1

1. Ýðõýì çîðèëãî, çîðèëòóóä

1.1 Ýðõýì çîðèëãî

Äîòîîäûí áîëîí ãàäààäûí áèçíåñ ýðõëýã÷èäèéí òàøààëä íèéöñýí

á¿õ òºðëèéí áèçíåñèéí çºâºë㺺㠺ã÷ òýäíèé äîòíû çºâëºã÷, õàìòðàã÷ íü

áîëæ óã ñàëáàðòàà òýðã¿¿ëýã÷ êîìïàíè áîëîõ.

1.2 Çîðèëòóóä:

1. Óðò õóãàöààíû çîðèëòóóä

- Òóõàéí ñàëáàðòàà òýðã¿¿ëýã÷ áîëîõ

- Ãàäààäûí êîìïàíèóäûã õýðýãëýã÷ýý áîëãîõ

- Çàõ çýýëýý ºðãºæ¿¿ëýõ

- ªºðèéí îðíû ýäèéí çàñàãò áîäèòîé õóâü íýìýð îðóóëàõ

- ¯éë÷èëãýýíäýý àøèãëàõ ººðèéí çàãâàð, õàíäëàãûã áèé

áîëãîõ

2. Áîãèíî áîëîí äóíä õóãàöààíû çîðèëòóóä

- Õýðýãëýã÷äèéíõýý õýðýãöýýã á¿ðýí ä¿¿ðýí õàíãàñíààð

õýðýãëýã÷äýä òàíèë áîëîõ

- Òåõíèê òåõíîëîíãè îð÷èí ¿åèéí ïðîãðàìì õàíãàìæ ,

õàíäëàãûã àøèãëàõ

- Ñóäàëãààíû ¿íýí áîäèò áàéäàë äýýð ¿íäýñëýí õýðýãëýã÷

á¿ðèéí õýðýãöýýã õàíãàõ

- ¯éë àæèëëàãààãàà òàíèóëàõ

- Óðàìøóóëëûã ¿éë àæèëëàãààíäàà õýâø¿¿ëýõ

- Áîãèíî õóãàöààíä, òîõèëîã îð÷èíä ¿éë÷ëýõ

- Ǻâëºãººíèé íàéäâàðòàé áàéäëûã õàíãàõ

- Ýõíèé 2 æèëä çîðèëòîò çàõ çýýëèéí 40 õóâèéã á¿ðýí ýçëýõ

2. Çîðèëãî çîðèëòûã õýðýãæ¿¿ëýõ áîëîìæ,

ñàëáàðûí øèíæèëãýý

2

Òóõàéí ñàëáàðò îðîõîä áýðõøýýë áàãàòàé áºãººä ÷àíàðòàé

¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëæ õýðýãëýã÷äýý õóðäàí òàòàæ ÷àäâàë ñàëáàðòàà

òýðã¿¿ëýã÷ áîëîõ áîëîìæòîé. Ìàíàé êîìïàíè õýðýãëýã÷èääýý

øààðäëàãàòàé çºâëºãººã ºãººä çîãñîõã¿é õýðãýæèõ ¿éë ÿâö õ¿ðòýë íü

õàìòðàí àæèëëàõ áà öààøèä íàéäâàðòàé ò¿íø íü áîëæ ÷àäàõóéö

¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëíý.

Ǻâëºãºº ºãºõ ìýäýýëëýýð ¿éë÷ëýõ, ¿éë÷èëãýý íýâòðýëòèéí

øàòàíäàà áàéãàà ó÷ðààñ áèä çàõ çýýëèéã øèíý÷ëýõ ñòðàòåãèéã ñîíãîæ

áàéíà. Èíãýõèéí òóëä:

áàéíãûí ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéã áèé áîëãîõ

¿ë õýðýãëýã÷äèéã òàòàõ

øèíý õýëáýðèéí äàãàëäàõ ¿éë÷èëãýýã áèé áîëãîõ àëõìóóäûã õèéíý.

3. Ñàëáàðûí ñîíãîëò , ñàëáàðûí òîéì

Ìàíàé îðíû õóâüä çàõ çýýëèéí ñèñòåìä øèëæýýä óäààã¿é áàéãàà

ó÷èð áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ áîëîìæ õàðüöàíãóé ºíäºð áàéíà.

¯¿íòýé óÿëäààä ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä îëîí òºðëèéí ¿éë÷èëãýýã êîìïàíèóä

¿ç¿¿ëýõ áîëñîí áà áèçíåñ ýðõëýã÷èä îëíîîð òºðºí ãàð÷ èðæ áàéíà.

Ýäãýýð êîìïàíèóäàä øèíýýð çàõ çýýëä íýâòðýõ áîëîí ¿éë àæèëëàãààãàà

ÿâóóëàõàä íü òóñëàõ ìºí ò¿¿í÷ëýí èðýýä¿éí õºãæëèéí õàíäëàãûã íü

òîäîðõîéëîõîä ìàíàé êîìïàíè òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ áîëíî. Áèçíåñèéí

çºâºë㺺 ºãäºã áàéãóóëëàãóóä ìàíàéä õýäèéãýýð áàéãàà áîëîâ÷ èæ á¿ðýí

¿éë÷èëãýý ÿâóóëæ ÷àäàõã¿é áàéíà. Èéìýýñ îð÷èí ¿åèéí äýëõèéí æèøèøãò

õ¿ðñýí êîíñàëòèíã êîìïàíè ìàíàé áèçíåñ ýðõëýã÷èäýä õýðýãòýé þì.

Ãàäààäûí óëñ îðíóóäûí çºâëºãºº ºãäºã ï¿¿ñ¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãàà

íü îíîâ÷òîé ìåõàíèçìààð ÿâàãääàãààñ òýäíèé çºâºë㺺 ºãºõ õýðýãñýë,

òàêòèê, ¿íäýñëýë¿¿ä íü ¿íýí çºâ îíîâ÷òîé áàéäàã áàéíà. Ìàíàé

áàéãóóëëàãà ¿éë àæèëëàãààãàà çºâ îíîâ÷òîé ÿâóóëæ ÷àäàõ õºø¿¿ðãèéí

áèé áîëãîæ îð÷èí ¿åä òîõèðñîí ò¿ðãýí øóóðõàé, áàòàëãààòàé ¿éë

àæèëëàãàà ÿâóóëàõ áàéãóóëëàãà çàéëøã¿é áèé áîëîõ øààðäëàãà áàéãàà

íü õàðàãäàæ áàéíà.

3

4. Ãàäààä äîòîîä îð÷íû øèíæèëãýý,

ñòðàòåãè ñîíãîëò

4.1 Ìàêðî îð÷èí

Ýäèéí çàñãèéí îð÷èí

Óëàì äàÿð÷ëàãäàæ áóé ìàíàé îð÷ëîí åðòºíöºä ãàíö íýã óëñ îðíû

õºãæèë äýâøèë, ÿäóóðàë õîöðîãäëûã äàíãààð íü àâ÷ ¿çýõ ¿íäýñã¿é þì.

Íýí ÿëàíãóÿà ãàäààä îðíû ýäèéí çàñãèéí íºëººë뺺ñ èõ õýìæýýãýýð

õàìààðäàã ìàíàé óëñûí ýäèéí çàñãèéã àâ÷ ¿çýõèéí òóëä äýëõèé äàõèíû

ýäèéí çàñãèéí áàéäàë, áîëîîä õºðø îðíóóäûí ýäèéí çàñãèéí áàéäàëòàé

õîëáîí àâ÷ ¿çýõ íü èë¿¿ òîõèðîìæòîé.

Ìàíàé óðä õºðø áîëîõ ÁÍÕÀÓ-ûí ýäèéí çàñàã 2003 îíä 9.1 õóâèàð

õóâèàð ºñ÷, óëìààð ÄÍÁ-íèé õýìæýý íü 1.4 òðèëëèîí àì äîëëàðò õ¿ðñýí

áàéíà. Õàðèí 2003 îíä íåôòèéí ¿íý äýëõèéí çàõ çýýë äýýð ºññºíòºé

õîëáîãäîí ÎÕÓ-ûí ýäèéí çàñàãò ýåðãýýð íºëººëæýý. ÄÍÁ 2003 îíä 7.3

õóâèàð ºñ÷ýý. Áàðàà ¿éë÷èëãýýíèé ¿éëäâýðëýë íýìýãäýæ, ¿ë õºäëºõ

õºðºíãºä îðóóëàõ õºðºí㺠îðóóëàëò ºñ÷. ºðõèéí áîäèò îðëîãî íýìýãäñýí

áàéíà.

Õºðø îðíóóäûí ýäèéí çàñãèéí ºñºëò ºíäºð áàéæ äîòîîääîî

¿éëäâýðëýëèéí íººö, ò¿¿õèé ýäèéí ýðýëòèéã èõýýð áèé áîëãîæ áàéãàà íü

ìàíàé ýêñïîðòûã ºñãºõºä íºëººëæ áàéíà. Ìàíàé îðíû õóâüä ìàêðî ýäèéí

çàñãèéí áàéäëûã õàíãàí, ìºí㺠çýýëèéí óÿí õàòàí áîäëîãî ÿâóóëæ,

áèçíåñèéí òààòàé îð÷íûã á¿ðä¿¿ëæ àæèëëàñíû ¿ð ä¿íä ýäèéí çàñàãò

ìýäýãäýõ¿éö àõèö ãàð÷ýý.

Ñàëáðóóä 1999 2000 2001 2002 2003 2004

òºëºâ

ÕÀÀ-í ñàëáàð 4.2 -14.9 -18.5 -10.7 4.5 5.3

¯éëäâýðëýëèéí ñàëáàð 1.1 1.6 16.2 5.4 0.9 7.6

¿éë÷èëãýýíèé ñàëáàð 3.5 18.6 8.2 12.2 8.6 5.5

ÄÍÁ-èé áîäèò ºñºëò 3.2 1.1 1.0 4.0 5.5 6.0

4

Ìîíãîë óëñûí ýäèéí çàñãèéí öýâýð ºñºëò 2003 îíä 5.5%,2004

îíä10% õóâüòàé ãàðñàí áàéíà. ¯¿íýýñ õàðàõàä ýäèéí çàñàã òîãòâîðòîé

ºñ÷ áàéíà. Ýäèéí çàñãèéí ºñºëò ãàðàõ òóñàì áèçíåñ ýðõëýã÷èäýä òààòàé

íºõöºë áàéäàë ¿¿ñíý ãýñýí ¿ã.

ªíãºðñºí æèëýýñ ìàêðî ýäèéí çàñãèéí ãîë øàëãóóð áîëîõ

èíôëÿöèéí ò¿âøèí áóóð÷ 4.7% áîëñîí. Ýíý íü ìºíãºíèé õàíø óíàëòûí

õýìæýýã èëýðõèéëýõ áºãººä ººðººð õýëáýë áàíêíû çýýëèéí õ¿¿ãèéí

õóâèéã áóóðóóëàõ áîëîìæòîé áîëñîí. Ýíý íü ÀÀÍ–ä õºðºí㺠îðóóëàëòûí

òààòàé áîëîìæ íýýãäýæ áàéíà.

Ãàäààä õóäàëäàà (èìïîðò)

Ãàäààä õóäàëäààíû íèéò áàðàà ýðãýëò 2003 îíä 1416.9 ñàÿ àì

äîëëàð ¿¿íýýñ ýêñïîðò 615.9 ñàÿ, èìïîðò 801.0 ñàÿ àì äîëëàð áîëñîí

áàéíà. 2003 îíä ãàäààä õóäàëäààíû òýíöýë 185.2 ñàÿ àì äîëëàðààð

àëäàãäàëòàé ãàðñàí õýäèé ÷ ºìíºõ îíîîñ 27.1 ñàÿ àì äîëëàðààð áóóðñàí.

Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä èìïîðòûí áàðààíû õýìæýý òîãòìîë ºñ÷ áàéãàà.

Õ¿ñíýãò: Èìïîðò

1990 1995 1999 2000

Á¿ãä 924.0 415.3 512.8 614.5

Àçè 44.0 131.2 253.0 290.1

Åâðîïè 879.6 267.1 224.4 229.2

Àìåðèê 0.4 16.6 34.2 29.4

Àôðèê - 0.0 0.0 0.0

Àâñòðàëè - 0.4 1.2 2.0

Õºðºí㺠îðóóëàëò

Äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿íä íîîãäîõ íèéò õºðºí㺠îðóóëàëò ,

õóâèéí õýâøëèéí õºðºí㺠îðóóëàëò, ãàäààä øóóä õºðºí㺠îðóóëàëò òóñ

á¿ðèéã ýçëýõ õóâü áîëîí ýäãýýð òºðëèéí õºðºí㺠îðóóëàëòûí ºñºëòèéí

õóâü ãýñýí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä õºðºí㺠îðóóëàëòàä åðºíõèéäýý îðäîã.

¯ç¿¿ëýëò¿¿ä 1997 1998 1999 2000

Á¿ãä 180.3 208.0 258.3 277.1

Õºðºí㺠îðóóëàëòûí á¿òýö

5

Áàðèëãà óãñðàëòûí àæèë 63.7 63.0 73.1 80.3

Ìàøèí òîíîã òºõººðºìæ,

áàãàæ, ýä õîãøèë

74.3 93.7 151.8 162.8

Áóñàä 42.3 51.3 33.4 34.0

Ñàíõ¿¿ãèéí ýõ ¿¿ñâýð

Òºñâèéí 19.0 25.5 24.5 33.5

Áàíêíû çýýë 8.0 13.0 11.0 25.1

ªºðèéí õºðºí㺠îðóóëàëò 40.0 69.9 75.7 80.0

Ãàäààä çýýë òóñëàìæ 113.3 99.6 146.2 137.4

Áóñàä - - 1.0 1.1

Ýíäýýñ õàðàõàä ìàøèí òîíîã òºõººðºìæ, áàãàæ ýä õîãøèëä õèéæ

áóé õºðºí㺠îðóóëàëòûí õýìæýý æèë á¿ð ºñºëòòýé áàéíà.Ñàíõ¿¿ãèéí ýõ

¿¿ñâýðèéí õóâüä ãàäààä çýýë òóñëàìæèéí õýìæýý áóóð÷, áàíêíû çýýë

áîëîí ººðèéí õºðºí㺠îðóóëàëòûí õýìæýý íýìýãäñýí áàéíà.

Óëñ òºðèéí îð÷èí

Ìîíãîë óëñûí òºðèéí òîãòîëöîî, îäîîãèéí çàñãèéí ãàçðûí

áàðèìòàëæ áóé áîäëîãóóä “Alcor” ÕÕÊ–íû ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëºë

¿ç¿¿ëýõ íü äàìæèãã¿é. Ýíý íºëººëëèéã åðºíõèéä íü òààòàé ãýæ ¿çýæ

áîëîõîîð áàéíà. ¯¿íèéã õàðóóëáàë:

Òààòàé Òààã¿é

Óëñ òºðèéí òîãòâîðòîé áàéäàë

¯éë àæèëëàãààã äýìæèõ áàéäàë

Ïðëàìåíòèéí çàñàãëàë

Óëñ òºðèéí ñèñòåì

Ãàäààä óðóó ÷èãëýñýí áîäëîãî

Øèíý çàñãèéí ãàçàð

Òàòâàðûí áîäëëîãî

Õóóëèóäûí õóâüñàë

Áàòëàãäààã¿é õóóëèóä

Õóóëü ýðõ ç¿é

Ìàíàé áàéãóóëëàãûí õóâüä õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ¿éë÷ëýõ õóóëèóä íü:

Ìîíãîë óëñûí èðãýíèé õóóëü

6

ͺõºðëºë êîìïàíèé õóóëü áàéíà. Ãýõäýý ìàíàé áàéãóóëëàãà

Ìîíãîë óëñûí á¿õ õóóëü òîãòîîìæèä çàõèðàãäàí ¿éë àæèëëàãààãàà

ÿâóóëíà.

4.2 Ìèêðî îð÷íû øèíæèëãýý

4.2.1 Ãàäààä ìèêðî îð÷íû øèíæèëãýý

Õýðýãëýã÷

Á¿õ òºðëèéí áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã àæ àõóéí íýãæ

êîìïàíèóä áîëîí õóâü õ¿ì¿¿ñ áèäíèé õýðýãëýã÷èä áîëíî. Èõýâ÷ëýí

áèçíåñèéí áàéãóóëëàãóóä Óëààíáààòàð õîòîä òºâëºð÷ áàéãàà áîëîâ÷

õºäºº îðîí íóòàãò ººðñäèéí ¿éë àæèëëàãààã ÿâóóëñàíààð õýðýãëýã÷èäèéí

òîîã íýìýãä¿¿ëýõ áîëîìæòîé þì.

Ìîíãîëûí îäîîãèéí çàõ çýýë

Áèäíèé ñîíãîæ àâñàí ¿éë÷èëãýýíèé çàõ çýýëèéí õýðýãëýã÷èä íü

Ìîíãîë óëñûí õýìæýýíä áàéãàà àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãóóä áîëíî.

Ýíýõ¿¿ çàõ çýýëèéí íèéò õýìæýýý íü äàðààõààñ á¿ðäýãíý:

ÁÁÍ 988 Õîðøîî 2634

ÇÁÍ 889 ÕÝÀÀ 23058

ÕÊ 452 Òª¯Ã 399

ÕÕÊ 7183 ӯà 922

Á¿ãä 36525

Îäîîãîîð áèçíåñèéí 36525 áàéãóóëëàãóóä Óëñûí Á¿ðòãýëèéí Àëáàíä

á¿ðòãýãäýí õóóëü ¸ñíû ýðõèéã àâñàí áîëîâ÷, èâýâõèòýé ¿éë àæèëëàãààãàà

ÿâóóëàí, íèéãýì, òàòâàðûí áàéãóóëëàãûí ºìíº õ¿ëýýñýí ¿¿ðãýýý õýðõýí

áèåë¿¿ëæ áàéãàà íü ñóäëàæ ¿çâýë:

Òàòâàðàà áàéíãà òºëäºã 8973

Òàòâàðàà àëäàã îíîã òºëäºã 15102

Òàòâàðàà åðººñºº òºëäºããã¿é 12450

7

áàéãóóëëàãóóä áàéäàã áàéíà. Òàòâàðàà îãò òºëäºãã¿é áàéãóóëëàãóóä íü

¿íäñýí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãóóëëàãûí õóâüä ºíºº ìàðãààøàà

àðãàöààñàí áàéäàëòàé, èðýýä¿éä áàéãóóëëàãàà õºãæ¿¿ëýõ ýðìýëçýëã¿é

áàéãàà ó÷ðààñ áèäýíä õàíäàõ øààðäëàãà ãàðäàãã¿é. Ìàíàéõààð

¿éë÷ë¿¿ëýõ áàéãóóëëàãóóäûí óäèðäàã÷ûí åðºíõèé ñýòãýë ç¿éã ºìíº

òàéëáàðëàñàí áîëíî.

Èéìä ìàíàé “Alcor” ÕÕÊ –íû çîðèëòîò çàõ çýýëèéí õýìæýý íü

íèéò áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí 45.24% áóþó 16524 áàéãóóëëàãà áàéíà.

ªðñºëäºã÷

Îäîîãîîð ìàíàé óëñûí ýíý çàõ çýýë äýýð íèéò 100-ä áàéãóóëëàãóóä

áèçíåñèéí çºâºë㺺 ºãºõ, áèçíåñèéí òºñºë áîëîâñðóóëàõ çýðýã ÷èãëýëýýð

¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõààð á¿ðòã¿¿¿ëñýí áîëîâ÷ òýäãýýðýýñ ºíººãèéí

áàéäëààð 60% íü èäâýõòýé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà. Òýäãýýðýýñ çàõ

çýýë äýý𠺺ðèéí áàéð ñóóðèà îëîí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé

áàéãóóëëàãóóäûí ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëüå.

Ò¿íø

Îäîî áèçíåñèéí çºâºë㺺 ºãäºã áàéãóóëëàãóóä ¿éë àæèëëàãààãàà

ÿâóóëàõûí òóëä ò¿íøòýéãýý õàìòðàí àæèëëàäàã áàéãàà íü ãàäààä

äîòîîäûí îëîí áàéãóóëëàãààñ õàðàãäàæ áàéíà. Äàðààõ áàéãóóëëàãóóäûã

ìàíàé ï¿¿ñ ò¿íø ãýæ ¿çýæ áàéíà.

Ò¿íø

Ñàíõ¿¿ãèéí Ìýäýýëëèéí

Àíõäàã÷ ìýäýýëëèéí

Õî¸ðäîã÷ ìýäýýëëèéí

8

Ò¿íø

Ñàíõ¿¿ãèéí Ìýäýýëëèéí-

Àíõäàã÷

Ìýäýýëëèéí-

Õî¸ðäîã÷

Á¿õ àðèëæààíû

áàíêóóä

Ñóäàëãààíû îáüåêò Ñòàòèñòêèéí òºâ ãàçàð

Õºðºí㺠îðóóëàõ

êîìïàíè

ÀÀÍ Ìîíãîë áàíê

¯íýò öààñíû

êîìïàíèóä

Õóâü õ¿í Õºðºí㺠îðóóëàëòûí

ñàíãóóä

Àðèëæààíû áàíêóóä

Õóâü õ¿ì¿¿ñ

ÒÅÃàçàð

Õºðºíãèéí áèðæ

ÇÇÑÕ¿ðýýëýí

ÇÃàçðûí õýðýãæ¿¿ëýã÷

àãåíòëàãóóä

Àíõäàã÷ ìýäýýëëèéí ò¿íøèéí íýã áîëîõ ñóäàëãààíû îáüåêòîîñîî

ñóäàëãàà õèéæ, ÿðèëöëàãà çîõèîí áàéãóóëæ, õàðèëöàà õîëáîîíû

õýðýãñëèéã àøèãëàæ ìýäýýëëýý öóãëóóëæ àâàõ áîë, ìºí èéì ò¿íø áîëîõ

ÀÀÍ, õóâü õ¿íýýñ àìààð áîëîí ñóäàëãààãààð, õàðèëöàà õîëáîîíû

õýðýãñëýýð ìýäýýëëýý àâíà. Õî¸ðäîã÷ ìýäýýëëýý áèä äýýðõ

áàéãóóëëàãóóäààñ ãàðãàñàí òîâõèìîë, ñóðàõ áè÷èã, õýâëýë ìýäýýëýë,

òåõíèê ìýäýýëëèéí õýðýãñë¿¿äýýð äàìæóóëàí àâíà.

