Problem Çözmede Kalite Kontrol Araçları

Problem çözme tekniklerine geçmeden önce aslında “problem” kelimesini tanımlamak gerekiyor. Problem;“ Bir hizmet, üretim, iş sürecindeki veya üründeki görünür performans zayıflığıdır.” veya “ Hedeflenen sonuçların alınmasını engelleyebilecek veya aksatabilecek çözümlenmesi gereken durumdur.” Problemin tanımlanması Problem tanımı ve ifadesinde, problemin şirketin performansı ile ilişkisi ve ne yönde etkilediği ortaya konmalıdır. Görünür, belirgin ve genellikle ölçülebilir kıstaslarla tanımlanmalı, yönetilebilir boyut ve karmaşada olmalıdır. Örneğin: “Halen ayda yaklaşık 200 ürün müşteriden iade yoluyla geri gelmektedir. Fabrika içinde hatalı olarak kenara ayrılan ürün sayısı ise ayda 500’e ulaşmıştır.” Problemi tanımlama sırasında aşağıda verilen maddelerden kaçınılmalıdır.

� Problem tanımında, problemin sebepleri ile ilgili peşin yargılara yer verilmemelidir. � Aynı şekilde, belirli bir çözüme atıf yapmaktan kaçınılmalıdır. � Problemin ortaya çıkması ile ilgili kusur ve sorumluluklardan bahsedilmemelidir.

Problem çözmenin temel unsurları; Veriler, Teknikler ve Sistematik Yaklaşımdır. Veri toplama Problem çözümüne geçmeden önce sürecin ne olduğu, neye benzediği, nasıl çalıştığı ve ne tür faaliyetlerin gerçekleştiği tanımlanmalıdır. Đkinci aşama olarak problem çözümüne ulaşabilmek için verilerin toplanmasıdır. Veri toplamaya başlamadan önce 5N+1K yöntemi uygulanarak aşağıdaki sorular yanıtlanır.

� Ne toplanacak ? � Nerede toplanacak ? � Nasıl toplanacak ? � Ne zaman toplanacak ? � Niçin toplanacak ? � Kim toplayacak ?

Bu değerlendirmenin ardından veri toplama planlaması yapılır ve toplanan verilerin kayıt yöntemi belirlenir. Veri toplama sürecinde en az çaba ve düşük maliyet yaklaşımı seçilmelidir.

Doğru bilgiyi elde edebilmek için verileri toplama sırasında bazı hatalar yaşanmaktadır.

� Problemli süreç veya ürünle ilgili bazı unsurları veya değişkenleri içermemesi � Veri toplayıcıların değişik algılamalarından dolayı ortaya çıkan hatalar � Veri toplamanın planlandığı şekilde yapılmaması � Toplanamayan veya eksik veriler � Verilerin istatistiklere dönüştürülmesi sırasında kullanılan formül ve algoritmalardaki hatalar bunlardan birkaçıdır.

Veriler toplandıktan sonra, problemin belirtileri ile ilgili bilgilerin sağlanmasi için, ilave olarak bazı veri analiz tekniklerinin kullanılması gerekebilecektir. Problem Analizi Bu aşamada, problemi derinliğine ve tam olarak tanımlayabilmek için gerekli verileri toplamış olmalıdır. Problem tanımı gözden geçirilmeli, ölçüt göstergelerle ifade edilmeli ve verilerle desteklenmelidir. Problemin nasıl giderileceği sorgulanmaya başlanmalıdır.

