عوامل موثر بر مرحله پیش از آنالیز

آنالیز پیشاز مرحله بر موثر عوامل

آنالیز؟ پیشاز خطاهای میزان

پره‌آناليتيكال خطاهاي

بررسی سال Chawlaنتیجه از همكارانش� تا 2008وپره‌آناليتكال 2009 خطاهاي مورد در سال يك� مدت به ‌،

: سرپايي و بستري بيماران دربيماران در پره‌آنالیتي�ك خطاي مهم‌ترين% 1.9ميزان و

همولي�ز ) آ�ن . 1.1عل�ت ميزان%( سرپايي بيماران در بودپره‌آنالیتي�ك كفايت% 1.2خطاي عدم عل�ت ب�ه بيشت�ر و

بود .نمونه

: از عبارتند پره‌آنالتي�ك خطاهاي عل�ل س�اير از برخ�يدرخواست ديگ��ر، بيمار براي آزماي��ش� درخواس��تانتخاب بيمار، اشتباه هويت تعيي�ن نادرس�ت، آزماي�ش. ظرف نامناسب برچسب و نمونه براي نامناسب ظرف

شامل پره‌آناليتيكال خطاهاي از پيشگيري جامع 5برنامه: مي‌باشد مرحله

شفافروش‌ها كردن مكتوبدرماني افزايشآموزشپرسنل

اتوماسيون از بهره‌گيريكيفيت پايششاخص‌هاي

و آزمايشگاه و بخش‌ها بين ارتباط توسعهبخش‌ها بين همكاري?

Laboratory errorA defect occurring at any part of the

laboratory cycle, from ordering tests to reporting results and appropriately

interpreting and reacting to these

ISO/PDTS 22367

Types of Collection Errors• Inappropriate test request• Order entry errors• Patient Identification• Phlebotomy Technique• Test Collection Procedures• Sample volume • Mislabeling of specimen• Mixing problems/Clots• Wrong tubes/Wrong anticoagulant• Hemolysis/Lipemia/Icteric• Hemoconcentration• Exposure to light/extreme tempratures (Evaporation)• Improperly timed specimens/delayed delivery to laboratory• Patient factors: Physiological variables/Pathological states• Specimen Transport• Specimen Processing

ب?ی?م?ا?ر ف?ر?د? م?ت?غ?ی?ر?ه?ا?ی? ( ژنتيكي خاص هاي مورفيسم پلي با بيماران ژنتیکی متابوليسم VKORC1, CYP2C9معیارهای� كه

.) نمایند دریافت وارفارین از کمتری دوز باید دهند، كاهشمي را وارفاريننژادجنسسن) آهنگ ) زیست بیوریتم جغرافیایی شرایطتغذیه دخانیات استعمالچاقی بدن قرارگیری وضعیت فیزیکی فعالیت) حاملگی ) ای دوره غیر تغییرات) قهوه ) چای، کننده تحریک مواد ( از قبل س�اعت ی�ک از زودت�ر شود، انجام خونگیری ه�ا آ�ن روی بر اس�ت قرار ک�ه افرادی خواب

) نکنند ترک را خود بستر خونگیریاسترس فصلی تغییرات دارو مصرف یا و تزریق

Sources of Error Variable

At birth the levels of the vitamin K dependent clotting factors are reduced and only reach adult

values at approximately six months of age .Age

Other physiological states such as pregnancy affect components of the haemostatic pathway, in this case a rise in the levels of factor VIII, Von Willebrand Factor, fibrinogen, a fall in protein S and often a mild fall in platelet count.

Physiological variation

When blood specimens cool from body temperature to room temperature, cryoglobulins aggregate and may be falsely identified as platelets and/or WBCs by the haematology analyser.

Cryoglobulins

Platelet clumping is a phenomenon occurring due to EDTA dependent antibodies against platelet surface glycoproteins and may result in a falsely low platelet count. Collection of samples for platelet counting into sodium citrate can sometimes eliminate this.

