Embed Size (px)
Citation preview
คมอโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต
โครงการพฒนาโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต
ปการศกษา ๒๕๕๒ในหวขอประจำาป
“ลดเลกพฤตกรรมเสยง เพมงานจตอาสา
พฒนาชมชนเขมแขง”
www.moralproject.net
กระบวนทศนพระราชทาน เรยนความร ทำาการงาน และทำาความด“ ”
“เดก ๆ นอกจากจะตองเรยนความรแลวยงตองหดทำาการงานและทำาความดดวย
เพราะการทำางานจะชวยใหมความสามารถ มความขยนอดทนพงตนเองได
และการทำาดนนจะชวยใหมความสขความเจรญ ทงปองกนตนไวไมใหตกตำา”
พระบรมราโชวาท พระราชทานเพอเชญลงพมพในหนงสอวนเดก ประจำาป ๒๕๓๐
คำาพอสอน
พระมหาพงศนรนทร ฐตวำโสประธานโครงการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรตประธานกลมกลยาณมตรเพอการเสรมสรางเครอขายวถพทธคมอโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต เยาวชนไทย ทำาด ถวาย“ในหลวง ” /กรงเทพฯ : กคพ., ๒๕๕๒๒๔ หนาISBN xxx-xxx-xxxx-xx-x๑. โครงงาน ๒.คณธรรมจรยธรรม ๓.เฉลมพระเกยรต
คมอโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต เยาวชนไทย ทำาด ถวาย“ในหลวง”พมพครงท ๑ มกราคม ๒๕๕๒ (E-Book Version)สงพมพอนดบท ๑/๒๕๕๒จำานวน x,xxx เลม (ยงขาดงบประมาณในการจดพมพ)ผจดพมพเผยแพร กลมกลยาณมตรเพอการเสรมสรางเครอขายวถพทธ (กคพ.)
มลนธโรงเรยนรงอรณ๙/๙ หม๕ ซอย๓๓ ถ.พระราม๒ แขวงทาขาม เขตบางขนเทยน กรงเทพฯ ๑๐๑๕๐ โทร. ๐๒-๘๔๐-๒๕๐๑-๔ โทรสาร. ๐๒-๘๗๐-๗๕๑๔
เวบไซต www.moralproject.netอเมล [email protected]
(ปกหนาดานใน)
สารบญ
หนาโครงงานคณธรรม ๑
โครงงานคณธรรมคออะไร? ๑การเรยนรทไมจำากด EDUCATION FOR ALL ๑องครวมแหงความด ทไรขดจำากด ๑การทำาดเชงรกพรอมกบการเรยนรชวตอยางเปนวทยาศาสตร ๒แกนการเรยนรคอ รวมกน ทำาด อยางมปญญา“ ” ๓
แบบจำาลองระบบการศกษา ๑-๒-๓-๔ ๔๖ ขนตอนในการทำาโครงงานคณธรรม ๗
ขนตอนท ๑ การตระหนกรและพจารณาเลอกหวเรองหรอประเดนปญหา ๗ขนตอนท ๒ การรวบรวมประมวลขอมลและองคความรทเกยวของ
๗ขนตอนท ๓ การจดทำารางโครงงาน ๙ขนตอนท ๔ การดำาเนนการโครงงาน ๑๐ขนตอนท ๕ การสรปประเมนผลและเขยนรายงาน ๑๑ขนตอนท ๖ การนำาเสนอโครงงาน ๑๑
หลกเกณฑการพจารณา ๑๒การประเมนรางโครงงาน ๑๔การประเมนโครงงาน ๑๕
ภาคผนวก ก. โครงการพฒนาโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ปการศกษา ๒๕๕๒ ๑๖
โครงงานสอคณธรรม, โครงงานวทย-คณธรรม, โครงงานธรกจคณธรรม ๑๖
โครงงานการเมองคณธรรม, ศนยการเรยนรโครงงานคณธรรมฯ ๑๗
ภาพรวมการประกวดโครงงานคณธรรมระดบภมภาคและระดบประเทศ ๑๘
ใบสมคร เขารบการประเมนศนยการเรยนรโครงงานคณธรรมฯ รอบท ๑ ๑๙
ตารางประมวลสรปความกาวหนาโครงงานคณธรรมฯ ๒๐ภาคผนวก ข. รายงานโครงงานและสอนำาเสนอโครงงาน ๒๑
ตวอยาง สรปยอโครงงานใน ๑ หนากระดาษ ๒๓ตวอยาง ผงสรปมโนทศนฯ แบบตารางวเคราะหคำาถาม ๕ ขอ ๒๔
