Íèéòëýãäñýí:"Òºðèéí ìýäýýëýë" ñýòã¿¿ë, 1997 îí, Äóãààð 3, Õóóäàñ 262-270 äàõüòàë 1

ÒªÐÈÉÍ ÁÓÑ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÒÓÕÀÉ

1997 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 31-íèé ºäºð Óëààíáààòàð õîò

ÍÝÃįÃÝÝÐ Á¯ËÝà ÍÈÉÒËÝà ¯ÍÄÝÑËÝË

1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü ¯íäñýí õóóëü áîëîí Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýãýýð òîäîðõîéëñîí õ¿íèé ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð èðãýä ýâëýëäýí íýãäýõ, òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîãäñîí õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî.

2 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ 1.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ íü Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëü, ýíý õóóëü

áîëîí òýäãýýðòýé íèéö¿¿ëýí ãàðãàñàí õóóëü òîãòîîìæèéí áóñàä àêòààñ á¿ðäýíý. 2.Ìîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãýðýýíä ýíý õóóëüä çààñíààñ ººðººð çààñàí áîë îëîí óëñûí

ãýðýýíèé çààëòûã äàãàæ ìºðäºíº. 3 äóãààð ç¿éë. Õóóëèéí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýý 1. Ýíý õóóëü íàì, ¿éëäâýð÷íèé ýâëýë, ñ¿ì õèéäýýñ áóñàä òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä õàìààðíà.

2. Ýíý õóóëü Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýð äýýð áàéãóóëàãäàí ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëäàã îëîí óëñûí áîëîí áóñàä óëñûí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, òýäãýýðèéí ñàëáàð, òºëººëºã÷èéí ãàçàðò íýãýí àäèë õàìààðíà.

4 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí íýð òîìü¸î Ýíý õóóëüä õýðýãëýñýí äàðààõü íýð òîìü¸îã äîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî:

1/”òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà” ãýæ èðãýä, òºðèéí áàéãóóëëàãà /õóóëü òîãòîîõ, ã¿éöýòãýõ, ø¿¿õ ýðõ ìýäëèéã õýðýãæ¿¿ëýõ áàéãóóëëàãà/-ààñ áóñàä õóóëèéí ýòãýýäýýñ íèéãìèéí áîëîí ººðñäèéí àøèã ñîíèðõîë, ¿çýë áîäëûí ¿¿äíýýñ ñàéí äóðûí ¿íäñýí äýýð áàéãóóëàãäàí ¿éë àæèëëàãààãàà òºðººñ õàðààò áóñ, ººðèé㺺 óäèðäàõ çàð÷ìààð ÿâóóëäàã àøãèéí òºëºº áóñ áàéãóóëëàãûã ;

2/”íèéãýìä ¿éë÷èëäýã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà” ãýæ ñî¸ë, óðëàã, áîëîâñðîë, õ¿ì¿¿æèë, øèíæëýõ óõààí, ýð¿¿ë ìýíä ñïîðò, áàéãàëü îð÷èí, îð÷èí àõóéí õºãæèë, õ¿íèé ýðõ, õ¿í àìûí òîäîðõîé á¿ëýã äàâõàðãûí ýðõ àøãèéã õàìãààëàõ ýíýðëèéí çýðýã ÷èãëýëýýð íèéãìèéí òóñûí òóëä ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã;

3/”ãèø¿¿ääýý ¿éë÷èëäýã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà” ãýæ ººðèéí ãèø¿¿äýä ¿éë÷èëäýã, òýäíèé õóóëü ¸ñíû àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõ ¿íäñýí çîðèëãîòîé, íèéãýìä ¿éë÷èëäýãýýñ áóñàä òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã.

5 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõ, îðîëöîõ ýðõ 1.Ìîíãîë Óëñûí èðãýí, òºðèéí áàéãóóëëàãààñ áóñàä õóóëèéí ýòãýýä òºðèéí áàéãóóëëàãààñ

çºâøººðºë àâàõã¿éãýý𠺺ðñäèéí àøèã ñîíèðõîë, ¿çýë áîäëûí ¿¿äíýýñ äàíãààðàà áóþó õàìòðàí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõ ýðõòýé.

