Samenwerken!?!“uit de praktijk van de bedrijfsarts”

Jeroen CroesBedrijfsarts

Bedrijfsarts & Beroepsziekten

• Een beroepsziekte is een ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate (>50%) in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden

• Melding door BA: via zes-stappenplan (NCvB)

Het zes-stappenplan

• Stap 1: Vaststellen van aandoening/ziekte

• Stap 2: Vaststellen van relatie met werk

• Stap 3: Vaststellen aard en niveau oorzakelijke blootstelling

• Stap 4: Nagaan van andere mogelijke verklaringen & de rol van individuele

gevoeligheid

• Stap 5: Concluderen en melden

• Stap 6: Preventieve maatregelen en interventies inzetten & evalueren

Ziekte => Verlies inzetbaarheid

Verlies inzetbaarheid

Verlies inzetbaarheid in de tijd

Casus: “op tijd” signaleren

• Meewerkend voorman (productiebedrijf), 45 jaar

• Info vanuit WG: uitval met forse psychische klachten, woordenwisseling op werk, maar daar was betrokkene ook debet aan…

• Vraag aan BA: hoe nu verder?

Consult bij BA

• “1ste keer” bij BA (> 1 jaar geleden)• forse depressieve klachten met psychotische kenmerken• overleg HA en BA• start medicatie en psycholoog• in toenemende mate spanningen (3/4 jaar)• binnen ½ jaar: 2 a 3 keer kortdurend verzuim• steeds geprikkelder, slechter slapen, vermoeider, steeds

minder tot niet kunnen deelnemen aan sociale activiteiten (geen zin/puf), maar wilde niet opgeven…

Werkgerelateerd (1)

• veel veranderingen binnen bedrijf

• niet bij betrokken (ondanks rol voorman)

• incident met andere voorman/OR-lid: “bekende druppel”

• aanwijzingen pestgedrag (collegae voormannen)

• WG “geen oog” voor deze signalen (ondanks gesprek WN)

Werkgerelateerd (2)

• productiebedrijf met kleine winst marges

• gewoon doorgaan…

• HR enige “vage” signalen=> niets meer gedaan

• niet goed weten, wat te doen?

• externe casemanager, echter uitgekleed ‘arbo-contract’ en zeer beperkt ingezet

Beloop re-integratie• Melding beroepsziekte• Langdurig behandeltraject (psycholoog en psychiater)• Moeizame re-integratie• (blijvende) verstoring arbeidsrelatie

Wat had er beter gekund?• LG: …

• WN: ...

• HR: ...

• Casemanager: ...

• BA: ...

• Bedrijfsfysiotherapeut: ...

• Andere ARBO-professional: ...

Verlies inzetbaarheid in de tijd

Oorzaken in aanloop (werkgerelateerd) verzuim

• Economisch moeilijkere tijden: – o.a. belang behoud baan hoog, neiging (te) lang doorgaan

• Toename regeldruk:– o.a. hogere opleidingseisen, toename administratieve verrichtingen

• Hoge werkdruk:– o.a. workload, “complexere” vraagstukken, veeleisendere klanten

• Bij ‘nieuw’ verzuim meer druk binnen de afdeling:– bv. gedeeltelijk moeten overnemen taken van verzuimende collega’s

Herkenning dreigend psychisch verzuim

• Aspecten en processen bij WN zelf:– Karakterstructuur– Copingstrategie (=gedrag)– Omgevingsfactoren (privé en/of werk)

• Binnen bijna alle bedrijfssectoren veel WN-ers: 1. die moeilijk ‘nee-zeggen’ of2. die tegen alles ‘ja-zeggen’

• Adaptieve vs. Maladaptieve perfectionisten

Adaptieve vs. Maladaptieve perfectionisten

Adaptief:• Verwachten vooral veel van

zichzelf

• Kunnen zichzelf een fout vergeven

• Kunnen genieten van een succeservaring

• Zijn in staat hun eisen bij te stellen als situatie daarom vraagt

Maladaptief:• Denken dat anderen ook veel

van hen verwachten

• Zijn erg bang fouten te maken

• Zien altijd wel iets wat beter had gekund

• Streven in iedere situatie perfectie na

Bron: Unraveling the role of perfectionism in chronic fatigue syndrome, Psychiatry Research, april 2011

