View
2
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 1/13
VALIDATIERAPPORT
Analysemethode
Water – Kwantitatieve bepaling van anionen in drinkwater met ionchromatografie
(FLVVG-I-MET-217)
Techniek
Ionchromatograaf
Matrix / matrixgroep
Voor menselijke consumptie bestemd water zoals beschreven in artikels 1 en 2
van het KB van 14 januari 2002 betreffende de kwaliteit van voor menselijke
consumptie bestemd water dat in de voedingsmiddeleninrichtingen verpakt wordt
of dat voor de fabricage en/of het in de handel brengen van voedingsmiddelen
wordt gebruikt.
Datum laatste aanpassing 6-6-2017
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 2/13
Inlichting:
Vereisten van in het KB van 14 januari 2002 opgenomen validatieparameters (aantoonbaarheidsgrens,
juistheid en precisie):
KB 14.01.2002
Norm (=parameterwaarde)
(mg/l)
Juistheid in % van de parameter-
waarde
Precisie in % van de
parameterwaarde
Aantoonbaarheids-grens in % van de parameterwaarde
Aantoonbaarheids-grens (mg/l)
Chemische parameters
Fluoride 1,5 10 10 10 0,15
Bromaat 0,010 25 25 25 0,0025
Chloride 250 10 10 10 25
Nitriet 0,50 10 10 10 0,05
Nitraat 50 10 10 10 5
Sulfaat 250 10 10 10 25
De aantoonbaarheidsgrens, de juistheid en de precisie worden volgens onderstaande formules bepaald:
Aantoonbaarheidsgrens = 3 x de (relatieve) standaardafwijking binnen een groep waarnemingen op een origineel
drinkwatermonster met een lage concentratie van de parameter ; LOD = AG = 3.sbl.m.
Bepaalbaarheidsdgrens = 2 x aantoonbaarheidsgrens (BG = 2.AG = LOQ)
Precisie = 2 x de (relatieve) standaardafwijking van een groep waarnemingen op een monster met meetbaar gehalte. In
praktijk wordt precisie bepaald via een herhaalbaarheidstest rond de norm waarde. Precisie = 2.sr,ref.100% / Cref
Juistheid = de systematische fout = het verschil tussen de via een groot aantal metingen vastgestelde gemiddelde
waarde en de werkelijke waarde = (Cexp – Cref).100% / Cref
Opmerking: alternatieve berekening voor de AG = 5 x de (relatieve) standaardafwijking binnen een groep
waarnemingen op een blanco monster AG = 5.sbl
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 3/13
VALIDATIERAPPORT
Analysemethode
Water – Kwantitatieve bepaling van anionen in drinkwater met ionchromatografie
(FLVVG-I-MET-217)
Techniek
Ionchromatografie (IC)
Matrix / matrixgroep
Voor menselijke consumptie bestemd water zoals beschreven in artikels 1 en 2 van het KB
van 14 januari 2002 betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd
water dat in de voedingsmiddeleninrichtingen verpakt wordt of dat voor de fabricage en/of
het in de handel brengen van voedingsmiddelen wordt gebruikt.
- waters die aan voedingsmiddelenbedrijven via een leidingnet worden verdeeld voordat
elke eventuele verwerking of behandeling in het bedrijf plaatsvindt;
- natuurlijke mineraalwater dat als zodanig is erkend overeenkomstig het koninklijk
besluit van 8 februari 1999 betreffende natuurlijk mineraal water en bronwater;
water dat een geneesmiddel is.
Type validatie
Totaalvalidatie (conform wetgeving)
Verantwoordelijke (Naam
en functie)
ir. Inge Van Hauteghem, sectieverantwoordelijke AC
Opgesteld door
ir. Inge Van Hauteghem
Functie: sectieverantwoordelijke AC
Datum: 24-12-2013
Aanvulling: 6-6-2017
Handtekeningen :
Get.
Medewerkers
(Naam en functie)
Ing. Vanessa Schotte (ingenieur AC), Annemie Boone (laborante AC), Rik Baes (laborante
AC)
Periode van validatie
Start: April 2013 (Nitriet: januari 2013); Einde: November 2013 ; aanvulling intermediaire
reproduceerbaarheid: 2016-2017
Methode goedgekeurd en
geschikt bevonden door
ir. Inge Van Hauteghem
Functie: sectieverantwoordelijke
AC
Datum: 24-12-2013
Bevestigd: 6-6-2017
Handtekeningen :
Get.