Platelet Clumping due to EDTA

High levels of bilirubin or lipids may result in turbid plasma which can interfere the with optical density measurements used to determine end points of some tests.

Elevated bilirubin or lipid concentration

Approximate Hemoglobin Concentration (mg/dL)

Changes in Serum Concentration (or Activities) of selected Constituents due to lysis of Erythrocyts (CBC)

Change of concentration (or activity) in serum after lysis of 1%

RBC, assuming a hematocrit of 0.50 (%)

Ratio of concentration (or activity ) in RBC to concentration (or

activity) in serum

Constituent

+ 272.0 160:1 Lactate dehydrogenase

+220.0 40:1 Aspartate amniotransferase (AST)

+ 24.4 23:1 Potassium

+ 55.0 6.7:1 Alanine aminotransferase (ALT)

- 5.0 0.82:1 Glucose

+ 9.1 0.78:1 Inorganic phosphate

- 1.0 0.11:1 Sodium

+ 2.9 0.10:1 Calcium

Haemolysis

upper „reference limit“ for free Hbplasma 20 mg/lserum 50 mg/l

Visible haemolysis after centrifugationfree Hb > 300 mg/l

)approximately 0.5% of Ery are lysed(

Haemolysis

The most common reasons of the wrong samples

Frequency40 – 70% of all rejected samples(5-times more than any other reason)

Haemolysis according department

Lippi G, CCLM 47: 616, 2009

Haemolysisincreased concentration/activity:

AST, ALT, CK, LDH, lipasecreatinine, urea, Fe, Mg, P, K

decreased concentration/activity: ALP, GGT

Alb, bilirubin, Cl, Na

Special care: newborn bilirubin!!

Changes in composition of serum with menopause %Increase Constituent

12 Alanine aminotransferase2 Albumin

25 Alkaline phosphatase4 Apolipoprotein A-111 Aspartate aminotransferase10 Cholesterol2 Glucose

10 Phosphate8 Phospholipids

1.5 Sodium0.7 Total protein10 Uric acid

Example of Empirical Criteria for Patient Test Result Agreement between Repeated Assay; and for Agreement for a single Patient Sample Measured on Multiple

Instruments (for Selected Chemistry Analytes)

Acceptance criteria(difference between results)

Analyte

0.4 g/ dL Albumin10 U/L or 10%* ALP10 U/L or 10%* ALT15U/L or 10% Amylase10 U/L or 10%* AST0.3 mg/dL or 10%* Bilirubin, total0.5 mg/ dL Calcium, total4mmol/L Chloride5% Cholesterol10 U/L or 10% CK4 mmol/L CO2

0.2 mg/ dL or 10%* Creatinine10 U/L or 10% GGT6mg/ dL or 5%* Glucose10µg/ dL or 10% Iron0.32 mmol/L Lactate10 U/L or 10% LD0.3 mg/ dL Magnesium0.4 mg/ dL Phosphorus0.3 mmol/L Potassium0.4 g/dL Total Protein 4 mmol/L Sodium10% Triglycerides3 mg/ dL or 10%* Urea nitrogen (BUN)0.4 mg/dL Uric acid

ا?ن?ج?ا?م? ب?ر?ا?ی? ن?ا?م?ن?ا?س?ب? ز?م?ا?ن?ه?ا آ?ز?م?ا?ی?ش?

: کلسترول برای مثال عنوان به : تا روز بین %8تغییرات :) تا ) روز به روز روزانه %15تغییرات : تا خوابیده حالت کاهش% 15در مدت ب�ه اس�ت ممک�ن حاد قلب�ی س�کته تا 6- 8در % 50هفت�ه

. باشیم داشته کلسترول کاهش. : است باالتر کلسترول سطح زمستان در فصلی تغیرات ،کلسترول .3- 4سطح شود گیری اندازه زایمان از پس ماه استروژن س�طح ک�ه هنگام�ی قاعدگ�ی، س�یکل ط�ی در

