View
6
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
SU’EGA AOAO TAUSAGA 12 A SĀMOA
GAGANA SĀMOA 2016
PEPA FESILI ma TALI Taimi Fa’atulagaina: 3 Ītūla & 10 Minute
FA’ATONUGA 1. E 10 minute e faitau ai ae le’i amata ona tusi au tali. 2. Tusi lau Nūmera A’oga (SEN) i le avanoa olo’o i le tulimanu taumatau pito i luga
o le itūlau lenei. 3. Tali ‘UMA FESILI. Tusi tali i avanoa olo’o i totonu o lenei Pepa. 4. Āfai e te mana’omia nisi pepa mo tali, ‘ona fesili lea mo nisi pepa fa’aopoopo. Tusi
lau Nūmera A’oga(SEN) i pepa fa’aopoopo ‘uma ma tusi manino ai ma nūmera o fesili. Fa’apipi’i ‘uma pepa fa’aopoopo i le vāega olo’o iai fesili na taliina i pepa fa’aopoopo.
ĀLĀFUA
ITŪLAU TAIMI
(minute) TOGI
1:GAGANA - FAITAUGĀLAULU 1 2 30 16
2: A’OINA O GAGANA - FAITAUGĀLAULU 2 5 30 16
3: FA’AMAUMAUGA & FETUFAA’IGA - GAGANA FA’AMAUINA & TALATU’U 8 44 24
4: FESO’OTA’IGA 12 36 20
5: AGANU’U MA AGAIFANUA 16 20 12
6: TA’ALOGA MA FA’AFIAFIAGA 18 20 12
AOFA’IGA 180 100
Siaki le Pepa po’o ‘atoa ītūlau mai le 2-26 i le fa’asologa sa’o.
TU’U LE PEPA LENEI I LE FAISU’EGA PE‘Ā MAE’A LE SU’EGA.
NŪMERA Ā’OGA
2
ĀLAFUA1 : FAITAUGĀLAULU 1 16 TOGI 1 – A : ILOILOGA O LE GAGANA O TUSITUSIGA Fa’atonuga :
Faitau manino le tusitusiga olo’o i lalo ona tali ai lea o fesili olo’o mulimuli mai.
1. “Siaula Elena, e fa’apefea ona e faimai ou te le alofa ia te oe ma tamaiti? O fea se tama valea ua le alofa i sana fanau?
2. O oe o le taunu’uga o tafega o o’umanao. E fa’apefea ona ou le
manatunatu ia te oe? 3. E le gata i lena, a o la ta fanau ua matutua ma ua lata ina iu a latou
ā’oga. O le mea lea, soia e te saga tumau i ou uiga le talitonu. 4. Va’ai oe ua limasefulu o’u tausaga. O le a se isi mea ou te manao ai i le
lalolagi ae maumau ai le ola? 5. Elena, ou te fai atu a ou sao i Niu Sila ma maua sa’u galuega, na o le
tupe lava ou te ola ai olea ou pule ai a o tupe uma o lo’u totogi e teu. Ou te manao ia ou foi mai ma le mea atoa. E fia fa’atau se ta’avale ma fau so tatou falepapalagi; fai so tatou faleoloa ma fai sa ta atinae povi. Olea maua tagata faigaluega e taina ma fa’ato’a se fanua fou ia lava le koko ma le niu aua tamaiti.” O upu malie na a Ioane i lona to’alua, ua milo fa’atasi ai lagona o le Tusi Paia ma le lalolagi.
6. Ua fa’atafa le tamaloa ma fa’asaga i lona to’alua o Elena ona te’e lea o
lona ulu i lona alofilima lautele a o ta’oto lona itū i le aluga olo’o tu ai lona tulilima taumatau.
7. O Elena, olo’o ta’oto taliaga ma fa’asolo ona mafaufauga e uiga i le
manao o lana tane pe se mea moni po’o se fa’alata foi. Po o le mea ua toe fafau foi e Ioane se isi togafiti e fa’asese ai lona mafaufau, a ua iai foi se teine ua manao ai, ‘auā o uiga ia o Ioane, talu lava ona la nonofo o fai amio lava, lenei ua to’avalu la la fanau, e le uma lava le faialaga o leneitamaloa.
