If you can't read please download the document
View
6.099
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Poradnik na temat pisania pracy magisterskiej. Możesz go także otrzymać na stronie www.PracaMagisterska.net
Citation preview
www.PracaMagisterska.net
1
PracaMagisterska.net
Jak napisa prac magistersk?
SIERPIE 2010
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
2
Publikacja moe by kopiowana i rozpowszechniana tylko, i
wycznie w niezmienionej formie. Zabronione s jakiekolwiek
zmiany w jej zawartoci.
W publikacji zawarte s wskazwki i porady, ktre stosujesz
na swoj wasn odpowiedzialno.
UWAGA!
Ebook prezentuje stan strony PracaMagisterska.net na dzie 22.08.2010.
Pniejsze zmiany, poprawki, uzupenienia nie zostay w nim
uwzgldnione. W celu zapoznania si z najnowszymi informacjami zajrzyj
na stron www.PracaMagisterska.net.
Publikacja stanowi wasno www.pracamagisterska.net
Wszelkie prawa zastrzeone
All rights reserved
http://www.pracamagisterska.net/http://www.pracamagisterska.net/http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
3
Spis treci
SOWO WSTPU ...................................................................................... 5
PIERWSZE KROKI ................................................................................... 7
Promotor .................................................................................................... 7 Wybr tematu i problematyki .......................................................... 12 Tytu ........................................................................................................... 16 Wybr literatury .................................................................................... 19 Opisowa czy badawcza ....................................................................... 23
PLANOWANIE ......................................................................................... 26
Konspekt .................................................................................................. 26 Harmonogram ........................................................................................ 31 Ukad treci ............................................................................................. 33 Kolejno elementw .......................................................................... 35
ELEMENTY ................................................................................................. 37
Strona tytuowa ..................................................................................... 37 Spis treci ................................................................................................ 41 Wstp ........................................................................................................ 45 Rozdziay .................................................................................................. 48 Rozdzia metodologiczny ................................................................... 51 Zakoczenie ............................................................................................ 56 Bibliografia .............................................................................................. 58 Streszczenie ............................................................................................ 62 Aneks (Zaczniki) ................................................................................ 63
SPRAWY TECHNICZNE ....................................................................... 66
Przypisy .................................................................................................... 66 Przypis harwardzki ............................................................................... 71 Cytaty ........................................................................................................ 75 Wtrcenie w tekst cytatu ................................................................... 78 Wykresy ................................................................................................... 80
WYGLD TEKSTU .................................................................................. 82
Estetyka tekstu...................................................................................... 82 Twarda spacja ........................................................................................ 84 Bkart a wdowa .................................................................................... 85
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
4
OBRONA PRACY MAGISTERSKIEJ ............................................... 86
Jak przygotowa si do obrony pracy magisterskiej? ............ 86 Kryteria oceny........................................................................................ 91 Pytania praktyczne .............................................................................. 93 Zachowanie ............................................................................................. 95 Istotna wskazwka .............................................................................. 97 Podzikowanie ....................................................................................... 99
BIBLIOGRAFIA ..................................................................................... 100
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
5
Sowo wstpu
Niniejszy Internetowy Poradnik jest efektem 3 lat wytonej
pracy intelektualnej, studiowania tekstw wybitnych
znawcw, krajowych i zagranicznych, tematyki zwizanej z
pisaniem tekstw naukowych.
Nie jest jednak oderwany od praktyki, poniewa
przeprowadziam wiele rozmw ze studentami ostatnich lat
studiw, poznajc ich dylematy i problemy.
Treci tutaj zawarte byy testowane i konstruktywnie
krytykowane m.in. przez uczestnikw e-kursu Jak napisa
prac magistersk?, uytkownikw stron www.mojasocjologia.pl
i www.idealnystudent.pl.
Uwagi przez nich przesane day mi moliwo dopasowania
materiaw do ich oczekiwa. W tym miejscu pragn
podzikowa za wszystkie opinie.
Jednak zanim zaczniesz korzysta z podrcznika, musisz zda
sobie spraw z jednej fundamentalnej zasady obowizujcej
przy pisaniu pracy magisterskiej.
Ot nie ma jednego uregulowanego prawnie zbioru
wymogw stawianych takiej pracy. Najczciej wymogi takie
wynikaj z regulaminw studiw i przede wszystkim ustale
promotora.
http://www.pracamagisterska.net/http://www.mojasocjologia.pl/http://www.idealnystudent.pl/www.PracaMagisterska.net
6
Autor pracy magisterskiej musi wykaza si umiejtnoci
stosowania metod waciwych dla jego specjalizacji,
znajomoci literatury przedmiotu. Powinien zwrci uwag
na poprawno konstrukcji, a take speni zado wymogom
formalnym.
Praca magisterska podlega oglnym prawidowociom,
rzdzcym twrczoci naukow. Jest najczciej dla
studenta pierwszym zetkniciem z prac naukow.
Zdaniem Pietera (1960: 239) praca magisterska jest zarazem
prac kierowan i wiczebn. Suy ona do zdobycia pewnej
naukowej ogady, umiejtnoci prowadzenia bada i
wydobywania z nich wnioskw. Do gruntownego opanowania
literatury i zasad pisarstwa naukowego.
Nie musi ona wnosi adnych nowych osigni do nauki.
Wystarczy, e piszcy j student wykae si swoj wiedz i
umiejtnociami, zaprawi w stosowaniu okrelonej metody
naukowej.
Chocia rwnie i tutaj zdarzaj si wyjtki, czyli prace
charakteryzujce si du doz samodzielnoci i twrczej
oryginalnoci, ktre s wartociowe dla nauki.
Tego wanie Ci ycz.
Jeli masz uwagi, sugestie - pisz na adres:
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
7
Pierwsze kroki
Z tego rozdziau dowiesz si na co zwrci uwag wybierajc
promotora, temat, problematyk i wreszcie tytu pracy
magisterskiej. Bdzie dla Ciebie jasne jak podj pierwsze
decyzje dotyczce literatury, a take rodzaju zbieranych
materiaw.
Promotor
Jedn z najwaniejszych rzeczy, jak trzeba zrobi na
czwartym roku studiw, jest wybr promotora. Nie ma co si
oszukiwa, e promotor nie ma znaczenia, przecie to moja
praca magisterska, jest jeszcze duo czasu na jej napisanie,
zawsze mog zmieni promotora itp.
Promotor peni rol opiekuna i przewodnika. Jest po to, aby
wyzwala pomysy u piszcego. Niektre odradza, a inne
potwierdza. Jednak to nie on jest autorem pracy i to nie on
podlega ocenie.
Promotor potrafi w bardzo skuteczny sposb osodzi ostatnie
dwa lata studiw, albo zaprawi je gorycz. Firmuje on swoim
nazwiskiem Twoj prac magistersk i z tego wzgldu chce, i
ma prawo na ni wpyn. Inna sprawa czy uatwi Ci to prac,
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
8
czy raczej jej przysporzy. Pamitaj, e masz obowizek
uczestniczy przez dwa lata w seminariach magisterskich, a o
ich formie i czstotliwoci decyduje promotor.
Rodzaje promotorw
Wyrni mona kilka rodzajw promotorw:
1. OBOJTNY to rodzaj promotora, ktry nie czepia si
niczego, w ogle go nie interesuje Twoja praca, nie
czyta jej, a Ciebie samego nie kojarzy nawet z
nazwiska, nie chce si z nikim spotyka, bo ma
waniejsze sprawy do zaatwienia.
2. LEKKO ZAINTERESOWANY taki promotor wie mniej
wicej czego dotyczy Twoja praca, prbuje jako Ci
pomc, omawia niektre oglne zagadnienia, nie
wymaga jednak czstych spotka.
3. ZAINTERESOWANY promotor, ktrego ywo
zainteresowa Twj temat pracy i Twoja skromna osoba.
Kto taki bdzie czyta prac, komentowa, uzupenia,
wtrci si w to co robisz, jednak na zasadzie porady.
Bdzie take od Ciebie wymaga regularnych spotka.
4. GBOKO ZAINTERESOWANY taki promotor
dogbnie przeanalizuje Twoj prac magistersk,
znajdzie w niej bdy, wytknie je i bdzie si stara
wywrze na Tobie presj, aby postpi/a w taki, a nie
inny sposb. Spotkania bd regularne i na pewno do
dugie.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
9
5. ZAINTERESOWANY SOB promotor, ktrego
obchodzi Twoja praca, ktry moe nawet j czyta, ale
ma swj wasny pomys na jej napisanie. Niekoniecznie
bd go obchodziy regularne spotkania, za to zarzuci
Ci pomysami tego, co moesz zrobi, w jaki sposb i
gdzie. Wybr takiego promotora moe by waciwy dla
osb niezdecydowanych o czym chc pisa, ktre nie
maj sprecyzowanych zainteresowa.
Nie ma sensu rozwaa, ktry promotor jest lepszy. Wybr
zaley od subiektywnych preferencji studenta. Na pewno
osoba zupenie samodzielna, pewna swoich racji i cieki
yciowej nie powinna decydowa si na typ czwarty i pity,
chyba e jest to typ zbieny z jej pogldami. Przedstawione
wyej rozrnienie dotyczy typw idealnych i zawsze znajdzie
si od nich jakie odstpstwo.
Kilka wskazwek zanim wybierzesz
Przed wyborem promotora, zastosuj si do paru wskazwek:
1. Dowiedz si od starszych kolegw, czego dany
promotor od nich wymaga, jak prowadzi seminarium,
jak czsto s spotkania, czy kae przygotowywa
referaty, czy wtrca si w ich prac, czy wielu jego
magistrantw obronio si w zeszym roku itp.
2. Dowiedz si w czym specjalizuj si dostpni
promotorzy, jakie przedmioty prowadz, czego dotycz
ich publikacje. Sylwetki kadry Twojej uczelni powinny
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
10
by na stronie internetowej, mona take sprawdzi
samodzielnie, np. przeszukujc katalogi Biblioteki
Narodowej, uczelnianej biblioteki czy czasopisma (jeli
uczelnia je posiada).
3. Id na pierwsze seminarium do promotora, ktry Ci
interesuje (a take do innych promotorw). Na nim
dowiesz si, jakie bdzie mia on wymagania. Zwykle
na takim spotkaniu promotor mwi par sw o sobie, o
wasnych zainteresowaniach i jest ciekaw, czego maj
dotyczy prace jego przyszych magistrantw. Nie
trzeba oczywicie mie ju przygotowanego tematu,
lecz raczej poda swoje preferencje, okreli w ktr
stron chcemy i, czy to bdzie problematyka migracji,
czy raczej nowych ruchw religijnych, a moe
interesuje nas kultura organizacyjna.
4. Nie zniechcaj si jeli na jakim seminarium, u
wyjtkowo atrakcyjnego naukowo promotora byo wielu
studentw i w zwizku z tym zarzdzi on
skomplikowany sposb rekrutacji. Prawdopodobnie inni
studenci wystrasz si tego nie mniej od Ciebie, lub nie
bdzie im si chciao wzi udziau w tej procedurze.
Tak wic promotor i tak Ci przyjmie, ze wzgldu na
niedobr kandydatw.
