ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті Гуманитарлық - әлеуметтік факультет

Бекітемін Факультет кеңесінің төрайымы ____________С. Берденова ___._________2015ж.

КЕШЕНДІ ЕМТИХАН БАҒДАРЛАМАСЫ

Мамандық 6М050400- Журналистика

2015-2016 оқу жылына арналған

Қостанай, 2016

2

Бағдарламаны 6М050400-Журналистика мамандығының ҚР БҒМ 16.08.2013ж. бекіткен № 343 ТОБ негізінде кафедра меңгерушісі, доцент, ф.ғ.к А.Жусупова құрастырды.

Журналистика және коммуникациялық менеджмент кафедрасы

отырысында қарастырылды және ұсыналды, хаттама 09.12.2015 ж. № 12 Гуманитарлық-әлеуметтік факультетінің әдістемелік кеңес отырысында

макұлданды, хаттама 24.12.2015 ж. №_10 Факультеттің кеңес шешімімен бекітілді _________________________,

хаттама 06.01.2016 ж. № 1

3

Мазмұны Кіріспе ................................................................................................................. 4 Негізгі бөлім (пәндердің мазмұны)……………………............................ 6 1Медиаэкономика және қазіргі медиажүйе……………… 7 2 Қазақстандағы электронды БАҚ қалыптасуындағы саяси – экономикалық аспектілер……………………………………………………….………………..

8

3 Конвергентті журналистика 4 Электронды БАҚ РR құралы ретінде…………….…………………………

10

4

Кіріспе Мамандық бойынша мемлекеттік емтихан пәнаралық емтихан түрінде

өткізіледі. Оның міндеті бағдарламада қарастырылған оқу материалын студенттің қаншалықты игергенін анықтау, сонымен бірге ол пәннің 6М050400– Журналистикамамандығын даярлауға бағытталған негізгі мазмұнын қамти отырып жүзеге асады.

6М050400–Журналистика мамандығы бойынша мемлекеттік емтиханға шығарылатын пәндер тізімі: (ғылыми – педагогикалық бағыт):

1) Медиаэкономика және қазіргі медиажүйе – 25 сұрақ. 2)Қазақстанның электронды БАҚ – н қалыптастырудағы саяси –

экономикалық аспектілер– 25 сұрақ. 3) Конвергентті журналистика – 25 сұрақ.

4) ЭлектрондыБАҚPR құралы ретінде– 25 сұрақ. Сұрақтардың жалпы саны – 100 «Қазақстанның электронды БАҚ – н қалыптастырудағы саяси –

экономикалық аспектілер» пәні Қазақстандағы БАҚ –ң қалыптасу, даму негізін тануға септігін тигізеді. Бұл пәнді меңгеру барысында электронды БАҚ – тың қалыптасу жолындағы саяси – экономикалық және әлеуметтік аспектілерге талдау жасауды үйреніп, әлеуметтік – экономикалық заңдар мен олардың ерекшеліктерін қазіргі медиакоммуникацияның тиімді құралы ретінде пайдалану мүмкіндігін қарастырады.

«Конвергентті журналистика» пәні кәсіптік пәндердің арасындағы міндетті пән болып табылады. Бұл курс қазіргі таңдағы журналистің конвергенттік қызметін зерттеп, бақылауға бағытталған. Пән қазіргі медиа – холдингтің табиғатын, даму жолын тани түсуге мүмкіндік береді. Пәнді меңгеру қазіргі журналистердің конвергентті жағдайдағы жұмыс жасап үйренуіне ықпал етеді.

«Электронды БАҚ PR құралы ретінде» пәні кәсіптік пәндердің ішіндегі элективті пән болып табылады. Курс журналистердің қазіргі жағдайдағы PR – қызметінің аспектілерін зерттеуге бағытталған. Пән қазіргі медиа – холдингтердегі теориялық ұғымдар мен мәселелерді, PR – жұмыстардың формасын меңгеруге, электронды медиа – құрылымдардаPR – технологияларды пайдалануды меңгеруге баулиды.

«Медиаэкономика және қазіргі медиажүйе» пәні мамандықты меңгеру барысында кәсіби білім мен біліктілікті қалыптастырады. Пәнді меңгеру үрдісінде заңдарды толық қамтып, шетелдік медиажүйенің нарық жағдайындағы ұлттық ерекшелігіне баса назар аударылып, дамыған елдердегі медиаэкономиканың маңызды концепциялары талданады және шетелдік медиакомпаниялардың қазіргі таңдағы бизнес моделі қарастырылады.

Пәндердің мақсаты БАҚ ұйымдары жұмыс жасайтын әлеуметтік – экономикалық жағдайларды зерттеу, магистранттарда масс - медиа нарығындағы әр түрлі субъектілердің арасындағы түсінікті қалыптастыру, аталған бағыттағы кәсіпорындар мен бірлестіктердің түрлері мен формасын білу.

5

Пәндер БАҚ нарығының даму болашағын, аталған бағыттың өсу үрдісі мен БАҚ нарығында бірлестіктер мен дамыту топтарын құрылып, олардың дамуын қарастырады.

6М050400 – Журналистика мамандығы бойынша әлеуметтік ғылымдар магистрі: түсінігі болуы керек:қазіргі журналистиканың ғылыми жай – күйі мен оның даму болашағы туралы, үлгі құру жолдарын меңгеріп, оны ғылыми ізденістерде пайдалануды, журналистік ғылымның әлемдегі және Қазақстандағы дамуы жайлы, ғылым мен инновацияның әлемдегі жағдайын, нарықтық экономика мен менеджменттің базалы заңдарын, қазақстандық экономиканың инновациялық дамуындағы міндеттерді, ұстанымдар мен механизмдерді, жоғарғы мектеп педагогикасының қазіргі методологиясын, психологиялық ғылымдардың жетістіктерін біліп, өзінің әлеуметтік, педагогикалық, кәсіби рөлін сезіну.