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 4/13
INHOUDSTABEL
SAMENVATTING VALIDATIEGEGEVENS ................................................................................................... 5
1. PRECISIE EN JUISTHEID ........................................................................................................................ 8
2. LINEARITEIT .......................................................................................................................................... 10
3. SELECTIVITEIT ..................................................................................................................................... 10
4. ROBUUSTHEID ....................................................................................................................................... 11
5. RESOLUTIE ............................................................................................................................................. 11
6. TRENDANALYSE .................................................................................................................................... 11
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 5/13
Samenvatting validatiegegevens
Validatieparameter Aanvaardingscriteria Evaluatie / samenvatting
Aantoonbaarheidsgrens Wetgeving / ISO-methode LOQ = zie overzicht in § 1
Conform wetgeving voor de 6 anionen
opgenomen in KB 14.01.2002
Precisie -
herhaalbaarheid
Wetgeving Conform wetgeving voor de 6 anionen in
KB 14.01.2002
Precisie – intermediaire
reproduceerbaarheid
Horrat waarde < 2 ; Wetgeving Horrat: ok
Conform wetgeving voor de 6 anionen in
KB 14.01.2002
Lineariteit Afwijking t.o.v. lineair model max 15 % Voldaan aan interne eis lineair model
Werkgebied: LOQ – bovengrens (=f (anion))
Selectiviteit Correcte identificatie chromatogram Voldaan
Juistheid Wetgeving / eisen ringtest Conform wetgeving voor de 6 anionen in
KB 14.01.2002
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 6/13
Samenvatting meetonzekerheid
Model: 2014/871/LAB
Element
Meetonzekerheid U (%)
U gebaseerd op Besluit
Rin
gte
ste
n
Co
ntr
ole
-
ka
art
Va
lidatie
U %
Bromaat x x x 20
Bromide x x x 25
Chloride x x x 16
Fluoride x x x 16
Fosfaat x x x 15
Nitraat x x x 14
Nitriet x x x 18
Sulfaat x x x 15
Buiten accreditatie:
Element
Meetonzekerheid U (%)
U gebaseerd op Besluit
Rin
gte
ste
n
Co
ntr
ole
-
ka
art
Va
lidatie
U %
Chloraat x x x 30
Chloriet x - x 20 *
* geen intermediaire reproduceerbaarheid
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 7/13
Aantoonbaarheidsgrens en bepaalbaarheidsgrens
Ter bepaling van de aantoonbaarheidsgrens en bepaalbaarheidsgrens werden waterstalen met een laag
meetbaar gehalte geanalyseerd in herhaalbaarheidsomstandigheden met n = 6 tot 10. Hiervoor werden reële
monsters gebruikt met een laag gehalte en waterstalen met een spike rond de verwachte LOQ. De RSDr en
voor de spike testen de RSDr en de bias, werden getoetst t.o.v. het wettelijk criterium: < 10 % (uitgez.
< 25 % voor Bromaat) om tot een besluit te komen voor de LOQ. Voor de anionen niet opgenomen in het KB
werd gewerkt t.o.v. een relevant concentratieniveau als LOQ.
KB 14.01.2002 ISO 10304-1:
2009
FLVVG
LOD (mg/l)
LOQ (mg/l)
LOQ (mg/l)
Experimentele LOQ (mg/l)
Conform KB ? Vergelijking met ISO
Fluoride 0,15 0,30 0,1 0,25 OK > ISO
Chloriet / / / 0,025 / /
Bromaat 0,0025 0,0050 / 0,0025 OK /
Chloride 25 50 0,1 2,5 OK > ISO
Nitriet 0,05 0,10 0,05 0,01 OK < ISO
Bromide / / 0,05 0,005 / < ISO
Chloraat / / / 0,005 / /
Nitraat 5 10 0,1 2,5 OK > ISO
Orthofosfaat / / 0,1 0,05 / /
Sulfaat 25 50 0,1 2,5 OK > ISO
Voor de anionen opgenomen in KB 14.01.2002 is voldaan aan het wettelijk criterium voor de
bepaalbaarheidsgrens. Voor de anionen niet opgenomen in het KB werd ook voldaan aan de criteria < 10 %
voor de RSDr en de bias.