ภาคผนวก ค. ปฏทนงานโครงการฯ ปการศกษา ๒๕๕๑ ๒๕ทปรกษาและคณะกรรมการกลาง โครงการ ๒๖
2
โครงงานคณธรรม (Moral Project)
โครงงานคณธรรมคออะไร? โครงงานคณธรรม หรอโครงงานความด เปนนวตกรรมการเรยนร ทสงเสรมการทำาความดมคณธรรมแบบเชงรก โดยใหผเรยนทเปนเดกและเยาวชนเกดความรสกเปนเจาของกจกรรมการเรยนรน เอง ผานเทคนควธการเรยนร แบบโครงงาน (Project Approach) โดยประเดนทเลอกทำาโครงงานนนเกดขนมาจากความสนใจและความคดรเรมของผเรยนเอง เน นการเรยนร ผ านการปฏบต งานจรง ด วยความพากเพยรพยายามอยางจดจอตอเนองในชวงระยะเวลาทยาวนานพอสมควร (ตองทำางานจรงไมนอยกวา ๒ เดอน) ในลกษณะวจยปฏบตการ (action research) นำาไปสการแกไขปญหาดานความเสอมทรามทางศลธรรม และสงเสรมการบมเพาะความดมคณธรรมอยางเปนรปธรรมและเปนระบบ รวมทงการขยายความมสวนรวมไปสบคคลตางๆ ในสถานศกษาและชมชนของตนเองหรอชมชนอนๆ ทเกยวของ
การเรยนรทไมจำากด EDUCATION FOR ALLในเมอโครงงานคณธรรมเปนกระบวนการพฒนาคณธรรมและ
ความด โครงงานคณธรรมน จงมลกษณะทเปดกวางสำาหรบทกคน โดยไมมขอจำากดวาเรยนสายวทยหรอสายศลป มอปกรณเคร องมอทางวทยาศาสตรหรอเปลา? เปนนกเรยนประถมหรอมธยม เพราะคณธรรมและความดงามนน เปนเรองทมคณคาทควรเขาถงของคนทกคนนนเอง ไมจำากดจำานวนคน เพศ วย สถานะ ระดบชวงชนหรอสายวชาทเรยน แตสนบสนนใหทกคนมสวนรวมใหไดมากทสด แมวาจะมผรบผดชอบโครงงานเปนกลมเร มตน ๘-๑๐ คนกตาม แตโครงงานกกำาหนดเงอนไขใหผรบผดชอบน ตองคดวางแผนและดำาเนนงานเพอขยายหาแนวรวมตอไปในรปของเครอขายแกนนำา สมาชก หรอกลมเปาหมาย และตองสรางความมส วนรวมในทกภาคสวนใหมากท ส ด ท งครอบครว(บาน) ศาสนา(วด) และสถานศกษา(โรงเรยน) โครงงานคณธรรมไมมกตกาควบคมจำานวนคนทมาชวยทำาโครงงาน หากใครอยากมาชวย อยากเขามา
1
รวมทำางาน กเขามาชวยเลย โครงงานใดยงมคนมาชวยรวมมอดวยมากเทาไร โครงงานนนยงประสบความสำาเรจ เพราะเทากบวามคนมารวมทำาความดเพมมากขนเทานน
องครวมแหงความด ทไรขดจำากดไมแยกเรอง ไมแยกสวน แตทกเรองสาระสามารถบรณาการเขามา
เปนสวนหนงของโครงงานนไดทงหมด ไมวาจะเปนวชาการดานใดหรอปญหาของใคร นำาองคความรทกดาน ทกวชา ทกสาระการเรยนร และทกทกษะทเกยวของไมวาจะเปนศลปะ-ดนตร-กฬา สามารถนำามาปรบบรณาการใชในการทำาความด ทำาการงาน และการสอสารประชาสมพนธโครงงานไดทงสน
ไมตดขดทงบประมาณ เพราะการทำาโครงงานดานความดหรอคณธรรมนไมตองลงทนดวยเมดเงนมาก บางโครงงานลงทนเพยงแรงงานจากสองมอทคอยเกบขยะ และเมอแยกขยะขายกไดทนมาเพมอก บางโครงงานใชสองมอนอยๆ บบนวดใหพอแมปยาตายายในชมชน บางโครงงานมาจากพฤตกรรมชวยกนประหยดนำาประหยดไฟ บางโครงงานมาจากการยมไหวทกทาย ตวอยางของโครงงานในลกษณะเชนนมอยมากมายทลงทนนอยแตไดผลและมคณคามาก แตอยางไรกตาม กตองมการลงทนเมดเงนในเรองคณธรรมบาง ไมใชปากบอกวาเรองคณธรรมความดสำาคญแตพฤตกรรมไมแสดงออกวาใหความสำาคญเลย โครงการนจงออกแบบเปนพเศษใหโครงงานทไดรบคดเลอกไดรบทนการสนบสนนเบองตนจาก