4.2.2 Äîòîîä ìèêðî îð÷íû øèíæèëãýý

Ìàðêåòèíãèéí õ¿ðýý

Òóñ êîíñàëòèíã êîìïàíè íü çàõ çýýëä äýýð äºíãºæ àíõ ãàð÷ èðæ áóé

òóë õýðýãëýã÷èäýä äîòíî òàíèë áîëæ ÷àäààã¿é. Ãýâ÷ ýíý òºðëèéí

êîìïàíèóä ìàíàé çàõ çýýë äýýð á¿ðýí õ¿÷ýý àâàí õºãæèæ ÷àäààã¿é áà

øèíýýð áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã êîìïàíè áîëîí õóâü õ¿ì¿¿ñ

îëíîîð ãàð÷ èðæ áàéãàà áºãººä òýäýíä ÷èãëýñýí çºâ ¿éë÷èëãýýã ÿâóóëíà.

9

Òèéì ó÷èð àëñäàà ìàíàé êîìïàíè íýð õ¿íä , çàõ çýýëä ýçëýõ õóâèéí æèí

ºñºõ õàíäëàãàòàé.

Áèäíèé ÿâóóëæ ýõëýõ ãýæ áóé àæèë ìààíü áàéãóóëëàãûí

óäèðäëàãûí çºâëºãºº þì. Èíãýõýýð áèäíèé á¿õ õýðýãëýã÷ ÿìàð íýãýí

øàòíû óäèðäàã÷èä áàéõ áîëíî. ̺í ò¿¿í÷ëýí áèäýíä õàíäàã÷ á¿õ

ýòãýýä¿¿ä íü ÿìàð íýãýí àæèë õýðýã ÿâóóëàõ ãýæ áàéãàà, ýñâýë ººðèéí

áèçíåñýý àìæèëòàíä õ¿ðãýõèéí òóëä õ¿÷èí ÷àðìàéæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ áàéíà.

Òýäýíä áóé îéëãîëòûí òàëààð

Èéìä áèä ºººðñäèéí õýðýãëýã÷äèéí îíöëîãûã òîéìëîí äàðààõ

áàéäëààð òîäîðõîéëæ áàéíà.

Òîäîðõîé íýð õ¿íäòýé

ªºðñäèéí àæèë õýðãèéã ÿâóóëàõ áîëîìæòîé ãýæ ¿çäýã

Áîëæ áàéãàà þìûã ººð÷èëæ, íàðèéñãààä õýðýãã¿é ãýæ áîääîã

Àæèëëàãñäûíõàà ÷àäàë áîëîìæûã á¿ðýí ìýääýãã¿é

¯éë àæèëëàãààíû ñàéæðóóëàëòûí àðãà ç¿éã òîîöäîãã¿é

Ǻâëºã÷ººð ¿éë÷ë¿¿ëýõýýñ è÷èæ çîâäîã. Ó÷èð íü õ¿ì¿¿ñèéí

ÿðèàãààð àæëàà ìýääýãã¿é ãýæ õýëýãäýõýýñ àéäàã

Òýä ¿íäñýíäýý çºâëºã÷èéí à÷ õîëáîãäîëûã îéëãîæ ¿íýëäýãã¿é

Ǻâëºãººíèé ¿éë÷èëãýýíä ìí㺠òºëºõ ¸ñòîéã õ¿ëýýí çºâøººðºõºä

áýëýí áóñ

Ǻâëºã÷èéí õàðúÿàëàëä îðîõîîñ àéäàã

Áàéãóóëëàãûí íóóö çàäàðíà ãýæ õ¿íòýé àæèë ýõëýõäýý õýò

áîëãîîìæèëäîã

¯éë àæèëëàãààíûõàà òºëºâëºëòèéã õèéõäýý íºëººëºõ õ¿÷èí

ç¿éëñýý á¿ðýí òîîöäîãã¿é çýðýã áèäíèé ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýýíèé

òóõàé îéëãîëòòîé áàéíà.

Áèäíèé ç¿ãýýñ ¿ç¿¿ëýõ ñýòãýë ç¿éí ºäººëòèéí òóõàé

Äýýð äóðüäñàí îíöëîãóóäûã ¿íýëñíèé ¿ð ä¿íä áèäíèé ç¿ãýýñ

õýðýãëýã÷äýä ºäºººëò ¿ç¿¿ëýõ íü çàéëøã¿é áàéãàà íü õàðàãäàæ áàéíà.

Ýíý íü:

Áîëîìæèò ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äýä áàéãàà õýðýãöýýãýý á¿ðýí

òîäîðõîéëîõîä íü òóñàëíà

10

¯éë÷èëãýýíèé ìààíü òóõàé òýäíèé äóíä áàéãàà îéëãîëòûã çàñ÷,

ºäººëòººðºº ñîíèðõîëûã íü òàòàí, òóðøèëò õèéõ ò¿ëõýö ¿ç¿¿ëýí,

èòãýë ¿íýìøèë áèé áîëãîæ óëìààð õóäàëäàí àâàëò õèéõýä íü

ò¿ëõýö ¿ç¿¿ëíý

Äàâòàí ºäºººëò õèéâýë òýäíèé õýðýãöýýã ýðýëò áîëãîí õóâèðãàõàä

íü íºëººëíº

Áèä ¿ç¿¿ëýõ íºëººãºº ñóðòàë÷èëãààãààð, áîëîí ò¿¿íèé

äàãàëäàõ õýñýã óõóóëãààð õèéæ øóóä áóñ ìàðêåòèíãèéí àðãûã

õýðýãëýíý.

Áèäíèé õýðýãëýã÷äýä áèé áîëãîõûã õ¿ñ÷ áóé èòãýë, ¿íýìøèë

Áèä áàéãóóëëàãà áîëíî õóâü õ¿íèé ìàðêåòèíã ÿâóóëñíààð äàðààõ

èòãýë òýäýíä òºð¿¿ëýõèéã õ¿ñ÷ áàéíà.

Ǻâºë㺺íèé ¿éë÷èëãýý íü áèçíåñ ýðõëýã÷ õýí áîëãîíä çàéëøã¿é

õýðýãòýé

Áèçíåñèéí çºâºë㺺íèé ¿éë÷èëãýýã õóâü õ¿í, íàéç íºõ人ñºº

àâñíààñ ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãààñ àâàõ íü èë¿¿ íýð õ¿íäòýé,

íàéäâàðòàé

Áèçíåñ çºâºë㺺 íü áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí àæèë ¿éëñò áàéíàãà òóñ

äýì áîëäîã

Áèçíåñ çºâºë㺺íèé ¿éë÷èëãýýã õóäàëäàí àâàõ íü ººðòºº õèéõ

õàìãèéí ¿ð àøèãòàé õºðºí㺠îðóóëàëò

Ìýðãýæñýí áàéãóóëëàãûí õóâüä EBNConsulting íü ìàíàé

áàéãóóëëàãàä õàìãèéí ¿ð ºãººæòýé çºâëºãºã ºã÷ ÷àäàõ ãàçàð

“Alcor” ÊÎÌÏÀÍÈÉ SWOT ÀÍÀËÈÇ

Äàâóó òàë Ñóë òàë Áîëîìæ Àþóë çàíàë

Áîëîâñîí õ¿÷íèé

÷àäàë ºíäºð

Àæèëëàõ

õ¿÷íèé

òóðøëàãà áàãà

ªðãºæèõ

áîëîìæòîé

Ñàëáàð

õàðüöàíãóé

øèíý

Ìàðêåòèíãèéí

àëáàíû àæèë

¿éë

àæèëëàãààíû

Áîëîâñîí õ¿÷èí

òóðøëàãàæèõ

Àæèëëàãñàä

øèíý

11

ñàéí çàðäàë ºíäºð áàéãóóëëàãà

ðóó òýì¿¿ëýõ

Ìýäýýëëèéí

áààçûí

áîëîâñðóóëàëò,

áàãòààìæ

Øèíýýð çàõ

çýýëä íýâòýð÷

áàéãàà

Øèíýýð

á¿òýýãäõ¿¿í

¿éë÷èëãýý

íýâòð¿¿ëýõ,

ãàðãàõ

Õ¿ì¿¿ñ òýð á¿ð

ìýääýãã¿é

Áàéãóóëëàãûí

äîòîîä óóð

àìüñãàë

Äîòîîä çàõ

çýýë äýýð

ãàäààäûí

ºðñºëäºã÷èä

íýâòýð÷ áàéíà

Òåõíèê õýðýãñýë,

¿éë àæèëëàãààíû

òåõíîëîãè

Äýä á¿òýö ìóó

Àæèëëàõ õ¿÷íèé

õºðâºõ ÷àäâàð

ñàéí

Ìýðãýæëèéí

áîëîâñðîëûí

ñóðãóóëüòàé

áàéíãûí

õîëáîîòîé

áàéäàã

Ãàäààä õàðèëöàà

ñàéí

Áàéðøèë ñàéí

¿éë àæèëëàãààíû

õ¿ðýý ºðãºí

Áàéãóóëëàãûí çîðèëãûí action plan (õàãàñ æèëýýð)

Çîðèëãóóä 1-ð õàãàñ æèë

2-ð õàãàñ æèë

1-ð õàãàñ æèë

2-ð õàãàñ æèë

1-ð õàãàñ æèë

2-ð õàãàñ æèë

1-ð õàãàñ æèë

12

¿éë àæèëëàãàãàà òàíèóëàõ

Òåõíèê òåõíîëîãèéí îð÷èí ¿åèéí ïðîãðàìì õàíãàìæ õàíäëàãûã àøèãëàõ

Õýðýãëýã÷äèéíõýý õýðýãöýýã á¿ðýí ä¿¿ðýí õàíãàñíààð õýðýãëýã÷äýä òàíèë áîëîõ

Ǻâëºãººíèé íàéäâàðòàé áàéäëûã õàíãàõ

Áîãèíî õóãàöààíä,

òîõèëîã îð÷èíä

¿éë÷ëýõ

Óðàìøóóëëûã ¿éë àæèëëàãààíäàà õýâø¿¿ëýõ

5. Ìàðêåòèíã áîðëóóëàëòûí òºëºâëºãºº

Õ¿íèé íººöèéí àñóóäëààð ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý

1. Áàéãóóëëàãûí îäîîãèéí á¿òöèéã òîäîðõîéëæ, á¿òöèéí îíîâ÷òîé

õóâèëáàðûã áîëîâñðóóëàõ

2. Áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëûí øèíæèëãýý õèéõ

3. Áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëûí òîäîðõîéëîëò áîëîâñðóóëàõ

4. Áàéãóóëëàãûí õ¿íèé íººöèéí øèíæèëæ, ¿íýëýõ

5. Áàéãóóëëàãûí àëáàí òóøààëûí ¿íýëãýý

6. Õ¿íèé íººöèéí õýðýãöýýã òîäîðõîéëîõ

7. Õ¿íèé íººöèéí õýðýãöýýã íºõºí õàíãàõ òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàõ

Õ¿íèé íººöºº ñóäëàõ

Õ¿íèé íººöèéã øèëæ ñîíãîí øàëãàðóóëàõ

8. Øèíýýð àâñàí àæèëòàíã äàäëàãàæóóëàõ õºòºëáºð áîëîâüñðóóëàõ

9. Áàéãóóëëàãûí íººöèéã õºãæ¿¿ëýõ áîäëîãî áîëîâñðóóëàõ

10. Àæèëòàíã ¿íýëýõ àðãà ç¿éã áîëîâñðóóëàõ

11. Áàéãóóëëàãûí óðàìøóóëëûí ñèñòåìèéã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ

13

12. Õ¿íèé íººöèéí àëáàíû ýðõ, ¿¿ðýã, õàðèóöëàãà, á¿òöèéí òîãòîëöîîã

îíîâ÷ëîõ

13. Áàéãóóëëàãûí õºäºëìºðèéí ýðõ ç¿éí õàðèëöààã áîëîâñðîíãóé

áîëãîõ

14. Õ¿íèé íººöèéí àëáàíû ñóäàëãààíä êîìïüþòåðèéí ïðîãðàìì

íýâòð¿¿ëýõ

15. Áàéãóóëëàãûí õàðèëöààíû ñýòãýë ç¿éã ñóäëàõ

16. Óäèðäëàãûí çîõèîí áàéãóóëàëòûí ¿íýëãýý

17. Íýð òºðèéí ¿íýëãýý

Ìàðêåòèíãèéí àñóóäëààð ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý

1. Áàéãóóëëàãûí ìàðêåòèíãèéí öàãèéí òºëºâëºãºº

2. Ìàðêåòèíãèéí èæ á¿ðäëýýð ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý

à. Á¿òýýãäõ¿¿í

Øèíý áàðààíû ñóäàëãàà

Á¿òýýãäõ¿¿íèé çàõ çýýëèéí íºõöºë áàéäëûí ñóäàëãàà

Á¿òýýãäõ¿¿íèé ºðñºëäºõ ÷àäâàðûí ¿íýëãýý

Á¿òýýãäõ¿¿íèé àìüäðàëûí ìº÷ëºã òîäîðõîéëîõ

Áàðààíû òàíèõ òýìäýã, ñàâ áàãëààíû çàãâàð áîëîâñðóóëàõ

Á¿òýýãäõ¿¿íèé ÷àíàðûí óäèðäëàãûí òºëºâëºãºº ãàðãàõ

á. ¯íý

Á¿òýýãäõ¿¿íèé ¿íèéí ¿íýëãýý

Á¿òýýãäõ¿¿íèé ¿íý òîãòîîõ

¿íèéí áîäëîãî ãàðãàõ

¿íèéí òºëºâëºëò õèéõ

â. Ò¿ãýýëò

ñóâãèéí ¿íýëãýý

ñóâãèéí çîõèîí áàéãóóëàëòûí òºëºâëºëò õèéõ

ñóâãèéãí àøèãëàëòûí òºëºâëºëò õèéõ

ã. Óðàìøóóëàë

óðàìøóóëëûí áîäëîãî òîäîðõîéëæ ºãºõ

óðàìøóóëëûí ¿íýëãýý

óðàìøóóëëûí òºëºâëºëò õèéõ

õýðýãëýã÷èéí òºëºâ áàéäëûí ñóäàëãàà

14

ñóðòàë÷èëãààíû ¿íýëãýý

ñóðòàë÷èëãààíû òºëºâëºãºº ãàðãàõ

ñóðòàë÷èëãààíû ýõ áýëòãýõ

- õýâëýìýë

- ñàìáàðàí

- àóäèî

- âèäåî

3. Ìàðêåòèíãèéí òºëºâëºãºº ãàðãàæ ºãºõ ¿éë÷èëãýý

4. Ìàðêåòèíãèéí àëáàíé àæëûí ¿íýëãýý

5. Ìàðêåòèíãèéí àëáàíû çîõèîí áàéãóóëàëò

6. Ìàðêåòèíãèéí òºñºâ çîõèîõ

7. Õóâü õ¿íèé ìàðêåòèíãèéí ¿íýëãýý

Ñàíõ¿¿ãèéí àñóóäëààð ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý

1. Ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýý

à. Áîñîî, õýâòýý øèíæèëãýý

á. Õºðâºõ ÷àäâàðûí ¿íýëãýý

â. Àøèãò àæèëëãààíû ò¿âøèí

ã. Ñàíõ¿¿ãèéí òîãòâîðòîé øèíæèëãýý

ä. ¯íýò öààñíû çàõ çýýë äýõ øèíæèëãýý

2. Ñàíõ¿¿æèëòèéí òºëºâëºãºº

3. Ñàíõ¿¿æèëòèéí ðèñêèéí ¿íýëãýý

4. Õºðºí㺠îðóóëàëòûí òºñë¿¿äèéí ¿íýëãýý, ñîíãîëò, îíîâ÷òîé

á¿òöèéã á¿ðä¿¿ëýõ èæ á¿ðýí çºâëºë㺺

5. Ñàíõ¿¿ãèéí áàðèìò, áàðèìòèéí áîëîâñðóóëàëòûí òàëààðõ

òóñëàëöàà

6. Á¿ðòãýë õºòëºõ òàëààðõ çºâëºãºº, çààâàð÷èëãàà

7. ̺íãºí óðñãàëûí ¿íýëãýý

8. ¯íýò öààñ, ïîðòôåëü á¿ðä¿¿ëýõ òàëààðõ çºâëºë㺺

9. Áàðàà ìàòåðèàëûí íººöèéí óäèðäëàãà

10. Äèâèäåíòèéí òàëààðõ

11. Ñàíõ¿¿ãèéí òºëºâëºãºº

12. Êàïèòàëèéí îíîâ÷òîé á¿òýö áîëîâñðóóëàõ

13. ̄ ë õºäëºõ õºðºíãèéí ¿íýëãýý

15

14. Áèçíåñèéí òºñºë áîëîâñðóóëàõ

¯éëäâýðëýëèéí óäèðäëàãûí àñóóäëààð ¿ç¿¿ëýõ ¿éë÷èëãýý

1. Á¿òýýãäõ¿¿íòýé õîëáîîòîé çºâëºãºº

à. Á¿òýýãäõ¿¿íèé òºñºë çîõèîìæ

á. íººöèéí óäèðäëàãà

â. ÷àíàðûí õÿíàëò

2. ¯éëäâýðëýë, õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëòûí çºâëºãºº

à. ¿éëäâýðëýëèéí òºëºâëºëò

á. ¿éëäâýðëýë, õºäºëìºðèéí íîðì

â. ¿éëäâýðëýëèéí çîõèîí áàéãóóëàëòûí õýëáýð, àðãûã

áîëîâñðóóëàõ

ã. Õýìíýëòèéí áîäëîãî áîëîâñðóóëàõ

ä. ¿éëäâýðëýëèéí ãàäààä äîòîîä òýýâðèéã çîõèîí áàéãóóëàõ

å. Õºäºëìºð çîõèîí áàéãóóëàëòûí àñóóäëûã çîõèîí áàéãóóëàõ

Íýìýëò ¿éë÷èëãýýí¿¿ä

Áèçíåñ õÿíàëòûí àñóóäëóóä

Àøèã áà çàðäëûí õÿíàëò

¯íèéí õÿíàëò

Åðºíõèé òîîöîî

Òîîöîîíû ñèñòåì áà æóðàì

¯íèéí ñèñòåì

¯íèéí àðãà óõààí

¯íèéí àíàëèç

Òýíöâýðèéí õóóäàñ

Ìýäýý ìýäýýëëèéí ¿éë ÿâöûí ñèñòåìèéí ä¿í øèíæèëãýý

ÿéöýòãýæ áîëîõ ç¿éëèéí òóõàé ñóäëàãäàõóóí

Òîíîã òºõººðºìæèéí øèéäâýð

Õ¿íèé õ¿÷íèé ñîíãîëò

Åðäèéí áèçíåñèéí àøèã ñîíèðõîë (ñàíàà òàâèõ àñóóäëóóä)

¯éëäâýðëýë

Òîíîã òºõººðºìæ, ìåõàíèçìûí áàãòààìæ

Ìàòåðèàë æîëîîäëîãî

¯íèéí õºíãºëºëòèéí ïðîãðàì

Á¿òýýãäýõ¿¿íèé òºëºâëºëò

Ñòàíäàðò

Ìåõàíèçìûí òàíèëöóóëãà

×àíàðûí õÿíàëò

Àâòîìàòæóóëàëòûí àíàëèç

Õÿíàí øàëãàëòûí ñóðãàëò

16

Çîõèîí áàéãóóëàëòûí àíàëèç

Àæëèéí õýìæèãäýõ¿¿í

Àæëûí õÿëáàð÷ëàë

¯íèéí õÿíàëòûí òºëºâëºãºº

Ñèñòåì áîëîí æóðìûí àíàëèç

Õÿíàëòûí ìåíåæìåíò

Àæèë÷äûí ñóðãàëò

Öàëèíãèéí óðàìøóóëàë

Õÿíàã÷èéí óðàìøóóëàë

Çîõèîí áàéãóóëàëòûí àíàëèç

Àæëûí ¿íýëãýý

Àæëûí ñòàíäàðò

Æóðàì áà êîíòðîë

Øàëãàëò /õ¿ëýýí àâàõ/

¯íý öýíý áà àíàëèç

Òîäðóóëãà

Òîîöîî áîëîí áèçíåñèéí ¿éë÷èëãýý

Ýõëýõ ¿éë÷èëãýý

Áèçíåñ îðøèõóé

Áèçíåñèéí ëèöåíç

Àæèë÷äûí ñóðãàëò

Òîîöîî áà ìýäýýëëèéí ïðîãðàì õàíãàìæ, ñîíãîëò, ¿éë÷èëãýý áý ã¿éöýòãýë

Äàìïóóðàõààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òºëºâëºãºº

Ýêñïåðòèéí øèíæèëãýý

Àñóóäàë øèéäâýðëýõ, òîîöîîëîõ ¯éë÷èëãýýíèé òîäîðõîéëîë

¯éë÷ë¿¿ëýã÷äûí êîìïàíèé òóõàé áîäîë, ñåòóàöèéã òîäîðõîéëîõ, PR õèéõ

Çàõ çýýëèéí øèíæèëãýý, ºðñºëäºã÷èéí õàðüöóóëàëò, ¿íèéí ìýäðýìæ, òåõíîëîãèéí õÿíàëò óäèðäëàãûã øèéäâýðëýõ

Çàõ çýýëèéí àíàëèç ä¿ãíýëò, ñåãìåíòèéã ñóäëàõ

Ñòðàòåãèéí òºëºâëºëò: o ¯íèéí ñòðàòåãè o Õóäàëäààíû óðüä÷èëñàí òààìàãëàë o Ñòðàòåãè õîëáîî

Ìåíåæìåíòèéí ä¿ãíýëò o Çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö o Ìåíåæìåíòèéí áàã o Õóâèéí òºëºâëºãºº

Ñàíõ¿¿ãèéí òºëºâëºãºº o ×óõàë òààìàãëàë o Ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ëõ¿¿ð õ¿÷èí ç¿éëñèéã òîäîðõîéëîõ o Öýãýí õóãàðëûí àíàëèç o Òºñëèéí àøèã áà àëäàãäàë o Òºñëèéí ìºíãºí óðñãàë o Òºñëèéí òýíöâýðèéí õóóäàñ

17

o Áèçíåñ õóâààãäàë

¯íèéí õºòºëáºð

Áèäíèé ¿éë÷èëãýýíèéõýý ¿íý á¿ðäýëòèéã õèéæ áóé ¿íäñýí àðãà íü

“ºðòºã+àøãèéí õóâü” þì. Ãýâ÷ ãàíöõàí ýíý àðãààð ¿íý á¿ðäýëòèéã

ã¿éöýòãýñýí òîõèîëäîëä çºâõºí íýã òàëààñ íü õàðñàí àëñûí áîäëîãîã¿é

àëõàì áîëíî. Ìàíàé ¿éë÷èëãýýíèé ýöñèéí ¿íý á¿ðäýëòýíä äàðààõ õ¿÷èí

ç¿éëñ íºëººëíº. ¯¿íä :

òóõàéí ¿éë÷èëãýý á¿ðèéí ýðýëò, íèéë¿¿ëýëòèéí çàõ çýýëèéí

òýíöâýð

¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí õóäàëäàí àâàõ ÷àäâàð

íýìýëò íºõöëèéí çàðäàë

ìàíàé áàéãóóëëàãûí áîëîìæ

¿íèéí óÿí õàòàí áàéäàë çýðýã îðíî.

