màng tế bào vật chủ nhờ hoạt

động như enzymes hay các chất tẩy

Kháng thể kháng

protein M của group A

streptococcus phản ứng

chéo với kháng nguyên

của vật chủ.

Kháng thể gắn lên biểu mô

valve tim gây nên đáp ứng

viêm. Hậu quả làm sẹo bất

thừng trên valve.

Listeria monocytogenes sản xuất cytolysin giúp vi

khuẩn thoát khỏi các phagosome để lọt vào tế bào

chất của macrophage

Noäi ñoäc toá

Töø vk Gram [-] bò ly giaûi phoùng thích ra

Laø lipo-polysaccharide cuûa lôùp maøng ngoaøi

Beàn vôùi nhieät ñoä

Coù tính khaùng nguyeân keùm, do vaäy khoâng

theå cheá ñöôïc vaccin

Gaây beänh khoâng ñaëc hieäu: Soát, choaùng

(shock)

Cô cheá gaây soát cuûa noäi ñoäc toá

Soát

Prostaglandin Vuøng döôùi ñoài

Tuyeán yeân

Maïch maùu

Interleukin-1

Noäi ñoäc toá

Vi khuaån

Ñaïi thöïc baøo

Nhaân

Ñaïi thöïc baøo

thöïc baøo vi

khuaån Gram [-]

Vi khuaån bò tan raõ

trong khoâng baøo,

phoøng thích noäi

ñoäc toá, caûm öùng

ñaïi thöïc baøo saûn

xuaát interleukin-1

(IL-1)

Khoâng baøo

IL-1 vaøo maùu,

ñeán vuøng döôùi

ñoài cuûa naõo boä

IL-1 caûm öùng

vuøng döôùi ñoài saûn

xuaát ra

prostaglandin,

prostaglandin ñònh

möùc laïi thaân nhieät

cuûa cô theå cao

hôn, laøm cho cô

theå bò soát

(a) Vi khuẩn Gram [-] bị ly giải sẽ phóng thích

lipopolysaccharide (endotoxin) của lớp màng ngoài.

(b) Phức hợp Endotoxin/protein gắn endotoxin binding protein

(E) bám lên macrophages làm sản xuất không kiểm soát các

cytokine gây ra endotoxic/ septic shock

Do vk Gram [+] vaø Gram [-] tieát ra

Laø protein ñöôïc SX do moät gene qui

ñònh

Khoâng beàn vôùi nhieät ñoä

Coù tính khaùng nguyeân cao, do vaäy coù

theå cheá thaønh toxoid laø vaccin

Gaây beänh ñaëc hieäu, coù 3 nhoùm: ñoäc TK,

TB, ruoät

Ngoaïi ñoäc toá

Ñoäc toá vi khuaån baïch haàu, gaây ñoäc teá

baøo nieâm maïc hoïng, tim, thaän

Ñoäc toá gaây ñoû cuûa Streptococcus

pyrogenes gaây ñoäc teá baøo mao quaûn

Ñoäc toá cuûa Clostridium botulinum gaây

ñoäc thaàn kinh taïi caùc tieáp hôïp TK-cô

Ñoäc toá cuûa Clostridium tetani gaây ñoäc

thaàn kinh taïi söøng tröôùc tuyû soáng

Ñoäc toá ruoät cuûa Vibrio cholera, cuûa

Staphylococcus aureus

Moät soá ngoaïi ñoäc toá cuûa vi khuaån

Tieán trình nhieãm truøng

Xaâm nhaäp

Nhieãm truøng taïi choå

Lan traøn

Nhieãm truøng huyeát

(septicemia)

Du khuaån huyeát

(bacteremia)

Nhieãm truøng c.quan

Ñoäc toá

Miễn dịch của cơ thể

Mieãn dòch laø gì?