Problem çözme sistematiği Problem çözümlemede iki yaklaşım kullanılmaktadır; Geleneksel ve Kalite yaklaşımı. Geleneksel yaklaşım yöntemi, kurumsal olmayan şirketler tarafından yoğun bir şekilde uygulanmaktadır. Kalite yaklaşımı yöntemi ise 1990’lı yıllarda ortaya çıkmış ve günümüzde genelde TQM’i benimsemiş kurumlar tarafından uygulanmaktadır. Şema 1 Problem Çözme Aşama ve Adımları PUKÖ Döngüsü (PDCA – PLAN, DO, CHECK, ACT) PLANLA Problemin tanımlanması, analizi ve asıl sebeplerin belirlenmesi. UYGULA Çözümlerin belirlenmesi ve hayata geçirilmesi. KONTROL ET Sonuçların kontrol edilmesi ve değerlendirilmesi. ÖNLEM AL Gerekli düzeltmelerin yapılması ve standartların hazırlanması.

Geleneksel Yaklasim

Sikayetler

Suçluyu aramak

Patronun kararlari

Yukaridanasagi

yöntemler

Ögütler Ilave kaynakgereksimleri

DUR DUR DUR

ANALIZ

TESHIS

ÇÖZÜM

Kalite Yaklasimi

Sorunun belirlenmesi ve ölçülmesi

Nedenlerinin arastirilmasi

Olasi sebeplerin ortadan kaldirilmasi için çözümlerin arastirilmasi

Sonuçlarin sürekliliginin saglanmasi

Yeni yöntemleringelistirilmesi

Katilim

Sadece kol gücünündegil beyin

gücünün kullanilmasi

Süreç iyilestirilmesi

Geleneksel Yaklasim

Sikayetler

Suçluyu aramak

Patronun kararlari

Yukaridanasagi

yöntemler

Ögütler Ilave kaynakgereksimleri

DUR DUR DUR

ANALIZ

TESHIS

ÇÖZÜM

Kalite Yaklasimi

Sorunun belirlenmesi ve ölçülmesi

Nedenlerinin arastirilmasi

Olasi sebeplerin ortadan kaldirilmasi için çözümlerin arastirilmasi

Sonuçlarin sürekliliginin saglanmasi

Yeni yöntemleringelistirilmesi

Katilim

Sadece kol gücünündegil beyin

gücünün kullanilmasi

Süreç iyilestirilmesi

PLANLA

UYGULA

KONTROL ET

ÖNLEM AL PUKÖ

PLANLA

UYGULA

KONTROL ET

ÖNLEM AL PUKÖ UYGULA

KONTROL ET

ÖNLEM AL PUKÖ

Kalite Kontrol Araçları 1. Kontrol Tabloları 1.1. Kontrol Tablosu (checksheet)

Veri toplama amaçlı kullanılır. Kontrol çizelgesi ile kolay anlaşılır veriler elde edilir. Hata madde araştırma, hata faktör araştırma, proses dağılım araştırma ve eksik veri araştırma için hazırlanır. Veri çizelgesi (data sheet) de denir. Bir kontrol tablosu basit şekliyle verileri kategorilerine (sebep/ölçümler) ayıran ve sonra bulguların nümerik olarak kaydedildiği formlardır:

• Veri özelliklerine göre sınıflandırılır • Zaman aralığı belirlenir • Tablo çizilir • Çeşitli işaretlerleme yöntemi le belirlenen zaman içinde hatanın kaç defa oluştuğu kaydedilir Örnek vaka: Bir öğrencinin okula geç kalması

25 Hafta 26 Hafta

Olası Sebepler Frekanslar Frekanslar Toplam Adet

( n ) Alarmın çalmaması x 1

Alarmdan sonra tekrar uyumak xxxxx xxxxx 10

Kahvaltının hazır olmaması xx 2

Elbiselerin hazır olmaması x x 2

Çantanın hazır olmaması xxx xxxx 7

Anahtarın aranması xxxxx xxx 8

Arkadaşın gecikmesi xx x 3

Otobüsün gecikmesi xx xx 4

Trafiğin olması xxxxx xxxx 9 Tablo 1 Geç kalma sebepleri ve frekansları tablosu 1.2. Kontrol Listesi – Check List Çalışma kontrolü, ekipman kontrolü ve güvenlik kontrolü için kullanılır. Daha önce planlanan/hedeflenen özelliği kontrol etmek, doğrulamak için hazırlanır . Kontrol listesi (checklist) de denir. Form üzerinde özellikler bakılması gereken sıraya göre listelenir, özelliğin doğruluğu halinde kontrol işareti √ veya “X” işareti konulur. Bu liste iyileştirme faaliyetleri boyunca başvurulabilecek bir kayıttır.

