BÖLÜM3:KİMYASAL BAĞ KAVRAMININ TARİHSEL

GELİŞİMİ

• (M.Ö. 483-423) Empedokles; tabiatta bulunan 4 elementi bir arada tutan sevgi ve iten nefret güçleri vardır. Tabiatta madde ve kuvvet iki ayrı ilkedir.

• Demokrit (M.Ö. 460-370); “maddelerin bölünemeyen en küçük birimi atomdur’’Atomların bir arada tutularak maddeyi oluşturduğunu var sayıyordu. Demokritos’a göre bütün maddelerin atomları aynı, ancak atomların dış yapıları farklıydı. Örneğin suyun atomları pürüzsüz olduğundan kaygan ve akışkan, demir atomları sert ve pürüzlü olduğundan bir birlerine yapışıklardı.

Su molekülleri Fe atomları

• Dalton da bir bileşikteki atomların birbirine çengelli iğneler sayesinde tutunarak kaldığını söyledi.

• Daltonun bu düşüncesi günümüzdeki bilgilere göre yanlıştır.

• Atomları bir arada tutan , atomlardaki elektron alışverişiyle oluşan elektriksel kuvvetlerdir.

• Atomun iç yapısıyla ilgili gelişmeler oldukça bağ kavramı da gelişmiştir.

Bir maddenin tanecikleri arasındaki etkileşimler (bağlar) 2 grupta

toplanır: • Atomlar arası etkileşimler: Atomları bir

arada tutan kuvvetlere kimyasal bağ denir. İyonik ve kovalent olmak üzere 2 ye ayrılır.

• Moleküller arası etkileşimler: Kimyasal bağ sonucu oluşan molekülleri bir arada tutan kuvvetlere fiziksel bağ denir.

Moleküller arası etkileşimler (Fiziksel bağlar)

Bir maddenin fiziksel halini belirleyen moleküller arası çekim kuvvetleridir.

• Moleküller arası boşluk en az

• Tanecikler arası çekim kuvveti en fazla

• Maddenin en düzenli hali

• Sıkıştırılamaz.

• Tanecikler bulundukları noktada titreşim hareketi yapar.

• Molekülleri katının kine göre biraz daha uzak

• Tanecikler arası çekim kuvveti katıya göre daha az.

• Tanecikler katıya göre daha düzensiz.

• Akışkandır.

• Sıkıştırılamaz.• Tanecikleri titreşim

ve yer değiştirme (öteleme) yapar.

• Tanecikler arası boşluk en fazla

• Tanecikler arası çekim kuvveti yok denecek kadar az.

• Maddenin en düzensiz halidir.

• Akışkandır.• Sıkıştırılabilir.• Tanecikleri

titreşim,öteleme ve dönme hareketlerini yapar.

KATI HAL SIVI HAL GAZ HAL

Atomlar veya iyonlar arası etkileşimler (Kimyasal bağ)

• Aynı ya da farklı tür atomların kuvvetli etkileşimlerle bir arada tutunmalarını sağlayan kuvvetlere kimyasal bağ denir.

• Atomlar ve iyonlar arasındaki bağlar, moleküller arasındaki bağlara göre daha kuvvetlidir!

• Kimyasal bağ oluşumundan bahsetmeden önce atomun yapısı konusunda bilgilerimizi hatırlayalım.

Atomun yapısı

Sembolü Yükü Kütlesi

Proton p + 1akb

Nötron n 0 1 akb

Elektron e - 1/1840 akb

• Atom numarası nedir?

• Kütle numarası nedir?

• Yük (değerlik) nedir?

• İyon nedir?

• Anyon nedir?

• Katyon nedir?

Katman elektron dizilişi:

Periyodik cetveldeki ilk 20 elementin katman elektron dizilimini yapınız.

Değerlik elektron sayısı nedir?Atomun temel hal elektron dizilişinde en dış katmandaki

elektron sayısıdır.Bu elektronlar kimyasal bağ yapımında rol oynayan

elektronlardır.Elementler değerlik elektron sayılarına göre metal-ametal veya soygaz olarak gruplandırılır.

Buna göre;*değerlik elektron sayısı 1,2,3 gibi az sayıda olanlar metal*değerlik elektron sayısı 5,6,7 gibi çok sayıda olanlar ametal*değerlik elektron sayısı 8 olan ise soygazlardır.

1H Ve 2He ise istisnadır.H nin d.e.s 1 dir fakat ametaldir.He un ise d.e.s 2 dir fakat soygazdır.

Kararlı hale gelmek ne demektir?

• Bir elementin bağ yaparken son enerji düzeyindeki elektron sayısını 2 ye tamamlamasına yani e- dizilişini He soygazına benzetmesine dublet kuralı denir.

• Bir elementin son enerji düzeyindeki elektron sayısını 8 e tamamlamasına, oktet kuralı denir.

Elementler neden bağ oluşturur?

İyonik bağ

• Metal ve ametal atomları arasında oluşur.• Metal atomu e- vererek (+) yüklü, ametal

atomu e- alarak (–) yüklü hale gelir.• Alınan e sayısı verilen e sayısına eşittir.

Her 2 atomda soygaz yapısına ulaşır.• Bu (+) ve (–) elektriksel yükün birbirini

çekmesi sonucu iyonik bağ oluşur.

İyonik Bağ

Kovalent bağ

• Ametal ametal atomları arasında oluşur.

• Ametal atomları değerlik elektronlarını ortak kullanarak kovalent bağ oluştururlar.