ใบงานท 11 เรอง กาหนดและลาดบขนตอนการปฏบต

--------------------------------------------------------------

1. การสารวจสภาพนาทคเมอง

สารวจลกษณะของนา ประสาทสมผสของตวเราเองเปนเครองมอแสนวเศษ เราสามารถใชตา ใชจมก

หรอแมแตห ตรวจลกษณะของนา ซงเปนวธทงายทสดและใหขอสงเกตเบองตนเกยวกบคณภาพนาไดด

อปกรณ

ขวดพลาสตกใสกนแบนขนาด 1 ลตร ตดปากขวดออก

แผนวดความขนใส

เทอรโมมเตอรวดอณหภม

ส

โดยธรรมชาตนาไมมส สทเหนในนาคอสของสงทเจอปนอยในนา

วธการ

1. ตกนาใสขวดพลาสตกขนาด 1 ลตร และบนทกสทเหนจากขางขวด ไมควรบนทกสดวยการมองดนาจากฝง

เพราะอาจเปนสจากพนใตนาหรอตวแปรอน

2. ในกรณทนาเนาดาสงกลนเหมนชดเจน ไมตองตกนาขนมาด บนทกสทเหนจากฝงนา

กลน

เราไดกลนตางๆเมอไอของสสารนนลอยแพรกระจายออกมากระทบประมาทจมกของเรา นาไมมกลนโดย

ธรรมชาต กลนของนาจงเปนสญญาณบอกวามสงเจอปนอยในนา

วธการ

ตกนาขนมาดม ลงความเหนกนในกลมวากลนเปนอยางไร ( ถานาเหมนมากจนไดกลนจากรมฝง ไมตองตก

ขนมา )

ความขนใส

แสงแดดจะสามารถสองลงสใตนาไดลกหรอตนเพยงใดนน ขนอยกบความขนใสของนา สงผลโดยตรงตอ

ชวตพชและสตวตามพนใตนา นาจะขนใสแคไหนนนขนอยกบปรมาณสารแขวนลอยในนา เชน ตะกอนดน

และแพลงกตอนสาหราย ตะกอนดนนอกจากจะทาใหนาขนแลว ยงไปอดรซอกหลบตามพนนาทสตวชอบอาศย

อยดวย

วธการ

1. วางแผนวดความขนใสไวทกนขวดพลาสตกดานใน

2. ตกนาจากลาธารใสจนเตมขวด

3. วางขวดไวเฉยๆ ในรมเงา รอใหนานง

4. เมอนานงกมดจากปากขวด และบนทกหมายเลขสจางทสดทมองเหนบนแผนวดความขนใส

อณหภม

นายงรอน ออกซเจนยงละลายไดนอย สตวนาจงหลบพกในนาเยนใตรมเงาตนไมไดสบายกวาผนนากลาง

แดดรอน และถามการปลอยนารอนลงนา เชน นาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม ออกซเจนในนาจะลดลง

วธการ

1. ใชขวดพลาสตกตกนากลางลาธาร แลวนาขนมาบนฝง

2. จมเทอรโมมเตอรลงไปประมาณ 20 วนาท บนทกอณหภมนา

ความเรวของกระแสนา

ยงนาไหลเรวเทาไร ออกซเจนยงถายเทในนาไดมาก ดวธการวดความเรวกระแสนา จาก การสารวจกายภาพ

ลานา พนใตนาทมกรวดมาก ทาใหผวนาแตกกระเซน ชวยใหออกซเจนถายเทไดดขน ฟงเสยงดกรวานาไหลด

ตรวจคณภาพนาดวยการสารวจชวตในนา

สตวนาตองการออกซเจนหายใจเชนเดยวกบสตวบก และในนากมออกซเจนละลายอยแตนอยกวาในอากาศ

หลายเทา สตวสวนมากชอบอยในนาสะอาด มออกซเจนสง แตหลายชนดสามารถปรบตวใหอยในททม

ออกซเจนนอยได และบางชนดกทนอยไดในททเกอบไมมออกซเจนเลย ฉะนนถาเกดมลภาวะททาใหออกซเจน

ในนาลดลง สตวทตองการออกซเจนสงจะอยไมได ในขณะทสตวททนอยไดในภาวะทออกซเจนตากวาจะ

สามารถอยไดอยางด เราจงประเมนระดบมลภาวะในนาไดจากการสงเกตประเภทสตวนา สตวทเราใชวดระดบ

มลภาวะเรยกวา " สตวตวบงช "

