فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

1

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

2

پیشگفتار رییس دانشگاه 3

بخش اول – جهت گیری کلی برنامه راهبردی دانشگاه 1. برنامه ریزی راهبردی ، ضرورتها و خروجی های مورد انتظار 52. فرآیند تدوین برنامه راهبردی دانشگاه 73. تبیین ماموریت )فلسفه وجودی( دانشگاه 84. تبیین ارزش های محوری دانشگاه 95. ترسیم چشم انداز )تصویر مطلوب آینده( دانشگاه 11

بخش دوم – نقشه استراتژی و اهداف راهبردی دانشگاه

6. نقشه استراتژی و اهداف راهبردی دانشگاه در یک افق 5 ساله 157. مضامین راهبردی 228. برنامه های عملیاتی 239. اقدامات آتی برای پیاده سازی نقشه استراتژی 24

پیوست 1 : شرح گام های هفتگانه فرآیند برنامه ریزی راهبردی دانشگاه 25پیوست 2 : مستندات ماموریت، چشم انداز و ارزش های محوری دانشگاه در اسناد باال دستی 32

فهرست مطالب

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

3

پیشگفتار رییس دانشگاه در بهمن 1393 مقارن با پنجاهمین سالگرد تاسیس دانشگاه صنعتی شریف، شورای برنامه ریزی راهبردی دانشگاه تشکیل شد. این شورا که متشکل از تعدادی از معاونین و مسئولین اجرایی دانشگاه و نیز تعدادی از همکاران عضو هیئت علمی با سوابق، تفکرات و سالیق مختلف است، وظیفه تدوین برنامه راهبردی دانشگاه برای یک افق ده ساله و نظارت بر اجرای آن را

بر عهده دارد. جلسات ابتدایی به مباحث زیربنایی و تبیین فلسفه وجودی دانشگاه ها در جهان امروز اختصاص این نقش پژوهش کشور، و آموزش نظام در دانشگاه صنعتی شریف یافت. سپس جایگاه دانشگاه در حل مسائل اساسی و کمک به توسعه علمی و اقتصادی کشور و نیز انتظاراتی که

سیاستگذاران، مسئولین، جامعه علمی و جامعه عمومی از این دانشگاه دارند، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتیجه این هم اندیشی که با بررسی اسناد باالدستی همراه بود، جهت گیری کالن دانشگاه را مشخص کرد. حفظ موقعیت برتر و سرآمدی در 1( کیفیت آموزش و تنوع بخشی به رشته ها )به ویژه در تحصیالت تکمیـلی(؛ 2( عملکرد پژوهشی و حرکت در مرزهای دانش؛ 3( ارتباط با صنـعت و حل مسـائل اساسی کشور؛ و 4( تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی و ترویج کارآفرینی فناورانه از جمله محورهای اصلی جهت گیری دانشگاه صنعتی شریف در افق ده ساله به شمار می روند. بدین ترتیب انتظار می رود که دانشگاه صنعتی شریف تا سال 1405 شمسی به شاخص ترین دانشگاه در منطقه تبدیل شده و در زمره 200 دانشگاه برتر جهان قرار گیرد. همچنین موثرترین دانشگاه کشور در توسعه سرمایه انسانی و توسعه پایدار جامعه از طریق تربیت نسل

آینده و نیز توسعه و بکارگیری علوم، دانش و فناوری های نوین با اولویت در تامین نیازهای اساسی کشور باشد. جهت گیری کالن )شامل ماموریت و چشم انداز( با الفاظ و عباراتی کلی بیان می شوند که ارتباط برقرار کردن افراد و گروه ها در الیه های زیرین سازمان با آن دشوار است. لذا الزم بود تا این جهت گیری به اهداف قابل سنجش ترجمه شوند. در همین راستا، مجموعا 60 هدف راهبردی شناسایی و روابط علی میان آن ها در قالب یک نقشه استراتژی مدون شد. سپس اهدافی که دارای اولویت باالتری بودند، انتخاب و برای آن ها برنامه عملیاتی تهیه شد. بدین ترتیب دانشگاه یک گام به سوی اجرایی کردن اهداف راهبردی برداشته است و امید می رود که به زودی بخشی از برنامه ها

به اجرا درآیند و تحوالت قابل توجهی را در دانشگاه رقم بزنند.در نوشتاری که از نظر می گذرد، تالش شده است که جهت گیری و اهداف راهبردی دانشگاه صنعتی شریف همراه با فرایندی که برای دستیابی به

این نتایج طی شده است، به اختصار تشریح شود. جزییات بیشتر این برنامه در اسناد پشتیبان قابل دستیابی است.الزم می دانم از تالش و همکاری اعضای هیئت علمی، کارکنان، دانشجویان و فارغ التحصیالنی که در تدوین و به اجرا گذاشتن برنامه راهبردی دانشگاه صنعتی شریف مشارکت داشته و دانشگاه خود را در این مسیر یاری کرده اند، صمیمانه تشکر و قدردانی کنم. پیشاپیش از همه کسانی که

با همت واالی خود برای تحقق اهداف و جامه عمل پوشاندن به چشم انداز دانشگاه تالش خواهند کرد، سپاسگزارم.محمود فتوحی فیروزآباد

رییس دانشگاه صنعتی شریفدی 1396

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

4

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

5

1. برنامه ریزی راهبردی: ضرورت ها و اقدامات مورد نیاز

1-1 برنامه ریزی راهبردیبرنامه ریزی به معنی اخذ تصمیماتی در زمان حال برای دستیابی به اهدافی در زمان آینده و تعیین مراحل اجرایي و ساز و كارهای الزم برا ي حصول نتایج است. سازمان ها به دالیل زیر به برنامه ریزی

نیاز دارند: اطمینان از دستیابی به اهداف در زمان مشخص و فراهم کردن زمینه پایش و ارزیابی عملکرد سازمان و افراد؛

هماهنگی میان اقدامات در طول زمان. گاهی تحقق یک هدف نیازمند اقداماتی است که به یکدیگر وابسته اند و بر اساس روابط پیش نیازی در برهه های زمانی مختلف انجام می شوند. هماهنگی میان این اقدامات در طول زمان برای دستیابی به هدف مورد نظر، ضروری است.

هماهنگی میان اقدامات در عرض سازمان. معموال برای تحقق یک هدف، بخش های مختلفی از سازمان مشارکت دارند و هر یک اقدامات خاصی را انجام می دهند. هماهنگی میان این بخش ها از اهمیت باالیی برای دستیابی به هدف از پیش تعیین شده برخوردار است.

برنامه راهبردی، برنامه ای است که جهت گیری کلی سازمان و راه های تحقق آن را مشخص می کند. هدف برنامه ریزی راهبردی بهبود مستمر نیست، بلکه ایجاد تغییراتی اساسی در جهت گیری ها، فعالیت ها و نوع سازماندهی است. برنامه ریزی راهبردی مبتنی بر دو تحلیل محیط درون و محیط بیرون صورت می گیرد و سرنوشت و بقای سازمان به آن وابسته است.

سازمان ها معمواًل هنگامی که با چالش های جدی )شامل تغییراتی محیطی یا معضالت درونی( روبرو می شوند، نیاز به تدوین یا بازنگری در برنامه راهبردی دارند.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

6

1-2 ضرورت برنامه ریزی راهبردی در دانشگاهدانشگاه صنعتی شریف همچون دیگر دانشگاه های کشور با چالش های اساسی روبرو است و در شرایط محیطی چالش بر انگیزی نیز قرار دارد. مقابله با چالش های حال و آینده نیازمند تدوین یک برنامه راهبردی جدید است1 . به عالوه، حل مسائل )چالش های( اساسی دانشگاه نیازمند تالش جمعی و هماهنگ تمام بخش ها و زیرمجموعه های دانشگاه صنعتی شریف است. به همین دلیل، افراد و بخش های

مختلف باید در مورد این چالش ها و راهکارهای مقابله با آن ها اتفاق نظر داشته باشند.درعین حال، در صورت پرداختن به چالش های موجود بدون ترسیم یک جهت گیری کلی، بیم آن می رود که دانشگاه دچار روزمرگی شده و از ماموریت های اصلی یا رسیدن به اهداف بلند خود باز ماند. به عالوه، با در نظر گرفتن تصویر مطلوب آینده، ممکن است وزن و اولویت چالش های موجود نیز تغییر کند. به عبارت دیگر، ممکن است برخی از چالش های دانشگاه که امروز اساسی و فوری جلوه می کنند، در مسیر آینده دانشگاه از اهمیت کمتری برخوردار باشند و بالعکس. به همین دلیل، در کنار شناسایی و چاره اندیشی برای چالش های اساسی دانشگاه، باید به تبیین جهت گیری کالن دانشگاه

و ترسیم تصویر مطلوب آینده آن نیز بپردازیم.

1-3 اقدامات مورد نیاز برای طراحی و پیاده سازی برنامه راهبردی / تحقق برنامه راهبردیتحقق برنامه راهبردی، نیازمند تعیین اهداف جزیی تر، تدوین برنامه های عملیاتی و تخصیص منابع و

بودجه ریزی است. بطور کلی برنامه ریزی راهبردی نیازمند انجام فعالیت های زیر است:راهبردی و از جهت گیری های کالن ترسیم تصویری و اساسی از چالش های فهرستی تهیه .1

دانشگاه؛2. تعیین اهداف راهبردی دانشگاه و شاخص های اندازه گیری؛

3. تنظیم برنامه های عملیاتی برای تحقق اهداف راهبردی و مرتفع کردن چالش های اساسی دانشگاه؛4. تعیین متولیان و مسئوالن هر بخش از برنامه های عملیاتی؛

5. برآورد بودجه مورد نیاز برای اجرایی کردن برنامه های عملیاتی و تخصیص منابع به برنامه ها.