Áèä ººðèéí ¿éë÷èëãýýíèé ýöñèéí ¿íèéã òîîöîõ àðãà÷ëàëûã

ñàíõ¿¿ãèéí òºëºâëºãººíä òîäîòãîæ, çàõ çýýëèéí ººð÷ëºëòèéã äàãàí

õóâèðàìòãàé áàéõààð çîõèöóóëíà.

Ò¿ãýýëòèéí õºòºëáºð

¯éë÷èëãýýíèé ò¿ãýýëòèéí òºëºâëºëòèéã ¿íäñýí àñóóëòóóäàä

õàðèóëàõ ìàÿãààð ¿ç¿¿ëáýë:

Õýí?

Ìàíàé çàõ çýýëèéí õóâèéí áîîí çîðèëòîò

çàõçýýëèéã á¿ðä¿¿ëýã÷ àæ àõóéí íýãæ

áàéãóóëëàãóóä

Þóã? Áèçíåñ çºâëºë㺺íèé ¿éë÷èëãýýã

Õààíà?

Ìàíàé ï¿¿ñèéí áàéðàíä

¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí ººðèéí áàéðàíä

òóñãàéëàí çàõèàëñàí áàéð

Õýçýý?

¿éë÷ë¿¿ëýõ õóãàöàà íü òîãòìîë øèíæ ÷àíàðòàé

(çàðèì íýã õýëáýëçýõ ¿åèéí æèøýý íü æèëèéí

ýõëýë, òºãñãºë, çóíû àìðàëòûí ¿å áîëíî)

ßàæ? Õàðèëöàí òîõèðöñîí ãýðýýíä çààñíû äàãóó

¿éë÷ë¿¿ëíý

18

Óðàìøóóëàë

1. Òºñºë õèéæ ºãñºí òîõèîëäîëä õàìòðàí àæèëëàæ ¿ð ë¿íã íü

õàìòäàà õ¿ëýýíý.

2. Òºñºë õýðýãæ¿¿ëýëòèéí ÿâöàä ¿íý òºëáºðã¿é ¿éë÷èëíý.

3. Ñàðä 2- èàñ äýýø ¿éë÷ë¿¿ëñýí ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä òîäîðõîé

ìýäýýëëýýð óðàìøóóëíà.

4. Ìåõàíèê ¿éë÷èëãýýãýýð ¿íý òºëáðã¿é ¿éë÷èëíý. ¯¿íä:

- êàíîí

- õýâëýõ

- õàéëò õèéõ (óòàñíû æàãñààîòààñ, àëáàí ãàçðûí õàÿãûí

æàãñààëòààñ)

- ñóðàõ áè÷èã, õýâëýë ìýäýýëëëèéã àøèãëàõ

öàé óíäààãààð ¿éë÷èëíý.

¯éë÷èëãýýíèé ÷àíàð

¯éë÷èëãýýíèé ÷àíàð ãýñýí îéëãîëòîíä îëîí òàëààñ íü àâ÷ ¿çýõ

øààðäëàãàòàé. ¯éë÷ë¿¿ëýã÷ àëèâàà áàðààã õóäàëäàí àâàõ øèéäâýð

ãàðãàõäàà ¿íý, îëäîö, ÷àíàð ãýñýí ãóðâàí õ¿÷èí ç¿éë äýýð òóëãóóðëàäàã.

Òèéì ó÷ðààñ ¿éë÷èëãýý ÿâóóëàõäàà ýäãýýðò îíöãîé àíõààðàõ õýðýãòýé.

Ìàíàé ¿ç¿¿ëæ áàéãàà ¿éë÷èëãýý òóõàéí áàéãóóëëàãàä õýðõýí íºëººëæ

áàéãààã ìýäñýíýýð ÷àíàðàà äýýøë¿¿ëýõ àðãà çàìûã õàéæ áîëíî.

¯éë÷èëãýýíèé ÷àíàð ìàíàé áàéãóóëëàãàä äàðààõ ÷èãëýëýýð íºëºº

¿ç¿¿ëíý. ¯¿íä:

áàéãóóëëàãûí íýð õ¿íä

õàðèóöëàãà

á¿òýýìæ

ºðòºã

Èõýíõ òîõèîëäîëä ¿éë÷ë¿ëýã÷ ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàðûã øóóä ¿íýëýõ

áîëîëöîîã¿é áàéäàã. Ýíä öàã õóãàöààíû õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä íºëººëæ áàéãàà

þì. Òýä êîìïàíèé íýð õ¿íä , ¿éë÷èëãýýíèé¿íý çýðýãò òóëãóóóðëàí ñîíãîëò

õèéäýã. Ǻâëºãºº ºãºõ ôèðìèéí õóâüä ÷àíàðûã íýã ò¿âøèíä áàðüñíààð

þì óó ò¿¿íèéã äýýøë¿¿ëñýíýýð ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí èòãýëèéã õ¿ëýýæ, íýð õ¿íä

íü íýìýãäýí, áèçíåñýýý ºðãºæ¿¿ëýõ áîëîëöîîòîé áîëíî.

19

¯éë÷ë¿¿ëýã÷ çºâºë㺺 ºãºõ ôèðìòýé ãýðýý áàéãóóëàõ áîëîõîîñ

òîäîðõîé çºâëºõòýé ãýðýý áàéãóóëàõã¿é. Èéì ó÷ðààñ ôèðìèéí àæèëòàí

á¿ðèéí àæëûí õàðèóöëàãà íü áàéãóóëëàãûí ÷àíàðòàé áàéíãà óÿëääàãèéí

áàéíãà õàðãàëçàæ ¿çýõ õýðýãòýé. Àæèëòàí á¿ðèéí á¿òýýìæ íü ýíä

÷àíàðèàé íÿãò óÿëäàí ãàðíà. ººðººð õýëáýë á¿òýýìæ äîîãóóð áàéñíààñ

íýìýãäýë ºðòºã íýìýãäýæ ýöñèéí ýöýñò ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí íóðóóí äýýð

èðíý.

×àíàðûã äýýøë¿¿ëýõäýý þóíû ºìíº äàðààõ õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéã àâ÷

¿çýõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íä:

ìàíàé êîìïàíèé ¿éë÷èëãýýíèé ¿ð ä¿íä ¿éë÷ë¿ëýã÷ ÿìàð äàâóó òàë

îëæ àâñàí

øèíý àæèëòàí (çºâëºõ) àâàõäàà ìàø íàðèéí øàëãóóðààð àâàõ

ñóðãàëòûã áàéíãûí áºãººä ºíäºð ò¿âøèíä õèéõ

ìàíàé êîìïàíè ¿éë àæèëëàãààíûõàà ÿâöàä õóðèìòëóóñàí

òóðøëàãàà õýð ¿ð á¿òýýëòýé àøèãëàõ çýðýã áàãòàíà.

Ò¿íø, õàðèëöàã÷èäòàé õîëáîãäîõ áàéäàë

“Alcor” êîìïàíèé ò¿íøèéã ñàíõ¿¿ãèéí áîëîí ìýäýýëëèéí ãýñýí 2

¿íäñýí õýñýãò õóâààí ¿çíý. Ñàíõ¿¿ãèéí ò¿íø ãýäýã íü õºðºí㺠îðóóëàëòûí

áîëîí ìºí㺠çýýëèéí àñóóäàëä õàìòðàí àæèëëàäàã áàéãóóëëàãóóä îðíî.

¯¿íä: ¿íýò öààñíû êîìïàíèóä, çýýë îëãîã÷ àðèëæààíû áàíê, äààòãàëûí

áàéãóóëëàãóóä îðíî. Ýäãýýð áàéãóóëàãóóäòàé õýðõýí õàðèëöàõ áàéäëûã

õîëáîãäîõ õóóëü áîëîîä ãîë÷ëîí õàìòûí áàéãóóëñàí ãýðýýíèé ¿íäñýí

äýýð ¿éë àæèëëàãàà íü çîõèöóóóëàãääàã.

Òóñ êîìïàíèé ¿íäñýí ò¿¿õèé ýä áîë ìýäýýëýë, ìýäýýëëèéí ýõ

ñóðâàëæ áàéíà. ̺í ò¿¿í÷ëýí “Çºâëºãºº ºãºõ” ï¿¿ñèéí õóâüä ãîë êàïèòàë

áîëîõ áîëîâñîí õ¿÷íèé õàíãàìæûí àñóóäàë ìàø ÷óõàë þì. Ýíý óòãààðàà

ìýäýýëëèéí áîëîí áëîâñîí õ¿÷íèé õàíãàìæûí ¿éë àæèëëàãààã õàìòðàí

ÿâóóëàã÷ íü áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷ ò¿íø áîëíî. Ìýäýýëëèéí ò¿íøèéã

ìýäýýëëèéí õýëáýðýýñ õàìààðóóëàí àíõäàã÷, õî¸ðäîã÷ ìýäýýëëèéí ò¿íø

ãýæ íýðëýæ áîëíî. Àíõäàã÷ ìýäýýëëèéí ò¿íøèéí õ¿ðýýíä òóõàéí

ñóäàëãààíû îáüåêò áîëîí áîëîâñðóóëàëò õèéãäýõ çàðèì õî¸ðäîã÷

ìýäýýëýë îëãîã÷ áàéãóóëëàãóóä îðíî. Àíõäàã÷ ìýäýýëëèéí çàðäàë ºíäºð,

öàã õóãàöàà èõýýõýí øààðäàõ ìóó òàëòàé áîëîâ÷ õàìãèéí áîäèò ìýäýýëýë

20

áàéõ ó÷èð ýíý àæëûã õèéæ ã¿éöýòãýõ íü çàéëøã¿é. Äýýðõ ñóë òàëóóäûã

áàãàñãàõ çîðèëãîîð àíõäàã÷ ìýäýýëëèéí áîëîâñðóóëàõ ïðîãðàìì

õàíãàìæûí àñóóäàëä íýëýýä à÷ õîëáîãäîë ºã÷ áàéíà. Ýíý ìàíàé

ºðñºëäºã÷ººñ äàâóó òàëûí íýã þì.

Õî¸ðäîã÷ ìýäýýëëèéã ìàðêåòèíãèéí òºëºâëºãººíä

òóñãàãäñàíáàéãóóëëàãóóäààñ àâíà. Ìýäýýëëèéí äèéëýíõèéã “Internet”

ñ¿ëæýý, áèðæ, áàíêíû ñ¿ëæýýíýýñ àâàõ áîëíî. Àëèâàà ìýäýýëëèéã

áàéãóóëëàãóóäààñ òºëáºðòýé áîëîí òºëáºðã¿éãýýð àâàõäàà çààâàë

õàìòûí ãýðýýã áàéãóóëàõûã ýðìýëçýíý. Ýíý íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí õ¿ëýýëò,

÷èðýãäëèéã áèé áîëãîõã¿éí òóëä áàéíãûí íàéäâàðòàé àæèëëàãààã õàíãàõ

çîðèëãûã òàâüæ áàéíà.

