Upload
kaki-lie-a-ling
View
320
Download
17
Embed Size (px)
Citation preview
Deze publicatie is opgesteld binnen het kader van het Integrated Tourism Development Programme (ITDP) en gefinancierd door de EuropeseCommissie. Het Deense consultancy bedrijf Carl Bro A/S is verantwoordelijk voor de implementatie van het programma in samenwerking metde Stichting Toerisme Suriname (STS).
Geschreven door : Fiona Wilton, Carl Bro Tourism Awareness Specialist Gelezen door : Dr. Lila Gobardhan-RambocusLay-out:/ Design cover : Nancy Valies Graphic DesignFoto’s cover en modules : Willem Kolvoort ( Stinasu ) / Access Suriname Travel / Nancy Valies / Integrated Tourism Development Programme Productie : Tabiki Productions
Integrated Tourism Development Programmep/a Stichting Toerisme Suriname
Dr. J.F. Nassylaan 2Paramaribo, SurinameTelefoon : +597 410 357Fax : +597 477 786
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 3
INHOUDSOPGAVE
DOELSTELLINGEN TOERISMETRAINING
TRAININGSSTRATEGIEËN EN BENADERINGEN
LEERMIDDELEN
EVALUATIEMETHODEN
MODULES VOOR DE TRAINING VAN LEERKRACHTEN BIJ HET VOJ
Module 1 - Wat is toerisme?
Module 2 - Het toerismeproduct
Module 3 - Verschillende soorten toerisme
Module 4 - Cultuur en identiteit
Module 5 - Duurzaam toerisme
Module 6 - Economische effecten van toerisme
Module 7 - Overheids- en particuliere organisaties die werken aan de ontwikkeling van het toerisme in
het Caribisch gebied
Module 8 - Carrières in toerisme
Module 9 - Toerisme en ik
BIJLAGE: CD-ROM MET SUPPORT FOTO’S
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 20044
DOELSTELLINGEN TOERISMETRAINING
Het scheppen van een bewustzijn voor toerisme onder leerlingen van 12-14 jaar op VOJ-niveau(Voortgezet Onderwijs voor Junioren) in Suriname, zodat zij het belang van deze sector voor hun landen de Caribische regio als geheel zullen kunnen begrijpen.
Het scheppen van een nationaal en een regionaal bewustzijn van de waarde van toerisme en hettoerismeonderwijs een plaats geven binnen het curriculum van het VOJ.
Leerlingen informatie verschaffen en ervaringen laten opdoen m.b.t. toerisme en het scheppen vaneen bewustheid voor de vele carrièremogelijkheden binnen de sector.
Leerlingen de gelegenheid geven waardering te ontwikkelen voor het toerismeproduct in Surinameen in de regio en het ontwikkelen van intermenselijke vaardigheden, zoals charme, kalmte, vriendelijkheid en gastvrijheid, die van vitaal belang zijn voor de groei en duurzaamheid van hettoerisme in hun land en in de regio.
Het verhogen van een cultuur en milieubewustzijn van leerlingen door ze begrip voor duurzameontwikkeling van het toerisme bij te brengen.
Leerlingen een positieve houding bijbrengen tegenover toeristen en toerisme.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 5
TRAININGSSTRATEGIEËN EN BENADERINGEN
De trainingsmodules zijn ontworpen om studenten te helpen het belang van toerisme voor hun land en voor de
regio te begrijpen en ze te laten zien welke rol zij kunnen spelen in de groei en de ontwikkeling ervan.
De modules zullen leerkrachten en leerlingen concepten, ideeën, activiteiten en ervaringen aanreiken, die ze
zullen helpen hun kennis, vaardigheden en begrip tegenover toerisme te ontwikkelen in Suriname en de
Caribische regio. De modules willen onder meer discussies stimuleren; daarnaast het identificeren van situaties
en problemen, het oplossen van deze problemen, zelfbewustzijn, kritisch denken en onderzoek ontwikkelen.
Het is aan te bevelen dat leerkrachten verbanden leggen tussen de modules en het curriculum voor het vak
aardrijkskunde op VOJ-niveau, omdat er anders sprake kan zijn van overlappingen.
De individuele modules beslaan een breed scala aan technieken gebaseerd op onderzoek, wat helpt bij de
ontwikkeling van de vaardigheid van de leerling om informatie uit verschillende bronnen te bewerken en te
verwerken. De samenvattingen van de inhoud zijn bedoeld om leerkrachten en leerlingen te stimuleren om
verder onderzoek te doen. Een lijst van activiteiten wordt bij elke module verschaft; deze lijst is ontworpen om
leerkrachten en leerlingen te helpen goed te begrijpen wat sleutelbegrippen inhouden.
Leerkrachten worden aangemoedigd leerstrategieën te gebruiken die passen bij de interesse en de capaciteit
van hun leerlingen, alsook de middelen en locaties van hun school. Enkele leerstrategieën zijn:
• klassendiscussies
• individuele en groepsopdrachten
• interviews
• vragenlijsten
• gebruik van hulpkrachten
• trips en bezoeken
• audiovisuele presentaties
• simulatieoefeningen
• rollenspel
• individuele en groepsverslagen
Het is van groot belang dat leerkrachten ervaringen op het veld gebruiken als leermethodiek. Er moeten
voorzieningen getroffen worden, zodat studenten op een betekenisvolle wijze interactie kunnen hebben met
werkers op verschillende niveaus in de toerismesector en de gelegenheid krijgen om het product toerisme te
leren kennen en in contact te komen met toeristen in hun land. Deze blootstelling zal beslist een positief effect
hebben op de ontwikkeling van de houding van studenten tegenover toerisme.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 20046
LEERMIDDELEN
Teneinde de doelen van het programma ten volle te bereiken, dient er op schoolniveau een adequate voorraad
aan leermiddelen te zijn. Leerkrachten dienen toegang te hebben tot de volgende leermiddelen, die zullen
helpen om het toerismeonderwijs van interessanter en betekenisvoller te maken. Wij erkennen echter dat vele
VOJ- scholen in Suriname gebrek hebben aan onderwijsmateriaal. De modules zijn daarom zodanig ontworpen
dat geschikte hulpkrachten uitgenodigd kunnen worden op school en dat goed geplande educatieve dag-
tochten een goede vervanging kunnen zijn.
• Gedrukt materiaalo leerboeken
o tijdschriften en ander gedrukt materiaal over toerisme
o nieuwsbladen
o kranten
o kaarten en grafieken
o foto’s
• Niet-gedrukt materiaalo videotapes
o cd-roms
o filmstrips
o dia’s en overheadprojectors
o audiocassettes
o platen
o hulpkrachten
• Apparatuuro computer
o videorecorder/televisie
o radio/cassettespeler
o overheadprojector
o borden
o dia- en filmprojector
o globe
o multimedia-projector
Duur van presentatieElke module kan gedurende een lesperiode van twee uren gepresenteerd worden door een goed uitgeruste en
goed voorbereide leerkracht. Het gaat hier om een klassieke presentatie met schoolbord en krijt, gevolgd door
groepsdiscussies en praktisch werk. Huiswerk, een dagtocht of het boeken van gastsprekers vereist wat meer
tijd. Leerkrachten zouden het wenselijk moeten achten een commissie te vormen voor extra activiteiten buiten
de schooluren.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 7
EVALUATIEMETHODEN
Het succes van toerismeonderwijs kan gemeten worden in termen van het bereiken van de gestelde leer-
doelen voor elke module.
De volgende evaluatieprocedures zijn geschikt voor de verscheidene modules en kunnen apart of gezamenlijk
gebruikt worden. Leerkrachten worden aangemoedigd om andere methoden te gebruiken, die effectief kunnen
zijn voor verschillende categorieën leerlingen.
• quizzen
• repetities
• huiswerk
• verslagen en andere werkstukken
• projecten
• vragenlijsten
• observaties
• deelname aan mondelinge discussies
• mondelinge presentaties
• onderzoek
• interviews
• verzameling van informatie/data
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 20048
MODULES VOOR DE TRAINING VAN LEERKRACHTEN BIJ HET VOJ
1. Wat is toerisme?
2. Het toerismeproduct
3. Verschillende soorten toerisme
4. Cultuur en identiteit
5. Duurzame toerismeontwikkeling
6. Economische effecten van toerisme
7. Overheids- en particuliere organisaties die werken aan de ontwikkeling van het Caribisch gebied
8. Carrières in toerisme
9. Toerisme en ik
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 9
MODULE 1
WAT IS TOERISME?
Leerdoelen
Na afronding van Module 1 zullen leerlingen het volgende kunnen:
1. Het definiëren van de termen ‘toerist’ en ‘toerisme’.
2. Het noemen van de verschillende redenen waarom mensen reizen en toeristen worden.
3. Het noemen van de verschillende soorten toeristen en voorbeelden van elke soort geven.
4. Het noemen van de voornaamste ‘bron-landen’ van de toeristen die hun land bezoeken.
5. Het identificeren van de voornaamste behoeften van de toerist.
Belangrijkste begrippen
• toerist • amusement • reizen voor plezier
• toerisme • excursieganger • reizen voor gezondheid
• verblijf • veiligheid en zekerheid • zakenreizen
• binnenlands toerisme • gerieven • educatief reizen
• regionale toerist • toegankelijkheid/vervoer • accommodatie
• internationale toerist • gezond milieu • voedsel en drank
• voorzieningen • activiteiten voor recreatie
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200410
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A. Definitie van toerismeToerisme kan beschreven worden als het reizen van mensen als vorm van ontspanning, met als doel ver-
schillende bezienswaardige of bekende plaatsen te bezoeken. Het omvat ook de activiteiten van mensen
gedurende hun verblijf in deze bestemmingen en de daarvoor nodige faciliteiten en diensten.
Tegenwoordig reizen mensen ook voor sportactiviteiten, het vergaren van kennis, medische behandeling, zaken,
enz. Ook dat wordt nu toerisme genoemd.
B. Waarom reizen mensen? Een van de meest primitieve behoeften van de mens is de behoefte aan verandering en opwinding door iets
anders, iets nieuws te gaan doen. Reizen en toerisme verschaffen die stimulans fysiek en zelfs emotioneel. Reizen
buiten bekende omgevingen verschaft variatie en kan aangenaam opwindend zijn; mensen kunnen zodoende
ontsnappen uit hun dagelijkse sleur.
In vroegere tijden reisde men meestal voor vermaak, zaken, rust en ontspanning, maar de behoeften van mensen
zijn in de loop der tijden zijn veranderd. Laten wij bijvoorbeeld kijken naar de voornaamste redenen waarom
mensen naar Suriname reizen:
• Vermaak/recreatie - Mensen grijpen bij reizen de kans om te rusten, zich te ontspannen en te ontsnappen
aan de dagelijkse sleur. Zij benutten de kans deel te nemen aan sportevenementen, tours en andere
attracties. Daarnaast kunnen mensen die dat wensen, winkelen, gokken of zich overgeven aan hun hobby’s
en speciale interesse. Ze kunnen ook op zoek gaan naar het exotische en/of ongewone, of ze kunnen
gewoon reizen om het reizen.
• Zaken - Zakenreizigers hebben weinig keuze wat betreft hun reizen. Zij reizen als en wanneer hun zakelijke
belangen dat vereisen. Sommigen reizen om conferenties en vergaderingen bij te wonen, of om klanten en/
of potentiële klanten te bezoeken. Zakenreizigers zullen echter routes en transportmiddelen kiezen die voor
hun het gemakkelijkst zijn.
• Bezoek aan vrienden en familie - Een groot aantal personen reist met als doel bezoek aan vrienden en
familie. Logeren bij familieleden vermindert de totale reiskosten. Deze reizigers moeten in hun reisplanning
echter rekening met de personen die ze wensen te bezoeken.
• Culturele/godsdienstige redenen - Sommige reizigers wensen verschillende mensen te ontmoeten,
kennis te nemen van andere culturen en plaatsen te bezoeken, zoals heiligdommen (relikwieën) uit het
verleden. ervaren. Sommige mensen reizen om pelgrimstochten naar godsdienstige plaatsen te onder-
nemen, omdat zij geloven dat zij daar genezing en geestelijke troost zullen vinden.
• Medische redenen - Terwijl sommigen mensen reizen voor een medische behandeling, reizen anderen om
te herstellen van ziekten, om het verfrissende en heilzame klimaat van de bestemming te ondergaan. Vele
reizigers bezoeken de Caribische stranden op aanbeveling van hun medische specialisten om te ont-
snappen aan de dagelijkse stress en sleur, om te rusten en zich te ontspannen.
• Betere klimatologische omstandigheden - Mensen reizen vaak om te genieten van betere klimatologische
omstandigheden dan thuis. Personen uit koudere klimaten zoeken dus zon en warmte op en die uit de
tropen koelere bestemmingen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 11
• Kennis vergaren - Mensen reizen ook met als doel het vergaren van kennis. Of dat nou is om iets specifieks
te leren of nieuwe algemene kennis op te doen middels door een ruimere ervaring. Deze soort reizigers zal
gewoonlijk seminars, conferenties of cursussen in de bestemming bijwonen.
C. Definitie van een toeristAlle soorten reizigers die toerismeactiviteiten ondernemen, worden bezoekers genoemd. Bezoekers kunnen
kunnen ondergebracht worden in twee groepen: de verblijfstoerist en de excursieganger.
• Verblijfstoerist
Iemand die reist voor recreatie, vakantie, zaken, godsdienst, sport, familiebezoek, beroeps- of intellectuele
interesse en die tenminste 24 uren, maar niet langer dan een jaar, op de plaats van bestemming verblijft.
Deze definiëring geldt niet voor immigranten, diplomaten, consulaire vertegenwoordigers en strijdkrach-
ten.
• Excursieganger
Een tijdelijke bezoeker die korter dan 24 uren in de bezochte bestemming blijft. Een cruisepassagier is een
typisch voorbeeld hiervan. Dichtbij grenzen kunnen er excursiegangers zijn die van het ene naar het andere
land reizen om te profiteren van lagere prijzen of een uitgebreider aanbod aan goederen (Suriname - Frans
Guyana).
D. Soorten toeristen
• Binnenlandse toerist
Een bezoeker die tenminste een nacht buiten zijn/haar normale verblijfplaats doorbrengt, maar toch binnen
zijn/haar eigen land, bijv. iemand uit Paramaribo die naar een andere plaats in Suriname reist.
• Regionale toerist
Een toerist die binnen een bepaald geografisch gebied (bijv. het Caribisch gebied) reist en tenminste 24
uren doorbrengt op zijn/haar bestemming, bijv. een Trinidadiaan die naar Suriname reist.
• Internationale toerist
Een bezoeker die buiten zijn land van herkomst verblijft, en die binnen of buiten een bepaald geografisch
gebied reist, bijv. een Amerikaan die Aruba bezoekt, een Engelse die in Suriname werkt, een Surinamer die
rond Frankrijk en België reist.
E. Waar toeristen voor het Caribisch gebied vandaan komenToeristen uit de gehele wereld bezoeken de Caribische regio. Zij komen voornamelijk uit Noord- en Zuid-
Amerika, Europa, Japan en andere Caribische landen.
De Verenigde Staten (VS) blijven de voornaamste toeristenmarkt voor het Caribisch gebied, hoewel de mate van
afhankelijkheid van deze markt sterk varieert tussen individuele Caribische bestemmingen. De oostkust van de
VS, bestaande uit staten zoals New Jersey, New York, Pennsylvania, Connecticut, Massachusetts, Florida,
Georgia and Virginia, blijft de voornaamste bron van Amerikaanse toeristen die de Caribische regio bezoeken.
Canada is ook een belangrijke bron van toeristen voor de Caribische regio, en de overgrote meerderheid van
Canadese toeristen die de regio bezoeken, komt uit twee provincies, Ontario (incl. Toronto) en Quebec (incl.
Montreal).
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200412
Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland blijven de grootste bronnen van Europese toeristen naar het Caribisch
gebied. Andere Europese landen die belangrijke bronnen van toeristen naar de regio zijn, zijn Nederland, Italië,
Spanje, Zweden, België, Spanje, Zweden, België en Zwitserland.
Reispatronen vanuit Europa naar het Caribisch gebied blijven over het algemeen historische koloniale relaties
weerspiegelen, bijv. de meerderheid van de Franse toeristen in de regio bezoekt Franssprekende bestem-
mingen en de meerderheid van de Nederlandse toeristen bezoekt de Nederlandse Antillen, Aruba en Suriname.
Sommige bestemmingen in de regio zijn afhankelijk van Caribische bezoekers. Goede voorbeelden hiervan zijn
Aruba die bezoekers uit de andere Nederlandse Caribische landen ontvangt, Barbados en haar vele bezoekers
uit Trinidad en Tobago, St. Lucia en Dominica en hun bezoekers uit het Frans-Caribisch gebied en de Kaaiman
Eilanden die veel Jamaicaanse bezoekers krijgen. De Nederlandse en Spaanssprekende Caribische bestem-
mingen ontvangen in meerderheid bezoekers uit Zuid-Amerika. In 1998 waren de meeste Zuid-Amerikaanse
toeristen voor het Caribisch gebied afkomstig uit Argentinië, Venezuela en Brazilië.
Hoewel het bezoekersaantal aan Caribische bestemmingen laag is in relatieve termen, is Japan een belangrijke
toeristenmarkt met groeimogelijkheden voor sommige Caribische bestemmingen, in het bijzonder voor
huwelijksreizen, culturele reizen en gouden sieraden. Op het ogenblik zijn Jamaica en de Bahamas de
belangrijkste bestemmingen voor Japanse toeristen; er komen nu nog weinig Japanners naar Suriname, maar
Japan is een waardevolle bron voor de toekomst.
F. Waar toeristen voor Suriname vandaan komenBezoekers uit Nederland zijn nog steeds de grootste groep; bezoek aan vrienden en familie is het voornaamste
doel. Als het toeristisch product zich verder ontwikkelt en Suriname meer gepromoot wordt als een interessante
bestemming met verbeterde hotel- en tourfaciliteiten, zal het kleine aantal toeristen dat geen familie of
vrienden bezoekt, en dat nu uit de VS en andere delen van West-Europa komt, naar verwachting toenemen.
Een gemeenschappelijke taal is een belangrijk voordeel en verklaart het gemak waarmee Nederlanders van
Suriname kunnen genieten. Om andere nationaliteiten aan te trekken zullen vaker andere talen, bijv. Engels,
Frans en Duits, gesproken moeten worden.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 13
G. De basisbehoeften van een toeristAls mensen hun thuis verlaten om andere bestemmingen te bezoeken, hebben zij allen enkele basisbehoeften
die zij gedurende hun bezoek wensen te bevredigen. Alle toeristen, of zij nu binnenlandse, regionale of inter-
nationale toeristen zijn, hebben deze basisbehoeften gemeen. Deze behoeften zijn:
1. Veiligheid en zekerheid
De belangrijkste zorg van bezoekers is hun persoonlijke veiligheid en daarom bezoeken zij plaatsen die zij
als veilig beschouwen. Zij zijn geneigd bestemmingen te vermijden, waarvan zij denken dat die hun vei-
ligheid in gevaar kunnen brengen door omstandigheden, zoals molest, bedreiging, oorlog, politieke in-
stabiliteit en natuurrampen.