білуі керек: мамандандыру аясындағы фундаменталды ғылымдардың негізін, журналистиканың өзекті мәселелерін білу, жаңа және көне журналистиканың мәселелерін, Қазақстандағы және шет мемлекеттердегі БАҚ бизнесінің дамуындағы қазіргі мәселелерді; БАҚ – ң қазіргі шетелдік теорияларын, бұқаралық коммуникация теорияларының негіздерін; БАҚ – ның экономикалық теорияларын; БАҚ заңнамаларын; демократиялық қоғамның негізгі институттарын; журналистикадағы ұлттық мәдениет аспектілерін; дала өркениетінің әлемдік мәдениетке қосқан үлесін, республикалық электронды журналистиканың масс – медианың жаһандық құрылымындағы мәселелерін; БАҚ жанрының дамуын; қазіргі журналистиканың негізгі жетістіктері мен даму тенденциясын; талдау әдістерін; журналистің кәсіби және ғылыми негіздерін; ғылыми және кәсіби этиканың негізгі жағдаяттарын біліп, оны еңбек жолында пайдалану; кем дегенде бір шет тілді өз мамандығының деңгейінде жетік меңгеру; педагогика мен психологияның негіздерін.

игеруі керек: журналистиканың дискуссиялық мәселелеріне бейімделу; ғалымдардың жаңа зерттеулерін; БАҚ - ның экономикалық мәселелерін, БАҚ жанрларын, БАҚ – да бизнес – жоспар құрып, оны жүзеге асыру; мәдениет, саясат, экономика мәселелерін жарыққа шығару барысында оларға шығармашылық тұрғыдан қарау және шынайы тұрғыдан келу; өзінің кәсіби, ғылыми және ғылыми – педагогикалық, сонымен қатар ұжымның қызметін жобалап, оны жүзеге асыру; өзінің кәсіби және ғылыми қызметінің нәтижесіне болжам жасау; олардың нәтижесін бақылап және шынайы тұрғыда баға беру; кәсіби және ғылыми шешіміне жауапкершілік ала білу; бірігіп ғылыми қызмет атқару; болашақта кәсіби даму жолын жобалау; жеке және кәсіби деформацияларға қарсы тұру; өзін – өзі ұйымдастыра білу тәсілдерін үйрену.

дағдысы болуы керек: ғылыми және әдістемелік әдебиеттерен жұмыс жасау, ғылыми жұмыс жазу, қазіргі электронды бағдарламаларды тәжірибе жүзінде пайдалана білу, ғылыми жобалау қызметін білу, стандартты ғылыми және кәсіби міндеттерді атқару, ғылыми және сыни тұрғыдан ойлау, шешендік

6

өнер, өз ойын ауызша және жазбаша дұрыс, логикалық тұрғыда жеткізе білу, өзінің ғылыми және кәсіби қызметін өзектендіру;

құзыретті болуы керек: журналистің кәсіби қызметін меңгеріп, қазіргі БАҚ – на ғылыми – педагогикалық тұрғыдан талдау жасауда; ғылыми мәселелерді шешуде; кәсіби қарым – қатынастарда және мәдениетаралық коммуникацияларда; ақпараттық ізденіс мәселесі шешімінде; жеке және кәсіби тұрғыдан өсуге дайын болу.

7

1 Медиаэкономика және қазіргі медиажүйе

1 Тақырып Қазіргі қоғамдағы медиаэкономика. Қазіргі экономикадағы БАҚ. Қазіргі медиа жүйенің құрылымы. Постиндустриалды қоғам және қазіргі медиа экономика. Ақпаратқа бай БАҚ нарығы. Медиа экономика концепциясы. БАҚ – ын зерттеудегі теориялық тәсілдер. Медиаэкономика БАҚ – ның саяси - экономикалық және әлеуметтік дамуы ретінде.

2 Тақырып Медиа нарық. Медиа экономиканың негізгі концепциялары.

Медиа экономиканың негізгі түсініктері. БАҚ – тауарлар мен қызмет көрсетудің екі есе нарығы. БАҚ – ның георграфиялық нарығы. Мазмұн нарығындағы БАҚ. Бос уақыт нарығындағы БАҚ бәсекелестігі.БАҚ - тағы жарнама түрлері. Медиа - жоспарлау. БАҚ нарығының құрылымы. Медиа индустриядағы нарықтық құрылымның түрлері. Медиа индустриядағы шығындар. БАҚ кәсіпорындарының қазіргі нарықтық индустриялары. Медиа экономикадағы сұраныс пен ұсыныс. БАҚ – тағы әртүрлілік қарама - қайшылығы. Шетел мемлекеттерінің экономикалық медиа саясаты.

