Kur’ân Kırâatinde

Tecvid İncelikleri

MEDLER

Yard. Doç Dr. Rahim TUĞRAL

Dikkat Bu sunumdaki Arapça karakterleri

iyi görüntüleyebilmek ve

Rahat okuyabilmek için

bilgisayarınıza

önce “ARAPÇA DİL DESTEĞİ” yüklemeniz;

sonra da bu CD’de verdiğim

“Mushaf TR” karakterini kopyalamanız gerekir.

Bunu yapabilmek için

DENEME MASASI’ndan

Yazı Tiplerini bulun

Ve oraya “Mushaf TR” karakterini kopyalayın.

Med Harfi

Vâv Yê Elif

و ـــ ى ـــ ا ـــ

Med Sebebi

Hemze Sükûn

Harekeli olan elif Harekesiz harf

� ء � ا � ا ف ف� ا

Lâzım sükûn Ârız sükûn اق�ط� �ت� و�ص�ال� س� �اب و�ق�ف�ا ث

�ت� �اب و�ق�ف�ا و� و�ص�ال� ث İşareti cezim ve şedde Telâffuzda işareti

ـــ ـ�ـ ـ�ـ

Medd-i Tabîî

Med harfi + med sebebi yok = Medd-i Tabîî

يد! ، ح�م&ن� ، ش� ـ&ه� الر( � الل م �س� ه�ب�ون� ، ه&ذ�ا �م�ن �ئ ، ي

� ل س� � و� ر� �ب �ت (ه� ، د�او�د� ، و� ك �ن ه�ا ه�

Bir elif miktarı

Telâffuz Yönünden Mûsikî Yönünden

a) İki hece miktarı, a) Bir parmak kaldıracak kadar, b) İki hareke miktarı, b) Bir dörtlük zaman dilimi c) E lif diyecek kadar c) Bir vuruşluk zaman dilimi

bir miktar.

Neden E lif ? İki hece

� ل�ف� �ا ج�يم� ح�ا خ�ا د�ال� ذ�ال� ا �ا ث �ا ت با ا ز� ر�

�ن� ين� ص�اد� ض�اد� ط�ا ظ�ا ع�ي ين� ش� س��ن� غ�ي

�ا م� م�يم� و�او� ه�ا ي �اف� ال� ف�ا ق�اف� ك

Neden bir parmak kaldıracak kadar ?

1- Kur’ân okumada bir elif miktarı, parmak kaldırarak gösterilir.

2- Mûsikîde notaların ölçüsünü belirtmek için bir tempo işaretidir.

Medd-i tabîî’de

Bir elif miktarını

Terk etmeden okumak Fazla uzatmadan okumak

farz vâcip

derecesindedir.

Meselâ

�ر� * �وث �ك �اك� ال �ن �ع�ط�ي Pا ا ـــ �ن �ر� * ا �وث �ك �Pاك� ال �ن �ع�ط�ي Pا ا ـــ �ن ا�ر� �وث �ك �ك� ال �ن �ع�ط�ي �ن( ا * ا

�اف�ر�ين� * �ك � ال �ق�و�م �ا ع�ل�ى ال ن �ص�ر� �اف�ر�ين� * ف�ان �ك � ال �ق�و�م �Pا ع�ل�ى ال ن �ص�ر� ف�ان�اف�ر�ين� �ك � ال �ق�و�م ن� ع�ل�ى ال �ص�ر� ف�ان

Farzı terk Vâcibi terk Normal Yanlış okuma Hoş olmayan okuma Doğru okuma

Medd-i MuttasılMed harfi + med sebebi hemze = medd-i muttasıl

aynı kelimede

�Pوء� �ن �ت وء! ل Pا س�� يئ ��ه� �ل� ه �ئ و�Pاء ح�ال ج�Pاء� س�

Hemzeler, çoğunlukla küçüktür. İstisnâları:

�ه�م� &ت يا ��خ� &ى ه Pوا ـ �لسـ � ، ا �Pوا �ب �ن� ت ا ،

Karabaş Tecvidindeki ifade :

Medd-i muttasılın meddi vâciptir.

Müttefekun aleyh olduğu için.

Müttefekun aleyh demek:

“Cemî kurrâ med ettiler alâ merâtibihim, kasr etmediler”

demektir.