สตวนาทเราสารวจน เปนสตวนาตวเลกๆไดแก แมลงนาและสตวไมมกระดกสนหลงอนๆ พวกมนมก

เกาะหากนอยตามพนใตนาเฉพะท ไมคอยวายยายถนไกลๆอยางปลา การสารวจสตวเลกพวกนจงชวยใหเรา

สามารถตรวจสอบคณภาพนาไดอยางละเอยดแมนยา

นอกจากสตวนา สาหรายหรอตะไครในนายงบอกไดคราวๆถงปยและสารอนทรยทถกปลอยสลานา

อปกรณ

สวงหรอกระชอนจบสตวนา

ถาดลกขนาดใหญ หรอกะละมงสขาว

ถวยนาจมพลาสตกสขาว 6-10 ใบ

ชอนพลาสตก

พกนขนาดเลก

แวนขยาย

คมอหาชอสตวเลกนาจด

วธการ

นกวทยาศาสตรทวโลกคดคนวธวดระดบมลภาวะในลานาดวยการดสตวเลกนาจดตางๆกนมากมายหลาย

วธ แตละวธมจดแขงจดออนตางกน วธของนกสบสายนาเปนวธทใชไดด แตตองใชนกสบกลมใหญ

กตกาเบองตน

วธตรวจคณภาพนาของนกสบสายนามขอกาหนดดงน

ใชสตวตวบงชทงหมด 16 กลม เปนสตวทพบไดทวไป และสงเกตไดงาย สตวบงชแตละกลมมรหสกลม A B C

D …จนถง P

เกบสตว 10 ตวอยาง ดงนนการสารวจจงเหมาะสาหรบผสารวจทมใหญตงแต 10-20 คนขนไป ( ผสารวจกลม

เลกอาจรสกเบอทไมมเพอนชวยเกบตวอยาง)

ขนตอนการสารวจ

ขนท 1 : แบงหนาท

แบงผสารวจออกเปน 5-10 กลม กลมละ 2-3 คน แยกกนไปเกบตวอยางจากจดตางๆในบรเวณสารวจ โดย

ควรเกบทงในพนทเปนแกงนาไหลเปนระลอก และในททเปนแองดวย โดยอาจแบงกลมดงน

กลมท 1 ไปสวนทเปนโคงลานา

กลมท 2 ไปสารวจบรเวณตนนา

กลมท 3 ไปสารวจบรเวณนานง นาไหล

ขนท 2 : เกบตวอยาง

ผสารวจเกบตวอยางดงน (ถาแบงผสารวจไดเพยง 5 กลม แตละกลมตองเกบ 2 ตวอยาง)

ตกสตว 2-3 กระชอน + เกบหนเพอหาสตว 1-2 กอน นามาเปนตวอยาง 1 ตวอยาง

ขนท 3 : สงเกตและบนทก

1. ถายสตวลงถาดใสนา

2. สงเกตประเภทสตว

3. บนทกเฉพาะ "สตวตวบงช" ลงในแบบบนทก

4. สารวจใหดวาไดสงเกตสตวตวบงชทอยในถาดครบหมดแลวหรอไม เมอบนทกเรยบรอยแลว ปลอยสตวและ

นากอนหนไปคนลานา

ขนท 4 : สรปผล

ผสารวจเอาบนทกของทกกลมมารวมกน นบจานวนกลมนกสบทพบสตวตวบงชแตละกลม และกาลง " ตาราง

ประเมนคณภาพนา"

ขนท 5 : ประเมนผล

ประเมนคณภาพนาโดยพจารณาจากกราฟ ยงพบสตวทตองการออกซเจนสงมากเทาไร ยงแสดงวานาคณภาพด

(สะอาด) แตถาพบสตวททนภาวะออกซเจนตาไดมากเทาไร ยงแสดงวานาคณภาพไมด (สกปรก)

