28
ي ن ها ف ص ا هدي م مد ح م ر كت د ي ت ن س ب ط هاي ي گ! ژ ي اره و درب ي ن ا) ظ ح لا م و/ ن1 ول ا ح ت ر ست/ ن م حّ ر ل ه ا ل ل م ا س ب م ي حّ ر ل ا

دكتر محمد مهدي اصفهاني

  • Upload
    chynna

  • View
    99

  • Download
    5

Embed Size (px)

DESCRIPTION

بسم الله الرّحمن الرّحيم. ملاحظاتي درباره ويژگي هاي طب سنتي و سير تحول آن. دكتر محمد مهدي اصفهاني. توحيد. تكوين. تشريع. ساختار فلسفي و چارچوب رفتارپزشكي. دانش پزشكي. طب اسلامي. طب اسلامي (اصلي). قوانين ، احکام و آموزشهای اسلامی. اصول و مباني طب اسلامي. رهنمودهاي پزشكي اسلام. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: دكتر محمد مهدي اصفهاني

دكتر محمد مهدي اصفهاني

مالحظاتي درباره ويژگي هاي طب سنتي و

سير تحول آن

بسم الله حمن الّر�

حيم الّر�

Page 2: دكتر محمد مهدي اصفهاني

توحي د

تكوي ن

تشّري ع

دانش پزشكي

ساختار فلسفي چارچوب و

رفتارپزشكي

طب اسالمي

Page 3: دكتر محمد مهدي اصفهاني

طب اسالمي )اصلي(

اصول و مباني طب اسالمي

طب اسالمي

رهنمودهاي پزشكي اسالم

اجتهاد مستمر

پيشرفت هاي و دانش علمي

تجارب و دست يافتهآينده بشر پزشكي بشر هاي

تأمين , بازيابي , حفظ و ارتقاء سالمت

به مفهوم جامع آن

قوانين ، احکام و آموزشهای اسالمی

Page 4: دكتر محمد مهدي اصفهاني

طب دوران تمدن ) طب اسالمي (اسالمي

قوانين , احكام و اسالميآموزشهاي

طب سنتي ايران و

سرزمين هاي اسالمي

طب يوناني

ـ كوس ـ كنيد اسكندريه

طب ايراني

طب آريائي ـ طب اقوامايراني

مكتب جندي شاپور پزشكي مكتب

سرياني طب هندي

طب عربي

تجارب ـ نوآوريها ـ كشفيات

دانشمندان سرزمين هاي اسالمي

طب ملل مختلف

Page 5: دكتر محمد مهدي اصفهاني

نقش اسالم در رشد و شكوفائي دانش پزشكي

الف : نقش غير مستقيم

در هم شكستن نظام تأكيد بر علم آموزي طبقاتي

دانش گمشده مؤمن

شفابخشي كاري خدائي است

دانش پزشكي تهيه مقدمه و اسباب

براي تحقق اين كار خدائي است

طبابت ريشه در آموزشهاي وحي دارد ـ معجزه انبياء

تأمين سالمت يك ارزش ديني و يك خواسته اساسي در ادعيه است

پزشكي و بهداشت مقدمه الزم براي تحقق يك واجب الهي است

عمومي شدن آموزش

Page 6: دكتر محمد مهدي اصفهاني

ب : نقش مستقيم

نقش اسالم در رشد و شكوفائي دانش پزشكي

اعالم تسخير قواي زمين و آسمانها براي انسان

ارزش وجودي انسان و ضرورت حفظ حيات , سالمت و كرامت او

وجوب كفائي پزشكي ) وجوب مقدمه واجب(

ضمانت در خدمات پزشكي

دانش پيشرو ـ دقت ـ مهارت ـ رفتار

الزم مسئوالنه و پيش بيني هاي تشويق به پژوهش و اميد تمام بيماريها قابل درمان هستند

جدي به موفقيت

ارتباطات متقابل ميكروكاسموس و ماكروكاسموس ( ) انسان و كائنات

ارتباطات روح و جسم

Page 7: دكتر محمد مهدي اصفهاني

نقش اسالم در رشد و شكوفاي ب : نقش مستقيم دانش پزشكي

ويــژگي هــاي الزم و پســنديده بــراي ارائــه كننــدگان خــدمات ) ادامه(ويژگيهاي خلقي و رفتاري فردي و پزشكي :