Se Vāega o le Tala; “Ioane ma Elena” Tusia: Agafili La’au Tuitolova’a
3
1.1 Palakalafa 1: “Siaula Elena, e fa’apefea ona e fai mai ou te le alofa ia te oe ma tamaiti?”
Tusi mai le aofaiga o upu o faiā olo’o i le fuai’upu. _____________________________________________________ 1.2 O oe o le taunu’uga o tafega o lo’u manao. O le a le vāega o le gagana olo’o iai le upu olo’o vase lalo? _____________________________________________________
1.3 E fa’apefea ona ou le manatunatu ia te oe? Tusi sau fuai’upu e fa’aaogā ai le ‘upu olo’o vase lalo i lona tulaga o le nauna? _____________________________________________________
1.4 Va’ai oe ua limasefulu o’u tausaga. A limasefulu talo, o le a lona faitauga fa’asāmoa? _____________________________________________________ 1.5 O le a se isi mea ou te manao ai i le lalolagi ae maumau ai le ola? O le a se uiga faigofie o lea fa’aupuga a le tusitala? _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
1.6 Palakalafa 5. Faitau ia malamalama atili ona fa’amatala mai lea po o le ā sou
lagona i lea palakalafa o le tala. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Tomai ‘ausia 1
Tomai ‘ausia 1
Tomai ‘ausia 1
Tomai ‘ausia 1
Tomai ‘ausia 2
Tomai ‘ausia 3
4
1.7 Fa’amatala manino mai le ituaiga gagana olo’o tusia ai lenei tala ma aumai ni fa’ataitaiga mai le tala e lagolago ai ou manatu. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________ 1.8 Fa’amatala mai se fe’ese’eseaiga ua atagia mai lenei tala ma aumai sau
fautuaga e fo’ia ai lenei fa’afitauli. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Tomai ‘ausia 3
Tomai ‘ausia 4
5
ĀLAFUA2 : FAITAUGĀLAULU 2 16 TOGI
2 – A :ILOILOGA O LE GAGANA O TUSITUSIGA Fa’atonuga:
2.1 O gāfea o Sāmoa e iai le Fafā o Sauali’i?
___________________________________________________
Faitau manino le tusitusiga olo’o i lalo ona tali lea o fesili olo’o mulimuli mai. Fa’aaogā avanoa ua saunia e tusi ai lau tali.
FA’ASILASILAGA 1. Matou te fa’atulou atu i ou paia ma mamalu sauo’o Sāmoa o oe o le ao
mamala. E afua mai i le oneone le ufitia nai le Matāsaua seia pā’ia le fafā o sauali’i na to ai manū o mālō. Tulou! Tulouia! Tulouna lava.
2. O lea ua mavae atu āva ma atu vasa i le te’i mai o le tai ma le fisaga o
le matagi. O lea foi ua toe lua aso tatou fa’amanatu ma fa’amamalu le fanau mai o le Mesia na valoia, a o tumau pea lo outou soifua manuia i la tatou folauga i lenei tausaga.
3. O le mea lea matou te valuvalusia a’a o le fau ma tatalo atu i suli uma o
le suafa Aumauinu’u’ese olo’o alala ma pāpā’a’ao i so’o se tafa o lenei atunu’u e fa’apea. O le a faia le feiloa’iga a lo tatou ‘āiga, i le laoa i Lepae i lo tatou nu’u o Fanuatapu, sei filitāgaga ai le tōfā ma le fa’autaga i se tasi na te tausia lo tatou ‘āiga ua loa tausaga o tu’ufua.