เพอชวยใหตความภาพกราฟงายขน เราแบงสตวตวบงชออกเปนหมวดใหญ 4 หมวด ไดแก

พจารณาดวาโดยรวมแลว สตวในหมวดใดโดดเดนทสด คณภาพนาจะตกอยในเกณฑนน หรอถาความโดดเดน

คาบเกยวระหวางสองหมวด แสดงวาคณภาพนาตกอยในเกณฑระหวางนน ผสารวจอาจเปรยบเทยบตวอยางนา

กบการตความ

ความสามารถในการประเมนคณภาพนาขนอยกบความรอบคอบในการสงเกตลกษณะลานาและ

รายละเอยดของกจกรรมตางๆในบรเวณพนทนน ตลอดจนความรทสะสมจากประสบการณจรง เพราะฉะนนยง

ผสารวจทาการสารวจหลายครง จะยงเกดความชานาญจนกลายเปนผเชยวชาญในทสด

และถานกสบตรวจสอบคณภาพนาอยางสมาเสมอ

ผสารวจจะสามารถเฝาระวงคณภาพนาไดวา

ยงคงสภาพเดม (กราฟสงคมสตวไมเปลยนแปลง)

กาลงฟนตว (กราฟสงคมสตวมแนวโนมมาทางซายมากกวาการสารวจครงกอน)

กาลงเสอมลง (กราฟสงคมสตวมแนวโนมมาทางขวามากกวาการสารวจครงกอน)

อปกรณสารวจลานา

เครองมอสารวจกายภาพลานาและความเรวกระแสนา

1.ไมวดหรอดามไมทาเครองหมายทกๆ 20 เซนตเมตร

2.เชอกวดหรอเชอกผกปมทกๆ 1 เมตร

3.วสดลอยนาสาหรบวดความเรวกระแสนา

4.นาฬกาจบเวลาไดเปนวนาท

เครองมอตรวจลกษณะนา

5.เทอรโมมเตอร

6.ขวดพลาสตกขนาด 1 ลตร ตดปากขวดออก

7.แผนวดความขนใส

8.ถาด/กะละมงสขาวสาหรบใสสตว

9.แวนขยาย

10.สวงหรอกระชอนสาหรบตกสตว

11.ถวยนาจม

12.ชอนพลาสตก

13.พกนเลก

14.ตดสตวทาเอง

อางอง : http://www.nectec.or.th/schoolnet/library/webcontest2003/100team/dlns058/good/good.html