2. Gezond milieu
Met de toegenomen mobiliteit van mensen, hun hogere opleidingsniveaus en hun bereidheid om nieuwe
ervaringen op te doen, zijn de toeristen van tegenwoordig steeds meer blootgesteld aan de natuur en het
sociaal-economisch milieu van de wereld. Over de gehele wereld is er steeds meer aandacht voor milieu-
kwesties, ook in de toerismesector. Als resultaat hiervan wordt tegenwoordig veel nadruk gelegd op
bescherming en onderhoud van het milieu en zorgvoor een schone omgeving; een omgeving die vrij is van
vervuiling en rampen. Bezoekers willen de verzekering dat in hun bestemming een schoon en gezond milieu
is, vrij van vervuiling en gevaar voor de gezondheid.
Hoewel het algemeen aanvaard is dat het toerisme bewustzijn en belangstelling voor het milieu heeft
helpen creëren, wordt ook erkend dat toerisme, als het niet goed gestuurd wordt, ernstige schade kan aan-
richten aan het milieu; hetzelfde milieu dat toeristen willen bezoeken en waarvan zij willen genieten en waar-
van hun overleving afhangt. Suriname moet zijn speciaal natuurlijk erfgoed beschermen ter wille van bezoe-
kers en de eigen bevolking.
3. Accommodatie
Accommodatie is een van de belangrijkste behoeften van de reizigers, omdat zij een verblijfplaats nodig
zullen hebben, als zij voor langere tijd een bestemming bezoeken. Een groot deel van de opbrengsten uit
het toerisme komt voort uit accommodaties voor de toerist. In de Caribische regio als geheel wordt 55%
van alle uitgaven van bezoekers uitgegeven aan accommodatie. Er zijn verschillende soorten accommo-
daties beschikbaar voor de toerist, rekening houdend met hun smaak, hun leefstijl en hun vermogen te
betalen. Deze zijn:
• hotels
• guesthouses
• pensions (bed & breakfast)
• all-inclusive faciliteiten
• kampen
• appartementen
• villa’s
• lodges/bungalows
• jachten en cruiseschepen
Meer informatie over de soorten accommodaties wordt verschaft in Module 2.
Toerisme nader Bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Programme, juli 200414
4. Voedsel en drankVoedsel en drank zijn belangrijke aspecten van het verblijf van een bezoeker in een bestemming. Bezoekers
willen dat er een grote variatie aan lekker, betaalbaar en veilig voedsel beschikbaar is in verschillende
soorten gelegenheden, waaruit zij kunnen kiezen. Om aan deze groeiende behoefte te voldoen zijn er ver-
schillende soorten horecagelegenheden.
• Zelfstandige eetgelegenheden, zoals koffieshops, fastfoodrestaurants, cafetaria’s, etc.
• Eetgelegenheden in hotels, motels, clubs, winkelcentra.
• Voedsel en drankvoorziening aan boord van vliegtuigen, cruiseschepen en treinen.
• Automaten.
5. Vervoer Toerisme omvat het reizen van mensen en vervoer is dus een belangrijk onderdeel van elke toerisme-
activiteit. Zonder snel, veilig, comfortabel en gemakvol openbaar of particulier vervoer tegen een redelijke
prijs zou toerisme niet mogelijk zijn. Reizigers willen de garantie dat zij veilig van en naar hun bestem-
mingen kunnen binnen een redelijke tijd en tegen een redelijke prijs. Ontwikkelingen op het gebied van
transport hebben een grote invloed gehad op de groei van de vraag naar toerisme en de aard van die vraag.
Er zijn tegenwoordig verscheidene opties voor vervoer beschikbaar voor de reiziger. Enkele hiervan zijn:
• vliegtuigen
• treinen
• cruiseschepen
• jachten
• veer- en rivierboten
• bussen
• wagens
• motorfietsen
• fietsen
6. Gemakken Toeristen verwachten op een bestemming verscheidene gemakken die hun verblijf aangenamer zullen
maken. Gemakken verwijst naar een scala van diensten die worden geboden aan de bezoeker. De reputatie
van een bestemming wordt sterk verbeterd door de verzorging die zij biedt en de kwaliteit daarvan.
Bezoekers aan een bestemming verwachten de volgende gemakken:
• Activiteiten voor recreatie van goede kwaliteit, die passen bij het landschap en het klimaat van de
bestemming, zoals wandelen, duiken, golf, tennis, zeilen, riviertrips, fietstochten, etc.
• Amusement van hoge kwaliteit, zoals culturele activiteiten, nachtclubs, cabaret, etc.
• Betrouwbare infrastructuur van hoge kwaliteit, zoals vliegvelden, havens, wegen, openbaar
vervoer, nutsvoorzieningen zoals veilig drinkwater en elektriciteit, en moderne communicatie-
middelen.
• Moderne winkels met een breed assortiment aan waren, zoals souvenirs en belastingvrije
goederen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 15
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aangeraden leermethoden• klassendiscussies
• projecten (individueel en in groepen)
• onderzoek
• les
• werkstukken
• gastspreker
Leeractiviteiten1. Studenten zullen leren om hun eigen definitie van ‘toerist’ en ‘toerisme’ te geven. Deze definities zullen
dan besproken worden in de klas, waarbij een consensus wordt bereikt over werkbare definities voor
beide termen.
2. Ontwikkelen van verschillende voorbeelden van mensen die binnen Suriname, de Caribische regio en
de wereld reizen, van en naar verschillende bestemmingen of evenementen; de leerlingen zullen dan de
verschillende soorten reizigers onderverdelen in binnenlandse, regionale of internationale toeristen.
3. Op een wereldkaart zullen de leerlingen aanwijzen uit welke landen de bezoekers naar Suriname komen
en langs welke routes zij reizen.
4. Leerlingen interviewen toeristen om te weten te komen wat hun basisbehoeften zijn op de bestemming
die zij bezoeken. In de klas zullen deze behoeften besproken worden en zal een uitgebreide lijst daar-
van worden samengesteld.
5. Onder leiding van de leerkracht zullen de leerlingen bespreken welke rol elk individu kan spelen om aan
de basisbehoeften van de toeristen die hun land bezoeken, te helpen voldoen.
6. Leerlingen zullen bespreken welk effect het niet voldoen aan de basisbehoeften van de toerist zal
hebben op de toerisme-industrie en het land.
7. Leerlingen noemen de redenen waarom mensen reizen en schrijven dan een kort opstel over reizen naar
Suriname.
8. Leerlingen schrijven over hun ervaringen als toerist in een ander land of een andere plaats in Suriname
en onderzoeken hoe aan hun basisbehoeften als toerist werd voldaan.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200416
MODULE 2
HET TOERISMEPRODUCT
LeerdoelenNa afronding van Module 2 moeten leerlingen in staat zijn om:
1. Te vertellen wat bedoeld wordt met de aanduiding ‘toerismeproduct’.
2. De onderdelen te identificeren die een toerismeproduct in Suriname en de Caribische regio vormen.
3. Het belang van de rol te analyseren die elk onderdeel speelt in het succes van de toerisme-industrie.
4. Het toerismeproduct van verschillende eilanden uit de regio met elkaar te vergelijken.
Belangrijkste begrippen• product • attracties
• productontwikkeling • gemakken
• toegankelijkheid • pakket
• transport • accommodatie
• behoeften en verwachtingen van de bezoeker
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 17
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A. Wat is het product van toerismeHet toerismeproduct is het complete gebeuren dat een gevolg is van toerisme-activiteiten en dat begint vanaf
het moment dat de reiziger de bestemming kiest totdat hij/zij terug is in zijn/haar normale verblijfplaats.
Het gebeuren omvat alle onderdelen van de reis, inclusief de houding en verwachtingen van de reiziger.
Daarnaast is het toerismeproduct iets immaterieels, niet tastbaar. De potentiële bezoeker kan, in tegenstelling
tot andere producten, een toerismeproduct niet eerst voelen, proeven of keuren, voordat het gekocht wordt en
het kan niet vervangen of teruggegeven worden. Omdat het product niet tastbaar is, hebben potentiële klanten
moeite om te bepalen of het aangeboden product wel of niet aan hun behoeften en verwachtingen zal voldoen.
De reiziger heeft dus veel informatie en constructief advies nodig voordat een goed besluit genomen kan
worden. Hoe goed het toerismeproduct ook samengesteld en verpakt is, als de totale ervaring niet voldoet aan
de verwachtingen en behoeften van de klanten, die bepaald worden door hun houding tegenover vakanties,
zullen zij er niet tevreden over zijn.
B. Onderdelen van het toerismeproduct Het toerismeproduct bestaat uit goederen en diensten die als volgt onderverdeeld worden:
O toegankelijkheid
O accommodatie
O attracties
O gemakken
• ToegankelijkheidDat is het gemak waarmee een toerist kan reizen van de ene naar de andere bestemming. Bij het toerisme
gaat het om het verplaatsen van mensen van de ene naar de andere plaats voor vakantie, zaken, etc. Zonder
snel, veilig, comfortabel en gemakvol openbaar en particulier vervoer zou het massatoerisme van vandaag
niet mogelijk zijn. Ontwikkelingen in transport hebben een sterk effect op de groei van de vraag naar
toerisme en de aard van die vraag. Mensen kunnen nu verder dan ooit van huis reizen voor hun vakanties.
Vervoersondernemingen die zich richten op toeristen, richten zich ook op andere markten (plaatselijke
bevolking, forenzen en vracht) en zijn niet alleen afhankelijk van de vraag van het toerisme. Nationale lucht-
vaartmaatschappijen, spoorwegen, veerdiensten en busbedrijven bieden ook normale diensten volgens een
schema en vele bieden een sociale dienst die weinig te maken heeft met het toerisme, zoals de buslijnen
binnen en buiten Paramaribo. In vele landen, ook in de Caribische regio en Suriname, zijn de voornaamste
vervoersdiensten staatseigendom, worden zij door de staat beheerd of onderworpen aan regulering door
de overheid.
De transportwegen die veelal voor toeristen worden gebruikt zijn lucht, spoor en zee.
Luchttransport
Dat kan onderverdeeld worden in normale lijndiensten, charters en luchttaxi’s. Lijndiensten worden uit-
gevoerd op eerder vastgesteld binnenlandse en internationale routes met een vergunning van de lucht-
vaartautoriteiten. Zij dienen zich te houden aan eerder bekend gemaakte of overeengekomen schema’s,
ongeacht het aantal passagiers. Deze luchtvaartbedrijven kunnen staatseigendom of particulier zijn of een
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200418
combinatie daarvan, afhankelijk van de overheid van hun thuislanden. Gewoonlijk is het staatsbedrijf de
‘national carrier’. Voor Suriname is dat Surinam Airways, de SLM.
Charters zijn aantrekkelijk vanwege hun betere prijs of tarief per passagier. Zij zijn niet verplicht zich te
houden aan een vast tijdsschema en vermijden zo de kosten en verliezen van gewone lijndiensten, die soms
niet volledig gevuld zijn.
Luchttaxi’s zijn particuliere charters met kleine vliegtuigen van tussen de 4 en 18 passagiers en worden voor-
namelijk gebruikt door zakenlui voor trips voor hun bedrijf. Omdat zij op kleine airstrips kunnen landen,
kunnen zij gebruikt worden om bezoekers naar dorpen in het binnenland van Suriname te brengen.
Spoorwegen
In vele landen hebben de spoorwegen hun diensten niet aangepast aan de eisen van het moderne mas-
satoerisme. Hoewel zij in ontwikkelde landen een grote rol hebben gespeeld in het vervoer van toeristen in
de eerste helft van de 20ste eeuw, hebben spoorwegen terrein verloren aan vliegtuigen en wagens.
Alhoewel de standaard van de dienstverlening achteruit is gegaan en verschillende routes niet meer worden
gereden, melden vele landen met goede spoorwegen dat zij nog steeds aanzienlijke aantallen vakan-tie-
gangers vervoeren, vooral binnenlandse toeristen. De ontwikkeling van particuliere, op toerisme gerichte
spoordiensten heeft in zeker opzicht de verliezen van voorzieningen van grote staatsnetwerken helpen
opvangen. Daar vele van deze particuliere lijnen door mooie landschappen lopen en gebruik maken van
oude stoomlocomotieven en wagons, hebben zij een nieuwe attractie toegevoegd aan de toerismemarkt
van hun regio.
Op het ogenblik zijn er geen spoordiensten in Suriname.
Tourbussen en wagens
De tourbus is voor velen een ideale manier om in een bestemming te reizen of te touren. De ontwikkeling
van grotere, moderne tourbussen met verbeterde faciliteiten aan boord heeft de vraag naar deze vorm van
transport doen toenemen. Het is dus een ideale vorm van transport voor degenen die goedkopere vakanties
willen. Aan de andere kant betekent de toename van het bezit van auto’s dat sommige mensen liever met
hun eigen vervoer op vakantie gaan en daarbij ook lange afstanden afleggen. Auto-eigenaren hebben de
flexibiliteit en het gemak van het zelf kunnen kiezen van routes en stopplaatsen leren waarderen. In de
afgelopen jaren zijn ook autoverhuurbedrijven opgekomen. Internationaal bekend zijn Hertz en Avis. Vele
van deze bedrijven bieden de mogelijkheid om direct na aankomst op een vliegveld een wagen op te halen
en die weer bij vertrek op hetzelfde vliegveld (of een andere in hetzelfde land) achter te laten.
Verhuurbedrijven zijn nuttig voor touroperators, hotels en luchtvaartbedrijven, die huurauto’s in hun dien-
stenpakketten willen aanbieden. De ontwikkeling van autoverhuurdiensten in Suriname wordt ietwat beperkt
door het feit dat het nogal moeilijk is om het binnenland per auto te bezoeken.
Cruiseschepen, veerboten, rivierdiensten en jachten
Passagiersvervoer over zee is sedert de 19de eeuw goed georganiseerd geweest. In vroegere tijden waren
zeereizen beperkt tot vrachtschepen, waarmee een paar dappere reizigers reisden voor ontspanning of
zaken. Deze vrachtschepen hadden beperkte accommodaties voor passagiers buiten de bemanning. Met de
opkomst van luxueuze cruiseschepen en jachten in de afgelopen jaren reizen steeds meer mensen over zee
voor ontspanning. Lijndiensten (enkele reizen) gaan nog steeds achteruit, maar cruisevakanties (retour-
vaarten voor plezier), gewoonlijk all-in pakketten met alle voorzieningen en faciliteiten voor passagiers
nemen toe. Deze cruises duren gewoonlijk drie tot tien dagen, afhankelijk van de bestemmingen die
bezocht worden. Sommige cruises zijn zelfs wereldreizen, die enkele maanden duren!
Jachten zijn meestal particulier eigendom of gehuurd en de duur van een vakantie is afhankelijk van de
degene die het jacht bezit of huurt. Deze jachten hebben vaak ook luxueuze voorzieningen aan boord.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 19
Het grootste voordeel is de kans om op eigen gelegenheid bestemmingen te bezoeken.
Veerboten zijn in vele landen en ook op enkele Caribische eilanden een populair transportmiddel voor
toeristen. Veerboten moeten, om uit de kosten te komen, voortdurend uitvaren om het gehele jaar door
een stabiele vraag te bereiken en snel aan- en af te meren bij beide bestemmingen voor optimaal gebruik.
Hoewel een reis per veerboot langer duurt dan per vliegtuig, brengt die lagere kosten met zich mee.
Veerboten die auto’s kunnen overzetten, zijn vooral nuttig voor degenen die met hun eigen vervoermiddel
reizen.
Rivierdiensten zijn belangrijk voor binnenlandse bestemmingen die moeilijk via de lucht bereikbaar zijn.
Plaatselijke bewoners en goederen, alsook bezoekers, kunnen vervoerd worden en dit dubbel aspect is
interessant voor bezoekers.
• AccommodatieDie verwijst naar verblijfplaatsen van toeristen op hun bestemming. De accommodatie is een belangrijk
onderdeel van het product van toerisme. De soort, de schaal en de aard van de beschikbaarheid op elke
bestemming bepalen het soort en de omvang van het toerisme dat mogelijk is. Het kan onderverdeeld
worden op basis van het aantal kamers en de geboden gemakken en diensten. Er zijn vele soorten accom-
modaties en die kunnen onderverdeeld worden in twee categorieën:
1. Accommodaties waar kamers, restaurants of maaltijden, huishoudelijke diensten, etc., worden
geboden.
2. Accommodaties die basisfaciliteiten bieden en waar de gasten voor hun eigen behoeften zorgen.
Soorten accommodaties
Die zijn:
O Hotels. Zij kunnen aan de hand van het aantal kamers en faciliteiten onderverdeeld worden (luxe, bud-
get, etc.).
O Guest houses. Dit zijn gewoonlijk goedkope accommodaties voor een kort verblijf. De meeste bieden
weinig faciliteiten, gemakken en diensten.
O Dorpen. Accommodaties voor reizigers in het binnenland, die vaak in plaatselijke stijl zijn gebouwd.
Zij kunnen ook faciliteiten volgens internationale normen bieden.
O Bed & breakfast. Kleine, knusse accommodaties voor mensen die het persoonlijk element op prijs
stellen. Vaak woonhuizen waarvan de eigenaar kamers beschikbaar stelt aan gasten en zorgt voor
tenminste hun ontbijt.
O All-inclusive accommodaties. Deze variëren in grootte en beschikbare faciliteiten en diensten.
Alle kosten, zoals kamers, maaltijden en dranken, belastingen en diensten zijn inbegrepen in één prijs
die voor vertrek wordt betaald. Goed voorbeelden van zulke accommodaties in het Caribisch gebied
zijn Sandals en Super Clubs.
N.B. Dorpen (zie boven) kunnen ook opereren op een all-inclusive basis, maar de stijl en aard van hun
accommodaties zijn niet zoals die van exclusieve ‘resorts’ en zij lijken eerder op lodges of campings.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200420
O Condominium hotels. Deze zijn gewoonlijk suites met dezelfde faciliteiten als appartementen. Zij geven
reizigers de mogelijkheid om voor zichzelf te zorgen en omhun privacy te beschermen. Over het alge-
meen bieden zij minder publieke ruimte en minder diensten aan gasten dan andere soorten hotels.
Zij zijn vaak een ‘tweede huis’ voor mensen die vaak reizen.
