แผนภาพทางเดินข้อมูล (DFD) DFD ใช้...

• แผนภาพทางเดนขอมล (DFD) น าเสนอแนวทางเดนของขอมลทถกสงไปตามขนตอนการประมวลผลตาง ๆ แสดงใหเหนถงจดก าเนดของขอมลนนและจดปลายทางของขอมล DFD ใชสญลกษณเพยงแค 4 ตว

• Physical DFD คอ แผนภาพแสดงบคคลหรอหนวยงานทงภายนอกและภายในองคกร และแนวทางเดนของขอมล Physical DFD บอกวาใครด าเนนการอยางไรกบขอมล ทไหน

• Logical DFD คอ แผนภาพแสดงกระบวนการ แฟมขอมล และแนวทางเดนของขอมล เขาสและออกจากกระบวนการและแฟมขอมลตาง ๆ Logical DFD บอกวาจะตองด าเนนการอะไร โดยไมสนใจวาใครเปนผด าเนนการ อยางไร ทไหน

1

2

SystemsPlanning

System Analysis

System Design

System Implementation

System Security and Support

PreliminaryInvestigationreport

SystemRequirementsdocument

SystemDesignspecification

Functioningsystem

Fullyoperationsystem

• ประกอบดวย 7 ขนตอน ดงน

• PHASE 0 planning :

ผบรหารก าหนดการวางนโยบายขององคกร

• PHASE 1 Preliminary Investigation of Feasibility Study:

การส ารวจและศกษาระบบงานเบองตน เพอศกษาความเปนไปไดในการพฒนาระบบ สมภาษณ เพอ เกบรวบรวมขอมลของระบบงานส าหรบศกษาความเหมาะสม

พจารณาหาขอเทจจรงของปญหาและระบถงปญหาของระบบ

ก าหนดขอบเขตของปญหา และขอบเขตของระบบงาน

ก าหนดแนวทางการแกปญหา จากหลาย ๆ ทางเลอก โดยศกษาความเปนไปไดในแตละทางเลอก เพอน ามาเปรยบเทยบ

3

• Feasibility Study ประกอบดวย Operational Feasibility ความเปนไปไดในทางปฎบต พจารณาแนวทางทคดวาสามารถตอบสนองตอความตองการของผใชหรอไม กอใหเกดผลกระทบตอวธการท างานของผใชอยางไร และผใชมความรสกอยางไรตอแนวทางทใชแกปญหา เหนไดจาก

- การใหความรวมมอของผใช และมสวนรวมในการวางแผน

- มผลกระทบกบประสทธภาพ ลกคาและภาพลกษณของบรษท

- กฎระเบยบ รายงาน แบบฟอรมตาง ๆ ทงภายใน และทเกยวของกบภายนอก สามารถเปลยนแปลงไดหรอไม

4

Technical Feasibility ความเปนไปไดทางเทคนค โดยพจารณาถง- ความสามารถของทมงานวามความรความช านาญเพยงพอทจะน าเทคนค

และเทคโนโลยทมอยมาสรางระบบงานไดหรอไม ถาไมพอจะหาไดจากทใด- HW ทมอย เพยงพอหรอไม หรอตองจดหาใหมหรอเพมเตม- ในองคกรมการใชเทคโนโลยอะไรอยบาง- ขอมลทมอยในระบบเดมน าเขามาในระบบใหมไดหรอไม

Financial and Economic Feasibility

ความเปนไดเชงเศรษฐกจ พจารณาถงสดสวนการลงทนและผลตอบแทน และเวลาทตองใชในการพฒนาระบบ เหนไดจาก

- การลงทนในครงแรก และในอนาคต ก าไรหรอผลตอบแทนทจะไดรบ

5

• PHASE 2 Detailed Investigation (Analysis phase) :

การส ารวจและศกษาระบบงานโดยละเอยด

ศกษาเอกสารทมอย สงเกตวธการท างานในปจจบนและสมภาษณผทเกยวของ เพอ ศกษารายละเอยดขนตอนการท างาน ปญหา ขอบกพรอง และแนวทางปรบปรง

