İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ · Tolga ÜNLÜDALGIÇER - V 1.8 Sayfa 1 / 18 İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ Heredot: Çalışanlar yüksek

Tolga ÜNLÜDALGIÇER - V 1.8

Sayfa 1 / 18

İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

Heredot: Çalışanlar yüksek enerjili besinler yemeli.

Hipokrat: Kurşunun zararlı etkilerini ilk bulan.

Plini: Çalışanların başlarına maske yerine torba geçirmelerini önermiş.

Juvenal: Demirle çalışanlarda göz rahatsızlığı. Ayakta çalışanlarda varis oluşabileceği.

Ramazzini: İSG’ nin Babası. İş hastalığı, iş yeri ortamında incelenir. Ergonominin ilkeleri.

Paracelcus: Her şey zehirdir, ilaç ile zehiri birbirinden ayıran dozudur. (Toksikoloji)

Sir Robert Peel: 1802, Çırakların sağlığı ve morali yasası. Çalışma saati en fazla 12 saat olacak.

Michael Sadler: 1833, Fabrikalar yasası. 18 yaş altı gece, 9 yaş altı hiç çalıştırılmayacak.

Dilaver Paşa Nizamnamesi: 100 Maddeden oluşur. Padişah onaylamamış. (1865)

Maadin Nizamnamesi: İş güvenliğini içeren önemli hükümler içerir. Onaylanmış.

3008 Sayılı İş Kanun – 1937

1475 Sayılı İş Kanunu – 1971

4857 Sayılı İş Kanunu – 2003 (Proaktif Yaklaşım)

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu - 2012

Çalışma Bakanlığı 1945’te kuruldu.

4. Anayasamız 1982 yılında kabul edilmiştir ve halen yürürlüktedir.

Mevzuat: Anayasa, Uluslararası Antlaşmalar, Kanun, KHK, Tüzük, Yönetmelik, Tebliğ

İş kazası SGK Kanununda geçiyor.

İş kazası ve meslek hastalığının maddi sorumluluğu Borçlar Kanunundadır.

KASIT: Suçun bilerek ve istenerek işlenmesi

TAKSİR: Kasıt yok. İhmal ve dikkatsizlik var.


Sayfa 2 / 18

ULUSAL ve ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR

İSGGM: İş sağlığı ve güvenliği konularında mevzuat çalışmaları yapmak.

İSGÜM: Ölçüm, test, ve kalibrasyon hizmetleri sunar.

ÇASGEM: Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik konularında sertifika programları sunar.

İTK: İş Teftiş Kurulu. Mevzuatın uygulanmasını denetlemekle sorumludur.

ILO: Uluslar arası çalışma örgütü. 1919’ da kuruldu. TR 1932 de katıldı. 1976 Ankara’ da ofis.

WHO: Dünya sağlık örgütü. 7 Nisan 1948’ de kuruldu. Türkiye 1949’ da katıldı.

OSHA: Avrupa iş sağlığı ve güvenliği ajansı.

ICOH: Uluslar arası iş sağlığı komitesi. (Uluslar arası etik kurallar)

ILO No Açıklama

81 İş teftişi sözleşmesi.

119 Makinelerin korunma tertibatı

127 Tek kişinin taşıyabileceği azami yük.

138 Asgari yaş sözleşmesi. (En az 14)

155 İş sağlığı ve güvenliği çalışma ortamına ilişkin sözleşme.

161 İş sağlığı hizmetlerine ilişkin.

182 Çocuk işçiliğinin yasaklanması.

187 İş sağlığı ve güvenliğini geliştirme çerçeve sözleşmesi

ILO’ nun hedefi: Çalışma hayatında Kadın-Erkek, Maaş vb. eşitlik, Sosyal koruma ve üçlü yapı.

89/391/EEC – AB Konsey Direktifi: Risklerden kaçınmak, Kaçınılması mümkün olmayan

riskleri analiz etmek, Risklerle kaynağında mücadele etmek.

Yönetim Sistemleri

OHSAS 18001 ISO 9001 ISO 14001 ISO 22000 ISO 50001

İş Sağlığı ve Güvenliği Kalite Çevre Gıda Enerji


Sayfa 3 / 18

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL BİLGİLER

Acil Durum: İş yerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama,

doğal afet gibi acil müdahale, ilk yardım veya tahliye gerektiren olaylar.

Sağlık ve Güvenlik Planı: Yapı işlerinde uygulanır.

Sağlık ve Güvenlik Dökümanı: Maden işlerinde uygulanır.

İlave Eğitim: Kaza veya meslek hastalığı geçirene verilir.

Bilgi Yenileme Eğitimi: 6 ay ve daha fazla işten uzak kalana verilir.

