YETİŞKİN EĞİTİMİ

YETİŞKİN EĞİTİMİ

Yetişkin ve Öğrenmeye Genel Bir Bakış

Ahmet AYPAY, Engin KARADAĞ, M. Ali DOMBAYCI

Yetişkin Kimdir?

Benlik kavramı gelişmiş insanlardır Gereksiz sıkı otoriteden hoşlanmazlar Deneyim birikimine sahiptirler Problem merkezlidirler Karşı karşıya kaldığı sorunlara çözüm getirebilecek

öğrenmelere ilgi duyarlar Övgüler duymak isterler Kişisel kaygıları vardır ve güvenli bir ortama gereksinim

duyarlar

Yetişkin Kimdir?

Yetişkinin bulunduğu topluma veya gruba göre beklentileri ile ihtiyaçlarında farklılıklar olabilmektedir

Yetişkinler dayatmadan hoşlanmazlar. Belli bir öğrenme ortamının dışında ön uğraşları vardır Güç seçim yaparlar Gereksinmeleri ile uyumlu grup davranışı geliştirirler Duygusaldırlar Sosyal statülerine düşkündürler Bazı fizyolojik engelleri olabilir.

Yetişkinler Öğrenebilir mi?

Pedagoji; Yunanca paid (çocuk) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve özellikle ‘çocuklara öğretmenin bilim ve sanatı’ anlamına gelir.

Andragoji; Yunanca andr (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve ‘yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı’ anlamına gelir.

Yetişkinler Öğrenebilir mi?

Pedagoji ve Andragoji arasındaki temel farklar; Bilme gereksinimi Kendini algılama (Benlik algısı) Deneyimler Öğrenmeye hazır olma Zaman perspektifi ve öğrenmeye yönelim Motivasyon

Yetişkinlerin Öğrenme Özellikleri

İlk izlenim Uygun ortamlar İlgi, yetenek ve gereksinimler Deneyimler Zaman ve öğrenme hızı Uygulama Tekrarlama

Yetişkinlerin Öğrenme Özellikleri

Detaylandırma Basitten karmaşığa sıralama Geribildirim verme Eski - Yeni bütünleştirilmesi Cesaretlendirme ve yönlendirme Kişisel etkenler Ev yaşamından kaynaklanan etkenler Dış etkenler

Andragoji

Andragojik modelde öğretici (kolaylaştırıcı) öğrenenleri sürece katmak için yedi aşamalı bir işlemler dizisini tasarlar ve uygular. Öğrenme için uygun ortam oluşturma Ortaklaşa planlama için bir mekanizma kurma İlgileri, gereksinimleri ve değerleri tanımlanma Bu gereksinimleri karşılayacak olan program amaçlarını

belirleme Bir öğrenme yaşantıları modelini tasarlama Bu öğrenme yaşantılarını uygun teknikler ve materyaller ile

yürütme Öğrenme çıktılarını ortaklaşa değerlendirme

Andragojinin Temel İlkeleri

Yetişkin motivasyonu ve başarılı olması için eğitimin amaç ve hedeflerini bilmelidir.

Yetişkin öğrenme sürecine katılmalıdır. Öğretim yetişkinin sosyal rollerini ve yeteneklerini geliştirici

olmalıdır. Öğrenme için olumlu eğitim ortamı hazırlanmalıdır. Çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri kullanılmalıdır.

Andragojinin Temel İlkeleri

Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir. Yetişkinin deneyimleri öğrenme kaynağıdır. Geçmiş

deneyimlerin öğrenmeyi etkilediği göz önünde tutulmalı ve yeni öğrenilenler, eskilerle bütünleştirilmelidir.

Öğrenilecek konunun ayrıntısı yapısallaştırılmalıdır. Bilgiler basitten karmaşığa gitmeli ve kavrayarak öğrenme sağlanmalıdır.

Öğrenilenler arasındaki bağlantının yetişkin tarafından keşfedilmesi sağlanarak ve uygulama ile; öğrenmenin kalıcılığı ve farklı alanlara aktarılabilmesi, gerçekleştirilmelidir.

Andragojinin Temel İlkeleri

Öğrenme sonunda geri bildirimle doğru ve yanlışlar verilerek, öğrenmede olumlu tutum geliştirilmelidir.

Sürekli değerlendirme ve kendi kendini değerlendirme ile öğrenme arttırılmalıdır.

Yetişkinin eğitim programı işlevsel ve dinamik olmalıdır. Bireyin ve toplumun değişen gereksinimlerine göre sürekli şekillendirilmelidir.

Yetişkin öğrenme engelleri olan, olumsuz eğitim ortamı, ilgi duymama, uyumsuzluk, kendisine yararlı olacağına inanmama, öğrenme hızını zorlama, sosyal statü ve görünüşünü uygun bulmama, korkma, bunalma, öfke, korku ve baskı; akılda tutulmalıdır.