Symptomen: beginnende psychische overbelasting

• Moe ogend• Gespannen overkomend• Sneller prikkelbaar (“korter lontje”)• Minder efficiënt• Langer de tijd nodig om werkzaamheden af te ronden• Minder plezier beleven aan werk en hobby‘s• Geen tijd meer voor hobby’s, sporten en/of privéleven• Aanhoudende of terugkerende RSI-achtige klachten (KANS) en rug• Frequent kortdurend verzuim

Verlies inzetbaarheid

Ben je er toe in staat

Kun je het?

Wil je het?

In deze situatie / functie?Bij deze werkgever?

Welke invloed heeft je omgeving?

Eigen invloed WN

En wat dan te doen; als je ze herkent?“Samenwerken door met alle betrokken

professionals te communiceren”

Succes casus (1): Docente 35 jaar• Afname inzetbaarheid, geen verzuim• LG/WG=> beginnende psychische overbelasting klachten• Via LG/WG=> screenend consult bij AD-er• Gesprek AD-er: werkomstandigheden, perfectionistische

eigenschappen matige coping thuis• Advies AD-er:

– gesprek over werkomstandigheden met LG/WG– snel naar BA

• Consult BA: (coachend) preventief consult • Advies BA: preventieve begeleiding psycholoog

Resultaat succes casus (1)

• Preventief vervolgconsult BA: WN evident weerbaarder, zelfkennis en professioneel assertiever

WN goede werkafspraken met WG

Evenwichtige werk-privé-balans

Nog beter inzetbaar geworden dan daarvoor

Samenwerking succes casus (1)• Succes te danken aan:

signalering door WG

snelle (h)erkenning en schakelen AD-er

WN snel bij BA terecht

snelle doorverwijzen psycholoog

overleg tussen WG, LG, AD-er en BA

overleg BA en psycholoog

Succes casus (2): Matrijzenreiniger 43 jaar

• Werk: matrijzen schoonmaken (aluminium-extrusie fabriek)

• LG => geen ziekteverzuim, maar eerder ook bij andere collega

Vervolg casus: Matrijzenreiniger 43 jaar

• Consult BA: – contact allergisch beeld

– “vanwege gemak” regelmatig geen rubberen handschoenen aan

– met blote handen “natte” matrijzen aanpakken (van haak nemen)

– stalen matrijzen uit bad met Caustic soda (Sodium hydroxide (NaOH))

– uitleg dit niet meer te doen

– ventilatie in werkruimte niet optimaal

– advies=> inzet arbeidshygiënist

Resultaat succes casus (2)

• Overleg tussen arbeidshygiënist, LG/WG, WN-ers en BA

• Vervolgconsult BA (na aantal weken): eczemateuze plekken verdwenen

goed gebruik van handschoen

arbeid hygiënische werkplek (o.a. ventilatoren gerepareerd)

goede werkafspraken hele afdeling

Samenwerking succes casus (2)• Succes te danken aan:

signalering door LG

snel consult bij BA & herkenning BA

direct werkplekbezoek BA

inschakeling arbeidshygiënist

snelle opvolging van gegeven arbeidshygiënisch advies

overleg tussen WG/LG, WN, arbeidshygiënist en BA

Kortom, nogmaals…

Conclusie/aanbeveling

• Voorkom “medicalisering” en verzuim, door BA juist in vroeg stadium preventief te raadplegen

• Samenwerking alle betrokkenen belangrijk

• Ook bij follow-up

• Duurzame inzetbaarheid & preventie van (beroeps)ziekten vergt optimalisatie van huidige samenwerking en wellicht een “nieuwe” vorm van samenwerking

• Als “moderne” bedrijfsarts ga ik hierover graag verder in gesprek met u en de samenleving…

Vragen?

• . . .

• . . .

• . . .

• . . .

Bedankt!

Graag tot ziens in de pauze(s) en tijdens het debat…