Fiziksel Risk Etmenleri: Titreşim, Gürültü, Aydınlatma, Termal Konfor ve Basınçtır.

Termal Konfor: Nem, Sıcaklık, Hava Akım Hızı ve Radyant Isıya bağlıdır.

Azot Narkozu: Basınç 4 Atm yi geçtiğinde olabilir.

Kaza Piramidi: 300 – 29 – 1

Basınçlı Kap Testleri: Hidrostatik, Radyografi ve Ultrasonik.

LD50: Öldürücü Doz.

LC50: Öldürücü konsantrasyon.

İş güvenliği uzmanı kısmi süreli olarak 1 den çok işyerinde çalışıyorsa;

Yolda geçen süre haftalık çalışma süresinden sayılmaz.

Ölümlü veya maluliyetle kazada ihmali varsa İSG Uzmanın belgesi 6 ay süreyle askıya alınır.

Uzmanlık belgeleri 5 yılda 1, 30 saatlik eğitimle yenilenir. D. Sağlık Per. 18 saat eğitimle.

50+ çalışan ve 6 aydan fazla süren sürekli işlerin olduğu yerlerde İSG Kurulu kurulur.

Ayda 1 toplanır. Kurul karar alırsa: Tehlikeli 2 Ayda 1, Az Tehlikeli 3 ayda 1 toplanabilir.

Kurul başkanı işveren, sekreteri iş güvenliği uzmanı.

3 iş müfettişinden oluşan heyet işin durdurulmasına karar verebilir. Mülki Amir

(Kaymakam) durdurma kararını 24 saat içerisinde yerine getirir. Acil durumlarda aynı gün

içerisinde yerine getirilir. İşveren 6 iş günü içerisinde itiraz davası açabilir. Dava işin

durdurulmasına engel değildir. Mahkeme 6 iş günü içerisinde karar verir. Karar kesindir.

Söndürme ve Kurtarma ekibi 3’ er kişiden, Koruma ve İlk Yardım ekibi 2’ şer kişiden oluşur.


Sayfa 4 / 18

ÇALIŞAN BAŞINA ÇALIŞMA SÜRELERİ

İSG Uzmanı İş Yeri Hekimi Diğer Sağlık Personeli

Az Tehlikeli < 10 Yılda 60 dk Yılda 25 dk. Yılda 35 dk.

≥ 10 Ayda 6 dk Ayda 4 dk. Ayda 6 dk.

Tehlikeli Ayda 8 dk Ayda 6 dk. Ayda 9 dk.

Çok Tehlikeli Ayda 12 dk Ayda 8 dk. Ayda 12 dk.

EĞİTİM Çalışan Başına Destek Elemanı

1) Arama, Kurtarma, Tahliye 2) Yangınla Mücadele

Periyot Süresi

Çok Tehlikeli Yılda 1 16 saat Her 30 Çalışan için 1 er kişi Tehlikeli 2 Yılda 1 12 saat Her 40 Çalışan için 1 er kişi Az Tehlikeli 3 Yılda 1 8 saat Her 50 Çalışan için 1 er kişi

Yıllık Ücretli İzin Toplu İşten Çıkartma

1-5 YIL arası için en az 14 Gün 20-100 arası çalışan için en az 10 kişi 6-14 YIL arası için en az 20 Gün 101-300 arası çalışan için en az %10 15 YIL ve üzeri için en az 26 Gün 300’ den fazla çalışan için en az 30 kişi

Yıllık ücretli izin 18 yaşından küçükler ve 50 yaşından büyükler için 20 Günden az olamaz.

İş Sözleşmesinin Feshi Ara Dinlenme

6 aydan az ise 2 hafta 4 saate kadar 15 dk 6 ay – 1,5 yıl ise 4 hafta 4-7,5 saat 30 dk 1,5 yıl – 3 yıl ise 6 hafta 7,5 saatten fazla ise 1 saat

3 yıldan fazla ise 8 hafta (Ara dinlenme mesaiden sayılmaz)

(Fesih süresi içerisinde iş arama izni, günde 2 saat.)

İşçi temsilcisi tam zamanlı çalışmalı

En az 3 yıl deneyimli olacak.

En az ortaöğretim mezunu

Seçim 5 yıl geçerli.

Çalışan temsilcileri kendi aralarında Baş Temsilci seçer.

TAM ZAMANLI

İSG Uzmanı

İş Yeri Hekimi

Risk Değerlendirmesi

Acil Durum Eylem Planı

Periyodik S. Muayenesi

Çok Tehlikeli 1.000 1.000 2 Yılda 1 2 Yılda 1 Yılda 1 Tehlikeli 1.500 1.500 4 Yılda 1 4 Yılda 1 3 Yılda 1 Az Tehlikeli 2.000 2.000 6 Yılda 1 6 Yılda 1 5 Yılda 1

İşçi Sayısı İşçi Temsilcisi

2-50 1 51-100 2 101-500 3 501-1000 4 1001-2000 5 2001 + 6


Sayfa 5 / 18

ÇALIŞANLAR İLE İLGİLİ USUL VE ESASLAR

Çalışma Süresi: Günlük 7,5 saat; haftalık 45 saattir.