� Makina durduruldu mu? � Hava vanası kapatıldı mı ? � Ana şalter indirildi mi ? � Kalıp askıya alındı mı ? � Kalıp cıvataları söküldü mü ?

2. Đzleme Diyagramı – Run Chart Đzleme Diyagramları verinin zamana bağlı değişimini analiz etmek ve varsa zaman boyutunda tekrarlayan şekilleri bulmak amacıyla kullanılır. Verinin zaman boyutunda veya toplandığı sıraya göre analiz edilmesidir. Đzleme Diyagramı Oluşturma Adımları

1. Verinin Toplanması Zaman boyutunda ölçümler yapılır, toplanan veriler zaman sırasında dizilir. En az 25 ölçüm yapılması gereklidir.

2. Verinin Derlenmesi Elde edilen veriler iki grup halinde toplanır. X, zaman boyutunu, Y yapılan ölçümleri gösterecektir.

3. Đzleme Diyagramının Çizilmesi Elde edilen veriler X ve Y koordinatları üzerinde işaretleyerek Đzleme Diyagramını çizilir. Noktalar arasında belli bir eğilimin olduğu yerler işaretlenir.

4. Verinin Yorumlanması Çıkan grafik üstünde görülen özellikler belirlenir.

Örnek vaka: Bir öğrencinin okula geç kalması

1.Verinin Toplanması 2.Verinin Derlenmesi 3. Đzleme diyagramının çizilmesi 4. Verilerin yorumlanması Pazartesi’leri yolculuk uzun sürüyor, Hafta sonuna doğru süre kısalıyor. Evden çıkış zamanı bu verilere bağlı olarak her gün farklı olarak belirlenebilir. 3. Histogramlar – Histograms

Gün Süre1. Hafta P.tesi 33

Salı 28Çar. 26,5Per. 28Cuma 26

2. Hafta P.tesi 35Salı 30,5Çar. 28Per. 26Cuma 25,5

3. Hafta P.tesi 34,5Salı 29Çar. 28Per. 26Cuma 25

4. Hafta P.tesi 34Salı 29,5Çar. 27Per. 27Cuma 25,5

P.tesi Salı Çar. Per. Cuma1. Hafta 33 28 26,5 28 262. Hafta 35 30,5 28 26 25,53. Hafta 34,5 29 28 26 254. Hafta 34 29,5 27 27 25,5

Yolculuk Süresi

2025

3035

40

P.tes i

Cuma

Per.

P.tes i

Cuma

Per.

Histogram, ölçülen bir değişkenin gerçek değerlerinin bir merkezi değer etrafında nasıl dağıldığını gösteren bir sütün grafiktir. Ayrıca “derece dağılım grafiği” diye de adlandırılır. Histogramın Amacı;

• Ölçülen verilerin değerlerinin nasıl bir değişkenlik gösterdiğinin ve dağılımının nasıl olduğunun grafik olarak gösterilmesi. • Toplanan verilerden objektif sonuçlar çıkarabilmek için kullanılır • Takip edilen bir değişken standartla karşılaştırılabilir. • Değişkenliğin analiz edilerek iyileştirilecek süreç, ürün veya prosedür ile ilgili kararlar verilebilir.

Histogramların Avantajları neler?