O Villa’s. Deze zijn over het algemeen grote, volledig gemeubileerde huizen, die verhuurd worden aan
reizigers. Zij bieden soms huishoudelijke diensten zoals schoonmaak en koken.
O Lodges/bungalows. Gewoonlijk op zichzelf staande verblijven dichtbij een plek voor activiteiten zoals
vissen, wandelen of bergbeklimmen. Zij bieden basisfaciliteiten in een landelijke stijl met weinig
diensten. Sommige verblijfsaccommodaties in het binnenland kunnen in deze categorie vallen.
O Campings. Deze opereren een beetje als een hotel, omdat een plek gehuurd wordt. Dit soort accom-
modatie gaat terug naar de tijd toen de meeste toeristen met een rugzak, tent en slaapzak reisden.
Tenten of caravans worden gewoonlijk op een door de beheerder aangewezen plek neergezet en ver-
wijderd bij vertrek. Er zijn geen diensten en beperkte gerieven.
O Jachten en cruiseschepen. Deze zijn ook populaire accommodaties voor reizigers. Zij zijn een combi-
natie van transport en accommodatie. De faciliteiten aan boord zijn vaak luxueus. Cruises bieden all-
inclusive vakanties aan de reiziger. Sommige jachten kunnen beperkte faciliteiten en wel of geen
bemanning hebben.
• AttractiesDeze zijn natuurlijke en door de mens gemaakte artikelen/producten die de interesse, bewondering of ple-
zier van toeristen opwekken. Attracties trekken de aandacht van bezoekers en maken een bepaalde bestem-
ming dus aantrekkelijker. Attracties kunnen in vijf categorieën verdeeld worden:
- Natuurlijke attracties
- Culturele attracties.
- Erfgoed attracties.
- Ontspanningsattracties.
- Door de mens gemaakte.
Natuurlijke attracties
Deze zijn door de natuur ‘gemaakt’ en bevinden zich gewoonlijk in beschermde gebieden, zoals natuur-
reservaten, bijv. grotten, watervallen, rotsformaties, landschappen, stranden, bergen, planten (flora) en
dieren (fauna).
Culturele attracties
Dit zijn gewoonlijk georganiseerde evenementen zoals festivals, tentoonstellingen, en voorstellingen van
muziek, dans, toneel, kunst, etc.
Erfgoed attracties
Zij weerspiegelen de geschiedenis en folklore van een bestemming. Enkele voorbeelden hiervan zijn musea,
forten, kerken en andere historische gebouwen en plekken.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 21
Ontspanningsattracties
Zij verschaffen ontspanning en kunnen een combinatie van natuurlijke en door de mens gemaakte attracties
zijn, bijv. casino’s, themaparken en sportfaciliteiten. Georganiseerde riviertochten kunnen een voorbeeld zijn
van een natuurlijke attractie die voor ontspanning wordt gebruikt.
Door de mens gemaakte attracties
Dit zijn materiële zaken (bijvoorbeeld een pretpark, een dansuitvoering), die zijn ontworpen, aangelegd of
georganiseerd om bezoekers aan te trekken. Een goed voorbeeld zijn pretparken zoals Disney World.
Landen die het toerisme promoten, ook die in het Caribisch gebied, leggen veel nadruk op ontwikkeling,
presentatie, onderhoud en behoud van de verschillende attracties, die aan de toerist worden geboden.
Deze attracties kunnen hun bijzonderheid verliezen als ongestructureerde of teveel afwijkingen worden
toegestaan. Landen zijn bereid om ontwikkelen te promoten en tegelijkertijd hun natuurlijke attracties te
beschermen tegen overontwikkeling of vervlakking voor het wederzijds voordeel van het land, van de
plaatselijke gemeenschappen en van de toeristen.
• GemakkenDeze zijn nuttige faciliteiten en belangrijke diensten die op de bestemming worden aangeboden en die
helpen om het verblijf van de bezoeker veilig, comfortabel en bevredigend te maken. Om toeristen aan te
trekken en hen een bevredigend verblijf te bezorgen, moeten alle gemakken die toeristen verwachten,
beschikbaar zijn. Deze gemakken kunnen in vijf groepen verdeeld worden:
O Openbare diensten.
O Detailhandelsdiensten.
O Cateringdiensten.
O Recreatie en amusement.
O Godsdienstige faciliteiten.
Openbare diensten
Dat zijn essentiële diensten zoals hospitalen, politiebureaus, brandweerstations en posterijen, alsook de
infrastructuur van het land, zoals betrouwbare voorziening van elektriciteit en water, adequate afvalver-
werking, een betrouwbaar en efficiënt vervoerssysteem, een adequaat wegennet, havens, luchthavens en
communicatiefaciliteiten, zoals telefoon, fax en internet. De meeste van deze diensten zijn voornamelijk
bedoeld voor de plaatselijke bevolking, maar kunnen uitgebreid worden om de ontwikkeling van het
toerisme te bevorderen.
Detailhandelsdiensten
Deze diensten leveren een belangrijke bijdrage aan het succes van elk product van toerisme, daar reizigers
er zeker van willen zijn dat zij dezelfde soort producten en diensten beschikbaar hebben als die zij thuis
gewend zijn. Van speciaal belang zijn:
- Supermarkten, winkelcentra, levensmiddelenzaken.
- Andere winkelfaciliteiten (apotheken, mode, foto’s, souvenirs.
- Diensten (kapperszaken, beautysalons, etc.).
- Financiële diensten (banken, cambio’s, ATM’s, creditcards).
Cateringdiensten
Een belangrijke zorg voor reizigers is dat er een grote variëteit aan veilig en lekker eten tegen een betaal-
bare prijs beschikbaar is. Toeristen willen vaak gevarieerd eten en proeven wat de bestemming op dit
gebied te bieden heeft. Er zijn dus verscheidene horecafaciliteiten opgezet om aan deze behoefte te vol-
doen, zoals restaurants, fast food zaken, snackbars, cafés, bars, en clubs.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200422
Recreatie en amusement
Faciliteiten voor recreatie en amusement zijn een essentieel aspect van toerisme op elke bestemming, in het
bijzonder die bestemmingen, die toerisme en ontspanning promoten. Bezoekers gaan speciaal voor re-
creatie en amusement naar bepaalde plaatsen. De kwaliteit van de recreatie en het amusement, die op een
bestemming worden aangeboden, kunnen in grote mate bepalen of bezoekers tevreden zullen zijn over de
bestemming. Zij verwachten dat de volgende zaken voor hun vermaak ter beschikking zijn:
Een gevarieerd nachtleven met culturele shows, dancings, nachtclubs, shows en andere voorstellingen.
O Recreatiefaciliteiten overeenkomstig het terrein, zoals zwembaden, fietsen, paardrijden, casino’s,
stranden, rivieren, watervallen, etc.
O Sportfaciliteiten, zoals golfbanen en tennisbanen.
O Culturele presentaties over het gastland (shows, musea, goede gidsen).
O Plaatselijke muziek en cultuur (steelband, reggae, salsa, merengue, calypso, zouk, kaseko, gamelan,
etc.).
Godsdienstige faciliteiten
Gelovige bezoekers zullen graag een plaats willen waar zij tijdens hun bezoek kunnen bidden.
Godsdienstige faciliteiten zijn niet bedoeld voor toeristen, maar voor de plaatselijke bevolking. Bezoekers
kunnen verwelkomd worden om mee te doen aan godsdienstige activiteiten. Enkele voorbeelden zijn
kerken, synagogen, tempels en moskeeën. Bezoekers zullen ook belangstelling hebben voor andere gods-
diensten dan de hunne en hebben daar misschien bij uitleg nodig.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 23
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aangeraden leermethoden• klassendiscussies
• projecten (individueel en in groepen)
• gastsprekers
• trips en bezoeken
• les
• onderzoek
Leeractiviteiten1. De leerlingen zullen een schema samenstellen van alle toerisme-activiteiten, waarbij de reiziger
betrokken is vanaf het moment dat hij/zij beslist om naar Suriname te komen totdat hij/zij terugkeert
naar huis. Deze activiteiten kunnen nu ondergebracht worden in de vier (4) onderdelen van het toerisme-
product.
2. Verdeel de klas in groepen van vier (4) en wijs elke groep een onderdeel van een toerismeproduct toe.
De leerlingen zullen nu onderzoeken uit welke aspecten het toerismeproduct Suriname bestaat.
De bevindingen van elke groep worden aan de gehele klas gepresenteerd.
3. Organiseer een trip naar enkele van de faciliteiten die verbonden zijn aan de vier onderdelen van het
product van toerisme. Tijdens deze trips moeten de leerlingen aangemoedigd worden om de mensen
die daar werken te interviewen, zodat zij een kunnen weten hoe elk onderdeel werkt om de behoeften
van toeristen te bevredigen.
4. Nodig medewerkers van het Ministerie van TCT of de Stichting Toerisme Suriname uit om te vertellen
hoe elk onderdeel van het product van toerisme met het andere verbonden is en hoe zij samenwerken
om toeristen naar hun land te trekken.
5. De leerlingen zal gevraagd worden om met ideeën te komen over de verbetering van het toerisme-
product van hun land. De verbeteringen betreffen alle vier (4) onderdelen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200424
MODULE 3
VERSCHILLENDE SOORTEN TOERISME
LeerdoelenNa afronding van Module 3 moeten de leerlingen in staat zijn:
1. Te vertellen over de verschillende soorten toerisme in Suriname en het Caribisch gebied.
2. Uit te leggen wat elke soort toerisme inhoudt.
3. Te begrijpen dat toeristen behoefte aan verschillende soorten toerisme hebben.
4. Plaatsen in Suriname te identificeren, waar de verscheidene soorten toerisme gevonden worden.
Belangrijkste begrippen• eco-toerisme • gemeenschapstoerisme
• sporttoerisme • speciale evenementen toerisme
• gezondheidstoerisme • cruisetoerisme
• cultureel-erfgoedtoerisme
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 25
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A. Waarom de behoefte aan verschillende soorten toerisme?De reiziger is door de jaren heen veranderd en zijn/haar verwachtingen van een vakantie zijn ook aan het ver-
anderen. De reiziger van vandaag wil nieuwe en opwindende ervaringen en voelt zich aangetrokken tot een
toerismeproduct dat drie belangrijke ingrediënten bevat: amusant, leerrijk en opwindend. Toerismeplanners zijn
tot dit besef gekomen en hebben daarom verschillende soorten toerisme ontwikkeld om aan deze verschillende
behoeften te voldoen.
Met de ontwikkeling van transport, hogere opleidingsniveaus en de bereidheid van mensen om nieuwe er-
varingen te zoeken, worden de reizigers van vandaag zich steeds meer bewust van het natuurlijk, cultureel en
sociaal milieu en willen die ervaren tijdens hun reizen. Zij willen de volgende zaken, alleen of in meerdere
combinaties, ervaren tijdens hun reizen:
O Rust, recreatie en ontspanning.
O Klimaatscondities.
O Enkele fysieke activiteiten.
O Vredig van de natuur genieten.
O Zoeken en ontdekken van nieuwe plaatsen en dingen.
O De cultuur van een bestemming ervaren.
O Medische behandeling of herstel van ziekte.
O Meer kennis verwerven.
Men dacht over het algemeen dat de Caribische landen alleen zon, zee en zand te bieden hadden, daar die als
hun beste ‘producten’ beschouwd werden. Deze landen zijn zich echter bewust geworden van de veranderende
behoeften van de reizigers en hebben hun toerismeproduct gediversifieerd om aan deze behoeften te voldoen;
enkele opkomende bestemmingen promoten zichzelf nu niet alleen meer met zon, zand en zee, maar ook met
cultuur-, natuurtoerisme, etc.
Suriname is niet gezegend met goede stranden en heeft dus niet de zon, zee en zand attracties ontwikkeld, maar
het heeft andere goede hulpbronnen, zoals interessante culturen en natuur, die ontwikkeld kunnen worden.
B. Soorten toerismeEr zijn verschillende soorten toerisme, zoals:
• Sporttoerisme.
• Gemeenschapstoerisme.
• Eco-toerisme.
• Cultureel-erfgoedtoerisme.
• Gezondheidstoerisme.
• Speciale-evenemententoerisme.
• Cruisetoerisme.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200426
Sporttoerisme
Van sporttoerisme is er sprake wanneer sport de voornaamste reden voor de reis is. Over de gehele wereld doen
mensen steeds meer aan sport en zij reizen dan ook naar bepaalde bestemmingen voor het plezier en het genot
van fysieke activiteiten, of dat nou amateur of professioneel is, bijv. de Olympische Spelen en WK-voetbal.
Het sportreizen neemt op alle niveaus en in leeftijden toe, en vele sportbestemmingen worden zodanig
georganiseerd en gepromoot dat bezoekers, of zij nu deelnemers of toeschouwers zijn, van een sportmilieu
kunnen genieten. Deelnemers aan sporttoerisme kunnen in drie (3) typen onderverdeeld worden:
1. Degenen die aan een sportevenement meedoen als speler.
2. Degenen die een sportevenement als toeschouwer bijwonen.
3. Degenen die het sportevenement in een andere hoedanigheid bijwonen (journalisten, sponsors,
bestuurders, etc.).
1. Sporttoerisme evenementen. Het gaat hier om sportactiviteiten die toeristen aantrekken; een groot deel
hiervan als toeschouwer. Deze evenementen hebben ook de potentie om media van buiten, technisch
personeel, atleten, coaches en andere sportfunctionarissen aan te trekken. Voorbeelden hiervan zijn de
Olympische Spelen, WK-voetbal, marathons, etc.
2. Sporttoerisme attracties. Deze verwijzen naar attracties die speciaal gericht zijn op sportactiviteiten.
Voorbeelden hiervan zijn sportmusea, sportfaciliteiten, zoals stadions, sportscholen, sportcursussen en
sportshows.
3. Sporttoerisme-tour. Het betreft hier georganiseerde tours met sportactiviteiten als voornaamste program-
maonderdeel. Zij kunnen geheel zelfstandig uitgevoerd worden of georganiseerd zijn; afhankelijk van toe-
gankelijkheid, locatie en aard van de activiteit. Voorbeelden hiervan zijn bezoeken aan sportattracties, grote
sportevenementen, sportstudietours, avontuurlijke sporttours, safari’s en outdoorexpedities.
4. Sporttoerisme resorts. Hiermee worden goed geplande en geïntegreerde verblijfscomplexen of villa’s
bedoeld, die een bepaalde sport als hun voornaamste thema en marketingsstrategie hebben. Zij beschikken
over faciliteiten en diensten van hoge kwaliteit voor de sporttoerist. Voorbeelden hiervan zijn ski-resorts,
golf-resorts, duik-resorts, tennis-resorts, etc. Deze resorts bieden gewoonlijk de volgende zaken aan:
O Leraren, trainers en coaches die veel expertise hebben en sterk zichtbaar zijn.
O High-tech apparatuur voor instructie, oefening en beoefening van de sport.
O Gelegenheid om te oefenen en in competitieverband aan sport te doen.
O Plekken en faciliteiten voor algemene sportactiviteiten.
Gemeenschapstoerisme
Bijna elke plaatselijke gemeenschap ter wereld heeft wel een hulpbron, een attractie, een activiteit of evene-
ment, die een reiziger zal aantrekken. Het kan een natuurlijke attractie zijn, zoals een waterval of grot, of een
door de mens gemaakte, zoals historische gebouwen en monumenten, of speciale evenementen, zoals festivals.
Als deze geïdentificeerd, ontwikkeld en gepromoot worden door de gemeenschap voor haar eigen voordeel,
dan kunnen wij spreken van gemeenschapstoerisme.
Van gemeenschapstoerisme is er sprake als er deelname is van de gemeenschap waarin het product zich be-
vindt. Dit kan volledige participatie zijn, d.w.z. de gemeenschap beheert alle aspecten van toerisme in haar
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 27
gebied, of beperkte participatie, waarbij de gemeenschap maar enkele aspecten van het toerisme in verband
met een specifiek product of producten beheert.
Het succes van gemeenschapstoerisme hangt van de gemeenschap zelf af: haar houding, tegenover toerisme,
haar erkenning van de waarde van toerisme en de stappen die zij neemt om toerisme te stimuleren en te pro-
moten. De beschikbare hulpbronnen van deze gemeenschappen dienen geïdentificeerd, ontwikkeld, en gepro-
moot te worden bij toeristen, zodat zij voordelen kunnen opleveren voor de gemeenschap. Plaatselijke voor-
delen van gemeenschapstoerisme zijn werkgelegenheid voor de bewoners, diversificatie van de economie van
de gemeenschap, het eigendomsgevoel onder de betrokken leden van de gemeenschap en bekendheid voor
de gemeenschap. Van bijzonder belang voor zowel grote en kleine gemeenschappen is het feit dat kleine
ondernemingen de toerismesector domineren en dat toerisme een gelegenheid biedt om een plaatselijke
gemeenschap te betrekken in de economische kansen die het toerisme biedt.
In het Caribisch gebied vallen een aantal modellen onder de noemer gemeenschapstoerisme. Zij worden door
verscheidene bestemmingen ontwikkeld om het toerismeproduct te diversifiëren en de voordelen van toerisme
in een bredere kring te verspreiden. Enkele landen die zulke initiatieven promoten, zijn St. Lucia, Suriname,
Guyana, Belize, Jamaica, Guadeloupe en Dominica.
Toerisme naar dorpen in het binnenland, waar de gehele gemeenschap zich openstelt voor gasten en haar cul-
tuur presenteert, is een mogelijkheid voor Surinaamse dorpen om belangrijke delen van hun cultuur te
behouden en ook inkomsten te verdienen met de opvang van gasten. Belangrijk hierbij is dat er een evenwicht
bewaard wordt, zodat de plaatselijke cultuur niet overheerst wordt door de eisen van bezoekers en bezoekers
toch op zodanige wijze verwelkomd en opgevangen worden, dat dit aan hun verwachtingen voldoet.
Eco-toerisme
Eco-toerisme wordt gedefinieerd als het reizen naar relatief ongestoorde of onvervuilde natuurgebieden
met als specifiek doel het bewonderen, bestuderen en genieten van het landschap en zijn planten en
dieren, alsook van mogelijke cultuuruitingen in die gebieden.
Het omvat de ontwikkeling en promotie van natuurlijke attracties (zoals watervallen, rivieren, etc.) en activitei-
ten (zoals wandelen, duiken en birdwatching) met als doel dat de gast geniet en leert en het genereren van
sociale en economische voordelen voor het gastland. Een vitaal onderdeel van eco-toerisme is ook het beheer
van deze plaatsen en attracties op een aanvaardbare manier voor milieu en cultuur, met voorzieningen voor
plaatselijke participatie en de verspreiding van voordelen op een zo breed mogelijke schaal.