Açıklama Çalışılacak En Uzun Süre

Günlük Haftalık

Günlük Çalışma 11 Saat

Gece Çalışma 7,5 Saat

Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçi 7,5 Saat

Çocuk İşçi 7 Saat 35 Saat

Genç İşçi 8 Saat 40 Saat

Okula Devam Ediyorsa 2 Saat 10 Saat

Kaynak İşlerinde 7,5 Saat

Civa ile Çalışan 6 Saat

Kurşun ile Çalışan 4 Saat

Ağır Vasıta ile Çalışan 9 Saat

Çalıştırılmayacaklar:

Çocuk ve genç işçiler günde 14 saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz.

Gece-Gündüz postalarında işçi 11 saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz.

Gece-Gündüz vardiya değişiminde işçiler 24 saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz.

20:00 – 06:00 arası sanayiye ait işlerde 18 yaş altı işçi çalıştırılamaz.

Maden, tünel, kanalizasyon, kablo işlerinde kadın ve 18 yaş altı işçi çalıştırılamaz.

Çağrı üzerine çalıştırılan işçi günde 4 saatten az, haftada 20 saatten az çalıştırılamaz.

Gebe işçi: Doğumdan önce ve sonra 8’ er hafta çalıştırılamaz.

(Çoğul gebelikte doğum önce 10 hafta.)

Emziren işçi: 12 ay boyunca gece çalıştırılamaz.

Hafta tatili: Haftada 1 gün ve 24 saatten az olamaz.

Çocuk ve Genç İşçilerin hafta tatili izinleri 40 saatten az olamaz.

Fazla çalışma: Yılda 270 saati geçemez.

Fazla sürelerle çalışmada ücret %25, fazla çalışmada ücret %50 arttırılarak ödenir.

Ücretli izin: Bölünemez, bölünse bile en fazla 3 parça ve biri en az 10 günden fazla.

İşçi ücretli izin kullanmadan en az 1 ay önce bildirir.


Sayfa 6 / 18

Özel Risk Grupları: Kadınlar, Çocuklar ve Özürlüler.

1 yaşından küçük çocuklar için günde 1,5 saat süt izni. (Mesaiden sayılır.)

İş yerinde 100-150 kadın işçi varsa emzirme odası. 150 den fazla varsa YURT yapılır.

Yurt iş yerine en fazla 250 mt mesafede olur. Daha uzaktaysa işveren servis ayarlar.

ÇALIŞAN SAĞLIĞI

Sağlık dosyaları 15 yıl saklanır.

Tehlikeli Kimyasallar ile çalışmalarda ve özel durumlarda 40 yıl saklanır. (Asbest)

İş yeri kapanırsa dosyalar SGK İl Müdürlüğüne teslim edilir.

İş kazası yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, SGK İl Müdürlüğüne 3 iş günü içerisinde bildir.

İşçilerin Sağlık Kontrolü:

Radyasyonla çalışanlar Ayda 1

Kurşun 3 Ayda 1

Civa

Arsenik

6 Ayda 1 18 Yaşından küçükler

Gece çalışan kadınlar

Gece Çalışanlar 2 Yılda 1

Gürültülü işlerde ODYOGRAM 6 Ayda 1

Tozlu işlerde Akciğer RADYOGRAFİSİ (Asbest) 2 Yılda 1

Dalgıçlar İşe başladıktan 15 gün sonra adaptasyon muayenesi

İşten ayrıldıktan sonra 2 Yıl boyunca kontrol muayenesi

Kişi Başına Hava Miktarları Hacim Debi Alan

Yetişkin bir insanın ihtiyacı 30 m³/h

Çalışma ortamında kişi başına hava hacmi ve alanı 10 m³ 2,5 m²

Koğuşlarda kişi başına 12 m³

Kurşunla çalışanlarda 15 m³

Dalgıç odalarında 40 m³/h

Kaynakçıya 100 m³ 284 m³/h


Sayfa 7 / 18

PERİYODİK KONTROLLER

Basınçlı kapların emniyet supabı Günde 1 defa veya her vardiya başında

Şerit testere ve bıçkı makineleri Ayda 1

Solunum cihazlarının Maske ve Emniyet Supabı

Aspirasyon tesisatı

3 Ayda 1 Emniyet kemerleri, halatları ve kancaları

Çelik Halat, Zincir, Kanca

Yapı iskeleleri

6 Ayda 1 Parlayıcı patlayıcı yerlerdeki elektrik tesisatı

Motopomplar

Solunum cihazının tümü ve manometre

Kaldırma araçları (Hepsi)

