กรณีศึกษา บริษัท เครือขายนวัตกรรมชาวบาน จํากัด (Grassroot Innovation Network Co., Ltd.)

1. ภาพรวมของธุรกิจ

1.1 ประวัติความเปนมาภาคตะวันออกเฉียงเหนือเปนพ้ืนที่ที่มีปญหาความยากจนที่สุดในประเทศไทย และจังหวัดบุรีรัมยนั้นก็เปนจังหวัดที่ประชาชนโดยเฉลี่ยยากจนที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือโดยการทำเกษตรกรรมโดยเฉพาะการปลูกขาวนั้นเปนอาชีพหลักของผูคนในจังหวัดบุรีรัมย แตอยางไรก็ดีเนื่องจากสภาพแวดลอมทางธรรมชาติที่เปนดินรวนปนทรายของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประกอบกับการทำการเกษตรแบบเชิงเดี่ยวมาเปนระยะเวลานาน ทำใหความอุดมสมบูรณของดินถูกทำลายไปเปนอยางมาก นอกจากนี้รูปแบบในการทำการเกษตรในปจจุบันนั้นไมเหมาะสมการเพาะปลูกในแบบเกษตรเชิงเดี่ยว เพราะตองลงทุนในการเพาะปลูกดวยจำนวนเงินที่สูงมากไมวาจะเปนคาเมล็ดพันธุ คาปุย คายาฆาแมลง คารถไถ คาจางแรงงาน ฯลฯ ทำใหการเพาะปลูกของเกษตรกรแตละครั้งนั้นขาดทุน ประกอบกับสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมดวยการหันไปสูกระแสของการบริโภคนิยม และยกยองผูที่มีฐานะทางการเงิน ทำใหชาวชนบทจำนวนมากมีปญหาในเรื่องของภาระหนี้สิน แมวาปจจุบันจะมีหลายหนวยงานเขาไปใหการชวยเหลือทั้งในเรื่องขององคความรูและเทคโนโลยี แตการพัฒนาชุมชนในกระแสหลักไดเนนไปในเรื่องของการฝกอบรมเปนครั้งคราวมากกวาที่จะมีการดำเนินกิจกรรมอยางตอเนื่องในชุมชน ทำใหเกิดโครงการฝกอบรมกระจายไปทั่วพ้ืนที่ชนบท ซึ่งเปนการปรับเปลี่ยนความคิดเพียงชั่วคราว เมื่อชาวบานเหลานั้นกลับเขามาอยูในสภาพแวดลอมและปญหาแบบเดิม ก็กลับไปมีวิธีคิดแบบเดิมอีก ^จากการที่ไดทำงานในสายพัฒนาชุมชนมาตั้งแตสมัยเรียนมหาวิทยาลัยคุณนาวี นาควัชระ ก็ไดเขาใจถึงปญหาในสังคมของจังหวัดบุรีรัมย จึงได้กอตั้ง บริษัทเครือขายนตกรรมชาวบาน จำกัด หรือ Grassroot Innovation Network (GIN) เพื่อเขาไปแกปญหาดังกลาวผานการสรางเครือขายของชาวบานในพื้นที่เพื่อสรางกระบวนการเรียนรูเร่ืองของการทำเกษตรอินทรียท่ีไมมีการใชสารเคมีท่ีย่ังยืนท่ีเนนในเร่ืองของภูมิปญญาทองถ่ิน เพราะความรูหลายๆอยางเปนความรูท่ียังใชไดดีเหมาะสมกับพ้ืนท่ี แตสภาพแวดลอมตางๆท่ีเปล่ียนไปทำใหความรูบางอยางท่ีสืบทอดกันมาไมเหมาะสมกับการดำรงชีวิตในปจจุบันอีกตอไป การคิดใหมและทำใหม โดยส่ิงท่ีนำมาเสนอใหกับชาวบานน้ันจะเปนเร่ืองท่ีเหมาะสมกับชาวบานคือ ประหยัด ใชวัสดุท่ีมีอยูในทองถ่ิน และมีประสิทธิภาพดีเพียงพอไมมากเกินไปหรือนอยเกินไป หรือท่ีเราเรียกอีกอยางวา "นวัตกรรมชาวบาน" นอกจากในเร่ืองของการพัฒนาองคความรูแลว คุณนาวี ยังนำเสนอผลิตภัณฑและบริการ เชน ปุยอินทรีย บริการทางการเงินแกชาวบานเพ่ือเปนทุนและปจจัยการผลิตในการทำเกษตรอินทรียใหกับสมาชิก ซ่ึงตอมาGIN ไดนำการทำเกษตรอินทรีย การทำเกษตรผสมผสาน และนวัตกรรมท้ังหลายมาผสมผสานและปรับใหเขากับบริบทของชุมชนจนเปน “เกษตรปราณีต” ซ่ึงในชวงเร่ิมตนน้ัน GIN จะใหชาวบานท่ีเปนสมาชิกเร่ิมทำเกษตรปราณีตในพ้ืนท่ีเพียงแค 1 งาน (0.1 ไร) เพ่ือใหงายตอการควบคุม เม่ือสมาชิกเร่ิมท่ีจะเขาใจถึงแนวคิดแลวจึงคอยขยายพ้ืนท่ีของเกษตรปราณีตออกไป