حرفه ايتقوا و

بازآموزي خيرخواهپژوهش نوآموزيي

تعميم آموزشهاي كاربردي تالش

نظم مهارت و

حذاقتاداي امانت

جلب اعتمادبصير

توثوق

رسيدگي رفقخوب

توكرازداريل پاي بندي به مكارم و محاسن و

احكام...مفاهيم بيماري و

وظايف بيمارسالمت

رهنمودهــــــــاي نگــاه همــه ســونگر بــه انســان و مســائل او , بهداشــت و آداب تغذيــه ـــ ويژه:

ر درمـان , تقـدم درمـان ياتروژني و عوارض جانبي داروهـا, دارو درمـاني , تقـدم پيشـگيري ـب

ــر جــراحي، قــوه مــدبره , وراثت غذائي و طبيعي بر درمــان داروئي و درمــان داروئي ب

ــل كروموزومي و ــوا , عوام ــائي ق ــات زيربن ــوژي ـ ارتباط ــوزومي , كرونوبيول غير كروم

عمل آنها و صدها رهنمود استثنائي و بيسابقه بيماري زا و نحوه

Page 8: دكتر محمد مهدي اصفهاني

قوانين , احكام و اسالميآموزشهاي

طب سنتي ايران و

سرزمين هاي اسالمي

طب يوناني

ـ كوس ـ كنيد اسكندريه

طب ايراني

طب آريائي ـ طب اقوامايراني

مكتب جندي شاپور پزشكي مكتب

سرياني طب هندي

طب عربي

تجارب ـ نوآوريها ـ كشفيات

دانشمندان سرزمين هاي اسالمي

طب ملل مختلف

طب دوران تمدن ) طب اسالمي (اسالمي

Page 9: دكتر محمد مهدي اصفهاني

طب نظّري :امور طبيعيه : ) عناصر اربعه ( – كيفيات ) فاعله – منفعله(اركان

000، گانه اصلي - مزاج نوع ، جنس ، سن ، هوا ، غذا ، دوا، پوشاك9 : مزاج هاي مزاج ها

دم ، صفرا ، سودا( كيلوس كيموس ) بلغم ـاخالط :