5. Wystrzegaj si promotorw, ktrzy przyjmuj zbyt duo
magistrantw. Plusem jest to, e na seminariach jest
do wesoo, jednak taki promotor nie bdzie mia dla
Ciebie czasu indywidualnie. Im mniej studentw u
danego promotora, tym bardziej czuje si on za nich
odpowiedzialny i tym bardziej pomaga w realizacji
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
11
projektu, zaley mu na tym, eby student obroni swoj
prac magistersk.
Pozostaje jeszcze ustosunkowa si do problemu zmiany
promotora. Moe si okaza to nie takie proste, jak si
wydaje. Ot wcale nie jest atwo znale nowego promotora,
ktry zechce choby spojrze na Twj projekt. Zwykle
wszyscy interesujcy promotorzy s ju zajci przez innych
studentw, a Tobie pozostanie i do takich, do ktrych nikt
nie chcia i. Oni jednak mog by rwnie nieskorzy eby Ci
przyj nie bdzie im odpowiada temat pracy
magisterskiej, powiedz, e nie maj czasu i w ogle to
dlaczego chcesz zmieni promotora?! - czyli dochodzi jeszcze
element nieufnoci. Dlatego wracam jeszcze raz do tego, co
byo powiedziane na pocztku: wybierz promotora mdrze, bo
czy chcesz czy nie, to bdziesz z nim zwizany przynajmniej
przez nastpne dwa lata swoich studiw.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
12
Wybr tematu i problematyki
Pisanie pracy magisterskiej naley zacz od wyboru
problematyki badawczej, ktra oglnie okrelona,
przeksztaca si w temat pracy (nie myli z tytuem). Tak
naprawd wybr ten jest wypadkow wielu czynnikw. W tym
miejscu omwi niektre z nich:
A. Zainteresowania
Nie bez znaczenia s zainteresowania samego autora, ktrego
moe odrzuca na myl o mniejszociach narodowych i ich
wpywie na miejscow kultur. Nie mam pojcia dlaczego, ale
moe tak by. Przestpczo w powiecie nowosdeckim, te
moe kogo pasjonowa lub nie. Tak wic, pierwszym
czynnikiem wyboru tematu pracy s zainteresowania studenta
piszcego dan prac. Jeli Twoje zainteresowanie dan
problematyk jest tak silne, e nie wyobraasz sobie, e
mgby robi co innego, to warto pj wanie w tym
kierunku i wybra temat, ktry odpowiada Twojej pasji.
Bardzo moliwe, e przyda Ci si to w pniejszej karierze.
B. Promotor
Jednak to jeszcze nie koniec. Drugi wany czynnik wie si z
wyborem promotora. W sytuacji idealnej udajesz si do
takiego, ktry cho troch zna si na poruszanej przez Ciebie
problematyce. Tylko, e moe by inaczej. Moe Ci np.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
13
zalee z rnych wzgldw na promotorze, ktry za nic nie
chce przyj Twojego tematu. Wtedy moesz si nagi,
przegi, zama lub odwrci na picie i pj gdzie indziej.
Sytuacja, w ktrej promotor specjalizuje si w problematyce,
ktr chcesz podj, jest bardzo wygodna. Pomaga on wtedy
w wyborze literatury, okrelaniu hipotez (przez wskazanie co
moe si sprawdzi, a co nie), a take w przypadku pracy
badawczej moe uatwi prowadzenie bada i przez tzw.
znajomoci wprowadzi tam, gdzie chcesz je podj.
C. Dostpno
Kolejnym wanym czynnikiem jest dostpno. Jeli kto ma
wujka, ktry jest prezesem duego zakadu pastwowego to
wydaje si warte rozwaenia wykorzystanie tego prostego
faktu i np. przeprowadzenie bada na terenie zakadu.
Wwczas nasz temat pracy musi si jako wiza z
problematyk organizacji, moemy bada np. kultur
organizacyjn, struktur, sytuacj zmiany, kryzys w
organizacji itp. Jeli za nie ma si takiego wujka, a promotor
nie moe lub nie chce pomc, to masz utrudnione zadanie.
Oczywicie s instytucje, ktre prawdopodobnie byyby
zainteresowane wspprac ze studentami, ale musisz wzi
pod uwag, e trzeba ich poszuka i przekona. Jeli masz
dar nakaniania innych do swoich racji to sprbuj. Ludzie po
prostu mog Ci nie zaufa, ba si, e wykorzystasz
zgromadzony materia do niecnych celw, albo te po
prostu nie chce im si Tob zajmowa, nie maj na to ani
czasu, ani chci. Nie chc Ci w tym miejscu zniechca, gdy
wiele wietnych prac powstao pomimo takich przeciwnoci,
niemniej powiniene wzi to pod rozwag.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
14
D. Realne moliwoci
Co do czwartego czynnika wyboru tematu pracy, nie naley
myle o rzeczach nierealnych, szczeglnie na etapie pisania
pracy magisterskiej. Praca magisterska ma sprawdzi Twoje
umiejtnoci, nabyte na studiach, a nie doprowadzi do
odkrycia nowych praw rzdzcych wiatem. Trzeba si
wykaza znajomoci zasad metodologicznych i praktycznych,
przez choby sensowne wykorzystanie rde naukowych.
Mio by byo zosta odkrywc, lecz w momencie pisania pracy
dyplomowej lepiej swoje ambicje schowa w kiesze.
Dlaczego? Przede wszystkim moe Ci si nie uda. Zwykle
sigajc za wysoko napotykasz na pewne problemy i bardzo
moliwe, e bd one w stanie Ci skutecznie zniechci do
dalszych wysikw. Poza tym praca magisterska jest
pierwszym powanym sprawdzianem Twoich naukowych
moliwoci, nie ud si zatem, e jeste wietnie
przygotowany/a do tego, aby podoa grnolotnym
wyzwaniom.
Czynnik ten wie si take z zasigiem Twojej pracy.
Dokadnie zastanw si jakie zjawisko chcesz podda analizie,
na jakim obszarze i ile napisano na ten temat. Wybranie
szerokiego tematu jak, np. bezrobocie w Polsce, a nawet w
wojewdztwie mazowieckim, wcale nie jest dobrym
rozwizaniem. Aby go podj musisz przewertowa gry
materiau, zastanowi si co chcesz bada i w jaki sposb to
zrobisz, tak aby kto pniej nie zarzuci Ci niekompetencji.
Nie ma podstaw ba si tego, e wybierajc wskie
zagadnienie nie starczy Ci materiau. Tego jest zawsze wicej
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
15
ni potrzeba, naley tylko dobrze poszuka i wwczas moesz
by przekonany/a, e wyczerpae/a temat.
Podsumowanie
Podsumowujc, na wybr tematu pracy skadaj si cztery
czynniki, warte uwagi:
1) nasze zainteresowania
2) zdanie promotora
3) dostpno
4) realne moliwoci urzeczywistnienia planw.
Dla ucilenia dodam, e zawsze temat pracy magisterskiej
powinien Ci, choby minimalnie interesowa. Drogi
studencie, spdzisz nad swoj prac wiele godzin i wypijesz
litry kawy zanim j wreszcie skoczysz. Dlatego nie warto
dobrowolnie poddawa si torturom i wybiera tematyki,
ktra mwic delikatnie Ci nudzi, czy mczy. Oczywicie w
trakcie pisania czsto okazuje si, e co co uwaalimy za
zupenie nieciekawe i niewarte uwagi takie nie jest. Moe
odkryjesz nawet dziki temu swoje powoanie. Jednak
dowiadczenie mi mwi, e niekoniecznie tak bdzie.
Wwczas ostatni rok studiw bdzie dla Ciebie pasmem
cierpie i udrki.
Dobrze zastanw si nad wyborem tematu pracy. Nie musisz
wspomina swojej pracy magisterskiej le. Natomiast moe
ona by dla Ciebie powodem do dumy, doskonaym
sprawdzianem Twoich naukowych umiejtnoci, a take
przyczkiem w drodze do pniejszej kariery.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
16
Tytu
Tytu jest to pewna informacja zawarta na pierwszej stronie
pracy magisterskiej, dotyczca jej zawartoci. Stanowi on
wizytwk danej pracy magisterskiej i w duej mierze
decyduje, czy kto zechce po ni sign. Nie musz chyba
dodawa, e w zwizku z powyszym tytu musi by w
najwyszym stopniu przemylany. Nie moe o wyborze tytuu
decydowa przypadek.
Tytu pracy magisterskiej musi spenia kilka mniej lub
bardziej formalnych wymogw:
1. Musi precyzyjnie okrela to, co znajduje si w
pracy magisterskiej
Nie mona dopuci do sytuacji, gdy tytu nie
odpowiada poruszanej problematyce, gdy od razu
pojawia si zarzut, e praca jest nie na temat. Tytu
powinien okrela zakres rzeczowy (co badamy?),
przestrzenny (gdzie?) i czasowy (kiedy?) Twojej pracy,
jednak nie jest to zbyt surowo wymagane, gdy
informacje te mona rwnie z powodzeniem zawrze
we wstpie.
2. Musi by krtki
Oznacza to, e nie naley pisa ponad miar, rozwodzi
si nad jakim zagadnieniem. Nawet pierwszy wymg,
czyli precyzja, nie rekompensuje nudziarstwa. Nie
wspominajc o tym, e za dugi tytu trudno
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
17
zapamita. Ciekawe czy chciaby, eby w momencie
gdy staniesz przed komisj okazao si, e sam go nie
pamitasz?
3. Wany jest aspekt marketingowy
Nie znajduj lepszego okrelenia dla tego punktu.
Chodzi w nim o to, eby tytu pracy by ciekawy,
sformuowany w taki sposb, aby zachci do signicia
po dan pozycj. Musi zaintrygowa odbiorc. Wczuj si
w sytuacj sprzedawcy, ktry chce zareklamowa swj
produkt. Tytu powinien stanowi pewnego rodzaju
obietnic, e nie poauje ten, kto zechce bliej
przyjrze si Twojemu dzieu.
4. Unikaj poj wieloznacznych
Takie sowa jak: wolno, rwno brzmi co prawda
dumnie i prawdopodobne jest, e skoniby kogo do
zapoznania si z Twoj prac magistersk. Jednak tak
naprawd nie bdzie wiadomo o czym piszesz. Samo
dojcie do tego, o co Ci chodzi pochonie rozdzia albo i
dwa, a to najlepsza droga, eby recenzent Ci nie
polubi. Pozostaje jeszcze sprawa niewygodnych pyta
na obronie, ktrych z pewnoci wolisz unikn.
5. Nie powielaj
Jeli uwaasz, e tytu Bezrobocie w Polsce jest
dobrym pomysem, bo wiele napisano na ten temat, nie
bdziesz mia problemu z literatur, badaniami itp. to
jeste w wielkim bdzie. A wic: dlaczego nie?! Ot
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
18
dlatego, e tytu ten jest zbyt oglny. Bogactwo
materiaw Ci dosownie i w przenoni przydusi.
Mylisz, e moesz wybra jedno, a inne rzeczy
pomin? Niby tak, ale wtedy musisz wiedzie, dlaczego
wybrae wanie to, a wszystko inne pomine. W ten
sposb sam siebie wystawiasz na strza. Poza tym,
dochodzi jeszcze waniejsza sprawa na ten temat
napisano ju tyle, e nikt nie chce o tym czyta. Nie
twierdz, eby nie pisa o bezrobociu, co to to nie.