2. การทารมกระดาษสาทบอสราง

ขนท 1 การทาหวรมและตมรม ตดไมเนอออนทมเสนผานศนยกลาง ประมาณ 2-2.5 นวออกเปนทอน

ๆ ใหไดความยาวพอประมาณ จากนนกเจาะรตรงกลางสาหรบใสคนรมไดพอด นาทอนไมเนอออนทเจาะรแลว

นไปกลงตามแบบทกาหนด ซงอาจจะเปนแบบยอดแหลม ยอดปาน มชนหลายชน หรออน ๆ เสรจแลวจงผารอง

ตามจานวนซรมทตองการ

ขนท 2 การทาซรม นาไมไผทเตรยมไวมาตดออกเปนทอนหรอปลอง จากนนจงคอยตดตามความยาว

ของซรมทตองการ กลาวคอ ถาเปนซรมยาวกตองตดใหไดความยามเทารมทจะทา จากนนใชมดขดผวไมไผออก

ใหหมดทาเครองหมายสาหรบเจาะร โดยใชมดปาดบนลาไผดานบนใหเปนแนวเดยวกนโดยตลอด

เมอทาเครองหมายแลวจงผากระบอกไมไผออกเปน 4 สวนเทา ๆ กน จากนนกปาดเนอไมออกโดยปาดให

ทางปลายซมลกษณะเรยวกวาดานบน แลวเหลาเนอไมใหเรยบเทากนและจกหวไมใหเปนซ ๆ โดยใชมด ให

ความหนาของแตละซกราว 0.2 เซนตเมตร ฉกไมออกเปนซ จะไดซรมยาว ควรเหลาใหเรยบเสมอกนทกชน

เมอไดซรมสนใชวธเดยวกบการทาซรมยาม แตใชไมไผทยามครงหนงของซรมยาว และไมตองปาดเนอไม

ออกเพยงเหลาใหเรยวบางพอทจะสอดเขารองตมรมและ รตรงซรมยาวได

ในการเจาะรทซรมสนและซรมยาวนนใชสวานเจาะ ควรระวงใหแนวรทเจาะเสมอกนทกซไม การ

ประกอบสวนตาง ๆ เขาดวยกน เรมตนดวยการรอยมดซรมเขากบหวรมและตมรม โดยซรมยาวใชรอยประกอบ

หวรม ซรมสนใชรอยประกอบตมรม

วธการรอยกทาเหมอน ๆ กน คอ รอยซรมดวยดายดบใหมลกษณะเรยงกนเปนตบ จากนนจงนาหวรมหรอ

ตมรมทผารองเตรยมไวแลวมาหกออก 1 ชองสาหรบผกปมเชอก ใสซรมลงไปในหวรมและตมรมชองละ 1 ซ

มดดายดบทรอยใหแนน แลวใสตอจนครบทกชอง เสรจแลวดงปลายดายใหตงทงสองขาง มดใหแนน และตด

เชอกใหเหลอปลายขางละ 1.5 เซนตเมตร

ขนตอบประกอบตอไปเรยกวา การรอยดอ ทใชสาหรบรอยประกอบซรม

ยาวทมดกบหวรม และซรมสนทมดกบตมรมเขาดวยกน โดยใชเขมยาวรอย

ดายระหวางปลายซรมสนเขากบตรงกลางของปลายซรมยาว ทเจาะรเตรยมไว

จนครบทกซ ใหเหลอดายแตละขาวยาวประมาณ 7 เซนตเมตร ไวสาหรบผก

กบคนชวคราว การรอยดอนถอเปนกลไกสาคญในการทาใหรมกางออกและ

หบเขาได

การผานโคงรม คอ ขนตอนการพนเชอกบรเวณปลายซรมยาม โดยนา

โครงรมทผานการรอยดอมาใสคนรมชวคราว จากนนจงใสสลกไมตรงหวรม

ใหแนน กางโครงรมออกใหซรมโคงลงพอด ผปลายดายทเหลอจากการรอยซ

รมใหแนน พยายามจดชองวางระหวางซรมใหเทากน ใชดายพนทปลายซยาม พนวนจนครบทกซและพนขน

รอบใหมจนครบ 3 รอบ

ขนท 3 การทากระดาษปดโครงรม นาโครงรมทผานขนตอนการผานโคงรมแลวปกลงบนหลกไมไผ

เพอทจะหมนตดกระดาษไดงาย จากนนทานามนตะโกหรอนายามมะคาลงตรงหลงซรมยาวใหทว ตดกระดาษ

สาทตดเปนรปวงกลมทาบลงไปบนโครง แลวทานามนตะโกหรอนายางมคาใหชม ระวงอยาใหเปยกแฉะ

จนเกนไป วางกระดาษสา (หรออาจจะเปนกระดาษชนดอนทเปนกระดาษออน ซงทบอสรางกาลงนยมใช

กระดาษจนกน) อกแผนหนงทตดเปนรปวงกลมเตรยมไวแลวตดทบลงไปอกชนหนง กระดาษจะตดเปนเนอ

เดยวกน หากกระดาษสา 2 แผนยงหนาไมพอกตดทบลงไปอกแผนกไดโดยใชวธเดยวกน เมอตดกระดาษสาทบ

กนจนไดความหนาตามตองการแลว กนากระดาษสามาปดทบเสนดายทพนรอบซรมยาวใหเรยบรอยโดยทานา

ยางลงไปดวย จากนนจงคอยนาไปผงแดดตากลมจนแหงสนท

เมอกระดาษสาทปดรมแหงสนทแลว กถงขนตอนการหบรม โดยดงสลกไมทสอดไวตรงหวรมออกแลว

