Алвин Тоффлер \1928-2001\

Амьдрал уран бүтээл

“future shock”

Соѐл судлал 2

Б.Ариунтунгалаг

Суис – Сис

Соѐл судлалын профессорын баг

Нобелийн шагналтан АНУ-ын

социологич соѐл судлаач хүн юм.

А.Тоффлер “Ирээдүйгээс айх

айдас” номоо 1970 онд бичсэн.

Энэ нь түүний хамгийн олон хэл

дээр хэвлэгдсэн алдартай бүтээл

юм.

Амьдрал үйл ажиллагаа:

1928 оны 10.04- нд Нью-Йорк хотод төрсөн.

Нью-Йоркийн их сургууль төгссөн

1957-1959 онд сонины сурвалжлагч

1960-аад оноос АНУ-д алдаршсан

1959-1961 онд Фортун сэтгүүлийн редактор

1965 онд Корнелийн их сургуулийн

профессор

20-р зууны 70-аад оны үед түүний нэр

бүтээл алдаршиж эхэлсэн.

Гол бүтээл:

1970 онд “Футуршок”

1975 онд “Эко спазм”

1980 онд “Гурав дахь давалгаа”

1984 онд “Урьдач нөхцөл ба

прогноз”

1990 онд “Эрх мэдлийн холилдоон”

эдгээрээс хамгийн нэртэй зохиол

нь ирээдүйгээс айх айдас юм.

Техникийн хувьсал ба аж төрөх ёсны хоорондын шууд холбоог ялган авч үзсэн. Техник нь түүний үзэж байгаагаар нийгэм ба соёлын хэв маягийг тодорхойлох бөгөөд техникийн нөлөөлөл нь давалгаат шинжийг агуулдаг.

Орчин үеийн айдас түгшүүрийг

судлахыг зорьсон.

А.Тоффлер \1928-2001\

Иргэншлийн давалгаа:

“3 дахь давалгаа” номондоо

Иргэншлийн хөгжлийн түүхэн үйл явцыг хэд хэдэн үе

шаттай, тэдгээр нь бие биедээ цохилт өгдөг давалгаа

мэт шинэ ойлголт юм.

1-р давалгаа:

Газрын хөрсийг боловсруулж эхэлсэн үе юм. Соѐл

гэдэг нь газар тариалан эрхлэн гэсэн утгатай үг. Энэ

давалгаа нь 1000 гаруй жил үргэлжилжээ. Хятад

Энэтхэгээс Бенин, Мексик хүртэл Грекээс Ром хүртэл

соѐл иргэншлүүд үүсч уналтанд орж байсан үе хэмээн

А.Тоффлер үзсэн. Газар гэдэг нь эдийн

засаг, амьдрал, соѐл, гэр бүлийн зохион байгуулалт улс

төрийн үндэс болж байв.

2 дахь давалгаа нь аж үйлдвэржсэн

иргэншил юм. Энд хүчит техникууд

хүний булчин шөрмөсийг орлох болж

хөдөлмөр нь тусгай нэг хэвийн

үйлдлүүдэд хуваагдсан байна. Энэ үйл

явцад төвлөрөл болон нэгдлээр

тодорхойлогддог хүмүүсийн аж төрөх ѐс

тохирч байдаг. Ийм нийгэмд амьдрал нь

дарлал мөлжлөг эдийн засгийн уналтыг

араасаа дагуулна.

Орчин үеийн гурав дах давалгаа

нь техникийн дэвшлийг бодит хүн

түүний хэрэгцээтэй холбоотой

мэдээллийн цахим иргэншил юм.

Аж үйлдвэржилтийн нийгмийн 6-н үзүүлэлт:

1. Стандарчлал хэлбэр стилийн олон янз байдал

2.Эрх мэдлийн төвлөрөлт нь олон талт болов.

3.АҮ-ийг хөдөлмөрийн хувьсамтгай

графиктай хослуулах

4.Нийтийн загварын олшруулалт нь хувь тусгаар

загварын онцлог

5.Үйлдвэрлэлийн багасалт “электрон котеж ”-ийн

үүсэл

6.Явцуу мэргэжил нь шинэ үйл ажиллагааны хэлбэрт

зохицсон нэгдмэл байдал болж хувирсан байна. Энэ үед

мэдээлэл бол өмч болсон.