Posiada ono wiele interesujcych aspektw, ale trzeba
je wydoby, umiejtnie sformuowa tytu, koncentrujc
si na wskim wycinku rzeczywistoci, ktrym
zamierzasz si zaj.
Wszystko co zostao wyej napisane nie stanowi sztywnych
wytycznych, stosowanych przy formuowaniu tytuu pracy
magisterskiej, bowiem trudno o takie niezmienne reguy.
Twj promotor moe zwraca uwag na okrelenie zakresu w
tytule lub nie. Jednak eby praca magisterska prezentowaa
odpowiedni poziom, powiniene wzi powysze wskazwki
pod uwag.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
19
Wybr literatury
Napisano ju wiele na rne tematy. Jedne teksty s bardziej
warte uwagi, inne mniej, a niektre wcale. Co ciekawe
znajdziesz publikacje, ktre sobie nawzajem przecz. Jak
jednak osoba niedowiadczona, niezorientowana w danym
zagadnieniu ma odgadn co przeczyta, a czego nie warto?
Jest to trudne, ale moliwe.
Zanim udasz si do biblioteki, powiniene zorientowa si kto
jest ekspertem w dziedzinie, ktra Ci interesuje.
Najprostszym sposobem jest udanie si do wykadowcy, ktry
prowadzi zajcia z powizanych przedmiotw. On z pewnoci
wie, co powiniene koniecznie przeczyta. Wykadowcy do
chtnie odpowiadaj na pytania zwizane z ich dziedzin
wiedzy, dlatego e si na tym dobrze znaj.
Teoretycznie to Twj promotor powinien by take ekspertem
w dziedzinie, ktr si zajmujesz i doradza Ci, jednak z tym
niestety bywa rnie. Jeli jednak masz to szczcie, spytaj
go wprost o pozycje, z ktrymi powiniene si zapozna.
Nieco dusza droga, to po prostu zamwienie kilku ksiek w
bibliotece i przejrzenie ich. Naley zwrci uwag na przypisy,
zajrze do bibliografii. Jeli kilku niezalenych autorw,
rnych ksiek powouje si na to samo rdo, to z
pewnoci warto do niego dotrze i samemu sprawdzi co te
autor mia na myli.
Podnosi to rang Twojego dziea znacznie bardziej, ni gdyby
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
20
cytowa za kim. Moe pa na obronie pytanie: dlaczego nie
dotar pan/pani do tej publikacji? Jest przecie w wydziaowej
bibliotece. Poza tym inni autorzy przytaczajc, czsto sami
popeniaj bdy, le cytuj, zupenie nie zrozumieli myli
autora, albo co gorsza mocno nagili j na potrzeby wasnej
teorii.
Jeli jeszcze zupenie nie wiesz, jak podej do zagadnienia
moesz zajrze do sownikw i encyklopedii z dziedziny
wiedzy jak si zajmujesz. Znajdziesz tam najwaniejsze
teorie i postacie, ktre warto zna. By moe lektura tego
do oglnego tekstu zainspiruje Ci.
Naley wybiera ksiki moliwie najbardziej aktualne, gdy
tylko takie dadz pewniejszy ogld danego problemu. Nie bez
znaczenia jest take fakt, e zawieraj uwspczeniony
wykaz literatury, ktry mona przejrze i wykorzysta.
W pocztkowej fazie dobrze jest korzysta z podrcznikw i
opracowa. Ale pamitaj, e o ile korzystanie z podrcznikw,
opracowa jest dobre gdy chcesz zapozna si z okrelonym
zagadnieniem nie powinno ono zasoni Ci wzroku.
Opracowania takie czsto zawieraj bdy, ktre moesz
powieli powoujc si na nie. Dlatego staraj si dociera do
oryginalnych prac tych na ktre powouj si inni autorzy.
Jeli nie chcesz nikogo pyta i uwaasz, e jeszcze za
wczenie na udanie si do biblioteki zajrzyj do Internetu.
Pojawia si coraz wicej artykuw, coraz wicej mona w
nich znale. Bynajmniej nie zachcam Ci aby kopiowa te
artykuy, ani nawet odnosi si do nich w swojej pracy
magisterskiej. Po prostu zwr uwag na przypisy. Kiedy ju
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
21
poznasz imi i nazwisko, albo tytu publikacji rdowej,
sprawa odnalezienia pozostaych dzie autora nie jest trudna.
Moesz w tym celu skorzysta z internetowego katalogu
biblioteki narodowej, pod tym adresem:
http://alpha.bn.org.pl/screens/opacmenu_pol.html
Wyszukiwanie jest intuicyjne i kady powinien sobie z nim
poradzi. Dodatkowo jest tam funkcja haso przedmiotowe,
sowa kluczowe, gdzie moesz wpisa interesujce Ci
pojcie i przejrze wyniki. Ideaem by byo, gdyby dotar
take do ich desygnatw, czyli zwyczajnie zajrza do tych
ksiek.
Poszukaj co pisz o autorze w Internecie. Kim on jest, na
czym si zna, jakie nagrody otrzyma i za co. Wtedy ju
wiesz, czy masz do czynienia z ekspertem, czy te osob
niedowiadczon. Bynajmniej nie chc dyskredytowa takich
osb, w kocu kady od czego zaczyna, ale Twj promotor i
recenzent bd oczekiwali, e w bibliografii znajd si prace
fachowcw.
Podsumowujc, moesz zebra informacje na temat tego co
warto przeczyta i przytoczy na trzy sposoby:
1. spyta osoby, ktre znaj si na interesujcej Ci
dziedzinie,
2. poprzez lektur publikacji stwierdzi, ktre z nich s
warte uwagi ten sposb ma take t zalet, e ju w
trakcie szukania moesz trafi na wartociow
http://www.pracamagisterska.net/http://alpha.bn.org.pl/screens/opacmenu_pol.htmlwww.PracaMagisterska.net
22
publikacj i wykorzysta j przy tworzeniu wasnej
koncepcji,
3. poszuka w Internecie.
Pamitaj aby zapisywa pozycje, z ktrych korzystae, ktre
byy warte uwagi, a ktre mniej. Staraj si, aby zapis by jak
najbardziej dokadny. To zaprocentuje pniej, kiedy nie
bdziesz musia jecha specjalnie do biblioteki po to, by
sprawdzi jaki jest tytu tej konkretnej pozycji.
Dobrze spraw wyboru tekstw okrela Riechert. Pisze on:
Do kadego rda musimy podchodzi krytycznie. Pracujc
naukowo, musimy z materiau faktw i twierdze poznanych
w czasie badania stanu faktycznego uwzgldni tylko
bezspornie udowodnione. Wykorzystujmy wic literatur z
du powcigliwoci (Riechert 1969: 156).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
23
Opisowa czy badawcza
Prdzej czy pniej staniesz przed dylematem, jaki rodzaj
pracy magisterskiej jest dla Ciebie najbardziej odpowiedni.
Musisz zdecydowa czy zamierzasz oprze si tylko na
materiaach zastanych, zaszywajc si w bibliotece lub
dogbnie zapoznajc z Internetem, czy te wolisz
przeprowadzi wasne badanie w terenie, osobicie zebra
unikalny materia.
Jeden i drugi sposb ma zarwno swoje wady jak i zalety. To
jaki wybierzesz zaley od problematyki, jak chcesz si zaj,
gdy nie zawsze potrzebne jest przeprowadzenie wasnych
bada, a take od Twoich predyspozycji. By moe uwaasz,
e przeprowadzenie bada w terenie przekracza Twoje
moliwoci. Albo jest wrcz przeciwnie. Traktujesz to jako
wyzwanie, sprawdzian, ktry naley przej.
Zalety pracy teoretycznej s wadami empirycznej i na odwrt.
Nie ma sensu rozpatrywa ich oddzielnie. Zrbmy za to
porwnanie biorc pod uwag par istotnych zmiennych:
1. Czas
Stanowczo bardziej czasochonna jest praca
teoretyczna. Moe si to wydawa absurdalne, lecz jeli
nie przeprowadzasz bardzo skomplikowanych bada, z
wykorzystaniem kilku metod badawczych to znacznie
szybciej uda Ci si zebra i "obrobi" materia do pracy
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
24
empirycznej. Napisanie kilku wnioskw te nie jest
problemem.
2. rodki
Jeli chodzi o pienidze, to zarwno praca teoretyczna
jak i empiryczna nie wymaga od nas znaczcych
nakadw. Jedyne co musimy powici to pienidze na
dojazd do biblioteki, lub do osb badanych. Abstrahujc
od sytuacji gdy kupujemy sobie prac magistersk,
zdarza si, e studenci wynajmuj koleg, ktry
wprowadza za nich dane np. do SPSS. Nie jest to
jednak szczeglnie opacalne, biorc pod uwag, e
wersja demo programu dostpna jest za darmo w
Internecie, a i o samouczek nietrudno.
3. Warto edukacyjna
Zarwno praca teoretyczna, jak i empiryczna ma
warto edukacyjn, przez co rozumiem, e uczysz si
czego nowego i przydatnego. Nie jest prawd to, co
mwi niektrzy, e pisanie pracy magisterskiej rwna
si spisywaniu cytatw z rnych ksiek. Piszc swoj
prac musisz nauczy si logicznego mylenia.
Zastanowi do czego chcesz doj i jakimi ciekami, co
sprawdzi, czemu zaprzeczy. Jeli chcesz
przeprowadzi wasne badanie terenowe, to dodatkowo
poznasz praktyczny wymiar tego, co do tej pory znae
tylko z ksiek. Uczysz si warsztatu. Przechodzisz
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
25
przez cay proces sam, od pocztku do koca. Stajesz
si samodzielnym naukowcem.
4. Presti
Bardziej prestiowe wydaje si przeprowadzenie
wasnych bada ni korzystanie z gotowych materiaw.
Zarwno biorc pod uwag moliwo zaimponowania
kolegom-studentom, jak i kadrze na Twojej uczelni.
Gwnie dlatego, e kady jest ciekawy "co Ci z nich
wyszo?". Wyniki moe dosta tylko i wycznie od
Ciebie.
Osobicie zachcam do przeprowadzenie bada terenowych,
gdy nic tak dobrze nie nauczy Ci warsztatu jak praktyka.
Patrzc na spraw z dystansu docenisz pewne zdolnoci, jakie
to zadanie w Tobie uksztatowao. Puste sowa z ksiek
metodologicznych nabieraj wwczas mocy.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
26
Planowanie
Wane przy pisaniu pracy magisterskiej jest odpowiednie
rozplanowanie zaj. Dlatego powiniene/a napisa
konspekt, a take harmonogram. Musisz zdawa sobie
spraw, e praca magisterska posiada okrelony ukad, ktry
trzeba wypeni treci.
Konspekt
Konspekt jest to schematyczny zapis wikszego tekstu,
streszczajcy jego zawarto i przybliajcy budow.
Szczeglnie przydaje si, gdy musisz napisa prac
magistersk.
Przygotowanie konspektu jest o tyle wane, e:
Konspekt porzdkuje Twoj wiedz. Wszystkie lune,
niespjne myli, trzeba w jaki sposb skonkretyzowa i
znale midzy nimi poczenie. To jest moliwe dziki
zapisowi.
Konspekt wymusza na Tobie przyjcie strategii
dziaania, okrelenie kierunku w jakim pragniesz pj.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
27
Wyania si z niego mniej lub bardziej caociowy obraz
Twojej pracy magisterskiej, dziki czemu nie czujesz
zupenej dezorientacji co mam robi, kiedy, jak
zacz?
