View
2.910
Download
23
Category
Preview:
Citation preview
Kur’ân Kırâatinde
Tecvid İncelikleri
ÇEŞİTLİ KONULAR
Yard. Doç Dr. Rahim TUĞRAL
Dikkat Bu sunumdaki Arapça karakterleri
iyi görüntüleyebilmek ve
Rahat okuyabilmek için
bilgisayarınıza
önce “ARAPÇA DİL DESTEĞİ” yüklemeniz;
sonra da bu CD’de verdiğim
“Mushaf TR” karakterini kopyalamanız gerekir.
Bunu yapabilmek için
DENEME MASASI’ndan
Yazı Tiplerini bulun
Ve oraya “Mushaf TR” karakterini kopyalayın.
Râ Harfinin Okunuşu (Râ’nın Hükmü)
-- Râ harfi üstün ve ötreli olursa kalın okunur.
س� ف�ر�و ا غ�ف�ر ، غفر� وا ، ي ��ه� ر� ، ي � الل م �س� ب�ر�حم�ن� الر�ال ح�يم ،
-- Râ harfi esreli olursa ince okunur.
ر� ، �ر�جال# ، ا ا ، و ب ت� ر)ن �م�ر� ز ق�ك م�ن� ، ز�ـر)ش
-- Râ sâkin, mâ kabli üstün ve ötreli olursa kalın okunur.
�ح ر�و ان �ص�ر� ، ي �ر�حم� ، فان �ه� ت ي �ل ا ، و ا جع�ون ر�ن�ب ك ـر�، ا *
-- Râ harfi sâkin, mâ kabli esreli olursa ince
okunur.
ـ� �ذ�ر� ، واغ�ف�ر� فاص�ب �ن م� ت م� ل ا ، ا ن ه�م�ر�لRâ harfi ile kendisinden önceki esreli harf aynı kelimededir.
-- Sâkin Râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri üstünlü veya ötreli gelirse kalın
okunur. (Kur’ân’da ötreli misal gelmemiştir.)
�م� �ال ب �ر�صاد� ، م�ر�ل A ، ق�ر�صادAا ، ا طاسB ر�صاداقةAر� ، ف�
Kalın sesli harf ayrı kelimede gelirse Râ harfi ince okunur.
ـ� �ذ�ر�فاص�ب ن ا ، و ا Aر� قو�مكر� صب
-- Sâkin râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri esreli gelirse :
Bق �ل� ف�ر� ك
-- Râ sâkin, mâ kablinde ârızî kesre varsa kalın okunur.
Bu durumda: a-- Esreli harf ile Râ harfi ayrı kelimededir ve
aralarında harekesiz elif (vasıl hemzesi) vardır.
�م �ر�ا ن�ل ل ض�ى ، ا ر�ا ذ�ىت ض�ى ، ا �ت �وار�ا م اب ت
ج�ع�ون�ر�ا ب)حم�ه�ما ، رر�ا ب)ر
b-- � ال� ة�ر�ا ب kelimesi hariç,
Kur’ân’da, içinde ر�� heceli olan ا
� �ر�ا �ر�ج�ع� ، ا ى ، ا ج�ع�وار�ح�ج� kelimeleridir.
(Çünkü bu kelimelerdeki hemzeler, vasıl hemzesi’dir.)
-- Râ sâkin, mâ kabli de sâkin, daha önceki harf üstün ve ötreli olursa kalın okunur.
�فج� هار� وال *رB * غف�ورB �* خ�س�ر� �* نBu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
-- Râ’dan önceki harf lîn harfi ise ince okunur.
� �ـر طي ي �ـر� * س ي ـر# * خ *Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
-- Asıllarında hazfedilmiş bir yâ harfi bulunan kelimelerde durulacak olursa hem ince hem kalın okunur.
ر� س� ر� * فا س� ن� ا ر� * ا س� �ذا ي * ا
Arapça’da hazfedilmemiş hâli
ر� س� �ذا ي ر�ىا س� ن� ا ر�ى� ا س� ى� فا
-- Râ harfi sâkin, mâ kabli de sâkin, daha önceki harf
esreli olursa ince okunur.
ح�رB ح�ج� خر# * س� �ك ر# ح�يـ* ل ي �ل * واي �م ـر�ح�ال *
Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
-- Râ ile esreli harf arasında istîlâ sıfatlı bir harf gelip cezimli olur ve bu kelimede durulursa hem ince hem kalın okunur.
