Aile sirketlerinde kurumsal_yonetim_saadet_zerze

AİLE ŞİRKETLERİNDE KURUMSAL YÖNETİM

SAADET ZERZE

1001040013 / 14005

20/05/2011

2

SUNUM AKIŞI

Aile Şirketi nedir? Türkiye ve Dünya’da Aile Şirketleri Yönetim Tarzları Açısından Aile Şirketleri Gelişim Evreleri Açısından Aile Şirketleri Aile Şirketlerinin Avantajları ve Dezavantajları Aile Şirketleri Ve Kurumsal Yönetim Kurumsallaşma ve Kurumsal Yönetim Kurumsal Yönetim İlkeleri Kurumsal Yönetimin Önemi Medyada Türk Aile Şirketleri ve Kurumsal Yönetim

AİLE ŞİRKETLERİNDE KURUMSAL YÖNETİM | 20.05.2011 | Saadet ZERZE

3

AİLE ŞİRKETİ NEDİR?

Prof. Dr. Tamer Koçel, aile işletmelerini beş kritere göre değerlendiriyor: Aile bireylerinin yönetim kurulunun altındaki

kademeden başlayarak yönetim kademelerinde olması

Eğer bu birkaç kuşaktır devam eden bir aile şirketiyse üst kademedekilerin daima aileye mensup birisi tarafından işgal edilmiş olması

Yönetim kurulundaki üye çoğunluğunun aile bireylerinden oluşması

Stratejik kararların daima aile onayına bağlı olması

Hisse dağılımında çoğunluğun ailenin elinde olması


4

AİLE ŞİRKETLERİNİN YÜZDESİ

Türkiye’de toplam şirket sayısı ~ 2 milyon* ve şirketlerin yüzde 99’unu aile şirketleri oluşturuyor. (*Devlet kurumları hariç )

TÜRK EKONOMİSİNİ AİLE ŞİRKETLERİ YÖNETİYOR.

Dünyanın en büyük 500 şirketinin yüzde 40’ını dahi aile şirketleri oluşturuyor.

Avrupa’da şirketlerin yüzde 60’ını, Latin Amerika’da yüzde 65-90’ını, Kuzey Amerika ve Asya’da ise yüzde

95’ini aile şirketleri oluşturuyor.


5

AİLE ŞİRKETLERİ


6

TÜRKİYE’DE AİLE ŞİRKETLERİŞİRKET KURUCU KURULUŞ

Hacı Bekir Lokumları Hacı Bekir 1777 İskender Mehmetoğlu İskender Efendi 1860 Ziraat Bankası Mithat Paşa 1863 Hafız Mustafa İsmail Hakkızade 1864 Vefa Bozacısı Hacı Sadık 1870 Karaköy Güllüoğlu Hacı Mehmet Güllü 1871 Kuru Kahveci Mehmet Efendi Mehmet Efendi 1871 Sabuncakis İstiraki Sabuncakis 1874 Erden Gıda Sanayi Mahir ve Kamil Kardeşler 1878 Komili Komili Hasan 1878 Çögenler Helvacılık Rasif Efendi 1883 Cemilzade Şekerci Udi Cemil Bey 1883 Hacı Abdullah Abdullah Efendi 1888 HacıŞakir Hacı Ali 1889 Teksima Tekstil H. Mehmet Botsalı 1893 Tuzcuoğlu Nakliyat Fehmi, Mustafa Tuzcuoğlu 1893 Konyalı Lokantası Ahmet Doyuran 1897 Alevli A.Ş. Yuda Levi 1898 Arkas Holding Gabriel Arcas 1902 Bebek Badem Ezmecisi Mehmet Halil Bey 1904


7

DÜNYA’DA AİLE ŞİRKETLERİ

ŞİRKET KURULUŞ ÜLKE SEKTÖR Kongo Gumi 578 Japonya İnşaat Hoshi 718 Japonya Han işletmeciliği Chateau de Goullaine 1000 Fransa Şarap bağcılığı Barone Ricasoli 1141 İtalya Zeytinyağı üretimi Barovier&Toso 1295 İtalya Cam üretimi Hotel Pilgrim Haus 1304 Almanya Han işletmeciliği Richard de Bas 1326 Fransa Kağıt üretimi Torini Frenze 1369 İtalya Altın işlemeciliği Antinori 1385 İtalya Şarap üretimi Camuffo 1438 İtalya Gemi İnşaası