Konspekt mona zaprezentowa promotorowi (czasem
sam tego wymaga). Bdzie on mg zapozna si z
Twoj wizj pracy i j ewentualnie skorygowa, zwrci
Ci uwag co robisz le, a co naleaoby poprawi. Uwagi
promotora na tym etapie s bardzo cenne.
Mam nadziej, e przekonae/a si do konspektu, jako
dobrej metody porzdkowania wiedzy i tworzenia strategii
dziaania. Informacje zawarte w konspekcie znajd proste
przeoenie w Twojej pracy magisterskiej.
Ukad
1. Imi i nazwisko
2. Nagwek (np. Konspekt pracy magisterskiej)
3. Tytu
4. Elementy konspektu
5. Bibliografia
Wybrane elementy konspektu
1. TYTU PRACY - powinien by niezbyt oglny,
poniewa sprzyja to powierzchownoci. Jednoczenie
musi precyzyjnie okrela to, czego ma dotyczy praca.
Powinien by rwnie sformuowany w taki sposb, aby
zachci do przeczytania danej pozycji.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
28
2. PROBLEM BADAWCZY - problemem badawczym moe
by wszystko. Jest on na og sformuowany jako
pytanie, odnoszce si do sedna Twojej pracy
magisterskiej, np. "jakie s przyczyny...?", "dlaczego
miao miejsce...?", "czy zjawisko... jest powizane
z...?".
3. PRZEDMIOT BADANIA - to inaczej to, co chcesz
bada. Przedmiotem badania moe by, np. grupa
studentw dziaajcych w kole naukowym, czy te
rodowisko grnikw, itp.
4. CELE BADAWCZE - celem jest to, co chcesz osign
poprzez realizacj bada.
5. PARADYGMAT - dobrze jest okreli w jakim
paradygmacie bdziesz si porusza. Nie kady
promotor wymaga okrelenia paradygmatu. Niemniej
dobrze jest wiedzie z jakiego punktu widzenia patrzysz
na swj problem.
6. ZAOENIA TEORETYCZNE - w tym miejscu warto
przejrze materia naukowy odnoszcy si do
problematyki Twojej pracy magisterskiej. Dziki temu,
bdziesz mg okreli hipotezy i dobra metody
badawcze. Oszczdzi Ci to take duo energii przy
pisaniu rozdziau teoretycznego.
7. METODY - naley okreli, jakimi metodami bdziesz
si posugiwa przy zbieraniu i opracowywaniu
materiau.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
29
8. HIPOTEZY BADAWCZE - kiedy poznae, choby
szcztkowo teori na dany temat, moesz okreli to,
co chcesz bada i co chcesz osign. Jest to take
dobry moment na postawienie hipotez badawczych,
czyli propozycji odpowiedzi na pytanie badawcze,
wynikajce z problemu badawczego.
9. PLAN PRACY - przedstawienie oglnego ukadu pracy
wedug kolejnoci poszczeglnych rozdziaw.
Ewentualnie krtkie omwienie.
10. HARMONOGRAM - naley okreli dokadnie dat, do
kiedy planujesz realizacj poszczeglnych czci
projektu. Dziki temu zapewnisz sobie panowanie nad
czasem i umoliwisz komfort psychiczny jaki z tego
pynie.
11. LITERATURA/BIBLIOGRAFIA - dokonujesz spisu
poszczeglnych pozycji, ktre mog Ci si przyda przy
pisaniu pracy magisterskiej.
Oczywicie, konspekt naley dostosowa do indywidualnych
potrzeb. Nie kady konspekt musi zawiera wszystkie,
przedstawione wyej elementy.
Teraz kiedy ju wiesz, jakie s elementy konspektu to z
pewnoci domylasz si jak je moesz przeoy na prac
magistersk. Tytu to rzecz oczywista. Paradygmat i zaoenia
teoretyczne to moe by podstawa Twojego rozdziau
teoretycznego, zdefiniowanie poj itp. Problem, hipotezy,
cele, metody to nic innego jak odpowiednie podpunkty w
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
30
rozdziale metodologicznym lub w przypadku jego braku we
wstpie. Literatura w prosty sposb przekada si na
bibliografi. Natomiast dziki harmonogramowi panujesz nad
realizacj poszczeglnych etapw.
Dobry konspekt nie jest atwo przygotowa, dlatego wielu
studentw z tego rezygnuje, opracowujc i wymylajc
okrelone elementy ad hoc. Pamitaj jednak, e im wicej
wysiku woysz teraz, tym mniej bdziesz go potrzebowa
pniej. Nie bdziesz take mia problemu, e: o czym
zapomniaem, czego nie uwzgldniem itp. Ju teraz wyania
si mniej lub bardziej caociowy obraz Twojej pracy
magisterskiej.
Wane jest, eby konspekt pisa w momencie, gdy ju choby
ogldnie orientujesz si w danej dziedzinie. Inaczej moe
zrodzi si w Tobie tylko frustracja, e nie potrafisz sobie
poradzi z jakim zadaniem. Nie powiniene si martwi, jeli
nie moesz czego znale lub czego nie rozumiesz.
Niezwykle trudno jest znale dziedzin wiedzy, o ktrej
jeszcze nikt nigdy nie napisa i tak, o ktrej napisano ju
wszystko.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
31
Harmonogram
Nie tylko w pracy magisterskiej bardzo wany jest
harmonogram pracy. Najlepiej usid gdzie wygodnie. Niech
to bdzie ciche i spokojne miejsce. Dobrze si zastanw, a
nastpnie w notesie lub na komputerze okrel kiedy
skoczysz poszczeglne etapy pracy.
Przygotuj waciwy harmonogram, taki ktry Ci zmotywuje
do dziaania, a nie zniechci. Uporzdkuje on Twoje denia i
pozwoli odzyska panowanie nad czasem. Nie bdziesz
zdezorientowany: czy zd, czy nie zd? Wielu studentw
wanie z powodu zego planowania nie broni si w terminie.
Harmonogram moe wyglda na przykad tak:
1. opracowanie czci teoretycznej - [termin]
2. przygotowanie narzdzi badawczych - [termin]
3. zwiad badawczy - [termin]
4. przeprowadzenie bada waciwych - [termin]
5. opracowanie wynikw bada - [termin]
6. wersja robocza pracy - [termin]
7. wersja kocowa pracy - [termin]
W opracowywaniu harmonogramu zwr uwag na
ukoczenie pracy nad poszczeglnymi czciami, ale nie
zapominaj rwnie o caoci. Wane jest indywidualne
podejcie. Jeli nie zamierzasz napisa pracy empirycznej,
lecz teoretyczn taki punkt jak przygotowanie narzdzi
badawczych, czy zwiad badawczy traci racj bytu. Moe go
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
32
jednak zastpi, np. opracowanie artykuw naukowych,
opracowanie aktw prawnych itp.
Odradzam zapisywanie harmonogramu na zwykej kartce
papieru, poniewa moe si zwyczajnie zgubi. Nie bdzie Ci
si chciao jej szuka, bo nie wiadomo gdzie, nie wiadomo po
co, a tak w ogle to mam jeszcze duo czasu... Umie swj
harmonogram tak, aby zawsze bez trudu mg po niego
sign i sprawdzi postpy swojej pracy. Nic tak nie
motywuje jak terminy, ktre zaczynaj Ci goni.
Wane aby Twj harmonogram nie by sztucznie
wyrubowany. Nie licz na to, e napiszesz rozdzia w jeden
lub dwa dni. Na to potrzeba wicej czasu. Nie zostawiaj te
wszystkiego na ostatni chwil.
Postaraj si ukoczy pisanie pracy jeszcze przed
wyznaczonym terminem. Sam zobaczysz jak to daje
satysfakcj, gdy moesz porozmawia ze swoimi kolegami i
koleankami, patrzc z wysokoci osoby, ktra pewne
dowiadczenia ma ju za sob.
Dolicz sytuacje, ktre mog Ci zaskoczy, oraz takie gdzie
pomimo szczerych chci nie uda Ci si zrealizowa zamierze
w terminie. Spadek formy nie jest niczym niezwykym. Zdarza
si nawet najlepszym. Jest to okres w ktrym nic mi si nie
chce. Nie jest atwo przewidzie kiedy nas dopadnie, jednak
zawsze naley bra go pod uwag.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
33
Ukad treci
Prac magistersk naley pisa korzystajc z przyjtego
ukadu treci. Oznacza to, e zebrane przez Ciebie informacje
naley uporzdkowa w oddzielne czci lub rozdziay.
Ukad ten nie jest dowolny i zaley od przyjtej metody
badawczej. Stanowi odzwierciedlenie badania naukowego.
Jest on take uzaleniony od rodzaju pracy magisterskiej.
Inny dla prac czysto teoretycznych, inny dla prac
stanowicych rezultat bada.
Uznajc za Pieterem (1960), za najbardziej typow prac
naukow tak, ktra przedstawia przebieg i wyniki bada nad
pewnym zagadnieniem, mona sprbowa okreli jej typowy
ukad.
Typowy ukad treci wyglda tak:
1. Wstp, objanienia wstpne
2. Przegld dotychczasowych bada, uwagi teoretyczne
3. Okrelenie problemw, hipotez, celu i metod bada
wasnych
4. Przedstawienie wynikw wasnych bada
5. Analiza materiau, wnioski
6. Zakoczenie, podsumowanie
7. Streszczenie
Streszczenie jest szczeglnie wane jeli chodzi o odbiorc,
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
34
ktry moe w tym miejscu zapozna si krtko z Twoim
tekstem, jednak nie jest wymagane.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
35
Kolejno elementw
O ile w punkcie poprzednim, gdzie prezentowany by typowy
ukad treci, zapoznae si z esencj pracy magisterskiej
warto sobie zdawa spraw jaka jest kolejno jej formalnych
elementw.
Wszystko to naley dopasowa do indywidualnych potrzeb.
Praca magisterska gdzie np. rozdzia metodologiczny nie
wystpuje, oczywicie nie musi dopasowywa si na si do
przedstawionego niej schematu.
Rwnie takie elementy, jak: Wykaz tabel, Streszczenie
nie s w pracy magisterskiej elementami obowizkowymi.
Co bardziej radykalni, jak prof. wicicki (1971: 176)
twierdz, e nawet Zakoczenie nie jest bezwzgldnie
konieczne. Jednak zupenie Ci to odradzam, pamitajc, e
kady tekst, kada praca pisana musi skada si z trzech
gwnych elementw, tj. wstp, rozwinicie i zakoczenie.
Typowa kolejno elementw wyglda tak:
1. Strona tytuowa
2. Spis treci
3. Wstp
4. Rozdzia/y teoretyczne
5. Rozdzia metodologiczny
6. Rozdzia/y empiryczne, prezentujce wyniki i wnioski z
bada
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
36
7. Zakoczenie
8. Bibliografia
9. Wykaz tabel/symboli
10. Streszczenie
11. Aneks
Jeli chodzi o Streszczenie, mona je umieci po
zakoczeniu, a przed bibliografi, lub po bibliografii i po
wykazie tabel (jak wyej). Nie ma w tej kwestii
jednomylnoci.