2.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõ èðãýäèéí ýðõèéã õóóëü áóñààð õÿçãààðëàõûã õîðèãëîíî. 3.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä àëáàäàí îðóóëàõûã õîðèãëîíî. 4.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä ýâëýëäýí íýãäñýíèé òºëºº õ¿íèéã ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõ, ýðõ, ýðõ

÷ºëººã íü õÿçãààðëàõûã õîðèãëîíî. 5.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãàà íü îëîí ò¿ìýíä èë òîä áàéõ áà ò¿¿íèé ãèø¿¿ä áîëîí

èðãýä õýí ÷ òóõàéí áàéãóóëëàãûí òàéëàíòàé òàíèëöàæ áîëíî. 6.Ìîíãîë Óëñûí íóòàã äýâñãýðò õóóëü ¸ñîîð áàéíãà îðøèí ñóóãàà ãàäààäûí èðãýä, õàðúÿàëàëã¿é

õ¿ì¿¿ñ Ìîíãîë Óëñûí õóóëü, îëîí óëñûí ãýðýýíä ººðººð çààãààã¿é áîë ýíý õóóëüä çààñàí æóðìûí äàãóó òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõ áóþó òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä ýâëýëäýí íýãäýæ áîëíî.

6 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ¿¿ñãýí áàéãóóëñàíä òîîöîõ ¯¿ñãýí áàéãóóëàã÷äààñ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõ òóõàé øèéäâýð ãàðãàæ áàéãóóëëàãûí

ä¿ðìèéã áàòàëñíààð òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ¿¿ñãýí áàéãóóëñàíä òîîöîõ áºãººä óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòã¿¿ëñíýýð õóóëèéí ýòãýýäèéí ýðõ ýäýëíý.

7 äóãààð ç¿éë.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã òàòàí áóóëãàõ 1.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ä¿ðýìä çààñàí çîðèëãîî á¿ðýí õýðýãæ¿¿ëæ äóóññàí áîëîí ä¿ðýìä íü

çààñàí áóñàä ¿íäýñëýëýýð òàòàí áóóëãàæ áîëíî. Èéíõ¿¿ òàòàí áóóëãàõ òóõàé øèéäâýðèéã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ýðõ áàðèõ áàéãóóëëàãà ãàðãàíà.

2.Òàòàí áóóãäàõ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí çîõèõ òºëáºðèéã õèéñíèé äàðàà ¿ëäñýí ýä õºðºíãèéã èæèë òºñòýé çîðèëãî á¿õèé òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä øèëæ¿¿ëýõ, õýðýâ òèéì òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà áàéõã¿é áîë çîðèëãîä íü íèéöñýí ¿éë àæèëëàãààíä çàðöóóëíà.

3.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà íü ò¿¿íèéã òàòàí áóóëãàñàí òóõàé øèéäâýðýý 21 õîíîãèéí äîòîð íèéòýä ìýäýýëæ Õóóëü ç¿éí ÿàìàíä áè÷ãýýð èð¿¿ëýõ áºãººä ýíýõ¿¿ øèéäâýðèéã ¿íäýñëýí óëñûí á¿ðòãýëýýñ õàñíà.

Íèéòëýãäñýí:"Òºðèéí ìýäýýëýë" ñýòã¿¿ë, 1997 îí, Äóãààð 3, Õóóäàñ 262-270 äàõüòàë 2

8 äóãààð ç¿éë.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã àëáàäàí òàòàí áóóëãàõ 1.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã äîð äóðäñàí ¿íäýñëýëýýð ø¿¿õ àëáàäàí òàòàí áóóëãàíà:

1/ä¿ðìèéíõýý çîðèëãîä íèéöýýã¿é ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí; 2/õóóëü òîãòîîìæ íîöòîé, ýñõ¿ë óäàà äàðàà çºð÷ñºí.

2.Ø¿¿õèéí øèéäâýðýýð àëáàäàí òàòàí áóóãäñàí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ýä õºðºíãèéí àñóóäëûã ýíý õóóëèéí 7 äóãààð ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýã, 25 äóãààð ç¿éëèéí 3 äàõü õýñýãò çààñàí æóðìûí äàãóó øèéäâýðëýíý.

