สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์และเคร องม อทางภ...

ภมศาสตร สาระท 5

มาตรฐานการเรยนรสาระท 5 ภมศาสตร • ส 5.1 เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความสมพนธ

ของสรรพสงซงมผลตอกนและกนในระบบธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตรในการคนหา วเคราะห และ ใชขอมลภมสารสนเทศอยางมประสทธภาพ

• ส 5.2 เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอม ทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรควฒนธรรม มจตส านก และมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทย งยน

• ลกษณะกายภาพของโลก แหลงทรพยากร และภมอากาศ ของประเทศไทยและภมภาคตางๆ ของโลก การใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ความสมพนธกนของสงตางๆในระบบธรรมชาต ความสมพนธของมนษยกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต และสงทมนษยสรางขน การน าเสนอขอมลภมสารสนเทศ การอนรกษสงแวดลอมเพอการพฒนาทย งยน

เรยนรอะไรในสาระน

สาระส าคญในสาระภมศาสตร • เครองมอทางภมศาสตร(ใหขอมล/หาขอมล) • แผนทและการหาคาตางๆในแผนท(ระยะทางเชงมม/มาตราสวน) • สภาพแวดลอมทางธรรมชาตหรอทางกายภาพของโลกและประเทศไทย • สถานการณและวกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ของประเทศไทยและโลก • มาตรการปองกนและแกไขปญหา บทบาทขององคการและการประสาน

ความรวมมอ ทงในประเทศและนอกประเทศเกยวกบกฎหมายสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

การอานพกดทางภมศาสตร Long 60 E Long 45 E

Lat 42 N

Lat 30 N

การค านวณมาตราสวน

สตร มาตราสวน =

scale =

S =

Map Distance Ground Distance

ระยะทางในแผนท ระยะทางในภมประเทศจรง

M.D. G.D.

สงแวดลอมทางธรรมชาตหรอทางกายภาพ (Natural or Physical Environment)

สงแวดลอม ทาง

ธรรมชาต

ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมอากาศ ทรพยากรธรรมชาต

ลกษณะภมประเทศ (Landforms)

ลกษณะภมประเทศ

ภมประเทศอยางใหญ (ภมประเทศหลก)

ภมประเทศอยางยอย (ภมประเทศรอง)

ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมประเทศหลกหรออยางใหญ คอ ลกษณะภมประเทศ ทเหนไดอยางชดเจนและเกดขนกนอาณาบรเวณทกวางขวาง คงรปรางลกษณะอยเปนเวลานาน ไมเปลยนแปลงไดงาย และเกดจากการผนแปรของเปลอกโลก เชน ภเขา (Mountain) เทอกเขา (Mountain Range) เนนเขา (Hill) ทราบสง (Plateau) ทราบ (Plain)

ลกษณะภมประเทศ ลกษณะภมประเทศรองหรออยางยอย คอ ลกษณะภมประเทศ ทไมปรากฏเดนชด เปลยนแปลงไดงายเกดจากการปรบระดบของแผนดน เชน การสกกรอน การกดเซาะพงทลาย การทบถม เชน- แมน า (River) เกาะ (Island) อาว (Bay / Gulf) สนดอนจะงอย (Hooked Spit) ลากน (Lagoon) กมภลกษณ (Pot – Hole) กด (Ox-bow Lake)

1. พลงงานภายในโลก : การแปรโครงสรางเปลอกโลก

(Energy within the Earth)

2. พลงงานจากดวงอาทตย : การปรบระดบของแผนดน

(Energy from the Sun)

พลงงานภายในโลก (Energy within the Earth) :- ท าใหเปลอกโลกเกดการเคลอนไหวยกตวหรอทรดตว เรยกกระบวนนวา การแปรโครงสรางเปลอกโลก (Tectonic Processes) :- 1. การแปรสณฐานธรณ (Diastrophism) 2. การกระท าของภเขาไฟ (Volcanism)

การแปรสณฐานธรณ : เกดจากพลงงานความรอนใตเปลอกโลก หรอแมกมา (Magma) ท าใหเปลอกโลกเกดการเคลอนไหว เชน รอยเลอน ( Faults) รอยคดโคง (Folds) รอยโกงงอ ( Warps ) รอยแตกหรอแยกแยะ ( Joints &Cracks ) การกระท าของภเขาไฟ (Volcanism) :- เปนกระบวนการทเกดจาก หนละลายใตเปลอกโลกหรอลาวา (Lava) ไหลแทรกขนมาแขง ตวบนผวโลกท าใหเกดเปนภมประเทศตางๆ เชน ภเขา เนนเขา ชายฝงทะเล ฯลฯ

การผพงสลายตว ( Weathering ) :- เปนผลมาจากลมฟา อากาศ เชน การเปลยนแปลงของอณหภม และความชนของ อากาศ การผพงสลายตวนถอเปนการผพงอยกบท เพราะไมม การน าพาชนสวนทเกดจากการผพงไปยงทอน