• Bir bakışta net olarak anlaşılmayan verilerin tümünün görülebilmesi. • Verilerin ortalama değerleri ve dağılımından ortalama değerin ve standart sapmanın

hesaplanabilmesi. • Standart değerlerini kıyaslayarak, hatalı ürün oranı ve proses kapasitesinin anlaşılabilmesi. • Neden ve sonuç arasındaki ilişkinin netleştirilmesi. • Histogramda görülen şekillerin, prosesteki anormallik ve ölçüm sorunları hakkında fikir verebilmesi. • Önlem öncesi ve sonrası durumu gösteren histogramlardan, önlemin etki düzeyinin net şekilde

görülebilmesi. Histogram Türleri

Tür Tanım

ÇAN DAĞILIMISimetriktir ve tepe noktası merkezde bulunur. Aynı zamanda Normal Dağılım olarak da adlandılır. Doğal değişkenliğe konu olan bir dağılım modelini temsil eder.

TARAK DAĞILIMIGenelde nolmal dağlıma uygunluk gösterir.Frekans değeri alternatif olarak alçak ve yüksektir. Yuvarlama, ölçüm ve hesaplama hatalarından ortaya çıkmış olur.

ÇARPIK DAĞLIM

Eksene doğru bir taraftan çok hızlı, diğer taraftan çok yavaş bir eğilime sahiptir. Veriler büyüyen değerlere doğru odaklandığında dağılım pozitif, küçülen değerlere doğru odaklandığında negatiftir. Bir problemin varlığını göstermez ancak nedeninin analiz edilmei gerekir.

KESĐK DAĞILIMBir taraftan normal, diğer taraftan ani şekilde azalan bir dağlımdır. Normal dağlımlı bir serinin bir parçası kesilmiş görünümündedir.

PLATO DAĞILIMIBelirli tepe noktası olmayan düz bir dağılımdır. Dağlım sınırlarında frekans değerleri ani düşüşler gösterir. Veriler sanki ayrı proseslerden elde edilmiş izlenimini verirler.

ÇĐFT TEPELĐ DAĞILIM

Genelde birbirin üstüne binmiş iki dağlım görünümündedir. Bir prosesin içinde iki proses vardır. Toplanan veriler bir prosesin iki farklı şekilde işlemesinden elde edilmiştir. Đki prosesi birbirinden ayırmak için spesifikasyon gerekir.

AYRI TEPELĐ DAĞILIMAna dağlımın dışındaki bir veri grubuna aittir.Tepesi kesik bir dağılımla çakışıyorsa örnekleme işleminde veya ölçü, hesap ve veri okumada hata olduğunu gösterir.

Görünüsü ve Yorumlanmasi

- Normal - Simetrik Olmayan

- Simetrik

* Simetrik normal olmayan * Simetrik ve bimodal

Görünüsü ve Yorumlanmasi

- Normal - Simetrik Olmayan

- Simetrik

* Simetrik normal olmayan * Simetrik ve bimodal

4. Dağılım Diyagramı– Scatter Diagrams Dağlım diyagramı iki değişken arasındaki ilişkinin analiz edilmesidir. Değişkenler birbirlerini etkiliyor mu , nasıl etkiliyor, iki değişken arasında ilişki boyutu ne ölçüde sorularının yanıtlanmasında kullanılır. Çizim aşamasına geçmeden önce iki değişken seçimi yapılır ve bu değişkenler ile ilgili veri toplanır. Toplanan veriler x ve y eksenlerine işaretlenir ve diyagram çizilip değişkenler arasındaki ilişki yorumlanır. Pozitif Đlişki Değişkenlerin yönü aynıdır. Biri artarken diğeri de artar. Diğer bir deyişle aralarında sebep-sonuç ilişkisi vardır diyebiliriz. Değişkenlerden biri kontrol altına alındığında diğeri de kontrol altına alınmış olur.

Değişen Pozitif Đlişki Değişkenlerin yönü genelde aynı olmakla birlikte bazı noktalarda değişkenler dışında sebebe dayalı farklı veriler elde edilebilir Đlişki Yok Değişkenlere ilişkin veriler birbirinden bağımsızdır.