. است پایین کلسترول سطح باالست، باکتریایی حاد های عفونت تروما، استرس، حاد، بیماری در

قلب�ی، س�کته و وزن�ی تغییرات ویروس�ی، سطح 8و بع�د، هفت�هکلسترول

. شود گیری اندازه

آناليز و جهتكشت ادرار نمونه جمع‌آوري

ك�ه اس�ت ص�بح اول ادرار نمون�ه ادرار نمون�ه حداقل بهتري�نمانده 8 مثان?ه در اين س?اعت غي�ر در اس�ت،‌ شده تغلي�ظ و

كشت و آنالي�ز جه�ت راندوم ادرار نمون�ه از مي‌توان ص�ورت. نمود استفاده

،شود انجام ادرار كشت آزماي�ش باي�د ك�ه مواردي درمصرف آنتي‌بيوتي?ك نباي?د قب?ل روز س?ه از حداق?ل

باش?د نيست) شده مقدور مورد اي�ن رعاي�ت ك�ه مواردي دربيمار توسط دارو مص�رف آزماي�ش درخواس�ت برگ�ه در باي�د

.) شود قيد ادرار كشت نمونه از( UC)براي ،Urine bottle مصرف يكبار

( ادرار آناليز نمون�ه براي و شود اس�تفاده شده ( UAس�ترون. نيست الزامي بودن سترون و باشد تميز ظرف بايستي

) ادامه ) آناليز و جهتكشت ادرار نمونه جمع‌آوريآناليز و كش?ت جه?ت نياز مورد ادرار نمون?ه حج?م 10حداق?ل

. مي‌باشد سي‌سيرا تناسلي ادراري ناحي�ه باي�د نمونه‌گيري از قب�ل بانوانو آبكشي از پ�س و داده شس�تشو ص�ابون و آ�ب ب�ا ً كامال . در بريزند دور نيز را خود ادرار اول قس�مت كردن، خش�كدر و است كاف�ي تنه�ا آ�ب ب�ا آل�ت شس�تشوي آقايان مورد

. شود جمع‌آوري ادرار مياني قسمت بايد هم آقايانادرار كيسه س�ال دو زي�ر كودكان و نوزادان Urine)براي

bag )از بيشت�ر باشد 45نباي�د متص�ل ادرار مجراي ب�ه دقيق�هحداقل .10و شود جمع‌آوري ادرار نمونه سي‌سي

كمترين در و نموده خودداري بخ�ش در نمون�ه نگهداري از. شود ارسال آزمايشگاه به ممكن زمان

ادرار نمونه ساعته 24جمع‌آوريادرار جمع‌آوري ادرار 24براي اولين باي��د بيمار س��اعته

مدت ب�ه آ�ن از بع�د و ريخت�ه دور را در 24ص�بحگاهي ساعتادرار جمع‌آوري مخص�وص را 24ظرف خود ادرار ساعته،‌

. بعد روز ص�بح ادرار نمون�ه آخري�ن باي�د بيمار نمايد جمع‌آوريمربوطه ظرف در شدن بيدار از بع�د بالفاص�له ني�ز را خود

بريزد.

ادرار نمون�ه انتقال و جمع‌آوري زمان مدت ظرف 24در ساعته،حرارت درج�ه خن�ك،‌ جاي يخچال ) 2- 8در دماي سانتي‌گراد درج�ه

. شود( نگهداريمواد حاوي شده گرفته نظ�ر در ظرف ك�ه مواردي در ً حتما. نمايد ادرار ظرف داخل به ً مستقيما نبايد بيمار است نگهدارنده

كشتخون بدون و ً مستقيما را خون نمونه‌گيري از پ��سكه خون كش�ت شيش�ه درون ب�ه س�وزن تعوي�ض

الك�ل ب�ا ً قبال آ�ن پالس�تيكي عفوني% 70درپوش ض�دبه را شيش�ه و كرده تلقي�ح اس�ت شده خش�ك وانعقاد ضد ماده ب�ا خون ت�ا دهي�د تكان ماليم�ت

. شود مخلوطکشت، شیش�ه درون ب�ه خون نمون�ه ریخت�ن از پ�سبا کام�ل طور ب�ه خون ت�ا داده تکان آرام�ی ب�ه را آ�نترکیب س�ولفونات انتول پل�ی س�دیم انعقاد ض�د

شود.