Recentelijk is de vraag naar eco-toerismeproducten gegroeid, maar is er altijd het gevaar dat dit soort toerisme
een “trendy vorm van massa-toerisme” wordt. De belangen van operators en reizigers kunnen botsen met die
van natuurbeschermers en juist het succes van eco-toerisme zou het einde kunnen betekenen van die attractie
of leefgebied.
De voornaamste redenen voor de toegenomen belangstelling voor eco-toerisme zijn onder meer:
• Toegenomen bezorgdheid om het milieu.
• De ontevredenheid over de over-ontwikkeling en drukte in traditionele toerismegebieden.
• Het idee dat vele unieke natuurgebieden in de wereld bedreigd worden of verdwijnen.
• Het verlangen naar nieuwe ervaringen.
Wil eco-toerisme haar uiteindelijk doel bereiken, dan zal het de volgende zaken dienen te realiseren:
• Banen en trainingskansen scheppen voor plaatselijke bewoners.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200428
• Plaatselijke economieën rechtstreeks stimuleren middels de stroom van toerisme-inkomsten..
• Bewustzijn over het milieu en het behoud daarvan promoten onder de plaatselijke gemeenschappen en
bezoekers.
• Belangrijke hoeveelheden deviezen binnenbrengen.
Dorpstoerisme in Suriname kan ook beschouwd worden als eco-toerisme (zie boven).
Cultureel-erfgoedtoerisme
De Wereld Toerisme Organisatie definieert cultureel erfgoed als een kennismaking met de geschiedenis, het
menselijk erfgoed, de kunst, de filosofie en de instituten van een ander gebied of land.
Erfgoed wordt gedefinieerd als elk cultureel element (tastbaar of niet tastbaar) dat van generatie op generatie
wordt doorgegeven door middel van visuele hulpmiddelen, oefening, mondelinge overlevering of vastlegging
en die erkend wordt als onderdeel van de collectieve geschiedenis of historische ervaring van een land of volk.
Dit soort toerisme verwijst naar de activiteiten van personen die een plaats bezoeken met als doel het ervaren
van enkele historische en/of culturele aspecten van die plaats. Het kan gedefinieerd worden als een genoeglijke
en leerrijke ervaring, die kunst met het natuurlijk, sociaal en historisch erfgoed combineert.
Cultureel-erfgoedtoerisme betreft de manier waarop mensen leren van elkaars geschiedenis, tradities, erfgoed,
taal en etniciteit. De culturele waarden van een land worden op verschillende manieren weerspiegeld. Het kan
zijn in muziek, dans, architectuur, voedsel en drank, literatuur, bezoeken aan musea, films, studies en sociale
expedities. De kern is dat mensen uit verschillende landen de kans krijgen om een andere manier van leven te
leren en te ervaren.
Er zijn een aantal interpretaties van cultureel-erfgoedtoerisme; het kan de restauratie en ontwikkeling van
historische plekken en monumenten zijn, of de ontwikkeling van een complete historische stad, restauratie van
plantagehuizen of de ontwikkeling van historische ruïnes en plekken en de ontwikkeling en promotie van
culturele activiteiten.
De landen van het Caribisch gebied in het algemeen, en Suriname in het bijzonder, zijn als resultaat van hun
culturele en etnische diversiteit en koloniale erfenis rijk aan geschiedenis, cultuur, historische monumenten en
plekken. Ze zijn dus in staat om deze toe te voegen aan het toerismeproduct dat zij bezoekers aanbieden. In de
afgelopen jaren zijn er belangrijke pogingen ondernomen om het cultureel erfgoed van deze landen te
ontwikkelen en te behouden. Er zijn instituten opgericht om historische plekken, monumenten, ruïnes, etc., te
restaureren, te ontwikkelen en te behouden ten voordele van zowel de plaatselijke bevolking als toeristen.
Gezondheidstoerisme
De Verenigde Naties definieert gezondheidstoerisme als de verschaffing van gezondheidsfaciliteiten met
gebruikmaking van de natuurlijke hulpbronnen van het land, in het bijzonder minerale waterbronnen en
klimaat.
Het verwijst naar de activiteiten van individuen die een plaats bezoeken om medische behandeling te zoeken,
te herstellen van een ziekte of gewoon te rusten, bijv. personen die een bad komen nemen in minerale water-
bronnen vanwege de therapeutische eigenschappen, of personen die een bestemming bezoeken voor medi-
sche behandeling.
Twee verschillende soorten toeristen doen aan gezondheidstoerisme: degenen die gezond willen blijven en dus
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 29
belangstelling hebben voor gezonde activiteiten en degenen die een aandoening hebben, waarvoor zij een
alternatieve of aanvullende behandeling zoeken. Deze behandelingen zijn niet beschikbaar via het traditionele
gezondheidszorgsysteem. Degenen die genezing zoeken zijn te vergelijken met degenen die gezond willen
blijven en er zijn kuuroorden die aan beide behoeften voldoen. Zij bieden gewoonlijk vele recreatieve en
ontspannende activiteiten en behandelmethoden.
Vele landen in het Caribisch gebied promoten nu gezondheidstoerisme. Een aantal resorts biedt nu gezond-
heids- en fitnessactiviteiten en allerlei behandelingen als onderdeel van hun product. Landen in de regio die
hiermee succes hebben gehad, zijn St. Lucia en Dominica met hun zwavelbronnen en Jamaica met haar kuur-
oorden en Cuba met haar geavanceerde medische behandelingen.
In Suriname is er onder bezoekers een groeiende belangstelling voor traditionele genezers en hun middelen en
methoden.
Speciale evenementen toerisme
Dit soort toerisme is gebouwd rondom speciale activiteiten en evenementen. Deze activiteiten kunnen al dan
niet bedoeld zijn om toeristen aan te trekken, maar worden met dat doel ontwikkeld en gepromoot.
Het kunnen sportevenementen, conferenties, muziek of culturele festivals of carnavals zijn.
Sommige Caribische bestemmingen hebben groot succes met het marketen van deze evenementen aan toeris-
ten. Uitstekende voorbeelden zijn de duizenden toeristen die evenementen bezoeken, zoals het carnaval in
Trinidad, het Jazz Festival van St. Lucia, Crop-Over in Barbados, Reggae Sunsplash in Jamaica of Surifesta in
Suriname.
De voordelen van speciale evenementen toerisme voor een bestemming kunnen vele zijn als deze evenementen
goed georganiseerd, gepromoot en beheerd worden. De voornaamste voordelen zijn de toegenomen aantallen
toeristen en de kans om het toerismeproduct van het land waar het evenement wordt gehouden, te promoten.
Cruisetoerisme
Cruisetoerisme groeit snel in de Caribische regio. Het begon pas goed in de jaren zestig aan beide zijden van
de Atlantische Oceaan. Het Caribisch gebied is tegenwoordig een belangrijke cruisebestemming en zal dat in
de afzienbare toekomst blijven. De voornaamste redenen hiervoor zijn dat het klimaat het gehele jaar door tro-
pisch is en cruises dus het gehele jaar door georganiseerd kunnen worden. Bovendien is het aantal eilanden
groot, dat cruiseschepen in staat stelt meerdere bestemmingen tijdens een reis aan te doen. Daarnaast is de
regio gemakkelijk toegankelijk vanuit de Noord-Amerikaanse havens waar de meeste cruises starten.
Een cruisevakantie betekent het bevaren van de oceanen met het comfort van een cruiseschip dat vele facilitei-
ten en gemakken van luxe hotels aan boord heeft. Het is gewoonlijk een all-inclusive vakantie, waarin accom-
modatie, maaltijden en amusement begrepen zijn. Cruiseschepen zijn er in verschillende soorten en maten, en
de grootste hebben ruimte voor duizenden passagiers. Cruises worden om verschillende redenen geboekt, zoals
ontspanning en recreatie, gezondheid, sport en conferenties. De duur van een cruise varieert naar gelang de
bestemmingen en het soort markt waarop men zich richt. In de Caribische regio worden er gewoonlijk cruises
van enkele dagen tot een week aangeboden.
Cruisetoerisme stimuleert economische activiteit in de bestemming, daar de overheid profiteert van hoofdbe-
lastingen en andere heffingen en liggelden, waarbij ook andere onderdelen van de toerisme-industrie profiteren
van de uitgaven gedaan door cruisepassagiers en degenen die goederen en diensten leveren aan de
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200430
cruiseschepen. Er zijn ook mogelijkheden voor werkgelegenheid, niet alleen aan boord van cruiseschepen, maar
ook via additionele diensten aan wal voor cruisepassagiers, zoals tours en belastingvrij winkelen.
De voornaamste cruisebestemmingen in de Caribische regio zijn Puerto Rico, de Bahamas en de US Virgin
Islands. De meeste andere bestemmingen worden wekelijks door cruise schepen aangedaan.
Naast de verschillende hierboven genoemde soorten toerisme zijn er een aantal nicheproducten voor ‘special
interest’-groepen. Deze producten worden ontwikkeld voor en aangeboden aan een bepaald deel van de toeris-
tenmarkt. Enkele goede voorbeelden van niche markets in het Caribisch gebied zijn:
Duiken. Warme, heldere zeeën vormen een uitstekende plek voor duikers. Duikers kunnen onbedorven koraal-
riffen, gezonken schepen en andere wonderen onder het water bezoeken. Resorts en duikwinkels bieden lessen
- vanaf een paar uurtjes in de eerste beginselen tot volledige diploma’s - en materiaal aan.
De meeste Caribische landen hebben gerenommeerde faciliteiten op dit gebied.
Huwelijken en huwelijksreizen. Sommige bestemmingen in het Caribisch gebied bieden speciale pakketten voor
huwelijken en huwelijksreizen. Voor huwelijken wordt alles geregeld, zoals vergunningen, voltrekking, receptie,
etc. Sandals, Super Clubs en andere resorts in de regio bieden en promoten huwelijkspakketten.
Gezinnen. Een aantal Caribische bestemmingen richten zich steeds meer op gezinnen en hebben faciliteiten en
pakketten speciaal voor gezinnen ontwikkeld.
Birdwatching. Honderden vogelsoorten kunnen gezien worden in de regio, van kleine kolibries tot grote
fregatvogels. Enkele rijke leefgebieden bevinden zich in Trinidad en Tobago, Puerto Rico, Suriname, Jamaica en
Dominica.
Walvissen - In de Dominicaanse Republiek, Dominica en St. Vincent en de Grenadines kan men op verschillende
plekken walvissen zien. Andere bestemmingen, zoals St. Lucia, de Bahamas, Turks en Caicos Eilanden, Puerto
Rico, de US Virgin Islands, Anguilla en Antigua, hebben ook goede plekken hiervoor.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Programme, juli 2004 31
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aanbevolen leermethoden
• trips
• onderzoek (groep)
• gastsprekers
• klassendiscussies
• audiovisuele presentatie
Leeractiviteiten1. Verdeel de klas in zeven (7) groepen, en wijs een soort toerisme toe aan elke groep. De leerlingen moeten
onderzoek verrichten en informatie verstrekken over hun opdracht en aangeven of hun soort toerisme wel of
niet in Suriname wordt uitgeoefend, en in welke mate.
2. De leerlingen identificeren mogelijke attracties, plekken, historische gebouwen, culturele tradities, festivals,
etc., in hun gemeenschap en in Suriname in het algemeen. Ze vertellen hoe die ontwikkeld zouden kunnen
worden om toeristen aan te trekken. Zij vertellen ook onder welk soort toerisme deze projecten vallen.
3. Organiseer een trip naar plaatsen waar verschillende soorten toerisme worden uitgeoefend.
4. Nodig gastsprekers uit van toeristische attracties en faciliteiten die deze toerismeproducten aanbieden.
Ze kunnen de klas te vertellen hoe deze producten worden ontwikkeld en gepromoot.
5. Leerlingen werken aan een project dat een vernieuwend toerismeproduct voor hun land schept. Vraag ze om
te letten op: 1) de opvallendste kenmerken van het product; 2) het soort bezoekers dat de doelgroep vormt: 3)
personeels- en administratieve behoeften van het product; 4) hoe het product plaatselijk en in het buitenland
gepromoot moet worden en dat ze een ontwerp voor een brochure van het product maken.
6.Leerlingen denken na over het klimaat van Suriname en de voornaamste landen vanwaar toeristen naar
Suriname komen. Met grafieken dienen zij aan te geven welke seizoenen het aantrekkelijkst zijn voor bezoekers
om: a) uit hun land te vertrekken en b) te reizen naar Suriname.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200432
MODULE 4
CULTUUR EN IDENTITEIT
Leerdoelen
Na het afronden van Module 4 zullen de leerlingen in staat zijn om:
1. Een definitie van cultuur te geven.
2. De onderdelen van Suriname’s cultuur te identificeren.
3. De band tussen cultuur en toerisme te onderkennen.
4. Tenminste twee positieve en negatieve effecten van toerisme op de cultuur van de Surinaamse bevol-
king te noemen.
5. Andere factoren naast toerisme te identificeren die het Surinaams gevoel van identiteit helpen vormen.
6. Begrip en respect te tonen voor de culturen van toeristen.
Belangrijke begrippen
• Definitie van cultuur.
• Factoren die de Surinaamse cultuur en haar gevoel van identiteit helpen vormen.
• Onderdelen of kenmerken van Suriname’s cultuur.
• De band tussen toerisme en cultuur.
• Positieve en negatieve effecten van toerisme op cultuur.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 33
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A. Wat is cultuur?Cultuur kan eenvoudig gedefinieerd worden als de levenswijze van een volk. De menselijke cultuur is
gedefinieerd als gedrag dat alle mensen leren als lid van een sociale groep. Cultuur omvat alle kennis, geloven,
kunst, moraal, wetten en gewoonten die door de mens worden geleerd binnen een bepaalde omgeving.
Fundamenteel gezien ontstaat cultuur uit de ervaringen van de mens met zijn geschiedenis en milieu, waarbij
bepaalde overheersende aspecten van generatie op generatie worden overgedragen. Geen enkele cultuur is
meer of minder dan de andere, of beter of slechter dan de andere.
De oorsprong en uiting van de Caribische cultuur in de regio, inclusief Suriname, is gevormd door het gemeen-
schappelijk ondergaan van kolonisatie, vernietiging van het inheemse, slavernij, contractarbeid, de strijd om
vrijheid, migratie en onafhankelijkheid. Door deze historische ontwikkelingen zijn er samenlevingen ontstaan
waarin een ieder deel is geworden van een Surinaamse identiteit, waarin er veel gemengden zijn van verschil-
lende etnische groepen.
De geschiedenis van het Caribisch gebied wordt gekenmerkt door invloed en bestuur van Engelsen, Fransen,
Spanjaarden en Nederlanders, die de eerste kolonisatoren waren. Er is bewijs dat belangrijke aspecten van de
Afrikaanse en Aziatische cultuur ook bewaard zijn gebleven in de regio en doorgegeven van generatie op
generatie. Als resultaat hiervan hebben Afrikaanse, Europese, Indiase, Chinese, Joodse, Libanese, Spaanse,
Franse, Nederlandse, Portugese en Inheemse tradities zich in vele gebieden vermengd tot een rijke Caribische
cultuur, die zijn eigen charme en aantrekkingskracht heeft.
Er zijn vele aspecten van de cultuur van een volk, zoals kunst, dans, voedsel, toneel, traditionele geneeswijzen,
gemeenschappelijke geloofs- en religieuze richtingen, gebouwen, gewoonten en waardesystemen.
B. Onderdelen van Suriname’s cultuurTeneinde de onderdelen van Suriname’s cultuur te kunnen identificeren, is het belangrijk terug te kijken naar de
vele kenmerken die tezamen door de tijd heen onze cultureel erfgoed hebben gevormd. Deze zijn:
Kennis
Kennis is wat wij weten over onszelf. Dat onderscheidt ons van andere samenlevingen en verwijst naar wat wij
leren binnen onze gezinnen, gemeenschappen en scholen als wij groeien en ervaring opdoen. Kennis heeft
betrekking op de informatie die van ouder op kind wordt doorgegeven en wordt verworven door de relatie
tussen elk individu en zijn/haar directe omgeving. Kennis wordt door deze ervaringen geleerd, zowel formeel in
de klas als informeel buiten het schoolsysteem.
Geloof
De geloofsrichtingen - godsdienstige of anderszins- van de Surinaamse bevolking zijn breed en gevarieerd. Dit
blijkt uit de vele mythes, godsdiensten en andere gemeenschappelijke richtingen die overheersen. De meest
voorkomende zijn de godsdienstige richtingen van christenen, moslims, hindoes, joden, rastafaris, etc., alsook
traditioneel overgeleverde religiën, zoals in het binnenland. Vele Surinamers geloven naast de traditionele grote
godsdiensten ook in geesten, obiah, voodoo, traditionele geneeswijzen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200434
Taal De Surinamers spreken verschillende talen. De officiële taal is het Nederlands, terwijl Engels ook veel wordt
gesproken als resultaat van moderne economische banden. In een aantal Caribische landen worden er ook cre-
ooltalen gesproken die als basis hebben Spaans, Portugees, Frans, Nederlands en Engels met veel Afrikaanse
invloeden. Dit is veroorzaakt door het feit dat het Caribisch een geschiedenis kent van slavenhandel en slavernij.
Enkele voorbeelden hiervan zijn het Creools van enkele voormalige Engelse en Franse (Patois) kolonies, het
Papiamento van de Nederlandse Antillen en het Sranantongo die allen rijke, aantrekkelijke, lyrische en
expressieve talen zijn.
Inheemsen spreken vele eigen talen en sommige mensen van Afrikaanse afkomst spreken nog steeds de taal van
hun voorouders, de creooltalen van het binnenland van Suriname.
Kunst
De Caribische regio staat bekend om haar verschillende kunstuitingen. Enkele voorbeelden hiervan zijn visuele
kunsten, zoals schilderen en beeldhouwen, grote culturele festivals, zoals carnaval, internationaal befaamde
muziek, zoals reggae, calypso, salsa, merengue en zouk, literatuur en volkscultuur. Het succes van Caribische
kunstvormen heeft geresulteerd in haar ‘export’ naar andere landen van de wereld.
Gewoonten
Gewoonten hebben betrekking op gemeenschappelijke gebruiken en/ of ervaringen die gedeeld worden door
verschillende mensen. Dit zijn gewoonten die individuele gezinnen, gemeenschappen, sociale en godsdienstige
groepen, stammen in Suriname of het Caribisch gebied als geheel gemeen hebben. Deze gewoonten zijn
doorgegeven door onze voorouders en zijn op verschillende manieren levend gehouden. De manier waarop
mensen zich kleden, praten, met elkaar omgaan, bidden, bepaalde gelegenheden vieren en elkaar helpen, zijn
voorbeelden van enkele gewoonten die overheersen in het Caribisch gebied.