Mieãn dòch laø tình traïng cô theå ñeà khaùng

ñöôïc taùc nhaân nhieãm truøng

Coù hai loaïi: mieãn dòch khoâng ñaëc hieäu

vaø mieãn dòch ñaëc hieäu

Mieãn dòch khoâng ñaëc hieäu

Laø söï mieãn dòch khoâng phaân bieät taùc nhaân

gaây nhieãm truøng

Caùc mieãn dòch khoâng ñaëc hieäu cuûa cô theå

Haøng raøo vaät lyù taïi ngaõ vaøo (da: lôùp söøng hoaù,

caùc acid beùo taïi tuyeán nhaøy vaø moà hoâi, loâng;

nieâm maïc: chaát nhaày nieâm maïc hoâ haáp-tieâu hoaù,

caùc IgA tieát, caùc phaûn xaï ho-oùi, caùc vi khuaån

thöôøng truù)

Caùc yeáu toá theå dòch (boå theå, interferon,

transferrin,lactoferrin)

Quaù trình teá baøo (söï thöïc baøo, quaù trình vieâm)

INTERFERON Các tính chất của interferon người

Type

Tính chất Alpha Beta Gamma

Tên hiện nay INF- INF- INF-

Nguồn gốc từ Leukocytes Fibroblasts Lymphocytes

Số lượng gene 20 1 1

Chất cảm ứng Viruses, dsRNA Viruses, dsRNA Mitogens

Bền ở pH 2 Bền Bền Không bền

Glycosilated Không Có Có

Có Introns Không Không Có

Tương đồng với INF- 80-95% 30% 10%

Kích thước (lượng amino acid) 165 166 143

Gene INF nằm trên NST 9 9 12

Gene INF receptor nằm trên NST 21 21 6

INTERFERON Tác động chống virus của INF- và INF-

Complement

Caùc loaïi thöïc baøo

Baïch caàu ña nhaân trung tính

Caùc ñaïi thöïc baøo

1. Monocyte di chuyeån trong maùu

2. Caùc ñaïi thöïc baøo ñònh cö trong caùc moâ

Maøng ñaùy caùc maïch maùu nhoû

Ñaïi thöïc baøo pheá nang

Teá baøo Kupffer ôû gan

Caùc nang laùch

Caùc nang tuyû haïch baïch huyeát

Caùc teá baøo trung moâ caàu thaän

Microglia ôû naõo, Osteoblast ôû xöông

Hoaù höôùng ñoäng vaø

baét dính vi khuaån

Thöïc baøo vi khuaån

Taïo thaønh caùc

phagosome

Taïo thaønh caùc

phagolysosome

Tieâu huyû vi khuaån

baèng Enzyme vaø

quaù trình phuï thuoäc

oxy

Taïo caùc chaát baû laø

caùc haït khoâng tieâu

huyû heát ñöôïc

Thaûi caùc chaát baû

khoûi teá baøo

1

2

3

4

5

6

7

Quaù trình thöïc baøo

Macrophage còn khởi

động viêm thông qua

cytokine và lymphokine

Mieãn dòch ñaëc hieäu töï nhieân

Töï nhieân cô theå coù khaû naêng ñeà khaùng vôùi

moät taùc nhaân gaây nhieãm truøng chöa gaëp

tröôùc ñoù bao giôø

Mieãn dòch töï nhieân coù tính ñaëc hieäu loaøi

Loaøi ngöôøi khoâng bò dòch taû heo

Beänh laäu hay giang mai chæ coù ôû ngöôøi

Tính ñaëïc hieäu loaøi naøy coù theå bò phaù vôû do

maát caân baèng sinh thaùi

Mieãn dòch ñaëc hieäu maéc phaûi

Cô theå coù mieãn dòch do ñaõ gaëp taùc nhaân

gaây beänh tröôùc ñoù (chuû ñoäng) hay nhaân

ñöôïc mieãn dòch do cô theå khaùc truyeàn cho

(thuï ñoäng)

Chuû ñoäng

Do gaëp phaûi beänh tröôùc ñoù

Do chuûng ngöøa

Thuï ñoäng

Meï truyeàn sang thai qua nhau hay sang con

qua söõa

Qua huyeát thanh lieäu phaùp

Nguoàn goác MD ñaëc hieäu maéc phaûi

Coù nguoàn goác töø teá baøo lympho

Teá baøo lympho B

Tröôøng thaønh mieãn dòch taïi cô quan lympho

töông ñöông bursa Fabricius

Chòu traùch nhieäm mieãn dòch dòch theå

Teá baøo lympho T

Tröôøng thaønh mieãn dòch taïi cô quan lympho laø

thymus

Chòu traùch nhieäm mieãn dòch teá baøo

Đáp ứng miễn dịch dịch thể

Đáp ứng miễn dịch tế bào