Negatif Đlişki Değişkenlerin yönü farklıdır. Biri azalırken diğeri artar. Yönleri farklı olmakla birlikte aralarında sebep-sonuç ilişkisi vardır diyebiliriz. Değişkenlerden biri kontrol altına alındığında diğeri de kontrol altına alınmış olur Değişen Negatif Đlişki Değişkenlerin yönü genelde aynı olmakla birlikte bazı noktalarda değişkenler dışında sebebe dayalı farklı veriler elde edilebilir. 5. Pareto Diyagramı– Pareto Diagrams Bu diyagramın isim babası Đtalyan ekonomist ve sosyolog Vilfredo Pareto . Vilfredo Pareto, milli gelir dağılımını araştırıp, toplumda az sayıdaki kişinin, refahın büyük bir kısmını sahiplendiğini bu diyagramda göstermiştir. Bu diyagram aynı zamanda 80/20 kuralı olarak da bilinir. Genel olarak; “Sınırlı sayıdaki unsurlar (yaklaşık %20), olayların büyük çoğunluğunun (yaklaşık %80) sebebini oluştururlar.”

• Bir şirketin üretiminin %20’si bu şirketin gelirinin %80’ini sağlar.

• Üründeki parçaların % 20’sinin değeri, ürün değerinin % 80’i kadardır.

Tekniğin amacı; Problemlerin veya koşulların göreceli önemlerinin tespit edilerek, kritik unsurların belirlenmesini sağlamaktır.

Pareto diyagramı ile anlaşılacak konular

• Hangi nedenin/faktörün en önemli olduğu ve bunun önemlilik derecesinin ne olduğu • Tüm nedenler içinde her bir nedenin ne oranda olduğu • En etkili KAĐZEN’i yapmak için, hangi nedenin çözülmeye başlanması gerektiği • Hangi nedenin ne kadar KAĐZEN etkisi yarattığı • Tümünün ne şekilde değiştiği

PARETO Diyagramı ile; Hatalar, Kusurlar, Şikayetler, Kazalar, analiz edilebilir. Pareto Diyagramı Oluşturma Adımları

1. Veri grupları ve birimleri belirlenir(sıklık, maliyet, zaman vb..). 2. Her gruptaki verileri toplanır, daha sonra her grup değeri toplanarak genel toplam bulunur. 3. Gruplar toplam değerlerine göre büyükten küçüğe doğru tekrar sıralanır. 4. Her grubun kümülatif oranları bulunur. 5. Sol tarafa kıyaslanan birimleri gösteren dikey ekseni çizilir (sıklık, maliyet vb). 6. Yatay eksen çizilir ve gruplar soldan sağa doğru sıralamaya uygun olarak yerleştirilir. 7. Sağ tarafa oranları gösteren dikey eksen çizilir (% 0 - %100). 8. En büyük gruptan başlayarak, her grubun toplam değerlerini gösteren sütunlar çizilir. 9. Her grubun kümüle oranlarını işaretleyerek grafik çizilir. 10. Grafiği analiz ederek öncelikle ele alınması gereken gruplar belirlenir.

Arıza Tanımı Süre Toplam Yüzde

Kümülatif Süre

Kümülatif Yüzde

MEKANĐK 240 34 240 34 ELEKTRONĐK 180 25 420 59 ELEKTRĐK 120 17 540 76 DĐĞER 60 8 600 84 TESĐSAT 60 8 660 92 PNÖMATĐK 35 5 695 97 HĐDROLĐK 20 3 715 100

Hata sınıf sayısı arttıkça sağlanacak fayda giderek azalır.

0

50

100

150

200

250

300

MEKANĐK ELEKTRONĐK ELEKTRĐK DĐĞER TESĐSAT PNÖMATĐK HĐDROLĐK

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Süre Kümülatif Yüzde

Lorenz Eğirisi Önemsiz Çoğunluk

6. Akış Şemaları – Flow Charts Akış şemaları; Bir sürece ya da faaliyete ilişkin aşamaların sembollerle sıralı bir şekilde gösterilmesidir. Şemada kullanılan sembollerin her biri belli bir anlam taşımaktadır.