تحقق برنامه راهبردی، نیازمند تعیین اهداف جزیی تر، تدوین برنامه های عملیاتی و تخصیص منابع و بودجه ریزی است. بطور کلی برنامه ریزی راهبردی نیازمند انجام فعالیت های زیر است:

1. نظام مدیریت جامع و یکپارچه اطالعات؛اهداف تیم ها، بخش ها و کل سازمان در راستای تحقق افراد، ارزیابی عملکرد و پایش نظام .2

راهبردی؛3. نظام بازخورد و اصالح برنامه راهبردی؛

4. نظام مدیریت مالی و بودجه ریزی دانشگاه؛5. نظام حاکمیتی دانشگاه که شامل نقش و وزن معاونت ها، دانشکده ها، پژوهشکده ها در تصمیم سازی،

تصمیم گیری و کنترل و نیز میزان پاسخگویی هر یک در قبال برنامه ها و نتایج است.

1- دانشگاه صنعتی شریف قباًل در چند نوبت برنامه راهبردی خود را تدوین کرده است ولی شرایط جدید، برنامه جدیدی را طلب می کند.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

7

2. فرآیندتدوین برنامه راهبردی دانشگاه

به منظور تبیین جهت گیری کالن و تدوین اهداف راهبردی و برنامه های عملیاتی دانشگاه ، از فرایند زیر بهره گرفته شده است )شکل 1(. شرح مختصری از گام های این فرایند در پیوست 1 آمده است.

شکل 1 - فرایند تدوین و اجرای برنامه راهبردی در دانشگاه صنعتی شریف

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

8

3. تبیین ماموریت )فلسفه وجودی( دانشگاه

ماموریت یا فلسفه وجودی، علت پیدایش یا ادامه حیات سازمان را بیان می کند و به همین دلیل اصلی ترین رکن برنامه راهبردی به شمار می رود. مطابق با گام هایی که در پیوست 1 تشریح شده اند، بیانیه ماموریت دانشگاه صنعتی شریف بر اساس بررسی اسناد باالدستی )شامل نقشه جامع علمی کشور، سیاست های علم و فناوری ابالغیه مقام معظم رهبری، سیاست های کلی نظام برای رشد و توسعه علمی و سند دانشگاه اسالمی( بررسی خواست ها، الزامات و نیازهای ذی نفعان و مصاحبه با افراد کلیدی و پیشکسوتان دانشگاه تهیه و طی جلسات متعدد شورای برنامه ریزی راهبردی و نیز شورای دانشگاه مورد

بررسی و اصالح و تصویب قرار گرفته است. بیانیه مصوب به شرح زیر است2 :

در بیانیه ماموریت دانشگاه، چند واژه کلیدی وجود دارد که الزم است با دقت بیشتری تبیین شوند:

گسترش مرزهای دانشمنظور توسعه روزآمد حوزه های علوم، مهندسی و مدیریت برای بهره مندی کشور و جامعه بشری است که از طریق هم افزایی آموزش و پژوهش صورت می گیرد.

مشارکت موثربه معنی همکاری با دیگر نهادهای ملی، منطقه ای و بین المللی در توسعه سرمایه انسانی و توسعه پایدار جامعه است.

توسعه پایدارمنظور توسعه همه جانبه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی با حفاظت از محیط زیست و حقوق نسل های آینده کشور و جامعه بشری است.

توسعه سرمایه انسانی )نسل آینده پژوهشگران، متخصصان و رهبران صنعتی و اقتصادی(شامل کشف و جذب استعدادهای برتر، ارایه آموزش های روز آمد و بنیادین در زمینه های علوم، مهندسی و مدیریت به آن ها، با هدف تربیت جوانان خالق و نوآور، سالم و با نشاط، کارآفرین، پویا و

جامع نگر، دارای روحیه خود باوری، توان راهبری، تعهد ملی و اخالق حرفه ای و اسالمی است.

توسعه و بکارگیری علوم، دانش ها و فناوری های نوین در تامین نیازهای اساسی کشوربه معنی انجام پژوهش های بنیادی،کاربردی و توسعه ای در تراز جهانی و با تمرکز بر حل مسایل ملی، از طریق آموزش و پژوهش به ویژه در حوزه های میان رشته ای، چندرشته ای و فرارشته ای، و توسعه

همکاری های علمی منطقه ای و بین المللی است.

فناوری های نوینمنظور آن دسته از فناوری های جدید و نوظهوری است که با نیازهای واقعی جامعه انطباق داشته و برای جامعه و محیط زیست پیامدهای مخرب نداشته باشند.

»بیانیه ماموریت دانشگاه صنعتی شریف«

گسترش مرزهای دانش و مشارکت موثر در توسعه سرمایه انسانی و توسعه پایدار جامعه از طریق آموزش و تربیت نسل آینده پژوهشگران، متخصصان و رهبران صنعتی و اقتصادی کشور و نیز توسعه و بکارگیری علوم، دانش ها و فناوری های نوین با اولویت تامین نیازهای اساسی کشور

2- بیانیه ماموریت در تاریخ 1395/5/6 به تصویب شورای دانشگاه صنعتی شریف رسیده است.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

9

4. تبیین ارزش های محوری دانشگاه

ارزش های محوری/ بنیادی3 اصول پایه ای حاکم بر تمام فعالیت های یک سازمان هستند که مبنای اخذ تصمیمات مهم و نیز انجام اقدامات الزم برای تحقق این تصمیمات، قرار می گیرند. این اصول که ریشه در باورهای عمیق4 دارند، همچون خطوط راهنما در یک سازمان عمل می کنند. بنابراین، تصمیمات یا اقدامات راهبردی نباید در تضاد یا تناقض با ارزش های محوری قرار گیرند. به عنوان مثال، در شرایطی که اعتبار علمی دانشگاه یک ارزش بنیادی محسوب می شود، در مسیر حرکت به سوی آینده مطلوب، الزم است از انجام هرگونه اقدامی که به شهرت و اعتبار علمی دانشگاه آسیب می رساند،

پرهیز شود. برای ارزش های محوری از واژه "تبیین" استفاده شده است؛ زیرا این ارزش ها ریشه در گذشته سازمان دارند و به یکباره خلق نمی شوند. ارزش های محوری دانشگاه صنعتی شریف بخشی از نظام ارزشی

دانشگاه است که اعضای خانواده شریف نسبت به آن باور عمیق دارند و نماد فرهنگ سازمانی دانشگاه محسوب می شود.برای تبیین ارزش های محوری، ابتدا چندین مصاحبه با افراد کلیدی و پیشکسوت دانشگاه انجام شد و سپس طی جلسات متعدد شورای برنامه ریزی راهبردی نتایج مصاحبه ها مورد بررسی و اصالح قرار

گرفت و نهایتا در تاریخ 1395/5/6 به شرح زیر به تصویب شورای دانشگاه رسید.

ارزش های محوری

ما در دانشگاه صنعتی شریف، عمیقا به ارزش های محوری زیر باور داریم و پایبندیم:

1( اعتبار و کیفیت علمی2( اثربخشی اجتماعی

3( ِخَرد جمعی4( نظم و انضباط

5( همبستگی درون سازمانی6( اخالق مداری

7( آزاد اندیشی و پرسشگری

3- Core Values4- Deep Belief

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

10

تعریف کلید واژه های " ارزش های محوری" به شرح زیر است:

اعتبار و کیفیت علمیبه معنی حفظ و ارتقای کیفیت، اعتبار علمی و شهرت دانشگاه در سطح ملی و بین المللی است. شهرت، تصویری کلی

از کیفیت و اعتبار علمی دانشگاه است که در داخل و خارج از کشور وجود دارد.

اثربخشی اجتماعیبه معنای اهتمام به مفید بودن برای جامعه )کشور و جهان( از طریق ارائه آموزش های کیفی در تراز جهانی و انجام پژوهش های اصیل و کارآمد در جهت پیشبرد علم، رفاه اجتماعی و ارتقاء شرایط زندگی جامعه انسانی )در

چهارچوب ماموریت دانشگاه( است.

خرد جمعییعنی احترام به ِخَرد جمعی و استفاده از آن در تصمیم سازی و برنامه ریزی در دانشگاه )از طریق شوراها، ساز و کارهای

خود ارزیابی و نظر سنجی و ...(.

نظم و انضباطیعنی حفظ و ارتقای نظم و انضباط در کلیه فعالیت ها )به ویژه در فعالیت های آموزشی و پژوهشی(.

همبستگی درون سازمانییعنی حفظ و تقویت روحیه همکاری، مشارکت، همبستگی و تعهد در تمامی اعضای خانواده دانشگاه )استادان،

دانش جویان، کارکنان و مدیران(.

اخالق مدارییعنی رعایت اصول اخالق آکادمیک و حرفه ای )از جمله مسئولیت پذیری، پاسخگو بودن در برابر جامعه و ذی نفعان، پایبندی به تعهدات، رعایت حقوق معنوی، پرهیز از رفتارهای تبعیض آمیز، قانون مداری(؛ و ارزش های اخالق اسالمی )به ویژه خردورزی، احترام به کرامت انسانی، احترام به علم و عاِلم، عدالت محوری، صداقت و امانت داری، ادب و حسن خلق(.

آزاد اندیشی و پرسشگرییعنی فراهم کردن فضای آرامش بخش، بانشاط و امن برای آزاد اندیشی، پرسشگری و تبادل آرا برای دانشجویان،

کارکنان و استادان.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

11

5. ترسیم چشم انداز )تصویر مطلوب آینده( دانشگاه

در چهارچوب خطوط راهنما )بر مبنای ماموریت و ارزش های محوری(، چشم اندازهای مختلف و مسیرهای متفاوتی برای تعالی سازمان وجود دارند. انتخاب چشم انداز )تصویر مطلوب آینده( می باید بر اساس ویژگی های خاص سازمان )شامل قوت ها و ضعف ها و شایستگی های محوری( و نیز شرایط حاکم بر محیط سازمان )شامل فرصت ها و تهدیدهای محیطی( صورت گیرد. به همین دلیل چشم انداز

هر سازمانی منحصربفرد و غیر قابل تقلید است.برای ترسیم چشم انداز، ابتدا فهرستی از فرصت ها، تهدیدها، نقاط قوت و نقاط ضعف دانشگاه تهیه شد و در شورای برنامه ریزی راهبردی طی جلسات متعدد مورد بررسی قرار گرفت. در گام بعد، بر اساس

یک فرآیند نظرسنجی از تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه )که شناخت خوبی نسبت به دانشگاه و محیط آن داشتند(، فهرست یاد شده اصالح و نهایی شد )جدول 1(.