4. O le a faia lea i le aso 30 o Utuvamua, 2016 i le taupaletū o le la. 5. Fa’amolemole ia fa’autagia mai lenei fa’asilasilaga. O lou le auai mai, o
le a le taofia ai se finagalo e autasi i ai lenei ‘āiga. 6. E faia ma le agaga fa’aaloalo tele; Suli o Aumauinu’u’ese Leo’o Ma ē olo’o nonofo i le ‘Āiga. Tusia: Matiu Matāvai Tautunu Aumua
Tomai ‘ausia1
6
2.2 Fa’amālamalama lelei mai le uiga o le fa’aupuga; ‘ua te’i le tai’ ma Fa’ailoa mai foliga va’aia o le tai lenei.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
2.3 O le a le fa’afeagai o le ‘fisaga le matagi’?
_______________________________________________________
2.4 Ta’u mai le masina tonu o le tausaga olo’o tusia ai le fa’asalalauga.
______________________________________________________
2.5 O le a le suli sa’ota?
______________________________________________________
2.6 Ta’u mai le talatu’u e mafua ai le alaga’upu; “Matou te valuvalusia a’a o le fau.”
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
2.7 Fa’amatala manino mai le māsina o le tausaga ua ta’ua o Utuvāmua ma
fa’ailoa mai ni mea tāua i lea masina ia Sāmoa.
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
Tomai ‘ausia2
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia2
7
2.8 O aso anamua sa fa’alagolago le tauga o le taimi i vāegaese’ese o le la. Fa’atusatusa taimi nei le usutau a Sāmoa ma uati e pei ona fa’aaogāina i le taimi nei.
Fa’ataitaiga: soliata le la - 12.00 aoauli (i) Taupaletu le la - _______________________
(ii) Fa’anaelupe le la - _______________________
(iii) Faliu le la - _______________________ 2.9 O oe o le suli o Aumauinu’u’ese Leo’o, olo’o iai i le feiloaiga lenei. Ua vevesi
le ‘āiga ona ua fiamatai uma itupaepae o le ‘āiga. Tusi lelei mai lau apoapoa’iga na faia i lea aso na mafua ai ona filemu le ‘āiga ma fo’ia ai le vevesi. Ia ‘oa le gagana, ‘anoa, sa’o ma logomalie i le faitau.
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
Tomai ‘ausia 3
Tomai ‘ausia 4
8
ĀLAFUA3:FA’AMAUMAUGA MA FETUFA’AIGA 24 TOGI 3 -A :TUSIGĀTALA Fa’atonuga: Ulutala 1. Ua ta lelavā ma 2. Matua e, fa’afetai mo la lua tapuaiga 3. O le alofa e leai sona tuaoi 4. O lou lumanai manuia 5. Faiaoga e fa’amagalo mai au. _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________ _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
Filifili se Ulutala se tasi mai le lisi olo’o i lalo e tusi ai lau tala. Ia ‘anoa ma logomālie i le faitau. Ia sa’o le gagana ma le tusiga o ‘upu.
Tomai ‘ausia
1
1
1
2
2
3
4
LT
9
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
10
3-E: GAGANA FA’AMAUINA Fa’atonuga: 3.8 Tusi mai le igoa o le Tala. ______________________________________________________
3.9 O ai le Tusitala? ______________________________________________________
3.10 Tusi mai le igoa o le Tusi na siitia mai ai. ______________________________________________________
3.11 Fa’amatala manino mai se tagata ‘autū o lea tala e te matuā fiafia i ai ma
aumai le mafua’aga e te fiafia ai i lea tagata ‘autū. ______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
Filifili se tala se tasi sa talanoaina i totonu o la tou vasega e pei o se Tala Moni, Tala Pu’upu’upo o se Tala Fatu.
Fa’aaogā na o tala olo’o fa’amauina i le Fa’asinoala. Tusi lau tali i avanoa ua saunia.
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia3
11
3-I: ILOILOGA O TALATU’U Fa’atonuga: 3.12 Tusi mai se alagā’upu se tasi e mauamai i lea talatu’u. ________________________________________________________
________________________________________________________ 3.13 Fa’ailoa mai se tōfiga se tasi na maua mai i lea talatu’u. ________________________________________________________
________________________________________________________ 3.14 O le ā se a’oa’ogaaogāua e mauamaii lea talatu’u e feso’otai ma louolaga o
asouma? ________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
Fa’aaogā leTalatu’u sa su’esu’eina i la touvasega e tali ai fesili olo’o mulimuli mai.