) ادامه ) خون كشت: گيرد قرار توجه مورد مي‌بايست كه نكاتي

تاريخ، بيمار، پذيرش شماره بيمار، خانوادگ�ي نام و نام حاوي نمون�ه برچس�ب. باشد نمونه‌گيري نوبت و ساعت

خون كشت بطري برچس�ب روي مندرج پذيرش شماره و خانوادگ�ي نام و نام. شود داده مطابقت بيمار هويت و آزمايش درخواست برگه با

آزمايش درخواس�ت برگ�ه روي بايس�ت نمونه‌گي�ر فرد امضاء و خانوادگ�ي نام. شود ثبت

تهيه مي‌گيرد ص�ورت تزري�ق آ�ن در ك�ه دس�تي از ي�ا و س�رم س�ت از نمون�هنشود.

ظرف حداكثر و داد قرار يخچال در نبايد را حرارت 2 – 4نمونه در RTساعت. ) شود) ارسال آزمايشگاه به اتاق دماي

) ( مصرف آنتي‌بيوتي�ك آزماي�ش انجام در مؤث�ر داروي بيمار ك�ه ص�ورتي در. شود قيد آزمايش درخواست برگه در بايد مي‌كند

كشت محيط به خون نسبت بايست 5به 1بهترين بزرگسال افراد در و استحداق�ل نوب�ت ه�ر و ) 10در خون كشت ظرف نوع شود گرفت�ه خون س�ي‌سي

.) گيرد قرار نظر مد آن، روي بر شده قيد نياز مورد خون ميزان

) ادامه ) خون كشت

) ادامه ) خون كشتخونگيري زمان و تعداد

: حاد درمان، تب شروع از از 2قبل در 2نمونه .10رگ شود گرفته دقيقه : حاد غير درمان، بيماري شروع از طي 2 – 3 قبل جداگانه رگ‌هاي از 24نمونه

. از كمتر نبايد نمونه‌ها بين فاصله شود گرفته .3ساعت باشد ساعت : حاد درمان، اندوكاردي?ت شروع از از 3قب�ل يك 3نمون�ه مدت در جداگان�ه رگ

. شود گرفته ساعت دو تا : حاد تح?ت حداق�ل 3اندوكاردي?ت زمان�ي فاص�له ب�ا رگ س�ه از ساعت 1نمون�ه

. 24ط�ي از بع�د كش�ت اگ�ر شود گرفت�ه بود، 24س�اعت منف�ي نمونه 2 – 3س�اعت. شود گرفته روش همين با ديگر

: درمان تح?ت و 2اندوكاردي?ت اول روز در در 3نمون�ه متوالي 3نمون�ه روز. شود گرفته

: درمان تح?ت اندوكاردي?ت در 6غي?ر . 48نمون�ه شود گرفته باي�د س�اعت. شود انجام آنتي‌بيوتيك بعدي دوز شروع از قبل بايد نمونه‌گيري

: ناشناخت?ه منش?أ ب?ا زماني 2 – 3ت?ب فاص�له ب�ا مختل�ف قس�مت‌هاي از نمون�هط�ي و س�اعت ي�ك . 24حداق�ل كشت بودن منف�ي ص�ورت در شود گرفت�ه س�اعت

مدت .2 -3ساعت، 24 – 48در شد خواهد گرفته ديگر نمونه

کشتخون در نمونه حجم حداق�ل خون کش�ت نوب�ت ه�ر در بزرگس�االن سی 10در س�ی

. باشد می از کمت�ر کودکان س�ال 10در ه�ر ازای ب�ه سی 1س�ال، س�ی

. شود می توصیههر) ازای می 1به تلقیح کشت محیط به که خون سی سی

سازی، جدا احتمال (3.2شود، یابد% می افزایش به اس�ت، شده توج�ه س�ن کنار در نی�ز وزن�ی معیار ب�ه اخیرا