جدول 1 - فهرستی از فرصت ها، تهدیدها و نقاط قوت و ضعف

یک کارگروه )زیرمجموعه ای از شورای برنامه ریزی راهبردی( از تالقی فرصت ها و تهدیدها از یک طرف و نقاط قوت و ضعف از طرف دیگر، ویرایش اولیه ای از چشم انداز دانشگاه را به شورای برنامه ریزی راهبردی پیشنهاد کرد. این چشم انداز سپس طی جلسات متعددی مورد بحث قرار گرفت و نهایتا در تاریخ 1395/5/6 به شورای دانشگاه ارائه و با اصالحاتی به شرح زیر به تصویب رسید.

قوت ها نشان و اعتبار )برند( دانشگاه

توانمندی علمی و فنی استادان توانمندی ذهنی و استعداد دانشجویان

انضباط حرفه ای و آموزشی در دانشگاه ارتباط دانشگاه با صنعت

تجربه و توانمندی های پژوهشی دانشگاه شبکه فارغ التحصیالن

موقعیت بین المللی دانشگاه

ضعف ها محدودیت فضای فیزیکی

ضعف امکانات کالبدی دانشگاه کمبود نیروی انسانی در سطح مدیران میانی

کمبود منابع مالی

فرصت ها حرکت کشور در مسیر رشد و پیشرفت

توجه کشور به فناوری های پیشرفته ضرورت ایجاد فرصت های شغلی برای نسل جوان

حمایت از شرکت های دانش بنیان زمینه مساعد برای ارتقاء روابط علمی بین المللی وجود اعتماد ملی و بین المللی به دانشگاه شریف

تهدید ها کاهش تعداد متقاضیان آموزش عالی )به ویژه در رشته های فنی-مهندسی(

مهاجرت نسل جوان و نخبگان محدودیت منابع مالی دولت برای کمک به دانشگاه ها

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

12

چشم انداز )تصویر مطلوب آینده( دانشگاه صنعتی شریف

دانشگاه صنعتی شریف در سال 1405 ) افق 10 ساله(، دانشگاهی تخصصی است پیشگام، الگو ساز و مرجع ، که از باالترین اعتبار علمی در سطح کشور برخوردار است و در سطح بین المللی نیز دانشگاهی شاخص شناخته می شود.

این دانشگاه با جذب و شکوفا کردن استعداد بهترین دانشجویان و استادان، در حل مسایل اساسی کشور، توسعه سرمایه انسانی و توسعه پایدار جامعه، نقش برجسته ای ایفا می کند؛ به نحوی که فعالیت های آن موجب ارتقای موقعیت علمی و افتخار کشور در سطح منطقه و سطح

بین المللی است.این دانشگاه همچنین بطور نسبی از خودگردانی مالی و استقالل عملیاتی برخوردار خواهد بود.

در عبارات باال، چند واژه کلیدی وجود دارد که نیاز به تشریح دارند:

دانشگاه پیشگام، الگو ساز و مرجعمنظور سرآمدی در میان دانشگاه های کشور در سه حوزه زیر است:

1( سرآمدی در آموزش، از طریق: ارایه برنامه های آموزشی و درسی روزآمد؛

بکارگیری رویکردهای نوین )ازقبیل رویکرد فرآیندی به جای رویکرد رشته محور( در آموزش؛ ایجاد رشته های جدید تخصصی و دوره های میان رشته ای و فرا رشته ای مورد نیاز کشور؛

ارتقای کیفیت دوره های آموزشی؛ ارتقای اثر بخشی دوره های آموزشی )به ویژه دوره های کارشناسی(.

2( سرآمدی در پژوهش و توسعه فناوری، از طریق: کسب باالترین درآمد اختصاصی از محل قراردادهای ارتباط با صنعت در میان دانشگاه های کشور؛

پیشتازی در ایجاد و توسعه مراکز پژوهشی و توسعه فناوری مورد نیاز کشور، با تمرکز بر پژوهش های بین رشته ای و چند رشته ای؛

کسب رتبه برتر کشور و منطقه در چاپ مقاالت کیفی با ارجاع باال در مجله های معتبر جهانی؛ کسب رتبه اول دانشگاه های کشور و منطقه در تعداد )سرانه( ثبت اختراع.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

13

3( سرآمدی در اثر بخشی اجتماعی، از طریق: ترویج علم در جامعه؛

توسعه دوره های تخصصی و مهارت آموزی )بدون اعطای مدرک رسمی( برای صنعت و اقشار مختلف اجتماعی در جهت اصالح هرم دانشی و تخصصی جامعه؛

کسب رتبه اول در تاسیس شرکت های دانش بنیان زایشی5 برآمده از تحقیقات دانشگاهی در میان دانشگاه های کشور؛

ارایه مفیدترین راه حل های علمی و مهندسی در رفع مسائل و معضالت اساسی کشور؛ هدفمند کردن پایان نامه های کارشناسی ارشد و رساله های دکتری همراستا با ماموریت

دانشگاه؛ حضور موثر و مفید دانش آموختگان دانشگاه، با اخالق حرفه ای، در عرصه های مختلف

اجتماعی و تصمیم گیری؛ نقش آفرینی موثر در تصمیم سازی و سیاست گذاری کالن کشور در حوزه ماموریت دانشگاه.

دانشگاه شاخص در سطح بین المللییعنی

قرار گرفتن در زمره دانشگاه های برتر منطقه و قاره آسیا؛ بیشترین تعداد دوره های مشترک با دانشگاه ها و مراکز معتبر بین المللی در میان دانشگاه های

ایران؛ بیشترین تعداد طرح های پژوهشی مشترک با دیگر دانشگاه ها و مراکز معتبر دانشگاهی و

صنعتی بین المللی در میان دانشگاه های ایران.

خودگردانی مالی نسبیمنظور برخوردار از منابع درآمدی اختصاصی و کمک های مردمی )عالوه بر اعتبارات جاری و عمرانی

دولتی(، حداقل به میزان منابع مالی دانشگاه های همتای خود در منطقه است.

استقالل عملیاتی نسبیبه معنی برخورداری از استقالل تصمیم گیری در مورد جذب دانشجو و استاد، توسعه برنامه های آموزشی و درسی )رشته ها و گرایش ها( و مدیریت منابع مالی در چهارچوب قوانین و مقررات کشور

است.

5- Spin-off

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

14

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

15

6. نقشه استراتژی و اهداف راهبردی دانشگاه دریک افق 5 سالهجهت گیری کالن سازمان )شامل ماموریت و چشم انداز( معمواًل با الفاظ و عباراتی کلی بیان می شوند که ارتباط برقرار کردن افراد و گروه ها در الیه های زیرین سازمان با آن دشوار است. لذا الزم است که جهت گیری ترسیم شده به اهداف قابل سنجش ترجمه شود. مجموعه اهداف راهبردی دانشگاه )حدود 60 هدف( و روابط علی میان آن ها در یک نمودار به نمایش درآمده است که از آن تحت عنوان

"نقشه استراتژی6" یاد می شود )شکل 2(.

شکل 2 – نمای کلی نقشه استراتژی دانشگاهتوضیح: اهدافی که با * مشخص شده اند، به تحقق هدف "ارتقای توان مالی دانشگاه" در الیه پیامدها نیز کمک می کنند. برای جلوگیری از پیچیدگی شکل، تالش شده است از رنگ ها برای نشان دادن روابط علی و دسته بندی اهداف استفاده شود.

6- Strategy Map

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

16

در ادامه شرح مختصری از اهداف در چهار الیه پیامدها، ذی نفعان، فرایندها و زیرساخت ها ارائه می شود.

6-1. اهداف الیه پیامدهانقشه استراتژی7 شامل پنج هدف در الیه پیامدها است که در صورت تحقق آن ها به هدف غایی "دانشگاه پیشگام، الگوساز و مرجع با باالترین اعتبار علمی در کشور و منطقه" دست خواهیم یافت. این اهداف عمال در سه دسته قابل تقسیم هستند. دسته اول به رشد و تعالی دانشگاه و سرآمدی آن در حوزه های مختلف آموزش، پژوهش، فناوری و اثربخشی اجتماعی مربوط می شوند. دسته دوم شامل اهدافی است که خوداتکایی نسبی دانشگاه را از نظر مالی مدنظر قرار می دهند؛ و دسته سوم ارتقا و تعالی دانشگاه و دانشگاهیان را در حوزه اخالق و فرهنگ نشانه گرفته اند. اهداف دسته دوم و سوم اگرچه

از نوع پیامدی هستند؛ ولی خود به عنوان پشتیبان اهداف دسته اول نیز عمل می کنند )شکل 3(.