1.2 แนวคิดธุรกิจสงเสริมการทำการเกษตรปราณีตกับกลุมชาวบาน โดยแนวทางในการแกไขปญหาความยากจนนั้นเนนไปที่การไดไปเรียนรูถึงปญหาและอุปสรรคที่แทจริงของชาวบานในทองถิ่นนั้นๆ และสรางกระบวนการเรียนรูในการทำ

เกษตรอินทรียใหกับชาวบานโดยเนนการลงพื้นที่จริง โดยเชิญกลุมเกษตรกรมานั่งประชุมกันวาใครอยากเรียนรูเรื่องอะไรเพ่ือแกปญหาในชีวิตประจำวันของตนเอง ซึ่งสวนมากก็จะวนเวียนเก่ียวของในเรื่องของการเกษตร และอาชีพเสริม แลวเมื่อเรียนรูแลวสมาชิกก็จะนำมาประยุกตหรือปรับใชในพื้นที่ของตนเอง และเมื่อมีปญหาหรือประสบผลสำเร็จยังไง สมาชิกก็จะนำมาเปนประเด็นพูดคุยกันในการประชุมครั้งตอๆไป

1.3 วิสัยทัศนของบริษัทเปนบริษัทผูผลิตและจำหนายสินคาเพื่อสนับสนุนแนวทางเกษตรธรรมชาต ิ เพื่อลดการพึ่งพาปจจัยการผลิตจากตางประเทศ ยกระดับคุณภาพชีวิตและฐานะของเกษตรกรไทย และเสริมสรางสุขอนามัยที่ดีใหแกผูบริโภค

1.4 วัตถุประสงค1. เปนผูนำ ปจจัยการผลิตเกษตรอินทรีย สำหรับทดแทนสารเคมีที่มีสวนแบงตลาดสูงสุด ใน 3 จังหวัดภาค

ตะวันออกเฉียงหนือ ( บุรีรัมย,นครราชสีมา,ขอนแกน ) ภายในเวลา 5 ป2. ลดตนทุนในสวนของการใชสารเคมีที่ใชในพ้ืนที่เกษตรกรรมลง 75%3. ทำใหปจจัยการผลิตเกษตรอินทรีย ของบริษัทเปนทางเลือกอันดับแรก สำหรับเกษตรกรที่ตองการลด

ปริมาณการใชปุยเคมีและเปลื่ยนมาใชปุยอินทรียทดแทน

1.5 การดำเนินงานในการดำเนินงานน้ัน GIN จะเนนท่ีการลงพ้ืนท่ีจริงและทำงานรวมกับชาวบานท่ีเปนสมาชิก เพ่ือท่ีจะทำความเขาใจปญในชุมชนใหถองแทเพื่อที่จะหานวัตกรรมที่เหมาะสมมาแกปญหานั้นและยกระดับคุณภาพชีวิตของชาวบานที่เปนสมาชิกไดอยางแทจริงBนอกจากจะสรางการเรียนรูแลว GIN ยังเขาไปชวยสมาชิกในการเริ่มตนทำเกษตรปราณีตอยางจริงจังผานการตลาดแบบเครือขาย (Multi-Level-Marketing) และ GIN ยังทำการพัฒนาและออกผลิตภัณฑใหมมาอยูเรื่อยๆเพื่อชวยแกปญหาใหกับสมาชิกในการทำเกษตรปราณีต โดยในการประชุมสมาชิกจะเปนคนเสนอออกมาวาตองการปจจัยการผลิตอะไรหรือความรูในดานไหนเพ่ิมเติมเพ่ือมาแกปญหาในชุมชน

