View
43
Download
3
Category
Preview:
Citation preview
NEDEN DÜZ ORANLI VERGİ? Prof. Dr. Coşkun Can Aktan
Azalan Oranlı Tarife
Artan Oranlı Tarife
Düz Oranlı Tarife
Vergi Tarifeleri
Azalan Oranlı Tarife
Azalan oranlı tarife matrahın artmasına paralel olarak vergi oranın da azalmasını ifade eder.
Artan Oranlı Tarife
Artan oranı tarifede vergiye tabi gelir,harcama veya servet yükseldikçe kademeli olarak uygulanan oran da artmaktadır.
Düz Oranlı Tarife
Her bir vergi mükellefi gelirinin aynı oranını vergi olarak vermektedir.
Tek başına gelir ve servet dağılımında adaleti sağlamak için yeterli değildir.
Çok çalışanı ve ekonomiye katkıda bulunanı cezalandırmaktadır.
Ekonomik birimlerin tasarruf ve yatırım arzularını olumsuz yönde etkilemektedir.
Çalışmayı değil,tembelliği desteklemektedir.
Tarifenin belirlenmesi objektif olamamaktadır.
Zengin kesimler en yüksek kademenin oranının belirlenmesinde baskı oluşturabilirler.
‘gelir dilimi sürüklenmesi’ olgusu ortaya çıkar.
Artan Oranlı Tarifeye Yöneltilen Eleştiriler
Uygulanması son derece basit olan bir vergidir.
Vergi adaleti açısından uygun bir vergidir. “İstikrar” ilkesine uygun bir vergidir.
“Tarafsız” bir vergi sistemidir. Ekonomide “rant kollama” eğilimlerini azaltır.
“vergi kaçakçılığı” eğilimlerini azaltır. Ekonomide “büyüme ve kalkınma ” hızını artırır.
Ekonomide servet birikimini ve sermaye artışını arttıran bir vergidir.
“Gelir dilimi sürüklenmesi” sorununu ortadan kaldırır.
rekabet edebilirlik gücünü arttırır.
Düz Oranlı Tarife
Vergilemede Adalet
Yatay Adalet
Dikey Adalet
Kanun Önünde Eşitlik
Fedakarlıkta Eşitlik
Farklı ekonomik ve mali duruma sahip olan kişilerin farklı şekilde vergilendirilmesi
Dikey Adalet
Yatay Adalet
Ekonomik ve mali durumu aynı olan kişilerin aynı şekilde
vergilendirilmesi
DÜZ ORANLI VERGİ ADİL Mİ?
Bazı Örneklerle Analizler
Tablo-1
Birey BireyinGeliri(YTL)
Vergi Oranı(%) ÖdenecekVergi(YTL)
A 1.000 10 100
B 1.000 10 100
C 2.000 10 200
D 4.000 10 400
E 5.000 10 500
Fedakarlıkta Eşitlik
BİREY GELİR
(YTL)
MAL-HİZMET ÖDENENVERGİ(%10/YTL)
FEDAKARLIK
ORANI(%)
A 1.000 10 % 1
B 4.000 10 %0,25
*
* Düz oranlı satış vergisi uygulanmaktadır
Standart İndirim
Standart indirim
Birey Gelir(ytl)
Standartİndirim(ytl)
VergiyeTabi
Gelir(%)
VergiOranı(%)
Ödenecekvergi(ytl)
GerçekVergi
Oranı(%)
A 10.000 5.000 5.000 10 500 5
B 50.000 5.000 45.000 10 4.500 9
C 100.000 5.000 95.000 10 9.500 9,5
D 200.000 5.000 195.000 10 19.500 9,75
E 400.000 5.000 395.000 10 39.500 9,87
En az geçim indirimi: Düz oranlı vergi sisteminde adaletin sağlanması için”en az geçim indirimi” adı altında
bir standart vergi indirimi uygulanmaktadır. Bu durumda düşük gelir,servet ve harcama sahiplerinin hiç
vergi ödememesi ya da çok az miktarlarda vergi ödemesi söz konusudur.
Adalet yönünden
Etkinlik(tarafsızlık) yönünden
Basitlik yönünden
Ekonomik etkileri yönünden
Artan oranlı vergi ve düz oranlı vergi karşılaştırması
Prof.Dr.Coşkun Can Aktan
Sosyal Bilimler Araştırmaları
Derneği
http://www.sobiad.org
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF
http://www.canaktan.org
Recommended