MEDICINSKI TRETMAN SPORTISTA

Miodrag Zlatanović

Dispanzer za sportsku medicinu, Dom zdravlja, Niš

MEDICINSKI TRETMAN SPORTISTA

Definicija Smodlake: ”Sportska medicina je oblast medicine koja se bavi izučavanjem pozitivnih i negativnih uticaja sporta na organizam ljudi i to kod osoba oba pola, svih starosnih struktura, zdravih i bolesnih’’.

očuvanje zdravlja sportista prevencija terapija rehabilitacija povreda i oboljenja

unapređenje psihofizičkuh sposobnosti sportista bolji takmičarski rezultati

Ciljevi medicine sporta

najmoćnije oružje

racionalni modeli pregleda efikasni u proceni zdravlja ekonomični po pitanju materijalnih troškova i

utroška vremena

Sistematski lekarski pregledi

latentna, nemanifestna oboljenja (npr urođene i stečene srčane mane)

+nepravilno doziranje sportskog treninga

Rizik

eliminisanje ili smanjenje potencijalnih opasnosti

(u sportskim aktivnostima učestvuju zdravi) evidentiramo i promene koje nastaju

pod uticajem sportskog treninga

Pozitivne (pravilan razvoj ljudskog organizma, unapređenje zdravlja, smanjenje rizika oboljevanja...)

Negativne (latentna oboljenja progrediraju u teška oboljenja, mogu dovesti do teškog invaliditeta, a u krajnjem slučaju i do smrti usled fizičkog prenaprezanja)

Zadatak medicinske kontrole

Dešavalo se čak da sportista postiže vrhunske rezultate, a da nije potpuno zdrav

Posledica velikog rezervnog i kompenzatornog potencijala ljudskog organizma

Zadatak medicinske kontrole

usvojen marta 2012.

način, vrsta, obim i rokovi u kojima se sprovode zdravstveni pregledi svih takmičara

nezaobilazna uloga specijaliste medicine sporta

lekarski pregledi sportista su obavezni

Pravilnik u okviru Zakona o sportu

Prethodni

Periodični (na 3-6 meseci)

Kontrolni (provera sportske forme)

Vanredni (po indikacijama)

Sistematski lekarski pregledi sportista

Upitnik (na sajtu Udruženja licenciranih lekara medicine sporta, kao i na sajtovima različitih sportskih saveza)

Lekarski pregled sportiste

Antropometrijsko merenje TV, TT, BMI (po potrebi određivanje telesne kompozicije, proširena antropometrija, spirometrija)

Lekarski pregled sportiste

Laboratorijska ispitivanja: KKS, glikemija, opšti pregled urina (po potrebi biohemijske analize, krvna grupa i Rh faktor)

Lekarski pregled sportiste

Pregled po organskim sistemima glava i vrat (po potrebi, konsultacija

oftalmologa, otorinolaringologa) limfni čvorovi i koža grudni koš i pluća – tip i respiratorna

pokretljivost, deformiteti, disanje, auskultatorni fenomeni

srce: ritam, frekvencija, tonovi, šumovi; auskultacija u miru i nakon opterećenja, u sedećem, a po potrebi u stojećem i ležećem položaju

krvni sudovi: krvni pritisak, periferni puls, vene

Lekarski pregled sportiste

pregled trbuha pregled nervnog sistema pregled lokomotornog aparata:

posturalni status, deformiteti, kičmeni stub, stopala, zglobovi (rameni, kukovi, kolena, skočni zglobovi), po potrebi dinamometrija (snaga stiska šake, ekstenzora trupa, izokinetičko testiranje)

Lekarski pregled sportiste

EKG

Lekarski pregled sportiste

specifični funkcionalni zahtevi pojedinih sportskih grana i disciplina

starosna dob

Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti

veći obim pregleda, po potrebi obuhvata:

- ehokardiografiju

- psihološke preglede

Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti

- test opterećenja na ergociklu ili tredmil traci

sa kontinuiranim prećenjem EKG-a, sa analizom reakcije KVS-a na opterećenje, kao i sa određivanjem maksimalne potrošnje kiseonika

Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti

ergospirometrija – direktno merenje maksimalne potrošnje kiseonika, određivanje anaerobnog praga, ventilacionog praga; uzimanje kapilarne krvi u toku testa opterećenja radi određivanja nivoa laktata u krvi, određivanje tzv ’’laktatne krivulje’’ i anaerobnog praga

Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti

testovi anaerobnog kapaciteta, npr. Wingate test i njegove brojne modifikacije, Power test itd

druga ispitivanja neophodna za ocenjivanje zdravstvene sposobnosti sportiste u odnosu na zahteve sportske grane odnosno sportske discipline u skladu sa sportskim pravilima nadležnog međunarodnog i nacionalnog granskog saveza ili u zavisnosti od medicinskih indikacija.

Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti

daje se ocena zdravstvenog stanja i fizičke sposobnosti za učešće na sportskim takmičenjima

podaci sa ocenom upisuju se u medicinsku dokumentaciju

ocena se upisuje u takmičarsku knjižicu ocena se dostavlja sportisti, njegovom

izabranom lekaru i nadležnom sportskom savezu

eventualno utvrđena oboljenja, povrede ili abnormalnosti šifriraju se po MKB-10 i predlažu odgovarajuće mere

Na osnovu izvršenih pregleda

sposoban

sposoban sa ograničenjem (navedeno ograničenje)

privremeno nesposoban

nesposoban

ocena i mišljenje se ne mogu dati zbog (navode se razlozi)

Ocena zdravstvenog stanja

U medicinskoj terminologiji se ne pominju pojmovi kao što su „uvek“, „nikad“ i „sto posto“ (nema pregleda koji garantuje apsolutnu sigurnost sportisti)

evolutivni pomaci ljudske vrste, pomeranje rezultata u takmičarskom sportu

sport je postao biznis doping-česta pojava, ”prečica”

Zaključak

sistematski pregled (prethodni i periodični) obavljen po tačno utvrđenoj metodologiji doktrini u sportskoj medicini

pomoć građenju dobrih sportskih rezultata uz smanjenje mogućnosti zdravstvenih akcidenata na sportskim borilištima.

Zaključak

HVALA NA PAŽNJI