Tesis Dr Jesus Valdes Reyna Gramíneas Del Oriente de Nuevo León

Preview:

DESCRIPTION

Gramíneas del Oriente de Nuevo León

Citation preview

UNIVERSIDADAUTONQMADENUEVOLEON FACULTADDECIENCIASBIOLOGICAS DATOSECOLOGICOSDELASGRAMINEASDELORIENTE DELESTADODENUEVOLEONIMEXICO MONTERREY,N.L. TESIS QUEPARAOBTENERELTITULODE BIOLOGO PRESENTA JESUSVALDEZREYNA MARZODE1973. AGRADECIMIENTOS Larealizaci6ndeestaTesispudoserposible graciasalavaliosaydesinteresadacolaboraciondelas_ siguientespersonas: AlBiologoM.e.GlafiroJ.Alanisquefungioco-momiasesorde"Tesis. AlDr.JorgeS.Marroqufn,e1Bi61ogoHumberto_ V.ye1Bi61ogoJoseLuisGutierrezL.queforma--ronpartedelaComisiondeTesis. AlDr.PaulinoRojasM.miagradecimientosince-roporsugenera saayudayconsejos. AlBi61ogoM.e.Ger6nimoCanoquetuvolabandad deleere1escrito,haciendavaliosassugestiones. AlBi61ogoCarlosH.Brisenoquetuvoabiengrafiarunabuenapartedelosejemplaresidentificados. AloscompanerosGerardoVillarrealV"MarioC. Gomez,JoseL.delBosqueyBi61.BIasManciasH.queme_ acompanaronalosviajesdecolecta. Atodaslaspersonasquedeunamanerauotraco laboraroneneldesarrolloyconclusi6ndelamisma,el autorlesquedaprofundamenteagradecido. U N IV ER SID A 0AurONOM.ADENUEVOL EON FPOJL TADDECIENCIASBli.JLOGICAS DATOSECOLOGICOSDELASGRAAIIf'ASDELORIENTE DELE 8T ADODENUEVOLEON!MEXICO. TESIS Queenapci'nalTitule.e BIOLOGO Plr'esenta JESUSV ALOEZREYNA (l)MISION I"resiltente:FIBres

Vacal.quinme1aFuente. Monterrey,N.L.Marzo(;/e1973. INDIeE PAG1NA IINTRODUCCION ... " ...... "...1 IIANTECEDENTES.................................2 IIIMATERIALYMETODOS ......... ,. b IVDATOSFISIOGRAFICOS................9 a)Situacion ................. s 9 b}GeologfayTopograffa.....................11 c)Hidro1ogia................................12 d)Clima ................................ ,.12 e)Suelos....................................13 VVEGETACION...................................16 VIRESULTADOS...................................21 a)Tiposdevegetaci6nygrarnfneasmasfre- -cuentes...................................21 b)Descripciondegenerosyespecies ..... ,...27 VIrDISCUSIONYCONCLUSIONES .................. o 57 VIrIRESUMEN ........... "..60 IXLITERATURACONSULTADA ,.. .62 APENDICE.............67 LISTAALFABETICADEGENEROSYESPECIES .. ,69 FIGURAS......................................74 , , , 1. - INTRODUCCION Elpresentetrabajoesunacontribuci 6na 1cono cimientodelasgramlnea senunadelaszonasganaderas-importantesde lEs t ado ,c omoe se1OrientedeNuevo LeOn . Tomandoenc uentaque1 aindustriapecuariat ie-negranimpor tanci aecon6micayconstituyendolasgraml > neasunodelosrecurs osnatura lesr enovablesmasimpor tan -tedeesta ,5eh acenot o ria1an e c es ida ddereal izarestu--dia sflor i stico-eco16gicosparaunmejor mientodedichosr ecursosennuestroEs tado.Estaclase-deestud iosa1aindustr iaagropecuariaasentar-basescientlficasparae1establ ec1rnientode1aagricu l rade LospastizalesnativQsforman1afuente paldeforrajenaturalconques ealimentaalosdiferen--t est iposdeganado ,quemediantee lsistemadelibrepas -toreoycanunmane joadecuadopuedeaumentarl aprodUC : l-v i dadganaderag Elobjetivodeest eestudioesreal i zar-unaapo rtaci6npar aladeterminaci onflor fsticayaspectos eco16gicoscua1i tativosdelosza catesnativos ,a sitam- - c onocere 1valorforrajer odelase speciesque5een-c uentr anen1azonadees tudi o. , II.