View
3
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Duurzaam Bouwen!Wat? Hoe? Waarom?
ir. Marcus Peeters marcus.peeters@odisee.be
Odisee-hogeschool – Campus Dirk Martens – Aalst
pBa Bouw – pBa Vastgoed / onderzoekskern DUBiT
1972: Grenzen aan de Groei
Club van Rome:• Particulier stichting wetenschappers
• Opgericht in 1968
• Wereldproblemen onderzoeken, de
verbanden en de ernst, publieke opinie en
politici aanzetten tot verandering
• Publicatie 1972: Grenzen aan de Groei
• Impact versterkt door oliecrisis 1973, hoewel
geen rechtstreeks verband
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 2
Bron: Jmortier - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9658070
Train The Teacher 2016
Rechtstreeks aanleiding: Jom Kipoeroorlog (1973)
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 3Train The Teacher 2016
1984: Gat in de ozonlaag is echtDe verdunning van de
ozonlaag boven de
zuidpool ten tijde van de
minimale ozonlaagdikte (=
oktober = lente) voor
diverse jaren.
4
1979
20102006
1989
Montreal Protocol
1987
Bron: KNMIDuurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
1987: Brundtland-rapport
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 5
Foto: Harry Wad 2007
Our Common Future (1987) http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm
Gro Harlem Brundtland• Voorzitster VN commissie WCED• Noors premier (1981; ‘86-’89;’90-’96)“Milieuproblemen door enerzijds armoede (in één deel van de wereld) en anderzijds niet-duurzame consumptie en productie (in een ander deel van de wereld)”
Train The Teacher 2016
Duurzaam
Duurzame ontwikkeling:
ontwikkeling die aansluit op de
behoeften van het heden,
zonder het vermogen van de
toekomstige generaties,
om in hun eigen behoeften te voorzien,
in gevaar te brengen
6
Drie generaties door Ineke van Dijk - Stolwijk 1965
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?
Het Brundtland-rapport=
definitie van duurzame ontwikkeling
Train The Teacher 2016
3 onderling verbonden domeinen
Ecologie
Economie
Maatschappij
7Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?
Een evenwichtsoefening
Train The Teacher 2016
De 3 P’s – 3 stevige pijlers
de duurzaamheidsdriehoek (Johannesburg 2002): people, planet, prosperity met enkele van de bijbehorende thema’s
8Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
3 P’s en bouw
9
Bron : Johann Dréo, 2006
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
3 P’s en bouw
10Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
3 P’s + Project = 4 P’s
duurzaam bouwen (Oslo 2002):
de tetraëder van duurzaam bouwen, ruimtelijke kwaliteit toegevoegd aan en
gebaseerd op duurzame
ontwikkeling
11Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
gebouw
duurzaamheid
12Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?
Thematische opdeling
Train The Teacher 2016
duurzaamheid
ruimte en tijd
gebouwschil
ventilatie
verwarmingelektriciteit
water
materialen
13Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
EnergiedriehoekTrias Energetica
1
bron: elektronzine.be
Bron: passiefhuisplatform
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 14
Trias Energetica - Energiedriehoek
Train The Teacher 2016
Basisprincipe
15
Energiedriehoek
Bron: energiesparen.be/kalender
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Trias Energetica - Energiedriehoek
Gebruik duurzame energie
16
2
ruimte en tijd
gebouwschil
ventilatie
verwarming
elektriciteit
water
materialen
duurzaam(ver)bouwen
zon
wind
water
aarde
biomassa
hernieuwbareenergie
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Indien het niet anders kan, gebruik fossiele
brandstoffen zo schoon en efficiënt mogelijk.
17
3
Verwarmen met condensatieketel
Trias Energetica - Energiedriehoek
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Basisprincipe
1
23
Energiedriehoek
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 18Train The Teacher 2016
Trias Ecologica
1. Voorkom onnodig gebruik
van materialen• klein bouwen
• vernieuwbouw in plaats van nieuwbouw
2. Gebruik zo veel mogelijk onuitputtelijke materialen• materialen met een zo klein mogelijke negatieve milieu-impact
3. Gebruik niet-duurzame materialen doordacht• enkel wanneer er technisch geen andere mogelijkheden bestaan
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 19
Lineair versus circulair
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 20
Bron: http://www.passievoorsystemen.nl/2014/10/economische-transitie-van-lineair-naar-circulair/
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 21
Bron: http://www.passievoorsystemen.nl/2014/10/economische-transitie-van-lineair-naar-circulair/
Materiaalkringloop
AFVAL
=
GRONDSTOF
Bron: kringbouw.nl
hout beton
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 22Train The Teacher 2016
MateriaalkringloopHout
AFVAL
=
GRONDSTOF
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?