اوزان جه�ت ک�ه - 90طوری حداق�ل 120 سی 15کیلوگرمباالی اوزان برای و حجم 120س�ی حداق�ل نی�ز 20کیلوگرم

. شود می توصیه خون کشت نوبت هر برای سی سی

) ادامه ) خون كشت

- نخاعی مغزی مایع

حجم حداق�ل ب�ه هرکدام ه�ا نمون�ه اس�ت الزمدار ml 3-1تقریب�ی درپیچ اس�تریل tلول�ۀ س�ه در

های آزمایش انجام برای و شود آوری جم�ع: شامل شوند ارسال آزمایشگاه به مربوط

شمارۀ بیوشیمیایی : 1لول�ۀ های آزمای�ش مخص�وصشمارۀ میکروب : 2لول�ۀ های آزمایش مخص�وص

شناسی شمارۀ سلولی : 3لولۀ بررسی جهت

) ( - ادامه نخاعی مغزی مایع

ک�ه از CSFدرص�ورتی کمتر مقدار ب�ه 1ارس�الیجلوگیری جهت باش�د، لول�ه ی�ک در فق�ط و س�ی س�یشناسی میکروب آزمای�ش ابتدا نمون�ه، آلودگ�ی از . آزمایشهای جهت نمون�ه tبقی�ۀ س�پس آید عم�ل ب�ه

. گردد ارسال سلولی بررسی و بیوشیمیایی

کاری گردش زمان حداکثر ک�ه اس�ت ذک�ر ب�ه الزم ) ( اتاق حرارت در ساعت ی�ک از بی�ش نبای�د شده، یاد

باشد.

بیوتیک آنت�ی ب�ا درمان از قب�ل بایس�تی نخاع مای�ع آوری جم�ع

باشد

نخاع مای�ع نمون�ه آوری جم�ع برای آ�ل ایده سی 4-3حج�م

قبول قابل حجم حداقل و .1سی باشد می سی سی

،باشد نخاع مای�ع در توبرکولوزی�س جس�تجوی هدف اگ�ر

. 10حداقل است ضروری نخاع مایع سی سی


ضروری نکات

1 -CSF برای اورژانس آزمای�ش ی�ک عنوان ب�ه زمان ه�ر در. شو�د می تلقی آزمایش انجام

شدید- 2 نور و زیاد حرارت یخچال، در نمون�ه قراردادن از. شود اجتناب

3 -ً اکیدا ها لول�ه س�ر بس�تن جه�ت پنب�ه، بردن کار ب�ه از. شود خودداری

4. شو�د- استفاده مناسب ای جالوله از ها لو�له انتقال برایآزمایشگاه- 5 به پرس�تار ی�ا پزش�ک تو�س�ط نمون�ه اس�ت الزم

. شود منتقل


Stoolآزمایش

: آوری جمع زمان روز هر در ه�ا یاخت�ه تک ویژه ب�ه ه�ا ارگانیس�م از بس�یاری

در و شوند نم�ی ظاه�ر مدفوع در یکس�ان تعداد ب�هیک 3مجموع، جه�ت نمون�ه تعداد حداق�ل عنوان ب�ه نمون�ه

. شود می تلقی آزمایشمناسب3 از کمت�ر فاص�له در بای�د آوری 10نمون�ه جمع روز

شوند. بای�د ها 24حداق�ل نمون�ه گیری نمون�ه زمان بی�ن س�اعت

. باشد فاصله. باشد نمی مناسب روز یک در متعدد های نمونه گرفتن

: بیمار شرایط. باشد داشته بیوتیک آنتی مصرف نباید بیمار روده نرمال فلور روی تتراسایکلین ویژ�ه ب�ه ه�ا بیوتی�ک آنت�ی