Rwnie taki element jak Spis treci bywa umieszczany na
kocu pracy magisterskiej, lecz nie jest to rozwizanie
najlepsze ze wzgldu na znacznie utrudnion orientacj w
takiej pracy.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
37
Elementy
Praca magisterska, podobnie jak inne publikacje naukowe,
skada si z kilku elementw, ktre zostan omwione w
niniejszym rozdziale.
Strona tytuowa
Strona tytuowa zawiera pewne oglne informacje o Twojej
pracy, takie jak: tytu, nazwa uczelni, imi i nazwisko autora,
numer albumu, imi i nazwisko promotora, informacje o
kierunku i specjalizacji, data i miejsce wydania.
Jakkolwiek w kadej uczelni strona tytuowa moe wyglda
odmiennie, to podstawowe jej skadniki bd si powtarza.
Naley je uporzdkowa w taki sposb, aby tworzyy
estetyczn cao. W tym celu stosuje si liczne zabiegi, np.
mona pogrubi niektre elementy, napisa tytu tylko duymi
literami, zastosowa rne rozmiary czcionek itp.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
38
Strona tytuowa powinna zawiera:
1. nazw uczelni, wydziau, czasem take kierunku
studiw, nazwy jednostki, w ktrej pisana jest praca
2. imi i nazwisko autora pracy
3. numer albumu (indeksu)
4. tytu pracy
5. rodzaj pracy (praca magisterska), oznaczenie osoby
pod kierownictwem ktrej pisana jest praca (promotor),
ewentualnie informacje o kierunku, specjalizacji na
ktrym praca powstaa
6. miasto (siedziba uczelni) i rok napisania pracy.
Strona tytuowa liczona jest jako pierwsza, o czym naley
pamita przy numeracji. Najprostszym sposobem ukrywania
numeru na stronie tytuowej jest zasonicie go
autoksztatem.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
39
Ukad strony tytuowej
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
40
Zaamanie tekstu tytuu
Jeli Twj tytu brzmi: Przyczyny migracji zagranicznych z
powiatu tarnowskiego po 1 maja 2004 roku, to bardzo
prawdopodobne jest, e w tytu nie zmieci si w jednej linii.
Naley wwczas uwaa, eby zaamanie tekstu nie wypado
np. tak: Przyczyny migracji zagranicznych z powiatu, jest w
pierwszej linii, a tarnowskiego po 1 maja 2004 roku w
drugiej. Waciwie zaamany tekst wygldaby raczej w ten
sposb:
Przyczyny migracji zagranicznych
z powiatu tarnowskiego
po 1 maja 2004 roku
Kady wiersz ma tworzy jakby oddzieln cao.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
41
Spis treci
Spis treci jest pierwsz rzecz po stronie tytuowej, jak
dostrzega czytelnik. W jego postaci uwidacznia si struktura
danej pracy magisterskiej. Informuje o stronach, na ktrych
rozpoczynaj si poszczeglne jej czci. Spis treci musi
spenia kilka wymogw konstrukcyjnych, zgodnie z zasad
logiki wywodu.
Spis treci bywa nazywany planem pracy. Stron na ktrej
jest umieszczony mona numerowa lub te nie. Zwykle
umieszcza si go tu po stronie tytuowej, lecz wystpuj
sytuacje, kiedy jest umieszczany na kocu pracy.
Poniej zamieszczam dla przykadu dwa wzory spisu treci.
Jednak najlepiej jest wygenerowa sobie taki spis treci
automatycznie w Word:
Wstaw > Odwoanie > Indeksy i spisy
Oczywicie naley okrelone elementy w tekcie zdefiniowa
jako Nagwek 1, Nagwek 2 itd., a nastpnie
odwiey spis treci.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
42
Na spis treci zwykle skada si:
Wstp/Wprowadzenie
Rozdzia 1
Podrozdzia 1.1.
Podrozdzia 1.2.
Podrozdzia 1.3.
Rozdzia 2
Podrozdzia 2.1.
Podrozdzia 2.2.
Podrozdzia 2.3.
Rozdzia 3
Podrozdzia 3.1.
Paragraf 3.1.1.
Paragraf 3.1.2.
Paragraf 3.1.3.
Podrozdzia 3.2.
Podrozdzia 3.3.
Zakoczenie/Wnioski/ Podsumowanie
Bibliografia /Wykaz rde/ Wykaz literatury
Aneks
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
43
Wzr 1
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
44
Wzr 2
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
45
Wstp
We wstpie podaje si zwykle wiadomoci istotne w sensie
badawczym i pisarskim. Ma on charakter metodologiczny i
jest konieczny w kadej pracy magisterskiej.
Wstp jest jedn z najwaniejszych czci pracy magisterskiej
z tego wzgldu, e jest najczciej czytany. Moesz si
spotka ze zdaniem, e naley go napisa na kocu, czyli gdy
poszczeglne czci pracy magisterskiej bd ju gotowe. Nie
zgadzam si z tym pogldem. Oczywicie ostateczne
sformuowanie, czy doprecyzowanie wstpu naley odoy
sobie do czasu, gdy bdziesz gotowy je napisa, jednak jego
zarys mona z duym powodzeniem przygotowa ju
wczeniej i przekona si, czy to co chcesz powiedzie
poprzez swoj prac magistersk ma sens.
Objto
Zacznijmy od rzeczy dla studentw najwaniejszej, czyli: ile
stron powinien mie wstp? Odpowied na to pytanie zaley
od tego ile masz do powiedzenia. Przyjmuje si, e wstp ma
okoo 2-3 stron. Moe oczywicie by ich wicej, mniej nie
polecam.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
46
Od czego zacz?
Naley zacz od oglnego wprowadzenia w obszar
problemowy. Pierwszy akapit podprowadza czytelnika pod
temat jaki chcesz omwi. Mona przedstawi oglne
uwarunkowania problemu, jakim chcesz si zaj,
przedstawi jego szerszy kontekst. Naley zaciekawi
czytelnika, aby chcia czyta dalej.
Zawarto wstpu
We wstpie podaje si informacje o motywach podjcia
takiego tematu, o celach pracy, o faktycznych warunkach jej
wykonania.
Naley okreli:
Problem i cel badawczy
Hipotezy
Zakres pracy (miejsce, rodowisko, czas)
Metody, techniki i narzdzia badawcze
Dlaczego zaje si wanie tym tematem.
Jest w dobrym tonie odnie si do dorobku innych badaczy,
ktrzy wczeniej poruszyli omawiane zagadnienie i mieli
wpyw na rozwj tej dziedziny wiedzy, pokrtce
przedstawiajc ich teorie i badania. Jeli jednak masz duo
materiau i gbokie przekonanie, e warto omwi to szerzej,
mona zawrze te dane w dalszej czci pracy magisterskiej.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
47
We wstpie naley take omwi pokrtce zawarto
kolejnych rozdziaw.
Struktura wstpu
Informacje we wstpie mona uszeregowa na przykad w ten
sposb:
Oglne wprowadzenie do obszaru problemowego pracy.
Zwiza prezentacja dotychczasowego stanu bada.
Prezentacja naszego problemu, rodowiska
badawczego, hipotez, celu, metod, motyww itp.
Zawarto kolejnych rozdziaw.
Jest jeszcze jedna funkcja wstpu, o ktrej jednak rzadko si
mwi. Ot ma on zaciekawi czytelnika, obudzi w nim
zainteresowanie tematem. Mona to osign poprzez, np.
precyzyjne okrelenie gwnych celw pracy, co zaciekawi go,
czy udao si te cele zrealizowa. Mona take przedstawi
przeciwstawne pogldy autorw uwaanych za autorytety,
pozwoli to mu identyfikowa si z jednym lub drugim. Mona
odwoa si do przykadw, ktre go zainteresuj.
Jak widzisz istnieje wiele moliwoci. Naprawd warto
przyoy si do wstpu i nie traktowa go po macoszemu.
Jeli liczysz na dobr ocen, napisz solidnie, rzeczowo i z
polotem t cz pracy magisterskiej.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
48
Rozdziay
Rozdziay odzwierciedlaj struktur pracy magisterskiej.
Stanowi podstawow jednostk podziau takiej pracy.
Praca magisterska skada si z kilku rozdziaw, ktre z kolei
mog dzieli si na podrozdziay i ewentualnie dalej na
paragrafy. Podzia ten wynika z myli przewodniej, dotyczcej
opracowania problemu, nie za z kolejnoci w jakiej autor
gromadzi materia.
Ukad rozdziaw
Kady rozdzia w pracy magisterskiej powinien implikowa
nastpny. Natomiast rozdzia nastpny powinien by
kontynuacj poprzedniego, wynika z niego. Przejcie od
jednego rozdziau do drugiego musi by pynne i zrczne.
Podzia na rozdziay jest poprawny, jeli jest przejrzysty,
spjny i wyczny, czyli e zagadnienie pojawiajce si w
jednym z rozdziaw nie powinno znale si take w innych.
Budowa rozdziau
Kady rozdzia powinien mie spjn wewntrzn budow i
koczy si podsumowaniem zawartych w nim gwnych
myli.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
49
Rozdzia skada si z podrozdziaw, a one z kolei z
paragrafw. Niedopuszczalna jest sytuacja, w ktrej rozdzia
zawiera tylko jeden podrozdzia lub podrozdzia zawiera tylko
jeden paragraf.
Poprawny podzia rozdziau wyglda np. tak:
Rozdzia
1. Podrozdzia
2. Podrozdzia
A. Paragraf
B. Paragraf
C. Paragraf
3. Podrozdzia
Kady fragment (rozdzia, porozdzia itd.) powinien zaczyna
si krtkim wprowadzeniem do omawianych zagadnie, a
koczy wnioskami.
wicicki, mwi nawet o "eksplozji zagadnie": "wikszy
fragment pracy (np. rozdzia, paragraf) powinien zaczyna si
od eksplozji zagadnie, ktre bd w nim omawiane.
Eksplozja stanowi jakby wewntrzny spis rzeczy tego
fragmentu, wpleciony w jego tre.
Po eksplozji trzeba zaprezentowa najpierw stan faktyczny
(istniejc sytuacj, dane statystyczne, opis stosunkw, tre
przepisw itp.), dalej przedstawi analiz tego stanu i
wreszcie sformuowa wnioski" (wicicki 1971: 199).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
50
Objto i liczba rozdziaw
Naley pamita o tym, e objto poszczeglnych
rozdziaw (podrozdziaw take) musi by proporcjonalna,
czyli zbliona do siebie. Wszystko to oczywicie w granicach
rozsdku. wiadczy to o umiejtnociach studenta w
panowaniu nad tekstem. Cz teoretyczna nie moe by
znacznie bardziej obszerna od czci badawczej.
Ilo rozdziaw i podrozdziaw w pracy magisterskiej zaley
od osoby piszcej prac i od wytycznych promotora.
Przyjmuje si, e rozdziaw powinno by od 3 do 5. Liczba
podrozdziaw w poszczeglnych rozdziaach powinna by
zbliona do siebie.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
51
Rozdzia metodologiczny
Kada praca badawcza powinna zawiera rozdzia
metodologiczny. Dowodzi on wiedzy studenta piszcego
prac, a take umoliwia dokadne okrelenie tego czym chce
si zaj, jakie zjawisko przebada, w jakim celu, z
wykorzystaniem jakich narzdzi, jakie hipotezy chce
zweryfikowa. Nie jest wane czy wspominae o tym
wczeniej, np. we wstpie. W rozdziale metodologicznym
moesz to powtrzy i dodatkowo rozbudowa. Rozdzia
metodologiczny pisze si z punktu widzenia osoby, ktra ju
przeprowadzia badanie.