6-2. اهداف الیه ذینفعاندر الیه ذی نفعان، اهدافی به تفکیک چهار دسته ذینفع کلیدی به شرح زیر تعریف شده اند:

دانشجویان و فارغ التحصیالن آموزش کیفی و به روز

احساس مفید بودن برای جامعه زندگی دانشگاهی8 مناسب

توسعه همه جانبه مهارت های اجتماعی و حرفه ای استمرار تماس و تعامل با دانش آموختگان

شکل 3 - الیه پیامدها در نقشه استراتژی دانشگاه

7- نقشه استراتژی دانشگاه، حاصل بحث و تبادل نظر اعضای محترم شورای برنامه ریزی راهبردی در بیش از 20 جلسه با متوسط زمان سه ساعت است. در این نقشه، بر اساس ماموریت و تصویر مطلوب آینده دانشگاه، اهداف راهبردی در چهار الیه پیامدها، ذی نفعان، فرایندها و زیرساخت ها مشخص و روابط علی میان آن ها ترسیم شده است. نقشه استراتژی نشان می دهد که چه خروجی هایی برای کسب رضایت ذی نفعان اصلی باید حاصل شود، چه فرایندهایی برای ایجاد این خروجی ها باید در نظر گرفته شوند و در نهایت چه زیرساخت هایی برای اجرای چنین فرایندهایی مورد نیازند. از طرف دیگر مشخص می کند که رضایت ذی نفعان چه پیامدهای مثبتی را برای دانشگاه در پی خواهد داشت. برای توضیح بیشتر لطفا پیوست1 را ببینید.8- University Life

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

17

دستگاه های اجرایی و صنعت تربیت متخصصان و رهبران علمی و صنعتی کشور )عالم، ماهر، خالق، با نشاط و دارای اخالق حرفه ای(

حل مسائل توسعه ای و تولیدی تولید و توسعه دانش و فناوری جدید و بکارگیری آن ها در تأمین نیازهای اساسی کشور

جامعه علمی الگوسازی و افتخار آفرینی

تولید و توسعه دانش و فناوری جدید تربیت متخصصین، محققین و مدرسین تراز اول )رهبران علمی جامعه(

نهادهای سیاستگذار و جامعه عمومی ارتقای تعهد ملی و فرهنگ ایرانی- اسالمی

ایجاد فضا و بستر مناسب برای تحصیل و تحقیق بهترین جوانان کشور ارتقا دید فرهنگی و علمی جامعه

حل مسائل اساسی کشور الگوسازی و افتخارآفرینی

تالش برای تحقق اسناد باالدستی در زمینه آموزش عالی و پژوهش )به ویژه سیاست های ابالغی مقام معظم رهبری در حوزه علم و فناوری(

6-3. اهداف الیه فرایندهادر الیه فرایندها، ابتدا زنجیره ارزش دانشگاه با اقتباس از مدل APQC 9 ترسیم )شکل 4( و سپس اهداف راهبردی

به تفکیک هر یک از فرایندهای اصلی به شرح زیر تعریف شده اند:

آموزش ارائه آموزش های روزآمد و بنیادین در سه حوزه علوم، مهندسی و مدیریت در تراز جهانی

ارتقای شیوه های آموزش )شیوه های یاددهی و یادگیری( توسعه برنامه های فرارشته ای، چند رشته ای و میان رشته ای و توجه به مباحث توسعه پایدار )مانند آب،

انرژی و محیط زیست( در برنامه ریزی درسی و ایجاد رشته های جدید افزایش مهارت های شغلی و ارتقای سطح خالقیت، نوآوری، کارآفرینی و اخالق حرفه ای دانشجویان

توسعه آموزش های تخصصی برای مدیران و کارشناسان ارشد شرکت ها و سازمان ها توسعه آموزش های مجازی

برقراری ارتباط موثرتر میان پایان نامه های ارشد/دکتری و مسائل کشور

9- برای توضیح مدل APQC لطفا به پیوست 1 مراجعه فرمایید.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

18

پژوهشارتقای سطح پژوهش های بنیادی، کاربردی و توسعه ای در تراز جهانی با تمرکز بر حل مسایل ملی ●توسعه طرح های پژوهشی و ارتباط با صنعت در حوزه های منتخب ●توسعه پژوهش های فرارشته ای، چندرشته ای و میان رشته ای ●ارتقای توان پژوهش و نوآوری دانشگاهیان )استادان، پژوهشگران و دانشجویان( ●برقراری ارتباط موثرتر میان پایان نامه های ارشد/دکتری و مسائل کشور ●ارتقای هم افزایی و کارآمدی پژوهشکده ها و انسجام آن ها با دیگر نهادهای دانشگاه )به ویژه دانشکده ها( ●افزایش مشارکت اعضای هیئت علمی در پروژه های پژوهشی و ارتباط با صنعت )افزایش تعداد استادانی که پروژه پژوهشی و صنعتی دارند( به ویژه ارتقای مشارکت اعضای هیئت علمی رشته های ●

مختلف در اجرای طرح هایی با ابعاد ملی و بین المللیارتقای شیوه های پژوهش و مدیریت پژوهش در دانشگاه ●توسعه برنامه های پسا دکتری ●

APQC شکل 4 – زنجیره ارزش )فرایندهای داخلی( دانشگاه با اقتباس از مدل ن یبا

شتی پ

هاند

رایف

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

19

توسعه فناوری و تجاری سازیتوسعه کمی و کیفی شتاب دهنده ها10 ، مراکز رشد و مراکز نوآوری در دانشگاه و یا در کنار دانشگاه ●افزایش تعداد شرکت های دانش بنیان زایشی برآمده از تحقیقات در دانشگاه ●افزایش ثروت آفرینی از طریق تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی ●ارتقای هم افزایی و کارآمدی پژوهشکده ها و انسجام آن ها با دیگر نهادهای دانشگاه )به ویژه دانشکده ها( ●بهبود فرآیندها و ساز و کارهای ثبت اختراعات و حفاظت از مالکیت فکری ●

امور رفاهی و خدمات دانشجوییبهبود فضای آموزشی )با نشاط و برانگیزاننده( ●توسعه امکانات و بهبود خدمات رفاهی دانشجویان )اسکان، تغذیه و ...( ●ارتقای سطح سالمت جسمی و روانی دانشجویان ●ارتقای امکانات ورزشی ●

امور فرهنگیافزایش سطح پایبندی دانشجویان به اصول مذهبی، فرهنگی و اخالق حرفه ای ●افزایش سطح تعلق و تعهد دانشجویان به کشور و دانشگاه صنعتی شریف ●ارتقای آگاهی دانشجویان نسبت به تاریخ و فرهنگ ملی ●ارتقای سطح مهارت های اجتماعی دانشجویان و ترویج فرهنگ خالقیت، نوآوری و انجام کار تیمی در میان دانشگاهیان ●

)دانشجویان، استادان و کارکنان(افزایش انگیزه، نشاط و مسئولیت پذیری در میان دانشگاهیان ●ارتقای کیفیت ارتباط استاد با دانشجو ●ارتقای توجه به حقوق دانشجویان ●توسعه و ارتقای کیفیت فعالیت های فوق برنامه )انجمن های علمی و ...( ●

ارتباط با فارغ التحصیالن، ذینفعان و جامعهارتباط موثر و مستمر با فارغ التحصیالن ●ارتقای سطح تعامل با نهادهای حاکمیتی ● ارتقاء سطح تعامل با سازمان ها و شرکت های مهم ●ارتقای سطح تعامل با جامعه عمومی ●ارتقای سطح تعامل با جامعه علمی- حرفه ای کشور ●

10- Accelerators

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

20

همکاری های منطقه ای و بین المللیافزایش کمی و کیفی دانشجویان خارجی در دانشگاه ●ارتقای سطح روابط با دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهشی شاخص در ●

منطقه )کشورهای همسایه( ♦کشورهای جهان اسالم ♦کشورهای در حال توسعه ♦و کشورهای پیشرفته جهان ♦

افزایش حجم پروژه های مشترک با دیگر دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در جهان ●افزایش انتشار مقاالت، کتب و گزارش های علمی و ثبت اختراعات و تولید دیگر محصوالت علمی مشترک با استادان و محققان ●

دیگر دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در جهانافزایش تعداد دوره های آموزشی مشترک با دیگر دانشگاه های جهان ●افزایش تعداد و ارتقای کیفیت فرصت های مطالعاتی و سفرهای علمی استادان و محققان دانشگاه و نیز فرصت مطالعاتی ●

محققان خارجی در دانشگاهافزایش تعداد و ارتقای کیفیت بازدیدها/ سفرهای علمی دانشجویان، استادان و محققین برجسته بین المللی از/ به دانشگاه صنعتی شریف ●افزایش تعداد و کیفیت دستاوردها و محصوالت علمی مشترک با اساتید و محققان دیگر دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در جهان ●

6-4. اهداف الیه زیرساخت هااهداف مربوط به فرایندهای پشتیبانی و توانمندسازها به شرح زیر در الیه زیرساخت ها تعریف شده اند:

سرمایه های انسانیارتقای سطح دانش و مهارت کارکنان فنی و اداری ●ارتقای سطح دانش و مهارت مدیریتی مدیران دانشگاه ●

سرمایه های اطالعاتی● IT توسعه زیرساخت هایتوسعه سیستم مدیریت یکپارچه اطالعات در پیوند با فرایندهای دانشگاه ●توسعه مدیریت دانش ●

سرمایه های سازمانیتوسعه و تقویت مدیریت مالی دانشگاه ●توسعه و تقویت نظام اداری دانشگاه ●اصالح ساز و کارهای تصمیم گیری )بهبود نظام حاکمیتی دانشگاه( در جهت تفویض اختیار به واحدهای مختلف دانشگاه ●

برای افزایش اثربخشی11 و کارایی12 و در جهت تقویت اقتدار مدیریتی دانشگاه

11- Effectiveness12- Efficiency

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

21

بهبود نظام ارزیابی عملکرد اعضای هیئت علمی و کارکنان ●ارتقای فرایند جذب، ترفیع و تبدیل وضعیت و بازنشستگی اعضای هیئت علمی ●ارتقای فرایند جذب پژوهشگران ●بهبود فرایند جذب، بکارگیری و ارتقای شغلی و بازنشستگی کارکنان فنی )پژوهشگران و کارشناسان( و کارکنان اداری ●تقویت توان دانشگاه برای نظارت، بهبود و اصالح مستمر فرایندها و ساز و کارهای اداره دانشگاه ●تقویت انسجام درونی بین واحدهای مختلف دانشگاه ●

امکانات کالبدیتوسعه فضای فیزیکی در چهارچوب طرح جامع دانشگاه ●توسعه و بهبود امکانات آموزشی، کارگاهی، آزمایشگاهی و پژوهشی ●بهبود فرایندها و مکانیزم های نگهداری و تعمیرات تاسیسات و ساختمان ها ●بهینه سازی مصرف انرژی، حفاظت از محیط زیست و ارتقای سطح ایمنی در طراحی، ساخت و نگهداری ساختمان ها و تاسیسات ●توسعه زیرساخت های مورد نیاز )به غیر از IT و پهنای باند( ●افزایش نرخ بهره برداری از دارایی ها ●مدیریت بهینه منابع مالی و سرمایه ها ●توسعه امکانات رفاهی )رستوران، باشگاه و ...( ●زیباسازی محوطه دانشگاه )نورپردازی، مکان های عاری از خودرو، تناسب رنگ ها، فضای سبز و ...( ●

همانطور که مالحظه می شود، تعداد اهداف در نقشه استراتژی به حدی است که پرداختن همزمان به همه آن ها امکان پذیر نیست. لذا الزم است تا از میان آن ها، اهدافی که دارای اولویت باالتری هستند، انتخاب و به اجرا گذاشته شوند. برای این منظور از ماتریس "اثربخشی- امکانپذیری" استفاده شد13. بدین ترتیب، اهدافی در اولویت قرار گرفتند که از هر دو منظر اثربخشی و امکانپذیری در موقعیت

باالیی باشند.