9 ä¿ãýýð ç¿éë. Òºðººñ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàòàé õàðèëöàõ 1.Òºðººñ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí õóóëü ¸ñíû ýðõèéã õàìãààëíà. 2.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü òºðººñ õàðààò áóñ áàéíà. 3.Òºðèéí áàéãóóëëàãà òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíä ñàíõ¿¿ãèéí áîëîí áóñàä

õýëáýðèéí äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ áîëíî. 4.Òºðèéí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààòàé õîëáîãäñîí òºðèéí íóóöàä ¿ë õàìààðàõ ìýäýýëýë

òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä íýýëòòýé áàéíà. 5.Õóóëü òîãòîîõ, ã¿éöýòãýõ ýðõ ìýäëèéí áàéãóóëëàãààñ ãàðãàõ øèéäâýðèéí òºñºë áîëîâñðóóëàõ,

õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààíä ñàíàëûã íü ¿íäýñëýí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã îðîëöóóëæ áîëíî. 6.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà òºðèéí áàéãóóëëàãààñ ãàðãàñàí øèéäâýðèéí òàëààð áàéð ñóóðèà

èëýðõèéëæ ìýäýãäýë õèéæ áîëíî.

ÕΨÐÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝà ҪÐÈÉÍ ÁÓÑ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÀÄ ÒÀÂÈÕ ÅЪÍÕÈÉ ØÀÀÐÄËÀÃÀ

10 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ä¿ðýì Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ä¿ðýìä äîð äóðäñàí ç¿éëèéã òóñãàíà:

1/ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí íýð, õàÿã; 2/ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ¿¿ñãýí áàéãóóëñàí îí, ñàð, ºäºð; 3/ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí çîðèëãî; 4/ òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí á¿òýö, õÿíàëòûí òîãòîëöîî; 5/ óäèðäàõ çºâëºëèéí ýðõ õýìæýý; 6/ óäèðäàõ çºâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íèé äîîä, äýýä õÿçãààð; 7/óäèðäàõ çºâëºëèéí ãèø¿¿äèéã ñîíãîõ, ÷ºëººëºõ æóðàì, á¿ðýí ýðõèéí õóãàöàà; 8/ óäèðäàõ çºâëºëèéí æèëä õóðàëäàõ õóðëûí òîîíû äîîä õÿçãààð; 9/ óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðàëäààíûã õ¿÷èíòýéä òîîöîõ èðö; 10/ óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðàëäààíààñ øèéäâýð ãàðãàõ æóðàì; 11/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ººð÷ëºí áàéãóóëàõ, òàòàí áóóëãàõ íºõöºë, æóðàì, ýíý òîõèîëäîëä

õºðºíãèéã õýðõýõ òóõàé ; 12/ ä¿ðýìä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ ¿íäýñëýë, æóðàì.

11 ä¿ãýýð ç¿éë.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí óäèðäàõ áàéãóóëëàãà 1.Ãèø¿¿í÷ëýëã¿é òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ýðõ áàðèõ áàéãóóëëàãà íü óäèðäàõ çºâëºë áàéíà.

Óäèðäàõ çºâëºë íü äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 1/ä¿ðýìä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëàõ ; 2/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ººð÷ëºí áàéãóóëàõ, òàòàí áóóëãàõ; 3/áàéãóóëëàãûí æèëèéí òºñºâ áàòëàõ; 4/ã¿éöýòãýõ çàõèðëûã ñîíãîõ, ÷ºëººëºõ, òàéëàíã õýëýëöýõ; 5/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ºì÷ õºðºíãèéã çàõèðàí çàðöóóëàõ òàëààð ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí ýðõ ,

õýìæýýã òîãòîîõ; 6/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí àæëûí àëáàíû á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëò, ò¿¿íèé òºñâèéã áàòëàõ; 7/ä¿ðýìä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ .

2.Ãèø¿¿í÷ëýëòýé òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ä¿ðýìä ººðººð çààãààã¿é áîë ò¿¿íèé ýðõ áàðèõ áàéãóóëëàãà íü ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí á¿ðýí ýðõ á¿õèé óäèðäàõ çºâëºë áàéíà.