Õàðèëöàã÷ ãýäýã íü òóñ êîìïàíèéí ¿éë àæèëëàãààã õýâèéí

ÿâóóëàõàä áîëîí íèéãìèéí õ¿ðýýíäýõ õàðèëöàà õîëáîîã çîõèöóóëàõàä

îðîëöîæ áóé àæ àõóéí íýãæ áàéãóóëàãóóä îðíî. Òóõàéëáàë òàòâàðûí

ãàçàð, Àðèëæààíû áàíê, Ãààëèéí ãàçàð Íèéãìèéí äààòãàëûí àëáà çýðýã

èõýâ÷ëýí òºðèéí áàéãóóëëàãóóäòàé õàðèëöàã÷ áàéäàã ãîë ó÷èð øàëòãààí

íü áèçíåñèéí àæ àõóéí íýãæèéí íèéãìèéí õºãæèëäîðóóëæ áóé õóâü

íýìðèéã èëýðõèéëäýã. Èíãýõäýý ýäãýýð õàðèëöààã çîõèöóóëàõ òîäîðõîé

õóóëü ýðõ ç¿éí àêòóóä áàéäàã òóõàéí àæ àõóéí íýãæèéí îðøèí òîãòíîõ

áàéäëûã èëýðõèéëäýã íºãºº òàëààñ áèçíåñèéí àëü ÷ áàéãóóëëàãà õ¿ññýí

õ¿ñýýã¿é äýýðõ áàéãóóëëàãóóäòàé õàðèëöàã÷ áîëäîã. “Alcor” êîìïàíè íü

õàðèëöàã÷òàé õîëáîãäîõ ¿éë àæèëëàãààã çîõèöóóëàõ òºðººñ ãàðñàí õóóëü

ýðõ ç¿éí áàðèìòàä ¿íäýñëýãäýí ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëíà.

Òîíîã òºõººðºìæ, òåõíèê òåõíîëîãèéí áàéäàë.

Ìàíàé áàéãóóëëàãà íü òåõíèê òåõíîëîãèéí õàìãèéí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí

îëîëòóóäûã íýâòð¿¿ëíý. Òîíîã òºõººðºìæ¿¿ääýý ÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèí,

íàéäâàðòàé áàéäàë, ¿íý çýðãèéã õàðãàëçàí Ñèíãàïàð óëñààñ øóóä

¿éëäâýðëýëýýñ íü òàòàæ àâíà.

Êîìïàíèéã áàéãóóëàõ ¿íäñýí õºðºí㺠áýëòãýõ òºñºâò òóñãàãäñàí

òåõíèê õýðýãëýë òóñ á¿ðýýð ýëýãäýë õîðîãäîë òîîöñîí. Òîîöñîí

àðãà÷ëàëûã ñàíõ¿¿ãèéí òºëºâëºãººíººñ õàðæ áîëíî. Àøèãëàëòûí õóãàöàà

äóóññàí òîõèîëäîëä õóðèìòëàãäñàí ýëýãäëèéí ìºí㺺ð äàðààãèéí øèíý

21

òåõíèê õýðýãëýëèéã õóäàëäàí àâàõ áîëíî. Øèíýýð òåõíèê õóäàëäàí àâàõ

¿éë àæèëëàãààã ÷ºëººò çàõ çýýëýýñ ñîíãîëò õèéõ çàìààð õèéíý. Èíãýõäýý

¿íý, ÷àíàð, õ¿÷èí ÷àäàë, áàòàëãààò õóãàöàà çýðãèéã õàðãàëçàí ¿çíý.

Õýðâýý õýðýãëýãäýæ áàéãàà õýðýãñëèéí àøèãëàëòûí õóãàöàà äóóñààã¿é

áàéõàä ¿¿íýýñ èë¿¿ áîëîìæòîé èæèë òºðëèéí õýðýãñýë ãàðñàí

òîõèîëäîëä òóõàéí õýðýãëýãäýæ áóé õýðýãñýëèéí ¿ëäýãäýë ýëýãäëèéí

õýìæýýã, çàõ çýýëèéí ¿íýòýé óÿëäóóëàí õóäàëäààëíà. Êîìïüþòåð áîëîí

ò¿¿íèé äàãàëäàõ õýðýãñýë¿¿äèéí õºãæèë àñàð èõ õóðäàöòàéãààð õºãæèæ

áàéãààòàé õîëáîãäîí ñàéæðóóëàëò (ìîäèôèêàöè) – ûã öàã òóõàéä íü õèéæ,

ñ¿¿ëèéí ¿åèéí ïðîãðàìì õàíãàìæèéã íýâòð¿¿ëíý.

6. ¯éëäâýðëýëèéí òºëºâëºãºº

Ǻâëºãºº ºãºõ ¿éë àæèëëàãààíû ¿å øàò

1. Áýëòãýë

1.1 Ýõíèé õîëáîî òîãòîîõ

çºâëºõ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé õîëáîî òîãòîîõ

ýõíèé óóëçàëò çîõèîí áàéãóóëàõ

1.2 Àñóóäëûí óðüä÷èëñàí îíîøèëãîî

Áýëòãýë

Îíîøèëãîî

Àæëûí òºëºâëºãºº

Íýâòð¿¿ëýõ

Òºãñãºë áóþó ä¿ãíýõ

22

îíîøèëãîîíû õ¿ðýýã òîäîðõîéëîõ

àñóóäëûã òîäðóóëàõ ÿâöàä ãàðàõ õ¿íäðýë¿¿äèéã

òîäîðõîéëîõ

1.3 ¯¿ðýã äààëãàâàðûí òºëºâëºëò

àñóóäëûã òîâ÷ áàéäëààð òîäîðõîéëîí áè÷èõ

¿¿ðýã äààëãàâàðûã ã¿éöýòãýõ¿å øàò, ãðàôèê

¿¿ðýã ðîëèóäûã òîäîðõîéëîõ (¿éë÷ë¿¿ëýã÷, çºâëºõ)

íººö¿¿äèéã òºëºâëºõ

1.4 ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä ñàíàë òàâèõ

ñàíàëàà áîëîâñðóóëàõ

ñàíàëàà òàíèëöóóëàõ

¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí ðåàêöûã òîäîðõîéëîõ

ñàíàëûã õýëýëöýõ

1.5 Ãýðýý áàéãóóëàõ

ãýðýýíä òóñãàãäñàí ç¿éë¿¿ä

ãýðýý áàéãóóëæ áàéãàà òàëóóä

çîðèëòûí õ¿ðýý (çîðèëãî, àæëûí õ¿ðýý, ýõëýõ õóãàöàà,

êàëåíäàð÷èëñàí ãðàôèê)

òàéëàí (¿éëë¿¿ëýã÷èä ºãºõ òàéëàí áàëàíñ áóñàä áàðèìò

áè÷èã)

çºâëºõ áà ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí îðîëöîî

øàãíàë áà çàðäëóóä

òîîöîî áà òºëáºð õèéõ ïðîöåäóð

ìýðãýæëèéí õàðèóöëàãà (íóóö ìýäýýëýë äàìæóóëàõ)

çîõèîã÷ûí ýðõ

õàðèóöëàãà (õîõèðëûí õàðèóöëàãà)

ãýðýýãýýð áóñàä çºâëºõ àøèãëàõ

ãýðýýã öóöëàõ

àðáèòðàæ

ãàðûí ¿ñýã áà õóãàöàà

2. Îíîøèëãîî õèéõ

Îíîøèëãîî õèéõ ¿íäýñëýë

Àñóóäëûã äàõèí òîìú¸îëîõ

23

Ãîë ¿íäýñëýë

Þóã òîäîðõîéëîõ

Àñóóäëûí øàëòãààí

¿éë÷ë¿¿ëýã÷ àñóóäëàà øèéäýõ ÷àäâàð

öààøäûí ¿éë àæèëëàãààíû áîëîìæèò õàíäëàãà

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé àõáðèìòóóäûã òîäðóóëàõ

Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ òºëºâëºãºº

Ìýäýýëëèéí àãóóëãà

Íàðèéâ÷ëàõ ò¿âøèí

Õóãàöààíû ¿å øàò

Õàìðàõ õ¿ðýý

Ìýäýýëëèéí áîëîâñðóóëàëò

Áîäèòòîé ìýäýýëëèéí ýõ ¿¿ñâýð, öóãëóóëàõ àðãà çàì

Áàðèìòóóäûí ýõ ñóðâàëæ

Àæèãëàëò

Àñóóëãà

Ÿðèëöëàãà

Ìýäýýëýë öóãëóóëàõ óóëçàëò

¿éë÷ë¿¿ëýã÷ áàéãóóëàãûí àæèëòàíóóäààñ õàíäàõ õàíäëàãà

Áàðèìòóóäàä õèéõ øèíæèëãýý

Ìýäýýëëèéã ðåäàêòîðëàõ

Ñèñòåì÷ëýõ

Ìýäýýëëèéã ñèñòåìòýéãýýð øèíæëýõ

Øàëòãààí ¿ð äàãàâàðûí øèíæèëãýý

Õàðüöóóëàëòûí øèíæèëãýý

Èðýýä¿éí õàíäëàãà

¯éë÷ë¿¿ëýã÷òýé áóöàõ õîëáîî

öààøäûí àæëûí ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëîõ

3. Àæëûí òºëºâëºãºº

3.1 Áàéæ áîëîõ øèéäâýð¿¿äýä ñàíàà õàéõ

øèéäâýðèéí õàéëòûí õàíäëàãà

òóðøëàãûí õàíäëàãà

24

á¿òýýë÷ ñýòãýëãýýíèé õàíäëàãà

öóãëóóëàãäñàí ñàíààíóóäàä áîëîâñðóóëàëò õèéõ

3.2 Ñîíãîëòóóäûí ¿¿íýëãýý áà áîëîâñðóóëàëò

ñîíãîëòûí øèéäâýðèéí ¿íýëãýý

3.3 ¯éë÷ë¿¿ëýã÷èä ººð÷ëºëò õèéõ ñàíàë òàâèõ

òàíèëöóóëàõ

ººð÷ëºëò õèéõ àæëûí òºëºâëºãºº

øèéäâýð

4. Íýâòð¿¿ëýõ

Íýâòð¿¿ëýõ ¿å øàòàí äàõ çºâëºëèéí ¿¿ðýã ðîëü

Ýíý ¿åä ÿàãààä çºâëºõ îðîëöîõ õýðýãòýé âý?