Kırâat İmamları

Med edenler ve mertebeleri Kasr edenler1 elif : Okuyan yok

2 elif : Kâlûn, İbn Kesîr, Ebû Amr, d Ebû Ca’fer, Ya’kûb ö3 elif : İbn Âmir, Kisâî, Halef r4 elif : Âsım t5 elif : Verş, Hamza mertebe

- - - - - - - - - - - - - bir eliften fazla okumada - - - -- - - - - - - - - - - ittifak

Görüldüğü üzere medd-i muttasıl kırâat imamlarının tercihleri doğrultusunda

bir eliften fazlauzatılarak okunmaktadır.

Âsım kırâatine göre dört elif miktarı uzatılarak okunur. Hızlı okumalarda iki elif miktarı uzatılarak okunabilir.

Medd-i Munfasıl Med harfi + med sebebi hemze = medd-i munfasıl

ayrı kelimede

Pى � ين� ا � ب �ر� Zه�ا م�وس&Pى ا �ي �Pا ا �ز�ل� ي �ن ��و�م�Pا ا ه ه��م� ك �ف�س� �ن �خ�اف� ق�Pوا ا ا

Hemzeler, çoğunlukla uzundur. İstisnâları :

ؤال�ء� ، � ى ء� ه �و� �ل �ب �ي �ت� ، ل �ن �د� ، ق�الو�Pا ء� ا �ل &Pى ء�ا �ت �ل �ا و�ي ��ي ه�ا �ن �ه�ت &ل �ر� ، ق�الو�Pا ء� ا ك �ش� ا

Karabaş Tecvidinde:

Medd-i munfasılın meddi câizdir.

Muhtelefün fîh olduğu için.

Muhtelefün fîh demek:

“Bazı kurrâ med ettiler, bazı kurrâ kasr ettiler” demektir.

Kırâat İmamları

Med edenler Kasr edenler 1 elif : Kâlûn, İbn Kesîr,

Ebû Amr, Ya’kûp, Ebû Ca’fer,

2 elif : Kâlûn, Dûrî (Ebû Amr’in râvîsi),

3 elif : İbn Âmir, Kisâî, Halef

4 elif : Âsım

5 elif : Verş, Hamza

- - - - - - - - - - - - - bir eliften fazla okumada - - - -- - - - - - - - - - - ihtilâf

Görüldüğü üzere medd-i munfasılı

bir eliften fazla uzatan kırâat imamları olduğu gibi

Bir elif uzatarak okuyan imamlar da vardır.

Âsım kırâatine göre dört elif miktarı uzatılarak okunur. Hızlı

okumalarda bir elif miktarı uzatılarak okunabilir.

Medd-i LâzımMed harfi + med sebebi = medd-i lâzım

lâzım sükûn

Medd-i lâzım dört grupta incelenir :

a. Medd-i lâzım kelime-i müsakkale : ى �م�ر�Pو �ا �ح�Pاق(ة� ت �ل ��خ�Pاص(ة! ا ه

b. Medd-i lâzım kelime-i muhaffefe : ن�& �ئ &ل ا

c. Medd-i lâzım harf-i müsakkal : ) يم� ي مP )ط�ا Pط&س�� ه ه ’in sîni

P ��ال يم� ( م � �ل�ف� ال ��)ا ه ’in lâmı

d. Medd-i lâzım harf-i muhaffef : ) ا �م� ر� �ل�ف� ال Pر& ) ا nın lâmı’ ال

ين� ( �ا &سP ) ي هي ’nin sîni;

ve ) �ون� ;نP )ن

) قP )ق�اف�

Medd-i lâzımın meddi vâciptir.

Müttefekun aleyh olduğu için.

Medd-i lâzımı, bütün kırâat imamları dört elif miktarı uzatarak okur.

Hızlı okumalarda üç elif miktarı uzatılarak okunabilir.

Medd-i ÂrızMed harfi + med sebebi = medd-i ârız

ârız sükûn

* ين� � ت �س� * ن ين� � ال �و�م �ك� ي ه�م�ال �� ين� ه � �ع�ال بp ال ه�ر� *

Medd-i ârız’da şu soru sorulur :

Kaç vecih câizdir?

Anlamı :

Kaç çeşit okunabilir? Kaç türlü okunabilir?

demektir.

Bu soruya cevap vermek için

Son harfin (sükûn-u ârız’ın asıl) harekesini

bilmek gerekir.