Sembol anlam tablosu

Örnek vaka: Bir öğrencinin okula geç kalması

Genel Akış şeması Detay akış şeması

Süreç AdimiSüreç akisi içinde yerine getirilen birsüreç adimini veya bir faaliyeti gösterir.

Karar/DönümNoktasi

Karar asamasini veya süreç üstünde durumagöre akisin farklilastigi yerleri gösterir.

?E

H

Süreç Akisi Iki süreç adimi / faaliyetiarasindaki akisi gösterir.

Baslangiç veBitis Adimi

Süreç haritasinda, süreci tetikleyen girdinin geldigibaslangiç adimlarini ve sürecin asil çiktilarininyaratildigi sürecin son adimlarini gösterir

Süreç AdimiSüreç akisi içinde yerine getirilen birsüreç adimini veya bir faaliyeti gösterir.Süreç AdimiSüreç akisi içinde yerine getirilen birsüreç adimini veya bir faaliyeti gösterir.

Karar/DönümNoktasi

Karar asamasini veya süreç üstünde durumagöre akisin farklilastigi yerleri gösterir.

?E

H

Karar/DönümNoktasi

Karar asamasini veya süreç üstünde durumagöre akisin farklilastigi yerleri gösterir.

?E

H

?E

H

Süreç Akisi Iki süreç adimi / faaliyetiarasindaki akisi gösterir.

Süreç Akisi Iki süreç adimi / faaliyetiarasindaki akisi gösterir.

Baslangiç veBitis Adimi

Süreç haritasinda, süreci tetikleyen girdinin geldigibaslangiç adimlarini ve sürecin asil çiktilarininyaratildigi sürecin son adimlarini gösterir

Baslangiç veBitis Adimi

Süreç haritasinda, süreci tetikleyen girdinin geldigibaslangiç adimlarini ve sürecin asil çiktilarininyaratildigi sürecin son adimlarini gösterir

OKULA YOLCULUK

BANYO VE GIYINME 7:15

KAHVALTI YAPMA

7:30

7:00YATAKTAN KALKMA ZAMANI

8:30DERSE BASLAMA

7:30

OKULA YOLCULUK

BANYO VE GIYINME 7:15

KAHVALTI YAPMA

7:30

7:00YATAKTAN KALKMA ZAMANI

8:30DERSE BASLAMA

7:30

ALARMDAN SONRAKALKIS

BANYO YAP

ÇANTA HAZIR MI?

GIYIN

KAHVALTI YAP

KAHVALTI HAZIR MI ?

EVDEN ÇIKIS

OTOBÜS DURAGINA GIDIS

ARKADSIN GELMIS MI ?

OTOBÜS YOLCULUGU

BEKLE

5 DAKIKA UYKUYATAKTAN KALKMA ZAMANI

OKULA VARIS

H

H

E

E

E

H

H

E

ÇANTAYI HAZIRLA

BEKLE

OTOBÜS GELDI MI ? BEKLE

H

E

ALARMDAN SONRAKALKIS

BANYO YAP

ÇANTA HAZIR MI?

GIYIN

KAHVALTI YAP

KAHVALTI HAZIR MI ?

EVDEN ÇIKIS

OTOBÜS DURAGINA GIDIS

ARKADSIN GELMIS MI ?

OTOBÜS YOLCULUGU

BEKLE

5 DAKIKA UYKUYATAKTAN KALKMA ZAMANI

OKULA VARIS

H

H

E

E

E

H

H

E

ÇANTAYI HAZIRLA

BEKLE

OTOBÜS GELDI MI ? BEKLE

H

E

7. Beyin Fırtınası – Brainstorming Beyin fırtınası:Yeni fikirler oluşturmak üzere, düşüncelere engel koymaksızın, önceden belirlenmiş kurallar dahilinde yapılan fikir yaratma tekniğidir. Bu kavram reklamcı olan Alex Osborn tarafından geliştirilmiştir.

