در مالی شفافیت تحلیلی بررسیایران بانکی نظام

شایگانی بیتا دکتر و نیازی مهدی

مالی نظارت شفافیت ثبات

کمیته با ل

ارکان تعیین ضوابط از سوی کمیته بال

بال اصول مبانی

کفایت سرمایه

انضباط نظارت بازار

یافته ها ی پژوهشگران در خصوص شفاف سازی (2011-1998)

حال در. 3 در کشورهایدلیل توسعه بازار به

: نسبتا مالی هایهای ، ضعیف ناهنجاری

اخالقی عدم و بالقوهاطالعات ،تقارن

اطالعات افشایبرای ابزار مهمترین

سیستم ثبات افزایش . است بانکی

با. 1 مالی کاهش شفافیتپذیری بانکها ریسک

می مالی ثبات موجبشود.

مالی. 2 و شفافیت کاراییسبب سودآوری را بانکها. شد خواهد

شوکهای . 5 تحقق زمان

شوکهای بیرونی مانند

در کالن افشاگری اقتصاد

عمومی موثر های بسیار

است.

بانکها 6. بزرگ اندازه ،بانکهای

. دارند کمتری حذف احتمال

اطالعات . 4 نقش کیفیت

شفافیت ایجاد در مهمی . کند می بازی مالی

: اطالعات کیفیتجامعیت بودن مربوط بودن موثق و بودن مقایسه قابل

سازگاری

طبقه بندی اطالعات برای شفاف سازی

کالن • تسهیالت

واحد • ذینفعان

سرمایه • کفایت

سرمایه • به منقول غیر اموال نسبت

ریسک و نقدینگی مدیریت پایه

پولشویی•

ایران بانکی سیستم در مالی شفافیت

کالن مرکزی : تسهیالت می بانک ابالغ بانکها کندبه

مشتری به بانک پایه سرمایه از حد چه تا که

حقوقی) ( یا حقیقی ازشخص اعطا اعم قابل

است.بين دولت کلی سیاستهای راستای در نسبت این

و پایه %20تا% 10 مجوز با البته بانکها سرمایهو توليدي هاي واحد براي مرکزی بانک موافقت

. باشد می افزایش قابل توليدي غير

: واحد ذینفعان به مربوط بر مقررات متمرکز

به اگرچه که مرتبطی ی گروهها بین ارتباط

ارتباطات واقع در اما باشند می متفاوت ظاهر

. شود می دارند یکدیگر با ای شده تعریف

های پایگاه وعدم مذکور های ارتباط پیچیدگی

و حقیقی افراد بین روابط از دقیق اطالعاتی

این در تخلف امکان که شود می سبب حقوقی

. باشد پیشین مورد از بیش خصوص

: ها دارایی بندی مقررات طبقه از حوزه اینبانک در تسهیالت ارائه وضعیت به متوجه چه

زمان تسهیالت لحاظ لحاظ ارائه به چه ومشتری توانایی موقعیت به در پرداخت باز

. موقع شود ا می ستمرمسنجش ینرو ازکه ) صنعتی نوع به عنایت با ها دارایی مرغوبیت

کند ( می فعالیت آن در وام اهمیت متقاضی از. است برخوردار زیادی

بانکها به خصوص این در ای پیشرفته مقررات. است شده ابالغ

: سرمایه تحمیل کفایت از جلوگیری منظور بهبانکی عملیات ریسک تعادل مشتریان به تمامی وایجاد ،

باسرمایه ریسک معرض در داراییهای قانون بین درسرمایه درصد گرفته کفایت قرار تاکید مورد ^ صراحتا

ارتباط. این در بهینه% 8 نسبتاست نسبت عنوان به . از باالتر نسبتهای است شده های% 8معرفی هزینه

مورد چندان لذا کند می تحمیل بانک به را بیشتری. نیست بانکی سیستم عملکرد برای توافق

بهینه رقم تا بزرگ های بانک ایران وجود %8در فاصله

هستند . نیز خصوصی ^ غالبا که کوچک بانکهای اما دارد

. دارند قرار بهتری وضع در

: پایه سرمایه به منقول غیر اموال به نسبت توجه باباشد می بانکی خدمات ارائه بانک اولیه رسالت اینکه

