View
53
Download
0
Category
Preview:
DESCRIPTION
Jak zwiększyć polską konkurencyjność. Ryszard Petru Przewodniczący TEP. Wstęp. Szybki wzrost gospodarczy Polski w ostatnim dwudziestoleciu zawdzięczamy restrukturyzacji gospodarki i efektowi doganiania - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Jak zwiększyć polską konkurencyjność
Ryszard Petru
Przewodniczący TEP
Wstęp
• Szybki wzrost gospodarczy Polski w ostatnim dwudziestoleciu zawdzięczamy restrukturyzacji gospodarki i efektowi doganiania
• Przyrost produktywności brał się ze zmian struktury gospodarki, napływu know-how (imitacja) i umiejętności jego absorpcji (kwalifikacji pracowników, jakości prawa gospodarczego, poziomu infrastruktury)
• W krajach wysoko rozwiniętych przyrost PKB na zatrudnionego wynika głównie z przyrostu TFP (total factor productivity)
• W Polsce dalszy przyrost PKB na zatrudnionego i płac będzie wiązał się głównie z TFP, a więc to o utrzymanie jej wysokiej dynamiki powinna troszczyć się polityka gospodarcza
• Dyskusja powinna więc zaadresować te słabości polskiej gospodarki, których usunięcie będzie kluczowe dla zwiększenia potencjału wzrostu
Diagnoza - wyzwania
• Duża nierównowaga fiskalna • Niski poziom oszczędności i inwestycji w relacji do PKB• Inwestycje publiczne finansowane głównie z oszczędności zagranicznych i długu• skupienie FDI na branżach średniozaawansowanych o ograniczonym potencjale wzrostu• Ograniczone możliwości dalszego zadłużania się (w relacji do PKB) sektora publicznego
oraz całej gospodarki za granicą
W wymiarze makroekonomicznym
• Rynek pracy - niska aktywność zawodowa, negatywna demografia, nisko produktywna część siły roboczej, emigracja
• Edukacja niedostosowana do wymogów nowoczesnej gospodarki. Brak współpracy pomiędzy uczelniami i przedsiębiorstwami
• Nieprzyjazne i nieprzejrzyste prawo (sądownictwo, regulacje gospodarcze, podatki)
• Niska innowacyjność i jej ranga w agendzie zadań państwa• Nieefektywna, źle oceniana przez obywateli administracja
W wymiarze strukturalnym
Mniej Polaków jest aktywnych i pracuje
niż obywateli UE
Rys. 8. Prognozy demograficzne dla Polski
Społeczeństwo polskie się starzeje, a populacja
kurczy
Rosnąca nierównowaga fiskalna osłabia skuteczność działania państwa i podnosi
ryzyko inwestycji prywatnych
Rysunek 1. Podstawowe dane makroekonomiczne Polski w latach 1995–2012
* kolorem granatowym wyróżniono okresy szybkiego (powyżej 2% PKB rocznie), natomiast kolorem pomarańczowym okresy wolnego (poniżej 2% PKB rocznie) wzrostu polskiej gospodarki ** po 2004 r. stopa bezrobocia BAEL
Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Oszczędności i inwestycje nie finansują rozwoju tak efektywnie jak w innych
krajachRysunek 8. Inwestycje i oszczędności jako % PKB
Źródło: Raport „Konkurencyjna Polska - opracowanie na podstawie danych Banku Światowego oraz UNCTAD
Dynamika wydajności pracy nie gwarantuje dogonienia państw rozwiniętych w
horyzoncie pokolenia
Źródło: Bank Światowy
Rysunek 4. Wydajność pracy (PKB na zatrudnionego) w wybranych krajach wg parytetu siły nabywczej w latach 2004–2011
Prawo nie sprzyja działalności gospodarczej, zniechęcając biznes do produktywnego działania
Polska nie inwestuje w innowacyjność, osiąga więc słabe wyniki na tym polu
Niska jakość instytucji publicznych podważa zaufanie obywateli do państwa i zniechęca firmy do
inwestowania
* Im niższy wskaźnik tym lepszy wynik
11,624,2
16,721,9 20,5
30,218,7 22,3
4,5
21,6
11
724
2274
589
489
413
328116 27 25
437
Usługi nierynkow
e
Usługi rynkowe
Budow-nictwo
Handel i naprawy
Przetwór-stwo
przem.