تغذیه ه�ا باکتری ای�ن از ک�ه را های�ی انگ�ل رش�د و گذاشت�ه تاثی�رها آ�ن مشاهده شان�س اس�ت ممک�ن و داده کاه�ش کنن�د، م�ی

. دهد کاهش را باید مدفوع آزمای�ش بیوتی�ک، آنت�ی مص�رف ص�ورت 2-3در

. شود انجام دارو، مصرف قطع از پس هفته شدن پاک جهت بای�د بیس�موت و باری�م مص�رف ص�ورت در

ها، آن .7- 10اثرات انداخت تعویق به را آزمایش روز روغن اس�ید، آنت�ی کائولی�ن، مانن�د موادی مص�رف عدم از

. نمود حاصل اطمینان باید اسهال ضد و معدنی های

ادامه(Stool( آزمایش

: گیری نمونه شرایط. نشود آلوده خاک یا و آب ادرار، با مدفوع نمونه

pH می ه�ا تروفوزوئی�ت رفت�ن بی�ن از موج�ب ادرار اس�یدیشود.


‌)خون‌مخفی(:OBتست‌تس�ت‌ ای�ن‌ انجام‌ مصرف‌72جه�ت‌ از‌ قب�ل‌ س�اعت‌ ‌

س�بزیجات‌خام‌،گوش�ت‌قرم�ز‌و‌جگ�ر،‌قارچ،‌ترب‌کوهی،‌و‌ داروهای‌ضدالتهابی‌ انگور،‌ موز،‌ مث�ل‌ ه�ا‌ میوه‌ بعض�ی‌

‌پر�هیز‌شود.Cویتامین‌از‌ورود‌خون‌از‌منشا‌دهان‌مثال‌به‌دنبال‌مسواک‌زدن‌ویا‌

مخلوط‌شدن‌مدفوع‌با‌خون‌قاعدگی‌اجتناب‌شود.


کراسمچ برای نمونه تهیه

نمونه بای�د دارد، نیاز قرم�ز گلبول مجدد تزری�ق ب�ه بیمار اگ�رارسال خون بان�ک ب�ه م�چ کراس آزمای�ش برای وی جدیدِ خون

در. بیمار ک�ه زمان�ی ویژ�ه ب�ه ام�ر ای�ن اخیر 24گردد س�اعت . مدت دارد بیشتری اهمیت نموده، دریاف�ت قرم�ز گلبولسیستم تحری�ک اث�ر در قرم�ز گلبول تزری�ق از پ�س کوتاه�ی . به شوند م�ی ظاه�ر قرم�ز گلبول علی�ه های بادی آنت�ی ایمن�ی،سازگاری از اطمینان برای ب�یمار جدیدِ خون ن�مون�ه دلی�ل همی�ن

باشد . می ضروری ، تزریق برای شده گرفته نظر در خوِن

) ادامه ) کراسمچ برای نمونه تهیه

هورمون‌شناسی.I.نمونه‌در‌لوله‌نو‌)غیر‌اسید‌واش(‌گرفته‌شود.II.نمونه‌جداگانه‌جهت‌هورمون‌فرستاده‌شود.IIIسی‌سی‌باشد.3حجم‌نمونه‌حداقل‌.IV.نمونه‌ها‌در‌شرایط‌ناشتایی‌گرفته‌شود.V.نمونه‌همولیز‌نباشد.VIصبح‌10نمونه‌های‌هورمون‌تا‌قبل‌از‌ساعت‌‌

پذیرش‌شوند..VIIاز‌گرفتن‌نمونه‌های‌هورمون‌در‌شیفت‌شب‌

خودداری‌شود..VIIIبیماران‌نفروتیک‌‌.IXبیماران‌تحت‌درمان‌با‌آهن‌‌

ه?ا ن?م?و?ن?ه? ر?د? د?ال?ی?ل?

Documents

عوامل موثر بر مرحله پیش از آنالیز