Beyin fırtınası, tek başına veya bir grupla yapılabilir; Beyin fırtınası sırasında fikirlerin akla gelir gelmez, açığa çıkması istenir. Fikirler başta yargılanmaz ve eleştirilmez, hiçbir fikir saçma olarak değerlendirilmez, böylece kişinin tüm fikirlerini çekinmeden, aklına geldiği gibi sunması sağlanmaya çalışılır. Yargılama yapılmadığı için fikirlerin birbirini besleyeceği ve evirileceği varsayılır. Bir konuya çözüm getirmek, karar vermek, hayal yoluyla düşünce ve fikir üretmek için kullanılan üretimci bir tekniktir. Kullanım alanları:

� Yeni ürün geliştirilmesi: Yeni ürünlerin yaratılması veya var olanların geliştirilmesi için. � Reklamcılık : Ürün kampanyası geliştirmek için. � Problem çözmek : Temel nedenler, alternatif çözümler, etki analizi. � Üretim yönetimi : Đşin ve üretim aşamalarının geliştirilmesi. � Proje yönetimi : Müşteri isteklerinin belirlenmesi, risklerin saptanması, kaynakların, görevlerin, yapılabilir olanların, sorumlulukların ve sorunların belirlenmesi. � Takım oluşturma : Katılımcıları düşünmeye teşvik ederek fikirlerin paylaşılması ve tartışılması.

Uygulama Yöntemi Orta büyüklükte bir toplantı odası bu amaç için kullanılabilir. Odada herkesin oturmasına yetecek kadar sandalye bulunmalıdır. Odada dikkati dağıtacak, telefon, saat gibi şeyler olmamalıdır, cep telefonların ve alarmlarının kapatılması gereklidir. Odada yazı tahtası, post-it, kalem, projektör cihazı, tepegöz gibi görsel desteklerin bulunması gereklidir. Çay, kahve ve yiyecek toplantı sırasında tüketilebilir.

KONUNUN SAPTANMASI

KURALLARIN VE YÖNTEMĐN AÇIKLANMASI

KĐŞĐSEL YARATICILIK SAFHASI

FĐKĐRLERĐN TOPLANMASI VE YAZILMASI

FĐKĐRLERĐN DÜZENLENMESĐ

FĐKĐRLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ

EN UMUT VERĐCĐ FĐKĐRLER

KONUNUN SAPTANMASI

KURALLARIN VE YÖNTEMĐN AÇIKLANMASIKURALLARIN VE YÖNTEMĐN AÇIKLANMASI

KĐŞĐSEL YARATICILIK SAFHASIKĐŞĐSEL YARATICILIK SAFHASI

FĐKĐRLERĐN TOPLANMASI VE YAZILMASIFĐKĐRLERĐN TOPLANMASI VE YAZILMASI

FĐKĐRLERĐN DÜZENLENMESĐFĐKĐRLERĐN DÜZENLENMESĐ

FĐKĐRLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐFĐKĐRLERĐN DEĞERLENDĐRĐLMESĐ

EN UMUT VERĐCĐ FĐKĐRLEREN UMUT VERĐCĐ FĐKĐRLER

� Konuyla ilgili kişiler toplantıya katılması için davet edilir, bu kişilerin tamamı konunun uzmanı olmaları gerekli değildir. Toplantıdan önce kişiler toplantı konusu hakkında bilgilendirilmelidir.

� Tartışılacak konu başlığı, genellikle soru olacak şekilde herkesin görebileceği şekilde, bir panoya (veya benzeri) yazılmalıdır.