Bijkomende indicatieve informatie over de LOQ voor Bromide en Orthofosfaat werd gehaald uit
precisietesten (controlekaart) op een ringteststaal 13DW2:
- RSDRw van 3,4 % voor 0,025 mg/l Br- : de LOQ is duidelijk lager dan deze concentratie.
- RSDRw van 14,7 % voor 0,14 mg/l PO43- : de LOQ is lager dan deze concentratie.
In de loop van 2014-2017 is gebleken dat de toestand van het toestel kritisch is voor de haalbaarheid van de
LOQ voor bromaat.
Overzicht rapporteringsgrenzen voor de methode I-MET-117:
Anion Rapporteergrens
(mg/l) Anion
Rapporteergrens (mg/l)
Bromaat 0,0025 Fluoride 0,25
Bromide 0,005 Fosfaat 0,05
Chloraat 0,005 Nitraat 2,5
Chloride 2,5 Nitriet 0,01
Chloriet 0,025 Sulfaat 2,5
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 8/13
1. Precisie en Juistheid
1.1 Precisie en juistheid uit herhaalbaarheid
Blanco waterstalen waaraan een gekend gehalte werd toegevoegd op verschillende concentratieniveaus
werden in herhaalbaarheidsomstandigheden (n = 10) gemeten.
Voor de 6 anionen waarvoor een normwaarde is vastgelegd in het KB, werd gespiked rond de normwaarde
(1/2 norm – norm – 3/2 norm).
Voor de overige anionen werd gewerkt rond een relevant concentratieniveau:
Chloriet, Bromide, Chloraat – 0,5 mg/l
Orthofosfaat – 1,5 mg/l
(bron: methode ontvangen van leverancier, ijklijn geeft indicaties van concentratieniveau per anion)
Als spike oplossing werd een tussenoplossing gebruikt die gemaakt was vanuit de stockoplossing die
gebruikt wordt voor maken van de ijklijn. De ijklijn zelf werd gemaakt met oplossingen vanuit een andere
tussenoplossing.
Ruwe data: zie validatiedossier. Samenvatting resultaten van de spike testen:
Anion
Norm niveau Cref (mg/l) Precisie = 2.sr.100/Cref (%) Besluit precisie
Norm uit
KB 14.01.2002
Gekozen
“Norm” Niveau
½ Norm
Niveau
Norm
Niveau
3/2 Norm
Conform KB ? Vergelijking
met ISO
2.CVr
Fluoride 1,5 0,5 0,4 0,7 < 10 % : OK < 18,2 %
Chloriet 0,5 6,2 2,5 2,0 < 10 % : OK
Bromaat 0,01 10,1 7,4 7,3 < 25 % : OK
Chloride 250 0,7 0,3 1,5 < 10 % : OK < 3,0 %
Nitriet 0,50 5,2 3,6 3,8 < 10 % : OK < 7,0 %
Bromide 0,5 1,5
1,3 0,7 < 10 % : OK
< 11,4 % ( ¼ ) 0,8 (3/4) 0,5 < 10 % : OK
Chloraat 0,5 0,9 0,8 1,3 < 10 % : OK
Nitraat 50 0,6 0,5 0,2 < 10 % : OK < 5,6 %
Orthofosfaat 1,5 1,2 1,2 0,6 < 10 % : OK < 21,6 %
Sulfaat 250 1,7 0,7 0,8 < 10 % : OK < 3,2 %
Uit deze spike testen kan worden afgeleid dat:
- De criteria voor de anionen opgenomen in het KB voor juistheid en precisie werden gehaald voor de
drie concentratieniveaus.
- Bij toepassing van de criteria van het KB voor juistheid en precisie op de anionen niet opgenomen in
het KB, werden gehaald voor de drie vooraf gekozen concentratieniveaus.
- Bij vergelijking met de RSDr (= CVr) uit de ISO methode, wordt voor alle anionen een lagere waarde
voor de precisie (2.RSDr) gevonden t.o.v. de 2.CVr in de ISO methode.
