Uppeldi til ábyrgðar

UPPELDI TIL ÁBYRGÐAR

Vorönn 2013

Hildur Sif Sigurjónsdóttir og

Sigrún Magnúsdóttir

2

EFNI FYRIRLESTURS

• Stoðir uppbyggingarhugmyndarinnar

– Sjálfsstjórnarkenning

– Raunsæismeðferð

– Heilastarfsemi

– Umbun

– Frumbyggjar Ameríku

• Örstutt um hugmyndina sjálfa

– Meginstef

– Innleiðing

• Samantekt

• Umræður

NÝJAR ÁHERSLUR Í SKÓLASTARFI

• Módern: – Frá iðnbyltingu– Formfesta og agi– Nemandi aðlagar sig

skólakerfinu

• Póstmódern:– Sveigjanleiki– Áhersla á

aðlögunarhæfni skólakerfisins

– Einstaklingsmiðun náms

3

4

UPPBYGGINGARSTEFNAN

• Upphafsmanneskja: Diane Gossen

4

5

AGI: FIMM AÐFERÐIR TIL AÐ HALDA UPPI AGA

5

  Aðferð/tilgangur Afleiðing1)       Refsing

Refsing í orði/verki til að setja mótaðila í veikari stöðu.

Getur bælt vissa hegðun.Eflir engan eða breytir til batnaðar.

2)       Sektarkennd

Sektarkennd vakin hjá mótaðila. Lágt sjálfsmat og sektarkennd. Barnið fer að leyna mistökum sínum.

3)      Fortölur og gylliboð

Mótaðila stjórnað með hóli og viðurkenningu.

Ef góð hegðun næst er hún oft bundin við einn aðila, „félagann“.

4)           Reglufesta

Litið eftir að farið sé eftir reglum og gripið inn í sé það ekki gert. Barnið læri að í samfélaginu eru reglur og takmarkanir.

Fylgispekt og hlýðni en hvati hlýðninnar er að forðast óþægindi.

5)   Uppbyggingarstjórnun

Sjálfsagi sprottinn af innri sannfæringu sem nemendur breyta eftir vegna virðingar fyrir sjálfum sér.

Nemandinn eflist í hvert sinn sem hann færist nær því að verða eins og manneskjan sem hann vill verða. Það er hans umbun.

6

SJÁLFSSTJÓRNARKENNING (E. CONTROL THEORY)

• Dr. Willam Glasser• Stjórnumst af innri hvötum• Engir tveir eru eins• Verðum að átta okkur á eigin þörfum• Finna leið til að uppfylla þarfir okkar• Horft fram á veginn

• Mynd: http://www.mentalhelp.net/images/root/wisecounsel/william_glasser.jpg

6

SJÁLFSSTJÓRNARKENNING (E. CONTROL THEORY) II

• Fimm grunnþarfir:1. Ást og umhyggja

2. Áhrifavald

3. Frelsi og sjálfstæði

4. Ánægja og gleði

5. Öryggi

• Ávinningurinn felst í því að komið er til móts við þarfirnar.

7

8

RAUNSÆISMEÐFERÐ (E. REALITY THERAPY)

• Sprottin út frá sjálfsstjórnarkenningunni• Samtalsmeðferð• Áhersla á nútíð en ekki fortíð• Áhersla á hugsun og hegðun í stað tilfinninga og

lífeðlisfræði

9

HEILASTARFSEMI

• Eric Jensen• Lífeðlisfræði heilans ekki nægilega

sinnt í tengslum við nám• Ógnandi aðstæður hafa slæm áhrif: streita og

einbeitingarskortur• Mikilvægt að skilja heilastarfsemina vilji maður laga

skólakerfið að þörfum nemenda

Mynd: http://us.123rf.com/400wm/400/400/lightwise/lightwise1109/lightwise110900080/10503774-brain-lobe-sections-made-of-cogs-and-gears-representing-intelligence-and-divisions-of-mental-neurolo.jpg - http://www.ascd.org/ASCD/images/siteASCD/people/jensen_e120x148.jpg

10

ALFIE KOHN: UM UMBUN

• Algengasta uppeldisaðferðin• Hví skyldum við ekki hjálpa þeim sem þarfnast hjálpar, ef

við eigum auðvelt með það? Hví skyldum við þurfa að líta á það sem tækifæri til að stjórnast í viðkomandi og reyna að græða eitthvað á því?

• Líkt við hlýðniþjálfun heimilisdýra

• Mynd: http://www.peacefulparenting.info/wp-content/uploads/2013/02/kohn_alfieJPG_t410.jpg - http://dogtrainingclassesinfo.com/wp-content/uploads/2012/07/dog-training-classes-4.jpg

11

ALFIE KOHN: UM UMBUN II

12

• Minnkar innri áhugahvöt• Tímabundin virkni• Getur valdið skaða• Dregur úr vinnuframlagi• Siðferðislega rangt?• „Að svipta fólk eða færa

því það sem það þarfnast eða vill á grundvelli hegðunar þess; slík stjórnun er rót vandans„

(Gossen, 2006, bls. 23 vísar í Kohn, 1993).

Mynd: http://i166.photobucket.com/albums/u120/Fooksie/Silent-treatment.jpg

FRUMBYGGJAR AMERÍKU

• Ýtt undir sjálfstæði• Ókurteist að dæma/meta aðra• Ytri þættir orsakir brota mannsins: Þó þú gerir eitthvað

slæmt þýðir það ekki að þú sért slæm manneskja• Markmiðið að kenna rétta hegðun eða veita viðundandi

lækningu.