� Herkesin fikrini bir kağıda veya post-it kâğıtlarına yazması sağlanır veya bir kişi bütün fikirleri tahtaya yazar. Bu yazılanların toplantıya katılanların görebileceği bir şekilde düzenlenmesi yapılır.

� Bir kişi toplantı’yı yönlendirmek için seçilir, bu kişi herkesin fikrini belirtmesini, saçma veya komik gözükse de tüm fikirlerin açığa çıkmasını sağlamalıdır. Toplantı yönlendiricisi, toplantının odağını kaybetmemesi için uğraş vermelidir.

� Belli bir süre sonunda fikir üretme sürecine son verilir. � Fikirler, konularına ve ana sorun ile ilişkilerine göre sınıflandırılmalıdır. Bu işlemi toplantı

yönlendiricisi yapar. Fikirlerin tartışılması bu aşamada yapılır, ek fikirler üretilmesi mümkündür. � Ana konu ve ilgili sorunları ile ilgili fikirler aşamalı olarak tartışılır. � Liste tekrar gözden geçirilmeli ve herkesin listeyi anlaması sağlanmalıdır. Bu sırada yinelenen veya

saçma fikirler listeden çıkarılmalıdır. � Fikirleri eleme aşaması maksimum beş tur yapılır.

Yaratıcılığı önleyen yorumlar

� Mükemmel bir fikir, fakat... � Bizim stratejimize aykırı � Henüz çok erken � Kuramsal olarak, iyi � Acaba uygulanabilir mi? � Çok pahalı � Đşe yaramıyacağını biliyorum � Henüz daha yeni yapıldı � Đncelenmesi gerekir � Bütçemizde yok � Nasıl olsa çalışmayacak � Bu bizim işimiz değil � Patron bundan hoşlanmayacak

8. Sebep-Sonuç Diyagramı – Cause & Effect Diagram Sebep-Sonuç diyagramı, ilk defa 1943 yılında Tokyo üniversitesinden Kaoru Ishikawa tarafından geliştirilmiştir. Belirli bir sorun veya sonucun nedenini araştırmak, belirlemek ve göstermek için bu teknik kullanılmaktadır. Sebep -sonuç diyagramı bir sonuç ile sonuca etki eden bütün nedenleri bir arada göstermek için yapılmaktadır. Diyagram bir balığın omurgasını andırdığı için "Balık Kılçığı Diyagramı" aynı zamanda “ Ishikawa Diyagramı “ diye bilinmektedir. Uygulama aşamaları ;

� Diyagramın çizimi için bir çalışma grubu oluşturulur. Grubun oluşturulmasında işletmedeki tüm kişilerin katılımları istenmektedir.

� Dağılım analizinde, önce geliştirilmesi amaçlanan sorun belirlenmelidir. � Daha sonra hataya neden olan ana nedenler ve ana nedenleri ortaya çıkaran alt nedenler beyin

fırtınası yöntemi ile saptanarak, aralarındaki ilişkiler belirlenmelidir. � Diyagram oluşturulurken, çevresel ve işletme içi faktörler ayrıntılı olarak incelenmelidir. � Tüm sebeplerin aktarılabilmesi için her kesimin görüşü alınmalıdır. � Karakteristik somut olarak tanımlanmalı ve ölçülebilir olmalıdır. � Her karakteristik için ayrı bir diyagram hazırlanmalıdır. � Etkenler çözülebilir nitelikte olmalıdır. � Sebeplerin önemini tayin ederken objektif davranmalıdır. � Zaman içinde diyagramın güncelleştirilmesi gerekir.

Problem

MetotMethod

MalzemeMaterial

MakineMachine

InsanMan

ÇevreEnvironmental

Omurga

Ana Neden

Alt Neden

Problem

MetotMethod

MalzemeMaterial

MakineMachine

InsanMan

ÇevreEnvironmental

Problem

MetotMethod

MalzemeMaterial

MakineMachine

InsanMan

ÇevreEnvironmental

Omurga

Ana Neden

Alt Neden