เกบรวบรวม User Requirement

• PHASE 3 Design : การออกแบบระบบงาน จดท า รายละเอยดการออกแบบระบบใหม Output Design ออกแบบรายงานและหนาจอแสดงผล

Input Design ออกแบบฟอรมส าหรบขอมลเขา

Database Design การออกแบบฐานขอมลทเหมาะสม

Process Design การออกแบบประมวลผลขอมล

Security Design การออกแบบความปลอดภยของระบบ6

• PHASE 4 Development and Testing : การพฒนาและทดสอบระบบใหม ท าการทดสอบโปรแกรม ไดแก ทดสอบระบบยอย (Subsystem Test) ทดสอบระบบ

(System Test)

จดท าคมอการใชงาน วางแผนการฝกอบรม และ Test case เพอทดสอบระบบโดยผใชงาน (User)

• PHASE 5 Implementation : การตดตงระบบใหม จดเตรยมขอมลทใชจรง และฝกอบรมผใชงาน

• PHASE 6 Operating : การใชงานระบบ หลงจากใชงานจรงแลว ผ ใชอาจเกดความตองการใหม ๆ ปญหาใหม ๆ เกด error หรอการ

เปลยนแปลงในสวนตาง ๆ

• PHASE 7 security and support : ความปลอดภยและดแล ปรบปรงระบบ การปรบปรงระบบ จากความตองการใหม ๆ ปญหาทเกด หรอ error หรอการ

เปลยนแปลงในสวนตาง ๆ ปรบปรงเอกสาร และคมอการใชงาน

7

ขนตอนและหลกการในการท าแผนภาพทางเดนขอมล

1. เขาใจระบบงานอยางถองแท

2. ไมตองสนใจกบรายละเอยดปลกยอย เนนเฉพาะแนวทางเดนของขอมลกอน

3. ก าหนดขอบเขตของระบบงานทชดเจน เชน ระบบอาจเปนระบบใหญทครอบคลมวงจรรายไดทงหมด หรออาจเปนระบบทเจาะจงไปทระบบควบคมเงนสดรบ

4. จดท าแผนภาพทางเดนขอมลหลก (Context Diagram) แผนภาพทางเดนขอมลหลกจะถกแยกออกเปนล าดบขน ยงล าดบขนสงขนกจะแสดงแผนภาพทละเอยดขน เชน DFD level3 จะลงลกและละเอยดกวาแผนภาพ level2และแผนภาพ level2 จะแสดงรายละเอยดมากกวาแผนภาพ level1

5. ศกษาจากตวอยาง DFD หลาย ๆ ระบบเพอความช านาญ8

เพอใหการพฒนาระบบงานเปนไปตามรปแบบธรกจทตองการสามารถใชเครองมอหรอรปแบบเทคนคในการออกแบบระบบงาน ดงน

Narratives : ใชการเขยนบรรยาย

Flowcharts : ท าเปนรปแบบ flowchart แสดงสญลกษณเพออธบายขนตอนของระบบงาน

Diagrams : แสดงสญลกษณเปนแผนผงทางเดนของขอมล

Other written material : ใชวธอนๆ ทคนในองคคด

9

ไวใชอธบายการไหลของขอมลภายในองคกร ท าให จดท าเอกสารระบบงานเดม และระบบงานใหมทตองการ โดยบคคลอนสามารถเขาใจและตรวจสอบได

เพอแสดงกระแสขอมลภายในองคกร ส าหรบใชอธบายระบบ การท างานเดม และวางแผนการออกแบบระบบการท างานใหม

เปนการอธบายแนวทางเดนของขอมลต งแตเขาส

กระบวนการ แฟมขอมลตาง ๆ เพอเนนเฉพาะขอมลภายในระบบและกระบวนการท างาน

เปนแผนผงแสดงข นตอนการท างานภายในระบบคอมพวเตอร เชน แสดงกระบวนการของ Input Process Output