ระบบการทำงานของ GIN

1.6 สรุปผลการดำเนินงานท่ีผานมา กอนที่จะกอตั้งเปนGINนั้น เครือขายนวัตกรรมชาวบาน เริ่มตนขึ้นมาจากโครงการ “สงเสริมกระบวนการเรียนรูเพ่ือการสรางนวัตกรรมชาวบาน” ซึ่งโครงการเริ่มตนนำรอง เมื่อเดือนมีนาคม 2548 โดยเริ่มจากเกษตรกรกลุมเล็กๆเพียงแค 11 ครอบครัว ปจจุบัน เครือขายนวัตกรรมชาวบาน มีสมาชิกเปาหมายหลักจำนวน 300 ครอบครัว จาก 8 หมูบาน ในพ้ืนที ่ 2 ตำบล ของ อ.สตึก จ.บุรีรัมย ปจจุบัน เครือขายนวัตกรรมชาวบาน มีสมาชิกเปาหมายหลักจำนวน 300 ครอบครัว จาก 8 หมูบาน ในพ้ืนที่ 2 ตำบล ของ อ.สตึก จ.บุรีรัมย และไดมีการดำเนินกิจกรรมที่หลากหลาย ไมเพียงแตในดานของนวัตกรรมเทานั้น แตยังรวมไปถึงกิจกรรมดานการตลาด และรานคาเกษตรอินทรีย, กิจกรรมธนาคารพันธุพืช พันธุสัตว, กิจกรรมกลุมออมทรัพย ซึ่งกิจกรรมเหลานี้ไดชวยขับเคลื่อนทรัพยากร ในชุมชนใหเกิดคุณคาและมีความย่ังยืนอยางแทจริง

2. ผลิตภัณฑ/บริการ

2.1 ภาพรวมผลิตภัณฑ/บริการGIN นำเสนอสินคาและบริการตางๆท่ีชวยอำนวยความสะดวกใหกับสมาชิกในการเปล่ียนจากการปลูกพืชเชิงเด่ียวและการใชสารเคมีมาเปนการทำเกษตรปราณีต

เกษตรปราณีตเปนระบบที่เนนการออกแบบเพ่ือ ใหองคประกอบทุกอยางเก้ือหนุนกันมากที่สุด โดยมีีจุดประสงค

เพ่ือลดรายจายของเกษตรกรใหนอยที่สุดเทาที่จะเปนไปไดและเพ่ือไมใหมีทรัพยากรสวนใดตองเสียเปลา ภายในระบบเกษตรปราณีต จะประกอบดวยความหลากหลายทางชีวภาพที่มีบทบาทตอกันและกัน ยกตัวอยางเชนเศษพืชผักที่คนกินเหลือสามารถเอาไปเลี้ยงไสเดือนซึ่งชวยในการยอยสลายได จากนั้นน้ำไสเดือนที่ไดจากดินที่เลี้ยงไสเดือนไวก็สามารถเอาไปหมักปุยเพื่อใชในการเพาะปลูกได สวนตัวไสเดือนที่ขยายพันธุเร็วก็เอาไปเปนอาหารปลาซึ่งนำมาบริโภคหรือจำหนายตอไป โดยสวนประกอบและองคความรูที่มีอยูในเกษตรปราณีตหนึ่งงานมีดังตอไปนี้

เกษตรประณีต 1 งาน จะปลูกพืชมากมายหลายชนิด ตามความตองการของเกษตรกรและจะมีการปรับปรุงใหเหมาะสมกับสภาพพ้ืนที ่มีการใชฟางคลุมดินเพ่ือรักษาความชื้น ใชตาขายพรางแสงเพ่ือใหพืชผักที่ชอบแสงนอยสามารถเจริญได และยังเปนประโยชนในการเพาะชำกลาไมอีกดวย

ระบบน้ำหยดและมินิสปริงเกลอร เปนการใชทรัพยากรน้ำที่มีอยูนอยใหเกิดประโยชนสูงสุด หากเปนน้ำหยดก็จะตอผานถังเก็บน้ำ สวนระบบมินิสปริงเกลอรก็ตอกับปมน้ำแบบหอยโขงโดยตรง ( ใชไดดีกับพ้ืนที่ไมเกิน 3 ไร ) โดยแหลงน้ำสำคัญก็คือน้ำฝนและน้ำจากสระประจำหมูบานซึ่งมีการขุดมาแตโบราณ

เตาเผาถานประสิทธิภาพสูง ชาวบานโดยสวนมากใชถานเปนแหลงพลังงานสำคัญเพื่อหุงตมอาหารและเตาถานนี้สามารถชวยชาวบานลดรายจายไดมาก โดยตัวเตาทำจากถังน้ำมันขนาด 200 ลิตรวางแนวนอน ตอปลองควันดานทาย สวนดานหนาเปดไวสำหรับบรรจุไม คลุมทับดวยดินเหนียวเพ่ือรักษาอุณหภูมิ เปนเตาเผาถานที่เผาไดแมแตก่ิงไมขนาดเล็ก โดยเผาหนึ่งครั้งจะไดถานเพ่ือใชในครัวเรือนประมาณ 20 กิโลกรัม นอกจากนี้ตำแหนงของเตาจะถูกวางไวตนลมเสมอ เพื่อใหควันจากการเผาถานชวยไลแมลงที่จะมากัดกินพืชผักอีกดวย

การขยายเชื้อจุลินทรียธรรมชาต ิ โดยการนำกระบอกไมไผผาครึ่งบรรจุขาวเหนียว วางไวตามใตรมไม จะไดจุลินทรียมาขยายในกากน้ำตาล และรำขาว คัดเลือกจนได จุลินทรียทองถ่ินที่เหมาะกับการทำน้ำหมักชีวภาพ ที่มีธาตุอาหารมากมาย