3 Тақырып Баспа БАҚ – тың экономикалық ерекшелітері. Ақпаратқа

бай елдердің газет индустриясы. Газет индустриясы дамуының негізгі кезеңдері. Газет индустриясының экономикалық ерекшелігі. Газет нарығындағы нарықтық құрылымның түрлері. Газет индустриясындағы баға бәсекелестігі. Газет нарығының қазіргі даму тенденциясы. Журнал индустриясының экономикалық ерекшелігі. Қазіргі баспа нарықтарының ұлттық ерекшеліктері. Ақпаратқа бай елдердің газет нарығындағы ортақ сипаты. Ұлттық газет нарығы: жалпы сипаттама

4 Тақырып Телевизия экономикасы. Телевизия индустриясын ұйымдастыру үлгісі. Медиа индустриядағы аудиовизуалды сектор. Телевизия индустриясының негізгі үлгілері. Телебелгінің таратылу технологиясы.Телевизия индустриясының экономикалық ерекшеліктері. ТВ – ның индустрия ретіндегі ерекшелігі. Бәсекеге қабілеттілікті бағдарламалау стратегиясы. Теле желілердің экономикалық және ұйымдастырушылық ерекшелігі. Телевизия индустриясындағы кіріс көздері. Телебағдарламаларды теле индустрия ретінде шығару. Қазіргі медиа нарықтағы коммерциялық және қоғамдық ТВ. Мәдени жаһандану экономикасы. Дамыған елдердің медиа нарығындағы коммерциялық телеарналар. Қоағмдық хабар таратуды ұйымдастыру және қаржыландыру. Дамыған нарық демократиясындағы қоғамдық хабар тарату үлгісі.

5 Тақырып Радио экономикасы және кабельді индустрия. Радио индустрияның экономикалық ерекшеліктері. Радио – ең қолжетімді БАҚ. Радиохабар таратудың нарықтық стратегиясының эволюциясы. Қазіргі коммерциялық радиостанциялардың негізгі форматтары. Кабельдік индустрия экономикасы. Кабельдік индустрияны ұйымдастыру. Кабельдік индустрияның бағалық құрылымы. Онлайн БАҚ – ның экономикасы. Жаңа АКТ және дәстүрлі БАҚ экономикасы. Медиа технологиялардың, медиа нарықтың және БАҚ – ның

8

конвергенциясы. Конвергенция медиа жүйенің қайта құрылу факторы ретінде. БАҚ экономикасы құрылымындағы контент – индустрия. Интернеттің дәстүрлі БАҚ алдындағы экономикалық артықшылығы. АКТ дамуындағы журналистиканың жағдайы. Онлайн БАҚ – ның бизнес үлгілері. Онлайн БАҚ – тың кіріс көздері.

Емтихан сұрақтарының тізімі

1. Қазіргі экономикадағы БАҚ 2. Медиаэкономикадағы концепциялар 3. Медиаэкономикадағы негізгі түсініктер. БАҚ – тауар мен

қызметтің екі еселенген нарығы. БАҚ – тың географиялық нарығы. 4. Мазмұн нарығындағы БАҚ. Бос уақыт нарығындағы БАҚ

бәсекелестігі. 5. Жарнама нарығындағы БАҚ бәсекелестігі. БАҚ - тағы жарнама түрлері.

Медиа - жоспарлау. 6. Медиаиндустриядағы нарықтық құрылым түрлері. Медиа

индустриядағы шығындар. БАҚ кәсіпорындарының қазіргі нарықтық индустриялары.

7. Баспа БАҚ – ның экономикалық ерекшеліктері. 8. Ақпаратқа бай елдердің газет индустриясы 9. Қазіргі баспа нарықтарының ұлттық ерекшеліктері 10. Телевизия индустриясын ұйымдастыру үлгісі 11. Телевизия индустриясының экономикалық ерекшеліктері 12. Қазіргі медиа нарықтағы коммерциялық және қоғамдық ТВ 13. Радиоиндустрияның экономикалық ерекшеліктері 14. Кабельдік индустрия экономикасы 15. Жаңа ИКТ және дәстүрлі БАҚ экономикасы 16. Онлайн БАҚ экономикасы 17. Медиаэкономикадағы сұрнаыс пен ұсыныс. БАҚ – ның

әртүрлілік қарама – қайшылығы. Шетел мемлекеттерінің экономикалық медиа саясаты.

18.Газет нарығының қазіргі даму тенденциясы. Журнал индустриясының экономикалық ерекшелігі

19. Медиатехнология, медианарық және БАҚ конвергенциясы. Конвергенция медиажүйенің қайта құру факторы ретінде

20. Қазіргі медиа жүйенің құрылымы 21. Постиндустриалды қоғам және медиа экономика 22. Қазіргі қоғам теориясындағы «ақпарат» концепциясы 23. БАҚ – ның ақпаратқа бай нарығы 24. БАҚ – н зерттеудегі теоретикалық тәсілдер 25. Медиа экономика БАҚ – ң әлеуметтануы мен саяси

экономикасының дамуы ретінде

9

Пайдаланған әдебиеттер тізімі По дисциплине «Медиа экономика и современная медиа система» Негізгі: 1 Вартанова Е.Л. Медиаэкономика зарубежных стран: Учебное пособие/

Елена Вартанова. _ М.: аспект Пресс, 2003. – 335с. 2 Назаров M.M. Массовая коммуникация в современном мире:

методология анализа и практика исследований. М.: УРСС, 2000. С. 84. 3 Засурский Я.Н. Журналистика и мир на рубеже тысячелетий. В кн.: От

книги до Интернета. Журналистика и мир на рубеже нового тысячелетия / Отв. ред. Я.Н. Засурский и Е.Л. Вартанова. М.: Изд-во Моск. ун-та, 2000. С. 26.

4 Багдикян Б. Монополия средств информации. М.: Прогресс, 1987. С. 132. 5 Бове К., Аренc У. Современная реклама. Тольятти.: Издательский дом

«Довгань», 1995. С. 432.