Ǻâøèéäâýð îîõ

Íýâòð¿¿ëýõ ¿å øàòàí äàõ òºëºâëºëò áà õÿíàëò

¿å øàòóóä

õàðèóöëàãóóäàà õóâèàðëàõ

ººð÷ëºëò õèéõ òåìï áà õóãàöàà

õÿíàëò

äîòîîä óÿí õàòàí áàéäàë áà äàëä íºõöºë áàéäàë

¯éë÷ë¿¿ëýã÷èéí áàéãóóëëàãà äàõ áîëîâñîí õ¿÷í¿¿äèéí áýëòãýë áà

ñóðãàëò

õàìòûí ¿éë àæèëëàãààíä ãðóïïûã áýëòãýõ

Àæëûí àðãà áàðèëûí ººð÷ëºëò ÿâóóëàõ çàðèì òàêòèêèéí çºâëºìæ

5. Òºãñãºë

Õàìòûí àæèëëàãààã äóóñàõ õóãàöàà

Õàìòûí àæèëëàãààã çîãñîîõ òºëºâëºãºº

Ààæìààð çîãñîîõ òºëºâëºãºº

¯íýëãýý

¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí àâ÷ áàéãàà äàâóó òàëûí ¿íýëãýý

çºâëºãºº ºãºõ ïðîöåññèéí ¿íýëãýý

¿íýëãýýíèé àðãóóä

Äàðàà÷èéí àæèë

Íýâòð¿¿ëñýíèé äàðààõ ¿éë÷èëãýý

Òîãòìîë ¿éë÷èëãýý

25

Òºãñãºëèéí òàéëàí

¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä ºãºõ òàéëàí

äàâóó òàëûí ¿íýëãýý

çºâëºãºº ºãºõ ïðîöåññèéí ¿íýëãýý

¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä ºãºõ ñàíàë

ëàâëàõ ìàòåðèàë áýëäýõ

¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí äîòîîä òàéëàí

Áýëòãýë

Ýíý ¿å øàòàíä çºâëºõ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷òýé õàðüöàæ ýõýëäýã. Ýäãýýðò

ýõíèé êîíòàêòóóä, áàéãóóëàãàä þó õýðýãòýé áàéãàà áîëîí ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä

þóã õ¿ñ÷ áàéíà âý? çºâëºõ ÿàæ òóñëàõ âý? çºâëºõ áà ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí

¿¿ðýã ðîëèéã òîäîðõîéëîõ, àñóóäëûí óðüä÷èëñàí øèíæèëãýýíèé ¿íäñýí

àæëûí òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàõ, õàìòûí ãýðýýòýé õîëáîîòîé

òîõèðîëöîî, çºâøèëöºº õèéíý. Ýíý ¿å øàò íü áýëòãýë áà òºëºâëºëò õèéõ

¿å øàò þì. ̺í äàðààãèéí ¿å øàòûí ¿íäýñ íü áîëîõ òóë öààøäàà îíîëûí

àñóóäëóóä áîëíî çºâëºõ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èéí õîîðîíäûí õàðèëöààíä íýëýýä

èõ íºëººëäºã.

Îíîøèëãîî

Ýíý ¿åä íàðèéí íÿãò ñóäàëãàà, áàðèìò ôàêòóóäûí ¿íäñýí äýýð ã¿í

ã¿íçãèé îíîøèëãîî õèéíý. ̺í ÿìà𠺺ð÷ëºëò¿¿ä õèéõ õýðýãòýé âý ãýäýã

íü òîãòîîãäîíî. ¿íäñýí àñàóóäàë íü òåõíîëîãèéí, çîõèîí áàéãóóëàëòûí,

ìýäýýëëèéí, ñýòãýë ç¿éí àëü íü áîëîõûã òîäîðõîéëíî. Õýðâýý òýð íü

áàðàã á¿ãäèéã íü àãóóëñàí áàéâàë àëü íü øèéäâýðëýõ ¿¿ðýãòýé âý,

áàéãóóëàãà íü ¿íäñýíäýý ººð÷ëºëòºíä õýðõýí õàíäàæ áàéíà, òýð íü ýñýõ

òàëààð õ¿ì¿¿ñò îéëãóóëàõ õýðýãòýé. Çàðèì øèéäâýð ýíý øàòàíä ÷ ãàð÷

áîëîõ þì. Ìýäýëýë öóãëóóëàõ ÿâöàä þóíä àíõààðàõ âý, õàðèí þóã àâ÷

¿çýõ àñóóäàëòàé õîëáîîòîé, þó íü õîëáîîã¿é áàéíà ò¿¿íèéã îðõèõ, ìºí

øèéäüýðèéí çºâ áà ÷àíàðòàé áàéäëûã óðüä÷èëñàí áàéäëààð òîãòîîõ

26

õýðýãòýé. Ìýäýýëýë áàðèìò öóãëóóëàõ ÿâöàä çºâëºõèéíã õàíäëàãûã

õ¿ì¿¿ñ îéëãîæ áîëîõ þì.

Àæëûí òºëºâëºãºº

Ýíý ¿åèéí çîðèëãî íü àñóóäàëä øèéäâýð îëîõ àñóóäàë þì. ¯¿íä:

øèéäâýð¿¿äèéí ñîíãîëòóóä, ¿íýëãýýí¿¿ä¿¿ä, ººð÷ëºëò õèéõ òºëºâëºãººã

áîëîâñðóóëàõ, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä øèéäâýð ãàðãàõ ñàíàë áîëîâñðóóëæ

òàíèëöóóëíà. ¿éë àæèëëàãààíû òºëºâëºãººíä ñýòãýí áîäîõ, ä¿ðñëýõ

àâúÿàñ áîëîìæèò ñîíãîëòóóäûã èë¿¿ëýõýä ñèñòåìèéí õàíäëàãóóä

õýðýãòýé. ¯¿íèé ¿ð ä¿íä á¿ä¿¿ëýã, àøèãã¿é ººð÷ëºëò ñàíàëóóäûã õàñàæ,

ÿìàð àðãà õýìæýý àâàõàà øèéäíý. ¯éë àæèëëàãààíû òºâºëºëòèéí áàñ íýã

÷óõàë àñóóäàë íü ººð÷ëºëòèéã õèéõ òàêòèê, ñòðàòåãèéí àñóóóäëûã

áîëîâñðóóëàõ àñóóäàë þì. Æèøýý íü õóâü õ¿ì¿¿ñ áîëîí áàéãóóëëàãûí

ººð÷ëºëòèéã ýñýðã¿¿öýõ ýñýðã¿¿öäèéã òîîöîõ õýðýãòýé.

Íýâòð¿¿ëýõ

Ýíý ¿å øàòàíä áèäíèé õàìòàð÷ áîëîâñðóóëñàí ñàíàëûí áèåëýãäýõ

áîëîìæ ¿íýí çºâ áàéäëûã øóóä øàëãàäàã. Ñàíàë áîëãîñîí ººð÷ëºëò íü

áîäèò áàéäàëä çîõèöîõã¿é, òºëºâëºñºíººñ çàðèì íü õýðýãæèõã¿é ÷ áàéæ

áîëîõ þì. ̺í øèíý àñóóäëóóä, õ¿íäðýë¿¿ä, ã¿éöýòãýõ ÿâöàä àëäààíóóä

ãàð÷ áîëîõ þì. ººð÷ëºëòèéí ýñýðã¿¿öýë òºëºâëºñºíººñ èë¿¿ áàéæ áîëîõ

þì. Ýäãýýðýýñ ¿éë àæèëëàãààíû àíõíû òºñ뺺 ÷ çàñâàðëàõ øààðäëàãà

ãàð÷ áîëíî. Ãýõäýý ýäãýýðèéã óäèðäëàãà õÿíàëòààñàà ãàðãàõã¿é õÿíàõ

õýðýãòýé. ªºð íýã àñóóäàë áîë çºâëºõèéí ¿¿ðýã ðîëü þì. ÀÍÓ –ä

çºâëºãººíèé 30 –50% íü ë íýâòð¿¿ëýõ ¿å øàòàíä õàìòðàí àæèëëàäàã.

Çàðèì íü îíîøòëãîîã õèéæ ºãººä àæëàà äóóñãàäàã. Õýðâýý ¿éë÷ë¿¿ëýã÷

çºâëºõèéí øààðäëàãàã¿é á¿õ ïðîáëåìîî øèéäâýðëýõ áîëîìæòîé ãýñýí

òîõèîëäîëä èíãýæ áîëíî.

Òºãñãºë

Ǻâëºõ çîðèëòûã ã¿éöýòãýõ õóãàöààíä àðãà ç¿éí õýðýãëýý,

ººð÷ëºëòººñ ãàðñàí ¿ð ä¿í çýðãèéã ººð äýýðýý ¿íýîýõ õýðýãòýé. Ãýðýýíä

çààãäñàí òºëáºð òîîöîîíóóä õèéãäýíý. Òºãñãºëèéí òàéëàí

òàíèëöóóëàãäàíà. Õýðâýý öààøä õàìòàð÷ ººð àæèë ã¿éöýòãýõ áîëáîë

27

ò¿¿íèéã ýõíèé áàéäëààð òîõèðîëöîíî. Õàðèëöàí õ¿ëýýñýí ¿¿ðýã

õàðèóöëàãàà ä¿ãíýæ òºñëèéã äóóñãàíà.

Z

7. Õ¿íèé íººö çîõèîí

áàéãóóëàëòûí òºëºâëºãºº

Ìýðýãæèëèéí áîëîâñîí õ¿÷íèéã ýõíèé ýýëæèíä áàã á¿ðä¿¿ëýõ

áàéäëààð äîòîîäûí èõ äýýä ñóðãóóëèóäûí áàãø íàð áîëîí ìýðýãæëèéí

õ¿ì¿¿ñèéã ò¿ð õóãàöààãààð çàõèàëãûí äàãóó àâ÷ õàìòðàí àæèëëàíà.

Öààøèä õýðýãëýã÷èäèéí òîî ºñõèéí õèðýýð îðîí òîîíû äàäëàãà

òóðøëàãàòàé ìýðýãæëèéí áîëîâñîí õ¿÷íèéã àâ÷ àæèëëóóëàõààð

òºëºâëºñºí áîëíî. Êîìïàíèé õ¿íèé íººöèéí àñóóäàë áîë òóõàéí

áàéãóóëëàãûí íýãýí ¿íýò ç¿éë òóë àæèëëàãñàäàà áàéíãà õºíæ¿¿ëæ áàéõ

øààðäëàãàòàé. Èéìýýñ ãàäààäûí áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí àæèëëàæ

ìýäëýã áîëîâñðîëûã íü äýýøë¿¿ëýõýä àíõààðàí àæèëëàíà.

Öààøèä àæèëëàãñàäûã íýã ç¿éëä íü äàãíàí àæèëëóëæ ò¿¿ãýýð íü

ìýðýãø¿¿ëýõ áîäëîãûã áàðèìòëàí àæèëëàíà.

28

Óäèðäëàãûí çîõèîí áàéãóóëàëò:

Îðîí òîîíû àæèëëàãñàä:

- Åðºíõèé çàõèðàë

- ÿéöýòãýõ çàõèðàë /åðºíõèé ìåíåæåð/

- Ìàðêåòèíãèéí àëáàíû àæèëòàí

- Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð

- Íÿãòëàí áîäîã÷

- Çàõèàëãà õ¿ëýýí àâàã÷

- Ñóäàëãààíû àæèëòàí /ìýäýýëýë öóãëóóëàõ/ - 2 õ¿í

Áàéãóóëëàãûí óðàìøóóëëûí ñèñòåì

Àëèâàà áàéãóóëëàãàä ººðèéí ãýñýí îíöëîã ¿íýò ç¿éëñ ãýæ áàéäàã

áèëýý. Æèøýý íü ¿éëäâýðèéí ãàçàð ºíäºð òåõíèê, òåõíîëîãè, çî÷èä

áóóäàë, æóóë÷íû ãàçàðò òàíñàã àÿ òóõòàé îð÷èí çàéëøã¿é õ¿÷èí ç¿éë áîë

Åðºõíèé çàõèðàë

ÿéöýòãýõ çàõèðàë /Åðºíõèé ìåíåæåð/

Ñàíõ¿¿ãèéí ìåíåæåð

Ñóäàëãààíû àëáà Çàõèàëãà õ¿ëýýí àâàã÷

Íÿãòëàí áîäîã÷

Ìàðêåòèíãèéí àëáà

29

“çºâëºãºº ºãºõ” êîìïàíèé õóâüä ºíäºð ìýäýã, óð ÷àäâàðòàé òóðøëàãàòàé,

òóõàé ñàëáàðòàà òýðã¿¿ëæ áóé ìýðãýæèëòýí áóþó ººðººð õýëáýë øèëäýã

áîëîâñîí õ¿÷èí þóíààñ ÷ èë¿¿ ÷óõàë áèëýý.