13- برای توضیحات بیشتر لطفا به پیوست 1 مراجعه شود.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

22

جدول 2 – فهرستی از اهداف راهبردی دارای اولویت دانشگاه ومتولی/متولیان هر هدف

متولی/ متولیاناهداف راهبردیردیف

معاونت آموزشی و تحصیالت تکمیلیارائه آموزش هاي روزآمد و بنیادین در سه حوزه علوم، مهندسی و مدیریت در تراز جهانی1

معاونت آموزشی و تحصیالت تکمیلیتوسعه برنامه هاي فرارشته اي، چند رشته اي و میان رشته اي2

معاونت آموزشی و تحصیالت تکمیلیبرقراری ارتباط موثرتر میان پایان نامه های ارشد/ دکتری و مسائل کشور3معاونت پژوهش و فناوری

معاونت آموزشی و تحصیالت تکمیلیتوسعه آموزش هاي تخصصی براي مدیران و کارشناسان ارشد شرکت ها و سازمان ها4)آموزش های آزاد، آموزش مجازی و پردیس کیش(

معاونت آموزشی و تحصیالت تکمیلیافزایش مهارت های شغلی و ارتقای سطح خالقیت، نوآوری، کارآفرینی و اخالق حرفه ای دانشجویان5

معاونت آموزشی و تحصیالت تکمیلیافزایش کیفی و کمی دانشجویان خارجی در دانشگاه6مدیریت روابط بین الملل

معاونت پژوهش و فناوریتوسعه برنامه های پسادکتری7

معاونت پژوهش و فناوریارتقای سطح پژوهش های بنیادی، کاربردی و توسعه ای در تراز جهانی با تمرکز بر حل مسایل مالی8

معاونت پژوهش و فناوریافزایش درآمد از محل پژوهش و ارتباط با صنعت در حوزه های منتخب با تمرکز بر طرح های ملی و پروژه های بزرگ9

معاونت پژوهش و فناوریافزایش سهم دانشگاه از دستاوردهای اقتصادی تجاری سازی دانش )ثبت اختراعات و حفاظت از مالکیت فکری، سهام شرکت های Spin-off و ...(10

معاونت پژوهش و فناوری/ انجمن فارغ التحصیالنارتقاء سطح تعامل )Partnership( با سازمان ها و شرکت هاي مهم11

معاونت پژوهش و فناوری/ مدیریت روابط بین المللافزایش حجم پروژه های مشترک با دیگر دانشگاه ها و مراکز پژوهشی در جهان12

توسعه و تقویت مدیریت مالی و نظام اداري دانشگاه )به منظور تسهیل و تسریع در اجرای طرح های پژوهشی بزرگ و ملی( و نیز تمرکز زدایی مالی و 13معاونت اداری - مالیاداري در سطح دانشگاه و چابک سازي و تحرك بخشی به دانشکده ها

معاونت مالی - اداری/ بنیاد شریفافزایش درآمد از محل موقوفات و هدایا14

معاونت اداری - مالیتوسعه سیستم مدیریت یکپارچه اطالعات15

معاونت اداری - مالیبهبود و ارتقاء فضاها و زیر بناهای دانشگاه )آزمایشگاه ها، امکانات کالبدي و امکانات رفاهی( برای فعالیت موثرتر آموزشی پژوهشی 16

انجمن فارغ التحصیالن دانشگاهافزایش ارتباط موثر و مستمر با فارغ التحصیالن17

معاونت فرهنگیترویج فرهنگ مسئولیت پذیري در اساتید، دانشجویان و كاركنان و صیانت و برخوردارشدن از وجدان كاري، اخالق حرفه اي و رفتار مناسب اجتماعي و شخصي18

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

23

7. مضامین راهبردی

اهداف راهبردی مندرج در نقشه استراتژی دانشگاه، در پنج گروه "سرآمدی در آموزش و تامین سرمایه انسانی جامعه"، "سرآمدی در علم و فناوری"، "سرآمدی در اثربخشی اجتماعی"، "ترویج اخالق آکادمیک و فرهنگ ایرانی-اسالمی" و "ارتقای توان مالی دانشگاه" دسته بندی شدند که از آن ها با عنوان "تم یا مضمون راهبردی14" یاد می شود )شکل 5(.

مضامین راهبردی که از الیه پیامدها استخراج شده اند، بستر الزم برای برقراری ارتباط موثرتر و کارآمدتر با الیه های زیرین سازمان، ایجاد همراستایی میان بخش های مختلف و نیز پیگیری اثربخش تر پیشرفت امور را فراهم می کنند. یادآوری این نکته ضروری است که مضامین راهبردی به پنج مورد باال محدود نمی شوند؛ بلکه این پنج محور، مضمون هایی هستند که تاکنون مورد کاوش قرار گرفته اند و برای آن ها در الیه های مختلف نقشه استراتژی دانشگاه، اهداف راهبردی پیش بینی شده است. مضامین دیگری از جمله "بین المللی شدن دانشگاه" شناسایی شده اند که باید در آینده مورد کنکاش دقیق تر

قرار گیرند و برای آن ها اهداف راهبردی و برنامه های عملیاتی طرح ریزی شود.

شکل 5 – مضامین راهبردی در نقشه استراتژی دانشگاه

8. برنامه های عملیاتی

پس از تعیین اولویت اهداف، الزم است متولی/متولیان هر یک از اهداف مشخص و از آن ها خواسته شود تا برنامه عملیاتی خود را برای تحقق هدف مورد نظر تهیه و ارائه کنند. منظور از متولی/ متولیان، بخش های اجرایی و واحدهای عملیاتی در دانشگاه هستند که وظیفه سیاستگذاری، برنامه ریزی و اجرای برنامه ها در یک حوزه مشخص را بر عهده دارند.

جدول 2 اهداف راهبردی دانشگاه را به همراه متولیان آن ها نشان می دهد.اهداف مندرج در جدول 2 توسط ریاست دانشگاه به متولیان آن ها ابالغ شده و از ایشان خواسته شده است که در یک بازه زمانی معین برنامه های عملیاتی خود را تهیه و به شورای برنامه ریزی راهبردی دانشگاه ارائه کنند. تهیه برنامه های عملیاتی برای اهداف دارای اولویت توسط بخش های مختلف دانشگاه آغاز شده است. مرکز برنامه ریزی برنامه ریزی راهبردی و توسعه منابع دانشگاه بر اساس اعالم

آمادگی قبلی، به ایشان در تهیه برنامه های عملیاتی کمک می کند.

14- Strategic Theme

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

24

9. اقدامات آتی برای پیاده سازی نقشه استراتژی

موارد زیر در دستور کار شورای برنامه ریزی راهبردی قرار دارد:پرداختن به سایر مضامین راهبردی )از جمله بین المللی شدن دانشگاه(؛ ●تکمیل برنامه های عملیاتی با کمک معاونت ها و مدیریت های دانشگاه؛ ●تسّری برنامه های عملیاتی به سطح دانشکده ها و پژوهشکده ها؛ ●استقرار کامل "مرکز برنامه ریزی راهبردی و توسعه منابع" در دانشگاه که وظایف زیر را به عهده دارد: ●

برنامه ریزی ♦کنترل و پایش ♦ارزیابی عملکرد ♦تامین و توسعه منابع ♦مدیریت یکپارچه اطالعات ♦مدیریت تحول سازمانی ♦

طراحی مکانیزم ها، فرآیندها و رویه های سازمانی در زمینه برنامه ریزی و ارزیابی عملکرد دانشگاه در ●سطح راهبردی. از ترکیب ابزار نقشه استراتژی با کارت امتیازی متوازن15 می توان برای اندازه گیری میزان تحقق اهداف و نیز ارزیابی عملکرد واحدهای مختلف )شامل معاونت ها، دانشکده ها، نهادهای

وابسته به دانشگاه و ...( استفاده کرد؛تشکیل کارگروه ها و کمیته های هماهنگی بر محور موضوعات )مضامین( راهبردی؛ ●آغاز اجرای بعضی از برنامه های عملیاتی که نتایج زودهنگامی را برای دانشگاه در پی داشته باشند؛ ●فراهم کردن زیرساخت های الزم برای پیاده سازی نقشه استراتژی و بازنگری دوره ای برنامه راهبردی ●

دانشگاه شامل:زیرساخت های اطالعاتی ♦ساختار سازمانی مناسب ♦مهارت های انسانی مورد نیاز ♦نظام حاکمیتی دانشگاه ♦