Bron: machiels building solutions
23Train The Teacher 2016
Materiaalkringloop
AFVAL
=
GRONDSTOF
Bron: kringbouw.nl
BETON
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 24Train The Teacher 2016
Duurzame Concepten
1. BEN
2. Bio-Ecologisch
3. Passiefhuis
4. Active House
5. Bio-klimaat en solair bouwen
6. Duurzame wijken
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 25Train The Teacher 2016
BEN – Bijna Energie Neutraal
Europa: EPBD 2003
Energy Perfomance of Buildings Directive 2003
Vlaanderen: start EPB en EPC in 2006
Europa: EPBD Recast 2010:
Vlaanderen: BEN
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 26
As of 31 December 2020 new buildings in the EU will have to consume 'nearly zero' energy and the energy will be 'to a very large extent' from renewable sources.
Train The Teacher 2016
Nieuwbouw 2021=
BIJNA ENERGIE NEUTRAAL=
E30 (woongebouwen)E40 (scholen en kantoren)
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 27Train The Teacher 2016
BEN – Bijna Energie NeutraalCriteria
• Umax, K-peil, E-peil, Netto Energie, Ventilatie,
Oververhitting, Hernieuwbare Energie
Vlaams Energie Agentschap
• www.energiesparen.be
• vanaf 2019 voor overheidsgebouwen
• Vanaf 2021 voor overige gebouwen
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 28Train The Teacher 2016
Evolutie E-peil woongebouwen
29
Bron: www.energiesparen.be
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Bio-Ecologisch
Ecologische
• Impact op milieu minimaal
Biologisch
• Natuurlijke producten voor welzijn en comfort gebruiker
Bio-ecologischhttp://www.vibe.be/
30Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Bio-ecologisch
31Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Bio-ecologisch
• Ruimte
• Materialen
• Gezondheid
• Energie
• Water
32Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
33Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
PassiefhuisZeer energiezuinig - specifieke eisen
• Criteria: netto energie, luchtdichtheid, oververhitting
• Aanbevelingen
34Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?
http://pixii.be/
Train The Teacher 2016
Passiefhuis
Bron: passiefhuisplatform
+ + + +
isolatie luchtdichtheid oriëntatie ventilatieverlies installaties
Totaal primair energieverbruik met AFTREK van hernieuwbare energie
en andere (WKK)
36Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Active House
Open gedeeld
netwerk en kennishttp://www.activehousenl.info
37Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Daglicht
Thermische omgeving
Binnenluchtkwaliteit
Energievraag
Energievoorziening
Jaarlijkse energieprestatie
Milieubelasting
Drink- en afvalwater
Duurzame materialen
38Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
39
Moscow, Russia
Copenhagen, Denemarken
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Bioklimaat en solair bouwenOriëntatie
Locatie
Zon = energie
Wind = ventilatie
40Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?
www.zonnewoning.nl
Train The Teacher 2016
Duurzame wijkenDuurzame wijk / Eco-wijkReferentievoorbeeld: Vauban-Wijk in Freiburg im Breisgau (D)
41
Freiburg, Vauban
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
42
Freiburg, Vauban
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
43
Freiburg, Rieselfeld
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
DE DUURZAME WIJK - Waregem
EXCELLENT
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 44
https://www.youtube.com/watch?v=DsTdw1etNBM
https://www.youtube.com/watch?v=Rv-Svsv797w
Train The Teacher 2016
De link naar de wereld
Millenniumdoelstellingen (2000 – 2015)
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 45
De link naar de wereld
Duurzame ontwikkelingsdoelstelllingen (2015 – 2030)
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 46
Kyoto 1997 – vermindering CO2
- 8,0% - 7,5% - 5,2%
1990 = 100%
2008-2012Verlenging: 2012 - 2020
- 5,2%
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 47Train The Teacher 2016
Na Kyoto?