จุลินทรียประสิทธิภาพสูง เกิดจากการทำงานรวมกันของภาคเอกชน ราชการ และกลุมชาวบาน โดยจุลินทรียนี้นำมาใชในการยอยสลายสารอินทรีย ไดอยางมีประสิทธิภาพ ไมวาจะเปนการบำบัดน้ำเสียในบอปลา คอกหมู หรือการทำน้ำหมักชีวภาพ

หมูพื้นบานไรสาร เลี้ยงงาย ทนตอโรค และขยายพันธุไดเร็ว ไมวาจะเปนหมูปา หมูเหมยซาน หรือหมูกระโดน อาหารที่เลี้ยงก็จะเนนเปนของที่หาไดงาย โดยเฉพาะหยวกกลวย รำขาว หรือเศษอาหาร สวนมูลหมู

การเลี้ยงไสเดือนดิน เลี้ยงงายดวยเศษอาหาร พืชผัก ผลไมที่เหลือทิ้ง เมื่อถูกไสเดือนยอยสลายก็จะกลายเปนฮิวมัส ที่อุดมไปดวยธาตุอาหารที่เหมาะกับการเจริญเติบโตของพืช นอกจากนี้ไสเดือนยังสรางความชื้นใหกับดินอยางมาก ซึ่งถาหากแยกเอาน้ำไสเดือนออกจากดินไปก็จะเปนสารหมักปุยชั้นด ี และตัวไสเดือนเองยังเปนอาหารชั้นดีสำหรับปลาน้ำจืดอีกดวย

เซฟเฮาสปลา ดวยวัสดุงายๆจากไมไผที่หาไดตามบาน ปกลงไปเปนแนวยึดกรอบไมไผ ปลูกพืชน้ำเชนผักตบชวา จอก แหน ลงไปเพ่ือใหปลาไดอาศัยวางไข หลบซอนจากสัตวอื่นๆ หรือคนที่จะมาขโมย เทานี้บอปลาก็จะมีปลาตลอดทั้งปไมขาดแคลน

สูโรคดวยรา ดวยราที่ผานการคัดเลือกและทดสอบมาเปนอยางดีเพาะขยายบนขาวนึ่งสุก กอนที่จะนำมาผสมกับดินปลูกตนไม หรือผสมน้ำฉีดพนตามใบและโคนตน กำจัดโรคโคนเนา หรือแมแตแมลงบางชนิด อีกทั้งยังไมเปนอันตรายตอพืชและมนุษย ทำใหไดผลผลิตที่ปลอดภัยอยางแทจริง

บอปลาดุกครัวเรือน ปลาบึกเปนปลาน้ำจืดที่เปนที่นิยมของชาวบาน โดยเลี้ยงในบอขนาดเล็กขุดลงไปในดินประมาณหนึ่งฟุต ใหพ้ืนบอลาดเอียง ปูดวยแผนพลาสติค เพ่ือกันน้ำซึมออกไปใชพ้ืนที่เพียงไมก่ีตารางเมตร แตสามารถเลี้ยงปลาดุกไดครั้งละนับพันตัว

กบ,เขียด,ปู ขางครัว สัตวขนาดเล็กที่เปนอาหารรสเลิศของคนอีสาน เลี้ยงงาย โตเร็ว โดยใหเปนอาหารจำพวกแมลง ( ใชไฟลอ ) หรือไสเดือนซึ่งเลี้ยงไว โดยในบอเลี้ยงจะตองมีทั้งสวนที่เปนน้ำและดินไวสำหรับเปนที่ซอนตัว

GIN ชวยสนับสนุนสมาชิกเครือขายในการทำเกษตรปราณีตและเกษตรอินทรียและลดตนทุนการประกอบอาชีพ โดยนำเสนอปจจัยการผลิตในการทำเกษตรอินทรียตาง รวมถึงสินคาอ่ืนๆ ซ่ึงจำเปนตอการประกอบอาชีพและดำรงชีวิตของสมาชิก โดยสินคาท้ังหมดของGIN น้ันจะสวนใหญจะผลิตจากวัตถุดิบท่ีหาไดท่ัวไปในพ้ืนท่ีและเปนสินคาปลอดสารเคมี เน่ืองจากGIN ตองการท่ีจะนำวัตถุดิบเหลือใชในพ้ืนท่ีมาใชใหเกิดประโยชนท่ีสุด โดยจะมีเพียงบางสวนเทาน้ันท่ีตองส่ังซ้ือจากนอกพ้ืนท่ี และสาเหตุท่ี GIN เลือกท่ีจะนำเสนอสินคาท่ีปลอดสารเคมีหรือสินคาท่ีมีการลดการใชสารเคมีเพ่ือลดผลกระทบตอส่ิงแวดลอมและสุขภาพของผูใช นอกจากน้ีผลิตภัณฑขอGIN มีราคาต่ำกวาผลิตภัณฑทั่วไปตามทองตลาดที่ผลิตจากสารเคมี แตอยางไรก็ดีกอนที่จะนำสินคามาจำหนายใหกับชาวบานนั้น ผลิตภัณฑเหลาน้ันตอถูกทดสอบแลววามีคุณภาพท่ีทัดเทียมกับสินคาท่ัวไปตามทองตลาด