3.Óäèðäàõ çºâëºë íü òàâààñ äîîøã¿é ñîíäãîé òîîíû ãèø¿¿äýýñ á¿ðäýíý. 4.Óäèðäàõ çºâëºëèéí ãèø¿¿í íü ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõ ÿâöàä ãàðãàñàí çàðäëûí íºõºí òºëáºðººñ áóñàä

öàëèí, àëèâàà øàãíàë àâàõã¿é. 12 äóãààð ç¿éë. Óäèðäàõ çºâëºëèéí äàðãà, ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí á¿ðýí ýðõ, õàðèóöëàãà 1.Ä¿ðýìä ººðººð çààãààã¿é áîë óäèðäàõ çºâëºëèéí äàðãà íü òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ãàäààä,

äîòîîäîä òºëººëºõ, óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðàëäààíûã äàðãàëàõ, óäèðäàõ çºâëºëèéí øèéäâýðèéã ¿íäýñëýí ã¿éöýòãýõ çàõèðàëòàé ãýðýý áàéãóóëàõ çýðýã á¿ðýí ýðõòýé áàéíà.

2.ÿéöýòãýõ çàõèðàë äîð äóðäñàí á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý: 1/ óäèðäàõ çºâëºëººñ îëãîñîí ýðõ õýìæýýíèé õ¿ðýýíä òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã òºëººëºõ, ºì÷

õºðºíãèéã çàõèðàí çàðöóóëàõ; 2/ õóóëü, ãýðýýíä çààñàí áóñàä á¿ðýí ýðõ .

Íèéòëýãäñýí:"Òºðèéí ìýäýýëýë" ñýòã¿¿ë, 1997 îí, Äóãààð 3, Õóóäàñ 262-270 äàõüòàë 3

3.ÿéöýòãýõ çàõèðëûí ýäëýõ ýðõ, õ¿ëýýõ ¿¿ðýã, õàðèóöëàãûí õýìæýý, õÿçãààð, õàðèóöëàãààñ ÷ºëººëºõ ¿íäýñëýë, õºëñ, óðàìøóóëàë çýðýã àñóóäëûã ãýðýýãýýð çîõèöóóëíà.

4.ÿéöýòãýõ çàõèðàë íü ººðèéí á¿ðýí ýðõèéí õóãàöàà äóóññàí íºõöºëä øèíýýð ã¿éöýòãýõ çàõèðëûã ñîíãîõ õ¿ðòýë àëáàí ¿¿ðãýý õýâýýð ã¿éöýòãýíý.

5.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ãèø¿¿í, óäèðäàõ çºâëºëèéí ãèø¿¿í, àæèëòíû õóóëü áóñ ¿éë àæèëëàãààíû óëìààñ èðãýä, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãàä ó÷èðñàí õîõèðîë, ò¿¿íýýñ ¿¿ñýõ õàðèóöëàãûã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà õ¿ëýýõã¿é.

13 äóãààð ç¿éë.Óäèðäàõ çºâëºëèéí øèéäâýð ãàðãàõ æóðàì 1.Óäèðäàõ çºâëºëèéí ãèø¿¿ä /öààøèä “ãèø¿¿í” ãýõ/ àëèâàà àñóóäëûã øèéäâýðëýõýä òýãø ýðõòýé

áàéíà. 2.Óäèðäàõ çºâëºë íü õóâü õ¿íèé àñóóäëûã íóóöààð, áóñàä àñóóäëûã èëýýð ñàíàë õóðààõ

çàð÷ìààð øèéäâýðëýíý. 3.Óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðàëäààíààð øèéäâýðëýõ àñóóäëààð ãèø¿¿í ñîíèðõëûí çºð÷èëòýé áàéâàë

òóõàéí ãèø¿¿í ýíý òóõàéãàà òàéëáàðëàæ ñàíàë õóðààëòàíä îðîëöîõã¿é. Óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðàëäààí äàðãàëàã÷ ñîíèðõëûí çºð÷èëòýé áàéâàë õóðàëäààíûã ººð ãèø¿¿í äàðãàëíà.

14 ä¿ãýýð ç¿éë. Óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðàëäààíû òýìäýãëýë Óäèðäàõ çºâëºëèéí õóðàëäààíû òýìäýãëýëä òóõàéí õóðàëäààíààð õýëýëöñýí àñóóäàë, áàòàëñàí

øèéäâýð, íóóö ñàíàë õóðààëòûã òîîãîîð, èë ñàíàë õóðààëòûã íýðýýð ãàðãàñàí ä¿í, ñîíèðõëûí çºð÷èëòýé õîëáîãäñîí òàéëáàð, ãàðàõ øèéäâýðèéí òàëààð çàð÷ìûí ººð ñàíàëòàé ãèø¿¿íèé òàéëáàð çýðãèéã òýìäýãëýíý. Ãèø¿¿í òàéëáàðàà áè÷ãýýð ãàðãàíà.

ÃÓÐÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÒªÐÈÉÍ ÁÓÑ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛà Á¯ÐÒÃÝÕ 15 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã á¿ðòãýõ Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã ýíý õóóëüä çààñàí æóðìûí äàãóó Õóóëü ç¿éí ÿàì óëñûí á¿ðòãýëä

á¿ðòãýíý. 16 äóãààð ç¿éë. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã á¿ðòãýõ æóðàì 1.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòã¿¿ëýõ òóõàé ºðãºäëèéã ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò

çààñàí áàðèìò áè÷ãèéí õàìò Õóóëü ç¿éí ÿàìàíä óäèðäàõ çºâëºëèéí äàðãà ãàðãàíà. 2. ªðãºäºëä äîð äóðäñàí áàðèìò áè÷ãèéã õàâñàðãàíà:

1/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí íýð, õàÿã; 2/óäèðäàõ çºâëºëèéí ãèø¿¿ä, äàðãà, ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí íýð, õàÿã; 3/óäèðäàõ çºâëºëèéí äàðãûí ãàðûí ¿ñãýýð áàòàëãààæñàí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ä¿ðýì; 4/ óëñûí òýìäýãòèéí õóðààìæ òºëñºí òóõàé áàðèìò.

Ç.Òºðèéí áóñ áàéãóóëàãûã óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòã¿¿ëýõ òóõàé ºðãºäºë, áóñàä õîëáîãäîõ áàðèìò áè÷ãèéã Õóóëü ç¿éí ÿàìàíä øóóä áóþó íóòãèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãààð óëàìæëóóëàí õ¿ðã¿¿ëíý.

4.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã á¿ðòãýõ òóõàé ºðãºäºë, áóñàä õîëáîãäîõ áàðèìò áè÷ãèéã àíõ õ¿ëýýí àâñàí áàéãóóëëàãà íü òóõàéí áàðèìò áè÷ãèéã õ¿ëýýí àâñàí îí, ñàð, ºäðèéã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä àëáàí ¸ñîîð ìýäýãäýíý.

5.Óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòã¿¿ëýõ òóõàé ºðãºäºë, áóñàä áàðèìò áè÷ãèéí á¿ðäýë äóòóó áóþó ýíý õóóëèéí 10 äóãààð ç¿éë, ýíý ç¿éëèéí 2 äàõü õýñýãò çààñàí øààðäëàãûã õàíãààã¿é áîë òóõàéí ºðãºäëèéã àíõ õ¿ëýýí àâñàí áàéãóóëëàãà íü á¿ðòã¿¿ëýõ õ¿ñýëò ãàðãàñàí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä áóöààíà.

6.Õóóëü ç¿éí ÿàì çîõèõ øààðäëàãà õàíãàñàí áàðèìò áè÷ãèéã õ¿ëýýí àâñíààñ õîéø ÇÎ õîíîãèéí äîòîð äàðààõü øèéäâýðèéí àëü íýãèéã ãàðãàíà:

1/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòãýõ; 2/äîð äóðäñàí òîõèîëäîëä óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòãýõýýñ òàòãàëçàõ:

à/òóõàéí áàéãóóëëàãûí çîðèëãî íü Ìîíãîë Óëñûí õóóëü òîãòîîìæèä íèéöýýã¿é; á/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí íýð íü ºìíº á¿ðòã¿¿ëñýí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí íýðòýé

äàâõàðäñàí. 7.Õóóëü ç¿éí ÿàì òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòãýæ ãýð÷èëãýý îëãîíî.

Ãýð÷èëãýýíèé çàãâàð, ò¿¿íèéã îëãîõ æóðìûã Õóóëü ç¿éí ñàéä òîãòîîíî. 8.Õóóëü ç¿éí ÿàì òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòãýõýýñ òàòãàëçñàí òóõàé ¿íäýñëýë

á¿õèé àëáàí ¸ñíû õàðèó ºãºõ áºãººä ýíýõ¿¿ øèéäâýðèéã ýñ çºâøººðâºë ø¿¿õýä ãîìäîë ãàðãàæ áîëíî. 9.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü ò¿¿íèéã á¿ðòãýõýýñ òàòãàëçñàí øàëòãààíûã àðèëãàñíû äàðàà