10

ลกษณะของ DFD

o แสดงจดเรมตนและจดสนสด มใครเกยวของกบระบบงานบาง

o แสดงกระแสการไหลของขอมล

o แสดงกระบวนการ (process) ของระบบงาน

o แสดงแหลงเกบขอมล (data store) ของระบบงาน

11

12

Process แสดงกระบวนการท างานของขอมล

Data Flow แสดงแนวทางเดนของขอมล

External Entity แสดงบคคลทเกยวของกบระบบงาน

Data store แสดงแฟมขอมลของระบบงาน

13

สญลกษณ Process ตองมหมายเลขก ากบไว สงทควรเขยน ควรเปนลกษณะของการกระท าProcess

1

มขอมลเขา ตองมขอมลออกเสมอ แสดงขอมลแบฟอรมก ากบบนเสนขอมล

ใชค านามในการอธบาย จะแสดงการตดตอกบ Process เทานน

ใชค านามในการอธบาย จะแสดงการเกบของแฟมขอมลตาง ๆ ภายในระบบงาน

14

Process to Process

Process to External Entity

Process to Data Store

External Entity to External Entity

External Entity to Data Store

Data Store to Data Store

ตวอยาง

Context Diagram : แสดงสรปภาพรวมของระบบท งหมด

15

ผงแสดงการไหลของขอมลระดบ 0 ระบบ.......................................

16

ตวอยาง Level 1 : แสดงระบบงานตาง ๆ ภายในองคกรธรกจน น

ผงแสดงการไหลของขอมลระดบท 1 ระบบ...........................................

17

ตวอยาง Level 2 : แสดงผงการไหลขอมลของระบบงานยอยตาง ๆ

ผงแสดงการไหลของขอมลระดบท 2 ระบบขาย

18

External Entity

แสดงบคคลหรอองคกรทเกยวของ กบระบบงาน

o เปนตวแทนแสดงถงบคคลหรอองคกรo ขอความอธบาย เปน ค านาม

ผงแสดงการไหลของขอมลระดบท 2 ระบบรบเงน 19

แสดง External Entity

20

Data Flow แสดงแนวทางเดนของขอมล

o แสดงการไหลของขอมล จากกระบวนการหนง ไปส

กระบวนการหนงo แสดงค าอธบายการไหลของขอมลภายในระบบงานo เมอมขอมลเขาตองมขอมลออกเสมอ

ผงแสดงการไหลของขอมลระดบท 2 ระบบรบเงน 21

แสดง Data Flow

22

Process แสดงกระบวนการของขอมล

o แสดงถงกระบวนการท าใหเกดการเปลยนแปลงo แสดงค าอธบายดวย ค ากรยาo เมอมกระบวนการเกดขนในระบบงาน ตองมหมายเลขก ากบ

ไว

ผงแสดงการไหลของขอมลระดบท 2 ระบบรบเงน 23

แสดง Process

24

Data store แสดง แฟมขอมล ของระบบงาน

o แสดง ”แฟมขอมล” วาระบบงานนน ตองเกบขอมลอะไรบาง

ผงแสดงการไหลของขอมลระดบท 2 ระบบรบเงน 25

แสดง Data store

26

บคคล / หนวยงาน รายละเอยดงาน

พนกงานขาย 1. รบค าสงซอ

พนกงานขาย 2. ตรวจสอบลกคา

พนกงานขาย 3. ตรวจสอบสนคา

พนกงานขาย 4. จดท าใบสงขาย

คลงสนคา 5. หยบสนคา

ฝายจดสงสนคา 6. บรรจหบหอ

ฝายจดสงสนคา 7. จดท าเอกสารการจดสง

บรษทรบจดสงสนคา 8. จดสงสนคา

พนกงานบญช 9. จดท าใบแจงหนและใบเรยกเกบเงน

พนกงานบญช 10. ปรบยอดบญชลกหน

27แผนผงแสดงการไหลของขอมลในระดบ 0 : วงจรรายได

28แผนผงแสดงการไหลของขอมลในระดบ 1 : วงจรรายได

• วงจรรายได• ประกอบดวยขนตอนงานหลก 4 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1 ระบบรบการสงซอจากลกคา