ปจจุบันผลิตภัณฑของ GIN หรือกิจกรรมในการทำเกษตรปราณีต สามารถแบงออกไดเปน 5 ประเภท1. ปุยอินทรียปนเม็ด 2. ผลิตภัณฑกำจัดศัตรูพืช- แมลง ตัวห้ำ ตัวเบียน เช้ือรา(ใชกำจัดเช้ือรา กำจัดแมลง)3. พันธุพืช- ผักหวาน ผักสวนครัว ระบบน้ำหยด4. พันธุสัตว- อาหารหมู ลูกหมู5. นวัตกรรม- เตาเผาถานประสิทธิภาพสูง ระบบกาซชีวภาพ บานดิน

ปนดินใหเปนบาน บานที่สรางขึ้นจากอิฐดินเหนียวที่หาไดอยางงายดายในทองถ่ิน บานลักษณะนี้เปนบานที่ตองใชสมอง และแรงงาน มากกวาใชเงิน อีกทั้งยังมีความทนทานไมแพบานที่สรางขึ้นจากวัสดุอื่นๆ รักษาอุณหภูมิไดดี เย็นในฤดูรอน และอบอุนในฤดูหนาว ออกแบบใหสวยงามไดตามความชอบ

นักฆาปลอดสารเคมี มวนชนิดตางๆซึ่งมีอาหารเปน “หนอนและแมลงศัตรูพืช” ซึ ่งนอกจากจะขยายพันธุ ไดเองตามธรรมชาติแลว ยังมักจะอาศัยอยูตามแหลงที่มีศัตรูพืชจำนวนมากอีกดวย การเรียนรูถึงระบบนิเวศของสัตวเหลานี้ จะชวยใหเราสามารถแกไขปญหาศัตรูพืชไดโดยไมใชสารเคมีเลย

!"#$%&"'()*+,

!"#$%&'()*+&,-./0

+123,.*245,&

,677!89&:5*;(6/<!<+',<=-#),>

-?@-A&+>'(&

BC(<!D,05>',6+<DE<F&G+1=

@&,>/-(085=H+2-*I)!

'JK!*<!L:2-'M!72&!

-N&-O&P%&!G("==&!+1=

'Q&H/2:"4H,%'(&5!&

@&,>/-(085=/*;*=

R4*B"7-R05*

7%)#7R2&=.,"4

7%)'(&*C#.,"4-,I)!

:/1GI8!72&!H,2+&,

กิจกรรมในการทำเกษตรปราณีต

นอกเหนือจากผลิตภัณฑตางๆแลว GIN ยังเปนแหลงเงินทุนสำหรับสมาชิกเพ่ือเร่ิมตนในการทำเกษตรอินทรียและเกษตรแบบผสมผสานผาน ระบบสินเช่ือรายยอย (Micro Credit) โดยการบริการสินเช่ือรายยอยของ GIN น้ันแบงออกไดเปน 2 ประเภท

1. ระบบผอนชำระสินคา- สมาชิกท่ีอยูในเครือขายมาเกินกวา 1 ป สามารถผอนซ้ือผลิตภัณฑของGIN ไดโดยการแบงจายรายเดือน ท่ีดอกเบ้ียรอยละ 4 ตอป

2. ระบบการกูยืมเงิน- สมาชิกท่ีอยูในเครือขายเกินกวา 3 ป มีสิทธ์ิไดรับเงินกูจาก GIN เปนจำนวนไมเกิน 20,000 บาท ท่ีดอกเบ้ียรอยละ 4 ตอป

2.2 ศักยภาพและขอบเขตของผลิตภัณฑ/บริการผลิตภัณฑและบริการของGIN นั้นถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อแกไขปญหาความยากจนและเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตกรที่ยากจน ดังนั้นผลิตภัณฑและบริการทั้งหมดของGIN จะตองมีตนทุนที่สมเหตุสมลสำหรับสมาชิกเพ่ือยืนยันวาสมาชิกทุกคนสามารถเขาถึงผลิตภัณฑและบริการของ GIN ได ในขณะเดียวกันนอกจะใหความสำคัญกับเรื่องตนทุนในการผลิตและการบริการแลว คุณภาพก็เปนอีกเรื่องหนึ่งที่GIN ไมไดมองขามไป ในแงของประสิทธิภาพในการใหผลผลิตคุณภาพของผลิตภัณฑทุกตัวนั้นจะเทียบเทากับผลิตภัณฑที่มีขายอยูตามทอง

