Хүний дархлал хомсдлын вирус (HIV)

Бэлтгэсэн: Б.Алтанзул

• .

HIV

Virus classification

Group: Group VI (ssRNA-RT)

Family: бүл Retroviridae

Genus: тарөл Lentivirus

Species- зүйл

•Human immunodeficiency virus 1•Human immunodeficiency virus 2

HIV вирусын бүтэц• 120нм диаметртэй,

улаан эсээс 60 дахин жижиг

• +РНХ нь нуклеокапсидын уураг p7-той нягт холбогдсон

• 2 давхар фосфолипидийн давхрагатай

• Gp160- gp120, 41 лигандын үүрэгтэй

• вирион бүрэлдэхэд урвуу транскриптази, рибонуклеаза болон интеграза

• 9,6kb урттай х +РНХ• Бүтцийн ген Эсрэгтөрөгч өвөрмөц

ген (gag) Полимеразын ген (pol) Бүрхүүлийн ген (env) Хавдар өдөөгч ген (v-

onc-gen)• landmarks (LTR, TAR,

RRE, PE, SLIP, CRS, and INS)

• Зохицуулагч ген tat, rev, nef, vif, vpr, vpu

• Gag-p55-p24,17,15 p17-капсидын үндсэн уураг

p24-РНХ-н гадуур нуклеотидын өвөрмөц дараалал бүхий уураг(core antigen)

• Env-gp160-120/41 нийлэгжилтийг зохицуулагч

Gp41:трансмембраны уураг, gp120: бүрхүүлийн мембраны уураг

• Tat-н уургуудгууд болох p16,p14 нь LTR промотор холбогдоход транскрипц трансактиватор болдог.

• TAR нь апоптозыг зохицуулагч ERCC1, IER3 гений microRNAs үүсэх явцад орлцоно.]

• Rev-н уураг p19 бүтцийн уураг нийлэгжилтийг өдөөгч, мРНХ экспресс ихэсгэнэ.

• Vif -p23 уураг prevents the action of APOBEC3G (a cell protein that deaminates DNA:RNA hybrids and/or interferes with the Pol protein).

• Vpr-p14 уураг эсийн хуваагдлын G2 шатанд орохыг саатуулна.

• Nef-p27 уураг халдварлагдсан эс СTL таньж холбогдох, усгах зохицуулгад нөлөөлнө

• Vpu protein (p16)-халдварлагдсан эсээс шинэ вирусын хэсгүүд чөлөөлөгдхөд нөлөөлнө.

• The ends of each strand of HIV RNA contain an RNA sequence called the long terminal repeat (LTR). Regions in the LTR act as switches to control production of new viruses and can be triggered by proteins from either HIV or the host cell. The Psi element is involved in viral genome packaging and recognized by Gag and Rev proteins. The SLIP element (TTTTTT) is involved in the frameshift in the Gag-Pol reading frame required to make functional Pol.[12]

Халдварлах зам

• ДОХ ын халдвар авах хэд хэдэн зам байдаг, үүнд:• Хамгаалалтгvй (бэлгэвч хэрэглэхгvй) бэлгийн

харьцаанд орох (70-80 хувь)• Зүү тариур  болон тарианы бусад багаж хэрэгсэлийг

дахин хэрэглэх (5- 10 хувь)• Ариутгаагvй багаж хэрэгсэл ашиглан шивээс болон

цоолбор хийлгэх• Сахлын хутга болон шvдний сойзоо сольж хэрэглэх

(цусны vлдэгдэлтэй)• Халдвартай цус шилжvvлэн юvлэх (5-10 хувь)• ХДХВ ийн халдвартай эхээс вирус хvvхдэд халдах

Эд эсэд халдварлах, эмгэгшүүлэх механизм

Вирусын онтогенез1.Вирусын бүтэн геном буюу түүний ДНХ хуулбар (ДНХ-транскрипт) нь эсийн хромосомын буюу хромосомын бус удамшлын аппаратанд нийлэх.

2.Вирусын геном буюу түүний ДНХ хувилбарын хэсэг нь эсийн хромосомын буюу хромосомын бус удамшлын аппаратанд нэгдэх

3.Бүрэн вирион ялгаран гаргах чадвартайгаар вирусын геном бүтнээрээ буюу хэсэгчилсэн хэлбэрээр эсийн геномтой нэгдэх

4.Бүрэн бус вирион буюу вирионы бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн аль нэгийг буюу заримыг нь л нийлэгжүүлэх чадвартайгаар генийн интеграц үүсгэх

5.Эсийн шинэ антиген нийлэгжүүлэх чадвартайгаар генийн интеграц болох

6.Вирион ялгаруулахгүй, вирусын болон эсийн антиген нийлэгжүүлэхгүйгээр генийн интеграц болох