15- Balanced Score Card

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

25

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

26

1.تبیین ماموریت )فلسفه وجودی( دانشگاه

سازمان های غیرانتفاعی یا عمومی، سازمان هایی ماموریت گرا هستند. به عبارت دیگر، فلسفه وجودی این سازمان ها را انجام یک وظیفه یا ماموریت خاص تشکیل می دهد؛ که معمواًل با تغییرات اندکی در طول زمان همراه است. ماموریت یا فلسفه وجودی، علت پیدایش یا ادامه حیات سازمان را بیان می کند و به همین دلیل اصلی ترین رکن برنامه ریزی راهبردی، برای اینگونه سازمان ها به شمار می رود. در اینجا از واژه "تبیین" استفاده شده است؛ زیرا فلسفه وجودی یک سازمان در ابتدای تاسیس تعیین می شود و در طول زمان و به تدریج شکل می گیرد. همانطور که اشاره شد، فلسفه وجودی )ماموریت( به سادگی و به

سرعت تغییر نمی کند. بنابراین، هدف این مرحله از فرایند، تبیین آن چیزی است که از قبل در ذهن افراد سازمان وجود داشته و در اسناد آن منعکس شده است. برای تبیین ماموریت، عالوه بر مصاحبه با افراد کلیدی دانشگاه و هم اندیشی در جلسات متعدد شورای برنامه ریزی راهبردی، اسناد باالدستی نیز به دقت مورد مطالعه قرار گرفته اند. بخشی از این اسناد عبارتند از:

نقشه جامع علمی کشور ●سیاست های علم و فناوری ابالغیه مقام معظم رهبری ●سیاست های کلی نظام برای رشد و توسعه علمی ●سند دانشگاه اسالمی ●سند چشم انداز جمهوری اسالمی ایران ●

تحلیل خواست ها، الزامات و نیازهای ذی نفعان، از دیگر اقداماتی است که در رابطه با تبیین فلسفه وجودی دانشگاه و ماموریت آن انجام شده است. در این رابطه ابتدا ذی نفعان کلیدی دانشگاه شناسایی شده و سپس نظرات این ذی نفعان از طریق انجام مصاحبه و برگزاری جلسات هم اندیشی مورد بررسی قرار گرفته است. مهمترین ذی نفعانی که بر اساس دو معیار "قدرت اعمال نفوذ" و "تمایل به اعمال

نفوذ" انتخاب شدند، عبارتند از:وزارت علوم، دولت و دیگر دستگاه های حاکمیتی مرتبط با آموزش عالی ●دستگاه های اجرایی و صنعت )بنگاه های اقتصادی و نهادهای سیاستگذار در امور اقتصادی و صنعتی( ●دانشجویان و فارغ التحصیالن ●جامعه علمی کشور ●جامعه عمومی )مردم( ●

2. ترسیم چشم انداز )تصویر مطلوب آینده(

ماموریت در یک سازمان نقش راهنما را ایفا و حدود فعالیت های آن را مشخص می کند. در چهارچوب یک ماموریت مشخص، ممکن است سازمان چشم اندازهای مختلف و مسیرهای متفاوتی را دنبال کند. انتخاب چشم انداز )نقطه مطلوب آینده( می باید بر اساس ویژگی های خاص سازمان )شامل قوت ها و ضعف ها و شایستگی های محوری( و نیز شرایط حاکم بر محیط سازمان )شامل فرصت ها و تهدیدهای

محیطی( صورت گیرد. به همین دلیل، اگر به درستی ترسیم شود، منحصر به فرد خواهد بود.تصویر مطلوب آینده در واقع ابعاد سازمانی ایده آل را ترسیم می کند که عالقه مندیم آن را ایجاد کرده و یا به سوی آن حرکت کنیم. وجود یک چشم انداز در سازمان باعث هماهنگی فعالیت های مختلف در بخش های گوناگون سازمان می شود. همچنین باعث انسجام فعالیت های سازمان در طول زمان و در مقاطع زمانی مختلف خواهد شد. تحقق این دو مهم تنها در شرایطی حاصل می شود که افراد و

گروه های کلیدی در سازمان در مورد چشم انداز ترسیم شده اجماع و اتفاق نظر داشته باشند.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

27

چشم انداز باید دارای افقی مشخص باشد. به عبارت دیگر، باید معلوم باشد که دستیابی به آینده مطلوب برای چه زمانی برنامه ریزی شده است. بدیهی است که تحقق یک هدف در افق زمانی کوتاه مدت در مقابل تحقق آن در یک افق بلندمدت، اقدامات متفاوتی را طلب می کند.

چشم انداز یک هدف بزرگ، مهیج و به سختی دستیافتنی است16 . همانطور که قبال اشاره شد، تحقق این هدف نیازمند تحوالت اساسی در سازمان و تخصیص منابع کلیدی سازمان در حجم باال است. به همین دلیل، معموال تصمیمات در این حوزه با تامل زیاد و بر اساس تحلیل های گسترده و عمیق صورت می گیرد، زیرا به سختی برگشت پذیر است17 .

تدوین چشم انداز حاصل دو تحلیل درونی و بیرونی است. در تحلیل درونی، داشته ها )منابع و توانمندی ها( و ویژگی های سازمان مورد توجه قرار می گیرند؛ در حالی که در تحلیل بیرونی، متغیرهای محیطی که در سرنوشت حال و آینده سازمان موثرند، بررسی می شوند. از ترکیب نتایج دو تحلیل مذکور، می توان آینده ای مطلوب و در عین حال امکان پذیر را تصویر کرد که سازمان را به تعالی هدایت کند.

برای ترسیم چشم انداز دانشگاه، یک فهرست اولیه از فرصت ها و تهدیدها و نیز نقاط و ضعف توسط دبیرخانه شورای برنامه ریزی راهبردی تهیه شد. سپس شورای برنامه ریزی راهبردی طی جلسات متعدد این فهرست را مورد بررسی قرار داد و اصالح کرد. در قدم سوم، بر اساس یک نظرسنجی از تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه )که شناخت خوبی نسبت به دانشگاه و محیط آن داشتند(، فهرست مذکور اصالح و نهایی شد. یک کارگروه )زیرمجموعه ای از شورای برنامه ریزی راهبردی( از تالقی فرصت ها و تهدیدها از یک طرف و نقاط قوت و ضعف از طرف دیگر به همراه تحلیل چالش های کنونی

دانشگاه، گزینه های مختلف چشم انداز را ترسیم و به اطالع شورای برنامه ریزی راهبردی رساند. در نهایت شورای مذکور چشم انداز مطلوب دانشگاه را تعیین کرد.

3. ترجمه ماموریت و چشم انداز به اهداف قابل سنجش در قالب نقشه استراتژیمعمواًل جهت گیری کالن سازمان )شامل ماموریت و چشم انداز( با الفاظ و عباراتی کلی بیان می شوند که ارتباط برقرار کردن افراد و گروه ها در الیه های زیرین سازمان با آن دشوار است. لذا الزم است که جهت گیری ترسیم شده به اهداف قابل سنجش ترجمه شود. این اهداف که از آن ها تحت عنوان "اهداف راهبردی" یاد می شود، باید توسط معیارها و شاخص هایی اندازه گیری شوند. در واقع مشخص کردن شاخص های اندازه گیری برای اهداف، به فهم دقیق تر آن ها کمک کرده و برقراری ارتباط الیه های عملیاتی با اهداف را تسهیل و تسریع می کند. به عنوان مثال، اگر "سرآمدی در آموزش و تامین سرمایه انسانی جامعه" و "سرآمدی در علم و فناوری" را به عنوان دو محور از جهت گیری های کالن دانشگاه تصور کنیم، ممکن است فهم یکسانی از آن ها در زیربخش های مختلف دانشگاه وجود نداشته باشد؛ ولی اگر هدفی را همچون "ایجاد و تقویت پژوهش و آموزش در حوزه های میان رشته ای" معرفی کنیم که به سرآمدی در آموزش و پژوهش کمک می کند18، می توانیم انتظار داشته باشیم که معاونت های مختلف )به ویژه معاونت های آموزشی و پژوهشی( برنامه های عملیاتی خود را در این زمینه ارائه کنند. به عالوه، اندازه گیری این هدف با شاخص هایی همچون تعداد رشته های ایجاد شده در حوزه های

میان و فرارشته ای و یا تعداد پژوهش ها و قراردادهای ارتباط با صنعت و حجم آن ها در این حوزه، به فهم بهتر هدف مورد نظر کمک کرده و زمینه سنجش عملکرد سازمان را فراهم کند.برای ترجمه جهت گیری کالن دانشگاه به اهداف قابل سنجش از ابزار نقشه استراتژی استفاده شده است. نقشه استراتژی، یک نمودار الیه ای متشکل از اهداف در الیه های مختلف است. مجموعه اهداف

و روابط علی میان آن ها روش یا نحوه تحقق چشم انداز را بیان می کند. نقشه استراتژی دانشگاه صنعتی شریف دارای چهار الیه به شرح زیر است:

الف( الیه پیامدها الیه پیامدها، همانطور که از نام آن استنباط می شود، شامل اهدافی است که در صورت تحقق آن ها، چشم انداز محقق خواهد شد. در واقع مجموعه این اهداف و شاخص های ارزیابی آن ها میزان تحقق چشم انداز را می سنجند. در الیه پیامدهای نقشه استراتژی دانشگاه سه دسته هدف در نظر گرفته شده است. دسته اول به سرآمدی دانشگاه در حوزه های مختلف )شامل آموزش، پژوهش، تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی و اثربخشی اجتماعی( مربوط می شود. دسته دوم شامل اهدافی است که خوداتکایی نسبی دانشگاه را از نظر مالی مدنظر قرار می دهند؛ و دسته سوم ارتقا و تعالی دانشگاه

16- Big, Hairy & Audacious Goal (BHAG) 17- از آنجا که تحقق چشم انداز منابع کلیدی سازمان را درگیر و ارکان مختلف سازمان را برای مدتی نسبتا طوالنی با خود همراه می کند، لذا لغو )undo کردن( آن نمی تواند به راحتی اتفاق افتد.