8

AİLE ŞİRKETİ YAŞAM SÜRESİ

24 yıl


9

SAĞLIKLI AİLE ŞİRKETİ ÖZELLİKLERİ

Birbirine bağlılık ve güven Karşılıklı takdir Açık iletişim Birlikte sosyal zaman geçirme Ruh sağlığı ve yaşamın sorunlarıyla

mücadele etme yeteneği


10

YÖNETİM TARZLARI AÇISINDAN AİLE ŞİRKETLERİ

Yönetim tarzı önemli ölçüde tepe yöneticisi tarafından belirlenir.

Üç tür yönetim şekli Merkeziyetçi Yönetim Katılımcı Yönetim Profesyonel Yönetim


11


MERKEZİYETÇİ YÖNETİM İşletme politikaları işletmenin tek yöneticisi

durumunda olan işletme sahibi tarafından belirlenir.

Nihai kararı işletme sahibinin tek başına aldığı bu yönetim biçiminde, işletmedeki yöneticilerin tümünün veya önemli bir kısmının aile bireyleri olduğu ve kurucunun inanç ve değerlerinin, örgütün değerlerini tamamen şekillendirdiği gerçeğidir.


12


KATILIMCI YÖNETİM Hisselerin çoğu aile bireylerinde olmakla

birlikte, şirkette teknik uzmanlığa sahip profesyoneller de yer alır.

İşlerin, yetkilerin ve sorumlulukların önceden belirlenmesi büyük önem taşır.

Aile değerleri kadar iş değerleri de önem taşır ve esas olan işe uygun elemanın görevlendirilmesidir.


13


PROFESYONEL YÖNETİM İşletme sahipleri ve aile üyelerinin bilfiil

işlerin icrasında yer almamalarını öngörür. İşletmeyle ilgili stratejik kararların

alınmasından aile bireyleri, işletmenin yönetilmesinden ise, yöneticiliği meslek edinen kişiler sorumludurlar.

Aile üyeleri liderliği, profesyoneller yöneticiliği üstlenirler.


14

GELİŞİM EVRELERİ AÇISINDAN AİLE ŞİRKETLERİ

Yaşam eğrisinin her bir evresinde farklı karakteristikler gösterip dört ana grupta incelenir.

Girişimcinin sahip olduğu ve yönettiği birinci nesil aile şirketleri

Büyüyen ve gelişen aile şirketleri Kompleks aile şirketleri Sürekli olmayı başaran aile şirketleri


15


GİRİŞİMCİNİN SAHİP OLDUĞU VE YÖNETTİĞİBİRİNCİ NESİL AİLE ŞİRKETLERİ Mülkiyet ve yetki girişimcidedir ve genellikle eş ile

ortaklık ilişkisine sahip olmakla birlikte stratejik ve fonksiyonel kararlar bizzat girişimci tarafından alınır.

Pek çok girişimcinin bilfiil işletme faaliyetlerini yürütmesi müşterilerin artmasına katkıda bulunur. Bu sayede müşterilerin işletmeye olan bağlılıkları artar ve firmanın nakit akışı ivme kazanır. Ancak müşteri-girişimci ilişkisinin zaman içerisinde kişisellikten çıkartılarak şirkete kaydırılması firmanın kurumsallaşması için son derece önemlidir.


16


BÜYÜYEN VE GELİŞEN AİLE ŞİRKETLERİ Çocukların genellikle eğitim döneminde olduklarını

ve işletmenin, kuruluş aşamasındaki sorunlarının bir kısmını çözümleyerek büyüme dönemine girmesi nedeniyle diğer aile bireylerinin de, işletmede çalışmak arzusunu taşıdıkları görülür.

İşletme aile birliğinin merkezi haline gelme sürecindedir.

Büyüme sürecindeki işletmede pazar payı artış göstererek satışların yükselmesine ve kârlılığa neden olur ve bu durum borçlanma ihtiyacını azaltır, hizmetler ve ürünler tüketiciler tarafından bilinir ve talep edilir.


17


KOMPLEKS AİLE ŞİRKETLERİ Şirkette birden fazla nesil istihdam edilir. Birden fazla nesli bir arada bulundurmasından dolayı

kompleks aile şirketlerinde farklı yaşta, bilgide, deneyimde ve kariyerde çok sayıda aile üyesi, keza işletmenin büyümesi nedeniyle de çok sayıda profesyonel yönetici mevcuttur.