(] آليه [ اندام ها : ) اعضاء مفرده ـ مركبه

فعل قوا : ارواح

قوا

افعال

اسباب ممرضه – اسباب صحي – اسباب متوسطه ) سته ضروريه ( :اسباب و علل

طول :دالئل و عالئم - نبض ) حركت انبساطي – حركتي انقباضي (- اجناس عشره عرض1

عمق- قاروره2 لمس- براز3

- نفث 4 حركت

رق 5 - ـع متوسطميزان سكون

ممتلي قوت - ترشحات اعضاء6

خالي محتوا - تنفس7

Page 10: دكتر محمد مهدي اصفهاني

اركان♦ آتش- گّرم و خشك ♦ آب- سّرد و

تّر ♦ ـهوا- ـگّرم و ـتّر

♦ خاك- سّرد و تّرمزاج ها) بّرآيند درهم كنش اركان(

با خارج از نوعحقيقي نوعي با هم نوع ◙ معتدل

فّردي با فّرد ديگّر فّرضي صنفي فّردي با همان فّرد

نسبت به ديگّر شخصي نسبت به خود

عضوي نسبت به اعضاء ديگّر عضوي عضوي نسبت به احوال خود در ذات

• گّرمتّر

• سّردتّر • خشك تّر

• تّر تّر • گّرم و تّر تّر ◙ غيّر معتدل

• گّرم و خشك تّر • سّرد و تّر تّر

• سّرد وخشك تّر

Page 11: دكتر محمد مهدي اصفهاني

• غذاي مطلق • غذاي دوايي

• دواي ـغذايي 1 درجه

• ـغذاي ذوالخاـصيه 2 درجه

• دواي ذوالخاـصيه ـتأثيّر خوردنيها

ـغذا و دواي ذوالخاـصيه • خوردنيـها 3 درجه

)ـغذا، دوا، ـسم( • ـسم مطـلق 4 درجه

• دواي سمي • غذاي سمي

• غذا دواي سمي • دواي مسهل

• دواي ملين

طبيعي ٭خون)گّرم و تّر(

غيّرطبيعي

طبيعي

٭صفّرا)گّرم و خشك(

غيّرطبيعي

اخالط

طبيعي

٭بلغم )سّرد و تّر(

غيّرطبيعي

طبيعي ٭سودا)سّرد و خشك(

غيّرطبيعي

Page 12: دكتر محمد مهدي اصفهاني

روش هاي درماني

كمك به قوه مدبّره :اساس درمان

)روشهاي طبيعي(:- عالج بالتدبيّر1

-اصالح عدم تعادل اخالط - ) تغذيه درماني و روشهاي مكمل ( فصد حجامت تعريق ادرار حمام ماساژ داغ كردن اسهال قي رياضت ضماد گرم زالو دودعطسه

- عالج بالدواء:2

گياهي : در مراحل مختلف درمان نوع و مقدار دارو متفاوت است .حيوانيمعدني

- عالج باليد ) جراحي(3سته ضّروريه

هوا ـمأكول و مـشروب ـحركت و ـسكون اـعراض نفـساني نوم و يقظه حبس و استفراغ

درماندرعملنحوه اصالح مزاج اصالح سيستم عمومي سپس

پرداختن به عضو

درمان به ضد روشهاي ديگر

Page 13: دكتر محمد مهدي اصفهاني

بّرخي از نوآوريها

طبقات سه گانه شرائين علي بن عباس مجوسي اهوازي : قند خون ) شيريني خون ( _ نفوذ در منافذنفيس بن عوض :

ابوسهل ) معاصّر ابن سينا( گردش خون ريوي ابن نفيس

ـسندرم فورنـيه ، روش ـجراحي ـبروك ، اـستفاده از ـكاتگوت ، محـمد بن زكّرـياي رازي:

استفاده از الكل ، استفاده از پنبه، وـجوه اـفتراق آبـله و ـسرخك ـ مـعرفي رـينيت آلرژـيك و ده ـها

مورد كوچك و بزرگ ديگر

وليس للقـياس و ال التخمين دـخل :اهميت ـبه تجّرـبه في امثال هذه المسائل، بل التعويل

فيها علي الرصد و التشريح

: مهـما ـقدرت ان تـعالج درـمان ـغذائي و دارويي

باالغذيه فال تعالج باالدويه و مهما قدرت ان تعالج باالدويه المفرده فالتعالج باالدويه المركبه

قـطع عـضو درـگير در ـسرطان ، تراكئوـتومي ، بيهوـشي ، ـسنگ : ابن ـسينا: و كما ميكّرب عامل عفونت كليه،

ان الـماء اليعفن علي ـحال البـساطه لـما يخالـطه من اجـسام ارضيه خبيثه تمتزج به، وتحدث للجمله

حركت دودي : حكيم علي گيالني ( waterbed (بستّر آبي كيفيه رديه،

آـغاز هـضم ـغذا از دـهان ، ـسپس تكمـيل هـضم ـبا ترـشحات اـبو ـسهل :

معده اي و روده اي

رشح )يا انفيلتراسيون ( : ابوالحسن طبّري

Page 14: دكتر محمد مهدي اصفهاني

رطوبت بيضيه ) دفع پروتئين( در سندرم نفروتيك : نجيب الدين سمّرقندي

ساخت و استفاده از سرنگ :عمار بن علي

گواتر و اگزو فتالمي سيداسمعيل جّرجاني :

تيوب معدي و غليظ شدن جليديه در كاتاراكت : علي بن ربن طبّري

Page 15: دكتر محمد مهدي اصفهاني

مهمتّرين اشكال داروئي متداول در طب

سنتيالف : اشكال خوراكي

معـجون ـها(Confections)

شّربت ها(Syrups)