คอย ๆ ลดรมลงทละนอย ใชมอรดตรงหลงซรมทกซและจดกลบรมใหพบไปในทางเดยวกน แลวใชหวงรดรม

รดไวใหแนน ทงไวสกพกกกางรมออก เพอทานามนตะโกอกชนหนง แลวผงแดดใหแหงและหดเกบไวอกครง

ตอไปเปนการทานามนยางหรอทในปจจบนใชนามนบะหมอโดยกางรมออกอกครงแลวใชผาชบนามนทา

จนทวกระดาษปดรมทงดานในและดานนอก ควรระวงไมใหนามนททานนชมโชกจนเกนไป เพราะจะทาใหพน

รมไมสวย เพยงทาใหซมทวกระดาษกพอ เสรจแลวนาไปตากแดดทงไวอก 3 ชวโมง เมอตากจนแหงแลวกหบ

รมเพอเตรยมใสคนรมตอไป การทานามนนกเพอใหรมสามารถกนนาไดนนเอง

ขนท 4 การทาคนรม คนรมจะมขนาดยาวกวาซรมยาวเลกนอย กลาวคอเวนใหยาวกวาซรมยาวใหมอ

สามารถจบถอไดพอด หรออาจยาวกวานนอกสกเลกนอยกได คนรมสวนใหญใชไมไผทมลาตนขนาดเลก หรอ

อาจใชไมเนอออนกได โดยทคนรมนจะตองเจาะรสาหรบใสลวดสลกเพอใชยดซรมไวดวย ซงลวดสลกนจะตอง

อยในตาแหนงระยะทตรงกบตมรมเมอกางรม

การประกอบรมทปดกระดาษทบโครงเรยบรอยแลว เรมตนโดยถอดคบรมชวคราวออกแลวใสคนรมจรงลง

ไปในตาแหนงเดม ใหลวดสลกอยระยะตรงกบตมรมดงกลาวไวแลว ใหตมรมอยบนสลกคนรม ลวดสลกอยใน

ระยะทตรงกบตมรมใหกางอยโดยไมเลอนหบลง เมอใสคนรมแลวตองใชตะปตอบทหวรมจนทะลถงคนรมเพอ

กนไมใหคนรมเคลอนท จากนนกตดปลายคนรมทโผลออกมาทางหวรมใหเรยบรอย อาจกลงเพอเพมความ

สวยงามกได

ขนท 5 การปดหวรม วสดทนามาปดหวรมอาจใชใบลาน ใบตาล หรอกระดาษทหนาสกหนอย โดย

นามาตดใหมลกษณะเปนปลอกไวทหวรม ตดกระดาษสาเปนรวยาวพนรอบหวรม 3-4 รอบ ทานามนตะโกทบ

แลวพนกระดาษสาทบอกครง แลวนาไปตากแดดใหแหง เสรจแลวทานามนมะเดอตรงหวรมเพอใหกระดาษสา

ทหมอยมความหนา เหนยวทนทาน

ขนท 6 การเขยนลาย ใชพกนจมลงไปในสนามนแลวนามาเขยนลวดลายตาง ๆ ลงไป ซงสวนใหญ

แลวจะใชความสามารถเฉพาะตวบวกกบความชานาญ เขยนลายกนสด ๆ ไมตองรางหรอดแบบเลย รมกระดาษ

สาในสมยกอนนยมทาสแดงและสดา ไมมการเขยนลายอยางปจจบน ทมทงลายดอกไม ทวทศนตาง ๆ สตวตาง

ๆ อยางนก มงกร ฯลฯ

เมอสาเรจทกขนตอนดงทไดกลาวมาแลวนกเปนอนเสรจ วธการทารมกระดาษสาบอสรางทดไปดมากตลบ

กยงคงมองเหนความยากเยน แสนเขญซอนอย ไดเหนขนตอนวธทาแลวรสกเหนใจคนทาจรง ๆ ยงวาการทารม

กระดาษสาบอสรางทกวนนไมไดเปนการทางานเบดเสรจเหมอน แตกอน กลาวคอ ชาวบานบอสรางมหนาท

ประกอบแตละสวนเขาดวยกนใหเปนรมเทานน เพราะอปกรณแทบทกชนสงทาส งซอจากทอน ดงไดทราบกน

ไปแลวในตอนอน ๆ จนมคนรนเกา ๆ ของบอสรางปรารภวา แตกอนตองทาเองหมดทกอยาง คนรนใหม ๆ ทา

โครงรมกนแทบไมเปน คนดอยสะเกดกจะทาเปนแตโครงรมอยางอนกทาไมไดเหมอนกน

อางอง : http://www.edutoday.in.th/upload-files/0002560/html/97a424ed3d/1.html

3. วธการทาสบ

วธการทาสบ มอย 2 วธคอ วธท 1 ใชนาดางสาเรจรปในทองตลาด หากสามารถหาซอนาดาง สาเรจรปไดงายในทองตลาด วธท 2 ใชนาดางจากการชะลางขเถา วธนไดแบบอยางมาจากผอพยพไปตงถนฐานในทวปอเมรกา

เหนอรนแรกๆ สวนผสมของสบ 1. ไขมน และนามน อาจเปนไขมนสตวหรอนามนพชกได แตนามนจากแรธาตใชไมได ไขมนสตว

เชน ไขวว กระบอ นามนหม ฯลฯ ไขมน พช เชน นามนมะพราว นามนมะกอก ขาวโพด เมลดฝาย ถวเหลอง ถว

ลสง และนามนละหง ฯลฯ 2. นาดาง นาดางสาเรจรปทขายในทองตลาดเรยกวา โซดาไฟ หรอผลกโซดา หรอผลกโซเดยมไฮดร