- 8,0%
Kyoto
2012 = 92%
1990 = 100%
2030 = 60%
2020 = 80%
2050 = 15%
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 48
20-20-20 doelEuropese Commissie
Barroso 2007
Train The Teacher 2016
20-20-20 doelstelling en vervolgEU in 2020 (beslissing 2007)
EU in 2030 (beslissing 2014)
EU in 2050 (roadmap to 2050)
49
CO2: Uitstoot broeikasgassenEE: Energie-ëfficiëntieHE: Hernieuwbare energie
EU CO2 EE HE
2020 -20% +20% 20%
2030 -40% +27% (30) 27%
2050 -85%(95) - -
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Paris 2015?
- Van 30/11 tot 11/12/2015
- 2020 – 2050
- 2050: max. +2°C
- Controles en bijsturing
om de 5 jaar
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 50
?
COP: Conference of PartiesCMP: Conference Meeting of Parties of the Kyoto Protocol
Train The Teacher 2016
Hoe duurzaamheid meten?
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 51
• Ruimte
• Materialen
• Gezondheid
• Energie
• Water
Bouwelement, geheel gebouw, gebouw +
omgeving
Duurzaamheidsmeters
Overzicht Vlaanderen:http://www.do.vlaanderen.be/home
- Duurzaamheidsmeters
- Checklists
- Quick scans
- Thematische scans
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 52
Duurzame materialen
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 53
http://www.constructionproducts.org.uk/publications/sustainability/www.wtcb.be
Duurzame materialen
Milieuverklaringen (volgens norm ISO 14020 - …).
Type I, II en III.I. Labels
II. (Bedrijfs)verklaringen
III. EPD’s
Algemene principes = veel vrijheid = moeilijk
vergelijkbaar.
54Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Type I: Labels
55Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Extra info:
FSC: https://www.youtube.com/watch?v=tI4pqU6wYKQ
https://www.youtube.com/watch?v=3t_v1deTIa4
C2C: https://www.youtube.com/watch?v=XbVvUp8frnU
Natureplus: https://www.youtube.com/watch?v=R_o7-El8ugQ
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 56Train The Teacher 2016
Type III: EPD
CPR (Construction Product Regulation = door
EU opgelegde regelgeving per productgroep)
BPR (bouwproducten regelgeving)
Van kracht vanaf 1/6/2013: EPD wordt een eis
van CE-markering voor bouwproducten. (2017?)
57Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
EPD
LCA: uitgebreide studie (100-den blz)
PCR: wat beschouwen voor bepaald soort product
EPD: leesbare samenvatting = communicatie
58Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
LCA - levenscyclus
59Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
LCA – 4 stappen
LCI LCIA
60Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
61Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
voorbeeld
LCA-schema:
Elektriciteits-
centrale op
steenkool
62Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Impactcategorie
Opwarming aarde Aantasting ozonlaagverzuring vermesting
Vorming van fotochemische oxidanten
Uitputting niet-fossiele grondstoffen
Uitputting fossiele grondstoffen
Landgebruik
Landgebruik -biodiversiteit
Eco-toxiciteit
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 63Train The Teacher 2016
LCAInventarisatie: LCI Life Cycle Inventory
Impactanalyse: LCIA Life Cycle Impact Assesment
64Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
LCA
Impact op milieu
65Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
66Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?
Bron: WTCB-Contact 2010/4)
Train The Teacher 2016
Milieu-impact studies
WTCB gebruikt tool ReCiPe LCIA Methodology
- Etics (WTCB-Contact 2012/3)
- Buitenisolatie met steenstrips (WTCB-Contact 2015/3)
- Houtskelet – massief (WTCB-Contact 2013/1)
- Hellende daken (WTCB-Contact 2010/4)
- Plat dak + plat dak aanvulling (WTCB-Contact 2013/3 +
gekoppelde dossiers 2013/3.6 en 2015/2.19)
67Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
EPD
68Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Voorbeeld resultaten EPD
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 69Train The Teacher 2016
Materiaal Constructiedeel Gebouw
duurzaam gebouw
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 70Train The Teacher 2016
Constructiedeel
71Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Labels voor gebouwen
72Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Gebouw
73Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
74
Gebaseerd op:
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016
Vlaamse maatstaf duurzaam bouwen en wonen
Wegingsfactoren
Certificatie:
Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 75Train The Teacher 2016
Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 76
Vlaamse maatstaf duurzaam bouwen en wonen
Recommended