1 YIL

Paratoner, topraklama, elektrik tesisatı

Buhar kazanı, kalorifer kazanı

Basınçlı Hava Tankları

Kompresörler

LPG Tüpleri

Manifold’ lu tüpler

Akümülatör ve Transformatör

Havalandırma ve Klima Tesisatı

Enerji nakil ve dağıtım hatları 2 Yılda 1

Taşınabilir Gaz Tüpleri (Dikişli, Dikişsiz) 3 Yılda 1

Basınçlı Gaz Tüpler

5 Yılda 1 LPG tanklarının emniyet valfleri

Enerji nakil ve dağıtım hattı topraklaması

Tehlikeli sıvıların bulunduğu tank ve depolar LPG Tankı vb. (Sıvılaştırılmış gaz tankları)

10 Yılda 1

Basınçlı Kaplar Çelik Alüminyum

Minimum et kalınlığı 2 mm 3 mm

Maksimum Sıcaklık 300 °C 100 °C

Taşınabilir Söndürme Cihazları Süre

Kontrol 1 Yıl

Dolum 2 Yıl

Hidrostatik Test 4 Yıl


Sayfa 8 / 18

GÜVENLİK KATSAYILARI

Basit Basınçlı Kap

Çalışma Basıncı 0,5 – 30 Bar

Hidrostatik veya Pnömatik Test, Çalışma Basıncının 1,5 katı

İmalattaki tasarım basıncı, azami çalışma basıncının 5 Katı

İSG Tüzüğü (11.01.1974)

Makine Emniyet Yön. (03.03.2009)

İp Halat 3

Zincir 4

Sapan 5 4

Halatın Bütünü ve Uçları 5

Tel-halat/halat-halat ucu 5

Çelik Halat 6

Dokuma Halat ve Sapan 7

Kaldırma araçlarının kancaları

Elle Kaldırma 3

Mekanik 4

Erimiş Metal vb. 5

İş yeri merdiveni 4 (500 kg/m²)

Çelik Tel Halat Ne Zaman Değiştirilir?

Halat Çapı İncelme Tel Sayısı Kopan Tel Açıklama Kopan Tel

(mm) (mm) 7 %12 Seal Özel Çelik Halat %12

19 1,0 19 %20 Üçgen Bükümlü Özel Çelik Halat

%15 22-28 1,5 37 %25

32-38 2,0 61 %25 Özel Çelik Halat %20

Zincirlerde uzama %5’ e kadar müsaade edilir.

Zincir baklalarındaki aşınma bakla kalınlığının ¼ üne kadar müsaade edilir.

Basınçlı kapların emniyet ventili çalışma basıncının 1,1 katında açılacak.

5 ton ve üzeri raylı vinçlerde 2 fren olacak.

Tambur üzerinde son 2 sarım kalacak.

Flanş genişliği sarılan halatın çapının 2,5 katı olacak.