18- با توجه به روند تحوالت علمی و صنعتی، در آینده حل مسائل واقعی جامعه توسط دانشمندانی که در بیش از یک حوزه تخصص دارند صورت می گیرد. لذا ایجاد و تقویت حوزه های میان رشته ای و فرارشته ای می تواند به اثربخشی بیشتر دانشگاه کمک کند.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

28

و دانشگاهیان را در حوزه اخالق و فرهنگ نشانه گرفته اند. اهداف دسته دوم و سوم اگرچه از نوع پیامدی هستند؛ ولی خود به عنوان پشتیبان اهداف دسته اول نیز عمل می کنند. تعیین این سه دسته هدف بر اساس چشم انداز ترسیم شده برای دانشگاه صورت گرفته است.

ب( الیه ذینفعاندر این الیه انتظارات، خواست ها و الزامات ذی نفعان به صورت اهداف راهبردی ظاهر می شوند. بدیهی است که رضایت ذی نفعان، پیامدهای مالی و غیر مالی برای دانشگاه را در پی خواهد داشت. ذی نفعان

کلیدی دانشگاه به چهار دسته به شرح زیر تقسیم و برای هر دسته اهداف راهبردی جداگانه ای تعریف شده اند:دانشجویان و فارغ التحصیالن ●دستگاه های اجرایی و صنعت ●جامعه علمی ●نهادهای سیاستگذار و جامعه عمومی ●

ج( الیه فرایندهاجلب رضایت ذی نفعان مستلزم تحقق اهدافی در الیه فرایندها است. به عبارت دیگر اهداف الیه ذی نفعان، خروجی فرایندهایی هستند که از آن ها تحت عنوان زنجیره ارزش19 دانشگاه یاد می شود. برای تدوین نسخه اولیه زنجیره ارزش دانشگاه از مدل APQC 20 استفاده شده است )شکل 6( و سپس با استفاده از روش طوفان فکری نسخه نهایی که حاوی فرایندهای خاص منظوره شده برای دانشگاه صنعتی شریف

است، به دست آمده است.

د( الیه زیرساخت هاعملکرد فرایندها متاثر از زیرساخت هایی است که برای اجرای آن ها الزم و ضروری هستند. این زیرساخت ها -همانطور که در شکل 6 نمایش داده شده است- شامل منابع انسانی، زیرساخت های فیزیکی و امکانات کالبدی، زیرساخت های اطالعاتی و ... می شود. در واقع این زیرساخت ها توانمندسازهای21 یک فرایند هستند. به همین دلیل برای اینکه فرایندها بتوانند خروجی های مناسبی تولید کرده، موجبات رضایت ذی نفعان را فراهم کنند و نهایتا اهداف الیه پیامدها به خوبی محقق شوند، باید اهداف الیه زیرساخت ها مورد توجه جدی قرار گیرند. اهداف زیرساختی با یک فاصله زمانی22 اثر خود را بر الیه فرایندها و از آن طریق بر الیه ذی نفعان و پیامدها ظاهر می کند. این موضوع باید در تعریف افق زمانی تحقق اهداف در

الیه های مختلف و نیز تعیین اقدامات مورد نیاز برای تحقق آن اهداف مد نظر قرار گیرد.APQC شکل 6 – زنجیره ارزش دانشگاه ها بر اساس مدل

هر یک از اهداف در الیه های چهارگانه می تواند شامل زیرهدف هایی )اهداف فرعي( باشد

19 - Value Chain20- American Productivity & Quality Center21- Enablers22- Lag

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

29

4. تهیه برنامه های عملیاتی )تعریف اقدامات مورد نیاز(

برنامه های عملیاتی مجموعه ای از اقدامات هستند که برای تحقق هر یک از اهداف راهبردی الزمند. برای تهیه برنامه های عملیاتی، ابتدا باید متولی یا متولیان23 هدف راهبردی تعیین شود. سپس از ایشان خواسته شود که وضعیت موجود و وضعیت مطلوب هدف مورد نظر را بر اساس شاخص ها تعیین کنند و با توجه به شکاف میان وضع موجود و وضع مطلوب راهکارها یا اقدامات اجرایی برای تحقق هدف

مورد نظر را پیشنهاد دهند. مجموعه این راهکارها/ اقدامات که دارای انسجام منطقی بوده و هدف خاصی را دنبال می کند، برنامه عملیاتی نام دارد.تعداد اهداف در نقشه استراتژی دانشگاه صنعتی شریف بالغ بر 60 هدف می شود که با توجه به محدودیت منابع و ظرفیت های مدیریتی، پرداختن همزمان به همه آن ها امکان پذیر نیست. لذا الزم است تا از میان آن ها، اهدافی که دارای اولویت باالتری هستند، انتخاب و به اجرا گذاشته شوند. برای این منظور از ماتریس "اثربخشی-امکانپذیری" استفاده شد )شکل 7(. در این ماتریس دو بعدی، اهداف بر

اساس دو معیار زیر جایابی می شوند:الف( اثربخشی به معنی میزان تاثیر هدف مورد نظر در تحقق چشم انداز است. یک هدف هنگامی در اولویت قرار می گیرد که تحقق آن در محقق ساختن چشم انداز دانشگاه نقش قابل توجهی داشته باشد. ب( امکانپذیری به معنی وجود امکانات و زیرساخت های مورد نیاز برای تحقق هدف مورد نظر است. ممکن است این امکانات در حال حاضر وجود نداشته باشند ولی در یک افق زمانی قابل قبولی تامین شوند. به همین دلیل، توان )بالقوه( دانشگاه در تامین آن ها در آینده نیز مورد توجه قرار گرفته است. بدین ترتیب، ممکن است اهدافی در اولویت قرار نگیرند؛ نه به این دلیل که اهمیت ندارند بلکه به این

دلیل که تحقق آن ها با توجه به شرایط فعلی دانشگاه و امکانات بالقوه، در بازه زمانی افق چشم انداز امکانپذیر نیست.

برنامه های عملیاتی ممکن است برای مرتفع کردن چالش های اساسی دانشگاه نیز تعریف و تدوین شوند. در واقع، عالوه بر اهداف راهبردی که تالش برای تحقق آن ها برای حرکت در مسیر آینده مطلوب ضروری است، چالش های فعلی دانشگاه نیز که ممکن است نیاز به راهکارها و اقدامات فوری داشته باشند، می باید به هنگام برنامه ریزی مورد توجه قرار گیرند. بنابراین ما با دو نوع برنامه عملیاتی روبرو

هستیم؛ برنامه های عملیاتی مرتبط با اهداف راهبردی و برنامه های عملیاتی مرتبط با چالش ها.

زیادامکانپذیری

شکل 7- ماتریس اثربخشی - امکانپذیری

گزینه های دارای اولویت

شیربخ

اثیاد

ز

کم

کم

23- منظور از متولی/ متولیان، بخش های اجرایی و واحدهای عملیاتی در دانشگاه هستند که وظیفه سیاستگزاری، برنامه ریزی و اجرای برنامه ها در یک حوزه مشخص را بر عهده دارند )به عنوان مثال دفتر آموزش های آزاد، پردیس بین الملل دانشگاه در جزیره کیش، مدیریت ارتباط با صنعت یا انجمن فارغ التحصیالن(.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

30

دانشگاه با چالش های متعددی روبرو است24. این چالش ها از درجه اهمیت یکسانی برخوردار نیستند. لذا باید از میان آن ها چالش هایی که از اولویت باالتری برخوردارند، انتخاب شوند. برای شناسایی و دسته بندی چالش ها از روش یمایش25 استفاده شد. برای این منظور پرسشنامه ای تهیه و در میان تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه توزیع شد. نظرات دریافت شده دسته بندی و مجددا برای نظرخواهی به همان گروه ارسال شد. اینکار تا سه مرحله تکرار و در نهایت، چالش ها بر اساس دو معیار "اساسی بودن" و "فوریت" دسته بندی و اولویت گذاری شدند26. اساسی بودن به معنی زیربنایی و ریشه ای بودن یک چالش است؛ به گونه ای که مرتفع شدن آن می تواند در حل چالش های دیگر موثر باشد. فوریت -همانطور که از واژه آن استنباط می شود- به معنی ضرورت پرداختن به چالش در

زودترین زمان ممکن است. در مواقعی عدم توجه به یک چالش می تواند صدمات جبران ناپذیری برای سازمان داشته باشد و یا پرداختن به آن بعد از یک مهلت زمانی، اثر خود را از دست بدهد.بدیهی است چالش هایی در اولویت قرار می گیرند که نسبت به سایر چالش ها از فوریت باالتری برخوردار بوده و اساسی تر باشند. به عبارت دیگر، در ناحیه باال سمت راست ماتریس )شبیه به آنچه در شکل

7 نمایش داده شد( قرار گیرند. بر اساس نظرسنجی انجام شده، مهم ترین چالش های فعلی دانشگاه عبارتند از:حل مشکالت مالی و ایجاد یک درآمد پایدار برای دانشگاه؛

حل مشکالت مالی و ایجاد یک درآمد پایدار برای دانشگاه؛ ●تعیین راهبرد دانشگاه در حوزه پژوهش؛ ●سامان دهی پردیس های آموزشی ) تهران و کیش(؛ ●ساماندهی پژوهشکده ها، مراکز پژوهشی و شرکت های دانش بنیان دانشگاه؛ ●توسعه روابط بین الملل )همکاري با مراکز علمي و پژوهشي معتبر جهان(؛ ●بازنگری در نظام های مدیریتی، ساختار و فرایندهای دانشگاه. ●

برای اینکه برنامه های عملیاتی که توسط بخش ها و واحدهای عملیاتی مختلف تهیه می شوند از ساختار و قالب یکسانی تبعیت کنند، تصمیم گرفته شد تا از الگوی منشور پروژه27 استفاده شود. یک منشور پروژه شامل بخش های زیر است:

شرح مختصری از پروژه، سابقه و دالیلی که سبب تعریف پروژه شده است و هدفی )یا اهدافی( که از انجام پروژه دنبال می شود؛ ●محدوده پروژه و نتایج مورد انتظار از اجرای پروژه؛ ●ذی نفعان و دریافت کنندگان نتایج )خروجی های( پروژه؛ ●مسئولیت ها در انجام پروژه )مدیر، ناظر، هماهنگ کننده، حامی و ...(؛ ●برنامه زمانبندی و نحوه تامین منابع پروژه؛ ●ریسک های پروژه و نحوه مدیریت آن ها. ●

25- Survey .24- چالش لزوما به معنی یک مشکل یا معضل نیست بلکه می تواند کامال جنبه مثبت داشته باشد27- Project Charter .26- طبیعت چالش ها ما را بر آن داشت که معیارهای ارزیابی و اولویت بندی آن ها را متفاوت انتخاب کنیم

با این پیش فرض که برنامه های عملیاتی حکم یک Program یا Project دارند. Program ها از مجموعه ای از پروژه ها تشکیل شده اند.