Usługi finansowe
Górnictwo Przed. użytecz.
publicznej
Rolnictwo Ogółem
Miejsca pracy powstałe w latach 2004-2011 (w tys.)
Miejsca pracy tworzone są głównie w usługach, często
o niskiej produktywności
* kursy z 2005 r.Źródło: Eurostat
Wartość dodana na zatrudnionego, tys. EUR* (2011)
Konkurencyjność Polski na tle EŚW*
(Pozycja**: 68/68)
Konkurencyjność na poziomie makroekonomicznym (69/67)
Konkurencyjność na poziomie mikroekonomicznym (68/70)
Infr. społeczna i instytucje polityczne
(66/72)
Podstawowa edukacja i
zdrowie (40/44)
Polityka makroekonomiczna
(74/58)
Otoczenie biznesowe
(68/73)
Wyrafinowanie firm
(66/66)
Uwarunkowania (69/63)
Popyt (72/94)
Sektory pokrewne i wspierające oraz
klastry (64/68)
Warunki konkurowania
(68/66)
Instytucje polityczne
(97/96)
Rządy prawa(60/76)
Infrastruktura
logistyczna(85/63)
Infr. komunikacyjn
a(44/41)
Administracja(87/68)
Infr. rynków finansowych.
(61/78)
Infr. Innowa-cyjności(68/65)
Efekt. oper. i myślenie
strategiczne(71/69)
Praktyki w zakresie
organizacji(67/72)
Umiędzynaro-dowienie
firm(61/56)
Nie wyróżniamy się na tle krajów EŚW
* Kraje EŚW będące członkami UE; kolor szary oznacza zbliżony poziom konkurencyjności, kolor jasnozielony oznacza niewielką przewagę konkurencyjną Polski (wobec EŚW), ciemnozielony znaczącą przewagę konkurencyjną Polski, kolor jasno czerwony oznacza niewielką lukę konkurencyjności wobec EŚW, kolor ciemnoczerwony oznacza znaczącą lukę konkurencyjności ** Pozycja Polski/EŚW wśród wszystkich krajów (148) branych pod uwagę w analizie World Economic Forum
Źródło: analiza własna na bazie metodologii M.Portera (“The determinants of national competitiveness”) i danych/rankingu WEF
Konkurencyjność Polski na tle „Północy”*
(Pozycja**: 68/29)
Konkurencyjność na poziomie makroekonomicznym (69/32)
Konkurencyjność na poziomie mikroekonomicznym (68/24)
Infr. społeczna i instytucje polityczne
(66/20)
Podstawowa edukacja i
zdrowie (40/16)
Polityka makroekonomiczna
(74/54)
Otoczenie biznesowe
(68/26)
Wyrafinowanie firm
(66/21)
Uwarunkowania (69/29)
Popyt (72/27)
Sektory pokrewne i wspierające oraz
klastry (64/11)
Warunki konkurowania
(68/37)
Instytucje polityczne
(97/25)
Rządy prawa(60/19)
Infrastruktura
logistyczna(85/12)
Infr. komunikacyjn
a(44/22)
Administracja(87/64)
Infr. rynków finansowych.