А.Тоффлер ирээдүйн нийгмийг шинэ

технологийн баазад суурилсан аж

үйлдвэржсэний өмнөх нийгэмд буцан орох

явдал мөн хэмээн үзжээ. Түүхийг тасралтгүй

хөврөх давалгаат хөдөлгөөн гэж үзсэн.

А.Тоффлер эдийн засгийн үндэс нь цахим

техник, сансрын үйлдвэрлэл, далайн гүний

судалгаа, био үйлдвэрлэл болох ѐстой ирээдүйн

дэлхий ертөнцийн онцлогийг судлах зорилт

тавьсан. Энэ бол газар тариалангийн болон аж

үйлдвэржсэн хувьсгалыг дуусгаж буй гурав

дахь давалгаа юм.

“Ирээдүйгээс айх айдас” гэх

гурвалсан бүтээлийнхээ эхнийхэд

Тоффлер хүн төрөлхтнийг

хүмүүсийн амьдралын огцом

өөрчлөлттэй холбоо бүхий аюулаас

сэрэмжлүүлсэн байна. Гэхдээ олон

судлаачид түүний үзэл

баримтлалыг хүлээн аваагүй юм.

Тухайлбал Д.Белл энэ үзэл

баримтлалыг хуурамч хэмээн үзэж

байв. Түүнийхээр дэлхий дээрх

хүмүүсийн амьдралд огцом эргэлт

1850-иас 1940 оны хооронд

явагдсан бөгөөд энэ үед хүний

амьдралд төмөр зам, усан онгоц,

холбоо, цахилгаан, телефон, авто

машин, кино, радио, онгоц орж

ирсэн.

Үүнээс хойш хүний амьдралд

телевизийг тооцохгүй бол шинэ

зүйл бараг нэвтрээгүй гэж тэрээр

үзсэн. Гэхдээ нийгмийн

өөрчлөлтийн хурдац сэтгэл зүйн

талаар зохицох хүндрэлийн тухай

Тоффлерийн үзэл санаа нь

ирээдүйн чиглэлийн ном

бүтэлүүдэд нь тусгагдсан байдаг.

Хамгийн тэргүүний технологи ба үнэт зүйлсийн

материализмын дараах тогтолцоонд суурилсан нарийн

төвөгтэй хурдан хөгжиж буй нийгмийг ойлгоно гэж

тэмдэглэсэн байдаг.

Том хэмжээний эрчимтэй өөрчлөлтүүд одоо зөвхөн

аж ахуй, эдийн засаг, улс төр, соѐлыг хамрахаа

больжээ. Биологийн болон антропологийн хэв маяг

болох хүний нөхөн үйлдвэрлэлийн үндэс ч

өөрчлөгдөж байна. Боловсролын практик, сэтгэлгээ

нэвт өөрчлөгдөв. Үнэндээ шинэ эрэн үе эхэлжээ. Өнөө

үед оршин тогтнож байгаа нийгэм соѐлын

байгууллагууд ба удирдлагын технологи үндсээрээ

өөрчлөгдөх ѐстой.

Өнөөдөр дэлхий нийтийн хөгжил тэгш бус

хөгжиж байгааг ухамсарлаж байгаагаас үүдэн

ирээдүйн тухайн сэтгэлгээ тогтолцоот шинжтэй

байх ѐстой бөгөөд учир нь нийтийн хэрэглээ ба

удирдлагын инфра бүтэц аж ахуйн

үйлдвэрлэлийн элементүүд болон бүс нутаг

дамжсан нөөц баялагийн урсгал, таваар

бүтээгдэхүүн буюу үйлчилгээ хоорондын зөрчил

улам бүр нэмэгдсээр байгаа юм. Энд А.Тоффлер

өнгөрсөн үеийн нийгмийн сэтгэлгээнд зуршмал

байсан нийгмийн хөгжлийн эрчимгүй загварт

сөргүүлэн хөгжлийн эрчимтэй хэлбэрийг

дэвшүүлсэн байна.

“Ирээдүйгээс айх айдас” нь хүний

сэтгэлзүйг хэвийн бус болгодог.

Түүнчлэн хүний оюун ухаанд сая сая

өөрчлөлтийг өгдөг бөгөөд толгой

эргэх аажмаар хүрээлэн буй орчноо

харах чадварыг алга болгож ухаангүй

болгодог бас түгшүүртэй тайван бус

өөрийн гэсэн бодлогогүй зорилгогүй

үргэлж уур хилэнтэй ойлгомжгүй

болдог.