)جوارشات )مقدمه تهيه قّرص ها در ادوار بعدي

(000قّرص ها )با استفاده از كتيّرا ، صمغ عّربي و

حبوب

)ايارجات )داروهاي مسهل

)سفوف )پودرهاي داروئي

طبيخ ها

عّرقيات

)عصارات)از تغليظ محلولهاي استخّراج شده از گياهان

)ربوب )از ميوه ها

سكنجبين ها

Page 16: دكتر محمد مهدي اصفهاني

مهمتّرين اشكال داروئي متداول در طب سنتي)ادامه(ب : اشكال با مصّرف خارجي

ادهان ضمادها طالها

)مّرهم ها ) ضمادهاي موم دارقطور)كحول ) سّرمه ها)شيافات ) بّراي درمان بيماريهاي چشميكمادات)حمول ) از طّريق ركتوم ، گاهي هم واژن)فّرزجه ) از طّريق واژن)سعوط ) قطّره هاي روغني بيني)نشوق ) پودرهاي انفيهعطوس) سنون ) گّرد دندان و لثهآبزن ها)بخورات ) بخارات ، دودها)دخان ) دوده ها) ذرور ) پودر بخصوص بّراي بيماريهاي چشم) حقن ها ) از طّريق ركتوم... خضاب ها

Page 17: دكتر محمد مهدي اصفهاني

ـبّر ـبّرمّروري ا فعاليتـهامّروري ي وزارت بهداـشت، درـمان وآـموزش پزـشكي در ي وزارت بهداـشت، درـمان وآـموزش پزـشكي در فعاليتـهزمينه داروهاي گياهيزمينه داروهاي گياهي

ـبّر ـبّرمّروري ا فعاليتـهامّروري ي وزارت بهداـشت، درـمان وآـموزش پزـشكي در ي وزارت بهداـشت، درـمان وآـموزش پزـشكي در فعاليتـه داروهاي گياهي كارشناسي شّروع فعاليت واحد زمينه داروهاي گياهيزمينه داروهاي گياهي

) بّر آن ازه گستّرد طّرح احياء گياهان دارويي و استفاده امضاء وتدوين 1360سال اساس

قانون تشكيل وزارت بهداشت، مصوب مجلس شوراي 16 ماده اهي و 1367سال اسالمي( دوين داروهـاي گـي دوين داروهـاي گيـاهي وتشـكيل شـوراي بّررسـي و ـت ّران تشـكيل شـوراي بّررسـي و ـت ّرانطـبيعي اـي ّر طـبيعي اـي ّر )ـب )ـب

اساساساس رأي كميـسيون ـقانوني رأي كميـسيون ـقانوني

رات و ضوابط توليد 13751375سال سال بازنگّري و تدوين نهايي مقّر�1377سال

ويژه سازماني آنرسمي شدن اداره داروهاي گياهي و تعيين پستهاي ( فّراوري شده وواد خام، اوليهمفّراورده هاي گياهي) اعم از امضاء تفاهم نامه بين وزارت جهاد كشاورزي و وزارت بهداشت در زمينه 1378سال

احياء و بهينه از گياهان دارويي گستّرده داروهاي گياهي و استفاده

1380سال

تعيين پست مشاور وزيّر بهداشت در طب سنتي و مكمل 1381سال

تأسيس دبيّرخانه شوراي آموزش طب سنتي و مكمل در معاونت 1383آموزشي سال

تـشكيل ـشبكه تحقيـقات گياـهان دارويي در مـعاونت تحقيـقات و فـناوري 1380سال

وزارت بهداشت

دـستور تـشكيل كميـته ـفني طب ـسنتي، گياـهان دارويي و داروـهاي گـياهي 1381سال

ـشوراي مـعاونين وزارت بهداـشت( 33) ـبر اـساس رأي جلـسه

Page 18: دكتر محمد مهدي اصفهاني

No Scientific Name Iranian Nameنام

فارسيقسمت مورد

استفاده Traditional Usageاثّر درماني

متداول

1Achillea millefolium Bumadaran بومادران Gastro- intestinal Anti spasmodic سّرشاخه گلدار ضد اسپاسم

گوارشي

2Achillea wihelmsii Bumadaran بومادران Gastro- intestinal Anti spasmodic سّرشاخه گلدار ضد اسپاسم