ตลาด แตถามองในเรื่องของสิ่งแวดลอมสินคาทุกตัวของGIN นั้นจะเปนมิตรกับสิ่งแวดลอมกวาสินคาที่มีวางขายตามทองตลาด เพราะเปนสินคาธรรมชาติหรือสินคาที่ผลิตโดยไมใชสารเคมีหรือลดการใชสารเคมี 2.3 ขอบเขตของผลิตภัณฑ/บริการ^ผลิตภัณฑและบริการของGIN นั้นจะถูกจำกัดการเขาถึงอยูแคในกลุมสมาชิกในเครือขายเทานั้น โดยGIN จะไมมีการจำหนายผลิตภัณฑหรือบริการใหกับผูอื่นที่ไมไดอยูในเครือขายเด็ดขาดเพ่ือเปนการลดความเสี่ยง นอกจากนี้เพ่ือเปนการยืนยันวาสินคาและบริการของ GIN นั้นจะถูกนำไปใชใหเกิดประโยชนอยางสูงสุดจริงๆ

3. โอกาสทางธุรกิจ

3.1 แผนการตลาดปจจุบันแมหลายๆ หนวยงานและนักวิชาการตางๆจะพยายามชวยกันแกไขปญหาความยากจนของเกษตรกร โดยการฝกอบรมและการสรางองคความรู แตส่ิงท่ีหนวยงานเหลาน้ันไมไดคำนึงถึงเร่ืองของความเหมาะสมของความท่ีนำมาสอนกับทองถิ่นนั้นๆ ซึ่งผลผลัพธที่ออกมาคือความรูที่ดีจำนวนมาก ไมเหมาะสมกับทองถิ่น แมความรูหลายๆอยางจะเปนความรูที่ดี แตหากนำมาใชอยางไมถูกตองก็กลับกลายเปนผลเสีย เชน มันสำปะหลัง หากปลูกในที่เดียวกันมากๆแบบเกษตรเชิงเดี่ยวก็จะทำลายหนาดิน แตหากปลูกผสมผสานกับพืชชนิดอื่นดวยก็จะใหผลผลิตที่ดีกวา และเปนแหลงอาหารที่เพียงพอตอการบริโภคในครัวเรือน นอกจากปญหาในเรื่องขององคความรูที่ไมเหมาะสมกับพ้ืนที่แลว อีกปญหาหนึ่งก็คือการอบรมตางๆจะมาในลักษณะฉาบฉวย เปนครั้งคราว ไมมีความตอเนื่อง ดังนั้นเมื่อเกษตรกรนำองคความรูที่ไดแลวไปปฏิบัติจริงแลวพบปญหาหรือขอสงสัยเพิ่มเติมก็ไมมีผูใหปรึกษา

สิ่งที่ทำให GIN แตกตางจากหนวยงานพัฒนาสังคมอื่นๆ คือ GIN จะเรียนรูปญหาของสมาชิกแตละคนในเครือขายและวิธีการแกไขปญหา ผานการเย่ียมเยียนบานและหมุนเวียนกันไปในพ้ืนที่ของแตละคน ไดเห็นไดพูดคุย ไดซักถาม ไดแนะนำ พรอมกับการสอดแทรกความรูจากแหลงตางๆ สำหรับชาวชนบทการเรียนรูจากการไดเห็นและลงมือทำเปนเรื่องสำคัญ เพราะทำใหเห็นภาพไดชัด หากเปนความรูจากแหลงอื่นๆภายนองชุมชนก็จะอาศัยภาพถาย และวิธีโอเปนสื่อในการอธิบาย ใหเห็นแนวคิด และวิธีทำอยางชัดเจน ดังนั้นกิจกรรมของGINจึงไมไดเนนการเรียนรูในรูปแบบของการฝกอบรม แตจะเนนเปนกิจกรรมเชิงปฏิบัติในพ้ืนที่จริงอยางตอเนื่อง เพ่ือใหเกิดการปรับเปลี่ยนในเชิงพฤติกรรมของชาวบานในพ้ืนที่

นอกจากนี้การตลาดแบบเครือขาย (Multi-Level-Marketing) ที่ถูกนำมาใชเปนเครื่องมือนั้นยังชวยลดความเสี่ยงในการทำธุรกิจอีกดวยโดย เพราะเปนการซื้อ-ขายกับสมาชิกที่เชื่อถือไดดังนั้น จึงเปนการลดปญหาหนี้เสียของบริษัทไปในตัว นอกจากนี้การทำงานเปนเครือขายยังชวยให GIN เขาใจปญหาและความตองการของกลุมสมาชิกในเชิงลึกซึ่งทำใหสามารถคิดคนผลิตภัณฑและบริการที่ตอบสนองความตองการของสมาชิกไดอยางแทจริง แตอยางไรก็ดี ถึงแมวาทาง GIN จะไมมีนโยบายในการขายสินคาใหกับบุคคลที่ไมไดเปนสมาชิก แตสมาชิกนั้นสามารถซื้อสินคาของ GIN และนำไปขายตอใหกับบุคคลอื่นได การขายตอในลักษณะนี้นั้นถือวาเปนผลดีตอทั้งตัวบริษัทและเกษตรกรที่เปนสมาชิก เพราะสำหรับสมาชิกการซื้อสินคาของ GIN แลวไปขายตอนั้นถือวาเปนการ