اجتناب آن برخالف اقدامی هرگونه از که است الزماین. از یکی منقول غیر اموال تملک به بانکها اقدام گردد

باشد می موارد بهای پیاپی افزایش و اخیر سالهای اقتصادی شرایط

منقول غیر اموالی ،اموال خرید به تحریک را بانکهانظر به آور سود بسیار عملی ظاهر در که کرده اینچنین

. . در اخیر سالهای در جهت همین به رسد از می برخی. بانکها است نشده رعایت مذکور نسبت

نسبت ایران مقررات غیر% 30در اموال نسبت عنوان به. است شده گرفته نظر در پایه سرمایه به منقول

: ریسک و نقدینگی دارای مدیریت رسید سر همزمانیبرخوردار بسزایی اهمیت از بانک برای های بدهی و ها

به . راهکارهایی مرکزی بانک ارتباط این در استها دارایی صحیح مدیریت ضمن تا کند می اعالم بانکها

ها سپرده و تسهیالت رسیدهای سر بین ها بدهی وریسک درجه شدت از و باشد داشته وجود هماهنگی

. شود کاسته بانکی عملیات

آن به نتایج اما شده عمل ایران بانکها در مقررات این. است نگرفته قرار عموم اختیار در چندان

با پولشویی:مبارزه اسالمی شورای مجلس مصوبه سال ایران پیرو اقدامات 1386در

بر مشرف ها العمل دستور و ها نامه آیین چهارچوب در قانونی. است گردیده ابالغ مبادالت حجم و نوع به کنترل اقدامات این

دونهاد در موازی بانک طور و دارایی و اقتصادی امور وزارت. پذیرفت صورت مرکزی

( از فرار از حاصل قانونی غیر وجوه مبادله احتمال به توجه باهم ...( و باشد می مخرب مالی نظر از هم که و قاچاق ، مالیات

های روش از تا است شده تالش اندازد می خطر به را مالی امنیت . مقررات راستا این در بگیرند قرار کنترل مورد یا KYCمناسب

که دهد می را ابزار این بانکها به مشتری شناسایی مقررات همان. باشند داشته نظارت مشتریان بر

وزارت در پولشویی با مبارزه عنوان تحت ی نهاد تاسیس بر عالوهو المللی بین نهادهای در عضویت با ایران، دارایی و اقتصادی امور

از جلوگیری جهت مالی های کنترل آنها ضوابط پولشویی بکارگیری. است گرفته قرار بسیار توجه مورد

مشکالت و موانع بر سر راه شفاف سازی

حقوقی • و حقیقی اشخاص مورد در کامل و دقیق اطالعاتی ی پایگاهها ضعف

روابط آنهاو

اطالعات • کامل وثوق عدم و

سر • تا ها دارایی مرغوبیت مستمر سنجش برای موجود سنتی های نگرش

رسید

متخصص • نیروی کمبود

منقول • غیر اموال بهای پیاپی افزایش صورت ^ مخصوصا بیرونی شوک وقوع

مردم • عموم و بانک مشتریان دستیابی سهولت اطالعات بهعدم

نقاط قوت در امر شفاف سازی

مجدانه های نهاد تالش دو سوی مرکزی از بانکاسالمی جمهوری اقتصادی امور وزارت و

. ایران سازی شفاف برای ضوابط تهیه در

مقررات نظارت جامعتهیه حوزه و در

سرمایه ها ، کفایت دارایی بندی و طبقه

پولشویی

مالی سازی شفاف بیشتر چه هر بهبود برای پیشنهاد دیدگاه نظارت مکملیداشتن و مالی شفافیت به

مالی ناظر نهادهای بیشتر هرچه تعدد قوت افزایش ضمن و آنها

مشترک اصول از پیروی

نزدیکی و مالی انطباق المللی بین نهاد مقررات با بیشتر هرچه

مالی صحنه در عملکرد گستره افزایش برای

ارائه در حسابرسی سازمان نقش به پیش از بیش توجه

اجرا قابل و عملیاتی اطالعات استانداردهای کسب و برای موثق

جامع نقش و فرهنگی عوامل به مالی اخالقتوجه امور و اقتصاد در

سپاس