Architektura romańska w Polsce

Architektura romańska w Polsce

1. Ramy czasowe romanizmu w Polsce

a.) sztuka przedromańska – od 966 r. (chrzest Polski) do 1038 r. (najazd Brzetysława Czeskiego)

b.) sztuka romańska - od połowy XI w. (restytucja monarchii przez Kazimierza Odnowiciela) do 1241 r. (najazd Tatarów na Polskę)

2. Architektura przedromańska

a.) sadzawki chrzcielne (Poznań Wiślica) – otoczone drewnianą konstrukcją osłaniającą (prowizoryczne baptysteria)

b.) rotundy (pełniące funkcję kaplic) połączone z palatium (budowlą na planie prostokąta, będącą siedzibą władcy). Przykłady: Ostrów Lednicki, Giecz, Przemyśl

Plan i widok współczesny rotundy i palatiów na Ostrowie Lednickim, X w.

Biblia pauperum

Freski sredniwieczne

MALARSTWO- Najpopularniejsze było iluminatorstwo – sztuka zdobienia ksiąg. Rękopisy były zdobione ilustracjami oraz ornamentem wokół tekstu.Malarstwo ścienne było zależne, tak jak rzeźba, od architektury. Freskami zdobiono ściany kościołów, a temperę na drewnie stosowano w malowaniu ołtarzy.

Płaskorzeźba

3. Przykłady budowli romańskich

Krypta św. Leonarda z II katedry na Wawelu w Krakowie, przed 1118; krypta podzielona na trzy nawy ośmioma kolumnami ustawionymi w 2 rzędach i przykryta sklepieniem

krzyżowym na gurtach

Kościół św. Andrzeja w Krakowie, koniec XI w. – pocz. XII w., dwie ośmioboczne wieże i empora w części zachodniej

Kolegiata w Tumie pod Łęczycą, przed 1161, założenie dwuchórowe, brak symetrii w planie świątyni świadczy być może o braku doświadczenia

budowniczych i o działalności lokalnego warsztatu budowlanego

Kolegiata w Kruszwicy, ok. 1120-1140

Rotunda św. Prokopa w Strzelnie, XII w.