C. Behoud van de eigen identiteitGebruikelijke manieren om individuen te herkennen zijn naam, uiterlijke verschijning en ook de manier waarop
zij praten. De taal die zij spreken en hoe die taal gesproken wordt speelt een belangrijke rol in dit identifi-
catieproces. Hoe een taal gesproken wordt, of het nu Engels, Frans, Nederlands, Spaans, etc., is, varieert naar
gelang het land en de cultuur van het individu. Hoewel de taal dezelfde is, spreken individuen uit verschillende
landen en culturen die met verschillende accenten en intonaties en ze gebruiken uitdrukkingen met andere
betekenissen dan de oorspronkelijke. Een goed voorbeeld hiervan is hoe verschillend Amerikanen en Britten
dezelfde taal, het Engels, spreken. Hetzelfde geldt voor het Caribisch gebied; op elk eiland wordt de taal met
een ander accent gesproken en zo worden individuen uit verschillende landen geïdentificeerd.
Het meest duidelijke symbool van de eigen cultuur, naast de eigen uiterlijke verschijning, is de manier waarop
wij spreken. Als dit verloren gaat is dit een eerste stap op weg naar verlies van identiteit. Het is echter zeer
belangrijk dat men internationaal verstaanbaar moet zijn, terwijl het accent en de spreekstijl van het eigen land
behouden wordt. Het is dus belangrijk om de eigen taal duidelijk te spreken, en talen van bezoekers en han-
delspartners te kennen, zodat communicatie gemakkelijker verloopt.
Door bepaalde invloeden worden Surinamers ertoe gebracht hun levenswijze te veranderen. Deze invloeden
komen in de vorm van radio, tv, films, video’s. Tv-programma’s uit de VS worden over de gehele wereld, ook in
Suriname, uitgezonden en hebben sterke invloed op anderen. Dit kan ook conflicten met de plaatselijke cultu-
ur doen ontstaan. Dit blijkt o.a. uit de manier waarop Surinamers zich kleden, de sporten die zij beoefenen, de
plaatsen waar zij eten en het soort voedsel dat zij daar eten, en het soort muziek waar zij naar luisteren. Deze
invloed is niet altijd slecht - blootstelling aan andere ideeën en internationale variëteit kan positief zijn - maar er
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Programme, juli 2004 35
moeten daarbij ook gerichte pogingen worden ondernomen om de positieve aspecten van de plaatselijke cul-
tuur te versterken en te behouden. Enkele van deze positieve aspecten zijn gemeenschapszin, hechte fami-
liebanden, en behulpzaamheid en gastvrijheid tegenover vreemden.
D. De band tussen toerisme en cultuurMensen en plaatsen kunnen sterke attracties voor reizen vormen. Een belangrijke motivatie voor reizen is de
gelegenheid culturen van andere landen te leren kennen. Reizen is eigenlijk experimenteel; wij willen andere le-
venswijzen begrijpen, andere landschappen zien en dingen doen die wij in ons normaal dagelijks leven anders
niet zouden kunnen. Bezoekers zijn geïnteresseerd in verscheidene aspecten van onze cultuur, zoals talen,
zeden, kleding en het milieu. Andere culturele belangstellingsgebieden zijn sport, kunst, muziek, dans en
schilderkunst, beeldhouwkunst, toneel, architectuur en ook speciale evenementen, feesten en festivals.
Daarnaast is er ook belangstelling voor voedsel, drank, spelen, amusement, of speciale vormen van gastvrijheid.
Het sociaal milieu kan gebaseerd zijn op belangrijke culturele of historische gronden, of bestaan uit natuurlijk
landschap zoals mooie stranden, machtige rivieren of bossen of gewoon uit gastvrijheid of andere sociale
gewoonten van het volk.
De sociale en culturele effecten van toerisme blijken uit de manieren waarop toerisme bijdraagt aan veran-
deringen in waardesystemen, individueel gedrag, levensstijlen en relaties binnen gemeenschappen, bij toeristen
zelf en de gemeenschappen die zij bezoeken.
E. Culturele effecten van toerismeDeze kunnen zowel positief als negatief zijn.
Positief
• Algehele verbetering van de kwaliteit van het leven, bijv. onderwijs, werkgelegenheid, gezondheid, tech-
nologie, infrastructuur.
• Verjonging van de plaatselijke cultuur. Hernieuwde belangstelling en trots voor plaatselijke dansen, kunst-
nijverheid, toneel, muziek, kookkunst, dans, kleding, tradities, technologie, etc.
• Behoud van het cultureel erfgoed dat anders zou verdwijnen, bijv. architectuur, monumenten, historische
plekken, kunstvormen.
• Verbreding van de kennis/inzichten van gastheer en gast, hetgeen begrip en/of verdraagzaamheid tussen
verschillende volkeren en culturen bevordert.
Negatief
• Commercialisering van cultuur, vermindering van de waarde van folklore en belangrijke traditionele culturele
instituten.
• Sociale ontwrichting, zoals verlies van ouderlijke gezag en controle, toegenomen materialisme, drugsge-
bruik, veranderingen in seksueel gedrag.
• Imitatie van consumptiepatronen van toeristen in plaatselijke gemeenschappen.
• Vijandigheid tegenover de toerist die zich uit in diefstal, afzetterij en fysieke en verbale agressie (molest van
toeristen).
• Schade aan cultureel erfgoed door vandalisme, bevuiling, diefstal, en illegale verwijdering van voorwerpen
of dieren uit de bestemming.
De toegenomen aanwezigheid van toeristen in Suriname zou kunnen zorgen voor sociale veranderingen.
De internationale toerist staat voor de uitdaging zich aan de nieuwe cultuur aan te passen, terwijl de plaatselijke
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200436
gastheren de verantwoordelijkheid hebben van verdraagzaamheid tegenover de ‘geïmporteerde’ cultuur. De
interactie tussen twee culturen kan zowel negatieve als positieve veranderingen, of beide, in het individu teweeg
brengen. Het is normaal dat inwoners van het gastland het gedrag van toeristen imiteren (bijv. wijze van spreken
en kleding, levenswijze, voorkeuren, etc.) en naar hun materiële bezittingen verlangen. Daarnaast kunnen toeris-
ten een beeld presenteren dat plaatselijke minderwaardigheidsgevoelens versterkt, bijv. de toerist is rijk en de
plaatselijke inwoners arm. Wat er in dit geval gebeurt, is dat de sterkere identiteit van de gast de meer onzekere
identiteit van de gastheer ondergraaft. Het imiteren van toeristen zou ook rampzalige effecten kunnen hebben
op de ontvangende bevolking, daar dit zou kunnen leiden tot een verlies van identiteit als individu en als land.
Wij moeten in gedachten houden dat een plaatselijke cultuur die interessant genoeg is om toeristen uit de
gehele wereld aan te trekken, iets moet hebben om trots op te zijn. En dat mag niet verloren gaan.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 37
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aanbevolen leermethoden• klassendiscussies
• rollenspel
• veldbezoeken
• rollenspel/drama
Leeractiviteiten1. Leerlingen maken een lijst van alle culturele en historische kenmerken van Suriname die gebruikt kunnen
worden om toeristen aan te trekken.
2. Op een kaart van het land wijzen leerlingen de belangrijkste plaatsen van historisch en cultureel belang aan,
en bespreken hoe de belangstelling van toeristen daarvoor gewekt kan worden.
3. Leerlingen verzamelen informatie over tenminste twee (2) talen die in Suriname gesproken worden, over hun
ontstaan en in welke mate zij nog gesproken worden. Hoe kan dit aspect van cultuur helpen toeristen aan
te trekken?
4. Leerlingen bekijken videobanden met verscheidene aspecten van de Caribische cultuur, zoals festivals, dans,
toneel, etc., en identificeren de voornaamste culturele kenmerken waarvoor toeristen belangstelling zouden
kunnen hebben. Hoe kan Suriname zijn cultuuruitingen presenteren?
5. Leerlingen ontwikkelen rollenspelen met daarin verkeerd gedrag tegenover toeristen en hoe het gedrag van
toeristen geïmiteerd wordt. Bespreek daarna hoe dit soort gedrag het toerisme schade toebrengt en wat
gedaan kan worden om dit te voorkomen.
6. Leerlingen bezoeken een bekende toeristische attractie die onderdeel vormt van het cultureel erfgoed en
verkrijgen met behulp van een ervaren gids inzicht in de culturele en historische betekenis van deze plek.
Zij zullen daarna een verslag van deze trip maken en daarin vertellen waarom zij denken dat bezoekers
belangstelling voor die plaats zouden kunnen hebben.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200438
MODULE 5
DUURZAAM TOERISME
Leerdoelen Na afronding van Module 5 zullen leerlingen het volgende kunnen:
1. Een goede definitie van ‘duurzaam toerisme’ geven.
2. De verscheidene onderdelen van duurzaam toerisme identificeren en verklaren.
3. De partners of stakeholders in duurzame toerismeontwikkeling noemen.
4. Verklaren hoe deze partners samenwerken om duurzame toerismeontwikkeling te bereiken.
5. Identificeren en onderzoeken van duurzame toerisme-initiatieven in hun land.
6. Verklaren hoe landen en individuen kunnen profiteren van duurzame toerismeontwikkeling.
Belangrijke begrippen
• duurzaam toerisme
• duurzame toerismeontwikkeling
• vormen van duurzaam toerisme
• de rol van overheid, particuliere sector en gemeenschappen in duurzame toerismeontwikkeling
• ‘draagvermogen’
• voordelen van duurzame toerismeontwikkeling
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 39
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A. Wat is duurzaam toerisme? Elke stad, elk dorp, elk ruraal gebied en elke plaatselijke gemeenschap bestaan uit land, water, lucht, gebouwen,
planten- en dierenleven en mensen. Reeds generaties lang gebruiken gemeenschapsbewoners deze hulpbron-
nen op een manier (soms op een verstandige), die ervoor zorgt dat er jarenlang voorraden daarvan zullen zijn,
maar vaak gebruiken of verspillen zij teveel. Soms zijn hulpbronnen verminderd, verslechterd of geheel verdwe-
nen. Tegenwoordig vragen velen zich af hoe wij voor adequate huisvesting en voldoende voedsel en banen kun-
nen zorgen, terwijl de voorraad natuurlijke hulpbronnen afneemt. Toerisme kan een van de oplossingen zijn als
er volgens goede milieu principes gewerkt wordt en ontwikkeling gebaseerd is op het behoud van de natuurlijke
en culturele basis en niet op het opmaken van natuurlijke hulpbronnen.
De ontwikkeling van toerisme in het Caribisch gebied heeft grote gevolgen gehad voor het fysieke en sociale
milieu met als gevolg belangrijke veranderingen die als zowel positief als negatief beschouwd kunnen worden.
De toerisme-industrie in Suriname is nog kleinschalig en er moet overwogen worden hoe het negatieve te mi-
nimaliseren en het positieve te versterken. Misschien kunnen andere Caribische voorbeelden gebruikt worden
voor hoe het wel of niet moet.
Bij de ontwikkeling van het toerismeproduct, zoals de ontwikkeling van nieuwe attracties, en de bouw van
nieuwe hotels, wegen, etc., kunnen er conflicten ontstaan met het natuurlijk milieu, de mensen en hun cultuur.
Duurzaam toerisme is bedoeld om de negatieve gevolgen te minimaliseren of te elimineren en tegelijkertijd de
positieve te versterken.
Definitie: Duurzaam toerisme verwijst naar de optimale aanwending van natuurlijke, culturele, sociale en
financiële hulpbronnen voor de nationale ontwikkeling op een gelijkwaardige en zelfvoorzienende basis,
teneinde een unieke ervaring aan de bezoeker te bieden en de kwaliteit van het leven te verbeteren mid-
dels partnerschappen tussen overheid, particuliere sector en gemeenschappen. (Caribische Toerisme
Organisatie, CTO)
Het concept van duurzaamheid omvat het milieu, de mensen en de economische systemen.
Duurzaam toerisme is economisch levensvatbaar, maar vernietigt de hulpbron waarvan de toekomst van het
toerisme afhankelijk zal zijn niet, bijv. het natuurlijk milieu en de sociale structuur van de plaatselijke gemeen-
schap. Bij de ontwikkeling ervan wordt rekening gehouden met de huidige opvangcapaciteit, de plaatselijke
bevolking en het milieu.
Duurzame toerismeontwikkeling is elke vorm van toerismeontwikkeling die gemeenschappen stimuleert om
hulpbronnen op een verantwoordelijke wijze aan te wenden om aan hun behoeften te voldoen en er
tegelijkertijd voor te zorgen dat deze hulpbronnen, waar mogelijk, beschikbaar blijven voor toekomstige
generaties. Het staat een benadering voor van beheer en niet van eigendom van hulpbronnen.
B. Vormen van duurzaam toerisme Duurzame toerismeproducten zijn die welke beheerd worden in harmonie met het milieu en de plaatselijke
bevolking en cultuur. zij kunnen verschillende vormen aannemen, maar de meest voorkomende zijn:
• gemeenschapstoerisme
• eco-toerisme of groen toerisme
• cultureel-erfgoedtoerisme
(Zie Module 3 voor meer informatie hierover.)
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200440
In deze vormen van duurzaam toerisme zijn de volgende zaken duidelijk:
• De plaatselijke bevolking is van begin tot eind betrokken in het gehele ontwikkelingsproces en ook in
het beheer van het toerismeproduct. Er zijn maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat de voorde-
len van het toerisme ook voor de gemeenschappen zijn.
• Natuurlijke hulpbronnen worden beschermd en niet teveel gebruikt. Toerisme infrastructuur wordt
zodanig ontworpen en toerismeactiviteiten worden zodanig gepland dat het natuurlijk milieu en het
nationaal erfgoed beschermd worden. Er worden beperkingen aan toerismeactiviteiten opgelegd als
die plaatsvinden in nogal gevoelige gebieden, zoals kustgebieden, natuurreservaten of wouden of
andere beschermde gebieden. Deze natuurlijke hulpbronnen worden in de gaten gehouden en
negatieve effecten worden bestreden.
• De plaatselijke cultuur wordt gerespecteerd en behouden en bezoekers krijgen een kans om de tradi-
tionele levenswijze van de bevolking te leren kennen.
C. Partners in duurzaam toerismeEr zijn drie belangrijke stakeholders in de ontwikkeling en besturing van duurzaam toerisme:
1. de toerisme-industrie
2. milieuactivisten
3. autoriteiten op gemeenschaps- en plaatselijk niveau.
Duurzame toerismeoontwikkeling verbindt toeristen en verschaffers van toerismefaciliteiten en -diensten met
voorstanders van milieubescherming en gemeenschapsbewoners en hun leiders die een betere kwaliteit van
leven wensen, met elkaar. Het is dus belangrijk dat plaatselijke toerismeplanners ervoor zorgen dat er altijd een
goede samenwerking is tussen deze partijen.
Het toerisme kan beschouwd worden in termen van vraag en aanbod: vraag van toeristen en aanbod van attrac-
ties, faciliteiten en diensten, transport, promotie en informatie. Markttrends wijzen uit dat toeristen steeds
actiever en milieubewuster worden.
Het milieu is de basis voor de natuurlijke en culturele hulpbronnen die toeristen aantrekken. Milieubescherming
is dus essentieel voor het langetermijnsucces van toerisme. Draagvermogen is een belangrijk begrip bij het
plannen van duurzame toerismeontwikkeling. Het verwijst naar het maximaal gebruik dat gemaakt kan worden
van een plek zonder dat dit nadelige gevolgen zal hebben voor haar hulpbronnen, tevredenheid van bezoekers,
of voor de gemeenschap, economie en cultuur van het gebied.
Gemeenschappen halen verscheidene voordelen uit het toerisme en dit kan leiden tot een verbetering van de
kwaliteit van het leven van de inwoners. Het is echter belangrijk dat de gemeenschap en haar inwoners
betrokken zijn bij de besluitvoering over het plannen, ontwikkelen en beheren van toerisme en gelijkwaardige
voordelen halen uit deze sector.
Middels de productie- en samenwerkingsinteractie tussen toerisme-industrie, milieuactivisten en en gemeen-
schap kunnen alle partijen profiteren en een betere kwaliteit van het leven voor de gemeenschap bereiken.
De toerisme-industrie wenst een gezond zakelijk klimaat met de volgende zaken:
• financiële zekerheid
• gekwalificeerde en verantwoordelijke arbeidskrachten
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 41
• accommodaties en attracties van voldoende kwaliteit om een regelmatige stroom bezoekers aan te
trekken die dan langer zullen blijven en vaker zullen komen
Degenen die belangstelling hebben voor het milieu en cultuur/erfgoed kwesties wensen:
• Bescherming van het milieu middels preventie, verbetering, opruiming van schade en herstel.
• Mensen te motiveren om meer bewust te zijn en dus liever te “zorgen voor” hulpbronnen dan die te
“gebruiken.”
Gemeenschappen wensen een gezonde plaats om te leven met:
• Voedsel, voldoende en schoon water, gezondheidszorg, betalend werk met gelijkwaardig loon, onder-
wijs en recreatie.
• Respect voor hun erfgoed en tradities.
• Kansen om te beslissen over hun toekomst.
D. Voordelen van duurzaam toerismeDuurzaam toerisme is een model van economische ontwikkeling, dat bedoeld is om:
• De kwaliteit van het leven in de ontvangende gemeenschap te verbeteren.
• Een ervaring van goede kwaliteit aan de bezoeker te bieden.
• De kwaliteit van het milieu waar zowel de ontvangende gemeenschap als de bezoeker op kunnen
bouwen.
Alle partners in duurzaam toerisme hebben daar op de een of andere manier voordeel aan. Mogelijke voor-
delen van deze vorm van toerisme zijn:
• Nieuwe banen en inkomens voor de gemeenschap.
• Nieuwe investeringsmogelijkheden.
• Meer overheidsinkomsten.
• Verbeterde overheidsinkomsten.
• Verbeterde infrastructuur en gemeenschapsfaciliteiten en diensten zoals water, afvalverwerking, wegen,
gezondheidszorg en veiligheid.
• Grotere markten voor plaatselijke producten.
• Betere kansen voor werktraining en vooruitgang.
• Betere recreatie en culturele faciliteiten en activiteiten die de gemeenschap en toeristen kunnen
gebruiken.
• Verhoogd bewustzijn van en waardering voor natuurlijk en cultureel erfgoed van de gemeenschap.