อกไซด ราคาถกมขายทวไป หรอนา ดางทไดจากการชะลางขเถาเรยกวา โพแทช 3. บอแรกซ สารบอแรกซนไมจาเปนตองใชกได แตสารนชวยให สบมสสนสวยงามและทาใหเกด

ฟองมาก มจาหนายตามรานขายยา หรอรานขายของชา มชอเรยกวา ผงกรอบ หรอผงนม สวนใหญบรรจในถง

พลาสตก 4. นาหอม นาหอมกไมจาเปนตองใชเชนกน แตถาใชจะทาใหสบ มกลนดขน ถาไขมนทใชทาสบนน

เหมนอบ ใชนามะนาวหรอนามะกรดผสม จะชวยใหกลนหอมยงขนและไมเนา

5. นา นาทใชทาสบไดดตองเปนนาออน ถาเปนนากระดางจะทา ใหสบไมเกดฟอง จงขจดความ

สกปรกไมได ควรทาใหนานนหายกระดาง เสยกอน โดยเตมดางประมาณ 1 ชอนโตะ (15 มลลลตร) ตอนา

กระดาง 1 แกลลอน (3.8 ลตร) คนใหเขากน ปลอยทงไวประมาณ 3-4 วน จงเท เอาสวนบนออกมา สวนนา

และตะกอนทกนภาชนะเททงไปได นาทเหมาะ ในการทาสบมากทสดคอนาฝน การทาสบจากนาดางสาเรจรปในทองตลาด อปกรณ - ถวย ถงหรอหมอททาดวยเหลกหรอหมอดนกได แต อยาใชหมออะลมเนยม เพราะดางจะกด - ถวยตวงททาดวยแกวหรอกระเบองเคลอบ - ชอนกระเบองเคลอบหรอชอนไม และใบพายหรอกงไม ขนาดเลกสาหรบคน - แบบพมพสบอาจจะทาดวยแผนไมหรอกระดาษแขงก ได ขนาดของแบบพมพจะใชกวาง

หรอยาวตามตอง การ แตสวนลกควรจะเปน 2-3 นว ดทสด - ผาฝายหรอกระดาษมนสาหรบรองรบสบในแบบพมพ โดยตดผาหรอกระดาษออกเปน 2 ชน ชนหนงกวาง กวาเลกนอย อกชนหนงยาวกวาแบบเลกนอย ใช สาหรบชวยยกสบออกจากแบบพมพงายขน อตราสวนของสวนผสมทใชในการทาสบไดประมาณ 4 กโลกรม

นามนหรอไขแขงสะอาด 3 ลตร หรอ 2.75 กก.

บอแรกซ 57 มลลลตร (1/4 ถวย)

ผลกโซดาหรอนาดาง 370 กรม

นา 1.2 ลตร

นาหอม (เลอกกลนตามตองการ) 1-4 ชอนชา

ขนตอนในการทาสบ

1. เตรยม ไขมน ถาไขมนไมสะอาด ควรทาใหสะอาดเสยกอน โดยเอาไปตมกบนาในปรมาณทเทากน

ในกาตมนา เมอเดอดแลวเทสวน ผสมผานผาบาง ๆ หรอตะแกรงสาหรบกรองลงในภาชนะทเตรยมไว แลวเตม

นาเยนลงไป 1 สวนตอสวนผสม 4 สวน ปลอยทงไวใหเยนโดยไม ตองคน ถาจะใหสะอาดยงขนควรใสมน

เทศทหนเปนแวนลงไปกอน ทจะตมสวนผสม 2. เตรยมนาดางผสม ทาไดโดย ตวงนาตามปรมาณทตองการ แลวคอย ๆ เตมดาง (ผลก โซดา) ทจะใช

ลงไปในนา ไมควรเตมนาลงไปในดาง เพราะจะเกดความรอน และกระเดนทาใหเปรอะเปอนได แลวปลอยให

นาดางผสมนเยนลงจนปกต 3. คอย ๆ เตมนาดางผสมนลงไปในไขมนทละลายแลวในขอ 1 ขณะทเตมนตองคนสวนผสมทงหมด

นอยางชา ๆ และสมาเสมอในทศทาง เดยวกน จนกวาสวนผสมจะขนตามปกต ใชเวลาประมาณ 30 นาท ชวงน

เตมนาหอมทเตรยมไวลงไปได หลงจากนนปลอยไว 15-20 นาท จงคอย คนหนงครง ทงไว 2-3 ชวโมง เมอ

