Embed Size (px)
Citation preview
SPOSTRZEGANIE I PERCEPCJA
Dr Barbara Jankowiak
Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii,
Wydział Studiów Edukacyjnych UAM
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
MOTTO
Możemy patrzeć oczami i słuchać uszami, ale widzimy i słyszymy mózgiem i umysłem...
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
DEFINICJA
Spostrzeganie w szerokim sensie oznacza rejestrację przedmiotów i zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie identyfikację i określenie werbalne oraz przygotowanie do reakcji na nie. •Wrażenie jest to doświadczenie lub recepcja prostych właściwości bodźców, takich jak np. jasność, kolor, głośność lub siła dotyku. •Spostrzeżenie to doświadczenie złożonej charakterystyki bodźców, np. konkretnych przedmiotów w otaczającym środowisku.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
SPOSTRZEGANIE 3 ETAPY
1. Odbiór wrażeń: energia fizyczna np. fale świetlne i dźwiękowe, podlega transformacji na aktywność nerwową komórek kory mózgowej.
2. Kształtuje się wewnętrzna interpretacja obiektu: powstają spostrzeżenia bodźców zewnętrznych.
3. Identyfikacja i rozpoznawanie: przypisujemy znaczenie naszym spostrzeżeniom.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
I. ZŁUDZENIA OPTYCZNE
Zdarza się, że zmysły nas oszukują powodując nietrafne doznania układu bodźców: DOŚWIADCZAMY WTEDY ZŁUDZEŃ!
Występują GDY SYTUACJA BODŹCOWA JEST WIELOZNACZNA.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEwieloznaczna sytuacja bodźcowa
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNErozdźwięk między spostrzeganiem a rzeczywistością
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEaktywna rola umysłu w
strukturalizacji obrazu świata
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEwpływ kontekstu na sposób w
jaki spostrzegamy bodźce
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEwpływ kontekstu na sposób w
jaki spostrzegamy bodźce
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEwpływ kontekstu na sposób w
jaki spostrzegamy bodźce
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNE a. obiekty niemożliwe
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEa. obiekty niemożliwe
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEb. obiekty niejednoznaczne
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEb. obiekty niejednoznaczne
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEb. obiekty niejednoznaczne
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEc. złudzenie kształtu
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEd. złudzenie ruchu
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
ZŁUDZENIA OPTYCZNEe. złudzenie rozmiaru
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
II. Wrażliwość na światło
Pod wpływem światła światłoczułe barwniki zawarte w receptorach ulegają „wybieleniu”, co powoduje obniżenie wrażliwości oka. Potrzeba pewnego czasu aby receptory powróciły znów do stanu wyjściowego.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
POWIDOK = obraz następczy
a. Powidok ujemny ma postać ciemnej plamy o kształcie zbliżonym do kształtu źródła światła. Powstaje na skutek znacznego obniżenia wrażliwości tej okolicy siatkówki na którą padało światło. b. Powidok dodatni wywołany w ciemności ma postać jasnego, świecącego kształtu i powstaje na skutek utrzymywania się wyładowań komórek nerwowych siatkówki przez jakiś czas po zadziałaniu bodźca świetlnego.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
POWIDOK
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
III. Percepcja ruchu
Mózg otrzymuje informacje o ruchu przedmiotów za pośrednictwem dwóch odrębnych systemów:a. obraz – siatkówka: jeśli nasze oczy pozostają nieruchome , przedmioty poruszające się w przestrzeni stymulują kolejno coraz to nowe miejsca siatkówek oczu
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
Percepcja ruchu
b. oko – głowa: Gdy w polu widzenia znajduje się poruszający przedmiot, oczy w sposób odruchowy zaczynają go śledzić. Informacja o ruchu gałek ocznych jest wykorzystywana do oceny zmian położenia tego przedmiotu. Proces ten opiera się na sygnałach pochodzących z centrów mózgowych, które sterują ruchami oczu.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
IV. Percepcja odległości i głębi
Spostrzegamy świat jako trójwymiarowy pomimo, że obraz na siatkówce jest płaski. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu przy ocenie głębi różnych informacji. Niektóre są już dostępne przy widzeniu jednoocznym inne występują wyłącznie przy widzeniu binokularnym.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
Percepcja odległości i głębi
1. Podstawowym mechanizmem widzenia głębi jest STEREOPSJA. Oczy są rozdzielone w płaszczyźnie poziomej, więc patrzą na otaczające nas przedmioty pod nieco innym kątem. W konsekwencji obrazy przedmiotów powstające na siatkówkach obu oczu nie są identyczne. Różnice te wykorzystywane są do oceny głębi
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
Percepcja odległości i głębi
2. Inny również binokularny mechanizm widzenia głębi oparty jest na informacjach o stanie konwergencji oczu. Wykształca się on we wczesnym dzieciństwie w drodze kojarzenia określonego kąta ustawienia oczu z odległością przedmiotu.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
Percepcja odległości i głębi
4. Podstawę do oceny głębi może stanowić np. informacja o rozmyciu obrazu.
5. Nakładanie się obrazów – gdy jeden przedmiot częściowo zasłania drugi znajdujący się w dalszej odległości.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
Percepcja odległości i głębi
6. Informacja o wielkości obrazów siatkówkowych przedmiotów o znanej nam z doświadczenia wielkości stanowi ważną wskazówkę o odległości.
Prawo stałości wielkości: przedmiot o stałej, znanej wielkości fizycznej jest percypowany jako mający stałą wielkość niezależnie od dystansu.
04/12/23 Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM
Dziękuję za uwagę!