ين� * � �ع�ال بp ال ه�ر�

Tul Tevassut Kasr 4 elif 2-3 elif 1 elif

ين� * � ال �و�م �ك� ي ��م�ال ه

Tul Tevassut Kasr Revm 4 elif 2-3 elif 1 elif 1 elif ile

ين�* � ت �س� ه�ن

Tul Tevassut Kasr Tul (işmâm) Tevassut (işmâm) Kasr (işmâm) Revm 4 2-3 1 4 2-3 1 1

Revm: Harekeyi hafif bir sesle belirtmektir.

Revmde hafif bir sesle de olsa

hareke belirtildiğinden,

medd-i tabîî’ye benzer

bir durum meydana gelir

ve revm kasr (bir elif) ile yapılır.

İşmâm : Sükûndan sonra dudakları (ileri uzatarak) yummaktır.

İşmâm tûl, tevassut ve kasr ile yapılır.

Revm ve işmâm niçin yapılır ? Hikmeti nedir ?

Revm ve işmâm, i’râbı belirterek okumaktır.

Okuyucunun yakınında olan ve kulağı iyi duyan

herkes revmi anlar.

Okuyucunun dudağını gören

herkes de işmâm yapıldığını farkeder.

“Revm körler içindir, işmâm sağırlar içindir”

ifadesini doğru bulmuyoruz.

Medd-i ârızın meddi câizdir.

Medd-i ârızı, bütün kırâat imamları

bir elifle dört elif arası bir miktarda uzatarak okur.

Ancak yavaş okumalarda dört,

orta okumalarda iki veya üç,

hızlı okumalarda ise bir elif

tercih edilir.

Medd-i Lîn

Lîn harfi + sükûn = medd-i lîn

Medd-i lîn

lâzım sükûn ârız sükûn

Pح&م * �و�م! � ن * و� ال �ف� * و�الص(ي �ل� (ي و�ج�ع�ل� ال

Pع& Pه&ي صPعPسPقP ك

Medd-i lîn’de de

Kaç vecih câizdir?

sorusu sorulur .

Sükûn-u lâzım ile meydana gelen

medd-i lîn’de iki vecih câizdir.

P &ك صPعPه&ي ve Pح&مPعPقPس

�ن� ع�ي Tul Tevassut

Sükûn-u ârız ile meydana gelen medd-i lîn aynen medd-i ârız gibidir.

�ل� (ي * و�ج�ع�ل� ال

Tul Tevassut Kasr 3 elif 2-1 elif 0 elif

�ف� * و�الص(ي �

Tul Tevassut Kasr Revm 3 elif 2-1 elif 0 elif 0 elif ile

�و�م! � ن * و� ال

Tul Tevassut Kasr Tul (işmâm) Tevassut (işmâm) Kasr (işmâm) Revm 3 2-1 0 3 1-2 0 0

Medd-i lîndeki med miktarlarının birer elif düşük olması

Med harfinin tabiatında bir elif çekme özelliği var; Lîn harfinin tabiatında bir elif çekme özelliği yoktur. Nitekim medd-i ârız olan kelimede durulmayıpgeçilecek olursa, bir elif çekilerek okunur.

Medd-i lîn olan kelimede durulmayıp geçilecek olursa, bir elif çekilmez.

Fâtiha ve Kureyş sûrelerindeki âyetlerihem durarak hem de geçerek okuyacak olursak,

durumu daha iyi anlayabiliriz.

Medd-i Muttasıl – Medd-i Lâzım

Mukayesesi

Medd-i Muttasıl Medd-i Lâzım

Medd-i Mutasılın meddi vâcib Meddi Lâzımın meddi vâcib

(bir eliften fazla çekmek vâcib) (Dört elif çekmek vâcib)

2 – 3 - 4 - 5 elif olarak 4 elif

uyduğun imama göre her bir imama göre

Müttefekun aleyhtir Müttefekun aleyhtir

Kırâat imamları, 1 eliften Kırâat imamları dört elif

fazla çekme hususunda çekme hususunda

ittifak ettiler ittifak ettiler

Medd-i Munfasıl – Medd-i Ârız Mukayesesi

Medd-i Munfasıl Medd-i Ârız

Medd-i Munfasılın meddi câiz Meddi Ârızın meddi câiz (1- 5 arası elif çekmek câiz) (1- 4 arası elif çekmek câiz)

uyduğun imama göre her bir imama göre 1 elif ya da 1’den fazla 1 elifle 4 elif arasında 2-3-4-5 elif miktarı her hangi bir miktarla okumak câizdir. okumak câizdir.