á¿ðòã¿¿ëýõ õ¿ñýëòýý äàõèí ãàðãàæ áîëíî. 10.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòã¿¿ëñýí ýñýõ òàëààð ýíý ç¿éëèéí 6-ä çààñàí

õóãàöààíä Õóóëü ç¿éí ÿàìíààñ àëáàí ¸ñîîð õàðèó àâààã¿é áîë õóóëü ¸ñîîð á¿ðòã¿¿ëñýíä òîîöîãäîæ ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëàõ áºãººä çîõèõ æóðìûí äàãóó á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýýã íºõºí àâíà.

11.Õóóëü ç¿éí ÿàì òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòãýñýí òóõàé íèéòýä ìýäýýëíý.

Íèéòëýãäñýí:"Òºðèéí ìýäýýëýë" ñýòã¿¿ë, 1997 îí, Äóãààð 3, Õóóäàñ 262-270 äàõüòàë 4

17 äóãààð ç¿éë. Ä¿ðýìä îðóóëñàí íýìýëò, ººð÷ëºëòèéã á¿ðòã¿¿ëýõ 1.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ä¿ðýìä íýìýëò, ººð÷ëºëò îðóóëñàí áîë ýíý òóõàé 30 õîíîãèéí äîòîð

Õóóëü ç¿éí ÿàìàíä ìýäýãäýíý. 2.Õóóëü ç¿éí ÿàì òóõàéí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ä¿ðýìä îðñîí íýìýëò, ººð÷ëºëòèéã á¿ðòãýñýí

òóõàé, ýñõ¿ë á¿ðòãýýã¿é áîë ¿íäýñëýë á¿õèé àëáàí ¸ñíû õàðèóã 30 õîíîãèéí äîòîð ºãíº. 18 äóãààð ç¿éë.Óëñûí á¿ðòãýëýýñ õàñàõ 1.Õóóëü ç¿éí ÿàì äîð äóðäñàí ¿íäýñëýëýýð òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûã óëñûí á¿ðòãýëýýñ õàñ÷ ýíý

òóõàé íèéòýä ìýäýýëíý: 1/àëáàäàí òàòàí áóóëãàõ òóõàé ø¿¿õèéí øèéäâýð õ¿÷èí òºãºëäºð áîëñîí; 2/áè÷ãýýð ñàíóóëãà ºãñºí áîëîâ÷ ¿éë àæèëëàãààíûõàà òàéëàíã ãàðãàæ ºãººã¿é.

2.Òóõàéí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñãèéí 2 äàõü çààëòàä çààñàí çºð÷ëèéã àðèëãàñíû äàðàà ýíý õóóëèéí äàãóó óëñûí á¿ðòãýëä äàõèí á¿ðòã¿¿ëæ áîëíî. /Ýíý á¿ëãèéã 2003 îíû 5 äóãààð ñàðûí 23-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí./

ĪЪÂįÃÝÝÐ Á¯ËÝÃ

ÒªÐÈÉÍ ÁÓÑ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÑÀÍÕ¯¯ÆÈËÒ 19 ä¿ãýýð ç¿éë.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí îðëîãî Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí îðëîãî íü äàðààõü ýõ ¿¿ñâýðýýñ á¿ðäýæ áîëíî:

1/ãèø¿¿íèé òàòâàð, õàíäèâ; 2/èðãýä, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí õàíäèâ; Ç/ä¿ðìèéí çîðèëãîî õýðýãæ¿¿ëýõòýé õîëáîãäñîí àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíààñ îëñîí îðëîãî; 4/çýýëèéí, ºâèéí áîëîí òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð óëñûí òºñ⺺ñ îëãîñîí õºðºíãº;

20 äóãààð ç¿éë.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí çàðëàãà 1.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü îðëîãîî çºâõºí ä¿ðýìä çààñàí çîðèëãîî õýðýãæ¿¿ëýõ ¿éë

àæèëëàãààíä çàðöóóëíà. 2.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí îðëîãîîñ íîãäîë àøèã õóâààðèëàõ, èðãýí, àæ àõóéí íýãæ,

áàéãóóëëàãàä õºðºíãèéí áàòàëãàà ãàðãàõ, òýäãýýðèéí òºëáºðèéã òºëºõ çýðãèéã õîðèãëîíî. Ç.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí óäèðäàõ çºâëºëèéí ãèø¿¿í àæèëòíààñ òóõàéí áàéãóóëëàãûí ýä