ชวยเพิ่มรายไดใหกับตนเอง และการที่สมาชิกนำสินคาไปขายตอนั้นถือวาเปนอีกชองทางหนึ่งในการนำเสนอสินคาของ GIN ไปสูบุคคลนอกเครือขายอีกดวย

3.2 ขอมูลการผลิต ( ในปจจุบัน 2552 )1. ปุยอินทรียปนเม็ด ปริมาณการผลิต 4 ตันตอเดือน ( เครื่องจักรผลิตไดสูงสุด 10 ตันตอเดือน )2. พันธุสัตว ( ลูกหมู ) ปริมาณการผลิต 30 ตัวตอเดือน (โรงเรือนเลี้ยงหมูไดไมเกิน 30 ตัวตอรอบการผลิต)3. พันธุพืช ( ผักหวานปา ) ปริมาณการผลิต 5,000 ตนตอป

เครื่องผลิตปุยอินทรียปนเม็ด

3.3 วิเคราะหตลาดและคูแขงแมวาทั้งภาครัฐและหนวยงานอื่นพยายามผลักดันการทำเกษตรอินทรียในประเทศไทยมาระยะหนึ่งแลว แตเกษตกรสวนใหญก็ยังยึดติดกับการทำเกษตรโดยใชสารเคม ี เนื่องจากการใชปุยเคมีจะใหผลผลิตสูงในระยะเวลาที่รวดเร็ว ดังนั้นจึงพูดไดวาตลาดของการทำเกษตรอนทรียยังมีชองวางใหพัฒนาอีกคอนขางมาก สำหรับจังหวัดบุรีรัมย ประชากรท่ีอาศัยอยูในเขตชนบทมีประมาณ 1.5ลานคนและ 96% ประกอบอาชีพเกษตกรรม ดังน้ันจึงหมายความวา ประชากรจำนวน 1.4ลานคนน้ัน มีโอกาสท่ีจะเปนสมาชิกของ GIN ในอนาคต

สำหรับในเรื่องของคูแขงทางธุรกิจ บริษัทขามชาติผูผลิตปุยเคมีและปจจัยการผลิตอื่นนั้นถือวาเปนคูแขงโดยตรงของ GIN แมวาปจจุบันบริษัททเหลาน้ีจะเร่ิมหันมาสนใจตลาดของการทำเกษตรอินทรียมากข้ึน แตผลิตภัณฑสำหรับการทำเกษตรอินทรียท่ีออกมาน้ันเปนสินคาท่ีราคาอยูในระดับท่ีสูง จึงเรียกไดผลิตภัณฑของบริษัทขามชาติท้ังหลายน้ันไมเหมาะสมกับบริบทของประเทศไทยซ่ึงเกษตกรสวนใหญมีฐานะยากจนB

3.4 วิเคราะหการเติบโตของธุรกิจBการทำธุรกิจในลักษณะของเครือขาย ดังนั้นความสนใจและเปาหมายของทั้งลูกคา(สมาชิกเครือขาย)และบริษัทจึงมุงไปในทางเดียวกันซึ่งก็คือเปาหมายของเครือขายเพราะฉะนั้นจึงพูดไดวาสิ่งที่ทำใหลักษณะการเติบโตของ GIN ตาจากคูแขงก็คือ การเติบโตของGINหรือการขยายเครือขาย นั้นเปนผลมาจากความพยายามของทั้งตัวบริษํทและตัวลูกคาที่ตองการเห็นเครือขายขยายและเจริญเติบโตออกไปในอนาคต ^นอกจากนี้ความตองการของปจจัยการผลิตเกษตรอินทรียในตลาดนั้นยังมีแนวโนมที่จะเติบโตสูงขึ้นเรื่อยๆทุกป โดยเฉพาะการเติบโตของปุยอินทรีย โดยจะเห็นไดจากการที่ ปริมาณปุยเคมีในชวง 3 ปที่ผานมา ( ป 2548 – 2550 ) มีการนำ เขาลดลงเฉลี่ย 8.6 % ในขณะที่ราคานำเขาเฉลี่ยตอตันกลับสูงขึ้นโดยเฉลี่ยถึง 8.2 % ทั้งนี้เนื่องจากวิกฤตเศรษฐกิจและราคาน้ำมันที่ผันผวน สงผลใหราคานำเขาปรับตัวสูงขึ้น เกษตรกรจึงเริ่มหันกลับมาใหความสำคัญกับการใชปุยอินทรียซึ่งสามารถผลิตใชเองดวยตนทุนตํ่าทดแทนการใชปุยเคม ี สงผลใหตลาดปุยเคมีหดตัวลงและมีสภาวะการแขงขันที่รุนแรงมากขึ้น โดยจากการประมาณการปริมาณการใชปุยอินทรียปนเม็ดจากผูผลิตพบวาในป 2548 ตลาดมีขนาดประมาณ 10,000 ตัน เติบโตจากปที่ผานมา 15% และคาดวาอนาคตจะโตตอเนื่องปละ 10%^