Kaldırma Araçları Deney Katsayısı

Dinamik 1,1

Statik 1,25

Manüel Çalıştırılan ve Kaldırma Aksesuarları 1,5


Sayfa 9 / 18

MESAFELER

CE işaret yüksekliği 5 mm

Delikli ızgara arası açıklı 2 cm

Gaz Hortumları

Yakıcı Gaz Hortum Çapı 6 mm

Yanıcı Gaz Hortum Çapı 9 mm

En az Hortum Uzunluğu 5 mt

Emniyet Kemeri

Kalınlık 6 mm

Genişlik 12 cm

Taşıma Kapasitesi 1150 kg

Kimyasalların koyulacağı mak. Yükseklik 40 cm

Ray üstünde çalışan vinçlerde geçit ve sahanlık 45 cm

Köprü ayaklı gezer vinçlerin geçtiği yolda 75 cm

Koridor Genişliği

Alçak Gerilim (1.000 V ve altı) 60 cm

Yüksek Gerilim (1.000 V üzeri) 80 cm

Merdiven Genişliği

Bakım işlerinde kullanılan 55 cm

Bakım işleri dışında kullanılan 110 cm

Kaçış Yolu Merdiveni

Genişlik

En az 80 cm

Kişi Sayısı > 50 100 cm

Yüksek Binalar 120 cm

Yükseklik 210 cm

Kaçış Yolu Kapısı

Genişlik 80 cm

Yükseklik 200 cm

Kaçış Rampalarının Eğimi %10

İşçi ve tezgâh arası 80 cm

Makinalar arası en az mesafe

Koğuşlarda yataklar arası en az 80 cm

Koğuşlarda min. Tavan yüksekliği 280 cm

Meskul Mahaldeki Yapı İşlerinin Çevresi 200 cm

Kaynak Yapılan Yerdeki Paravan Yüksekliği

İşyeri yapı yüksekliği 3 mt

Kaynak işlerinde min. yapı yüksekliği 5 mt

Temiz Hava Maskelerinin Hortumları En Fazla 15 mt


Sayfa 10 / 18

YANGIN

Tipi Madde Uygun Söndürücü Uygun Olmayan Söndürme Yöntemi

A Katı Çok maksatlı KKT, Su Kenardan Merkeze

B Sıvı KKT, CO2, Köpük Merkezden Kenara Doğru C Gaz KKT, CO2

D Metal Kuru Metal Tozu CO2

YANGIN Ulaşım Mesafesi Yerden Yükseklik

Taşınabilir Söndürme Cihazları (4~12 kg) 25 mt 90 cm

Yangın Dolapları 30 mt

Yangın Uyarı Butonları 60 mt 110 – 130 cm

Acil Durum Yönlendirme İşaretleri 200 – 240 cm

Hidrantlar

Çok Riskli 50 mt

Riskli 100 mt

Orta Riskli 125 mt

Az Riskli 150 mt

Korunmuş alana mesafe

Çok Tehlikeli 15 m

Tehlikeli 30 m

Az tehlikeli

MEKÂN Min. Dayanım

Jeneratör Odası 120 dk

Kapısı 90 dk

Yangın Güvenlik Holü Duvar 120 dk

Kapısı 90 dk

Acil durum aydınlatması

<200 kişi 60 dk

>200 Kişi 120 dk

Yangın kompartımanı 60 dk.

Kazan dairesi 120 dk

Gerekli Elektrik Kabloları 60 dk

Acil durum asansörü 60 dk – En az 1.8 m²

Bitişik nizamlı binalarda, orta duvar 90 dk

6 kg Kuru Kimyevi Tozlu Taşınabilir Söndürme Cihazları

Düşük tehlikeli 500 m²

Orta Tehlikeli 250 m²

Yüksek Tehlikeli 250 m²

Yüksek Bina: Bina yüksekliği 21.50 m’den, yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan binalar.

Acil Çıkış Kapıları

Kişi Sayısı Kapı Adeti

Yüksek Tehlikeli 25+ 2

Her Mekân 50+

500 – 1000 arası 3

1000 + ise 4


Sayfa 11 / 18

Yangın Dolabı Ne Zaman Zorunlu?

Yüksek Binalarda, 1.000 m² ve üzeri imalathane, atölye, depo vb. yerlerde

600 m²’ den büyük Kapalı Otoparklarda, 350 kW ve üzeri kazan dairelerinde

Otomatik yağmurlama (Sprinkler) sistemi ne zaman zorunlu?

Konut harici bütün yüksek binalarda, 51.50 mt ve üzeri konutlarda

600 m² ve üzeri kapalı otoparklarda, 2.000 m² yi geçen katlı mağazalarda

Hastane, huzurevi vb. yerlerde sulu veya temiz gazlı söndürme cihazları tercih edilmelidir.

Otopark, depo vb. yerlerde tekerlekli tip söndürme cihazı tercih edilmesi mecburidir.

Tasarım Basıncı Debi Dayanım Süresi

Yangın Dolabı 400 kPa 100 lt/dk

Hidrant 700 kPa 1900 lt/dk 90 Dk.

Yapı alanı 5.000 m² ve üzerinde ise Dış Hidrant sistemi zorunlu.

2.000 m² ve üzerindeki kapalı otoparklarda mekanik duman tahliye sistemi zorunludur.

100 ve üzeri kişi bulunan endüstriyel mutfaklarda Davlumbaz Söndürme sistemi zorunlu.

Sirenler 75-120 dB(A) sesinde ve ortam ses seviyesinden en az 15 dB(A) fazla olacak.

Alarm ve tahliye denemeleri 6 ayda 1

Yanmanın devamı için en az %16 oksijen gerekli.

Kazana ait baca duvarları en az 500 °C ye dayanmalı

Yerüstü Dökme LPG depo etrafı 180 cm tel örgü ile çevrilir.

LPG depolanacak yerler birleşik ve çok katlı olamaz.

Dolum yeri stok kapısına en az 5 mt mesafede olmalı.

Dedektör Tipleri: Duman, Isı, Beam.

ELEKTRİK

Statik Elektriği karşı: Topraklama, nemlendirme, izolasyon ve iyonizasyon.

Güvenlik transformatörünün çıkış devresine en fazla 1 adet elektrikli el aleti bağlanabilir.