การกดกรอน (Erosion) :- เปนการท าใหหนเปลอกโลกเกด การผพงท าลาย โดยมการน าชนสวนทเกดจากการผพงนนไปยง สถานทอน โดย แมน า ล าธาร น าใตดน ลม ธารน าแขง คลน และกระแสน า

การทบถม (Deposition) :-

เปนการน าสงทเกดจากการกดกรอนไปรวมตวสะสมกน ในอกทหนงโดยอาศยการท างานของตวกระท าทางธรณ สณฐาน เชน แมน าล าธารธารน าแขงน าเศษหนดนทราย ไปทบถมกนตามบรเวณทราบหบเขาหรอลมน าฝนทราย ไปทบถมเปนสนทรายและเนนทราย

ปญหาสงแวดลอมของโลก

• ปรากฏการณเรอนกระจก (Greenhouse Effects) • การเกดชองโหวของชนโอโซน • ปรากฏการณเอลนโญ (El Nino) • ปรากฏการณลานญา (La Nina)

ปรากฏการณเรอนกระจก สาเหตหลกๆ คอ :- 1. การปลอย GHGs ดวยการเผาไหมเชอเพลง พอสซล (น ามน ถานหน กาซธรรมชาต) 2. การเผาปา เผาขยะ 3. การตดไมท าลายปา ฯลฯ

GHGs : Greenhouse Gas กาซตางๆ เหลาน มคณสมบตในการดดซบรงสอนฟาเรด

(ซงเปนรงสทมองไมเหน ท าหนาทน าความรอนสวนเกนจากโลก สอวกาศ) ถากาซเหลานมปรมาณยงมากขน กจะเปนตวเรงใหอากาศในโลกยงรอนขน เชน CO2 , N2O , CH4 , O3 และ สาร CFCs

การเกดชองโหวของชนโอโซน

• O3 เปนกาซในชนสตารโทสเฟยร เกดการแตกตว ของออกไซดไนโตรเจน ท าปฏกรยากบรงสอลตราไวโอเลต เกดเปนชองโหวในชนบรรยากาศ สาเหตมาจากสาร CFCs

ผลกระทบการเกดชองโหวของชนโอโซน

• สขภาพอนามย : ท าลายโปรตนของเซลลผวหนง • การเกษตรกรรม : ฮอรโมนและคลอโรฟลลถกท าลาย • ระบบนเวศทางทะเล : ท าลายวงจรสาหรายเซลลเดยว • วตถสงเคราะหตางๆ : คณภาพเสอมเรว

ปรากฏการณเอลนโญ • เปนปรากฏการณทกระแสน าอนในมหาสมทรแปซฟก ไหลกลบทศทางไปจากเดม

• คอไหลจากดานตะวนออกไปยงดานตะวนตก • ท าใหเกดความแปรปรวนของภมอากาศในพนทกวางขวาง ของสหรฐอเมรกา มหาสมทรแปซฟก มหาสมทรอนเดย ประเทศอนเดย ทวปแอฟรกาและเอเชยตะวนออกเฉยงใต ฯลฯ

ผลกระทบของปรากฏการณเอลนโญ

• เกดภาวะฝนแลงในเขตทเคยชมชน • สภาพอากาศหนาวเยนกวาปกต • เกดอทกภยในทะเลทราย • พายหมนเขตรอนมก าลงแรงขน • ฯลฯ

ปรากฏการณลานญา

• เปนปรากฏการณทเกดขนในบรเวณ ใตเสนศนยสตร โดยจะเกดหลงจากปรากฏการณเอลนโญ * เกดการเปลยนแปลงของอณหภม ท าใหลกษณะภมอากาศเปลยนกลบไปกลบมา ทงนขนอยกบความรนแรงของ El Nino

ผลกระทบของปรากฏการณลานญา

• สภาพภมอากาศเปลยนแปลง • อณหภมกระแสน าในมหาสมทรสงขน • เกดภยธรรมชาตรนแรงขน • ผลเสยดานการเกษตรกรรม • ผลกระทบตอสงแวดลอม

โลกกบวกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาต • การตดไมท าลายปาและการลดลงของสตวปา • ความเสอมโทรมของดน • การขาดแคลนน าจด • ปรากฏการณเรอนกระจก • การเกดชองโหวของชนโอโซน • ปรากฏการณ El Nino & La Nina • มลพษทางอากาศ

ทรพยากรและสงแวดลอมของประเทศไทย • ไทยกบวกฤตการณดานทรพยากรธรรมชาต

– ปญหาดน – ปญหาน า – ปญหาปาไม – ปญหาทะเลและชายฝงทะเล

• ไทยกบวกฤตการณดานสงแวดลอม

– มลพษทางน า : ดจากคา BOD/คา DO/คา TCB

ปาเพอการอนรกษของประเทศไทย • อทยานแหงชาต • เขตรกษาพนธสตวปา (เปนทอยของสตวปาเพอขยายพนธ) • วนอทยาน (ใชเปนทพกผอนและทองเทยว) • เขตหามลาสตวปา • สวนพฤกษศาสตร (รวมพนธไมหายากเพอวจย) • สวนรกขชาต(รวมพนธไมเศรษฐกจ/ไมดอก)