Урьд өмнө нь бид ойлгодог, баяр

баясгалантай, өвчин эмгэггүй эрүүл

, юмыг ойлгодог байсан.Ирээдүйгээс айх

айдас нь цаг хугацааны хэвийн бус

үзэгдэл Ирээдүйгээс айх айдас маш олон

хариу үйлдэл үзүүлэхэд хүчин чадал

бага байдаг. Энэ үзэгдэл нь татвар, шинэ

соѐл, хөгшрөлтөөс болдог энэ бол

нийгмийн нэг удаагийн соѐлын шок

юм.Гэвч энэ нь үр дагавар муу үзүүлдэг.

Тэдэнд соѐлын хүрээнд хариулт өгдөг.

Америкийн соѐлын талаар эсрэг тэсрэг зүйл

бичээгүй мөн түрээс татвар аваагүй . Тэнд

баян хүн хаа сайгүй их байсан бөгөөд цөөрөм

усан сан хөлсний байр маш үнэтэй.

Ирээдүйн хэтийн төлөвийг харах цэцэрлэгт

хүрээлэнтэй болох мөн өвчин зовлон уналт

бууралтаас илүү хурдан гарах хэрэгтэй гэж

тэрээр үзсэн байна.

Нийгмийн бүлгүүд нь хүмүүсийг хууран

мэхлэж чаддаг бөгөөд хүн өөрийн оюун

ухаанаа ухамсарладаггүй гэж үзсэн бөгөөд

энэ нь орчин үед байсаар байна гэж Тоффлер

нь тус номныхоо гурван бүлэгт бичсэн.

Тоффлер нь тус номныхоо 40 жилийн ойд

зориулан өөрийн эрдэм шинжилгээний

багийнхантайгаа хамтран ирээдүйн талаар зөгнөл

бичсэн. Түүний зөгнөлөөр 40 жилийн дараа:

Өмнөд Африк хөгжин дэвжиж дэлхийн зах

зээлийн талбарт голлох үүргийг гүйцэтгэх ажээ.

Дэлхийн шашны болон яс үндэстнээр

ялгаварлах үзэл газар авч ээдрээтэй

асуудлуудтай тулгарна.

Дэлхийн хүн амын ихэнх хэсэг хүнсний ногоог

өөрсдөө ургуулан хэрэглэх бөгөөд химийн

урвалаар бордоогүй эрүүл бүтээгдэхүүнийг

дээдлэх болно.

Цахим сүлжээний хурд асар өндөрт хүрэх бөгөөд

албан хаагчид дэлхийн хааанаас ч ажилдаа

очилгүйгээр ажиллаж хөдөлмөрлөх боломжтой

болно.

Дэлхийн эдийн засгийн томоохон хүч гэгдэх

БНХАУ ашиг орлогоо нэмэгдүүлэхийн тулд Бразил

болон Энэтхэгтэй, цахилгаан эрчим хүчний

хэрэгцээгээ хангахын тулд Венисуэль, Африктай тус

тус хамтын ажилгааны хүрээгээ тэлнэ.

АНУ-ын байр суурь Хятадын хамааралтай болно. –

АНУ цахилгаан станц авто машин галт зэвсэг

үйлдвэрлэхэд хэрэгцээтэй эд материалыг зөвхөн

БНХАУ- аас нийлүүлэх ажээ.

Эмэгтэйчүүд эрх мэдэл дээд албан тушаалд үүрэг

гүйцэтгэнэ.

Энэхүү зөгнөлүүдээ “Ирээдүйн 40

жилийн 40 зөгнөл” хэмээн нэрлэж

тайлангаа АНУ-ийн Вашингтон

хотод зохион байгуулсан байна.

Дүгнэлт:

А.Тоффлерийн ирээдүйн тухай авч

үзсэн үзэл баримтлал болон

зөгнөсөн зөгнөл одоо биеллээ олж

байгаа.

Тоффлер хоѐр зууны зааг дээр хүн

төрөлхтөнд тулгарах

бэрхшээл, нийгмийн

зөрчил, даяарчлалын асуудлуудыг

авч үзсэн байна.

Ашигласан материал:

Радуган “Соѐл судлал” УБ2001

Wikipedia

www.google.mn