Қосымша: 6 Березин В.М. Сущность и реальность массовой коммуникации.-М., 2007. 7 Березин В.М. Массовая коммуникация: сущность, каналы, действия. - М.,

2006. 8 Буданцев Ю.П. Парадигма массовой коммуникации. М., 2007 9 Вершинин М.С. Политическая коммуникация в информационном

обществе. Спб, 2001 10 Лазарсфельд П., Мертон Р. Массовая коммуникация, массовые вкусы

и организованная социальное действие // Макаров М.М. Массовая коммуникация в современном мире. – М., 2007

11 Хабермас Ю. Моральное сознание и коммуникативное действие. - СПб., 2007

10

2 Қазақстандағы электронды БАҚ қалыптасуындағы саяси – экономикалық аспектілер

Тақырып 1 Кіріспе. Курстың мақсаты мен міндеті. Алғашқы кезең 1997 – 2007 жж. – БАҚ – ның жаңа баспасын бекіту. 1997 – 2007 жж. – БАҚ – ның негізгі базасын қалыптастыру кезеңі, оны тұрақтандыру, экономикалық дағдарысқа байланысты медиаресурстарды қайта бөліске салу. 2008 ж. - экономикалық дағдарысқа бейімделу үрдісінен кейін ірі медиахолдингтердің пайда болуы. Қазақстандағы БАҚ дамуының қазіргі үрдісі.

Тақырып 2 Қазақстандағы посткеңестік медиақұрылым: баспа,

визуалды БАҚ, радионың жаңа форматтары, кабельдік желілер, Интернет. КСРО – ның құлауы мен егемен мемлекеттердегі ақпаратпен қамтамасыз етудің жаңа шарты. «Қазақстанның посткеңестік медиақұрылымы» ұғымы және оның мазмұны. Тәуелсіздік жылдарынан кейінгі ҚР – да медианы қалыптастыруды жүзеге асырудың негізгі кезеңдері. Медиақұрылымның түрлері ТМД мемлекеттерінің үлгісі негізінде. Тұрақты және тұрақты емес қоғамдардағы медиақұрылым. Бұқаралық ақпаратқа қатысты ҚР заңмен, атқарушы және сот билігімен жүргізілген саяси билік үрдісі.

Тақырып 3 Қазақстандағы БАҚ және мемлекет қарым – қатынасының эволюциясы. БАҚ – ның құқықтық қатынасы және қоғам. БАҚ және парламент. Жаңа мемлекеттік идеяны реформалаудағы мәселелер. Елдің медиакеңістігіндегі әлеуметтік – саяси күштердің арақатынасы мен орналастырылуы. Облыстық және республикалық деңгейдегі медиа холдингтердің пайда болуы. Медиақұрылым субъектілерінің қоғам өміріне қатысудағы тиімділік факторы. БАҚ – ның саяси манипуляция барысындағы әдістері мен технологиялары. БАҚ – ның электральді тәртіпке әсері. БАҚ – н қоғамның саяси жағдайына әсер етуші құрал ретінде пайдалану. Электорат, депутаттыққа үміткерлер, ҚР сайлау кампаниясындағы БАҚ – ң жұмысы.

Тақырып 4 Саяси әлеуметтену үрдісіне БАҚ – ң әсері. Тұлғаның әлеуметтену үрдісінде, азаматтық қасиеттерінің қалыптасу кезеңінде және қоғамның саяси өмірінде БАҚ – ң қатысуы. Саяси әлеуметтенудің мәні мен мазмұны. Жеке тұлғаның қалыптасуындағы және құндылық бағдарындағы саяси мәдениет пен идеологияның рөлі. Журналистиканың әлеуметтік аясындағы жалпы ұстанымдар. Мемлекеттің әлеуметтік саясаты. Қазақстан журналистикасының баспасындағы әлеуметтік мәселелер. Өзекті әлеуметтік мәселе. Әлеуметтік журналистиканың шығармашылық ерекшелігі. Қазіргі Қазастандағы әлеуметтік журналистиканың ерекшелігі.

Тақырып 5 Қазақстанда ақпараттың қалыптасу заңдылықтары мен дамуы. БАҚ – н экономикалық аяда қолдану. Медиақұрылым стратегиясын жасап шығару, экономикалық мәселелерді шешу барысында медиаұйымның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатымен оның бағытын айқындау. Мемлекеттік және жеке медиақұрылымдарды мемлекеттің қолдау түрі мен тәсілдері. Қазақстандық БАҚ – ң қазіргі жаһанданудағы бәсекелестігін мемлекеттің шешуі. Ақпараттық нарық. Журналситік ақпарат тауар ретінде. Ақпараттық нарықтың аспектілері мен құрылымы. Медиабизнесті

11

ұйымдастыру жолдары. Медиабизнестегі меншіктік мәселесі. ҚР ақпараттық нарығындағы қаржылық капитал. БАҚ концентрация үрдісі. ҚР ақпарат нарығындағы шетел капиталы.

Тақырып 6 Қазақстанның БАҚ – ғы жаңарту. БАҚ – ң жаңару болмысы, оның критерийлері мен түрлері. БАҚ жаңаруының негізгі бағыттары мен теориясы. Өтпелі кезеңдегі БАҚ дамуының тұрақсыздығы. Медисферадағы жаңарту үрдістерінің механизмі. Спутниктік, кабельдік, сандық ТВ дамуы. Интернет және интернет журналистика. Мобильді БАҚ жаңару факторы ретінде. Аудиовизуалды БАҚ. Жаңа медиа БАҚ – ң жаңару факторы ретінде. Интернет – болашақ медиажүйе бейнесі. Қазіргі Қазақстандық БАҚ – ң жаңаруындағы келешегі.