õºðºí㺺ð õóâèéí àøèã îëîõ çîðèëãîîð ñàíõ¿¿ãèéí áóþó àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõûã õîðèãëîíî. 4.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü Óëñûí Èõ Õóðàë, Åðºíõèéëºã÷èéí áîëîí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí

Õóðëûí ñîíãóóëüä íàì, ýâñýë, íýð äýâøèã÷äýä ýä õºðºíãº, õàíäèâ ºãºõèéã õîðèãëîíî. 21-22 äóãààð ç¿éëèéã 1998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 15-íû ºäðèéí õóóëèàð õ¿÷èíã¿é áîëñîíä òîîöñîí/.

ÒÀÂÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÒªÐÈÉÍ ÁÓÑ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÒÀÉËÀÍ 23 äóãààð ç¿éë.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí òàéëàí 1.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü çîõèõ æóðìûí äàãóó æèëèéíõýý òàéëàí òýíöëèéã ãàðãàæ äàðàà

îíû 2 äóãààð ñàðûí 15-íû äîòîð Òàòâàðûí àëáàíä ºãíº. 2.Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà ¿éë àæèëëàãààíûõàà òàéëàíã ýíý ç¿éëèéí 1 äýõ õýñýãò çààñàí

õóãàöààíä Õóóëü ç¿éí ÿàìàíä ãàðãàæ ºãºõ áºãººä ò¿¿íä äàðààõü àñóóäëûã òóñãàíà: 1/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí õàÿã; 2/¿éë àæèëëàãààíû òóõàé òîâ÷ ìýäýýëýë; 3/æèëèéí îðëîãî, çàðëàãûã äîð äóðäñàí àíãèëëààð: à/õàíäèâûí; á/ä¿ðìèéí çîðèëãîî õýðýãæ¿¿ëýõòýé õîëáîãäñîí àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãààíû; â/ºâë¿¿ëñýí ýä õºðºíãº. 4/700000-ààñ äýýø òºãðºãèéí õàíäèâ áóþó ºâèéí õºðºí㺠ºãñºí áàéãóóëëàãà, èðãýíèé íýð,

ç¿éëñèéí æàãñààëò; 5/óäèðäàõ çºâëºëèéí äàðãà, ãèø¿¿í, ã¿éöýòãýõ çàõèðëûí íýð, õàÿã.

3. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãàä ºðãºñºí õàíäèâûã õýðõýí çàðöóóëñàí òóõàé õàíäèâëàã÷äàä òàéëàãíàõ ýñýõýý òýäãýýðòýé áàéãóóëñàí ãýðýýíä òóñãàíà.

4. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààíû òàéëàíã Õóóëü ç¿éí ÿàì áîëîí òóñ áàéãóóëëàãà íü 10-ààñ äîîøã¿é æèë õàäãàëíà.

ÇÓÐÃÀÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÒªÐÈÉÍ ÁÓÑ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÒÓÕÀÉ ÕÓÓËÜ ÒÎÃÒÎÎÌÆ ÇªÐ×ÈÃ×ÄªÄ Õ¯ËÝÝËÃÝÕ ÕÀÐÈÓÖËÀÃÀ

24 ä¿ãýýð ç¿éë.Çàõèðãààíû õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ Òºðèéí áóñ áàéãóóëàãûí òóõàé õóóëü òîãòîîìæ çºð÷èã÷äºä ýð¿¿ãèéí õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõýýðã¿é

áîë ø¿¿õ çºð÷ëèéí øèíæ áàéäëûã õàðãàëçàí äîð äóðäñàí øèéòãýë íîãäóóëíà:

Íèéòëýãäñýí:"Òºðèéí ìýäýýëýë" ñýòã¿¿ë, 1997 îí, Äóãààð 3, Õóóäàñ 262-270 äàõüòàë 5

1/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí îðëîãîîñ íîãäîë àøèã õóâààðèëàõ, èðãýí, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí òºëáºðèéã òºëºõ çýðýã çºð÷èë ãàðãàñàí áîë ãýì áóðóóòàé àëáàí òóøààëòíûã 40000-60000 òºãðºãººð, áàéãóóëëàãûã 100000-150000 òºãðºãººð òîðãîõ;