Teneinde voordeel te halen uit duurzame toerismeontwikkeling, moeten plaatselijke planners de behoeften van
de toeristen en de toerisme-industrie, de noodzaak voor bescherming van het natuurlijk en cultureel milieu en
de behoeften van ontvangende gemeenschappen in gedachten houden. Door het integreren en balanceren van
deze behoeften en zorgen binnen het raamwerk van het bereiken van duurzame toerisme ontwikkeling, kan de
kwaliteit van het leven van de gemeenschap verbeterd worden, terwijl de toerisme-industrie een redelijke winst
maakt en het milieu beschermd wordt om deze voordelen voor allen te garanderen in heden en toekomst.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200442
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aanbevolen leermethoden• trips
• onderzoek
• gastsprekers
• sudiovisuele presentaties
• klassendiscussies
Leeractiviteiten1. Leerlingen bezoeken een paar plaatsen waar het toerisme op een duurzame manier geschiedt. Na hun
terugkeer zullen zij een verslag schrijven van hun waarnemingen, met speciale nadruk op de rol van de
gemeenschap, de overheid en milieu-activisten.
2. Leerlingen identificeren duurzame toerismeproducten die geboden worden aan toeristen in Suriname
en vermelden redenen waarom deze producten als duurzaam worden beschouwd.
3. Een gastspreker van het Ministerie van TCT, de STS of een andere relevante instantie houdt een pre-
sentatie over het begrip ‘draagvermogen’ en hoe dit concept wordt toegepast op toeristische plekken
en attracties, gevolgd door een klassediscussie.
4. Leerlingen ontwerpen brochures voor het promoten van een duurzaan toerismeproduct in hun gemeen-
schap met speciale nadruk op de unieke ervaring die dit product de bezoeker biedt, terwijl het tegelij-
kertijd het milieu beschermt.
5. Leerlingen bezoeken een ‘groen hotel’ in hun land en leren hoe dat hotel haar bijdrage levert aan
milieubehoud. Als er geen groen hotel is, dan kunnen de leerlingen een bestaande accommodatie
bezoeken en aanbevelingen doen: hoe kan de bedrijfsleiding de accommodatie milieuvriendelijker
maken.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 43
MODULE 6
ECONOMISCHE EFFECTEN VAN TOERISME
Leerdoelen Na afronding van Module 6 zullen leerlingen het volgende kunnen:
1. Begrijpen dat toerismeactiviteit inkomsten genereren voor Suriname.
2. Uitleggen hoe Suriname profiteert van de inkomsten uit het toerisme.
3. Identificeren van de verschillende groepen in de samenleving die profiteren van toerisme.
4. Identificeren van verschillende manieren waarop banen geschapen kunnen worden als gevolg van
toerismeactiviteiten.
5. Uitleggen hoe toerisme verbonden is met andere sectoren van de economie.
Belangrijke begrippen• Toerisme is een bron van hard nodige vreemde valuta.
• Overheidsinkomsten uit het toerisme komen in de vorm van belastingen.
• De inkomsten uit het toerisme helpen om te betalen voor geïmporteerde goederen en diensten en
helpen ook om de infrastructuur en sociale diensten te verbeteren.
• Toerisme biedt directe en indirecte werkgelegenheid aan vele Surinamers.
• De toerisme-industrie helpt economische activiteit te stimuleren in de landbouw, visserij, bouw,
huisnijverheid en andere industrieën.
• Een deel van het geld dat uit toerisme wordt verdiend, blijft niet in het gastland.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200444
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
1. Het belang van vreemde valuta voor een land Suriname verdient vreemde valuta middels de handel in goederen en diensten. Hoewel sommige goederen
geproduceerd en geëxporteerd kunnen worden voor verkoop en sommige diensten naar het buitenland
gebracht kunnen worden voor gebruik, moet toerisme in de bestemming ‘geconsumeerd’ worden; het kan niet
geëxporteerd worden omdat het immaterieel, niet tastbaar is. Anders dan ander exporten, wordt internationaal
toerisme geproduceerd en geconsumeerd in Suriname door de buitenlandse bezoeker, hoewel het product
toerisme in het buitenland ‘verkocht’ wordt.
Geen land is zelfvoorzienend (d.w.z., in staat om alle goederen en diensten die zij nodig heeft om efficiënt te
functioneren en aan de behoeften van de bevolking te voldoen, zelf te produceren). Als gevolg hiervan moet
het land op een gegeven moment toch goederen en diensten uit het buitenland importeren. Voor deze goed-
eren en diensten moet er met vreemde valuta betaald worden.
Enkele producten die met vreemde valuta gekocht moeten worden, zijn motorvoertuigen en reserve onderde-
len, machines, gereedschappen en apparaten, brandstof en olie en voedingsmiddelen en dranken. Sommige
diensten moeten ook ‘geïmporteerd’ worden, omdat de nodige expertise om die te verschaffen niet in het land
zelf voorhanden is. Vreemde valuta is ook nodig om de buitenlandse diplomatieke vertegenwoordigingen van
Suriname (Ambassades, Consulaten, etc.) draaiende te houden.
In het verleden was Suriname, net als andere Caribische staten, afhankelijk van de export van landbouwpro-
ducten zoals suiker en bananen, en mineralen zoals bauxiet. Deze traditionele exporten zijn in de afgelopen
jaren echter sterk verminderd en overheden moesten dus uitkijken naar alternatieve bronnen voor de hard nodi-
ge vreemde valuta. Voor de meeste Caribische naties lijkt toerisme het beste alternatief en het is tegenwoordig
de grootste verdiener van vreemde valuta in een aantal Caribische landen.
2. Inkomsten die door de overheid worden verdiend als resultaat van toerismeactiviteit
De inkomsten die de overheid uit toerismeactiviteiten verdient, krijgt zij in de vorm van belastingen.
Toerismeondernemingen moeten net als andere ondernemingen belasting betalen, zoals winstbelastingen,
omzetbelastingen, importheffingen, inkomstenbelastingen, etc. Er zijn echter bijkomende belastingen, die
toerismeondernemingen moeten betalen, zoals:
Kamerbelasting. Deze belasting wordt rechtstreeks aan de hotelrekening toegevoegd en betaald door de gast.
Het is geen onderdeel van de hotelinkomsten, maar het hotel int deze namens de overheid.
Vertrek- of Luchthavenbelasting. Deze wordt de passagier in rekening gebracht bij het vertrek uit het land. Zij
wordt gewoonlijk contant geïnd ten tijde van het vertrek uit de luchthaven. Alle Caribische landen brengen deze
belasting in rekening en het bedrag varieert van US$ 10 tot 25. Passagiers van cruiseschepen hoeven geen
vertrekbelasting te betalen, maar de cruiseschepen zelf moeten een hoofdbelasting betalen, die gebaseerd is
op het aantal passagiers aan boord.
Casinobelasting. Casino’s moeten bijkomende belastingen betalen. De belastinggrondslag varieert van land tot
land. In sommige bestemmingen is zij gebaseerd op het bedrag dat gasten betalen aan chips; in andere landen
op het bedrag dat gasten feitelijk hebben verloren tijdens het spelen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 45
Omzetbelasting. Deze belasting wordt gewoonlijk toegevoegd aan de prijzen van goederen en diensten en
wordt namens de overheid geïnd door de verkoper van de goederen en diensten. In sommige Caribische lan-
den wordt deze belasting ook BTW (belasting toegevoegde waarde) of consumptiebelasting genoemd. Het
gemiddeld tarief in de Caribische regio is 15%.
Importheffingen. Deze worden geheven op geïmporteerde goederen en diensten ten behoeve van het
toerisme. De toerismesector draagt voornamelijk bij aan deze categorie middels importheffingen voor voe-
dingsmiddelen en dranken voor hotels en restaurants. Voor alcoholische dranken gelden gewoonlijk hogere
heffingen.
Eigendoms- en andere belastingen. Deze verwijzen naar belastingen die worden geheven op onroerend goed,
dat aangewend wordt voor toerismeactiviteiten. Deze zijn gewoonlijk gebaseerd op de waarde van het eigen-
dom. Andere belastingen zijn zegelbelastingen, betalingen voor vergunningen, etc.
Winstbelasting. Is gewoonlijk gebaseerd op de winsten die een onderneming heeft gemaakt. In sommige
Caribische landen is deze geen belangrijke bron van inkomsten omdat er vele uitzonderingen hierop gemaakt
worden om investeringen aan te trekken.
Inkomstenbelasting. Wordt geheven op werknemers in de sector. In de Caribische regio wordt deze berekend
op basis van het loon (hoe hoger het loon, hoe hoger het percentage) of er is sprake van een vast bedrag of
percentage.
3. De effecten van toerisme op de economie van een landDe economische effecten van toerisme uiten zich in verschillende vormen en dragen in belangrijke mate bij aan
welzijn en welvaart van elke burger. Suriname is van plan om haar toerisme industrie te ontwikkelen om op deze
manieren ervan te profiteren. Enkele belangrijke economische effecten zijn:
• Bijdrage aan het nationaal inkomen. Inkomsten uit het toerisme dragen in belangrijke mate bij tot de
nationale economie. In sommige Caribische landen is toerisme de grootste bron van inkomsten in
vreemde valuta.
• Verhoogd inkomen/verdeling van inkomen. Als het toerisme goed bestuurd wordt en de industrie
bloeit, zijn er mogelijkheden voor hogere inkomens voor de plaatselijke bevolking en dus een betere
levensstandaard en kwaliteit van leven. Geld, dat is uitgegeven in het gastland, wordt steeds weer uit-
gegeven door verschillende consumenten en brengt dus een soort ‘multiplier’ effect of herverdeling van
het geld binnen de economie op gang.
• Schepping van nieuwe industrieën en banden met andere sectoren. Als de vraag van de toerisme-
sector naar plaatselijk geproduceerde goederen en diensten toeneemt, wordt een aantal industrieën
geschapen om aan deze vraag te voldoen. Er kan dus gezegd worden dat toerisme een impuls kan ver-
schaffen aan andere economische sectoren. Dit wordt ook wel het scheppen of vormen van banden met
de toerismesector genoemd. Enkele hiervan zijn huisnijverheid, groot- en kleinhandel, amusement,
landbouw en visserij, bouw en in mindere mate fabricage. Deze industrieën vervaardigen kunst- en
nijverheidsproducten, bouwmaterialen, meubilair, etc., voor de toerismesector.
• Schepping van werkgelegenheid. Als het toerisme groeit, worden er meer banen geschapen. Deze
banen kunnen onderverdeeld worden in twee groepen: die met directe banden met de sector, zoals
banen in hotels en bij vliegmaatschappijen en die welke geen directe banden hebben met de sector,
maar ontstaan zijn als resultaat van toerismeactiviteiten, zoals in het bankwezen, kleinhandel, etc.
• Ontwikkeling van infrastructuur. Ontwikkeling van het toerisme brengt vaak de ontwikkeling van de
Toerisme Nader Bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Programme, juli 200446
infrastructuur op gang, vooral in ontwikkelingslanden, zoals in het Caribisch gebied. De inkomsten die de
overheid uit het toerisme verkrijgt, worden vaak aangewend voor de ontwikkeling en verbetering van
de infrastructuur van het land, bijv. aanleg en onderhoud van wegen, luchthavens, havens, waterdis-
tributiesystemen en communicatiesystemen, zodat zij de stroom van mensen, die het toerisme gewoon-
lijk op gang brengt, kunnen opvangen.
• ‘Weglekken’ uit de economie. Dit gebeurt als delen van de winsten die door het toerisme worden
gemaakt, het gastland verlaten. Omdat landen niet alles kunnen produceren wat hun toerismesector
nodig heeft, moeten zij zich wenden tot buitenlandse leveranciers van goederen en diensten, zoals
voedingsmiddelen, machines, apparatuur, meubilair en buitenlandse reclame en arbeid. Een deel van
de winsten van de toerismesector moet dus het land verlaten om voor deze geïmporteerde goederen
en diensten te betalen. De mate van ‘weglekken’ varieert sterk, afhankelijk van wie de toerismebedrij-
ven exploiteren en waar goederen, diensten en arbeid vandaan gehaald worden. Verscheidene studies
die 17 landen uit de Caribische regio in de afgelopen 20 jaar omvatten, hebben uitgewezen dat gemid-
deld 11 tot 90% van de totale toerisme-uitgaven weglekt uit het gastland (Smith en Jenner, 1992).
Weglekken wordt niet als iets positiefs voor de economie beschouwd en er moeten dus maatregelen
genomen worden om die mate van weglekken te verminderen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 47
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aanbevolen leermethoden
• debatten
• paneldiscussies
• klassendiscussies
• gastsprekers
• onderzoeksprojecten
• tentoonstellingen
Leeractiviteiten 1. Leerlingen zoeken informatie op over de hoeveelheid vreemde valuta die Suriname in de afgelopen vijf
jaren verdiend heeft aan het toerisme. Een grafiek moet gebruikt worden ter verduidelijking van deze
informatie. (Betrouwbare gegevens van voor 2003 zijn niet makkelijk beschikbaar, maar wat informatie
kan wel verzameld worden.)
2. Met gebruikmaking van een recente investering in toerisme in hun land, zullen leerlingen moeten kun-
nen vertellen welke effecten deze zullen hebben op de volgende zaken:
O inkomsten in vreemde valuta
O overheidsinkomsten
O werkgelegenheid
O andere sectoren van de economie
3. De leerlingen maken een ‘kaart’ van de wijze waarop een Amerikaanse dollar steeds weer wordt uit-
gegeven in de nationale economie.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200448
MODULE 7
OVERHEIDS- EN PARTICULIERE ORGANISATIES DIEWERKEN AAN ONTWIKKELING EN INSTANDHOUDING VAN TOERISME
Leerdoelen Na afronding van Module 7 zullen leerlingen het volgende kunnen:
• Het identificeren van plaatselijke en regionale organisaties die werken aan toerismeontwikkeling in
Suriname.
• Het verdelen van deze organisaties in overheids- en particuliere sector.
• Een korte beschrijving geven van de rollen van deze organisaties in de toerismesector.
Belangrijke begrippen• Suriname heeft een overheidsministerie die de algehele verantwoordelijkheid voor het toerisme heeft.
• Er is een raad voor toerisme of autoriteit, opgericht door het Ministerie dat verantwoordelijk is voor
toerisme.
• Er bestaan een aantal plaatselijke toerismeassociaties, die de belangen van de toerismebedrijven
vertegenwoordigen.
• Op regionaal niveau zijn er twee grote toerismeorganisaties; één vertegenwoordigt regeringen en de
andere de particuliere sector.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 49
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A. Toerismeorganisaties en -associatiesGezien de diverse en complexe aard van toerisme is er een aantal organisaties en associaties gevormd om zijn
ontwikkeling te bevorderen. Zij vertegenwoordigen óf de overheid óf de particuliere sector, die belanghebben-
den zijn in het toerisme. Zowel lichamen uit de particuliere sector als overheidsinstituten, die toezicht houden
op toerisme moeten samenwerken om te zorgen voor de duurzame groei en ontwikkeling van de toerisme-
sector.
De organisaties en associaties die in het Caribisch gebied actief zijn in toerisme zijn o.a.:
• Overheidsministeries die verantwoordelijk zijn voor toerisme (een speciaal Ministerie van toerisme of
een met ook andere portefeuilles, bijv. TCT in Suriname).
• Associaties van hotels en andere accommodaties (dat kan een overkoepelende organisatie voor alle
accommodaties zijn of verschillende associaties voor verschillende soorten accommodaties).
• Food & Beverage associaties (over het algemeen van restaurants, bars, clubs en andere eetgelegen-
heden).
• Reisassociaties (reisagenten en touroperators).
• Associaties voor taxihouders en busbedrijven (individuele chauffeurs, taxibedrijven en bustransport
bedrijven).
• Milieubeschermingorganisaties (organisaties zonder winstoogmerk, die zich richten op bescherming van
het milieu).
• Nationale conservatie organisaties (organisaties zonder winstoogmerk, die zich richten op behoud van
het nationaal erfgoed en natuurlijke hulpbronnen).
B. De rol van Ministeries van toerisme en verwante organisaties/associaties
Ministeries van toerisme
Het mandaat van het Ministerie dat verantwoordelijk is voor toerisme, omvat het formuleren van een toerisme-
beleid, aanbevelen en uitvoeren van wetgeving, en toezicht houden op de mate en de soort van ontwikkeling
van de sector, met bijzondere nadruk op productontwikkeling en duurzaamheid.
De rol van de overheid in de ontwikkeling van het toerisme is het verschaffen van het institutioneel en wettelijk
kader en infrastructuur voor het faciliteren van activiteiten en investeringen in de sector. Het is ook verant-
woordelijk voor het monitoren en reguleren van de sector en voor marketing en promotie van de bestemming.
Teneinde een samenwerking op gang te brengen tussen de overheid en particulieren in het belang van het
toerisme, richt dit Ministerie soms een lichaam op dat vaak een raad voor toerisme of een toerismeautoriteit
wordt genoemd. Dit lichaam bestaat uit vertegenwoordigers uit de overheids- en de particuliere toerisme-
sector. Deze raad wordt geleid door een voorzitter met in de dagelijkse leiding een directeur (in Suriname is dit
de STS).
De belangrijkste functies van dit lichaam zijn:
O marketing en promotie van de bestemming
O toerismebewustwording van het algemeen publiek
O training en human resource development
O toerismeonderzoek en -ontwikkeling, bijv. bijhouden van statistische data
O handhaving van standaarden in de toerismesector
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200450
De specifieke functies van deze lichamen verschillen van land tot land, afhankelijk van de mate waarin het
toerisme bijdraagt aan de nationale ontwikkeling.
Plaatselijke toerisme-associaties
Deze kunnen op nationaal of gemeenschapsniveau zijn en vertegenwoordigen de particuliere sector. Er zijn over
het algemeen twee soorten:
1. Marketinggericht.
2. Gericht op lobbywerk bij overheid en andere belangengroepen m.b.t. kwesties die de belangen van de
leden raken.
In de gehele Caribische regio is er een aantal van deze toerismeassociaties die de meeste, zo niet alle, toerisme-
sectoren vertegenwoordigen. Een goed voorbeeld is de Suriname Hotel en Toerisme Associatie (SHATA).
Het doel van deze associaties is:
O helpen om bezoekers te trekken naar de bestemming
O reizigers ertoe overhalen mee te doen aan toerismeactiviteiten
O invloed uit te oefenen op wetgeving m.b.t. kwesties die hun toerismebelangen raken
O samenwerken met overheid en particuliere instituten bij het behoud van milieu, cultureel erfgoed en
natuurlijke hulpbronnen.
In een poging om een gecoördineerde en effectieve groep te zijn, kiezen deze associaties voor het aannemen
van mensen, die in staat zijn om strategieën voor het toerismeproduct te ontwikkelen, marketing van hun be-
drijven en lobbyen bij de overheid en andere instanties te ontwikkelen en uit te voeren namens hun leden.