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia2
12
ĀLAFUA4 : FESO’OTAIGA I ALA FA’ASALALAU 20 TOGI 4 – A: FESO’OTAIGA Fa’atonuga :
Fa’aāoga le ‘autūolo’o i lalo e taliaifesiliolo’omulimulimai (4.1- 4.11) Fa’aāogaavanoauasaunia e tusiai au tali.
Sa Pusī ma Sa Fe’ē, omaitatoufuli le ma’aiaGaē’e
E tealu e avelenaGaganaSāmoa o le a loulumanai e mauaai? 1. O Sāmoa o le atunu’u e sapi. O le atunu’u e faumālō ma taofisā.
O le atunu’u e fulufululele i lanamau, taiaia ae le atoalanu o le nuanua ma li’o o le masina i tafa e lasi o lonafa’asinomaga. O le faleā’ogamuamua o le tagataSāmoa o onamātua. E fafaga i upu ma tala ma fa’afailele i la ta gagana.
2. O leneifolasaga e afuamaii se lafoga e masanionafa’alogoi ai e
fa’apea:“E tealu e avelenaGaganaSāmoa o le a loulumanai emauamaiai?” O leneilafogaua le gatainafa’alogoai i totonu o ā’oga, ae fa’apeafoi i‘āiga, nu’u ma ekalesia. E le taumatefoiolo’ofa’alogoina i atunu’u e mamao, ma uaatiliai lava ona le amanaia efanau le tāua o la ta GaganaSāmoa. O le fesilie tulaimai: A o ai la o le a tu’u i ai la ta gagana?
3. O le aagaileneifolasaga i le mafua’aga o le va’aifa’atauva’a o
fanau i la ta gagana iā’oga i Sāmoa. Uamatauinafoi le to’atele o tamaitiSāmoaua le fiafia e ave le GaganaSāmoape a filifilimatā’upu e avemoSu’ega o le SC ma le SSLC.O fesili o le atuliaufulu i leneifolasaga:Aiseaua le fiafiaaineitamaiti e ave le gaganaSāmoa? O a nia’afiaga o la ta GaganaSāmoaona o le lēfa’amalosia o le tauavega i totonu o ā’oga? E mauaeasoulumanailelei i la ta GaganaSāmoa?
4. Afai o le a liutinoleneifeau, e le pine o le a gaē’e le ma’a. E le pine
o le a fuli le ma’a.Ioe, le ma’a lea o le fa’atauaina o la ta GaganaSāmoa‘auā o la ta measina, o le tafa o lo ta fa’asinomaga.
Se vaega o le folasaga : MatiuMatāvaiTautunu ma Dr MoeimanonoFouva’a Fonotaga FAGASA, 2013 Palmerton North, NZ :FafagaFanau i ‘Upu ma Tala.
13
4.1 Laina 1: O Sāmoa o le atunu’u e sapi. O le a se ‘upu e uigatutusa?
__________________________________________
4.2 O le a le uiga o le ‘uputaofisa? __________________________________________ 4.3 Tau mai se vaega e tasi o le fa’asinomaga o Samoa olo’ota’ua i le tala.