7.Эсийн бодисын солилцоо өөрчлөхгүйгээр генийн интеграц болох

8.Эсийн хавдрын хувирал (Трансформац) болохгүйгээр генийн интеграц болох

9.Эс хавдарт хувирахаар генийн интеграц болох

10.Вирусын геномд эсийн хромосомын бус генетикийн аппаратын хэсэг нэгдэх

11.Бүрэн вирион ялгаруулах чадвартайгаар эсийн болон вирусын геном нэгдэхгүйгээр зэрэгцэн орших (Персистенцлэх)

12.Бүрэн бус вирион буюу вирион бүрэлдэхүүний хэсгүүдээс нийлэгжүүлэх чадвартайгаар вирусын геном эсийн геномтой нэгдэлгүйгээр зэрэгцэн орших

13.Эсийн “шинэ” антиген нийлэгжүүлэх чадвартайгаар вирусын геном эсэд персистенцлэх

14.Эсийн бодисын солилцоо өөрчлөгдөхгүйгээр вирусын геном персистенцлэх

15.Эсийн бодисын солилцооны өөрчлөлттөйгөөр вирусын геном персистенцлэх

Вирусын онтогенезыг үе шат

1.Адсорбц (Наалдах үе)• 2.Пенетрац (Нэвтрэх үе)• 3.Эклипс (Вирусын ургал)• 4.Матурац (Вирион боловсрогдох

үе)

ДОХ-ын вирусын халдварлалт авах үе: Вирус эсийн гадна олширч чадахгүй

Вирус эсийн рецептортой холбогдоно (Адсорбци)

• Адсорбцын шатанд вирус эсийн гадаргууд наалддаг. Энэ үзэгдэл нь вирус ба эсийн гадаргуу дахь химийн гадаргуу дахь химийн тодорхой бүлэглэлүүдийн өвөрмөц харилцан үйлчлэлээр тайлбарлагддаг бөгөөд вирусын тропизм (Тодорхой нэг эс, дүрсийг гэмтээх хандлага)-ын үндэс болдог.

• Вирусын эсэд наалдах хэсэг нь бүтцийн тодорхой хэлбэрээр  юм уу, эсвэл вирионы гадаргад жигд тархсан өвөрмөц молекул хэлбэртэй байдаг.

ДОХ-ын вирус эсэд нэвтрэх үе (Пенетраци)

• Пенетрацын шатанд эсийн гадаргууд наалдсан вирион эсэд нэвтрэн орохыг пенетрац гэнэ. Сүн хэлбэртэй бактери залгиурууд эсийн гадаргуу дээр наалдсаны дараа сүүлнийх нь гадаад давхарга агшиж, хөндий гол нь эсийн ханыг нэвтрэн ороход толгой нь бас агшиж, вирусын нуклейн хүчил эсэд нэвтрэн ордог.

1.Вирусын суперкапсид нь эсийн сарьстай нийлж, вирусын нуклейн хүчил эс дотор чөлөөлөгдөнө.

2.Эс вирусыг бүхлээр нь залгиур-эс дэх хэлбэрээр цитоплазмдаа татан оруулж (Пиноцитоз), гаднах бүрхүүлүүд нь эсийн лизосомын ферментийн үйлчлэлээр задарч, нуклеин хүчил нь эсийн дотор чөлөөтэй болно.

Вирусын ДНХ эсийн геномд нэгдэнэ

Вирусын уургийн транскрипци

Вирусын протеаза ферментийн нөлөөгөөр уургууд нэгдэж шинэ вирус үүснэ

• Матурацын шатанд вирусын үржлийн мөчлөгийн сүүлийн шат. Энэ шатанд вирусын ургал хөгжлийн шатнаа бий болсон вирионы бүрэлдэхүүн хэсгүүд нь бүтэн вирион болон нэгдэж эсээс чөлөөлөгдөнө. Эсийн дотор хангалттай хэмжээний вирусын нуклеин хүчил,капсомерын молекулууд хуралдахад эдгээр нь хоорондоо угсрагдаж бүтэн вирион болно.

Оношлогоо

1.Вирусийн эсрэг үүссэн эсрэгбиеийг тодорхойлох арга

• Энгийн хурдавчилсан арга• Фермент холбоот эсрэг биеийн урвал• Дархан дардсын арга /Вестернблот/

2. Вирус судлалын шинжилгээ

3. ХДХВ-ийн нуклейн хүчил илрүүлэх арга

Энгийн хурдавчилсан арга

• Цус наалдуулах• Хажуу урсгалын мембран• Нэвт урсгалын мембран

Testing

• New 20 Minute TestNew 20 Minute Test

Positive Negative

Фермент холбоот эсрэг биеийн урвал

• Сендвич буюу үечилсэн арга• Рекомбинант уураг• Зохиомол пептид

Өвөрмөц чанар >99.5%

Дархан дардсын арга /Вестернблот/

• Цөмийн ( p17gag, p24gag, p55gag ) • Полимеразын ( p31pol, p51pol, p66pol )• Бүрхүүлийн ( p41env, gp120/gp160 )

• Өвөрмөц чанар 97.8%