1.000 Volt ve altı Alçak Gerilim, üstü Yüksek Gerilim.

Alternatif akımda 50 V, Doğru akımda 120 V ve üzeri tehlikeli.

Voltaj Aralığı Yaklaşma Mesafesi Toprak Kaçak Akım Şalteri

Fazlar Arası

0,6-1,5 kV 30 cm

1,5-50 kV 50 cm Daire 30 mA 220 Volt

50-150 kV 120 cm Bina 300 mA 380 Volt

150-250 kV 200 cm

250-420 kV 350 cm


Sayfa 12 / 18

GÜRÜLTÜ

Lex, 8 saat P Tepe Ne yapılır?

En düşük maruziyet eylem değeri 80 dB(A) P=112 Pa KKD hazır bulundurulur.

En yüksek maruziyet eylem değeri 85 dB(A) P=140 Pa KKD kullanılır.

Maruziyet sınır değeri 87 dB(A) P=200 Pa Çalışılmaz.

103 dB(A) da çalışma süresi mak. 7,5 dakika (1/8 saat)

Kaynak esnasında 80-105 dB(A) ses oluşur. 110 dB(A) pik ses oluşabilir.

0 dB(A) işitme eşiği, 140 dB(A) ağrı eşiğidir. (Kulak zarı yırtılır.)

İşitme kaybı 4.000 Hz civarında olur.

85 dB(A) + 85 dB(A) = 88 dB(A) [3 dB(A) eklenir.]

Ses Dozimetri ile ölçülür.

İnsan kulağı 20Hz - 20KHz frekans aralığındaki sesleri duyar.

Genç ve sağlıklı bir kişi 20µPa – 200 Pa şiddet aralığındaki sesleri duyar.

Gürültülü işlerde çalışacakların işe başlamadan ve 6 ayda bir Odyodramları alınır.

Gürültüye karşı yükümlülük 6 ay.

Meslek Hastalığı sayılabilmesi için en az 2 yıl çalışılması lazım veya sürekli 85 dB(A) da 30 gün.

TİTREŞİM

Etkin Sınır Problem Titreşim Hissi

Tüm Vücut 0,5 m/s² 1,15 m/s² Bel bölgesi ve omurgada 1 – 80 Hz

El - Kol 2,5 m/s² 5 m/s² Damar, kemik, eklem, sinir, kas 1 Hz – 1.000 Hz

Titreşimden kaynaklı meslek hastalığı yükümlülük süresi 2 yıl.

Titreşim en çok beyaz parmak hastalığı yapar.

Ölçümlerde Oktav Bandı kullanılır.

HAVALANDIRMA

2.000 m² üzeri kazan dairesi veya kapalı otoparklarda mekanik duman tahliye sistemi.

Yer altı depolarının havalandırma ağzı yerden 2,5 mt yukarıda olacak.


Sayfa 13 / 18

AYDINLATMA

Aydınlatma Şiddeti Işık Şiddeti Işık Akısı

Lüks Kandela (Mum) Lümen

1 Lüks: Acil Durum Aydınlatması

10 Lüks: Kaçış Yolları

20 Lüks: Avlu, açık alan.

50 Lüks: Kaba malzeme taşınması.

100 Lüks: Kaba montaj, kazan dairesi, WC

200 Lüks: Normal montaj, kaba işlerin yapıldığı yerler.

200 Lüks: Kaynak yapılan yerler

300 Lüks: Ayrıntıların yakından seçilmesi gereken.

500 Lüks: Büro ve benzeri sürekli dikkat gerektiren.

1.000 Lüks: Hassas işlerin sürekli yapıldığı yerler.

Kapalı alanlarda (ofis vb.), pencere alanı döşeme alanının %10 undan az olamaz.

Işık ortama 3 yolla yayılır. Konveksiyon (Taşınım), Kondüksiyon (İletim), Radyasyon (Işınım).

KAYNAK İŞLERİ

Kaynak işlerinde deri eldiven ve ceket ile yanmaz tabanlı çelik burunlu ayakkabı kullanılır.

FFP2 Kaynak maskesi kullanılır.

Azot oksitler, Ozon ve fosgen oluşur. (NO, NO2, O3)

Yanıcı maddeler en az 10 mt uzağa konur.

Kazan gibi kapalı yerlerde en fazla 48 V ile kaynak yapılır. (50 Volt ve üzeri öldürücü)

Kaynak yapılan yerlerde en az 200 Lüks aydınlatma olmalıdır.