İşletme piyasada olumlu firma imajına erişir, rakipleri, müşterileri ve tedarikçileri karşısında güç kazanır, üretilen mal ve/veya hizmetler ve pazarlama taktikleri çoğunlukla diğer firmalar tarafından taklit edilir, stratejik planlamaya önem verildiğinden şirket politika ve stratejileri çevre koşullarını dikkate alacak şekilde sürekli revize edilir.


18


SÜREKLİ OLMAYI BAŞARAN AİLE ŞİRKETLERİ İş değerlerinin aile değerlerinden daha önemli hale

geldiği bir evredir. Analize tabi tutulan işler, bu işlerin icra edilebilmesi için

işi yürütecek kişilerde bulunması gereken özellikler, işlerin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için ihtiyaç duyulan yetki ve sorumluluklar ile araç-gereçler, yardım alınacak veya işbirliği yapılacak birimler ve çalışma koşulları belirlenir.

Misyon netleştirme, vizyon geliştirme, strateji ve uzun vadeli planlama yapma ile ilgili çalışmalar üzerinde durulduğu, kârlılık yanında iç ve dış müşteri memnuniyetine odaklanıldığı, toplumsal ve sosyal içerikli amaçların gerçekleştirilmeye çalışıldığı da gözlenir.


19

AİLE ŞİRKETLERİNİN AVANTAJLARI

Çabuk karar verebilmesi Yüksek başarı güdüsü ve işe asılanların çok

olması Kısa zamanda büyüme ve gelişme eğilimi Aile birliğinden doğan kuvvetin olması ve “biz”

bilincinin kısa zamanda gelişmesi Amatör ruhun kayıp edilmemesi Tepe yönetimde karşılıklı saygının daha rahat

yerleşmesi Takipçi tepe yönetici adaylarının (yeni kuşak)

belli olması ve önceden gereken biçimde hazırlanabilmeleri


20

AİLE ŞİRKETLERİNİN DEZAVANTAJLARI

Kurumsallaşma ve profesyonelleşmede zorluk çekilmesi, değişme direncinin yüksek olması

İş sahiplerinin işin içinde olmasından kaynaklanan kurumsal sorunlar

Patron güdümünün, yeni yönelimleri engelleyebilmesi Öngörü, planlama, bütçeleme, raporlama gibi

mantıkların gelişmesinde zorluk çekilmesi ve günlük karar ve çözümlerin tercih edilebilmesi

Patronların zaman zaman profesyonellerle yarışabilmeleri ve onları küçük görme eğilimleri

İşin çekirdeğinden gelinmesi ve işin çok iyi bilinmesine karşılık yönetimde yeterli bilgi ve deneyimin olamaması

Takipçi tepe yönetim adaylarının (yeni kuşak) belli olması ve sistemin önünü tıkayabilmeleri


21

AİLE ŞİRKETLERİ VE KURUMSAL YÖNETİM

Aile şirketlerinin gelecek kuşaklara aktarılamamasıve pek çoğunun girişimcisinin vefatı veya iş göremez hale gelmesiyle, hayatlarını sürdürememelerinin en önemli sebebi; büyükölçüde plansız hareket etme ve uzun dönemli düşünme alışkanlığına sahip olmamaları; yanikurumsal yönetime gereken önemi vermemeleridir.


22

KURUMSALLAŞMA VE KURUMSAL YÖNETİM

Kurumsallaşma, amaçlara uygun bir örgüt yapısı oluşturulması; iş ve görev tanımlarının yazılması; iç yönetmeliklerin oluşturulması; yetki ve sorumlulukların dağıtılarak profesyonel bir yönetime geçilmesi gibi unsurlara işaret eder.

Kurumsallaşma, kısaca, operasyonel işlerin daha doğru bir şekilde işlemesini amaçlar.


23

KURUMSALLAŞMA VE KURUMSAL YÖNETİM

Kurumsal Yönetim ise “sahiplik” kavramının devreye girmesiyle anlam kazanır.