Gdzie umieci rozdzia metodologiczny
Prac magistersk mona podzieli na dwie czci: cz
teoretyczn i cz empiryczn. Niekoniecznie musi si to
odbywa w sensie fizycznym, czyli w ten sposb, e napiszesz
Cz I, Cz II. Wystarczy, e na przykad podzielisz
prac magistersk w ten sposb: w rozdziale I teoria, w
rozdziale II podstawy metodologiczne, rozdzia III analiza
materiau.
W pierwszej czci przedstawia si teori dotyczc danego
zjawiska, ktre chcesz przebada, czyli to co napisano do tej
pory na ten temat. Mona rwnie, np. odnie si do
paradygmatu, przytoczy jakie akty prawne (chyba, e to
wanie one stanowi przedmiot badania) itp.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
52
Natomiast cz drug, empiryczn (badawcz) zaczyna si
od rozdziau metodologicznego. Nastpnie, w kolejnych
rozdziaach opisujesz zgromadzony materia. Co ciekawe
zgromadzony materia mona podzieli na kilka sposobw,
np. pod wzgldem problemowym, wedug hipotez, albo
wedug metod, zaley to w znacznej mierze od promotora i
jego wymaga.
W rozdziale metodologicznym powinny zosta okrelone:
1. przedmiot i cel bada,
2. problem (problemy) badawczy,
3. hipotezy, zmienne, wskaniki,
4. metody badawcze, techniki i narzdzia badawcze,
5. organizacja, obszar bada.
1. Przedmiot i cel bada
Przedmiot badania to inaczej to, co chcesz bada.
Przedmiotem badania moe by, np. grupa studentw
dziaajcych w kole naukowym, czy te rodowisko
grnikw, itp. Natomiast celem badawczym jest to, co
masz zamiar osign przez realizacj bada.
Mona to uj na przykad tak: Przedmiotem badania
jest mwic najoglniej rodowisko pracownikw
administracji redniego szczebla w spce KGHM. Celem
natomiast poznanianie tego rodowiska, w celu
zdiagnozowania rde oporu wobec zmian
wprowadzonych w organizacji. Badanie ma
odpowiedzie na nastpujce pytania:....
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
53
2. Problem (problemy) badawczy
Problem badawczym moe by praktycznie wszystko.
Jest on na og (ale nie zawsze) sformuowany jako
pytanie, odnoszce si do sedna pracy magisterskiej,
np. jakie s przyczyny...?, dlaczego miao
miejsce...?, czy zjawisko... jest powizane z...?.
Obok problemu gwnego mog zosta okrelone
problemy szczegowe, ktre stanowi jego rozwinicie.
3. Hipotezy, zmienne, wskaniki
Hipoteza badawcza jest to propozycja odpowiedzi na
zadane pytanie, wynikajce z problemu badawczego,
jest propozycj twierdzenia naukowego. Musi by
sprawdzalna. Wyraa si j w postaci zwizku pomidzy
zmienn zalen, a zmienn niezalen.
Najprostszym sposobem sformuowania hipotez jest
wyprowadzenie ich z przyjtej teorii. Badanie bdzie
wtedy prowadzio do jej potwierdzenia, bd
falsyfikacji. Najczciej wystpuje jedna hipoteza
gwna i wynikajce z niej hipotezy szczegowe. Jest to
zwizane z problemem badawczym.
Hipoteza moe mie posta, np.
Jeli zajdzie a, to zajdzie b.
W powyszym przykadzie "a" bdzie zmienn
niezalen, a "b" zmienn zalen (zaley od
wystpienia "a", to wanie j chcesz wyjani).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
54
Zmienne mog przyjmowa rne wartoci, np. dla
zmiennej pe bdzie to: kobieta i mczyzna, dla
zmiennej pogldy polityczne: prawicowe, lewicowe,
centrowe. To wanie te wartoci tworz wskaniki.
(Wicej o hipotezach:
http://www.mojasocjologia.pl/articles.php?article_id=2)
4. Metody badawcze, techniki i narzdzia badawcze
Naley okreli jakich metod, technik i narzdzi
badawczych zamierzasz uy. Metoda to odpowiedz na
pytanie jak rozwiza dany problem, natomiast
technika to sposb zbierania danych. Narzdziami
badawczymi mog by np. kwestionariusz ankiety,
dyktafon, kamera itp. Poniej znajduje si fragment
takiego podrozdziau:
W nastpnej kolejnoci odbya si obserwacja
uczestniczca jawna w firmie XXX. Obserwacja
uczestniczca jawna, jest to metoda zbierania danych,
w ktrej badacz staje si czonkiem grupy, ktr chce
bada i nie ukrywa, w jakim celu przyby do grupy (por.
Frankfort-Nachmias 2001: 300-303). Obserwacj
przeprowadzono w celu zdiagnozowania podstawowych
problemw firmy, atmosfery spoecznej i nastrojw w
dobie zmian, jakie rozgrywaj si w firmie, a jakie
mog mie wpyw na sytuacj oporu. Obserwacja
trwaa 5 dni i umoliwia poznanie rodowiska XXX,
zarwno od strony administracyjnej, jak rwnie
pracowniczej.
http://www.pracamagisterska.net/http://www.mojasocjologia.pl/articles.php?article_id=2www.PracaMagisterska.net
55
Cao badania zamkn wywiad fokusowy, czyli
spotkanie kilku osb w celu przeprowadzenia
moderowanej dyskusji na pewien temat. Stwarza on
moliwo przeprowadzenia bada w bezporednim
kontakcie z osobami, ktre chcemy zrozumie (por.
Babbie 2007: 330-331). Wywiad zosta przeprowadzony
z (...).
5. Organizacja, obszar bada
W dobrym tonie jest napisa par sw na temat
obszaru bada, tego gdzie, kiedy i w jaki sposb zostay
przeprowadzone. Naley zawrze informacj czego
dotyczyy badania, w jakich warunkach byy
prowadzone.
Kady z wymienionych wyej podpunktw moe stanowi
oddzielny podrozdzia rozdziau metodologicznego. Pomimo
wymogu proporcjonalnoci rozdziaw i podrozdziaw,
rozdzia metodologiczny mona z tego wykluczy. Trudno jest
pisa o czym co jest celem badawczym przez np. cztery
strony. W tym wypadku wystarczy nawet i p.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
56
Zakoczenie
W zakoczeniu naley ustosunkowa si do tez, ktre
postawiono we wstpie. Naley odpowiedzie, czy i w jakim
stopniu udao si rozwiza problem badawczy. Zakoczenie
nie jest streszczeniem pracy i bdem by byo tak je
traktowa.
Trzeba pokrtce odnie si do tematu pracy, problemu, celu
i tego czy zosta osignity. Nastpnie przedstawi wnioski z
analizy, przez na przykad rozwaenie kolejnych hipotez,
czyli: czy przypuszczenia potwierdziy si, czy nie i dlaczego.
Mona take poruszy sprawy, ktre wyszy na wiato
dzienne dopiero w trakcie realizacji bada.
Oglnie rzecz biorc naley ustosunkowa si do pierwotnych
zamierze i okreli, ktre z nich zostay spenione, a ktre
nie. Opisa wnioski.
Moesz omwi trudnoci z jakimi spotkae si podczas
realizacji bada. Okreli czego nie udao si osign z
przyczyn obiektywnych, np. dyrektor placwki rozmyli si i
nie chcia kontynuowa badania.
By moe robie to wszystko w poprzednich rozdziaach i
wydaje Ci si, e ju nie musisz si powtarza. Jednak to
bd. Nie bj si napisa jeszcze raz pewnych sw
pamitajc, e recenzent uwanie przeczyta by moe tylko
zakoczenie.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
57
Jednak zakoczenie nie moe ogranicza si do powtrzenia
waniejszych wywodw prezentowanych wczeniej. Musi ono
by podsumowaniem, stanowi syntez informacji, scala
myli zawarte w pracy.
W dobrym tonie jest na kocu wyznaczy kierunek dalszych
bada jakie naleaoby podj, a co wynika wanie z pracy
magisterskiej. Zwikszysz tym samym warto swojej
publikacji dla nauki.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
58
Bibliografia
Bibliografia stanowi wykaz dokumentw (ksiek, artykuw,
publikacji elektronicznych itp.) cytowanych lub
wykorzystywanych przez autora pracy magisterskiej.
Jest take tym elementem, ktry zawiera wiele istotnych
informacji dla osb, ktre zamierzaj sign po dzieo.
Najczciej tymi osobami s promotor i recenzent. Dobrze
przygotowana, wiadczy o trudzie, jaki magistrant woy w
napisanie pracy, a take o jego zdolnociach i stopniu w jakim
zgbi temat.
Wpisy
Bibliografia, czyli spis literatury (lub wykaz literatury) danej
pracy magisterskiej przygotowuje si podobnie jak przypisy.
Jedyna rnica polega na tym, e najpierw naley napisa
nazwisko autora, potem imi (lub inicja imienia), a ponadto
nie podaje si numerw stron.
Zatem schemat wpisu w bibliografii wyglda mniej wicej tak:
autor, tytu, miejsce i rok wydania, czyli na przykad:
Cempel C., Nowoczesne zagadnienia metodologii i filozofii
bada, Pozna: 2003.
Wpisy w bibliografii zamieszczane s w porzdku
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
59
alfabetycznym. Natomiast sam bibliografi umieszcza si
najczciej po zakoczeniu.
Opis wystpujcych elementw
IMI I NAZWISKO AUTORA - naley podawa w formie
przyjtej z opisywanego dokumentu.
TYTU - naley rwnie poda w formie przyjtej z
opisywanego dokumentu. Jeli posiada podtytu mona
go poda, lecz nie trzeba.
NUMER TOMU - jeli ksika jest podzielona na tomy,
zaznaczany przez uycie skrtu t. i podania numeru
tomu. Umieszcza si go po tytule.
WYDAWCA - jeli wystpuje kilku wydawcw, wpisuje
si nazw pierwszego. Mona pomin okrelenia typu:
SA, sp. z o.o. itp.
MIEJSCE WYDANIA - jeli wystpuje kilka miejsc
wydania mona poda tylko to, ktre wystpuje jako
pierwsze, albo wszystkie czc je mylnikiem, np.
Warszawa-Koszalin. Natomiast gdy nie ma informacji
o miejscu wydania wpisuje si w nawiasach
kwadratowych skrt b.m. (czytaj: bez miejsca).
ROK WYDANIA - naley stosowa cyfry arabskie. Jeli
nie podano roku wydania wpisuje si w nawiasach
kwadratowych skrt: b.r. (czytaj: bez roku).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
60
Co powinna zawiera
W bibliografii powinny znale si wszystkie pozycje cytowane
w pracy. Jest to jednak wersja minimum. Ponadto mona
tutaj zawrze pozycje, do ktrych co prawda nie odnosisz si
w tekcie, ale ktre miay istotne znaczenie dla obecnego
ksztatu Twojego dziea. Mog to by np. ksiki
metodologiczne z ktrych korzystae/a.
