View
1.521
Download
45
Category
Preview:
DESCRIPTION
Ano ang panitikan? Uri at anyo ng Panitikan Impluwensya ng Panitikan Kahalagahan ng Pag-aaral ng Panitikan
Citation preview
Ang
Panitikan
Bilang
Pwersang
Panlipunan
G. Merland A. Mabait
PANITIKAN
Arr
ogante
(1
983) Talaan ng buhay ang panitikan…”
Sala
zar
(1995:2
)
Ang panitikan ay siyang lakas na nagpapakilos sa alinmang uri ng lipunan.”
Webst
er
(1974:5
57 )
Ang panitikan ay katipunan ng mga akdang nasusulat na makikilala sa
pamamagitan ng malikhaing pagpapahayag,
aestetikong anyo, pandaigdigang kaisipan at
kawalang-maliw.”
PANITIKAN…
Pagpapahayag ng kaisipan, damdamin, karanasan at
panaginip ng sangkatauhan na nasusulat sa masining o malikhaing paraan, sa pamamagitan ng isang
aestetikong anyo at kinapapalooban ng pandaigdigang
kaisipan at natitiyak ang kawalang-maliw nito.”
URI NG PANITIKANPASALIN-DILA-ang panitikan kung ito ay naisalin sa ibang henerasyon sa pamamagitan ng
bibig ng tao.
PASULAT-paran ng pagsasalin ng panitikan
magmula nang matutunan ng tao ang sistema ng pagsusulat.
ANYO NG PANITIKANTULUYAN
-kung ang nasusulat sa karaniwang takbo ng pangungusap at sa
patalatang paraan.
PATULA-nakasusulat sa taludturan at
saknungan.
MGA AKDANG TULUYAN o ProsaNobela
Maikling KwentoDulaAlamatPabulaParabulaAnekdotaSanaysayTalambuhayTalumpati
NO
BELA
Isang mahabang salaysayin ng mga kawing-kawing na pangyayari na naganap sa mahabang saklaw
ng panahon, kinasasangkutan ng maraming tauhan at
nahahati sa mga kabanata.”
NO
BELA
• Nobela ng pangyayari• Nobela ng tauhan• Nobela ng romansa• Nobela ng pagbabago• Nobela ng kasaysayan
Sangkap ng …
MA
IKLI
NG
KW
EN
TO
Isang salaysay ng isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at
may isang kakintalan o impresyon.”
MA
IKLI
NG
KW
EN
TO • Pangkatauhan• Makabanghay• Pangkapaligiran• Pangkaisipan• sikolohikal
Sangkap ng …
DU
LA
Uri ng panitikan na isinusulat upang itanghal sa entablado o tanghalan. Karaniwang nahahati sa tatlo o
higit pang yugto.”
DU
LA • Komedya• Trahedya•melodrama
Uri batay sa paksa ng …
ALA
MAT
Salaysaying nauukol sa pinagmulan ng mga bagay-bagay. Karaniwang hubad
sa katotohanan ang mga kwentong ito dahil ito’y likhang-isip…”
PAB
ULA
Salaysaying kinasasangkutan ng mga hayop, halaman at maging
ng mga bagay na walang buhay na kumikilos at nagsasalita.”
PARA
BU
LA Mga kwentong hango sa Banal na Kasulatan.”
AN
EKD
OTA
Maikling salaysaying may layuning umaliw o magbigay aral sa mga mambabasa. Maaari itong kasangkutan ng
mga hayop o ng mga bata.”
SA
NAYSAY Pagpapahayag ng
kuru-kuro o opinyon ng isang may-akda hinggil sa isang suliranin o paksa.”
-PORMAL o IMPORMAL
TALA
MB
UH
AY
Kasaysayan ng buhay ng isang tao.”
TALA
MB
UH
AY
• Pansarili• Talambuhay na paiba
BA
LITA Naglalahad ng pang-araw-araw na pangyayari…”
TALU
MPA
TI
Pagpapahayag na binibigkas sa harap ng mga tagapakinig.”
MGA AKDANG PATULATulang Pasalaysay
-Epiko-Awit at Korido
Tulang Pandamdamin o liriko-awiting bayan-soneto-elehiya-dalit-pastoral-oda
Padula o dramatikoTulang patnigan
TU
LAN
G
PASA
LAYSAY
Kwento ng mga pangyayari at nasusulat nang patula, may sukat at tugma. Nauuri ito
ayon sa paksa, pangyayari at tauhan.”
TU
LAN
G
PASA
LAYSA
YAWIT:
lalabindalawahing
pantig.”