- ANTECEDENTES Lainformaci6nparaelareadee studiofueesca-, sa;par10tantosee itainfor maci 6 ndezonasecol ogicas-sirni l ares,haciendol aextens ivaa1az onadee studio , YGon zalez(1959)Ihacenunestudio sabrel ospas tizalesdeChihuahua,ene 1RanchoExperimen, tal1a d eterminan1amejorf o rmademane jar nalmentel ospastizalesdeChihuahua,paraunaumentode-1aproducci6nganaderaQDividene 1Estadoenseisregio- -nesganaderas,tomandocomobasesl ossiguientespuntas ;-1avegetaci6nconespecialenloszacatesf e 1sue-10,1atopograffaye1climaDispo -ne nl asgrarn1neasent resgrandesgrupos:cultivadas ,na t u ralizadasynativas,acadaespecie5 eIeagre ganbreves-netas,porej e mplos1esanual0perenneysedai nforma- -ciOnsabre1afrecuenciayabundancia,indi candoenlosza c a tesenf ormaapreciativae1valorforrajerodeel Iasy- en :b ueno ,regulary S&nchez(1971),ensuestudiosebre1a-vegetaci6nyevaluaci6nf orrajerae ne ll-luni cipi ode naf L. ,describepar ae1Muni cip i ocatorcetipesdeve-getaci6n ,s i endoe 1pastiza1amaco lladoabi e rto ,e1p as t i - zalmedianoabiertoye1pasti zalha16fitoabi e rtolosque cuentanc a nmayorproductividadfor ra j e racRe comiendaguet dada1al imit aci6ndepas t esnat uralesp ara1aalimenta- .-ciOndelgana do,l assiembrasdeprader asartificial escon zacatesnativos0i ntroducidossonne cesar iaspararne j orar l aprodu ctiv ida dIbarra(1972) ,presentaunaclasificaci6nsis te- del oszacatesdeNuevoLe6nincluyendotantona ti -, I - ---j -j vesycult ivadoscomoint r oduc idos . Lasclavespresentadas5ebasanencaracterlsti -casmorfo16gicas,tomando1aespi gacomoe16rganomasim-por tante. Concluyeque1amayor!adelases peclesdeNuevo Le6nsonnativas,treintayunasoncultivadas,veintein-troducidasycincoendemicas .Presentauntotalde81ge-nerosy295especiesparae 1EstadodeNuevoLe6n.Atribu-yeestavariedada1alocal i z aci6n de lEstado, as1comoasut opograf ra,climaygeologia . 111 . - MATERIALYMETODOS Paral levaracaboe lpresente-estudioseh izonecesarioelsiguientematerial: Vehfculo 25m.depiala Cuatroalcayatasdefi e rrade30delong , PrensaCamara Rollcsf otograficos Balsasdeplastico(80x45ern.) Machete Diariodenot as Etiquetastipoe xpressydecolgar . Brujula Papelhidri6n AcidoClorhfdricoa l5% Alt1.metro CintaIDetrica Mapaescal a1 : 5001000 Pormasdei nventariofitoeco16gico Microscopio b) Loslugaresdandeseefectuaron_ losmuestreosfuer ontornadosa lazar Iprocur andonomues--trearcereddel asareasdedisturbio,t alescomoeaminos , , "' carreteras,cercadepoblados0biendandee1hombrehaya - actuado ,destruyendola5erecab6informaci 6n del a scaracterlst icasobservadasdelavegetaci6n .comple .