(61/34)
Infr. Innowa-cyjności(68/15)
Efekt. oper. i myślenie
strategiczne(71/11)
Praktyki w zakresie
organizacji(67/27)
Umiędzynaro-dowienie
firm(61/25)
Znacznie ustępujemy krajom „Północy”
* Niemcy, Austria, Holandia, Belgia, Finlandia; kolor szary oznacza zbliżony poziom konkurencyjności, kolor jasnozielony oznacza niewielką przewagę konkurencyjną Polski (wobec Północy), ciemnozielony znaczącą przewagę konkurencyjną Polski, kolor jasno czerwony oznacza niewielką lukę konkurencyjności wobec Północy, kolor ciemnoczerwony oznacza znaczącą lukę konkurencyjności ** Pozycja wśród wszystkich krajów (148) branych pod uwagę w analizie World Economic Forum
Źródło: analiza własna na bazie metodologii M.Portera (“The determinants of national competitiveness”) i danych/rankingu WEF
Sukces transformacji 25-lecia nie gwarantuje sukcesu
w przyszłości – wiele krajów doświadczyło tego przed nami
Wniosek – bez jasnej agendy modernizacyjnej Polska ugrzęźnie w pułapce średniego dochodu
Global InnovationIndex 2012 rank
Employment rate, ages 15-64,
2000-2010 (%)
Average y/y energy intensity change 2000-2011 (%)
Doing Business 2012 rank
Abov
eth
e tr
ap
Austria 22 70,7 -0,8 32Finland 4 69,5 -1,7 11Ireland 9 67,1 -2,3 10Japan 25 75,6 -1,7 20South Korea 21 67,1 -2,3 8
In th
e tr
ap
Israel 17 58,8 -0,5 34Italy 36 57,8 -0,8 87Spain 29 62,3 -1,3 44Greece 66 60,5 -1,6 100Portugal 35 72,2 -1,1 30Poland 44 56,2 -2,5 62
Źródło: Eurostat, OECD, World Bank, World Energy Council
Rekomendacje
Rekomendacje - podział
Rekomendacje zostały wybrane i podzielone na:
pilne długoterminowe
Dla dokonania tego podziału przyjęto następujące kryteria:
pilna potrzeba realizacjirealność szybkiego wprowadzenia
Pilne Średnio-długofalowe
1. Lepsze warunki dla przedsiębiorczości
2.Przebudowa rynku pracy
zniesienie nadmiernych regulacji związanych z wejściem na rynek nowych przedsiębiorstw oraz z ich funkcjonowaniem i rozwojem
zmiana regulacji upadłościowych, tak aby zmniejszyć penalizację niepowodzeń gospodarczych
zmniejszenie zakresu sprawozdawczości i kontroli, zarówno w zakresie liczby, jak i zakresu działania instytucji kontrolnych
stabilność i prostota systemu podatkowego oraz chroniona sądowo pewność obrotu gospodarczego, głównie poprzez szybkie rozstrzyganie spraw gospodarczych i administracyjnych
zasadnicza reforma służb skarbowych oraz sądownictwa
oferowanie wszystkich procedur administracyjnych on-line
zwiększenie efektywności publicznych służb zatrudnienia i promocja elastycznych form zatrudnienia,
system podnoszenia kompetencji pracowników przez całe życie
zwiększenie opieki instytucjonalnej dla dzieci: przedszkola, świetlice, wyżywienie
Reforma specjalnych systemów emerytalnych – maksymalna integracjaz systemem powszechnym
wzrost zatrudnienia osób z niższym niż średnie poziomem wykształcenia poprzez rozbudowę kształcenia zawodowego i technicznego
zwiększenie możliwości migracji ze wsi do miast poprzez lepszą edukację na terenach wiejskich i lepszą dostępność mieszkań w miastach
aktywna polityka imigracyjna; do 2040 r. Polska powinna przyjąć 2-3 miliony imigrantów, głównie z bliskich nam kulturowo wschodnich krajów
Pilne Średnio-długofalowe
3. Prorozwojowe wykorzystanie środków unijnych
4. Nowoczesna administracja
prowadzenie polityki podażowej, czyli wykorzystanie inwestycji finansowanych ze środków unijnych wspierając sektor prywatny
weryfikacja projektów pod kątem ich długoterminowego wpływu na finanse samorządów (środki unijne zapewniają finansowanie inwestycji, ale nie zapewniają pokrycia kosztów utrzymania powstałej infrastruktury)