Тақырып 7 Қазақстанның ақпараттық кеістігі. Ақпараттық қауіпсіздік. «Ақпараттық кеңістік» ұғымына кіріспе. Ақпараттық кеңістік шекарасы. Халықаралық қатынастардағы БАҚ – тың рөлі. Ақпараттық кеңістікті демократияландыру. Әлемдік экономикалық дағдарыс жағдайындағы ҚР БАҚ – ның жай – күйі. Саяси және экономикалық мәні бар халықаралық мәселелерді шешудегі журналистика мен дипломатияның рөлі. Ақпараттық кеңістіктің ақпараттық қауіпсіздігі. Тақырып 8 Ғылыми болжам тәсілі арқылы БАҚ – на болжам жасау. ҚР медиақұрылымының дамуын ғылыми тәсіл арқылы болжау. Мемлекеттегі медиақұрылымды болжаудағы объектілер, пәні, мерзімі, және жүйесі. Ғылыми болжамның негізгі тәсілдері: экспертті бағалау, ұжымдық идея генерациясы («миға шабуыл»), сценарий құру және т.б. Саясаттағы болжам экспертизасы. Қазақстандағы болашақ медиа үрдістерді болжау: дамудың мүмкін нұсқалары.

Қазақстанның медиаэлиталары мен медиакөшбасшылары. Медиаэлита құрылымының түсінігі, қызметі. Элитизм теориясы. (Моска қ, В.Парето). Элита плюрализмінің ұғымы. Элита жіктелімі. Элита және контрэлита. Қазақстандық медиа – элитаның эволюция ерекшелігі: тарихи, мәдени, этникалық ерекшелігі және оның қалыптасуы. Қазақстан медиа – институтының имиджі. 9 Тақырып Қазақстандағы сайлау медиа-технологиялары.

Медиатехнологияның заңдық базасы. Сайлау кезіндегі БАҚ қызметінің

ерекшелігі. БАҚ-тағы сайлау компаниясы. Сайлау компаниясының

қатысушылары. Халық таңдауының имиджін жасаудағы БАҚ. Сайлау

инфрақұрылымы. Сайлау және басқару клмпанияларының ұйымдастырылуы.

Сайлау компанияларының ақпараттық-талдамалы түрде берілуі. Сайлау

компанияларының саяси технологиялары. ҚР-дағы саяси билік органынан

сайлау. Қазақстандық үміткерлердің саяси ерекшеліктері.

12

Емтихан сұрақтарының тізімі

1 ҚР-дағы сайлау үрдісіндегі БАҚ, депутаттар, үміткерлер және электорат.

2 Қазіргі қазақстандағы әлеуметтік журналистиканың ерекшеліктері.

3 Тұлғаның құнды бағыттарын және ерекшеліктерін қалыптастырудағы саями

мәдениеттің және идеологияның рөлі.

4 Ақпараттық нарық. Журналистік ақпарат тауар ретінде.

5 БАҚ-тың тұрақсыз дамуының себептері.

6 Медиааймақтың жаңғыру үрдістерінің даму механизмдері.

7 ҚР сандық, кабельдік, спутниктік теледидардың дамуы.

8. Интернет және интернет журналистика. Мобильді БАҚ жанданудың факторы

ретінде.

9 Әлемдік экономикалық дағдарыс кезіндегі ҚР БАҚ жағдайы.

10 Жаңа медиа БАҚ жандануының факторы ретінде

11 Ақпараттық кеңістіктегі ақпараттық қауіпсіздік.

12 Дипломатия және журналистика экономикалық және саяси сипаттағы

халықаралық мәселелердің шешімінде. Теории элитизма.

13 Болжам - ҚР медиақұрылымының ғылыми даму әдісі ретінде.

14 Қазақстандық медиа элита кезеңдерінің ерекшеліктері: тарихи, мәдени,

этникалық ерекшеліктері және қалыптасуы.

15 Қазіргі Қазақстандағы әлеуметтік журналистиканың ерекшеліктері

16 Сайлау компанияларының ақпараттық талдау түрінде берілуі

17 Кеңес үкіметінің құлдырауы және тәуелсіз мемлекеттердегі ақпаратпен

қамтамасыз етудің жаңа түрлері

18 Республикалық және облыстық көлемдегі медиа холдингтердің пайда болуы

19 Мемлекеттің әлеуметтік саясаты. Қазақстандық журналистика

баспаларындағы әлеуметтік мәслелелер

20 Қазақстандық медиа-үрдістердің болашағын болжау: дамудың болжалды

нұсқалары.

21 Қазақстандық БАҚ-тың жаһандануы және оқшаулануы.

22 «Ақпараттық кеңістік» түсінігі. Ақпараттық кеңістік шекаралары.

23 Бұқаралық ақпарат құралдарының шоғырлану үрдісі.

24 ҚР ақпараттық нарығындағы шетелдік капитал

25 БАҚ саяси манипуляцияның әдістері мен технологиялары.

13

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1. Ибраева Г. Масс-медиа в политической структуре общества.-Алматы,

2000.

2. Власенко С.Правовые аспекты журналистской деятельности в

Республике Казахстан.-Алматы,2002.

3. Печать, телевидение и радиовещание Казахстана. –Алматы,1998.

4. Политкорректность в СМИ Казахстана.-Алматы, 2007.

5. Практическая журналистика в Казахстане.-Алматы, 2008.