ขนตอนท 2 ระบบจดสงสนคาใหลกคา

ขนตอนท 3 ระบบแจงหนและเรยกเกบเงนจากลกคา

ขนตอนท 4 ระบบรบช าระหนจากลกคา

กอนการสงซอลกคาอาจสอบถามขอมลเกยวกบสนคาหรอบรการมายงกจการ พนกงานตองสามารถตอบค าถามลกคาไดอยางถกตอง รวดเรว เพอใหลกคาสามารถตดสนใจสงซอไดเรวขน เมอลกคาตกลงสงซอ จดท าใบเสนอราคาใหตามล าดบ

29

30แผนผงแสดงการไหลของขอมลในระดบ 2 : ระบบรบค าสงซอจากลกคา

• ระบบรบค าสงซอจากลกคา• ประกอบดวยขนตอนยอย 4 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 1.1 รบค าสงซอขนตอนท 1.2 ตรวจสอบลกคาขนตอนท 1.3 ตรวจสอบสนคาคงคลงขนตอนท 1.4 จดท าใบสงขาย ขนตอนท 1.1 – 1.2 เมอกจการไดรบการสงซอจากลกคา จะท าการตรวจสอบวาเปนลกคา

เกาหรอใหม หากเปนลกคาใหมตองผานขนตอนของการตรวจสอบสถานะทางการเงน ความสามารถในการช าระหน ลกคาใหมทผานการตรวจสอบจะมการตงวงเงนสนเชอให วงเงนสนเชอและขอมลเกยวกบลกคาถกเกบไวในแฟมลกคาเพออางองตอไป หากเปนลกคาเกา ถาวงเงนสนเชอพอจะไปตอ ขนตอนท 1.3 หากมวงเงนเหลอไมเพยงพอจะปฏเสธการสงซอและแจงใหลกคาทราบ

ขนตอนท 1.3 ตรวจสอบวาสนคาทลกคาสงซอมเพยงพอจะจดสงใหลกคาตามเวลาทลกคาก าหนดหรอไม โดยดจากแฟมสนคาคงคลง หากมสนคาเพยงพอด าเนนการในขนตอนท 1.4

ขนตอนท 1.4 เมอตรวจสอบลกคาและตรวจสอบสนคาเรยบรอยแลว พนกงานจะจดท าใบสงขายใหแกลกคา ฝายบญชการเงนและฝายคลงสนคา

31

32แผนผงแสดงการไหลของขอมลในระดบ 2 : ระบบแจงหนและเรยกเกบเงนจากลกคา

• ระบบแจงหนและเรยกเกบเงนจากลกคา• ประกอบดวยขนตอนยอย 4 ขนตอน ไดแก

ขนตอนท 3 .1 จดท าใบเรยกเกบเงน ขนตอนท 3 .2 บนทกการรบเงน ขนตอนท 3 .3 ปรบปรงลกหนรายตว ขนตอนท 3 .4 จดท ารายงาน

ขนตอนท 3 .1 จดท าใบเรยกเกบเงน ฝายบญชเมอไดรบใบสงขาย มลายเซนลกเรยบรอยแลว น ามาตรวจสอบหากถกตองจดท าใบเรยกเกบเงน สงใหลกคาเพอเปนการแจงหนและเรยกเกบเงน ขนตอนท 3 .2 บนทกการรบเงน น าขอมลใบแจงหนมาตรวจสอบ แลวจงรบช าระหนจากลกคาขนตอนท 3 .3 ปรบปรงลกหนรายตว น าขอมลการรบช าระหน มาลดยอดลกหนลง เพอปรบปรงยอดบญชลกหน ขนตอนท 3 .4 จดท ารายงาน น าขอมลลกหน มาสรปผลเปนรายงานแสดงลกหนคงเหลอใหแกผบรหารตอไป

33

34

งาน DFD

• ใหอธบายกระบวนการปฏบตงานของศนยสงเสรมการเพาะเหด ฯ ดวยแผนภาพ DFD

• วาดแผนภาพ Context , level 1, level 2

• การวาดแผนภาพ ตองออกแบบใหสอดคลองไปตามการท างานของโปแกรม Express ดวย

• ใหอธบายรายละเอยดของแตละระบบงานทออกแบบดวย โดยอธบายตามขนตอนเปนล าดบ ๆ

• พรเซน วนท 5 ก.พ. 58

35