�ق�ط�ر� �ن ال * م�ن� م�ص�ر * عي
Râ Harfinin Okunuşu (Râ’nın Hükmü)
Kalın okunduğu yerler :
1- Râ harfi üstün ve ötreli olursa :
غ�ف�ر� ف�ر� ، غفر ، ي وا ، ي ر� س� حم�ن� و ا ���ه� الر � الل م �س� ب
� يم �ح�الر ،2- Râ harfi sâkin, önceki harf üstün ve ötreli olursa :
ر� �ب ك جع�ون ، ا �ر� �ه� ت ي �ل ا ، و ا ن �ص�ر� حم� ، فان ر� �حر� ، ي و ان*
3- Râ harfi sâkin, kendisinden önceki harf de sâkin, daha önceki harf
üstün ve ötreli olursa : * Bف�ورغ * Bر هار� * خ�س� �فج�ر� * ن وال
4- Sâkin râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri
üstünlü veya ötreli gelirse (Kur’ân’da ötreli misal gelmemiştir) : Aةق طاسB ، ف�ر� A ، ق�ر� صادا �ر� صادAا ، ا صاد� ، م�ر� �م�ر� �ال ب ل
Kalın sesli harf ayrı kelimede gelirse râ harfi ince okunur.
�ذ�ر� قو�مك ن ا ، و ا Aر� �ر� صب فاص�ب
5- Râ sâki mâ kablinde ârızî kesre varsa :
Bu durumda:a- Esreli harf ile Râ harfi ayrı kelimededir ve aralarında harekesiz elif (vasıl hemzesi) vardır.
�م �ر�ا ن�ل ل ض�ى ، ا ر�ا ذ�ىت ض�ى ، ا �ت �وار�ا م اب ت
ج�ع�ون�ر�ا ب)حم�ه�ما ، رر�ا ب)ر
b- � ال� ة�ر�ا ب kelimesi hariç,
Kur’ân’da, içinde ر�� heceli olan ا
� �ر�ا �ر�ج�ع� ، ا ى ، ا ج�ع�وار�ح�ج� kelimeleridir.
(Çünkü bu kelimelerdeki hemzeler, vasıl hemzesi’dir.)
İnce okunduğu yerler :
1- Râ harfi esreli olursa :
ر� ، �ر�جال# ، ا ا ، و ب ت�ر)ن �م�ر� ز ق�ك م�ن� ، ز�ـر)ش
2- Râ harfi sâkin, önceki harf esreli olursa :
ـ� �ذ�ر� ، واغ�ف�ر� فاص�ب �ن م� ت م� ل ا ، ا ن ه�م�ر�لRâ harfi ile kendisinden önceki esreli harf aynı kelimededir.
3- Râ harfi sâkin, kendisinden önceki harf de sâkin, daha önceki harf esreli olursa :
ير# ح�يـلخ �م �ك ال ي �ل ح�رB * ح�ج�ـر� ح�* وا ر# * س� *Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
4- Râ’dan önceki harf lîn harfi ise :
� �ـر طي ي �ـر� * س ي ـر# * خ *Bu durum, ancak kelimede durulduğunda meydana gelir.
Hem ince hem kalın okunduğu yerler
1- Sâkin râ harfinden sonra kalın sesli (istîlâ sıfatlı) harflerden biri
esreli gelirse : Bق �ل� ف�ر� ك2- Râ ile esreli harf arasında istîlâ sıfatlı bir harf gelip cezimli olur
ve bu kelimede durulursa :
�ق�ط�ر� �ن ال * م�ن� م�ص�ر * عي3- Asıllarında hazfedilmiş bir yâ harfi bulunan kelimelerde
durulacak olursa:
ر� س� ر� * فا س� ن� ا ر� * ا س� �ذا ي * ا
Arapça’da hazfedilmemiş hâli
ر� س� �ذا ي ر�ىا س� ن� ا ر�ى� ا س� ى� فا
"لل��ه Lâfzı ا
Kalın sesli İnce sesli
Şeddeli lâm harfinden önce Şeddeli lâm harfinden önce
üstün ya da ötre varsa esre varsa
lâm harfi LA şeklinde lâm harfi LE şeklinde
�س� �ب ��ه� م �حم�د� الل ل ��ه� ، ا �ل يل ى ح� ، ��ه� ن�ح� الل��ه� وه� �الل ��ه ن� ، ا ص�الل ��ه� ر� ، ن الل
Kalkaleharfin mahrecini kımıldatma ve oynatma
Bد harflerinde ق ط ب ج د olarak bilinen ق�ط�ب� ج
Kelime ortasında: ، د�خ�ل�ون �ط�ع�م� ، ي ن ك ، ا ان �ح ب س�ج�حد�ون ق�ذ�ف� ، ي ي
Kelime sonunda: Bيج د� * ب ل �ب �ه�ذا ال �ا ق�ب� * خلق * ب لث ح�ايط# ح�* م� *
ق�ب� ت غب� فار� �م�د�د� فار� �ي د� فل �ول م� ي �د� و ل ل م� ي ل
Zamir
Önceki harf harekeli ise Önceki harf sâkin ise
uzatılarak okunur. (cezimli-medli ise)
uzatılmadan okunur.