6. Олешко В.Журналистика как творчество.-М.,2003.

Қосымша:

7. Вулф Т.Новая журналистика.-М.,2002.

8. Масс-медиа в Казахстане.Законы, конфликты, правонарушения.-

Алматы, 2003.

9. Юридический путеводитель для СМИ и журналистов.-Караганда, 2003.

10. Гессен М., Назари М. По жизни. Пособие по социальной журналистике.

–М.,2002.

14

3 Конвергентті журналистика

1 Тақырып Конвергентті журналистика жаңашылдықтың ағымы ретінде.

Вербальді жүйедегі журналист жұмысының қыр-сыры. ХХ және ХХІ

ғасырдағы БКҚ, АКТ рөлі және мәні.

2 Тақырып Әлемде және Қазақстандағы БКҚ, АТ даму тарихы. АКТ

саласындағы революция. Ақпараттық технологияның негізгі даму кезеңдері.

Жаңа АТ, БКҚ шолу: интербелсенді, сандық, кабельді-спутниктік ТВ, теле-

видеотекст, интернет, электронды баспа және т.б.

3 Тақырып Қазіргі теория, қоғамдық-саяси конвергенцияның

концептілері. Қоғамдық-саяси конвергенцияның зерттеушілері. Ақпараттық

қоғамның зерттеушілері. Ақпараттық қоғам туралы дебаттар. Ақпараттық

қоғамның қазіргі концептілері. Жалпыазиаттық, жалпыеуропалық және ұлттық

деңгейдегі даму тәжірибесі – шынайы мәселелер.

4 Тақырып Конвергенция саласының дамуының ақпараттық

жаһандануының мәні және рөлі. Елдің әлеуметтік-саяси және экономикалық

дамудың жаһандану үрдісі. Әлемдік және Қазақстандық жаһанданудың түрлері,

оның қозғаушы күштері, негізгі тиімділіктері, саясатта жүргізілетін

шақыртулар, мәселені шешудің деңгейі. Коммуникативті жаһандану –

болашағы және мәселелері. Ұлттық өзіндік ерекшелікті сақтау.

5 Тақырып Ақпараттық-коммуникативті технологиялар – конвергентті

журналистиканың дамуындағы оның рөлі. ХХ ғасырдың жаңа ақпараттық-

коммуникативтік технологиялары. Коммуникацияның және ақпараттың даму

тарихы. Электронды БАҚ-тың рөлі. 1980 жылдардың коммуникативті

өзгерістері.

6 Тақырып Интернет – ақпараттың және коммуникацияның әмбебап

құралы. Интернеттің даму тарихы. Қазіргі оның дамуы: мәселелері және

болашағы. Ақпараттық үрдістің жаңа қатысушыларының пайда болуы:

мемлекет, жеке бизнес-сектор және пайдаланушы.

7 Тақырып Дәстүрлі және жаңа БКҚ. Жаңа БКҚ. Ақпараттық

технологиялардың дамуы және олардың дәстүрлі және жаңа технологияларға

әсері. Спутниктік ТВ даму тарихы. «Интелсат» халықаралық спутниктік

ұйымның құрылуы, Қазақстанның оған кіруі. Спутниктік кабельді ТВдамуы,

ұнтақталған-оптикалы кабельдің дамуы, оның коаксиалды кабельден

15

артықшылығы. ТАЕ - Транс Азиатты-Еуропойдты коммуникациялы

магистраль. ҰОБЖ - Қазақстандағы ұнтақталған-оптикалы байланыс желісі.

Видеомәтін. Сандық хабар тарату. Интербелсенді БАҚ.

8 Тақырып Конвергентті редакция. Конвергентті редакция – келешегі бар

түр, журналистік ұйым жұмысының жаңа моделі. Конвергенция медиа-

менеджментте басым түсінік. БАҚ ұйымдық құрылымының реконструкциясы.

Интернет, радио, ТВ, баспасөз – кросс-промоушн, жарнама алаңымен,

ақпаратпен, анонстармен, сілтемелермен айырбас.

Емтихан сұрақтарының тізімі

1 Спутниктік ТВ дамуының тарихы. «Интелсат» халықаралық спутниктік

ұйымның құрылуы, Қазақстанның оған кіруі.

2 Нарықтық жаһандану, тікелей жаһандану және оның анық және

психологиялық көрінісі.

3 Жаңа БКҚ. Ақпараттық технологиялардың дамуы және оның дәстүрлі және

жаңа БКҚ әсері.

4 Конвергенция медиа-менеджментте басым түсінік ретінде

5 Ақпараттық қоғамның қазіргі концепциясы.

6 Қазақстандық медиа-нарық және конвергентті журналистика.

7 Жаңа бизнес-модельді қалыптастыру.

8 Еліміздің баспасөзбен, радиокомпаниялармен, телекомпаниялармен

байланыстыратын Қазақстанның жаңа медиа холдингі

9 Аймақтық медиа кеңістіктегі конвергенцияның белгілері (Қостанай облысы)

10 Қазақстандағы, Ресейдегі және ТМД елдеріндегі спутниктік, кабельді ТВ

11 Коммуникациялы медиа магнаттар: Р.Мэрдок, Р.Масквел, С.Берлускони,

Т.Тернер және т.б.

12 Жаңа АТ, БКҚ шолу және сипаттау: интербелсенді, сандық хабар тарату,

кабельді-спутникті ТВ, телевидеомәтін, интернет, электронды басылым т.б.

13. АКТ саласындағы даму. Ақпараттық технологиялар дамуының негізгі

кезеңдері.