Deze organisaties richten zich voornamelijk op
O marketing
O onderzoek
O productontwikkeling
O public relations
Marketing
Over het algemeen is het zo dat plaatselijke toerismeassociaties marketingplannen, die gericht zijn op het
aantrekken van meer ‘klanten’, ontwikkelen en uitvoeren. Zij werken nauw samen met de raad voor toerisme of
de toerisme-autoriteit, zodat er een gecoördineerde benadering is van de marketing. Terwijl deze associaties
zich concentreren op het marketen van specifieke producten of diensten, richt de toerisme-autoriteit zich op het
marketen van het land als toerismebestemming.
Onderzoek
Onderzoek wordt verricht door deze associaties en de resultaten worden gebruikt om de prestaties van de sec-
tor en haar effecten op de economie te meten, en als belangrijkste, om te komen achter de voorkeuren van
bezoekers: wie zij zijn, waar zij vandaan komen en hoe zij bereikt kunnen worden.
Productontwikkeling
Zowel de overheid en als de particuliere investeerders zijn betrokken bij de verbetering van het toerismepro-
duct voor elke bestemming en zij zoeken altijd naar manieren om wat er reeds is, uit te breiden en te verbeteren.
Hiernaast wensen zij nieuwe en interessante producten te ontwikkelen om aan de eisen van bezoekers te vol-
doen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 51
Public relations
Associaties ontwikkelen public relations programma’s om het algemeen publiek, de markt, haar partners en de
media te informeren over haar activiteiten en de rol die zij spelen in de algemene ontwikkeling van het toerisme.
Deze programma’s zijn een middel om de activiteiten van de associatie namens haar leden te versterken. Over
het algemeen omvatten ze een vorm van media outreach om goodwill onder het publiek te kweken en deel-
name aan de activiteiten van de associatie te bevorderen.
C. Regionale toerisme organisatiesEr zijn twee belangrijke regionale organisaties die de belangen van het Caribisch toerisme dienen:
• de Caribische Toerisme Organisatie (CTO)
• de Caribische Hotel Associatie (CHA)
De Caribische Toerisme Organisatie vertegenwoordigt voornamelijk de belangen van Caribische overheden,
terwijl de Caribische Hotel Associatie voornamelijk de belangen van de particuliere sector vertegenwoordigt.
De Caribische Toerisme Organisatie (CTO)
De Caribische Toerisme Organisatie (CTO) is een internationaal ontwikkelingsagentschap, dat gespecialiseerd is
in toerisme in de Caribische regio. Haar verantwoordelijkheden zijn regionaal en haar leden komen zowel uit de
overheids- als de particuliere sector. Haar 33 lidlanden uit het Engelssprekend, Spaanssprekend, Franssprekend
en Nederlandssprekend Caribische gebied weerspiegelen de verscheidenheid van de Caribische regio. Haar
leden uit de particuliere sector zijn organisaties die het Caribisch gebied assisteren op het gebied van toerisme
en bijdragen aan zijn positieve ontwikkeling. Dit zijn ‘Carrier Members’, zoals luchtvaartmaatschappijen en
cruiselijnen, ‘Allied Members’, zoals bedrijven die tijdschriften uitgeven of credit cards, en toerismebedrijven,
‘Chapter Members’, zoals reisbedrijven en ‘Affiliate Members’, zoals internationale organisaties.
De CTO is opgericht in 1989 na een fusie van de Caribische Toerisme Associatie en de Caribbean Tourism
Research and Development Center. Haar hoofdkwartier is in Barbados en zij heeft kantoren in de voornaamste
toeristenmarkten, namelijk New York, Londen en Toronto.
Doelen van de CTO
Het voornaamste doel van de CTO is het verschaffen van die informatie en diensten aan haar leden. Informatie
die nodig is voor de ontwikkeling van duurzaam toerisme in het economisch en sociaal voordeel van de
Caribische volkeren door:
• Het vergroten van de stromen toeristen naar de lidlanden.
• Het scheppen van een groter bewustzijn van en waardering voor het Caribisch toerisme op de markt.
• Het scheppen van een groter bewustzijn voor en waardering van het Caribisch toerisme in de gast-
landen.
• Het ontwikkelen van het uitstekende vaardigheden en professionalisme onder de werkers in de
Caribische toeristische sector.
• Het ontwerpen en ontwikkelen van veelomvattende toerisme informatiesystemen.
• Het zorgen voor een harmonieuze interactie tussen toerisme en het sociaal en natuurlijk milieu.
• Het geven van speciale steun aan die lidlanden die zichzelf niet kunnen vertegenwoordigen.
• Het bevorderen van nauwe banden met regionale instituten en internationale donors teneinde pro-
gramma’s namens haar leden uit te voeren.
• Het ontwikkelen van een capaciteit om leden te assisteren bij het definiëren van en reageren op toeris-
mebehoeften.
• Het assisteren, behouden en uitbreiden van het ledental van de CTO.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200452
• Het ontwikkelen van zo sterk mogelijke banden tussen het toerisme en andere sectoren van de
economie, bijv. landbouw, en dienstverlening.
• Het verrichten van relevant onderzoek en het produceren van statistische data voor de regio.
Programma’s van de CTO
Onderzoek en informatie management, marketing, human resource ontwikkeling, duurzame toerismeontwikke-
ling en productontwikkeling zijn enkele gebieden waar de CTO zich op richt. Het identificeert programma’s op
al deze gebieden en voert die uit voor al haar leden.
CTO-lidlanden
De CTO heeft nu 33 lidlanden, te weten:
Anguilla Curaçao Puerto Rico
Antigua en Barbuda Dominica St. Eustatius
Aruba Dominicaanse Republiek St. Kitts & Nevis
Bahamas Grenada St. Lucia
Barbados Guadeloupe/St. Martin St. Maarten
Belize Guyana St. Vincent & de Grenadines
Bermuda Haiti Suriname
Bonaire Jamaica Trinidad & Tobago
British Virgin Islands Martinique Turks & Caicos
Cayman Islands Mexico U.S. Virgin Islands
Cuba Montserrat Venezuela
De Caribische Hotel Associatie (CHA)De Caribische Hotel Associatie (CHA) is opgericht in 1962 en heeft kantoren in San Juan, Puerto Rico en Miami,
Florida. De leden van de CHA vertegenwoordigen alle geledingen van de particuliere hospitality industrie. Er
zijn meer dan 1000 lid-accommodaties uit 35 nationale hotelassociaties, van kleine guesthouses tot grote luxe
resorts, lid van de CHA. Er zijn ook ‘Allied Members’, zoals luchtvaartmaatschappijen, reisorganisaties, en leve-
ranciers aan hotels en restaurants; er zijn meer dan 700 leden in totaal. Tezamen vormen zij de hospitality indus-
trie van de regio en de CHA is hun stem.
Doelen van de CHA
De doelen van de CHA zijn:
• Het verschaffen van een platform voor het bespreken en formuleren van gemeenschappelijke doelen
voor de belangen van de particuliere Caribische toerisme sector middels het uitwisselen van ideeën en
het scheppen van een klimaat dat efficiënt zaken doen bevordert.
• Het zorgen voor een gezond wettelijk kader dat de groei van het toerisme en een winstgevende hotelin-
dustrie bevordert middels voortdurende contacten met overheidsvertegenwoordigers.
• Het verspreiden van informatie en bevorderen van goede relaties tussen de toerismeafdelingen van de
overheid en de particuliere sector, hun voornaamste markten en de verschaffers van goederen en dien-
sten.
• Het versterken van de internationale concurrentiepositie van de industrie door het verschaffen van
opleidingen en trainingen, seminars en het Caribbean Hospitality Training Institute (CHTI) op verschei-
dene niveaus.
• Het assisteren van lid-hotels met effectieve marketing middels informatie, training en programma’s die
worden ontwikkeld door de band van de CHA met de internationale markt.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 53
• Het stimuleren van de verbetering van het toerismeproduct door leden op de hoogte te houden van de
laatste ontwikkelingen op het gebied van hoteltechnologie, marketing- en managementtechnieken.
• Het assisteren bij het terugdringen van operationele kosten door maximale benadrukking van aankoop-
informatie en -mogelijkheden middels bulkaankopen van goederen en diensten.
De CHA werkt dus actief aan het bevorderen van de belangen van de accommodatie- en restaurantsectoren en
het verschaffen van een platform voor informatie en discussie. Zij produceert ook een veelomvattende gids van
accommodaties in de regio.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200454
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aanbevolen leermethoden• gastsprekers
• onderzoek
• audiovisuele presentaties
• trips
Leeractiviteiten• Leerlingen onderzoeken de rol en de functie van de nationale toerisme-autoriteit in Suriname.
• Leerlingen maken een lijst van de particuliere organisaties in Suriname, hun rollen en taken, om erachter
te komen op welke manier zij aan de ontwikkeling en duurzaamheid van toerisme werken.
• Nodig een gastspreker uit van het ministerie van toerisme of een toerisme-autoriteit, alsook een van
een particuliere toerismeorganisatie om te vertellen wat de werkzaamheden van hun organisatie zijn
met betrekking tot de ontwikkeling van het toerisme.
• Leerkrachten organiseren een bezoek aan de toerisme-autoriteit en de plaatselijke hotel- en toerisme-
associatie, zodat zij kunnen zien hoe deze organisaties werken en wat zij voor het toerisme in hun land
doen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 55
MODULE 8
CARRIÈRES IN TOERISME
Leerdoelen Na afronding van Module 8 zullen leerlingen het volgende kunnen:
• Onderscheid maken tussen mythes en feiten over carrièremogelijkheden in de toerismesector.
• Identificeren van de carrièremogelijkheden in de toerismesector.
• Weten welke eigenschappen en vaardigheden iemand moet hebben om een succesvolle werker in de
toerismesector te zijn.
• Noemen van de plaatselijke en regionale instituten en organisaties die trainingen en opleidingen voor
de toerismesector verzorgen.
• Identificeren van het pad dat gevolgd moet worden voor specifieke carrières in het toerisme.
Belangrijke begrippen1. Er doen een aantal mythen de ronde over carrières in de toerismesector, maar de feiten spreken deze
mythen tegen.
2. Er zijn verschillende carrièremogelijkheden op verschillende niveaus in de toerismesector.
3. Mensen die in de toerismesector werken en die succesvol willen zijn, moeten bepaalde eigenschappen
hebben.
4. Er zijn bepaalde vereisten voor het werken in de toerismesector.
5. Een aantal instituten in de regio verzorgt trainingen op alle niveaus voor werkers in de toerismesector.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200456
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A.InleidingToerisme is overal. Het presenteert mogelijkheden, het groeit, het is divers, het is dynamisch en het is interna-
tionaal. De carrière mogelijkheden zijn legio. Sommige liggen voor de hand, andere niet. Er zijn vele mogelijkhe-
den voor een carrière in het toerisme in grote steden, kleine dorpen, kantoren en nationale parken. Toerisme
kan plaatselijk, nationaal of internationaal zijn. Met de juiste kennis, vaardigheden en eigenschappen kunnen
individuen beslissen wat zij zullen doen.
Toerisme geeft keuzes. Het is een snel groeiende industrie en is ideaal als men wilt werken voor een interna-
tionale organisatie of een klein bedrijf of een eigen onderneming wenst te beginnen. Er zijn enorme mogelijkhe-
den voor groei en vooruitgang. Er zijn lonende banen beschikbaar op vele niveaus.
In het toerisme zijn er mogelijkheden voor mensen die toerisme als een eerste carrière hebben gekozen alsook
voor degenen die op hun ervaringen in het toerisme bouwen of vanuit een andere sector de overschakeling naar
het toerisme maken.
B Mythen en feiten over carrières in het toerismeEr doen verscheiden mythen de ronde over carrières in het toerisme, zoals:
• De betaling is minimaal.
• Men reist gratis de wereld rond.
• Er zijn alleen part-time banen en werk in shift-verband beschikbaar.
• Er is alleen werk in bepaalde tijden van het jaar.
• Alle banen vereisen contact met publiek.
• Er zijn alleen banen beschikbaar in hotels, luchtvaartmaatschappijen en reisorganisaties.
• Hogere opleidingen en trainingen zijn niet vereist.
• Een hogere toerisme opleiding betekent een managementbaan.
• Technologische veranderingen en vooruitgang hebben geen gevolgen voor carrières in het toerisme.
Hier zij de feiten:
• Net als in vele andere sectoren zijn er ook in het toerisme op het laagste niveau minimaal betaalde
banen; er zijn echter veel mogelijkheden om het loon aan te vullen met commissies, bonussen, tips, etc.
Op andere niveaus is de betaling vaak beter in vergelijking met andere sectoren. Vele factoren bepalen
wat men kan verdienen, zoals opleiding en training, positie in het bedrijf en het soort bedrijf.
• De meeste mensen in het toerisme hebben gewoonlijk geen recht op gratis reizen. Hoewel sommige
carrières wel reizen met zich meebrengen (bijv. stewardessen), reizen zij veelal voor zaken en werken
hard tijdens deze reizen. Hoewel sommige werkgevers kortingen bieden op vliegreizen en ver-
blijfskosten, is dit een uitzondering.
• Werk is aan het veranderen in alle sectoren van de economie. Vele mensen werken op ongebruikelijke
tijden vanwege gedeelde banen, flexibele werktijden en keuzes voor een bepaalde levensstijl. Sommige
mensen kunnen een of meer parttime banen hebben. Afhankelijk van de baan in het toerismebedrijf kan
het werk fulltime of parttime zijn. Mensen met meerdere vaardigheden hebben een hogere kans op het
vinden van fulltime werk het gehele jaar door. Banen in het toerismebedrijf bieden flexibiliteit en
mogelijkheden voor degenen die alleen parttime werk wensen. Mensen op hogere en management-
niveaus hebben meer traditionele werktijden. Mensen die in het toerisme werken, vooral in de accom-
modatiesector, kunnen in de weekends, op feestdagen of ‘s nachts werken.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 57
• Caribische landen hebben hun toerismeproduct gediversifieerd en hun doelgroepen verbreed, zodat zij
het gehele jaar door toeristen kunnen ontvangen. Toeristen bezoeken de regio niet meer alleen in
bepaalde periodes, maar het gehele jaar door. Door zich meerdere vaardigheden eigen te maken, kun-
nen de meeste werkers in het toerismebedrijf het gehele jaar door werk vinden.
• Vele banen in het toerisme vragen contact met het publiek. Er zijn echter ook banen ‘achter de scher-
men’ beschikbaar, waar er weinig direct contact met toeristen is. Mensen die aan onderzoek, marke-
ting, technologie of voedselbereiding doen, hebben soms wel contact met klanten van buiten, maar niet
noodzakelijkerwijs toeristen.
• Er is een grote variëteit aan banen in verschillende toerismesectoren beschikbaar. Ze varieren van
werken in een nationaal park tot het ontwikkelen van een marketingplan voor een organisatie en het
bereiden van maaltijden. Het toerisme heeft wel voor iedereen wat, met verschillende verant-
woordelijkheden.
• Voor vele banen in het toerisme is er geen hogere opleiding vereist, maar andere vormen van oplei-
ding en training zijn wel nodig. Vele banen vereisen vaardigheden die geleerd en geoefend moeten
worden. Er zijn vele mogelijkheden om te leren, en afhankelijk van de baan die gekozen wordt, zijn er
mogelijkheden om vooruit te komen middels on-the-job trainingen, een hoger diploma of een leerlin-
genstelsel. Er bestaat voor mensen die reeds in de sector werkzaam zijn ook de mogelijkheid om inter-
nationaal erkende diploma’s en certificaten te behalen voor vele banen in het toerismebedrijf.
• In de huidige economie krijgen weinig mensen, zelfs met een hogere opleiding, direct een manage-
mentpositie. Vele bedrijven willen dat nieuwe medewerkers eerst praktische on-the-job ervaring in een
lagere positie opdoen en zich zo bewijzen. Een hogere opleiding kan wel helpen om sneller hogerop te
komen.
• Technologische veranderingen en vooruitgang hebben grote gevolgen gehad voor de wereld. De
toerisme-industrie is geen uitzondering hierop. Bijvoorbeeld, er wordt nu vaker gebruik gemaakt van
computertechnologie en -programma’s en binnen de toerisme-industrie is er ook een vraag naar
mensen die websites kunnen ontwerpen en het internet kunnen gebruiken. Deze kennis helpt ook bij
het voldoen aan de internationale behoeften van de toerisme-industrie.
C. Carrière mogelijkheden in het toerismeDe toerisme-industrie kent acht (8) voorname bedrijfscategorieën of sectoren. Elk daarvan biedt goed betalende
banen en uitdagende mogelijkheden om carrière te maken. De volgende schema’s bevatten deze sectoren en
de bedrijven die daaronder vallen.
Accommodaties Reizen Hotels, motels, inns Reisagenten
Resorts, lodges Touragenten
Kampeerterreinen Touroperators
Bed & breakfast Reisgidsen
Villa’s
Timeshare faciliteiten
Avontuurlijk toerisme en recreatie Voedsel en drank Golf- en tennisfaciliteiten Restaurants
Vissen Koffieshops
Jagen Pubs, lounges, nachtclubs
Jachthavens Catering
Eco-toerisme Eetzalen
Fastfoodzaken
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200458
Transport Attracties en cultureel toerisme Luchtvaartmaatschappijen Musea en expositiegebouwen
Spoorwegen Erfgoed en historische plekken
Autoverhuur, taxi’s Parken en tuinen
Recreatieve voertuigen Informatiecentra
Bootcharters en verhuur Cultuur toerisme
Cruiselijnen Inheems toerisme
Busbedrijven
Evenementen en conferenties Toerisme diensten Speciale evenementen Informatiecentra
Vergaderingen en conferenties Onderzoek
Conventies Reserveringen
Beurzen, tentoonstellingen Toerismeassociaties
Festivals Opleidingen en trainingen
Overheidsinstanties
Nu volgen enkele carrièremogelijkheden in elk van deze sectoren
Accommodaties Voedsel en drank Receptionist Obers en serveersters
Sales coördinator Bartenders
Huishoudelijke dienst Beheer van wijnen
Conciërge Chef kok
Hoofd nachtdienst Food & beverage manager
Onderhoud Catering manager
Hoofd sales/marketing Manager/eigenaar restaurant
Bed & breakfast beheerder Boekhouder
Hoofd wasserij Nachtclub manager
Hoofd reserveringen Sales manager restaurant
Algemeen directeur Hoofd keuken
Hoofd huishoudelijke dienst Conventie coördinator
Reizen Transport
Reisagent Stewardess
Reisadviseur Klantenservice agent
Plaatselijke tourgids Verhuuragent
Sales/marketing supervisor Reisagent
Reisbegeleider Piloot/schipper van charters
Promotions manager Purser
Hoofd reisbureau Hoofd reclame
Eigenaar reisbureau Hoofd marktonderzoek
Touroperator Chauffeur/eigenaar van bus, taxi
Tourcoördinator Training specialist
General manager Luchthaven manager
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 59
Avontuur toerisme en recreatie Attracties en cultureel toerisme Golf of tennis professional Kaartverkoper
Parkbeheerder Verkoopstands
Jachthavenopziener Beheerder van attracties
Gids Gids
Duikinstructeur Curator
Golfbaanbeheerder Museumassistent
Onderhoud van terreinen Begeleider
Reparateur van sportgerei Manager
Beheerder van sportwinkel Hoofd onderhoud en terreinen
Evenementen en conferenties Toerismediensten
Opvang van gasten en bezoekers Informatiebaliemedewerker
Planning en coördinatie Onderzoeksassistent
Ontwerpen/inrichten Directeur toerisme
Diensten Reisjournalist
Internationale sales manager Toerismeconsultant
Algemeen directeur Statisticus
Registratie Marketingonderzoek
Manager Hoofd toerismeassociatie
D. Vereisten voor een succesvolle werker De toerisme-industrie is een dienstverlenende industrie en verleent dus verscheidene diensten aan haar cliën-
ten. Toerismebedrijven worden gewoonlijk gerangschikt volgens niveau, soort en kwaliteit van hun dienstver-
lening. Willen deze bedrijven succesvol zijn, dan dienen zij grote nadruk te leggen op klanttevredenheid. Dit kan
alleen gebeuren als toerismewerkers te allen tijden de kwaliteit van de dienstverlening voorop wensen te stellen.