� �ه�م�ن ي �ل غ�ف�ر�ه� ، ا ت �ه� ، واس� �ن ، ه� ا� ول س� �ه�ور �ح� ، ب �ب �ت ح� و ك
�وه�مو�ال ه� ، عقل
Ancak kural dışı Ancak kural dışı
�د� ف�ي ل خ� وا ح�وي �ر� ك ش� �ن� ت Aا ا م�هانض ر� �م�ه�ي ك ل
(Zümer, 39/7) (Furkân, 25/69)
Zamir çekmez Zamir çeker
Kelimenin aslından olan hê harfleri
ه� ت ـ� ن م� ت �ن� ل ئ Meryem, 19/46; Şuarâ, 26/116, 167 : ل
ه� ت ـ� ن م� ي �ن� ل ئ ف�قه� Alâk, 96/15 : ل Hûd, 11/91 : مان
�ه� Mü’minûn, 23/19 ; Sâffât, 37/42 : فواك
Bu kelimelerde bulunan HÊ harfleri uzatılmadan okunur;
çünkü zamir değildir.
SekteNefes almaksızın sesi kesmek
Kırâatimizde, Kurân’da dört yerde sekte vardır:
A- Durmak efdal olan, geçiş halinde sekte yapılacak olanlar : م
1- Yâsîn,36/52: ا م�ن� ن عث ا ه�ذامن� ب قد�ن ح�م�ن�مر� � ما وعد الر سكتة ط
2- Kehf, 18/1 : ه� ج�عل� ل م� ي )مAا ع�وجAاول A * قي �سا ا �ذ�ر ب �ن �ي ليدAا ح�ش
سكتة
kelimesinin sekteliع�وجAا okunuşu, aynen duruş halindeki gibi
tenvinsiz olarak medd-i tabîî’dir:
ا و"ج" .şeklinde ع�
B- Üzerinde durulmayan, her zaman sekte yapılacak olanlar :
1- Kıyâme, 75/27 : يل اق�ى * و �ر غت� الت ل �ذا ب � ا ال من� حك
Bاق * ر سكتة
2- Mutaffifîn, 83/14 : � ال انك ل� ر �وا ب ان �ه�م� ما ك عل�ى ق�لو�ب
�ون ب �س� ك ي سكتة
İmâle
Fethanın kesreye meylettirilerek okunmasıdır.
Başka bir ifade ile :
med harfi elif’in ses tonunun
med harfi yâ’nın ses tonuna
meylettirilerek okunmasıdır.
Kırâatlerin geneline baktığımızda:
�ى ، -1 �ث �ن ى ، ا غ�ش� ج�ى ، ص�ح�ى ، ي قل�ى ، سيها و��يها ، مج�ر� �يها ، س ن �يها ، ب ل v.s. gibi pek çok ت
elif-i maksûrede;
اء -2 h، ج اد ;gibi ecvef-i yâîlerde ز
وار� -3 �ب ل لد�ار� ، ا �هار� ، ا لن �اس� ، ا لن ين ، ا اف� �ك حال gibi mecrûr kelimelerdeki med harfi elif hecelerinde imâleli okunuşu görmekteyiz.
Kırâatimizde sadece:
يها مج�ر�(Hûd, 11/41)
kelimesindeki ر�ى hecesi
rê şeklinde imâle ile okunur.
Buradaki ê hecesinin ses tonu
aşağıdaki kelimelerde geçen
italik e harfinin ses tonundadır:
el âlem geç kalma hey şey = Mecrêhê
Özellikle rey kelimesinin ses tonundan da
bu ses tonu bulunabilir.
rê = M e c rê h ê
TeshîlSözlükte “kolaylaştırmak” demektir.
Kırâatimizde teshîl, sadece :
"ء ع�جم�ىiا(Fussilet, 41/44)
kelimesinde vardır.
Bu kelimedeki ikinci hemze:
Hemze ile med harfi elif arası
bir tonda okunur.
Bazıları bunu:
Hemze ile hê arası bir tonda okunur
şeklinde ifade etmişlerdir.
Yani ikinci hemze net olarak belirtilmez.
Kur’ânda :
��ه� �لل ا�ن �ئ �ل �ن� ا ي ر �لذ�ك ا
(Yûnus, 10/59; Neml, 27/59) (Yûnus, 10/51 ve 91) (En’âm, 6/143 ve 144)
şeklinde medd-i lâzım olarak okunan kelimeler :
"ء �ن ، ءا �ئ "ل ��ه�ا "ء لل �ن�ا ي ر لذ�ك ،şeklindeki asılları düşünülerek
ikinci hemzeler teshîl
ile de okunabilirler.
Recommended