14 Қазақстандағы және әлемдегі жаһандану түрлері, оны қозғалтушы күштер,

негізгі тиімділігі, саясатта жүргізілетін шақыртулар, мәселені шешу деңгейі.

15 Әлемдік коммуникацияның қазіргі жағдайы мемлекеттік құрылымдардың

басым әсерінен өту

16 ҚР жаңа ақпараттық кеңістігі

17 ТАЕ - Транс Азиатты-Еуропойдты коммуникациялы магистраль. ҰОБЖ -

Қазақстандағы ұнтақталған-оптикалы байланыс желісі.

16

18 Демассифиация. Дигитализация. Жаһандану, жекешелену, коммерциялау

үрдісі

19 Медиа –холдинг, «Арна-медиа және Нұр медиа» - баспа БАҚ-тың,

радиостанциялардың және тележобалардың өзара әрекеттесу алаңы.

20 Коммуникациялы жаһандану – мәселелері және келешегі.

21. Конвергентті журналистика жаңашылдық ағымы ретінде.

22 Қазіргі ғылыми концепциялар және қоғамдық-саяси конвергенцияның

зерттеулеуі.

23 Ақпаратпен басқарудың, реконструкцияның, БАҚ-тың қйымдық

құрылымының өзгеруі.

24 Видеомәтін. Сандық ақпарат тарату. Интербелсенді БАҚ.

25 БАҚ жаңа бизнес модельдің қалыптасуы.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1. Энциклопедия мировой индустрии СМИ.- М.: Аспект Пресс,2006.

2. Уэбстер Ф. Теории информационного общества. –М.: Аспект Пресс,

2004.

3. Луканина М. Текст средств массовой информации и конвергенция. //

Политическая лингвистика. Вып. 20. – Екатеринбург, 2006.

4. Вартанова Е. Медиаэкономика зарубежных стран. М.: Аспект Пресс,

2003.

Қосымша:

5. Белл Д. Грядущее постиндустриальное общество. Опыт социального

прогнозирования. М.: Академия, 2004.

6. Вулф Т.Новая журналистика.-М.,2002.

4 Электронды БАҚ PR құралы ретінде

1 Медиа ортаның және медиа нарықтың талдануы. Федералды, аймақтық

және халықаралық БАҚ, ақпараттық агенствалар және ғаламтор-баспа. Баспасөз

қызметі жұмысының ұйымдастырылуы. Баспа үшін жасалатын ақпараттық

материалдардың жасалау технологиясы (ПР журналистиканың 47 жанры).

Қазіргі ПР мәтінінің ерекшеліктері: жарнама анонстан әлеуметтік баспасөз-

релиздеріне дейін. Журналистер үшін іс-шара және журналистердің

қатысуымен. Медиажоспарлау. Ұжымдық баспаның шығуы және жасалуы және

17

оның мақсаты мен міндеттері. БАҚ-пен өзара қарым-қатынас тиімділігінің

бағасы. Ақпараттық шайқастар.

2 Интернеттегі ПР. Ғаламтор ортасы және бизнес-коммуникациялар.

Ғаламторда компаниялардың қатынасу түрлері (парақшалар, әлеуметтік

желілердегі топтар, мобильді қосымшалар, сайт, емейл-сілтемелер, форумдарға

қатынасу т.б. Қатынасу стратегиясын құрылымы: әр түрлі алаңдардағы қажетті

аудиторияның қатынасу бағасы, көлемі, маңызды факторлар, жұмыстың

тиімділігінің бағасы. Өзгермелі пейзаж әлеуметтікмедиа: соңғы жылдардағы

маңызды өзгерістер, трендтер, тәжірибелер және кейстер. Құрылымдық жұмыс

және ұжымдық сайттардың визуалды безендірілуі. Ғаламтор форумы ПР

технологиясы ретінде. Сілтемелер тізімі және жаңалықтар топтамасы.

Пікірталас топтарын ұйымдастыру. WEB PR технологиясы.

3 ПР-жобаларымен жұмыс. ПР-дағы стратегиялық жоспарлау. ПР-дағы

жобалық менеджмент. ПР компаиялардың стратегиылары мен әдістерінің

міндеттері. ПР компаниялардың кезеңдері. Креативті технологиялар. ПР

жұмысының тиімділігін бағалаудың әдістері.

4 Беделді менеджмент. «Бедел» категориясының қоғамдық және

коммерциялық түсінігі. Компанияны басқару жүйесіне беделді кіріктіру.

Компания беделінің бағасы. Ұжымдық азаматтық бизнестің ілеуметтік

жауапкерлігінің қазіргі түрі ретінде және компания беделін қалыптасуын

анықтайтын технология.

5 Маркетингтік коммуникациялар. Брендинг, брендік технологиялар және

жарнама. Көрмелер. Директ-маркетинг. BTL-жеңілдіктер. Eventshow.

Демеушілік. Жұмыстың технологиясы және демеушілік пакеттер бағасы. Кіші

бизнестегі, В2В жүйесіндегі, Luxury категориясындағы тауарлар айналымының

маркетингтік технологиялар ерекшеліктері. CRM және PR. Брендбук – мазмұн,

құрылым жұмыс пен оны енгізудің технологиясы.

6 Жарнама және ғаламтордағы ПР. Сайттың жылжуы. Ғаламтор-БАҚ

жарнама және ПР стратегиялар. Жарнамалық компаниялар. Отандық және

шетелдік тәжірибе. Медиа жоспардың құрылуы. Жарнамалық хабарламаның

құрылуы, жарнамалық компаниялардың кіріспесі және мониторингі. Іздеу

жүйелеріндегі мәтіндік жарнама. Баннерлердегі жарнама. Кешенді жарнамалық

компания.