odejście od podejścia dążącego do maksymalizacji absorpcji, bez względu na efektywność wydatkowania środków
wspieranie PPP i zaadresowanie słabości obecnych rozwiązań: właściwy podziału ryzyk pomiędzy partnera prywatnego i publicznego; ograniczenie rękojmi wykonawcy; umiejętności prowadzenia procesu wyboru partnera prywatnego
przegląd i uproszczenie prawa, usprawnienie systemu jego egzekucji
przeprowadzenie całościowej modernizacji centrum rządu (oddzielenie policy-making od resortów zajmujących się administracją)
wykorzystanie projektu e-government do przeprowadzenia głębokich zmian organizacyjnych i procesowych
powołanie zespołu doradców strategicznych o jasno określonych kompetencjach – na podobieństwo RPP
wyznaczenie głównych celów modernizacyjnych do osiągnięcia w horyzoncie 2016 i wyznaczenie osób za nie odpowiedzialnych
Pilne Średnio-długofalowe
5. Wzrost oszczędności
utrzymanie zrównoważonego cyklicznie budżetu sektora publicznego
utrzymanie systemu obowiązkowych prywatnych funduszy emerytalnych
ulgi dla oszczędzających, zwłaszcza w długim okresie (prywatne filary systemu emerytalnego)
zmiany w systemie podatkowym wzmacniające konkurencyjność firm poprzez zapewnienie bodźców do inwestowania (maszyny i urządzenia, badania i rozwój) i tworzenia miejsc pracy (ulgi inwestycyjne/ przyspieszona amortyzacja)
wprowadzenie klauzuli wiążącej interpretacji przepisów prawa podatkowego
6. Nowa strategia integracji europejskiej
wymuszenie działań na rzecz konkurencyjności gospodarki
wprowadzenie euro przed rokiem 2020 - większa otwartość gospodarki i jej silniejsza międzynarodowa współzależność
zwiększenie stabilności politycznej i makroekonomicznej dzięki przystąpieniu do obszaru wspólnej waluty
zmiana reguł finansowania badań stosowanych, tak aby znacząco zwiększył się udział finansowania związanego z prowadzeniem badań, w tym badań stosowanych i wdrożeniowych finansowanych ze środków prywatnych
polityka uprzywilejowująca długoterminowe inwestowanie (i ponoszenie związanego z tym ryzyka)
podział uczelni na dydaktyczno-zawodowe oraz uniwersyteckie
infrastruktura wspierająca komercjalizację innowacyjnych pomysłów biznesowych
Dalszy wzrost wydatków publicznych na B+R do 1 % PKB w perspektywie 2025 i 1,5% w 2030
Pilne Średnio-długofalowe
7. Proinnowacyjna reorientacja gospodarki
wzrost wydatków publicznych na B+R do 0,7 % PKB w roku 2020 o 0,05% PKB rocznie poczynając od 2014 (z 0,4% PKB dziś)
wsparcie dla wzrostu wydatków na B&R przez sektor prywatny (nie likwidowanie OFE, ulga podatkowa na B+R)
sprzyjanie tworzeniu różnego rodzaju form partnerstwa, szczególnie w układzie «przedsiębiorstwa – ośrodki badawczo-rozwojowe»
polityka zamówień publicznych promująca innowacyjne i ekologiczne rozwiązania
częściowa odpłatność za studia
likwidacja lub liberalizacja Karty Nauczyciela
Propozycje działań
Analiza kosztów i korzyści regulacji oraz stworzenie mechanizmów powtarzalnego i ustandaryzowanego liczenia kosztów i korzyści prawa przez instytucje państwa
Głębsza i bardziej rynkowa reforma rynku pracy, w tym pośrednictwa pracy. Opracowanie strategii migracyjnej
Analiza, a następnie przygotowanie strategii optymalnego wykorzystania najbliższej perspektywy finansowej dla wzrostu konkurencyjności
Opracowanie docelowego kształtu systemu emerytalnego z uwzględnieniem dobrowolnych ubezpieczeń (III filar)
Opracowanie strategii przyjęcia euro, z podziałem na kroki
Długofalowa strategia innowacji przy zaangażowaniu środków publicznych i prywatnych
Recommended