Yetişkinler Öğrenme Sürecinde Ne İsterler

Eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını isterler. Eğitim kendi konularıyla ilgiliyse öğrenmeye hevesli olurlar. Eğitime aktif olarak katılmak isterler. Eğitimde değişiklik / çeşitlilik isterler. Olumlu geribildirim verilmesini isterler.

Yetişkinler Öğrenme Sürecinde Ne İsterler

Kişisel kaygıları vardır ve güvenli bir ortama gereksinim duyarlar.

Özgün birer birey olarak görülmek isterler. Özgüvenlerinin korunmasını isterler. Beklenti düzeyleri yüksektir. Bireysel gereksinimleri göz önüne alınmalıdır.

Yetişkin Öğrenimi: Genel Bir Bakış

Öznel yönlendirmeli öğrenimi Deneyimsel öğrenimi Eleştirel yansıtmayı Öğrenmeyi öğrenimi

Yetişkin Öğrenimi: Öznel Yönlendirmeli Öğrenim

Öznel yönlendirmeli öğrenim yetişkinlerin kendi öğrenme süreçlerini, özellikle kendilerine nasıl öğrenme hedefleri koyduklarını, uygun kaynakları nasıl bulduklarını, hangi yöntemle öğreneceklerine karar verdiklerini ve ilerleyişlerini değerlendirmelerini incelemektedir.

Yetişkin Öğrenimi: Eleştirel Yansıtma

Eleştirel yansıtma üç ilişkili işlem üzerine yoğunlaşır; (1) o ana kadar ortak bilgi olarak eleştirisiz kabul gören

varsayımı sorgulayıp yeniden yerleştirme veya yeni bir çerçeveye büründürme işlemi,

(2) kesin olarak kabul edilen fikirler, eylemler, nedenlendirme formları ve ideolojiler için yetişkinlerin alternatif perspektif takınmaları işlemi ve

(3) yetişkinlerin baskın kültür değerlerinin görüş hegemonyasını fark ettikleri ve dünyanın ‘doğal’ halinin öz-ispatlı yorumlarının aslında temsil edilmeyen azınlıkların çıkarlarına ve güçlerine nasıl destek olduklarının farkına vardıkları işlem.

Yetişkin Öğrenimi: Deneyimsel Öğrenme

Yetişkin öğreniminin yetişkinlerin deneyimlerine dayandırılması gerektiği inancı ve bu deneyimlerin değerli bir kaynak oluşturduğu şu an akla uygun tüm ideolojik renklerin yetişkin eğitmenlerince elzem olarak nitelendirilmektedir.

Yetişkin Öğrenimi: Öğrenmeyi Öğrenme

Yetişkinlerin öğrenmeyi öğrenme yetenekleri – bir dizi farklı durumda ve bir dizi farklı stille öğrenmede yetenek geliştirme – çoğunlukla yetişkinlerle çalışan eğitmenlerce zorlayıcı bir neden olarak görülmüştür.

Yetişkin Eğitimi Yöntemleri

Bireysel Yöntemler

Grup(küme) Yöntemleri

Yetişkin Eğitimi Yöntemleri: Uygun Ortamın Oluşturulması

Fiziksel Çevre Bireysel Çevre Örgütsel Çevre Tanışma Katılımcıların eğitimden beklentileri Eğitim programının açıklanması Katılımcıların eğitim ile ilgili sorularının yanıtlanması Mizahın kullanımı Sosyal etkinlikler

Yetişkin Eğitimde Eğitimcinin Rolü

Başlangıç (açıklama- yaşam ilgisi) Hedef belirleme Katılımın sağlanması Eğitim aktiviteleri Geribildirim Güvenli ortam Deneyimler Dürüstlük Ders araları Ortam özellikleri

Son Söz

Öğretmenler yetişkinlere bağımlılıktan özgüvenlerini arttırma yolunda normal ilerlemelerine yardımcı olmalıdır.

Yetişkinlerin zengin bir öğrenme kaynağı oluşturan ve sürekli artan deneyim rezervleri vardır.

İnsanlar gerçek hayatın görevleri ve problemleri ile başa çıkmalarına yardım edecekse bir şeyler öğrenmeye hazırdır.

Öğrenenler eğitimi artan rekabeti geliştirmek için bir araç olarak görmektedirler.

Yetişkinler bir şeyi öğrenmelerinin sebebini bilmek ister. Yetişkin eğitiminde en güçlü motivasyon etkenleri kendini

beğenme gibi içsel olanlardır.

Teşekkürler

Ahmet AYPAY; aypaya@yahoo.comEngin KARADAĞ; enginkaradag@ogu.edu.tr

M. Ali DONBAYCI; malidombayci@gmail.com