18

7 Ғаламтордағы БАҚ-тың жылжуы. Сайтты не үшін жылжыту керек. Іздеу

жүйелерін шлу және олармен жұмыстың ерекшеліктері. Іздеушілерге арналған

кілт сөздерге шолу жасау. Базалық дағдылар. Сайттағы жарнама түрлері. Сатта

баннерлік жарнамаларды орналастыру схемасы. Жарнаманы орналастырудың

құнды моделі. Баннерлердің түрлері, баннерлік стандарттар, баннерге

қойылатын техникалық талаптар. Photoshop-пен баннерлерді жасаудың

тәжірибелік оқулары. Сайттың аудиториясымен жұмыс. Ғаламтор жобаларда

кері байланыстың өсу рөлі және интербелсенділік. Сайттағы ғаламтор-ұйым.

Дұрыс форумды қалай жасау керек және оны жылжыту. Сілтемелермен жұмыс.

8 Халықаралық ПР. Халықаралық ұйымдарға, саммиттерге, әлемдік

көрмелерге және сайыстарға қатынасу. Ресейдің имиджі және ресейлік

брендтердің тартымдылығы. Ресейлік инвестициялық тартымдылықты

көтерудегі ПР технологиялар.

9 Қоғаммен байланыста коммуникация құралдарының қолданылуы.

БАҚ-пен қарым-қатынас жасау эволюциясы. «Қоғамдық маңызды ақпарат»

және «жаңалық себеп». Медиарилейшнз: БАҚ-мен жұмыс жасаудағы ПР

менеджердің қызметі мен міндеттері. ПР менеджер және баспасөз хатшысы:

айырылмашылығы және ұқсастығы. ПР құжаттар, түрлері, оларға деген

талаптар. Құжаттар: а) шұғыл, б) қызметтік, в) ақпараттық, г) ұжымдық

имидждік. ПР шараларда коммуникация құралдарын қолдану.

Емтихан сұрақтарының тізімі

1. Баспасөз қызметі жұмысының ұйымдастырылуы. Баспаға жасалатын

ақпараттық материалдар технологиясын жасау.

2. Қазіргі ПР мәтіннің ерекшеліктері: жарнамалық анонстан әлеуметтік

баспа релиздеріне дейін.

3. Журналистерге арналған және журналистердің қатысуымен жасалатын

ПР шаралар

4. Ғаламтор форумдары ПР технологиясы ретінде. Сілтемелер тізімі және

жаңалықтар топтамасы. Пікірталас топтарын ұйымдастыру.

5. Пр жобаларды басқару.

6. Пр компаниялардың әдістемелік міндеттері және стратегиясы. Пр

компаниялардың кезеңдері.

7. Креативті технологиялар. ПР жұмысының тиімділік бағасының

әдістемесі.

8. Директ-маркетинг. BTL-жеңілдіктер. Eventshow.

19

9. Демеушілік. Демеушілік пакеттердің бағасы және технологиялардың

жасалуы.

10. Брендбук – мазмұны, құрылымы, жұмыстың технологиясы және енгізу.

11. Ғаламтордағы ПР және жарнама. Сайттың жылжуы.

12. Ғаламтор БАҚ ПР стратегия және жарнама. Жарнама компаниялар.

Отандық және шетелдік тәжірибе.

13. Медиажоспардың құрылымы, жарнамалық хабарламалардың құрылымы,

жарнамалық компаниялардың мониторингі және кіріспесі.

14. Кешенді жарнама компаниясы.

15. Ғаламтордағы БАҚ-тың жылжуы.

16. Баннерлердің түрлері, баннерлік стандарттар, баннерлерге қойылатын

техникалық талаптар.

17. Ғаламтор сайтпен жұмыс.

18. Ғаламтор жобалардағы кері байланыстың өсу рөлі және интербелсенділік.

19. Халықаралық саладағы ПР

20. Қазақстанның имиджі және қазақстандық брендетердің тартымдылығы

21. Пр құжаттар, түрлері, және оларға тән талаптар. Құжаттар: шұғыл,

қызметтік, ақпараттық, ұжымдық имидждік.

22. Медиа менеджмент ақпаратпен басқарудың тиімдісі ретінде

23. Қазақтсандық және әлемдік нарықтағы медиа ортаның талдауы,

24. Баспасөз қызметі жұмысының ұйымдастырылуы. Баспасөзге арналған

ақпараттық материалдардың жасалу технологиясы.

25. Маркетингтік коммуникация, брендинг, брендтік технологиялар,

жарнама, көрмелер.

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі Негізгі:

1. Энциклопедия мировой индустрии СМИ.- М.: Аспект Пресс,2006. 2. Михайлов А.Г., Романов Ю.В. Обитатели миража. PR специального назначения. М., 2002. 3. Мединский В.Р. Правовые основы коммерческой рекламы. М., 1998. 4. Вартанова Е. Медиаэкономика зарубежных стран. М.: Аспект Пресс, 2003 5. РэндаллД.Универсальный журналист. – СПб.,2000.

Қосымша:

6. Белл Д. Грядущее постиндустриальное общество. Опыт социального

прогнозирования. М.: Академия, 2004.

7. Вулф Т.Новая журналистика.-М.,2002.

8. Вартанова В. К чему ведет конвергенция СМИ.-М.,1999.

20

9. Почепцов Г.Г. Теория и практика коммуникации. - М.: Центр, 1998.