Bijkomende gegevens over precisie en juistheid werden bekomen uit metingen in herhaalbaarheids-
omstandigheden van het ringteststaal 13DW2 van Quality Consult, matrix drinkwater voor volgende anionen:
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 9/13
Anion
Ringtest
resultaat (mg/l)
Experimentele
waarde (mg/l) n
Bias
(%)
Juistheid
(%)
RSDr
(%)
Precisie
(2.RSDr) (%)
Fluoride 2,13 2,138 10 -0,37 < 10 % 99,6 0,23 0,46 < 10 %
Chloride 2,24 2,15 10 -4,4 < 10 % 95,6 0,09 0,18 < 10 %
Nitriet 1,94 1,90 10 -2,22 < 10 % 97,8 0,77 1,54 < 10 %
Bromide 2,14 10 0,23 0,46 < 10 %
Nitraat 4,26 3,87 10 -10,1 > 10 % 89,9 0,11 0,23 < 10 %
Orthofosfaat 0,13 10 4,3 8,6 < 10 %
Sulfaat 7,38 7,20 10 -2,53 < 10 % 97,5 0,16 0,32 < 10 %
Uit de meting op het ringteststaal 13DW2 blijkt dat de criteria opgenomen in het KB voor juistheid en precisie
toegepast op alle anionen gemeten voor de ringtest werden gehaald met enkel een randgeval voor juistheid
van Nitraat (afgerond bias 10% en juistheid 110 % voldoet net).
Opmerking: resultaten van ringtesten maken deel uit van het intern onderzoek van de performantie van de
methode. Ringtestresultaten leveren zeer veel informatie naar juistheid, specificiteit en selectiviteit van een
methode en zullen daarom ook worden opgenomen in het validatiedossier.
Bijkomende info voor juistheid uit een interlaboratoriumvergelijking tussen ECCA en FLVVG : Monster
13031431: de resultaten van FLVVG komen overeen met de resultaten van ECCA.
Anion Resultaat ECCA (mg/l) Resultaat FLVVG (mg/l)
Fluoride < 0,50 0,13 ± 0,013
Chloride 66,6 70,0 ± 10,5
Bromaat < 0,001 < 0,0025
Nitriet (0,028 mg N/l =) 0,0935 0,0935 ± 0,019
Nitraat (7,2 mg N/l =) 31,9 32,4 ± 6,4
Sulfaat 100 104,1 ± 10,4
1.2 Precisie en juistheid uit intermediaire reproduceerbaarheid
Voor de bepaling van de precisie uit intermediaire reproduceerbaarheid werden controlekaarten opgestart
voor 9 ionen.
Voor chloriet bleek het praktisch niet uitvoerbaar om een gecertificeerde oplossing met relevante
concentratie te bekomen o.w.v. de instabiliteit van chloriet. Gezien chloriet niet tot de scope behoort, werd
hiervoor geen extra test opgezet. Chloraat dat evenmin tot de scope behoort, werd wel mee genomen.
Chloraat is niet in de scope o.w.v. de zeldzame vraag naar chloraat, niet om praktische redenen of
performantie problemen.
Vaststellingen uit de controlekaarten van ACCU Spec Anionen:
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 10/13
Anion Gehalte
(mg/l)
Evaluatie Horrat Evaluatie precisie
t.o.v. KB RSDRw (%) n Horrat
Fluoride 1 2,5 23 0,2 < 2 : OK Max 10% voldaan
Bromaat 0,01 6,9 25 0,3 < 2 : OK Max 25% voldaan
Chloride 10 1,5 22 0,1 < 2 : OK Max 10% voldaan
Nitriet 0,1 6,2 25 0,3 < 2 : OK Max 10% voldaan
Bromide 0,1 5 5 0,2 < 2 : OK nvt
Chloraat 0,1 4,2 5 0,2 < 2 : OK nvt
Nitraat 10 1,4 23 0,1 < 2 : OK Max 10% voldaan
Orthofosfaat 1 9,0 2 0,6 < 2 : OK nvt
Sulfaat 10 2,4 20 0,2 < 2 : OK Max 10% voldaan
Anion Gehalte
(mg/l)
Evaluatie bias Evaluatie juistheid
t.o.v. KB Bias (%) n Juistheid (%)
Fluoride 1 0,5 23 100,5 Max 10% voldaan
Bromaat 0,01 -1,3 25 98,7 Max 25% voldaan
Chloride 10 -0,2 22 99,8 Max 10% voldaan
Nitriet 0,1 1,9 25 101,9 Max 10% voldaan
Bromide 0,1 -0,1 5 99,9 nvt
Chloraat 0,1 -4,0 5 96,0 nvt
Nitraat 10 1,2 23 101,2 Max 10% voldaan
Orthofosfaat 1 2,3 2 102,3 nvt
Sulfaat 10 -0,6 20 99,4 Max 10% voldaan
Besluit: de methode is beheerst op vlak van precisie en juistheid voor de 9 anionen.