Kaynak Makinesi Voltaj Aralığı

Boşta Çalışırken

AC 70 V

DC 80-100 V 20-30 V


Sayfa 14 / 18

KİMYASAL MADDELER

Kimyasal Sınır Değeri

Basınçlı Tüp Mevcut

Renk Yeni

TS EN 1089-3

Asbest : 0,1 lif/cm³ Oksijen Mavi Beyaz

Kurşun : 0,15 mg/m³ Azot Yeşil Siyah

Civa : 0,02 mg/m³ Hidrojen Kırmızı Kırmızı

Arsenik : 0,5 mg/m³ Karbondioksit Siyah Gri

Metal Oksit : 2 mg/m³ Asetilen Sarı

Karbon Sülfür : 20 ppm Helyum Kahverengi

Benzen : %1 Argon Açık mavi Koyu Yeşil

Hidrokarbonlar : %1 LPG Gri / Mavi

Karbon Dioksit Havadan Ağır

Kükürt Dioksit Havadan Ağır Zehirli

Karbon Monoksit Havadan Hafif Patlayıcı Zehirli

Hidrojen Siyanür Havadan Hafif Zehirli

Hidrojen Sülfür Havadan Hafif Yanıcı Zehirli

Hidrojen Havadan Hafif Yanıcı Patlayıcı

Metan Havadan Hafif Patlayıcı

Azot Havadan Hafif

Parlayıcı Gaz Parlayıcı Sıvı Parlayıcı Katı

Asetilen Karbon Sülfür Fosfor Penteklorür

Basit Boğucu Kimyasal Boğucu

CO2, H2, Metan, Etan, Propan CO, Hidrojen Sülfür, Hidrojen Siyanür

Tehlikeli Kimyasal: Mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş madde.

BLEVE: Patlayan sıvı, kaynayan buhar patlaması.

UVCE: Sınırlandırılamayan buhar bulutu patlaması.

Kriyojenik: Kaynama noktası -150°C’ nin altındaki sıvılar. Azot, Helyum, Oksijen, Argon.

Karpit, Potasyum, Lityum Alüminyum Hidrür suyla temasında ortama parlayıcı gaz yayar.

ILO ya göre Kimyasallar: Reaktif, Zehirli ve Kanserojen Madde olarak 3 e ayrılır.

Tehlikeli madde taşıyan taşıtlarda 4 rakamlı tanımlayıcı bilgili TURUNCU renkli plaka.


Sayfa 15 / 18

MADEN

Kapalı alanlarda üst, orta ve tabandan 3’ er kez ölçüm yapılır.

Grizulu ocaklarda 25 mt kontrol sondajı ve 10 günde 1 ölçüm yapılır.

Tozlu kömür ocaklarında ayda 1 ölçüm yapılır.

Fenni nezaretçi 15 günde 1 denetim yapar. Sonuç noter onaylı deftere işlenir.

Maden haritaları her ayın sonunda işlenir.

1 Kişi en fazla 10 kg patlayıcı taşıyabilir.

İnsan taşıyan kafes hızı: Otomatik ise 12 m/s, sesli işaretli ise 6 m/s den fazla olamaz.

Kafes – tamburlarında en az 3 tam sarım olmalı.

Madende 6 ay çalışmış işçi deneyimli sayılır.

Toz hastalığı Pnömokonyoz. Meslek hastalığı sayılabilmesi için en az 3 yıl çalışmış olmalı.

300+ kişi varsa Tozla Mücadele Birimi kurulur.

TMB 100 km çapında ortaklaşa 1 adet kurulur.

Kurtarma istasyonu 50 km çapında 1 adet kurulur.

18 yaş altı, Kadın ve mesleki eğitim almamış olanlar Madenlerde çalıştırılamaz.

Grizulu ocaklarda bakır kapsül kullanılır.

Kömür ve kükürt ocaklarında elektrikli kapsül kullanılır. Alüminyum kullanılamaz.

Yanıcı ve patlayıcı toz varsa fitil ile ateşleme yapılmaz.

5 ten çok lağımın seri ateşlemesi elektrikli yapılır. En fazla 0,25 ohm fark olabilir.

Patlamamış lağımın en az 30 cm yanına yeni bir delik açılır.

Kurtarma ekibi en az 10 kişi veya %3 olmalı.

Madenlerde hava hızı 8 m/s yi geçemez.

Patlayıcı depo sıcaklığı 8-30 °C olmalı.

50 kg a kadar patlayıcı madde deposuna en az 1 adet 90° dirsek. 50kg den fazla ise 2 dirsek.

METAN: %1 Ateşleme Durdur, %1,5 Elektrik Kes, %2 İşçiler Dışarı, %4,5-%14 Patlama

Düz ve eğimli yollarda Metan en fazla %1,5 ; hava dönüş yolunda %1,0 olmalı.

Patlama Değerleri: LPG: %2 ~ 9, - Doğalgaz: %5 ~ 15 - Metan: %4,5 ~ 14


Sayfa 16 / 18

SAĞLIK

İş Hijyeni: Çalışma ortamındaki risklerin önceden tahmini, ölçümü ve önlenmesi için yapılan

işlemleri kapsar.