Czsto zdarza si, e studenci wpisuj do bibliografii ksiki,
ktrych nigdy nawet nie widzieli na oczy. Jest to praktyka
do ryzykowna. Po pierwsze ze wzgldu na to, e na obronie
mog by o to zapytani, po drugie za dlatego, e by moe
ta pozycja absolutnie nie bya warta wyrnienia.
Podzia bibliografii
Bibliografi najczciej naley podzieli. Podzia, tak
naprawd zaley od magistranta (i oczywicie promotora) i
moe wyglda np. tak:
- Literatura przedmiotu
- Akty prawne
- Artykuy prasowe
- Publikacje elektroniczne
Dobrze napisana bibliografia jest przewodnikiem po
literaturze przedmiotu i sama w sobie stanowi ogromn
warto. Szczeglnie dla osb zainteresowanych danym
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
61
tematem, ktre nie wiedz po co sign, aby poszerzy
swoj wiedz.
Przykad (pierwsza strona)
Poniej zaprezentowana bibliografia zostaa przygotowana
pod system przypisw w tekcie.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
62
Streszczenie
Mwic oglnie, streszczenie jest to skrtowe przedstawienie
jakiej sytuacji, zdarzenia, ksiki itp. Suy przeksztaceniu
obszernego materiau w krtki tekst, zawierajcy
najwaniejsze wtki.
Streszczenie nie jest w pracy magisterskiej spraw
zasadnicz, ani nawet wymagan. Jednak podnosi ono
warto tej pracy. Jeli zdecydujesz si je napisa, pamitaj o
kilku zasadach:
Nie moe by zbyt dugie. W zupenoci wystarcz 1-2
strony.
Powinno zawiera omwienie gwnych tez pracy
magisterskiej, celw jakie autor sobie postawi i
informacj czy udao si je zrealizowa.
Naley take napisa jak metod si posuye i jakie
to przynioso efekty.
Zamieszcza si je przed Aneksem.
Unikaj dygresji, osobistych komentarzy.
Streszczenie mona take napisa w jzyku obcym (obok
wersji polskiej), a nawet w dwch jzykach obcych, jeli masz
takie aspiracje.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
63
Aneks (Zaczniki)
W aneksie zawarte s materiay, ktre co prawda wi si z
prac, ale nie s jej integraln czci. Mog to by np.
kwestionariusz ankiety, raport z obserwacji, zdjcia, mapy,
schematy itp., czyli materiay ktre z istotnych wzgldw
chcesz zamieci.
Nie zawsze konieczny jest aneks. Naley doczy dane
dokumenty wtedy, kiedy peni one rol dokumentu
rdowego i ktrego zamieszczenie w oryginalnym brzmieniu
spenia istotna funkcj (czyli podkrelenia, e analiza jest
obiektywna).
Konstrukcja i umiejscowienie
Na pocztku aneksu zamieszcza si wykaz zacznikw, nieco
przypominajcy spis treci. Kady zacznik w aneksie
powinien mie tytu i numer.
Aneks jest autonomiczn czci pracy. Dlatego te jest
umieszczany na samym kocu pracy magisterskiej.
Numeracja stron
Numeracja stron w aneksie jest rwnie odrbna od tej w
pozostaej czci pracy. Istnieje take stanowisko wedug
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
64
ktrego numeracja w aneksie powinna by kontynuacj tej w
pracy, ale nie polecam takiego rozwizania.
Jeli strony numerowae/a za pomoc cyfr arabskich, to w
aneksie moesz zastosowa cyfry rzymskie, aby w ten sposb
podkreli jego autonomi.
Dugo
Panuje przekonanie, e aneks nie powinien by duszy ni
1/3 czci pracy. Wie si to z tym, e zbyt czsto studenci
uywaj aneksu do pogrubienia swojej pracy magisterskiej,
zamieszczajc zbyteczne materiay. Jednak w uzasadnionych
przypadkach moe zajmowa wicej miejsca.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
65
Wzr pierwszej strony
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
66
Sprawy techniczne
W pracy magisterskiej niezwykle istotna jest poprawno jeli
chodzi o kwestie techniczne, poniewa obok innych funkcji ma
ona za zadanie zawiadczy o umiejtnociach magistranta w
tej wanie dziedzinie.
Przypisy
Przypisy zawieraj informacje dotyczce literatury rdowej
oraz objanienia, czy uwagi do tekstu gwnego.
Wykorzystanie cudzych myli bez podania ich rda jest
plagiatem i dyskwalifikuje autora jako badacza.
Przypisy umieszczane s:
1. na dole kadej strony - jest to sposb bardzo popularny,
np. 1 M. Zikowski, Przemiany interesw i wartoci
spoeczestwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora,
Pozna 2000, s. 56.
2. na kocu caej pracy magisterskiej - nadaje im si
numeracj cig.
3. na kocu kadego rozdziau - najmniej czytelny sposb,
rwnie nadaje im si numeracj cig, ale w obrbie
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
67
rozdziau.
4. w tekcie - wtedy maj posta, np. (Zikowski 2000:
56), gdzie umieszcza si najpierw nazwisko autora, rok
wydania i stron. Integraln czci takiego przypisu jest
odpowiednio uoona bibliografia (nazwiska autorw uoone
s alfabetycznie), a wpis wyglda np. tak:
Zikowski, Marek. 2000. Przemiany interesw i wartoci
spoeczestwa polskiego. Pozna: Wydawnictwo Fundacji
Humaniora.
Rodzaje przypisw:
1. przypis zwyky - wskazuje skd pochodzi informacja, np. 1 M. Zikowski, Przemiany interesw i wartoci
spoeczestwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora,
Pozna 2000, s. 56.
2. przypis zwyky rozszerzony - oprcz wskazania rda
zawiera jeszcze cytat albo szersze omwienie pogldw
autora, np. 1 J. Zieleniewski, Organizacja i zarzdzanie, PWE, Warszawa
1967, s. 45. "Cao to przedmiot, w ktrym bierze si pod
uwag relacj zawierania si czci w caoci". Taki pogld
mona spotka w opracowaniach przedstawicieli nurtu
prakseologicznego.
3. przypis polemiczny - stosowany gdy przeksztacamy
myl autora lub prowadzimy z nim polemik, np.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
68
1 Por. M. Zikowski, Przemiany interesw i wartoci
spoeczestwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora,
Pozna 2000, s. 56.
4. przypis polemiczny rozszerzony - przeprowadzamy
dyskusj z innymi pogldami i wskazujemy tekst bdcy
rdem polemiki, np. 1 Mona mie powane i uzasadnione zastrzeenia do tekstu
M. Fuszary, ktra nie wzia pod uwag... Por. M. Fuszara,
Kobiety w polityce, Warszawa 2007, s. 23-25.
5. przypis odsyajcy - odsya si czytelnika do innych
opracowa lub fragmentw swojej pracy, w celu odnalezienia
dokadniejszych informacji, np. 1 Zob. S. P. Huntington, Trzecia fala demokratyzacji,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 56. 1 Zob. Aneks, s. XX.
Rodzaje przypisw ze wzgldu na rdo:
1. prace autorskie - czyli takie gdzie autor jest jasno
okrelony, naley poda jego inicja imienia i nazwisko, tytu
dziea, miejsce i rok wydania, stron np.
1 M. Zikowski, Przemiany interesw i wartoci
spoeczestwa polskiego, Wydawnictwo Fundacji Humaniora,
Pozna 2000, s. 56.
2. rozdzia lub artyku w pracach zbiorowych - gdy
ksika wydana jest pod redakcj lub ma kilku autorw, a
mona zidentyfikowa autora interesujcego Ci rozdziau
(artykuu), np.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
69
1 E. Wnuk-Lipiski, Zmiana systemowa, [w:] E. Wnuk-
Lipiski, M. Zikowski (red.), Pierwsza dekada niepodlegoci.
Prba socjologicznej syntezy, Instytut Studiw Politycznych
Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2001, s. 21.
3. ksika, w ktrej jest wielu autorw (wicej ni
trzech/czterech) - naley poda tytu publikacji, a nastpnie
imi i nazwisko pierwszego z autorw, a take doda: "i in.",
np. 1 T. Parsons, Spoeczestwo: spojrzenie ewolucyjne i
porwnawcze, [w:] Wspczesne teorie socjologiczne, T. I. A.
Jasiska-Kania i in. (wybr i oprac.), Wydawnictwo Naukowe
SCHOLAR, Warszawa 2006, s. 350.
4. sowniki, encyklopedie, np.
1 Sownik jzyka polskiego, t.1, Warszawa 1978.
5. z gazet i czasopism, np. 1 A. Czaja, Pionierski projekt opieki nad dziemi dla
pracujcych i bezrobotnych, "Gazeta Wyborcza" 2007 nr 10,
s. 2.
6. rda internetowe, np. 1 Sokrates, http://www.sokrates.pl (26.04.2008).
Kilka zasad:
Najistotniejsze w stosowaniu przypisw jest
konsekwentne trzymanie si raz wybranego sposobu.
Dla przykadu sytuacje, w ktrych za jednym razem
podajesz inicja imienia, a w dalszej czci pracy
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
70
podajesz cae imi lub za jednym razem uwzgldniasz
nazw wydawnictwa, a pniej nie, w wielu
przypadkach dyskwalifikuje prac magistersk, a
przynajmniej znacznie obnia jej ocen.
Naley pamita, e kady przypis zaczyna si z duej
litery, a koczy si kropk.
Nie naley w przypisach umieszcza niczego, co nie
dotyczy Twojej pracy magisterskiej i nie jest z ni
powizane.
Na etapie pracy magisterskiej najczciej zastosowanie
znajduje przypis zwyky i przypis polemiczny. Jeli
czujesz si pewnie w stosowaniu przypisw moesz
uywa i innych rodzajw, ale nie zawsze jest to dobrze
widziane.
Tytuy podaje si bez cudzysoww.
Unikaj stosowania przypisw niejasnych,
niekompletnych i obarczonych bdami.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
71
Przypis harwardzki
Przypis harwardzki, zwany take oksfordzkim, jest niczym
innym jak przypisem w treci. Przypis ten nie pozwala na
polemik i wymusza bardziej cise ustosunkowanie si do
treci cytowanej. Jest take krtszy, a wic wielu wybiera go
ze wzgldu na wygod.
Przypis ten ma form, np. (Zikowski 2000: 15),
gdzie:
Zikowski nazwisko autora przywoywanej publikacji,
2000 rok wydania,
15 numer strony na ktrej znajduje si przywoywany
fragment.
W tekcie wyglda on tak:
Indywidualizm jest czsto uwaany za cech
charakterystyczn spoeczestwa nowoczesnego, orientacj
na siebie samego i wasne interesy, ktra postpuje wraz z
modernizacj i jest warunkiem jej rozwoju (por. Bokszaski
2007: 23).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
72
Oglne zasady stosowania:
W przypisach w tekcie wystpuj, tak samo jak przy
innych rodzajach przypisw, odpowiednie skrty:
o w przypadku cytowania danego fragmentu:
(Bokszaski 2007: 23),
o w przypadku referowania duszego fragmentu
tekstu: (por. Bokszaski 2007: 23),
o w przypadku gdy cytujesz cytat, czyli na
przykad Bokszaski cytuje definicj jakiego
innego autora, ktr chcesz powtrzy: (cyt. za
Bokszaski 2007: 23).
Gdy odwoujesz si kilkakrotnie do jednej publikacji, nie
rozdzielonej innymi pozycjami, wwczas zamiast
nazwiska autora i roku wydania, stosuje si sowo
tame, np.