گوارشي

3Adiantum capillus-veneris

Par-e Syavashan پّرسياوشان

تمام قسمتهاي گياه

Anti-tussive, Expectorant ضدسّرفه ، آورخلط

4 Alhagi camelorum Taranjebin تّرنجبين Laxative مان ملين

5 Alhagi pseudoalhagi Taranjebin تّرنجبين Laxative مان ملين

6Allium sativum Sire سيّر بولب يا پياز

گياهAntihypertensive پايين آورنده

فشارخون

7Althaea officinalis Gol-e Khatmi گل ختمي وبّرگ، ريشه

گلDemulcent نّرم كننده

حنجّره و گلو

8Alyssum spp Qhoddoomeh قدومه دانه گياه Demulcent نّرم كننده

حنجّره و گلو

9 Anethum graveolens Shevid،Shebet شويد Carminative دانه گياه ضد نفخ

10 Apium graveolens Karafs كّرفس Diuretic ميوه مدر

11 Artemisia absenthium Afsantin افسنطين بّرگ و سّرشاخه گلدار

Appetizer اشتها آور

12Artemisia dracunculus

Tarkhon تّرخون بّرگ و سّرشاخه هاي

جوان

Carminative ضد نفخ

13Astragalus adscendens

Gaz-e Khansar گزخوانسار

مان Laxative ملين

14Astragalus spp Katira كتيّرا صمغ گياه Demulcent نّرم كننده

سينه

15 Berberis intermedia Zereshk زرشك ميوه گياه Cholagogue صفّراآور

داول داول فهّرـست اـسامي گياـهان دارويي مـت فهّرـست اـسامي گياـهان دارويي مـتدر طب سنتيدر طب سنتي

Page 19: دكتر محمد مهدي اصفهاني

داول در طب ان دارويي مـت داول در طب فهّرـست اـسامي گياـه ان دارويي مـت فهّرـست اـسامي گياـه16)ادامه()ادامه(سنتيسنتي Bunium persicum Zireh-e irani زيّره كوهي ميوه Carminative ضدنفخ

17 Calendula officinalis Gol-e Hamisheh Bahar گل هميشه بهار كاپيتولهاي گياه Topical Anti-inflammatory ضد التهاب موضعي

18 Cassia angustifolia Barg-e Sena بّرگ سنا Stimulant laxative بّرگ ملين محّرك

19 Cassia fistula Folus فلوس ميوه Laxative-Purgative ملين - مسهل

20 Cerasus avium Dom-e Gilas دم گيالس دم ميوه هاي گيالس

Diuretic مدر

21 Cichorium intybus Kasni كاسني ريشه،گاهي بّرگ و سايّر قسمتها

Diuretic, Cholagogue مدر، صفّراآور

22 Cinnamomum zeylanicum Darchin دارچين ساقه گياه Carminative ضدنفخ

23 Citrus aurantium Bahar-Narenj بهارنارنج Mild sedative گلها آرامبخش ماليم

24 Cordia myxa Sepestan سپستان Demulcent ميوه نّرم كننده سينه

25 Coriandrum sativum Tokhm-e Geshniz تخم گشنيز ميوه Carminative ضدنفخ

26 Cotoneaster numularia Shirkhesht شيّرخشت Mild laxative مان ملين ماليم

27 Cucurbita pepo kadu tokhm kaghaziكدوي تخم

كاغذي دانه Antiprostatitكمك در درمان التهاب

پّروستات

28 Cuminum cyminum Zireh-e Sabz زيّره سبز ميوه Carminative ضدنفخ

29 Cydonia oblonga Behdaneh به دانه Demulcent نّرم كننده سينه

30 Cynara scolymus Artisho آرتيشو، كنگّرفّرنگي

بّرگ Cholagogue صفّراآور

31 Dracocephalum moldavica Baderashkbouye بادرشبويه سّرشاخه Diuretic, Carminative مدر، ضدنفخ

32 Echinaceae purpurea Sarkhargol سّرخارگل اندامهاي هوايي Immunosupportكمك در تقويت سيستم

ايمني بدن

33 Echinops pungens Shekartigal شكّر تيغال مان Mild laxative ملين ماليم

34 Echium amoenum Gol-e gavzaban گل گاوزبان گلها Diaphoretic معّرق

35 Elaeagnus angustifolia Senged سنجد ميوه Astringent قابض

36 Elletaria cardamomum Hel هل ميوه و دانه Carminative ضدنفخ

37 Equisetum arvensis Dom-e Asb دم اسب ساقه هاي نازا Diuretic مدر

38 Eucalyptus spp Eucalyptus اوكاليپتوس بّرگ Respiratory antiseptic ضد عفوني كننده مجاري تنفسي

39 Ferula assa-foetida Anquzeh انغوزه اولئو گم رزين Gastro-intestinal antispasmodic ضد اسپاسم گوارشي

Page 20: دكتر محمد مهدي اصفهاني

فهّرســـت اســـامي گياهـــان دارويي متـــداول در طب فهّرســـت اســـامي گياهـــان دارويي متـــداول در طب 40)ادامه()ادامه(سنتيسنتي Foeniculum vulgare Razyaneh رازيانه ميوه Carminative ضدنفخ