Myndi: http://lclibs.org/wp-content/uploads/2012/09/tree-with-roots.jpg

13

TILGANGUR MANNLEGRAR BREYTNI

• Þrenns konar tilgangur mannlegrar breytni:– Að forðast óþægindi eða sársauka

– Að öðlast viðurkenningu eða verðlaun

– Að öðlast sjálfsvirðingu

14

MEGINSTEF UPPELDI TIL ÁBYRGÐAR

• Hjálpar börnum að öðlast sjálfsaga• Gefur börnum tækifæri til sjálfskoðunar

– Kennir þeim að þekkja þarfir sínar

• Gefur börnum færi á að finna sjálf lausn og leiðrétta mistök sín

• Ábyrgðin á hegðun nemenda og aga því tekin af kennurunum og sett yfir á sjálfa nemendurna

15

INNLEIÐING

• Merkjanleg áhrif á skólastarfið eftir 3-5 ár• Mikil bakgrunnsvinna nauðsynleg• Gengið út frá fjórum þáttum:

1. Frelsi og sjálfstæði nemenda er aukið og reglum fækkað

2. Nemendur útbúa sáttmála með lífsgildum

3. Skólinn setur sér grundvallarreglur

4. Nemendur aðstoðaðir við að byggja upp sjálfsaga

16

SAMANTEKT

• Ýmsar rannsóknir og kenningar benda til þess að uppbygging beri meiri árangur en atferlismótunarkerfi sem byggjast á umbun og refsingu

• Mikilvægt er að kennarar kynni sér þessar aðferðir til að stuðla að aukinni skólaþróun

17

UMRÆÐUR

• Hver eru viðhorf ykkar til agaaðferða sem byggjast á því að stuðla að sjálfsaga barna í stað þess að umbuna eða refsa?– Hverjir eru kostir?

– Hverjir eru gallar?

18

UMRÆÐUR

• Hvaða aðferð teljið þið vera besta til að aga börn?

• Hvaða aðferð notið þið til að aga börn?– Hvers vegna?

19

UMRÆÐUR

• Teljið þið að uppbyggingarstefnan sé góð leið til koma í veg fyrir einelti?– Börnin freistast síður til að taka vonbrigði sín út á öðrum

– Sjá sig góða manneskju og sleppa því að leggja í einelti til að vera í samræmi við þá sjálfsmynd

20

21

UMRÆÐUR

• Speki frumbyggja Ameríku: Þú ert ekki vondur, þú gerir eitthvað vont. Hvernig er í okkar samfélagi? Ertu það sem þú gerir?

HEIMILDIR

• Edda Kjartansdóttir. (2006, 18. mars). Agi og bekkjarstjórnun. Hugmyndir tveggja heima takast á. Netla – Veftímarit um uppeldi og menntun. Sótt 7. apríl 2013 af http://netla.hi.is/greinar/2006/002/index.htm

• Glasser, W. (1986). Control theory in the classroom. New york: Haper & Row.

• Gossen, D. (2006). Sterk saman (Magni Hjálmarsson, Guðlaugur Valgarðsson og Fanny Kristín Tryggvadóttir þýddu). Álftanes: Sunnuhvoll.

22

HEIMILDIR

• Gretar L. Marinósson. (2003, 30. nóvember). Hvernig bregst skólinn við erfiðri hegðun nemenda? Netla – Veftímarit um uppeldi og menntun. Sótt 7. apríl 2013 af http://netla.hi.is/greinar/2003/008/index.htm

• Guðlaug Erla Gunnarsdóttir og Magni Hjálmarsson. (2007, 16. apríl). Uppeldi til ábyrgðar. Uppbygging sjálfsaga. Netla – Veftímarit um uppeldi og menntun. Sótt 3. apríl 2013 af http://netla.hi.is/greinar/2007/003/prent/index.htm

•

23

HEIMILDIR

• Jensen Learning: Practical Teaching with the Brain in Mind. (2013a). Principles of Brain-Based Learning. Sótt 7. apríl 2013 af http://www.jlcbrain.com/principles.php

• Jensen Learning: Practical Teaching with the Brain in Mind. (2013b). Responses to Critics of Brain-Based Education. Sótt 7. apríl 2013 af http://www.jlcbrain.com/critics.php

24

HEIMILDIR

• William Glasser Institute - US. 2010a. Development of the ideas. Sótt 3. apríl 2013 af http://www.wglasser.com/images/glasser_forms/develop_ideas.pdf

• William Glasser Institute - US. 2010b. Dr. Glasser. Sótt 3. apríl 2013 af http://www.wglasser.com/who-we-are

• William Glasser Institute - US. 2010c. Quality schools. Sótt 3. apríl 2013 af http://www.wglasser.com/the-glasser-approach/quality-schools

25

HEIMILDIR

• William Glasser Institute - US. 2010d. Reality therapy. Sótt 3. apríl 2013 af http://www.wglasser.com/the-glasser-approach/reality-therapy

• William Glasser Institute - US. 2010e. The Glasser approach. Sótt 3. apríl 2013 af http://www.wglasser.com/the-glasser-approach/choice-theory

26

Takk fyrir

27