-rnentandocadamuestreoc a nlossiguientesdatos :fis iogr aff a ,5ue10,pH,e rosi6n,tipodevegetaci6nyplan -tas(*) Elvalor'forrajerodelasespeciesques eencon-' traro nene1a readeestudio5edeterminaenbas eacons ul -taenli teraturacanrefe renciaalasespeciesgue5edien Paral adetermi naci6ndecar acterescuanti tat i ._-vast alescomo:cobertura,abundancia,dominanciayfre- ,-cuencia5eus6laescalaapreci a tivapr opuestaparBraun Blanquet(1950) Ab(Abundancia),ndmerodeindividuosdecad aes - -peei eporunidaddeareademuestreo.Empleandopar asu-dete r minaci6nlasiguienteescala: 1.- Presente 2 . - Abundan te 3. - MUyabundante, Do(Dominanci a),expresalar el aci 6ne ntrelasu - -perficiecubiertaportodoslosindividuosdeunaespecie (*)Laformadei nvent ar ioapareceene 1Apendice c I , ; I , I I B dadaene l d emues t r e oy1as upe:rficiet ota ldele ncuesti 6n. Co(Cobertur a ),areaocupadaporcadaunadelas especJ. esconr el aci6na 1areade l i mitadayexpr esadae nL Fe(Frecuencia) InGmerodev e cesques er e pi te_. -cadae s peciep orunidaddesincon t are 1n limerod e-i ndi viduos. Elma terialcol ect adof ueprensadopara.secarla yp r eser varloconsude terminaci6nymontaje;1adetermina -ci 6ny1adescr ipci 6ndelase specie s,5eh i zotomandoco-rnob a s eHi tchcock(1950);Swal lenyHernAndezX.(196 1 ) ,-otrostraba j ost axon6micosdevar iosauto r e syde det ermi nadoe 1mate r ialpas6aforma rpartedelHe rbari a-del aF acul t add eCienci asBi o 16 gica s (FCB) _ , , , , I-I , : I , " j' , I i , I , 1 i , , , i I I I , I , 1 ! , , IV. - DATOSFISIOGRAFICOS Localidaddelareadees tudio:cornprendelosMu-nicipiosdeChina,Genera lBravoyGeneralTeran,perte ne-ciendoa1azonageom6rficadenominadaP!anicieCoster a-delGol fo(Fig .1) . a)Si tuaci6nD China,NoL.5eencuentraubicadoen1azona o rientedelEs tado ,1acabecerade lMunicipioesChina5i-tuadaalos2542'latitudnorteyal os99141longitud oesteyaunaa lturasabree 1ni ve ldelmarde163 La superficiedelMunicipioesde 2 4,411KIn Gra15Bravo,NoLGSeencuentraubicadoe n1a-zonaorientedelEsta do,1acabeceradelMunicipioesGr al c Bravo,1aeua l ubicadaalos25c 48'latitudnortey alos99la'longi tudoe steyaunaalturasabree1nivel delma rde150m.LasuperficiedelMun ici pi oesde1962 2 Km. N"L.Estaubi cadoenlazona--o rientaldelEstado,l acabeceradelMunicipioesGral o laeualseencuentrasituadaalos250 lati t ud norteyalos9940'longitudoes teyaunaalturasobre e1nive1delmarde230ffi oLasuperfici edelMunicipioes de2,243 U_'2 (DatosobtenidosdelasMonograffasde l-I I I ! , , , , i ; I -, , , , , . '_M __ e @>', '" ~ .... "'" "0 , , '" " "El , , , , , , , , , , ., 0 ~ , , , .,. .- ", " , , LUni versityPress. 64 14.- HERNANDEZX"E.YM.GONZALEZH.1959.- Lospastiza-lesdeChihua hua .RanchoExp.laCampana,Chih . CircularlaCampanaNo .3. 15.- HITCHCOOK,A.S.1950.- Manua loftheGrass esofthe-Un itedStates,U. S . D. A.Misc.Pub .200. 16 .- IBARRA,ARTURO.1972.- Grass esofNuevoLeon.Thesis ofMasterofScience.Universityof'Wyoming.-Laramie. 17.- INSTITUTODEI NVESTIGACIONESI NDUSTRIALES .1962.- Nue -voLeon .Estudiosparasudesarrol loymejora--mi ent o .MonograffasdeMun1cipiosdeNuevoLe6n. 18 .- INSTITUTODEINVESTIGACIONESI NDUSTRIALES .1963.- Nue voLeon.Estudiospar asud esarrolloyme jora--miento.Monograf! asdeMuniciploSdeNuevoLe6n . 