KORIDO:
wawaluhing pantig ang
bawat taludtod.”
AWIT AT KORIDO
TU
LAN
G
PAN
DA
MD
AM
IN o
LI
RIK
O
Tulang tumatalakay sa marubdob na damdamin na maaari ng may-akda o di kaya’y ng ibang tao.”
TU
LAN
G
PAN
DA
MD
AM
IN o
LIRIK
O
Maiikling tulang
binibigkas nang may
himig.”
Karaniwang paksa nito
ay ang pag-ibig,
kawalang pag-asa o
pamimighati,
pangamba,
kaligayahan, pag-asa
at kalungkutan.”
AWITING
BAYAN
TU
LAN
G
PAN
DA
MD
AM
IN o
LIRIK
OTulang may labing-
apat na taludtod
hinggil sa damdamin
at kaisipan at
karaniwang
naghahatid ng aral sa
mambabasa.”
SONETO
TU
LAN
G
PAN
DA
MD
AM
IN o
LIRIK
OTulang nagpapahayag
ng panimdim dahil sa
pagyao ng isang
minamahal.”
ELEHIYA
TU
LAN
G
PAN
DA
MD
AM
IN o
LIRIK
O
Isang tulang inaawit
bilang pagpuri sa
Diyos o sa Mahal na
Birhen. Nagtataglay ito
ng kaunting pilosopiya
sa buhay.”
DALIT
TU
LAN
G
PAN
DA
MD
AM
IN o
LIRIK
O
Tulang naglalarawan
ng paraan ng
pamumuhay sa
kabukiran.”
PASTORAL
TU
LAN
G
PAN
DA
MD
AM
IN o
LIRIK
O
Tulang paghanga o
pagpuri sa isang
bagay.”
ODA
PAD
ULA
O
DRA
MATIK
OTulang isinasadula sa entablado o iba pang tanghalan.”
TU
LAN
G
PATN
IGA
N Mga laro o paligsahang patula na noo’y karaniwang isinasagawa sa
bakuran ng mga namatayan.”
Impluwensya ng
Panitikan
Implu
wensya
ng
Panitika
na.Banal na
Kasulatan o
Biblia
b.Koran
c.Illiad at
Oddysey
d.Mahabharat
a
e.Canterbury
Tales
f. Uncle Tom’s
Cabin
g. Divine
Comedia
h. El Cid
Compeador
i. Isang libo
at isang
Gabi
j. Aklat ng
mga araw
k. Aklat ng
mga Patay
l. Awit ni
Rolando
BA
NA
L N
A
KA
SU
LATA
N o
BIB
LIA
Pinakabatayan ng pananampalatayang Kristiyano sa buong daigdig.”
KORA
N Mula sa Arabia.”Pinakabibliya ng mga Muslim.”
ILLI
AD
AT
OD
DYSEY
Kinatutuhan ng mga
mitolohiya at alamat sa Gresya.”
MA
HA
BH
ARATA Tumatalakay sa
kasaysayan ng pananampalataya ng Indiya.”Ipinapalagay itong
pinakamahabang epiko sa buong daigdig.”
UN
CLE
TO
M’S
C
AB
IN
Nagbukas sa mga mata ng Amerikano sa kaapihan ng mga
lahing itim at naging simula ng paglaganap ng demokrasya sa buong daigdig.”
DIV
INE
CO
MED
IA Nagpapahayag ng moralidad, pananampalataya
at pag-uugali ng mga Italyano noong unang panahon.”
EL
CID
C
OM
PEA
DO
RNaglalarawan sa katangiang panlipi ng mga kastila at kasaysayan ng Espanya.”
ISA
NG
LIB
O A
T
ISA
NG
GA
BI Akdang nagmula sa
Arabya at Persya. Naglalarawan ito ng pamahalaan, kabuhayan at
lipunan ng mga Arabo at Persyano.”
AK
LAT N
G
MG
A A
RAW
Naging batayan ng pananampalataya ng mga Instik.”
AK
LAT N
G
MG
A P
ATA
Y Naglalarawan ng mga kulto ni Osiris at tumatalakay sa mitolohiya at teolohiya ng Ehipto.”
AW
IT N
I R
OLA
ND
O
Kinapapalooban ito ng Doce Pares at Roncesvalles ng Pransya. Isinasalaysay dito
ang ginto ng panahon ng Kristianismo sa Pransya
Kahalagaha
n ng Pag-
aaral ng
Sariling
Panitikan
PANITIKAN
SARILIKULTURA,
TRADISYON, PANINIWALA
LAHI KASAYSAYAN
Recommended