Zikowski zwraca uwag na pewne implikacje takiego
ujcia. Po pierwsze zarwno interesy jak i wartoci
tworz pewne hierarchiczne systemy. Przekonanie o
czym, e jest to suszne lub korzystne rodzi take
przekonanie, e rodki prowadzce do takiego celu,
take s suszne i korzystne (por. Zikowski 1999:
123-124).
Po drugie celem dziaania jednostki moe by dobro
szeciu rodzajw podmiotw: () (A) samej tej
jednostki, (B) maej grupy (np. rodziny), do ktrej
naley ta jednostka, (C) wikszej zbiorowoci (np.
narodu), do ktrej naley ta jednostka, (D) innych
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
73
maych grup, do ktrych ta jednostka nie naley i z
ktrymi nie ma adnych zwizkw, (F) wszystkich bez
wyjtku jednostek, grup i zbiorowoci ludzkich (tame:
124).
W przypadku, gdy publikacja ma dwch autorw,
podaje si oba nazwiska, czc je spjnikiem "i". Jeli
autorw jest trzech wyglda to tak:
(Zikowski, Kowalski i Nowak 1996: 34)
Natomiast gdy autorw jest wicej ni trzech naley
poda nazwisko pierwszego, ze skrtem "i in." (i inni),
np.
(Zikowski i in. 1997: 89)
Integraln czci przypisu w tekcie jest odpowiednio
skomponowana bibliografia. Odpowiednio zrobiony wpis
wyglda w ten sposb:
Zikowski, Marek. 2000. Przemiany interesw i
wartoci spoeczestwa polskiego. Pozna:
Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Wane jest, eby zaczyna si od nazwiska autora i roku
wydania, a take aby kolejne wpisy byy uszeregowane
alfabetycznie. Pamitajmy, e najwaniejsze w
stosowaniu przypisw jest konsekwentne stosowanie
raz wybranego sposobu.
W przypadku, gdy jeden autor wyda kilka publikacji w
jednym roku, moemy napisa to tak:
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
74
Grochal, Renata. 2007a. Konkurs na prezesa LOT-u od
kuchni. Gazeta Wyborcza nr 23, s. 24.
Grochal, Renata. 2007b. Zwizki z LOT-u:
Dbrowskiemu ju dzikujemy! Gazeta Wyborcza nr
69, s. 20.
Przy roku wydania stawia si odpowiedni liter
alfabetu, przypis w tekcie wyglda wwczas: (Grochal
2007a: 24) i (Grochal 2007b: 20).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
75
Cytaty
Cytat oznacza dosowne przytoczenie przez autora pracy,
fragmentu jakiego tekstu lub czyjej wypowiedzi. Chroni on
autora przed zarzutem o plagiat.
Nie naley cytowa rzeczy, ktre s uwaane w danej
dyscyplinie za oczywiste i nie naduywa stosowania cytatw.
Moe powsta zarzut tzw. cytatologii, czyli odtwrczego
zlepiania ze sob myli rnych autorw.
Wyrnienie
Cytat jest wyrniany za pomoc wzicia tekstu w cudzysw,
np.
Parsons nie twierdzi, e modele te przedstawiaj jakie
realne, historyczne spoeczestwa; s raczej skrajnymi
analitycznymi punktami na kontinuum, wzdu ktrego mona
uszeregowa realnie istniejce spoeczestwa
Jednak naley pamita, e nie kady cudzysw oznacza
cytat.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
76
Wyrnienia w cytacie
Jeli w cytowanym fragmencie tekstu wystpuj wyrnienia
(kursywa, pogrubienie itp.), naley je stosowa w taki sposb
jak zaprezentowano w oryginale, np.
Czy traktowa go ze wzgldu na to jaki jest sam w sobie, czy
raczej ze wzgldu na co robi lub co moe wypywa z jego
dziaa?
Cytat drugiego stopnia
Jeli w cytowanym fragmencie tekstu wystpuje cudzysw,
naley go zamieni na cudzysw drugiego stopnia, np.
Zwykle takie zjawiska uwaane s za i nie
honorowane przez adn dziedzin wiedzy
Opuszczanie fragmentu tekstu
Wielokropek ujty w nawias kwadratowy lub okrgy (jeli w
tekcie nie ma innych nawiasw) jest natomiast znakiem
tego, e opuszczono fragment cytowanego tekstu lub urwano
zdanie przed jego kocem. Ewentualnie pominito pocztek
zdania, gdy wielokropek jest przed nim, np.
Najbardziej skrajn form opozycji wobec Owiecenia staa
si kontrrewolucyjna filozofia katolicka we Francji ()
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
77
() s to subiektywne cele, ktrym towarzyszy zwykle ()
znajomo rodkw osigania tych celw, czyli regu
postpowania
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
78
Wtrcenie w tekst cytatu
Niekiedy trzeba zaingerowa w cytat. Na og czyni si to
wtedy, kiedy bez tej ingerencji byby on niezbyt zrozumiay
dla czytelnika tekstu.
Gdy cytowany fragment nie tumaczy si sam przez si, albo
konieczny jest komentarz, w tekcie cytatu umieszcza si
wyjanienie, ujte w nawiasy kwadratowe, np.
Filozof, posugujcy si rozumem i dowiadczeniem,
powinien te prawa [przyrody] odkry.
Kiedy ingerujesz w cytat, przez np. pogrubienie jakiego
wyrazu, eby zwrci na niego szczegln uwag czytelnika,
naley o tym fakcie poinformowa poprzez wstawienie
stosownej informacji, razem z okreleniem autorstwa. Mona
poda wasne inicjay, np.
Filozofowie Owiecenia, wierzcy w potg rozumu, skonni
byli do odrzucania [podkr. autora] wiary w tradycyjne
autorytety.
Jeli w obrbie cytatu wprowadza si wtrcenie odautorskie,
majce posta zda, wwczas naley je wstawi midzy
mylnikami, np.
Najbardziej skrajn form opozycji wobec Owiecenia - pisze
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
79
George Ritzer - staa si kontrrewolucyjna filozofia katolicka
we Francji, reprezentowana przez Louisa de Bonalda (1754-
1840) i Josepha de Maistrea (1753-1821).
Jak pewnie widzisz, w przykadzie wyej wystpuje jeden
cudzysw. Moliwa jest take inna sytuacja - gdy wtrcenie
jest wydzielone przecinkami, np.
Najbardziej skrajn form opozycji wobec Owiecenia, pisze
George Ritzer, staa si kontrrewolucyjna filozofia katolicka
we Francji, reprezentowana przez Louisa de Bonalda (1754-
1840) i Josepha de Maistrea (1753-1821).
W przypadku stosowania kursywy:
Najbardziej skrajn form opozycji wobec Owiecenia pisze
George Ritzer staa si kontrrewolucyjna filozofia katolicka
we Francji, reprezentowana przez Louisa de Bonalda (1754-
1840) i Josepha de Maistrea (1753-1821).
Najbardziej skrajn form opozycji wobec Owiecenia, pisze
George Ritzer, staa si kontrrewolucyjna filozofia katolicka
we Francji, reprezentowana przez Louisa de Bonalda (1754-
1840) i Josepha de Maistrea (1753-1821).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
80
Wykresy
Wykresy stosuje si do przedstawienia przebiegu zjawisk,
zalenoci pomidzy okrelonymi waciwociami, zmian
ilociowych w czasie itp. Nie naley naduywa tego rodka
ilustracji, cho bezwtpienia waciwie stosowany przedstawia
du warto.
Wystpuj m.in.
1. wykresy supkowe, doskonae w prezentowaniu zmian
w wybranych okresach,
2. koowe, przydatne w podziaach procentowych,
3. liniowe, gdy trzeba zaprezentowa zmian w czasie.
Numer i tytu
Kady wykres musi mie swj numer i tytu, w postaci:
[numer wykresu] [kropka] [tytu wykresu]
Przykad: Wykres 1. Procentowy udzia Polakw po 60 roku
ycia w wyborach prezydenckich w 2010 r.
Naley je umieci nad wykresem. W caej pracy wystpuje
numeracja ciga. Zwr uwag, e tytuu nie koczy si
kropk, chyba e jest to skrt.
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
81
rdo
Pod wykresem naley poda rdo danych w nim
przedstawionych.
Jeli jest to przekopiowany wykres:
rdo: E. Babbie, Badania spoeczne w praktyce,
Warszawa 2007, s. 45.
Zatem:
rdo: [przypis zakoczony kropk]
Jeli powsta na podstawie danych gdzie zawartych,
ale jest tworem autora pracy:
rdo: opracowanie wasne na podstawie: E. Babbie,
Badania spoeczne w praktyce, Warszawa 2007, s. 45.
Jeli natomiast jest cakowicie oryginalny:
rdo: opracowanie wasne.
Przypis
Jeli jaki element wykresu wymaga wyjanienia, naley to
uczyni bezporednio pod wykresem, stosujc inny sposb
oznaczenia ni w tekcie (np. uywajc gwiazdki).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
82
Wygld tekstu
Wielu magistrantw robi bd, nie przykadajc si do strony
wizualnej pracy magisterskiej. W efekcie musz pniej
przeglda due fragmenty tekstu, szukajc ewentualnych
niedorbek.
Estetyka tekstu
Jednym z zada pracy magisterskiej jest sprawdzenie, czy
przyszy magister opanowa umiejtno pracy nad tekstem.
Dlatego te naley przykada szczegln uwag i dokada
wszelkich stara aby bya ona napisana bez zarzutu.
Tekst waciwy pracy magisterskiej powinien by
wyjustowany.
Poniej przedstawi proporcje, ktre moesz wykorzysta,
aby Twoja praca wygldaa estetycznie:
1. Wcicie (akapit): 0,5-1,0
2. Marginesy:
o lewy: 3,5-4,0
o prawy: 1,0-1,5
o grny: 2,0-2,5
o dolny: 2,0-2,5
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
83
3. Tekst waciwy najczciej przyjmuje warto 12, zatem
w tym wypadku pozostae elementy:
o tytu rozdziau: 17
o tytu podrozdziau: 15
o tytu paragrafu: 13
o przypis: 9
o numer strony: 10
o czcionki w tabeli: 9
4. Interlinia (w Word: Format > Akapit > patrz
Odstpy):
o tekst waciwy: 1,5
o przypis: pojedyncze
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
84
Twarda spacja
Twarda spacja, zwykle stosowana w nagwkach, nie pozwala
na amanie w danym miejscu wiersza. Stosowana jest, gdy na
kocu wiersza wypada pojedyncza litera np. i, ktr naley
przenie do wiersza nastpnego. Wtedy pomidzy wanie t
liter, a nastpnym wyrazem mona wstawi tward spacj.
Tward spacj tworzy si poprzez wcinicie klawiszy:
Shift+Ctrl+Spacja
Ma ona zawsze ten sam rozmiar, nawet w przypadku tekstu
wyjustowanego (nie dopasowuje si).
http://www.pracamagisterska.net/www.PracaMagisterska.net
85
Bkart a wdowa
Tymi niezbyt wdzicznymi nazwami okrela si bdy
popeniane w wygldzie tekstu. Pewnie czasem syszysz jak
kto uywa takich okrele, wic pora wyjani czym si
rni:
Bkart to ostatni wiersz, ktry nie zmieci si u dou
strony, wic zo