41 Fumaria parviflora Shatareh شاهتّره اندامهاي هوايي

Cholagogue صفّراآور

42 Fumaria vaillantii Shatareh شاهتّره اندامهاي هوايي

Cholagogue صفّراآور

43Glycyrrhiza glabra Shirinbayan شيّرين

بيانريشه و ريزوم Gastro-intestinal

antiinflammatoryضد التهاب

گوارشي

44 Heracleum persicum Golpar گلپّر ميوه Carminative ضدنفخ

45 Humulus lupulus Razak رازك گلهاي ماده و ميوه

Sedative آرامبخش

46Hypericum perforatum Alaf-e Chay علف

چاي،گل راعي

گلها Antidepressant ضد افسّردگي

47 Hyssopus angustifolia Zufa زوفا سّرشاخه گلدار Expectorant, Antitussive خلط آور، ضدسّرفه

48 Hyssopus officinalis Zufa زوفا سّرشاخه گلدار Expectorant, Antitussive خلط آور، ضدسّرفه

49 Laurus nobilis Barg-e Bu بّرگ بو بّرگ Diuretic مدر

50 Lavandula angustifolia Ostokhodous اسطوخدوس

سّرشاخه Sedative آرامبخش

51 Lavandula officinale Ostokhodous اسطوخدوس

سّرشاخه Sedative آرامبخش

52 Lawsonia inermis Hana حنا بّرگ Topical Antifungal ضد قارچ موضعي

53 Linum usitissimum Tokhm-e-katan تخم كتان دانه Laxative ملين

54 Malva silvestris Panirak پنيّرك گلها Demulcent نّرم كننده سينه

55 Matricaria chamomilla Babuneh بابونه سّرشاخه هاي گلدار

Gastero-intestinal Antispasmodic & Antiinflammatory

ضد اسپاسم و ضد التهاب گوارشي

56 Melissa officinalis Baderanjbouye بادرنجبويه

Sedative سّرشاخه آرامبخش

57 Mentha spp Na-na نعنا بّرگ Carminative ضدنفخ

58 Myrtus communis Barg-e Murd بّرگ مورد بّرگ Inhaler بخور)ضدعفوني كننده (مجاري تنفسي

59Nardostachys jatamansii

Sonboletib Hendi

سنبل الطيب

هندي

ريزوم Sedative آرامبخش

60 Nigella sativa Syah-daneh سياه دانه دانه Carminative ضدنفخ

Page 21: دكتر محمد مهدي اصفهاني

فهّرســـت اســـامي گياهـــان دارويي متـــداول در طب فهّرســـت اســـامي گياهـــان دارويي متـــداول در طب 61)ادامه()ادامه(سنتيسنتي Ocimum basilicum Tokhm-e Reyhan تخم ريحان دانه Demulcent نّرم كننده سينه

62Origanum vulgare Marzanjush مّرزنجوش بّرگ و سّرشاخه

هاي گلدارSedative, Carminative آرامبخش، ضد نفخ

63Passiflora incarnata Gol-e Saati گل ساعتي سّرشاخه هاي

گياهيSedative آرامبخش

64 Pimpinella anisum Anisun انيسون ميوه Expectorant, Carminative خلط آور، ضدنفخ

65 Plantago major Barhang بارهنگ دانه   كمك در درمان اسهال

66 Plantago ovata Esfarzeh اسفّرزه دانه Laxative ملين

67 Plantago psyllium Esfarzeh اسفّرزه دانه Laxative ملين

68 Polygonum bistorta Angebar انجبار ريزوم و ريشه Mild anti-noninfective diarrhia ضد اسهال غيّرعفوني ماليم

69 Portulaca oleracea Khorfeh خّرفه Demulcent دانه نّرم كننده سينه

70Punica granatum var.pleniflora Golnar گلنار Mouth astringent& Antiseptic گل قابض، ضدعفوني كننده