4. ผลทางสังคมสิ่งแวดลอมแมวาการใชปุยเคมีจะใหผลผลิตสูงในระยะเวลาท่ีรวดเร็ว แตผลท่ีตามมาจากการใชารเคมีน้ันกอใหเกิดผลกระทบในหลายดานท้ังในเชิงเศรษฐกิจ สังคม และส่ิงแวดลอม เพราะสารเคมีน้ันจะไปทำลายสารอาหารในดิน ทำใหดินแข็ง ดังนั้นปริมาณของปุยเคมีนั้นจะตองใชเพิ่มขึ้นทุกปเนื่องจากในการทำเพาะปลูกแตละครั้งสภาพของดินจะเส่ือมโทรมลงไปเร่ือยๆ น่ันหมายความวาตนทุนในการทำการเกษตรน้ันจะสูงข้ึนทุกป นอกจากนี้ปุยอินทรียของ GINนั้นราคาต่ำกวาปุยเคมีตามทองตลาดถึง 4 เทา ดังนั้นราคาของปุยจึงไมเปนปญหาสมาชิกทุกคนในเครือขาย และการเปลี่ยนจากการใชปุยเคมีมาใชปุยอินทรียของGINซึ่งมีราคาต่ำกวาปุยเคมีนั้นนั้น ทำใหสมาชิกมีกำไรเหลือจากการประกอบอาชีพมากขึ้นและสามารถใชเงินสวนนั้นไปใชจายอยางอื่นเพื่อเพิ่มระดับคุณภาพชีวิตของตนได

สำหรับผลกระทบทางดานสุขภาพและสิ่งแวดลอมนั้น การหันมาใชปจจัยการผลิตที่ไมใชสารเคมียังชวยลดปญหาเรื่องการสะสมของสารเคมีในรางกายของเกษตกรและเพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ เน่ืองจากการใชสารเคมีน้ันเปนการทำลายความหลายหลายทางชีวภาพเน่ืองจากในแปลงท่ีมีการใชสารเคมีน้ันส่ิงมีชีวิตตางเชน กบ เขียด ปลา จะไมสามารถมีชีวิตอยูได

5. แผนการบริหารจัดการ

5.1 ขอมูลบริษัทบริษัท เครือขายนวตการรมชาวบาน จำกัด

สํานักงาน: ^^ ^ ^ 199 หมู 5 บานหนองเชือก ต.เมืองแก อ.สตึก ^ ^ ^ ^ ^ จ.บุรีรัมย 31150รูปแบบการดําเนินกิจการ: ^ ผูผลิตปจจัยการผลิตเกษตรอินทรียและผู^ ^ ^ ^ ^ ดำเนินการเครือขายเกษตรอินทรียระยะเวลาการดําเนินการที่ผานมา: ^ 4 ป

แผนที่บริษัท เครือขายนวตกรรมชาวบาน จำกัด

5.2 แผนผังบริษัท

ผู้ก่อตั้ง (กรรมการผู้จัดการ)!

เลขานุการ! วิศวกร!

ผูกอตั้ง- ผูรวบรวมความรูพื้นบานและนวัตกรรมชาวบานตางๆที่แตเดิมมีการสืบทอดแบบปากตอปากและใกลที่จะสูญหายไปเขาดวยกัน โดยความรูเหลานั้นเปนปจจัยพ้ืนฐานสำคัญสำหรับ GIN ในการพัฒนานวตกรรมหรือวิธีการใหมในการทำเกษตรอินทรีย

เลขา- เขารวมทำงานกับบริษัทเมื่อปพ.ศ. 2551โดยหนาที่หลักคือการสรางปฏิสัมพันธกับชาวบานและคอยดูแลความสัมพันธระหวางชาวบานและตัวปริษํท รวมไปถึงเครือขายทั้งหมด

วิศวกร- วิศวกรของGIN นั้นเปนกำลังสำคัญในการพัฒนาเครือขาย เนื่องจากวิศวกรจะเปนผูพัฒนาเครื่องมือและอุปกรณตางของบริษัทที่มีการใชงานอยู รวมถึงทำการทดลองสิ่งประดิษฐหรือระบบใหมที่นาจะนำมาใชได