วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 1/14

หนวยการเรยนรท 2 มาตรฐานในการเขยนแบบ

การเขยนแบบจดเปนกลมของผเชยวชาญชางเทคนคเปนอาชพทเกยวของกบงานดานทฤษฎและปฏบต ชางเทคนคทเขยนแบบจะถายทอดความคด และการสเกตซของวศวกรสถาปนกมาเปนรายละเอยดในงานเขยนแบบ และการระบรายการในงานเขยนแบบเพอใหเขาใจตรงกนระหวางผสงงานกบผปฏบตงาน จงมการก าหนดมาตรฐานในงานเขยนแบบขน

ความหมายของมาตรฐาน มาตรฐาน หมายถง ขอก าหนดหรอขอตกลงกนระหวางผผลต และผใชเพอสรางความเขาใจให

ตรงกนเกยวกบขนาดรปราง น าหนก และสวนผสมของวสดอยางใดอยางหนงทท าการผลตขนจากแหลงผลตตาง ๆ ใหมคณสมบตและคณภาพเหมอนกนสามารถน ามาใชสบเปลยนทดแทนกนได

2.1 กระดาษเขยนแบบ

กระดาษเขยนแบบมหลายขนาด ผเขยนสามารถเลอกใชขนาดของกระดาษเขยนแบบใหเหมาะสมกบขนาดของแบบทตองการ ขนาดของกระดาษเขยนแบบในระบบ SI unit หรอระบบเมตรก ขนาดของกระดาษ A0 จะมรปรางเปนสเหลยมผนผา โดยมพนท 1 ตารางเมตร มความกวาง : ความยาว คอ 2:1 (1 : 1.141) ดงแสดงในภาพท 2.1

ภาพท 2.1 แสดงวธการค านวณหาขนาดของกระดาษ A0

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 2/14

ก าหนดให x.y = 1 ม.2 จากทฤษฎเรขาคณตกลาววา พนทสเหลยมจตรสของดานตรงขามมมฉากจะเทากบผลบวกของพนท

สเหลยมจตรสของดานประกอบมมฉาก ดงนน

222 x x y 2 x 2x y 2 น า y แทนคาในสมการท (1)

2Á. 1 2x.x

1.414

1

2

1 x2

.Á 0.841 1.189

1 x

น า x แทนคาในสมการท (2) 20.841 y Á. 1.189 y ท าเปนมลลเมตรจะได x = 841 มม. Y = 1,189 มม. ดงนนกระดาษเขยนแบบ A0 จงมความกวาง 841 มม. และมความยาว 1,189 มม.

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 3/14

กระดาษเขยนแบบ A0 ถาน าไปแบงครงออกไปเรอย ๆ กระดาษจะเลกลงครงหนง จากกระดาษ

มาตรฐาน A0 จะเปลยนเปนขนาด A1, A2, A3 และ A4 ตามล าดบ โปรดสงเกตกระดาษ A1 จะมพนทนอยกวากระดาษ A0 จ านวน 1 เทา และกระดาษ A2 จะมพนทนอยกวากระดาษ A1 จ านวน 1 เทา เปนสดสวนลงไปเรอย ๆ ดงแสดงในภาพท 2.2

ภาพท 2.2 แสดงสดสวนของกระดาษเขยนแบบตามมาตรฐาน ระบบเมตรกซงมอตราสวนความกวาง : ความยาว คอ 2:1

เปรยบเทยบขนาดของกระดาษเขยนแบบระบบเมตรกและระบบองกฤษ

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 4/14

2.2 การตดกระดาษ

ในการตดกระดาษจะตองตดกระดาษลงบนกระดาษเขยนแบบใหสนท โดยใชเทปกาว ควรวางต าแหนงของกระดาษเขยนแบบใหใกลกบขอบซายมอของกระดานเขยนแบบ เพอใหเกดระยะผดพลาดจากการเขยนแบบนอยทสด

ภาพท 2.3 การตดกระดาษเขยนแบบ

2.3 ตารางรายการ

เปนตารางบอกรายละเอยดตาง ๆ ของแบบ เชน ชอของแบบงาน ชอผเขยนแบบ มาตราสวนชอบรษทหรอสถานศกษา วน/เดอน/ป ทเขยนแบบและหมายเลขแบบ เปนตน ตารางรายการนถาใชกระดาษเขยนแบบขนาด A4 สามารถแสดงไวดานลางตลอดความยาวของกระดาษ แตถาใชกระดาษ A3 ซงมความยาวมาก อาจเขยนไวบรเวณมมขวามอของกระดาษได ดงแสดงในภาพท 2.4

ภาพท 2.4 แสดงลกษณะและขนาดของตารางรายการของแบบ

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 5/14

ภาพท 2.5 แสดงลกษณะและขนาดของตารางรายการของแบบของกระดาษขนาด A3

3. เสน เสนรางแบบใชเพอรางแบบงานโดยเขยนอยางเบาเพอทจะไดไมตองเขยนอกหรอเปนการเขาใจผดกน

เสนอน ๆ ในการเขยนแบบ โดยทว ๆ ไปชนดของเสนในงานวศวกรรมมอยหลายชนด ดงตารางแสดงชนดของเสน ชอของเสน

และลกษณะการใชงาน

ภาพท 2.6 ลกษณะของเสนในการใชงานเขยนแบบ

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 6/14

3.1.1 แสดงชนดของเสนการใชงานและตวอยางการใชงาน

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 7/14

4. การเขยนตวอกษรและตวเลข

ขอมลในการเขยนแบบซงไมสามารถแสดงเปนรปทรงโดยเสนอาจแสดงโดยก าหนดขนาดเปนตวเลข ตวอกษร ซงจะใหรายละเอยดในแบบงานไดอยางครบถวนและมความหมายทสมบรณ การเขยนตวเลขและตวอกษรเขยนไดหลาย ๆ วธ การเขยนดวยมอ การเขยนดวยอปกรณโดยใชแผนแมแบบ เปนตน