Grup 1: Hastalık yapmaz.

Grup 2: Hastalık Yapar. Topluma yayılmaz.

Grup 3: Topluma yayılır. Tedavisi var.

Grup 4: Tedavi yok.

BAKTERİYEL VİRAL

Şarbon Hepatit-B

Lejyoner hastalığı Kızamık, Kızamıkçık

Tüberküloz, Brusella Kabakulak, Suçiçeği

Menengokoksit, Menenjit Varisella Zoster

Difteri, Boğmaca Herpes enfeksiyonu

Açıklama Yaptığı Hastalık

Asbest Asbestoz, Mezotelyoma, Akciğer kanseri, Mide-Bağırsak Kanseri

Titreşim Beyaz Parmak Hastalığı

Pamuk Tozu Bisinosiz

Berilyum ve Kadmiyum Kanser

Cıva Kronik Böbrek Hastalığı

Solvent, beyaz fosfor ve Arsenik Kronik Karaciğer Hastalığına

TOZ: 0,1 – 150 mikron arası havada asılı duran taneciklerdir. Gravimetrik yöntemle ölçülür.

Pnömokonyoz: 0,1 – 5 Mikron arasındaki tozlar en zararlıları. (Ölçüsü 5-3-3)

Asbest, Faz Kontrast mikroskobu ile sayılır.

Fibrojenik potansiyeli en fazla olan kömür tozu’dur.

Solunum açısından sağlığa en zararlı - kuvars tozu‘dur.

Solunum açısından sağlığa en zararsız - mermer tozu‘ dur. (İnert tozdur.)

İnert Toz: Akciğerlerde birikir ama hastalık yapmaz.

Anamnez: Doktorun teşhis koymak için hastaya sorular neticesindeki Hastanın Öyküsü.


Sayfa 17 / 18

PATLAYICI ORTAMLAR

Patlayıcı Ortam

Sürekli, Sık Sık

Ara Sıra Yok veya Çok Kısa

Gaz BÖLGE 0 BÖLGE 1 BÖLGE 2

Toz BÖLGE 20 BÖLGE 21 BÖLGE 22

Patlayıcı maddenin patlaması için Oksijene ye ihtiyacı yoktur.

Maden, metal, yapı işleri, tehlikeli kimyasalların ve büyük endüstriyel kazaların olabileceği

işyerlerinde Risk Değerlendirmesi yapılmamışsa iş durdurulur.

IŞINLAR

BARETLER

Baretler 4 kg bilyenin 1,5 mt. den üzerine düşmeye dayanımlı olmalıdır.

Plastik baretler 600 volta kadar güvenlik sağlar.

Elektrik işlerinde kullanılan yalıtkan baretler 30,000 volta dayanıklıdır.

Elektrik tehlikesinin çok az olduğu işlerde alüminyum baret kullanılır.

TAŞIMACILIK

Bölge Koruyucu Ekipman

0, 20 1

1, 21 1, 2

2, 22 1, 2, 3

İyonlayıcı Radyasyon

İyonizan Olmayan Radyasyon

Kozmik Alfa Beta

Gama X-Işını

Nötron Proton

Görünür Işık Mor Ötesi Kızıl Ötesi

Mikrodalga Radyodalga

TV Dalga

Işın Tipi Korunma Yöntemi

Gama ve X Işını Kurşun ve Beton duvar

Beta ve Nötron Plastik Paravan

SRC 1 Uluslar arası Yolcu Uluslar Arası Tehlikeli Madde Taşımacılığı SRC 2 Yurtiçi Yolcu

SRC 3 Uluslar arası eşya ADR Karayolu

SRC 4 Yurtiçi Eşya RID Demiryolu

SRC 5 Uluslar arası Tehlikeli Madde IMDG Denizyolu


Sayfa 18 / 18

TEHLİKE İŞARETLERİ

Yasaklayıcı İşaret Uyarı İşareti Emredici İşaret Acil Çıkış

Yangın Biyolojik Tehlike Engeller Ve Tehlikeli Yerler

EL İŞARETLERİ

BAŞLAT

KES

DUR

KALDIR

İNDİR

TAMAM

DÜŞEY MESAFE

YATAY MESAFE

İLERİ

GERİ

NOT: Öneri ve tavsiyeleriniz için [email protected] a mail atabilirsiniz.

Bilgi paylaştıkça çoğalır. Herkese sınavda ve hayatta başarılar.

Tolga ÜNLÜDALGIÇER

Documents

İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ · Tolga ÜNLÜDALGIÇER - V 1.8 Sayfa 1 / 18 İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ Heredot: Çalışanlar yüksek