2/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí óäèðäàõ çºâëºëèéí ãèø¿¿í, àæèëòíààñ òóõàéí áàéãóóëëàãûí ýä õºðºí㺺ð õóâèéí àøèã îëîõ çîðèëãîîð ñàíõ¿¿ãèéí áóþó àæ àõóéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí áîë àëáàí òóøààëòíû òóõàéí ¿éë àæèëëàãààíààñ îëñîí îðëîãûã íü õóðààæ 40000-60000 òºãðºãººð òîðãîõ;

3/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íü Óëñûí Èõ Õóðàë, Åðºíõèéëºã÷èéí áîëîí èðãýäèéí Һ뺺ëºã÷äèéí Õóðëûí ñîíãóóëüä íàì, ýâñýë, íýð äýâøèã÷èä ýä õºðºíãº, õàíäèâ ºãñºí áîë ãýì áóðóóòàé àëáàí òóøààëòíûã 50000-60000 òºãðºãººð, áàéãóóëëàãûã 200000-250000 òºãðºãººð òîðãîõ;

4/ýíý õóóëüä çààñàí õóãàöààíä ¿éë àæèëëàãààíûõàà òàéëàíã õîëáîãäîõ ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãàä ãàðãàæ ºãººã¿é áîë ãýì áóðóóòàé àëáàí òóøààëòíûã 10000-20000 òºãðºãººð òîðãîõ.

ÄÎËÄÓÃÀÀÐ Á¯ËÝÃ

ÁÓÑÀÄ Ç¯ÉË 25 äóãààð ç¿éë. Ñàíãèéí òóõàé òóñãàé çîõèöóóëàëò 1.Ýíý õóóëüä Èðãýíèé õóóëèéí 36.2-ò çààñíû äàãóó ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé ñàí õàìààðàõ áºãººä ñàí íü

çºâõºí äîð äóðäñàí çîðèóëàëòààð áóñäàä ìºí㺠õàíäèâëàæ áîëíî: /Ýíý õýñýãò 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 4-íû ºäðèéí õóóëèàð îðóóëñàí ººð÷ëºëòèéã òóñãàâ./

1/òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãààñ íèéãìèéí òóñûí òóëä ÿâóóëæ áàéãàà àæëûã äýìæèõ; 2/ñàíãèéí çîðèëãîä íèéöñýí òºñëèéã òºðèéí áàéãóóëëàãààñ õýðýãæ¿¿ëýõ; 3/ñàíãèéí çîðèëãîä íèéöñýí áîë õóâü õ¿íèé ñóðãàëòûí òºëáºð áîëîí ò¿¿íòýé õîëáîãäîõ áóñàä

çàðäàë, õóâü õ¿íýýñ ÿâóóëæ áàéãàà ýðäýì øèíæèëãýý, ñóäàëãààíû àæëûí çàðäëûã ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ; 4/èðãýäèéí íèéãýìä òóñòàé ¿éë àæèëëàãààã óðàìøóóëàõ.

2.Ñàí íü æèë á¿ð îëñîí àøãèéíõàà 5Î-èàñ äîîøã¿é õóâèéã ä¿ðýìä çààñàí ¿éë àæèëëàãààíäàà çàðöóóëíà.

Ç.Ñàíã òàòàí áóóëãàõ òóõàé øèéäâýðèéã óäèðäàõ çºâëºëèéí íèéò ãèø¿¿äèéí äèéëýíõè îëîíõèéí ñàíàëààð ãàðãàíà. Òàòàí áóóãäñàí ñàíãèéí ýä õºðºíãèéã èæèë òºñòýé çîðèëãî á¿õèé ñàíä øèëæ¿¿ëýõ áºãººä õýðýâ òèéì ñàí áàéõã¿é áîë ñàíãèéí çîðèëãîä íèéöñýí ¿éë àæèëëàãààíä çàðöóóëíà.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÄÀÐÃÀ Ð.ÃÎÍ×ÈÃÄÎÐÆ /Ýíý õóóëèíä 1998 îíû 1 ä¿ãýýð ñàðûí 15-íû, 2002 îíû 7 äóãààð ñàðûí 4-íû, 2003 îíû 5

äóãààð ñàðûí 23-íû ºäðèéí õóóëèàð îðóóëñàí ººð÷ëºëò òóñãàãäñàí./