2. Lineariteit
Ruwe data en samenvatting resultaten: zie validatiedossier.
Uit de residu analyse volgt dat de methode lineair is in het werkgebied gaande vanaf de LOQ tot de
bovengrens (hoogste standaard van de ijklijn).
3. Selectiviteit
Uit de spike testen (zie samenvattende tabel in § 2) wordt ook informatie gehaald betreffende de selectiviteit
van de methode. Immers, de toegevoegde anionen werden als dusdanig geïdentificeerd en vervolgens
gekwantificeerd. Alle pieken werden correct geïdentificeerd op basis van de retentietijden vastgelegd in de
kalibratielijn. De voorziene tolerantie op de retentietijden, namelijk 5 %, is voldoende strikt om tot een
correcte identificatie te komen.
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 11/13
4. Robuustheid
Routine waterstalen moeten zo snel mogelijk geanalyseerd worden. Indien niet direct kan gestart worden
met de analyse, worden de stalen koel bewaard (< 10 °C). Om na te gaan of er bij bewaring verandering
optreedt in het gehalte anionen, werd een ringtest staal drinkwater (Quality Consult 13DW2) gedurende
enkele weken bewaard in de koele kamer bij < 10 °C. Het gehalte aan Fluoride, Chloride, Nitriet, Bromide,
Nitraat, Orthofosfaat en Sulfaat werd gemeten over een periode van 16/04/2013 tot 30/05/2013.
Besluit: Het gehalte aan deze 7 anionen bleef gedurende de bewaring stabiel.
Specifiek voor nitriet, een analyse die in routine frequenter wordt gevraagd dan de overige anionen, werd de
bewaartermijn van de standaarden gebruikt voor constructie van de ijklijn van nitriet getest door dezelfde
oplossingen in een periode van 3 weken (26/7/2013 – 13/8/2013) te hergebruiken. Uit de vergelijking van de
resultaten bekomen met de bewaarde standaardoplossingen t.o.v. vers gemaakte standaarden kwam naar
voor dat de standaardoplossingen minstens 10 dagen bewaard kunnen worden in de koele kamer (< 10 °C).
Een nieuwe test voor bewaartermijn van de standaardreeks voor alle 10 de anionen werd ingezet
22/11/2013 met als doel heranalyse uit te voeren op meerdere dagen tot na 10 dagen bewaring. Ruwe data
hiervan worden bijgevoegd bij het validatiedossier. Met het resultaat van deze test zal rekening gehouden
worden in de methode (momenteel: 10 dagen bewaring voor alle anionen in methode vooropgesteld op
basis van de resultaten van de 7 anionen).
In de loop van 2016 is gebleken dat de conditie van de IC kritisch is voor de meting van bromaat. Een
herstelling was toen nodig om terug de vereiste LOQ te halen.
5. Resolutie
De resolutie R van de piek voor de 10 anionen in het chromatogram werd bekeken zoals omschreven in de
ISO methode. Hiervoor werd de ijklijn met alle anionen bekeken. Het criterium voor de scheiding/resolutie
tussen een piek en de dichtstbijzijnde piek (≥ 1,3) werd voor alle anionen voor de verschillende
concentratieniveaus in het werkgebied ruimschoots gehaald.
6. Trendanalyse
Alle ringtestresultaten worden opgenomen in de module PT. Uit PT worden BO-rapporten met z-score en
zeta-scores gehaald evenals trendanalyse per ion.
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 12/13
Bijlage: foto’s procedure
Eluent voor analyse van anionen met ionchromatografie met isocratische methode:
3,2 mM Na2CO3
1,0 mM NaHCO3
Autosampler van de ionchromatograaf gevuld met water stalen:
FAVV – BESTUUR LABORATORIA
LABO: FLVVG SECTIE : Anorganische chemie
LAB 00 P 180 F 003 Template validatierapport – Modèle rapport de validation v.01 2012-03
Validatierapport_AnionenWaterICv03_U herberekend juni2017.doc pagina 13/13
Meten met de ionchromatograaf:
Interpreteren van het chromatogram:
Het validatiedossier is beschikbaar in het laboratorium.
Recommended