สวนผสมเหนยวดแลวจงเทลงในแบบ พมพ ซงมผาหรอกระดาษมนรองอย 4. หาฝาครอบแบบพมพ แลวทงไวประมาณ 2 วน ไมควรมการ เคลอนยายหรอถกกระทบกระเทอน

สบจะยดกนแนนสามารถเอาออกจาก แบบพมพได 5. เมอ สบแขงตวดแลว นาออกจากแบบพมพ แลวใชเสนลวดหรอ เสนเชอกตดสบออกเปนชน ๆ ตาม

ขนาดทตองการ แลวนาไปวางเรยงไวให อยในลกษณะทลมพดผานไดทวถงในบรเวณทอนและแหง ปลอยไว

2-4 สปดาห กนาไปใชได การทดสอบวาสบจะดหรอไม - สบทดควรจะแขง สขาว สะอาด กลนดและไมมรส สามารถขด เนอสบออกเปนแผนโคง ๆ ได - ไมมนหรอลนจนเกนไป เมอใชลนแตะดไมหยาบหรอสาก การปรบปรงสบใหดขน ถาสบทผานขนตอนตามเวลาททาทกชวงแลว แตยงมสวนผสมบาง สวนไมแขงตวหรอแยกกนอย

หรอไมดเพราะสาเหตใดกตาม อาจแกไขใหด ขนดงน - ตดสบออกเปนชนเลก ๆ ใสลงในหมอทมนาบรรจอย 2.8 ลตร พรอมทงเทสวนทเปน

ของเหลวทเหลออยในแบบพมพลงไปดวย - นาไปตมนานประมาณ10 นาท อาจเตมนามะนาวหรอนามน อน ๆ ทมกลนหอมลงไปใน

สวนผสมประมาณ 2 ชอนชา (ถายงไมไดเตม)ตอจากนนจงเทสวนผสมลงในแบบพมพใหมอกครงหนง ปลอย

ไว 2 อน แลวดาเนนการตามทกลาวมาแลว การทาสบจากนาดางทไดจากขเถา เรมตนดวยการทานาดางขนเองจากขเถา อปกรณ 1. เครองมอสาหรบการชะลางนาดาง ประกอบดวยกอนหน ขนาดยอม ๆ หลายกอน - แผนหนราบมรองนาใหไหลได - ถงไมขนาดจ 19 ลตร มรเลก ๆ หลายรตดอยกนถง - ภาชนะรองนาดาง ไมควรใชภาชนะททาดวยอะลมเนยม เพราะนาดางจะกด - กงไมเลก ๆ และฟาง - ขเถา 19 ลตร ซงไดจากการเผาไหมทกชนด ขเถาจาก ไมเนอแขงจะใชทานาดางไดดทสด

สาหรบชนบทแถบ ชายทะเล ขเถาจากการเผาสาหรายทะเลใชไดดมาก เพราะมธาตโซเดยมทาใหสบแขงตวไดด

- นาออนปรมาณ 7.6 ลตร 2. วธการชะลางขเถาทานาดาง - ตงอปกรณดงแสดงในรป โดยทกนของถงทาเปนทกรอง ขเถา ใชกงไมไขวกน 2 กง เรยง

เปนแถว แลวเอาฟางวางลงบนกง - ใส ขเถาลงในถง แลวเทนาอนลงในถงเพอใหขเถาเปยก และเหนยว เกลยใหเกดหลมตรง

กลาง แลวคอย ๆ เทนาสวนทเหลอลงใน หลมนน ปลอยใหนาซมแลวเตมนาอก นาดางสนาตาลจะไหลลงส

สวนลาง ของถง นานประมาณ 1 ชม. นาดางทไดจะมปรมาณ 1.8 ลตร ถานาดางท มความเขมขนดแลว

ทดสอบไดโดยเอาไขไกหรอมนฝรงใสลงไป ไขหรอมน จะลอยได หรอถาจมขนไกลงไป นาดางจะเกาะตดแต

ไมกดขนไกใหหลด ถานาดางออนไป ควรเทกลบคนถงอกครง หรอเคยวใหขนดวยการตม - สวนการทาสบในขนตอไปนนดาเนนการเชนเดยวกนกบ วธแรก ขอควรระวงในการใชนาดาง นา ดางนเปนพษเพราะกดผวหนงและทาใหเกดแผลรายแรงได ฉะนน ไมควรใหถกผวหนง ถาถกตองรบลาง