ปาเพอการอนรกษของประเทศไทย • พนทสงวนชวาลย (อนรกษระบบนเวศ รกษาความหลากหลายทางพนธกรรม)

• พนทลมน าชน 1 (ปองกนเพอเปนแหลงตนน า) • พนทมรดกโลก (UNESCOจดให) เชน อทยานประวตศาสตรสโขทย-อยธยา-บานเชยง , เขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง-ทงใหญนเรศวร , เขาใหญ ฯลฯ

การแกไขวกฤตการณดานทรพยากร และสงแวดลอมของโลก

• แผนปฏบตการ 21 (Agenda 21) • พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) • อนสญญาไซเตส (CITES) • อนสญญาเวยนนาและพธสารมอลทรออล (Vienna Convention & Montreal Protocol)

การแกไขวกฤตการณดานทรพยากรและสงแวดลอมของโลก

• อนสญญา UNFCCC • อนสญญา BDC • อนสญญา Basel • อนสญญา RAMSAR • UNCCD,MAB • พนทสงวนชวมณฑล

1. ในแผนทมาตราสวน 1 : 500,000 วดความยาวของ แมน าปงได 4 เซนตเมตรและแมน าเจาพระยา ได 2 เซนตเมตร ความยาวของแมน าทงสอง รวมเปนเทาใด ในพนทจรง ก. 30 กโลเมตร ข. 40 กโลเมตร ค. 50 กโลเมตร ง. 60 กโลเมตร จ. 70 กโลเมตร

2. ขอใดไมควรใช Remote Sensing ในการส ารวจ ก. นคมอตสาหกรรมจงหวดพษณโลก ข. แหลงแรทองค าทจงหวดพจตร ค. อบตเหตทางรถยนตทจงหวดนครราชสมา ง. แผนดนถลมทจงหวดอตรดตถ จ. พนทท า Flood Way ปองน าทวม กรงเทพมหานครและปรมณฑล

3. หากมการแขงขนฟตบอลพรเมยรลกในสหราช อาณาจกรในวนท 7 กมภาพนธ 2555 เวลา 19.00 น. นกเรยนตองเปดโทรทศนชมการถายทอดสดท ประเทศไทยวนและเวลาใด ก. วนองคารท 7 กมภาพนธ 2555 เวลา 19.00 น. ข. วนองคารท 7 กมภาพนธ 2555 เวลา 23.00 น. ค. วนองคารท 8 กมภาพนธ 2555 เวลา 02.00 น. ง. วนพธท 8 กมภาพนธ 2555 เวลา 19.00 น. จ. วนพธท 8 กมภาพนธ 2555 เวลา 02.00 น.

4. การผลตครกหนควรตงอยในแหลงหน ประเภทใด ก. แกรนต ข. ฟลไลต ค. บะซอลต ง. ควอตซไซต จ. พวมส

5. ขอใดจดเปนหนแปรทเปลยนสภาพมาจาก หนชนหรอหนตะกอน ก. หนปน ข. หนดนดาน ค. หนทราย ง. หนออน จ. หนไนส

6. ขอใดไมใชผลกระทบทเกดจากทตงของประเทศไทย ซงตงอยทละตจด 5 องศา 37 ลปดาเหนอถง 20 องศา 27 ลปดาเหนอ ก. มอากาศรอน ข. ไดรบอทธพลของลมมรสม ค. รบแสงอาทตยตรง ง. ท าใหทกจงหวดมเวลาทองถนมาตรฐานเดยวกน จ. ท าใหความแตกตางของอณหภมระหวางกลางวน กลางคนมนอยมาก

7. ขอใดไมใชสาเหตหลกของวกฤตการณสงแวดลอม ก. การลดลงของระดบน าทะเล ข. ความแออดของประชากร ค. การขยายตวทางเศรษฐกจ ง. ความกาวหนาทางเทคโนโลย จ. การใชเชอเพลงฟอสซล

8. Polluter Pay Principle หรอ PPP เปนหลกการเชง เศรษฐศาสตรทน ามาใชเพออะไร ก. การจดการสงแวดลอม ข. การปองกนสาธารณภย ค. การก าหนดอตราคาน า ง. การอนรกษทรพยากรธรรมชาต จ. การควบคมการผลตของโรงงานอตสาหกรรม

9. The Vienna Convention เกยวของกบเรองใด ก. การปองกนชนโอโซน ข. ความหลากหลายทางชวภาพ ค. การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ง. การคาสตวปาและพชปาทใกลสญพนธ จ. การขายคารบอนเครดต

10. Agenda 21 เปนแผนแมบทของโลกส าหรบ การด าเนนงานดานใด ก. การพฒนาทย งยน ข. การอนรกษสงแวดลอม ค. การประหยดพลงงาน ง. การจดการทรพยากรธรรมชาต จ. การปองกนภยพบต