Örneğin bir aile şirketi ele alındığında, aile anayasası oluşturulması; aile-yönetim ilişkilerinin belirlenmesi; aile konseyi oluşturulması; çatışma yönetimi sistematiği oluşturulması; devir planı yapılması ve hissedar sözleşmesi hazırlanması gibi unsurlar ön plana çıkar. Bu unsurlar, sahipliği ellerinde tutan aile bireylerinin sahibi oldukları şirketi ikinci ya da üçüncü kuşakta dağılma noktasına getirmelerini ya da satmalarını engeller, şirketin devamlılığını sağlar.


24

KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİ

Adillik Sorumluluk Şeffaflık Hesap verebilirlik


25

KURUMSAL YÖNETİMİN ÖNEMİ

Operasyonel ve Finansal Verimliliği artırır.

Özkaynakla finansmana erişim imkanını sağlar.

Şirket değerini artırır, sermaye maliyetini azaltır.

Vekil maliyetini azaltır.

Piyasalara güven sağlar ve firma firma itibarını artırır.


26

KURUMSAL YÖNETİMİN ÖNEMİ

Hisse/hissedar değerini artırır. Rekabet gücünü artırır. Sürdürülebilirliği sağlar


27

MEDYADA TÜRK AİLE ŞİRKETLERİ VE KURUMSAL YÖNETİM

Türk aile şirketleri kurumsal yönetim için bir araya geldi (2 Mart 2011 - www.kobipostasi.net)

“Aile Şirketleri Semineri” 2 Mart 2011 tarihinde Sabancı Center İstanbul’da gerçekleştirildi.

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ve Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) işbirliğinde, Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) katkıları ile düzenlendi.


28


“Aile Şirketleri Semineri” Programı Kayseri (6 Nisan 2011) Gaziantep (17 Mayıs 2011) Ankara (16 Haziran 2011)yapılacak.


29


ÖNE ÇIKAN SÖZLER “Adillik, sorumluluk, şeffaflık ve

hesap verebilirlik uygulamaları kendi işlerinin sahibi olan patronların akşamları rahat uyumalarını sağlayacak temel düzenlemelerdir.” TKYD Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Bayazıt


30


ÖNE ÇIKAN SÖZLER “Aile şirketlerimizin ticari ömürlerini

uzatmaları kurumsal yönetim ilkelerini içselleştirdikleri oranda mümkün olacaktır. Bunu başarabildikleri takdirde büyümelerinin önündeki en büyük engel olan finansmana erişim sorununu aşabilecekler. Ve böylelikle, yatırım fonları ve kredi imkanları arttıkça, insan kaynağına ulaşmak ve diğer yatırım kararlarını almak kolaylaşacaktır” TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Boyner


31


ÖNE ÇIKAN SÖZLER "Kurumsal yönetim günümüzde rekabeti

belirleyen temel unsurlardan biri olmuştur. Adil olmak, şeffaflık, sorumluluk ve hesap verebilirlik ilkeleri başta tüketici güveni olmak üzere, yatırımcıların, düzenleyicilerin, sivil toplum kuruluşlarının ve genelde toplumun tüm kesiminin beklentileri arasında ön sıralara gelmiştir. Hergün artan önemiyle kurumsal yönetim, şirketlerin sürdürülebilirlik politikalarının omurgası olarak tarif edilmektedir.” TKYD Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Murat Doğu


32

KAYNAKLAR

Aile Şirketleri için Adım Adım Kurumsal Yönetim, Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği ve Deloitte ortak yayını

Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Büyüme, PwC Aile Şirketi Hizmetleri -http://www.pwc.com/tr/pcs

Aile Şirketleri ve Müesseseleşme, Rüknettin Kumkale,Yeminli Mali Müşavir

Aile Şirketlerini Tehdit Eden Sorunlar, Burcu Özçelik, Hürriyet İK

Türk aile şirketleri kurumsal yönetim için bir araya geldi, http://www.kobipostasi.net/tag/tkyd-yonetim-kurulu-uyesi-dr-tamer-saka

Aile - Şirket İkilemi www.corpusfamilia.com Aile şirketinin avantajları ve dezavantajları, Dr.İlhami Fındıkçı,

http://www.subconturkey.com/2010/Aralik/koseyazisi-Aile-sirketinin-avantajlari-ve-dezavantajlari.html


33

TEŞEKKÜRLER


Technology

Aile sirketlerinde kurumsal_yonetim_saadet_zerze