Teneinde dit te kunnen, moeten de werkers wat zij doen leuk vinden en eigenschappen hebben die nodig zijn
om in de industrie te kunnen werken. De meest belangrijke van deze eigenschappen zijn:
• een charmante en innemende persoonlijkheid
• van nature beleefd en vriendelijk zijn
• kunnen omgaan met verschillende soorten mensen
• gaarne anderen tot dienst willen zijn
• goede communicatieve vaardigheden
• bereid zijn om een of meer vreemde talen te leren spreken
• in teamverband kunnen werken
• willen leren en groeien
• veel energie en uithoudingsvermogen
• houden van veranderingen en uitdagingen
• geen bezwaar tegen werken tijdens weekends en feestdagen
• kunnen omgaan met mensen uit verschillende culturen
• goede uiterlijke verzorging
• geduld en zelfdiscipline
E. Opleidings- en trainingsmogelijkheden Er wordt voorspeld dat er in het begin van de 21ste eeuw vele nieuwe banen in het toerisme in Suriname
geschapen zullen worden. Deze banen vereisen mensen met de juiste vaardigheden, kennis en houding.
Vanwege de vele carrière mogelijkheden en de verschillende soorten banen die beschikbaar zijn, moeten
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200460
mensen die in het toerisme willen werken weten wat zij wensen te doen en een goede opleiding die daarop
aansluit volgen.
Deze mensen kunnen kiezen uit verschillende middelbare en hogere opleidingen en trainingen, workshops en
seminars. Men kan een certificaat, diploma of graad halen. Niet al deze opleidings- en trainingsmogelijkheden
zijn beschikbaar in Suriname, maar de meeste kunnen wel in de Caribische regio gevolgd worden.
Er zijn vele mogelijkheden, zoals full-time of part-time programma’s, die regelmatig worden verzorgd door over-
heids- en particuliere instituten in de Caribische regio. De Caribische Toerisme Organisatie (CTO) heeft een pu-
blicatie uitgegeven met details over de instellingen die toerisme-opleidingen verzorgen en hun programma’s.
In Suriname organiseert de Stichting Toerisme Suriname met assistentie van organisaties zoals de CTO, OAS en
EU regelmatig trainingen voor werkers in de toerismesector. Zij werkt ook aan lesmateriaal voor verschillende
onderwijsniveaus.
Er zijn ook programma’s die on-the-job training omvatten. Deze programma’s kunnen de persoon helpen om
een werksfeer te proeven. Zij worden gewoonlijk ontwikkeld door mensen die reeds in de industrie werken en
men kan dan een gecertificeerde beroepskracht worden. Deze erkenning kan helpen om vooruit te komen in de
sector.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 61
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aanbevolen leermethoden • interviews
• gastsprekers
• trips
• audiovisuele presentaties
Leeractiviteiten
1. Personen met een succesvolle carrière in het toerisme worden uitgenodigd om aan de leerlingen te
vertellen over het werk dat zij doen, wat zij daar leuk aan vinden en welke vereisten en ervaring daar-
voor nodig zijn.
2. Leerlingen brengen bezoekjes aan verschillende toerismebedrijven om te zien welke carrière-
mogelijkheden er in die bedrijfstak zijn, wat de daarbij behorende taken zijn en om te praten met enkele
werknemers over hun werk.
3. De leerlingen schrijven een opstel over een dag in het leven van een bepaalde werker in de toerisme-
industrie, bijv. ‘Een dag in het leven van een touroperator’ en doen daar onderzoek voor.
4. Een speciale dag met als thema ‘Carrières in toerisme’ wordt door leerlingen en leerkrachten georga-
niseerd, waarbij vertegenwoordigers van toerismebedrijven en opleidingsinstituten komen vertellen
welke opleidings- en carrièremogelijkheden er zijn in het toerisme en de opleiding en training die daar-
voor vereist zijn.
5. Leerlingen maken een lijst van de verschillende toerismebedrijven die zij kennen, onderverdeeld
volgens de eerder genoemde acht toerismesectoren.
6. Samen met de leerkracht bespreken de leerlingen waarom bepaalde eigenschappen nodig en be-
langrijk zijn voor het werken in de toerisme-industrie.
7. Indien mogelijk kan de video over carrières in toerisme, die door de CTO en CHA is geproduceerd (in
het Engels, opvragen via de STS), bekeken worden, gevolgd door een klassendiscussie erover met een
vertegenwoordiger van de toerismesector.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200462
MODULE 9
TOERISME EN IK
Leerdoelen Na afronding van Module 9 zullen leerlingen het volgende kunnen:
• Begrijpen wat zij kunnen doen om te toerisme in Suriname tot een succes te maken.
• Onderscheid maken tussen mythen en feiten over toerisme.
• Weten wat toeristen wensen te leren over de mensen en hun levensstijl als zij een bestemming
bezoeken.
• Manieren noemen waarop het verblijf van een toerist aangenamer gemaakt kan worden.
Belangrijke begrippen
• Elk individu kan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en succes van het toerisme in Suriname.
• Vanwege mythen en misverstanden over toerisme hebben delen van de plaatselijke bevolking een
vijandige houding tegenover de industrie.
• Het is belangrijk om de eigen identiteit te behouden tijdens contacten met toeristen.
• Toeristen willen aangename, opwindende en interessante dingen doen tijdens hun verblijf en willen niet
lastig gevallen worden.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 63
SAMENVATTING VAN DE INHOUD
A. Hoe individuen en gemeenschappen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van het toerismein hun gemeenschap en hun landToerisme beïnvloedt het leven van elke Surinamer. Het is meestal een motor van ontwikkeling en soms, als het
niet goed gestuurd wordt, kan het negatieve effecten hebben. Gemeenschappen en plaatselijke inwoners
hebben een belangrijke rol te spelen in pogingen om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling van het toerisme
iedereen voordelen oplevert. Men kan kiezen voor passieve betrokkenheid of actieve participatie. Met actieve
betrokkenheid van de gemeenschap kan toerisme zodanig gestuurd worden dat zij meer voordelen biedt en
plaatselijke inwoners zich erbij betrokkenheid voelen.
Enkele manieren waarop individuen en gemeenschappen betrokken kunnen raken bij toerisme:
• Deel zijn van of banden hebben met het toerismeplanningsproces, bijv. via consultatie, vertegen-
woordiging of deelname aan planningsactiviteiten.
• Werken voor particuliere bedrijven van zowel plaatselijke als internationale ondernemers.
• Eigenaar zijn van bedrijven, voor zichzelf werken, het leveren van goederen en diensten aan de sector.
• Collectief eigendom of gemeenschapsondernemingen met collectief of individueel management,
werkgelegenheid of bijgedragen arbeid of levering van goederen en diensten aan de sector.
• Joint ventures tussen gemeenschappen en particuliere investeerders met contractuele verplichtingen,
deling van opbrengsten, investering in hulpbronnen en deelname aan besluitvorming.
• In sommige landen in de Caribische regio worden er toerismeclubs gevormd van voornamelijk jonge
mensen, die meer willen leren over het toerisme en daaraan een positieve bijdrage willen leveren.
B. Enkele mythen/misverstanden over toerismeGebrek aan informatie kan vaak leiden tot problemen die negatief kunnen werken op de toerismesector. Enkele
van de meest voorkomende mythen/misverstanden zijn:
• Alle toeristen zijn rijke, blanke Nederlanders of Amerikanen.
• Velen binnen en buiten de sector verwarren dienstbaar zijn met gedienstigheid of onderdanigheid,
m.a.w. zij geloven dat het toerisme in de Caribische landen helpt om slavernij en kolonialisme in stand
te houden.
• De cultuur, en zelfs de wereld van de toerist, is beter dan Suriname.
• Vele toeristen zijn in Suriname om illegale drugs te kopen.
• Vele toeristen zoeken in de bestemming tijdelijke partners en vormen dus een gevaar voor de tradi-
tionele moraal en zeden.
• De toerismesector is veelal voor blanke bezoekers ontwikkeld.
• De eigenaars van de grootste toerismebedrijven bevinden zich buiten Suriname.
• Toerisme doet de kosten van levensonderhoud stijgen.
• Hotels en restaurants richten zich alleen op rijke buitenlanders.
• Plaatselijke inwoners zijn niet welkom in plaatselijke toerisme gelegenheden.
Zulke mythen leiden vaak tot de volgende problemen die schadelijk kunnen zijn voor de industrie:
• Slechte dienstverlening in en buiten hotels en andere toerismebedrijven.
• Hoge prijzen voor voedsel en drank.
• Hoge transportkosten.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 200464
• Het lastig vallen van toeristen door verkopers, drugsdealers, bedelaars en kopers van US dollars.
• Berovingen, vooral op straat, van toeristen.
• Plaatselijke inwoners die geloven dat zij geen voordeel hebben aan toerisme.
• Sociaal milieu dat bezoekers niet graag verwelkomt.
Zulke mythen moeten bestreden worden. Hier zijn enkele feiten:
• Toeristen kunnen van verschillende etnische afkost en nationaliteit zijn.
• In tegenstelling tot lang geleden toen alleen rijken zich reizen konden veroorloven, zijn de toeristen van
tegenwoordig niet noodzakelijkerwijs rijk. Zij werken veelal hard en hebben lang gespaard om op
vakantie te gaan. Bezoekers aan Suriname komen uit Nederland, de VS, Europa, Canada, het Verre
Oosten en Latijns Amerika.
• Toeristen worden naar Suriname uitgenodigd en er wordt veel geld uitgegeven om hen naar Suriname
te ‘lokken.’ Plaatselijke inwoners dienen hen dus met respect te behandelen en gastvrij te zijn. Als
bezoekers zich niet op hun gemak voelen en niet van hun bezoek genieten, zullen zij niet meer
terugkomen.
• Bezoekers komen, blijven een korte tijd, en vertrekken weer. Zij kunnen alleen meenemen wat wij ze
geven. Als dat beleefdheid, gastvrijheid en vriendelijkheid is, zal er altijd een positieve herinnering aan
Suriname blijven en anderen zullen aangemoedigd worden om te komen. De beste reclame gaat nog
steeds van mond tot mond.
• Men kan dienstbaar zijn zonder gedienstig of slaafs te zijn. De dagen van gedienstigheid en slavernij zijn
al jaren voorbij. Eigenwaarde en trots op het eigen werk kunnen wel degelijk bestaan zonder gedien-
stig te zijn.
• Cultuur is een levenswijze van een volk. Alle culturen zijn gelijk; de ene is niet beter dan de andere. Elk
is ontstaan uit de collectieve ervaringen van de betrokken volkeren en hun relatie met de omgeving.
• Marihuana, cocaïne, heroïne en andere harddrugs zijn illegaal in de landen waar toeristen vandaan
komen, alsook in de andere landen van het Caribisch gebied en Suriname. De straffen, gerechtelijk,
moreel, sociaal of fysiek, zijn zeer zwaar. De meeste toeristen zijn net als de meeste Surinamers tegen
drugsmisbruik. Het is dus verkeerd om te veronderstellen dat de meeste of vele toeristen illegale drugs
gebruiken.
• Toeristen reizen vaak in groepsverband of met hun gezin; wie alleen reist, heeft daarvoor gekozen en is
niet noodzakelijkerwijs op zoeken naar een partner.
• De toerisme industrie is er voor alle toeristen: binnenlandse, regionale of internationale, en voor alle
rassen en nationaliteiten.
• Het geld dat toerisme bijdraagt aan onze economie, zorgt voor een betere kwaliteit van leven voor ons
allen.
• Surinamers worden aangemoedigd om toeristen in eigen land, de regio en verder weg te worden.
C. Behoud van de eigen identiteit Het is normaal dat sommige mensen het gedrag van toeristen proberen te imiteren en tegelijkertijd hun eigen
identiteit verwaarlozen. Dit gebeurt voornamelijk omdat zij geloven dat de toerist hun levenswijze niet zou willen
leren kennen, omdat die minderwaardig zou zijn in vergelijking met die van de toerist. De belangrijkste gedragin-
gen van deze individuen komen tot uiting in:
A. Taal: men probeert als de bezoeker te spreken.
B. Geestelijke verwarring: jonge mensen zien dat de toerist zich kleedt op een manier die ingaat tegen
de traditionele voorschriften, bijv. strakke, niets verhullende kleding. Dat zorgt voor spanningen binnen
plaatselijke gezinnen.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 65
C. Eetgewoonten: men kiest liever trendy en dure buitenlandse gerechten dan de traditionele plaatselijke
gerechten.
D. Muziek en dans: men geeft de voorkeur aan Amerikaanse en Europese muziek en dans boven muziek
en dans van eigen bodem.
In sommige samenlevingen heeft toerismeontwikkeling geleid tot het ontstaan van een ‘nep’ plaatselijke
cultuur. Om enkele van de negatieve effecten te verzwakken, moet gezorgd worden voor echte ervaringen voor
de toerist. Zij moeten de echte plaatselijke cultuur kunnen zien en meemaken. Dit versterkt in plaatselijke
inwoners het idee dat toeristen deel van hun land kunnen worden en kunnen leren van de plaatselijke cultuur.
De internationale toerist staat voor de uitdaging zich aan te passen aan een nieuwe cultuur, terwijl de plaatselijke
gastheer de verantwoordelijkheid heeft om verdraagzaam te zijn tegenover de ‘geïmporteerde’ cultuur.
De interactie tussen de twee culturen kan negatieve of positieve veranderingen brengen voor het individu, of
beide.
Suriname heeft een rijke en gevarieerde culturele traditie en mensen dienen dus trots te zijn op hun eigen
identiteit, net zoals bezoekers van buiten trots zijn op wie zij zijn.
D. Scheppen van leerrijke, aangename en opwindende ervaringen voor de toerist Toeristen bezoeken een bestemming om een aantal redenen, of dat nu ontspanning en recreatie, zaken, bezoek
aan vrienden en familie, etc., is. Wat de redenen voor het bezoek ook zijn, de gastheer moet ervoor zorgen dat
de ervaringen van toeristen goed zijn. Dit kan alleen bereikt worden als zij goed behandeld worden en kunnen
kiezen uit verschillende activiteiten die hen ontspannen en hun belangstelling wekken.
Elk individu kan ertoe bijdragen dat de ervaringen van de toeristen aangenaam zijn, zodat zij terug zullen willen
komen en anderen ook zullen aanmoedigen om te komen. Enkele activiteiten die de gastheren of de plaatselijke
gemeenschap kunnen ondernemen om dit te bereiken:
• Toeristen verwelkomen en hen het gevoel geven dat zij belangrijke gasten zijn.
• Hen vriendelijk en beleefd behandelen.
• Hen op allerlei mogelijke manieren helpen en een oprechte belangstelling tonen voor hun welzijn.
• Hen informatie verstrekken.
• Al het mogelijke doen om te zorgen voor hun veiligheid.
• Bedenken en erkennen dat toeristen weten wat zij wel of niet willen en dus niet lastig gevallen wensen
worden.
Op hun bestemming willen toeristen activiteiten ondernemen, die gebaseerd zijn op hun voorkeuren of
behoeften, en deze activiteiten moeten leerrijk, opwindend en genotvol zijn. Om aan deze behoeften te
voldoen, kunnen een aantal activiteiten georganiseerd worden, zoals
• Sportactiviteiten: tennis, golf, fietsen, etc.
• Watersporten: duiken, zeilen, etc.
• Fitnessactiviteiten: aerobics, jogging, etc.
• Amusement en educatie: culturele presentaties, tours, shows, feesten, bezoeken aan historische plekken
en musea, etc.
Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs
Suriname Integrated Tourism Programme, juli 200466
LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN
Aanbevolen leermethoden• rollenspel/toneel
• gastsprekers
• audiovisuele presentaties
• klassendiscussies
• klassenprojecten
Leeractiviteiten1. Leerlingen presenteren korte toneelstukken over hoe plaatselijke inwoners gedrag en kleding van
toeristen navolgen, en hoe de toeristen zelf hierop reageren.
2. Nodig gastsprekers uit de toerismesector uit voor een informele discussie over mythen over de
toerismesector. Laat ze vertellen hoe belangrijk het is dat mensen hun eigen identiteit behouden in hun
omgang met toeristen.
3. Leerlingen ontmoeten toeristen die vertellen over hun verwachtingen als toerist, hoe zij behandeld zijn
en het soort activiteiten waaraan zij willen meedoen tijdens hun bezoek aan een bestemming.
4. Leerlingen verzamelen artikelen uit kranten en tijdschriften, die zijn geschreven door toeristen over hun
(positieve en negatieve) ervaringen in Suriname. Bespreek deze, benadruk de positieve ervaringen en
laat de leerlingen met suggesties komen om iets aan de negatieve ervaringen te doen. .
5. De leerlingen maken een lijst van activiteiten die toeristen kunnen ondernemen tijdens hun verblijf in
Suriname. Deze activiteiten moeten amusant, opwindend en leerrijk zijn.
6. De leerlingen werken aan een project m.b.t. het toerisme. Dat project dient om het bewustzijn van een
bepaald deel van de gemeenschap of de gemeenschap als geheel te vergroten over het toerisme en
de voordelen die het kan hebben voor de gemeenschap en/ of het land.
7. De leerlingen bespreken welke praktische bijdrage zij kunnen leveren zodat toeristen zich welkom
voelen in hun land.