موضعي دهان

71 Quercus libani Mazuj مازوج گال Gastro-intestinal Astringent قابض گوارشي

72 Rosa damascena Gol-e Mohammadi گل محمدي Laxative, Carminative گل ملين، ضدنفخ

73 Rosmarinus officinalis Rosmari رزماري بّرگ Carminative ضدنفخ

74 Salix aegyptica Bid-e Meshk بيدمشك گل آذين نّر Sedative آرامبخش

75 Salix spp. Bid-Khesht بيدخشت Laxative مان ملين

76Salvia officinalis Maryam-goli مّريم گلي بّرگ Carminative, Gastro-intestinal

antispasmodicآنتي اسپاسموديك گوارشي،

ضدنفخ

77Salvia sclarea Maryam-goli مّرنوك بّرگ Carminative, Gastro-intestinal

antispasmodicآنتي اسپاسموديك گوارشي،

ضدنفخ

78 Satureia hortensis Marzeh مّرزه دانه گياه Expectorant, Demulcent نّرم كننده سينه، خلط آور

79 Satureia hortensis Marzeh مّرزه بّرگ Carminative ضدنفخ

80 Sesamum indicum Konjed كنجد Demulcent دانه نّرم كننده سينه

81Silybum marianum Kharmaryam خارمّريم ميوه Collagogue

كمك در درمان مسموميت هاي كبدي

82Sisymbrium sophia Khakshir خاكشي ايّران دانه به صورت

جوشاندهMild laxative ملين ماليم

83Terminalia chebula Halileleh Siyah هليله سياه-

زرد-كابليميوه Antin noninfective diarrhea ضداسهال غيّرعفوني

84 Teucrium polium Maryam-Nokhodi مّريم نخودي   Appetizer اشتهاآور

Page 22: دكتر محمد مهدي اصفهاني

85Thymus spp Avishan آويشن سرشاخه هاي

گياهExpectorant خلط آور

86 Tilia begonifolia Zirfun زيرفون، نمدار

گلها Carminative, Sedative ضدنفخ، آرامبخش

87Trachyspermum copticum

Zenian زنيان Carminative ميوه ضدنفخ

88 Tribulus terrestris Khar Khasak خارخاسك ميوه Diuretic مدر

89Trigonella foenum-graecum

Tokhm-e Shanbelileh

تخم شنبليله

ميوه وبرگ Hypoglycaemic پايين آورنده قند خون

90 Urtica dioica Gazaneh گزنه برگ وريشه يا ريزوم گياه

Mild antiprostatitis كاهنده التهاب پروستات

91 Valeriana officinalis Sonboletib سنبل الطيب

ريزوم يا ريشه Sedative تسكين دهنده اعصاب

92 Viola odorata Gol-e Banafsheh گل بنفشه گل Demulcent نرم كننده سينه

93 Zataria multiflora Avishan-e Shirazi

آويشن شيرازي

سرشاخه Expectorant خلط آور

94 Zea mays Kakol-e Zorrat كاكل ذرت خامه هاي تخمدان گياه

Diuretic مدر

95 Zhumeria majdae Mur-e Khosh مور خوش ميوه Carminative ضدنفخ

96 Zingiber officinale Zanjebil زنجبيل ريزوم Carminative, Antiemetic ضدنفخ، ضدتهوع

97Ziziphora clinopodioides

Moshk Taramoshk

مشك طرامشك

برگ Expectorant خلط آور

98 Ziziphora tenuior Kakoti كاكوتي برگ Carminative ضدنفخ

99 Ziziphus vulgaris Annab عناب ميوه Demulcent نرم كننده سينه

فهّرست اسامي گياهان دارويي متداول در طب فهّرست اسامي گياهان دارويي متداول در طب )ادامه()ادامه(سنتيسنتي

Page 23: دكتر محمد مهدي اصفهاني

تقسيم بندي داروهاي گياهي موجود در داروخانه بّر اساس مورد تقسيم بندي داروهاي گياهي موجود در داروخانه بّر اساس مورد مصّرفمصّرف