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

31

5. تخصیص منابع به برنامه های عملیاتی و اجرای آن ها

اجرای برنامه های عملیاتی نیازمند تخصیص منابع مورد نیاز است. معموال سازمان ها با محدودیت منابع روبرو هستند و به همین دلیل در گام پنجم، اولویت بندی اهداف و به تبع آن برنامه های عملیاتی متناظر هر هدف در دستور کار قرار گرفت. برنامه های عملیاتی مرتبط با هر هدف نیز ممکن است از یک اولویت یکسانی برخوردار نباشند. لذا الزم است که اولویت برنامه های عملیاتی نیز مشخص شود. برای این منظور می توان مشابه با دسته بندی اهداف، از ماتریس "اثربخشی-امکانپذیری" استفاده کرد. با تخصیص منابع )بودجه( به برنامه های دارای اولویت اجرای آن ها در عمل آغاز می شود. تشریح روش

اولویت بندی برنامه های عملیاتی از حوصله این گزارش خارج است.

6. پایش، ارزیابی و دریافت بازخورد

به دنبال اجرای برنامه های عملیاتی، نتایج به دست آمده باید مورد پایش مستمر قرار گیرد. ارزیابی عملکرد سازمان بر اساس شاخص هایی صورت می گیرد که در گام 3 مشخص شده اند. پایش مستمر باعث می شود تا قبل از رسیدن به افق برنامه و از دست رفتن فرصت ها، )در صورت لزوم( اصالحات الزم در برنامه های عملیاتی انجام شود.

7. بازنگری در برنامه های عملیاتی، اهداف راهبردی یا چشم انداز دانشگاه

برنامه های عملیاتی، اهداف راهبردی و چشم انداز دانشگاه نیاز به پایش مستمر و در صورت لزوم بازنگری و اصالح دارند. بازنگری در برنامه ها به دنبال بازخوردهایی که از اجرای آن ها دریافت می شود، صورت می گیرد. تحوالت محیطی و یا تغییرات اساسی در درون سازمان نیز ممکن است عامل بازنگری در برنامه ها، اهداف و چشم انداز باشد. معموال پایش و بازنگری توسط نهادی در سازمان که وظیفه هماهنگی، هدایت و نظارت بر اجرای برنامه راهبردی را بر عهده دارد، انجام می شود. برای این منظور ممکن است الزم باشد کمیته هایی متشکل از بخش های مختلف سازمان، تشکیل شوند. این کمیته ها با برگزاری جلسات بازنگری28 به انجام دو وظیفه پایش و بازنگری بطور همزمان می پردازند. تا قبل از تشکیل کمیته های بازنگری در دانشگاه صنعتی شریف، این وظایف بر عهده شورای برنامه ریزی راهبردی

دانشگاه قرار دارد. کمیته های بازنگری در آینده بازوی اجرایی و مشورتی شورای برنامه ریزی راهبردی خواهند بود.گام های هفتگانه فوق، کلیات فرآیند تدوین و اجرای برنامه راهبردی دانشگاه را نشان می دهد و شامل جزئیات نمی شود.

28- Review Meeting

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

32

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

33

مستندات "ماموریت و چشم انداز دانشگاه" در اسناد باالدستیکلید واژه در

آدرس نام سندمتن سند باال دستی برنامه راهبردی

گسترش مرزهای دانش

ف2، بند2-1، چشم انداز علم و فناوری نقشه جامع علمی کشور پیشتاز در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی درجهان

سیاستهای ع و ف ابالغیه دستیابی به علوم و فناوریهای پیشرفته با سیاستگزاری های ویژه بند 5-1مقام معظم رهبری

توسعه سرمایه انسانی

جامعه ...

ف1، ماموریتدانشگاه اسالمیتربیت متخصصین متعهد، خالق، متخلق، ماهر و کار آفرین

تربیت اساتید و دانشجویان مومن به اسالم، برخودار از مکارم اخالقی، عامل به احکام اسالمی، متعهد به انقالب اسالمی و عالقمند به اعتالی کشور

سیاستهای ع وف ابالغیه مقام معظم رهبری

بند2-3

توسعه و بکارگیری علوم،

دانش ها و فناوریهای نوین با اولویت تامین نیازهای اساسی

کشور

ف1، ماموریت دانشگاه اسالمیتولید ، انتقال و انتشار علم و فناوری در خدمت نیازهای جامعه اسالمی

دستیابی به توسعه علوم و فناوریهای نوین و نافع، متناسب با اولویتها و نیازها و مزیتهای نسبی کشور و انتشار و به کارگیری آنها در نهادهای مختلف آموزشی و صنعتی و خدماتی

ف2-2 ، بند4نقشه جامع علمی کشور

ف4، بند4-2، راهبرد کالن 3نقشه جامع علمی کشورجهت دادن چرخه علم و فناوری و نوآوری به ایفای نقش موثر در اقتصاد

تعیین اولویتها در آموزش و پژوهش برای تامین نیازهای کشور و نیل به جایگاه اول علمی و فنی در منطقه

سیاستهای کلی نظام برای رشد و توسعه علمی ...

بند3-2

توسعه سرمایه ف1، ماموریتدانشگاه اسالمیتربیت متخصصین متعهد، خالق، متخلق، ماهر و کار آفرین انسانی جامعه

دانشگاه پیشگام ، الگو ساز و مرجع

سرآمدی درآموزش و پژوهش...

ف2 ، بند 2-1 ، چشم انداز علم و فناوری نقشه جامع علمی کشور پیشتاز در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی در جهان

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

34

کلید واژه در آدرس نام سندمتن سند باال دستی برنامه راهبردی

سرآمدی در اثر بخشی اجتماعی

ف1، ماموریت دانشگاه اسالمیتولید، انتقال و انتشار علم و فناوری در خدمت نیازهای جامعه اسالمی

دستیابی به توسعه علوم و فناوریهای نوین و نافع، متناسب با اولویتها و نیازها و مزیتهای نسبی کشور ف 2-2 ، بند 4 نقشه جامع علمی کشورو انتشار و به کارگیری آنها در نهادهای مختلف آموزشی و صنعتی و خدماتی

اصلالح و توسعه نظام آموزشی کشور در جهت متناسب نمودن ترکیب نیروی انسانی ماهر و متخصص با نیاز ها، مزیتها، ظرفیتها و تحوالت علمی در داخل و خارج از کشور

سیاستهای کلی نظام برای بند3-5رشد و توسعه علمی ...

دانشگاه شاخص در سطح بین المللی؛

موجب ارتقای موقعیت علمی و افتخار کشور در سطح منطقه و

سطح بین المللی

ف5، ر12 دانشگاه اسالمی ساختاری کار آمد و اثر بخش با تعامل سازنده و اثر گذار در سطوح ملی، منطقه ای و فراملی

تعامل اثر بخش علمی و فرهنگی، دانشگاههای کشور با دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دیگر کشورها ف5، ر12 دانشگاه اسالمی به ویژه در جهان اسالم

تعامل فعال و اثر گذار در حوزه علم و فناوری با کشور های دیگر، به ویژه کشورهای منطقه و جهان ف4 ، بند 4-2 ، راهبرد کالن 9 نقشه جامع علمی کشوراسالم

سیاستهای ع و ف ابالغیه ارتقای جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری و تبدیل ایران به قطب علمی و فناوری در جهان اسالم بند 2-1مقام معظم رهبری

مستندات " ماموریت دانشگاه " در اسناد باالدستی

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

35

کلید واژه درآدرس نام سندمتن سند باال دستی برنامه راهبردی

آزاد اندیشی و پرسشگری

ف4 ، بند4 ، اهداف کالندانشگاه اسالمیتعمیق خردورزی و عقالنیت و تقویت روحیه آزاد اندیشی و خالقیت در دانشگاه ها

بند5 ، ف1-1 ارزشهای بنیادیننقشه جامع علمی کشورآزاد اندیشی و تبادل آراء و تضارب افکار ...

تامین زیر ساختهای حقوقی الزم جهت توسعه آزاداندیشی و بازنگری در قوانین موجود با هدف ف5، ر7 ، اقدام 7-1 دانشگاه اسالمیحمایت از روحیه خردگرایی و آزاد اندیشی و پرسشگری

تدوین ضوابط و مقررات جامع جهت ممانعت از مداخالت برون دانشگاهی در مقوله آزاد اندیشی، ف5، ر7 ، اقدام 7-2 دانشگاه اسالمیخردورزی و پرسشگری

تکریم علم و عالمف1، بند6نقشه جامع علمی کشور توجه به اصل عقالنیت، تکریم علم و عالم، ارزشمندی ذاتی علم و ...)اخالق اسالمی (

مستندات " ارزش های محوری " در اسناد باالدستی

فری

شتی

صنعاه

شگدان

دیـر

اهبه ر

مـرنا

ب

36