19.- MALDONADOAGUIRRE,L.J.1 966 .- Generalidadessobreel CultivodelZacate-BuffelenelEstadodeN,L.-S.A.G.Gobiernode lEstadodeN. L. 20. - MALDONADOAGUIRRE,L. J .1967 .- Co ntribuciona lestu--diodelavegetaci6nyl ~ spr i ncipalespLantaS-forra jerasynocivasexistentesenelMunicipio deSabinasHidalgo,N.L.Te sissinpublicar .Fac. ________ deAgronomia .U.N. L i 65 21 .- MARROQUI N,J . S .1962 .- Notass abr elaDistrib uci6n-Geograf i cadeVarillat exanaA.Gray.CactAceas ySuc ulent asMex icanas .TornoVII ,No .1 ,enerc-marzo ,pp.11- 14 .Mexico ,D. F . 22 .- MARTINEZCONTRERAS ,JESUS ,E.1964 .- Es t udi oprelimi -nardel aspropiedadesquimicasdel ossue los d e lEstadodeN.L.Tesissinpublicar.Esc. Ag r.yGana d .ITESM . ---23 .- MIER,L. r .1 963 .- Es tudioe c01691code1 ave getaci6n y proximaldelasg rarnineasmasabunda tesdeNuevoLe6n .Tesissinpublicar.Esc.Agr . yGanad .ITESM 24. - MULLERRIED,F .K.1944.- Geol o giadelEs t adod eNuevo Le6n .Analeslnst .Inves t .Cient .Unive r sldadde NuevoLe6n .Monterrey .Vol .I 25. - PARODI,LORENZO ,R.1964.- GramlneasBonaerense s.ACME Agenc y ,S . A. C.l. F.Bueno sAires . 2 6 .- PHILLIPSPETROLEUMCo .1 963 . - PastureandRangePl ant s . Phil li psPetroleumCo.Libra r yofCongr e ssCata-l og .Bartlesvi lle ,OklahomaU. S . A. 27. - ROJ ASMENDOZA,P .1965 .- Gener alidadessabrel at a ci6ndelEstadodeNuevoLe6nydat osaceIcade s uf l or a .TesisDoc torals i npublicar D. P . -. . -- --28.- ROMINGER,M.-J.1962 .- TaxonomyofSetari a(Graminae ) inNor t hAmerica .Illino isBiol ogicalMonographs . No . 29.TheUniversityofIllinois.Pre ss.Urba naU.S. A. 29.- SANCHEZSANCHEZ,J .1971 .- Cont ribuci6nalestudi ode lavegetaci6nye valuaci6nforrajeradesuscom-ponentesene1Huni c ipiod eGaleana,N.L.Tes is sinpublicar.Fac .deAgrob101ogia ,Univ.Mi- -choacanadeSanN i c o l ~ sdeHi da l go ,Uruapan,Mi-choacan . 30 .- SWALLEN,J.R.YE .HERNANDEZX.1 961.- Clavedelos-Ge nerosmexi canosd eGramtneas .Bol .Soc .Bot. Mexico,26 :52-118 . 31. - ZEPEDA,S.,CARLOS ,R.1964 .- Es tudiopreliminarde-laspropiedadesf !sicasdel ossue l osdelEst rido deNuevoLe6n.Tes i ss i npublicar .Esc.Agr .-yGanadoITESM . , APE N DIC E FACULTADDECIENCIASBIOLOGICAS LABORATORIODEBOTANICAFANEROGAMICA METODOFITOECOLOGICODEMEDIOYVEGETACION Noo _____Realizadopor __________________Fecha ____No, ____ LOco __________________________________-cMpioo ____________________ Edoo ____________________________ _______________ Roc aMa tr i. z ____________________________..--:Af alOr amien to%____________ F is iogr a f ia ______________________________.Pend ien te _________________ Exposici6n_______________________________.Relieve ____________________ Or igende 1sue 1 o ______________________Drena je ______________________ CIa sedeera s i6n ______________________Gr adodeero s i6n ___________ MuestradesueloNo . ______P.edregosidad ______ __________ Ut iIi z ac ionde 1s itioe stud iado __________________________________ Tend enc iaevo 1 utiv a ___________________________________ o ____________ Fen6menosmeteoro16gicosrecientes ---------------------PERFILDELSUELO HorizonteProfundidadColorTexturaEstructurapH.Observ. ! . Observaciones: " , , , .'