Ýíýõ¿¿ íàðèéí ìýðãýøèë á¿õèé àæèëòàíûã áàéãóóëëàãäàà òàòàæ

àæèëëóóëíà ãýäýã àìàðã¿é ç¿éë áºãººä ¿¿íèé òóëä ìîòèâàöèéí íàðèéí óð

÷àäâàð, óðàìøóóëëûí ñèñòåìèéí íàðèéí çîõèëäîëãîî, öàëèí õºëñíèé

áîëîâñðîíãóé ñèñòåì, ñóðãàëòûí õºãæëèéí õºòºëáºð, àæèëòàíû íèéãýì

àõóé çýðýã á¿õèé ë òààòàé íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ íü ÷óõàë þì.

Ñýòãýë ñàíààíû óðàìøóóëàë Áèåò óðàìøóóëàë

Êàððüåð

Ñýòãýë õàíàìæ

Çîðèëãîäîî õ¿ðýõ ÿâäàë

Íýð òºð

Áàéãóóëëàãûí øèëäýã

çºâëºõ, òºñëèéí óäèðäàã÷ûã

øàëãàðóóëàõ

Öàëèí õºëñ

Øàãíàëò öàëèí

Õàíãàìæ (ïåéæåð,

êîìïüþòåð, èíòåðíåò)

Òýýâðèéí ¿íýã¿é ¿éë÷èëãýý

Äààòãàë

Áàéãóóëëàãûí äîòîîä óóð

àìüñãàë

Ãàäààä ñóðãàëòàíä

õàìðóóëàõ

8. Á¿ðòãýë õÿíàëòûí

çîõèîí áàéãóóëàëòûí îíöëîã

a. Æèëèéí òºëºâëºãººíèé õÿíàëò

¯¿íèéã êîìïàíèé çàõèðàë, ìàðêåòèíãèéí àëáàíû àõëàã÷ íàð

õàðèóöàí ÿâóóëíà. Ýíý õÿíàëò íü òºëºâëºñºí ¿ð ä¿íä õ¿ðñýí ýñýõèéã

òîäîðõîéëîõ çîðèëãîòîé áºãººä ¿¿íèéã õèéõäýý áîðëóóëàëò, çàõ çýýëä

ýçëýõ õóâü, ñàíõ¿¿ãèéí øèíæèëãýýã õèéíý.

á. Àøèãò àæèëëàãààíû øèíæèëãýý

30

Ìàðêåòèíãèéí ìýðãýæèëòýí õàðèóöàí ï¿¿ñèéí àøèã àëäàãäàëûã

òîäîðõîéëîõ çîðèëãîòîéãîîð áàðàà á¿ðèéí ãàçàð íóòàã, õýðýãëýã÷, ñóâàã,

çàõèàëãà òóñ á¿ðèéí àøèãò àæèëëàãààã òîîöíî.

â. ¯ð ºãººæèéí õÿíàëò

Ìàðêåòèíãèéí ìýðãýæèëòýí ÿâóóëíà. Ǻâëºã÷äèéí ¿ð ºãººæ

ñóðòàë÷èëãàà, áîðëóóëàëòûí èäýâõæ¿¿ëýëò, ò¿ãýýëòèéí ¿ð ä¿íã àøãààð

ãàðãàæ èðýõ áºãººä ãîë çîðèëãî íü ìàðêåòèíãèéí çàðäëûã ¿ð ºãººæèéã

òîäîðõîéëîõ ÿâäàëþì.

ã. Ñòðàòåãèéí õÿíàëò

Áàéãóóëëàãûí óäèðäëàãàòàé õàìòðàí ìàðêåòèíãèéí àóäèòîð

ìàðêåòèíãèéí åðºíõèé õÿíàëò øààðäëàãûã ÿâóóëíà. Ãîë çîðèëãî íü ï¿¿ñ

çàõ çýýëèéí õîëáîîòîé áîëîìæûã îëæ õàðæ àøèãëàõ ÿâäàë þì.

9. Ñàíõ¿¿æèëòèéí òºëºâëºëò

Ýõëýëèéí áàëàíñ

Ä/ä Çàðäëûí òºðë¿¿ä Çàðäàë

1 Áàéðíû ò¿ðýýñ 2.150.000

2 Òàâèëãà ýä õîãøèë 1.650.000

3 Êîìïüþòåð, òåõíèê õýðýãñýë 12.650.000

4 Áè÷èã õýðýã õàíãàìæèéí ìàòðèàë 945.000

5 Ðåêëàì ñóðòàë÷èëãàà 4.113.000

6 Ìàøèí /2ø/ 7.500.000

7 Öàëèíãèéí çàðäàë 1.710.000

8 ÍÄØ, Ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàë 324.900

10 Áóñàä çàðäàë 860.000

Ä¿í 31.902.900

Öàëèíãèéí çàðäàë

ä/ä ¯ç¿¿ëýëò Îðîí

òîî

Öàëèí¥ Öàëèíãûí çàðäàë ¥

1 Åðºíõèé çàõèðàë 1 280.000 280.000

2 ÿéöýòãýõ çàõèðàë 1 250.000 250.000

31

3 Ñàíõ¿¿ãèéí

ìåíåæåð

1 230.000 230.000

4 Íÿãòëàí áîäîã÷ 1 210.000 210.000

5 Çàõèàëãà õ¿ëýýí

àâàã÷

1 180.000 180.000

6 Ìàðêåòèíãèéí

ìýðãýæèëòýí

1 200.000 200.000

7 Ñóäàëãààíû

àæèëòàí

2 180.000 360.000

Ä¿í 8 1.710.000

Òîãòìîë çàðäàë

ä/ä Çàðäëûí òºðë¿¿ä Çàðäàë

1 Áàéðíû ò¿ðýýñ 2.150.000

2 Áè÷èã õýðýã õàíãàìæèéí ìàòðèàë 945.000

3 Ðåêëàì ñóðòàë÷èëãàà 4.113.000

4 Öàëèíãèéí çàðäàë 1.710.000

5 ÍÄØ, Ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàë 324.900

6 Áóñàä çàðäàë 860.000

Ä¿í 10.102.900

¯éëäâýðëýëèéí çàðäàë ñàðä äóíäæààð íýãæ á¿òýýãäýõ¿¿íä 250.000 ¥ ãýæ

¿çâýë íèéã ¿éëäâýðëýëèéí çàðäàë 7.500.000 áîëíî.

Äóíäæààð 1 ñàðäàà 30 àæ àõóé íýãæ ìàíàé êîìïàíèàð ¿éë÷ë¿¿ëíý ãýæ

¿çýýä äóíäæààð íýã á¿òýýãäýõ¿¿ãèé ¿íèéã 850.000 ãýæ îðëîãîî

òîîöîîëîõîä îéðîëöîîãîîð ñàðäàà 25.500.000 ñàÿ òºãðºãèéí îðëîãîòîé

àæèëëàíà ãýæ ¿çýæ áàéíà. (Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéã ãýðýýíèé äàãóó

òîõèðîëöîõ ó÷èð íýãæ á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é þì).

Íèéò çàðäàë íü 17.602.900 áîëîõ áºãººä òàòâàðûí ºìíºõ àøèã íü

7.897.100 áîëíî.

Öýâýð àøèã= 7.897.100-(7.897.100*15%)= 6.712.535¥

Òàòâàð òºëñºíèé äàðààõ öýâýð àøèã íü 6.712.535¥ áàéíà.

32

10.Òºëºâëºãººíèé òîâ÷ õóðààíãóé

Ýíý òºëºâëºãºº íü ìàíàé îðíû õýðýãöýýòýé áàéãàà ìýäýýëýë,

çºâëºãºº ºãºõ, õàìòûí àæèëëàãààã ºðãºæ¿¿ëýõ, ñóðãàëòûí áààç ãàçàð

áîëãîõ àøãèéí áóñ òºâèéí òºñºë þì. Òºâèéí ¿éë àæèëëàãààíû çîðèëãî

íü:

Ñóðãàëòûã øèíý òºâøèíä õ¿ðãýõ

Îíîë ïðàêòèêèéã õîëáîõ

ͺºöºº á¿ðýí àøèãëàõ

Àæ àõóéí áàéãóóëëàãóóäàä òóëãàìäñàí àñóóäàëä íü òóñëàõ

Ìýðãýæëèéí ºíäºð ò¿âøèíä çºâëºë㺺 ºãºõ

Áèçíåñèéí áîëîìæ, çàõ çýýëèéí òàëààð á¿õ øààðäëàãàòàé

ìýäýýëëèéã áîëîâñðóóëàí, òºâëºð¿¿ëæ, ò¿ãýýõ

Ãàäààäûí õýðýãëýã÷äýä òóñëàõ, õàìòàð÷ àæèëëàõ

Ãàäààä õàðèëöààãàà ºðãºæ¿¿ëýõ

Õýðýãëýã÷äýä ¿éë÷ëýõ àøãèéí áóñ ¿éë àæèëëàãààòàé

Îëîí óëñûí áèçíåñèéí ếõ ÷èãëýëèéã Ìîíãîëä õºãæ¿¿ëýõ

¯é÷ë¿¿ëýã÷äýä àøèãòàé àæèëëàõàä òóñëàõ, äýìæèõ

Ìàíàé óëñûí õºãæèëä õóâü íýìýð îðóóëàõ

Áîëîìæ

Ñóðãàëòûí áàéãóóëëàãûí õóâüä ìýðãýæëèéí òºâøèíä òºâèéã àæèëëóóëàõ

õ¿í õ¿÷íèé, óäèðäëàãûí, òåõíèê òåõíîëîãèéí, çàõ çýýëèéí ýðýëò õýðýãöýý

áîëîìæ áàéíà.

Äàâóó òàë

Áîëîâñîí õ¿÷íèé ÷àäâàð ºíäºð, ìýäýýëëèéí áààçûí

áîëîâñðóóëàëò áîëîí áàãòààìæ ñàéí, òåõíèê õýðýãñýë, èíòåðíåò, ¿éë

àæèëëàãààíû òåõíîëîãè, á¿õ ÷èãëýëèéí àæèëëàõ õ¿÷èí, ãàäààä õàðèëöàà

ñàéí, áàéðøèë ñàéí, õýðýãëýã÷äýä òàíèë, ¿éë àæèëëàãààíû õ¿ðýý ºðãºí,

óëñäàà õàìãèéí äýýä ò¿âøèíä ¿íýëýãääýã îþóòíóóä ýëñäýã, îëîí òºñºë

õýðýãæ¿¿ëñýí òóðøëàãàòàé, òºðèéí àøãèéí áóñ áàéãóóëëàãà.

Ãàðàõ ¿ð ä¿í

Îð÷èí ¿åèéí öîãö ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã êîíñàëòèíã êîìïàíèéã

áàéãóóëñíààð ìàíàé óëñûí õóâüä áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãàà ñîíãîäîã

33

óòãààðàà õºãæèõ òààòàé áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëíý. ̺í áèçíåñèéí ¿éë

àæèëëàãàà ÿâóóëäàã áàéãóóëëàãà áà õóâü õ¿ì¿¿ñò ìýðãýæëèéí çºâëºãºº

ºãñºíººð òóõàéí êîìïàíèé ¿éë÷èëãýýíèé ÷àíàð áîëîí öàð õ¿ðýý

íýìýãäýíý.