__________________________________________ 4.4 O le fesili o le a tuliaufulu i leneifolasaga. O le a le uigafaigofie o lea fuaitau? _____________________________________________________
_____________________________________________________
4.5 O le a le saotaua o Misionare i la ta GaganaSāmoa? _____________________________________________________
_____________________________________________________ O fesiliolo’omulimulimai o le aagai lea i le malamalamagaialafa’asalalau ma vāegaese’ese o le aganu’u a Sāmoa. 4.6 Fa’ailoamai le talatu’u e mafuaai le alaga’upuolo’o ‘autū iai le Folasaga. _____________________________________________________
_____________________________________________________
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
14
4.7 Fa’amatalaleleimai le ‘ese’esega o le sa o le tufugafauva’a ma le sa o le vaogagana o le maliu. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
4.8 O a nifa’ailogava’aia e iloaaiuatu’umālō se ali’itāuao se nu’u? _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
4.9 Fa’amalamalamamaivāeganei e tolu o le masina, atoali’o le masina, masinauafano ‘ele’elema lemasinamātofitofi. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Tomai ‘ausia2
Tomai ‘ausia2
Tomai ‘ausia3
15
4.10 Fa’amatalamaininafa se tolu o le Saofaiga a Tamaitai. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
4.11 Fa’amatalamaninomai le mafua’aga o le alaga’upulenei; A pā’ia le pa i Fualaga, sua le tuli‘auā le Ali’i o ‘āiga. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Tomai ‘ausia3
Tomai ‘ausia4
16
ĀLAFUA5 : AGANU’U MA AGAIFANUA 12 TOGI 5 – A: TALATU’U Fa’atonuga : 5.1 Fa’ailoamai le talatu’u e iai le alaga’upu lea; Uataia le ulu, sa’e le vae. ______________________________________________________
5.2 Fa’auma e oe le alaga’upu lea mai le talatu’uiasina ma lana tuna;
E pupulamaimata o le ______________________ 5.3 O le a le talatu’u e mafuaai le Gafa o le ufi? ______________________________________________________ 5 – E :FA’ATUFUGAGA 5.4 Fa’amalamalamamainimafua’aga e usuai le nu’upe a taunu’utufuga. ______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
Faitaumaninofesilionatusi lea o lautali i avanoauasaunia.
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia2
17
5.5 Tusimainialaga’upu se 3 e mauamaii le Fa’atufugaga o faugava’a/tagava’a. _______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________ 5 – I: FA’AFANUA
5.6 Fa’ailoamaipo’ofeanu’upo’oitūmālō o Sāmoa e iaivavaunei a le atunu’u, Vaitilofia, ana o Va’atausili, Nu’usafe’e ma Namu’a. _______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
Tomai ‘ausia3
Tomai ‘ausia4
18
ĀLAFUA 6: TA’ALOGA MA FA’AFIAFIAGA 12 TOGI 6 – A: TA’ALOGA FA’ASĀMOA
Fa’atonuga:
6.1 Ta’umai se igoao se taonafa’aaogā i le ta’aloga o le Tologa.
__________________________________________________ 6.2 O le a le ta’aloga a Sāmoa e mafuaai le alaga’upu‘Uatini le uto, ua tau le ‘ai, e pei o le ‘upu i le faiva i vai.’ __________________________________________________ 6.3 Fa’ailoamai le ta’aloga a Sāmoa e iai le alaga’upu; Uatuliapaga. __________________________________________________ 6.4 O le a le isita’uga o le ta’aloga o le Taulafoga? __________________________________________________ 6.5 Fa’amalamalamaleleimai le feso’otaiga o le alaga’upuolo’otusia ilalo ma le soifuaga o le tagata ma fa’ailoamai le ta’aloga e mafuamaiai. “O le taouatu’ua i le fa” __________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
Taliumafesili o le vāega lea i avanoauasaunia.
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia1
Tomai ‘ausia3
19
6 – E: FA’AFIAFIAGA FA’ASAMOA MONI
6.6 O le a le ‘ese’esega o le sivauata’ua o le fa’ataupati ma le aiuli?
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________ 6.7 Fa’amalamalamamai le fa’afiafiaga a Sāmoa e iaiuiga o vaogagananei; Sasae le mata o le aitu ma le uaaluatu le afi. _____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
Tomai ‘ausia3
Tomai ‘ausia2
20
GAGANA SĀMOA
2016
(Mō le Togipepa)
ĀLĀFUA TOGI TOGI
‘AUSIA TOGI
AOFA’I
1:GAGANA - FAITAUGĀLAULU 1 16
2: A’OINA O GAGANA - FAITAUGĀLAULU 2 16
3: FA’AMAUMAUGA & FETUFAA’IGA - GAGANA FA’AMAUINA & TALATU’U 24
4: FESO’OTA’IGA 20
5: AGANU’U MA AGAIFANUA 12
6: TA’ALOGA MA FA’AFIAFIAGA 12
AOFA’IGA 100
NūmeraA’oga
Recommended