. , LISTAALFABETICADELOSGENEROS YESPECIESDEZACATES COLECTADOSENLAZONADEESTUDIO(*l ANDROPOGONN6m.deCat&logodel Auter. A.saccharoidesSwartz.YR.17 6 -ARISTIDA A.adscensionisL . -YR .103 Y 150 A. -longisetaSteud.YR.04 A.roemerianaScheel e . -YR .23,49,68 Y 94 BOUTELOUA B. -curtipendul a(Michx. lTorr .YR .171 Y 242 B.filiformis(Four n . )Griffiths . -VR.149 Y 199 B.hir suta -Lag .VR .03 B.trifidaThurb.YR.02 ,63,95 Y 102 -BRACHIARIA B.ciliatissima(Buckl. )Cha se .YR .239 -B.mezianaHitc hc .VR .238 -BUCHLOE ~ .dactyloides(Nu tt. )Engelm.YR .30Y1 65 (-)Lapresentel ~ s t anoprete ndesercampleta . . , CENCHRUS C L. - . C.M. A.Curt i s -CHLORIS Ch .andropogonoidesFourn . -Ch .c iliataSwartz. - .-Ch .c:ucullataBisch. -Ch.lat.t sguameaNash . CYNODON .dact yl on(L. )Per s . DACTYLOCTENI UM _ aegyptium(L .)Richt. ECHINOCHLOA E.c:.:olonum(L .)Link. - -ERAGRQSTIS E. -(Al l. )Lutat i . E. Buck! . -E. -lugensNees. E.mexicana ( Hor,.,,,,,,.,- , -..I Link . -NOm.de del Autor. VR.S.N. VR.56,77Y1 69 VR.29 Y 166 VR.192 Y 241 VR.17 Y 87 VR.185 Y 237 VR.S.N_ VR.153 VR.178 VR.18 VR .118 Y 1 33 VR .08 VR.10 -- -, , , , , , , , , , , ERIOCHLOA ~ .p'.lnctata(L.)Desv. HETEROPOGON H.contortus(L. )Beauv . -HILARIA ~ .belangeri(St eud . )Nash . LEPTOCHLOA L.f ili formis(Lam. )Beauv. -LEPOTOMA ~ .cognatum(Shult . )Chase PANICGM g,.hal li iVa sey. f .reptansL . PAPPOPHORUM P.bicolorFourn. -PASPALUM P .langei -(Fourn .)Nash . P.liv1dumTrin . -P.notat-:..:m ." F..:..ugg e -NOm.deCata l agodel Autor. VR.204 VR.151Y170 VR .177 VR.48 VR .191Y221 VR.31 ,60Y231 VR.113 VR.39Y81 VR.203 VR.193 VR.228 '., . -" -TRIDENS NGm.deCatalogode: Autor. T. -. ( Vasey. )Wootonet c. ...r _ e ~ c e n s - Standl. YR.1B2 Y 195 T.e l ongatus -(Buckl . 1Nash . YR .121 Y 19B T. s(Va s ey , ee t Scr ib. lVR.43 -., ,. . -f lavus(L. 1Hitchc . YR.34 Y 40 T.muticus(Torr. )Nash. YR.55 Y 104 -T. -pilosus(Buck1. 1Hitchc.YR .20B T.texanus -(s .Wats. )Nash .YR.16 Y 32 { ~. , F I GURA5 .. ESPECIESMASFRECUENTES i FIG.4Ar l st idalong l setaFIG.SAr i slrdaromer r a ng FIG.6BoutelouacurtlpendulaFIG.7Boutelouahirsuta I . 1::-.. C? ~ . c ;J CIJ -. ~ l ~ '-' 1:1 1C ... w ::E ttJ FIG. 8BoutelouatrifidaFIG.9Buchloedactyloides /I , /; *\ - ~ . --I FIG.l0ChlorisandropogonoidesFIG.llChloriscucul l ata FIG.12Chloris1atisquameaFIG .13Dactylocten.ium. aagyptium FIG.14Eragrostisci1ianensisFIG.ISEragrostismexicana I, FIG.16HeteropogoncontortusFIG.17Hilariabelangeri F'IG.18Leptoloml1cognatumrlG.19Panicum11al1i i FIG.20Pappophorumbicolor FIG. 21Paspalumlividum FIG.22Paspa lumnotatum FIG.23Setar i al eucopi l I. " ! I FIG.24SetariascheeleiFIG.25Spartinaspartinae + I . , : I FIG.26SporoboluspyramidatusFIG.27Trichachnehitchc ockii FIG.28TrichachneinsularisFIG.29Trichlorispluriflora .~ FIG. 30TridensalbescensFIG.31Tride nseragros toi de s FIG.32TridensflavusFIG.33Tridensmuticus FIG.34TridenspilosusFIG.35Tridenstexa nus