پايين آورنده فشارخون ملين ضد التهاب و اسپاسم گوارشي

ضد نفخ

آليكومآليوم-اساولئاكّراتكّراتاگوس

گارلتگارليك

گارلي كپگارسين

نابّرپسيليوم

پسيليوم موسيلوئيدسناگلسنامد

سنالين5/7سنالين

سي-الكسالگزاريسين

موسيليومهّربي الكسسامي الكسلوبّري تيدي

د-رگليسرگليس معطّر

گاستّرودينشيّرينوش

بابونهماتّريكا

گاستّروليت

رازينكارامين

كارواي ميكسچّركارميناتيف

كارمينتگّريپ واتّرماسومينت

منتازينمنتا

ديل سانسوپّرمينت گل گّريپ

كاهنده قند خون ضد التهاب مخاط گلو كاهنده چّربي خونودهان

ضد ميگّرن

آنتي ديابتيك آنتوم)قّرص وگّرانول( آلتادينليكوفار

آنتي ميگّرن تانا ميگّرن

دهانشويه تسكين عالئم سّرما خوردگي ضدسّرفه،خلط آور ضد التهاب پوستي

پّرسيكاسينامول

بابونهماتّريكا

كامي سل

محلول اكاليپتوسپودر اكاليپتوس

فيتوكلدمنتول مايع

بخور طبي دينهماتّريكابابونه

كامي سل

تيميانبّرونكوتيدي

توسيوينتيمكستيم آرتاتوسيانتوسيگل

انوكسولونكاالندوال

كاميل

ضد ويّروس موضعي دافع سنگ كليه زياد كننده تّرشح شيّر مادر

مدر

ميّرتوپلكسمليسان

سنكل شيّرافزا ديورتيك

Page 24: دكتر محمد مهدي اصفهاني

ضد قارچ موضعي ضدالتهاب پّروستات كمك در درمان اسهال آرامبخش

منتاژل پّروستاتاناورتان

اورتيدينپيجيوم آفّريكانوم

پالنتاژللومكس

آلتيبپاسي پيسدامينوالّريك

والي فلوروالّرين

هايپيّراننوراگل

پّرفوران

آفّروديزياك پيشگيّري از بيماري مسافّرت رفع اختالالت قاعدگيو يائسگي

ضد درد موضعي

آفّروديت )قطّره و قّرص( جن جي تونزينتوما

ويتاگنوس رزماري

رفع عالئم اختالل ارگانيك مغزي

درمان درد و عالئم ديسمنوره

مقوي، اشتهاآور ضدآفت

جينكوتيدي فنلين جنّرال تونيك ميّرتكسايّرالوكس

محّرك تّرشح صفّرا محّرك سيستم ايمني نّرم كننده موم گوش

سينابايل اكي هّرب ايّرگل

تقـسيم بـندي داروـهاي گـياهي موـجود در داروخاـنه ـبّر تقـسيم بـندي داروـهاي گـياهي موـجود در داروخاـنه ـبّر اساس مورد مصّرفاساس مورد مصّرف

Page 25: دكتر محمد مهدي اصفهاني

بّرخي داروهاي گياهي رسمي ايّران

Page 26: دكتر محمد مهدي اصفهاني

بّرخي داروهاي گياهي رسمي ايّران

Page 27: دكتر محمد مهدي اصفهاني

(1381جلد اول فارماكوپه گياهي ايّران )

]جلد دوم فارماكوپه گياهي ايّران )در دست تدوين([

Page 28: دكتر محمد مهدي اصفهاني

یم ح� حم�نِ الّر� الّر� الله بسم

ب�ين� … م� ك�ت�ب� و� ن�ور� الل�ه� م�ن� اء�كم ج� د� ق���(15 )

ب�ل� س� ن�ه� ر�ضو� م�نِ ات�ب�ع� الل�ه� به� د�ى ي�ه�و� …) ل�م ( 16ال�س�

، الکّریم المائده القّران سورة

In The Name of God The Beneficent, The Merciful

…There has come to you from God, a light and a book

manifest )15( Whereby God guides whosoever follows his

good pleasure in the ways of safety… )16( Holy Quran, Sura Al-Maedeh