ทนทดวยนาเปลา แลวลางดวย นาสมอกครงหนง ถากลนนาดางลงไป ใหรบดมนาสม นามะนาวหรอมะกรดตามลงไป ใหมาก ๆ แลวรบไปพบแพทย ดงนนควร

เกบนาดางใหพนมอเดก การทดสอบวาสบจะดหรอไม - สบทดควรจะแขง สขาว สะอาด กลนดและไมมรส สามารถขด เนอสบออกเปนแผนโคง ๆ ได - ไมมนหรอลนจนเกนไป เมอใชลนแตะดไมหยาบหรอสาก การปรบปรงสบใหดขน ถา สบทผานขนตอนตามเวลาททาทกชวงแลว แตยงมสวนผสมบาง สวนไมแขงตวหรอแยกกนอย

หรอไมดเพราะสาเหตใดกตาม อาจแกไขใหด ขนดงน - ตดสบออกเปนชนเลก ๆ ใสลงในหมอทมนาบรรจอย 2.8 ลตร พรอมทงเทสวนทเปน

ของเหลวทเหลออยในแบบพมพลงไปดวย - นาไปตมนานประมาณ10 นาท อาจเตมนามะนาวหรอนามน อน ๆ ทมกลนหอมลงไปใน

สวนผสมประมาณ 2 ชอนชา (ถายงไมไดเตม)ตอจากนนจงเทสวนผสมลงในแบบพมพใหมอกครงหนง ปลอย

ไว 2 อน แลวดาเนนการตามทกลาวมาแลว การทาสบจากนาดางทไดจากขเถา เรมตนดวยการทานาดางขนเองจากขเถา

อปกรณ 1. เครองมอสาหรบการชะลางนาดาง ประกอบดวยกอนหน ขนาดยอม ๆ หลายกอน - แผนหนราบมรองนาใหไหลได - ถงไมขนาดจ 19 ลตร มรเลก ๆ หลายรตดอยกนถง - ภาชนะรองนาดาง ไมควรใชภาชนะททาดวยอะลมเนยม เพราะนาดางจะกด - กงไมเลก ๆ และฟาง - ขเถา 19 ลตร ซงไดจากการเผาไหมทกชนด ขเถาจาก ไมเนอแขงจะใชทานาดางไดดทสด

สาหรบชนบทแถบ ชายทะเล ขเถาจากการเผาสาหรายทะเลใชไดดมาก เพราะมธาตโซเดยมทาใหสบแขงตวไดด - นาออนปรมาณ 7.6 ลตร 2. วธการชะลางขเถาทานาดาง - ตงอปกรณดงแสดงในรป โดยทกนของถงทาเปนทกรอง ขเถา ใชกงไมไขวกน 2 กง เรยง

เปนแถว แลวเอาฟางวางลงบนกง - ใส ขเถาลงในถง แลวเทนาอนลงในถงเพอใหขเถาเปยก และเหนยว เกลยใหเกดหลมตรง

กลาง แลวคอย ๆ เทนาสวนทเหลอลงใน หลมนน ปลอยใหนาซมแลวเตมนาอก นาดางสนาตาลจะไหลลงส

สวนลาง ของถง นานประมาณ 1 ชม. นาดางทไดจะมปรมาณ 1.8 ลตร ถานาดางท มความเขมขนดแลว

ทดสอบไดโดยเอาไขไกหรอมนฝรงใสลงไป ไขหรอมน จะลอยได หรอถาจมขนไกลงไป นาดางจะเกาะตดแต

ไมกดขนไกใหหลด ถานาดางออนไป ควรเทกลบคนถงอกครง หรอเคยวใหขนดวยการตม - สวนการทาสบในขนตอไปนนดาเนนการเชนเดยวกนกบ วธแรก ขอควรระวงในการใชนาดาง นา ดางนเปนพษเพราะกดผวหนงและทาใหเกดแผลรายแรงได ฉะนน ไมควรใหถกผวหนง ถาถกตองรบลาง

ทนทดวยนาเปลา แลวลางดวย นาสมอกครงหนง ถากลนนาดางลงไป ใหรบดมนาสม นามะนาวหรอมะกรดตามลงไป ใหมาก ๆ แลวรบไปพบแพทย ดงนนควร

เกบนาดางใหพนมอเดก

อางอง : http://www.dek-d.com/board/view.php?id=603522

น.ส.จฬาทพย แสงบญ เลขท 30

น.ส.ณนทรา ตนตยานสรณ เลขท 19

น.ส.สลกขณา แสงอรณ เลขท 23

ม.6/14