ตวอกษรระบบโกตกใชวธเขยนแบบซงเกลสโตรค (Single Stroke Gothic Lettering) มาตรฐานของตวอกษรไดพฒนาดดแปลงรปแบบของชดตวพมพตวอกษรแบบโกตก ค าวาชดตวพมพ (front) หมายถง การจ าแนกหรอการจดเปนชดเดยวกนในขนาดและรปแบบของตวอกษรและค าวา ซงเกลสโตรก (Single-stroke) มาจากหลกความจรงวา แตละตวอกษรเขยนขนดวยเสนตรงเดยวหรอเสนโคงพนฐาน ซงท าใหงายตอการเขยนและสะดวกตอการอาน เหตผลทงานอตสาหกรรมยอมรบการเขยนตวอกษรรปแบบนกเพราะวาตวอกษรชนดเขยนไดเรวมาก ตวอกษรโกตกแบงออกเปน ตวอกษรพมพใหญ และตวอกษรพมพเลก(ตรงและเอยง)ดงรป 4.1

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 8/14

การเขยนตวอกษรภาษาองกฤษ

ภาพท 4.7 การเขยนอกษรภาษาองกฤษตวพมพใหญตรงและตวพมพเลกตรง

ภาพท 2.8 การเขยนอกษรภาษาองกฤษตวพมพใหญเอยงและตวพมพเลกเอยง

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 9/14

การเขยนตวอกษรและตวเลขไทย

ภาพท 2.9 การเขยนตวอกษรภาษาไทยและตวเลข

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 10/14

รปแบบในการเขยนตวอกษรภาษาองกฤษตวใหญ รปแบบของการเขยนตวอกษรตวใหญนนบางกลมมอตราสวนระหวางความกวางตอความสงเทากน

แตสวนใหญแลวจะมอตราสวนระหวางความกวางตอความสง คอ 5/6 แตมอย 1 ตวทมความกวางมากกวาความสง นนกคอ ตว “W” ดงแสดงในภาพท 2.10 และภาพท 2.11

ภาพท 2.10 แสดงอตราสวนระหวางความกวางตอความสงของตวอกษรตวตรง

ภาพท 2.11 แสดงอตราสวนระหวางความกวางตอความสงของตวอกษรตวเอยง

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 11/14

ตวอกษรพมพตวเลก ตวอกษรพมพเลกนนประกอบดวย 3 สวน คอ สวนหลกซงอยตรงกลาง สวนบน และสวนลาง

โดยสวนหลกจะมความสงเปน 2/3 ของความสงของตวอกษรน า ถาสวนหลกเปน 2/3 ของตวอกษรน าสวนบนและสวนลางกจะเปน 1/6 ของอกษรน า ดงแสดงในภาพท 2.12 และ 2.13

ภาพท 2.12 แสดงโครงสรางของอกษรตวพมพเลก

ภาพท 2.13 แสดงขนตอนการเขยนตวอกษรภาษาองกฤษตวพมพเลก

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 12/14

5. มาตราสวน มาตราสวน (scale) โดยทว ๆ ไปจะอยใตภาพของชนงานหรออยภายในบลอคของกระดาษเขยนแบบ

เปนการยากทจะเขยนแบบขนาดเตมเทากบชนงานจรง เชน เครองบน อาคารสงกอสราง เปนตน จงจ าเปนตองมการลดขนาดโดยใชมาตราสวนยอ ในทางตรงกนขามกน ชนสวนเลก ๆ เชน เฟองนาฬกา กตองขยายภาพเพอใหไดรายละเอยดทชดเจน จงตองมการใชมาตราสวนขยาย

มาตราสวนทนยมใชในงานเขยนแบบเครองกล คอ 1. มาตรฐานสวนเตม เชน มาตราสวน 1:1

ภาพท 2.14 มาตราสวนเตม 1 :1

2. มาตราสวนยอ เชน มาตราสวน 1:2 1:5 1:10 หรอ 1:1000 เปนตน

ภาพท 2.15 มาตราสวน 1 :2

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 13/14

3. มาตราสวนขยาย เชน มาตราสวน 2:1 5:1 10:1 เปนตน

ภาพท 2.16 มาตราสวนขยาย 2:1 ตวอยางมาตราสวนเตม มาตราสวนขยาย และมาตราสวนยอ 1. มาตราสวนเตม คอ 1:1 2. มาตราสวนขยาย คอ 2:1 3. มาตราสวนยอ คอ 1:2

วชา : เขยนแบบเทคนค

หนวยท 2 : มาตรฐานในการเขยนแบบ

ใบเนอหา 14/14

ตารางแสดงการเปรยบเทยบมาตราสวน

มาตราสวน ขนาดงานจรง

ขนาดทเขยนลงในแบบงาน 1 :1 2 :1 5 :1 10 :1 1 :2 1 :5 1 :10

10 10 20 50 100 5 2 1 20 20 40 100 200 10 4 2 30 30 60 150 300 15 6 3

สญลกษณของหนวยในระบบเมตรก การแปลงหนวยระบบเมตรกเปนระบบนว มลลเมตร = มม. 1 มลลเมตร = 0.03937 นว เซนตเมตร = ซม. 1 เซนตเมตร = 0.3937 นว เดซเมตร = ดม. 1 เมตร = 39.37 นว เมตร = ม. 1 กโลเมตร = 0.6214 ไมล