สพฐ. และศนยคณธรรม ตงแตตนทางของการทำางาน และเชอวาการลงทนทางดานคณธรรมความดนจะเหนยวนำาและดงดดใหทกภาคสวนในโรงเรยนชมชนมารวมกนลงทนในเร องความดนเพมขนอกหลายเทาตว ซงกพบวาเปนจรง เพราะหากวาเงนทนทไดรบไมพอกลมทำางานกลบมวธการหาทางออก ขอความชวยเหลอในรปแบบอนๆ ดวยตวเองไดอกอยางนาอศจรรย เพราะความดยอมเหนยวนำาความดมาหากน เชนไดรบการบรจาคและความชวยเหลอจากผทศรทธาและนยมชมชนในการทำาความดของกลมเยาวชน เรยกวาบญตอบญนนเอง
2
ดงนนโครงงานคณธรรม จงเปน WIN-WIN SITUATION กลาวคอ ทกฝายมสวนรวมและทกฝายกไดรบประโยชนสขรวมกนทงหมด กลาวคอ ปญหาตางๆ ในโรงเรยนและชมชนไดรบการพจารณาและแกไข เดกและเยาวชนไดรบการปลกฝงบมเพาะซมชบและเรยนรคณธรรมความดงามตางๆ ดวยความรสกเปนเจาของ เดกและเยาวชนไดฝกฝนและพฒนาทกษะการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดแกปญหา คดเชงระบบ คดประเมนคา ฯลฯ ผานการทำาโครงงานอยางเปนวทยาศาสตร เดกและเยาวชนไดรบการฝกทกษะการทำางานจรง การทำางานเปนระบบ ความรบผดชอบตองาน และไดรบการฝกทกษะทางสงคม ผานกระบวนการทำางานเปนกลมใหญในระยะเวลายาวนานพอสมควร และเมอโครงงานนนๆ ไดมการขยายผลไปถงการแกปญหาในครอบครว วด ชมชน พอแมผปกครอง พระสงฆ และคนในชมชนกจะไดรบอานสงสแหงประโยชนสขนนดวย ผบรหารและคณะครอาจารยกจะเบาใจสบายใจไมตองกงวลเครยดกบปญหาทสงสมไวมากมายโดยไมมการแกไข แตปญหาเหลานนกลบแปรเปลยนเปนผลงานทมความโดดเดนและนาชนชมแทน นอกจากน ผบรหาร ครอาจารย และศกษานเทศก ยงสามารถนำาขอมลและผลจากการทำาโครงงานคณธรรมมาทำาการวจยใหเปนผลงานทมคณคา ไดอยางมคณภาพและเกดประโยชนแทจรงไดอกดวย
โครงงานคณธรรมการทำาดเชงรกพรอมกบการเรยนรชวตอยางเปนวทยาศาสตร
โครงงานคณธรรมนถกออกแบบมาเพอใหตอบโจทย คำาทาทายทวาเดกไทยไมใฝด ใฝตำาทำาชวมวเพศเสพยา ละอายการทำาด ทำางานเปนทมไมเปน คดวเคราะหไมได โดยการสรางเงอนไขใหเขาใชปญหาจรงทตองเผชญอยทกวน ไมวาในโรงเรยนหรอในครอบครวในชมชน นำามาตรวจสอบ วเคราะห วางแผน แสวงหาแนวทางแกไขรวมกน ซงไมเพยงเขาใจปญหานอกตวเทานน นยงเปนโอกาสใหเดกๆ ไดเชอมโยงสตนเอง เพราะคณสมบตของโครงงานคณธรรมนน พเศษตรงทเปนเรองในชวตจรง เปนประเดนปญหาจรงๆ ในชวต ซงทกคนมสวนรวม เกยวของ สมพนธอยดวยกนนนเอง แตอาจไมรตวกได ดงนน ดวยกระบวนการคดอยาง
3
เปนระบบ จงพบทางออกของปญหาดวยปญญา โครงงานคณธรรมจงเปนกระบวนการทนำาพาใหเดกไทยสามารถทำาโครงงานจรงในชวตดวยวธคดอยางเปนวทยาศาสตรนนเอง
โครงงานคณธรรมนน เนนการนำาปญหาในชวตจรงมาเรยนรผานการทำาโครงงาน อนจะเปนการเรยนรและพฒนาทกษะชวตดวยวธคดอยางเปนวทยาศาสตร หรอ ดวยกระบวนการทางปญญา อนพอจะสรปไดเปนลำาดบขนดงน
๑) สงเกตปญหา ระดมความคด เลอก ระบ วเคราะห เชอมโยง “ปญหา-สาเหต” ไดชดเจน เหนความเชอมโยงเปนเหตเปนปจจยเกยวเนองกนไดตลอดสาย (จาก “ภายนอก ” ส “ภายใน ” ชวตจตใจของตนเอง) ๒) คาดการณและระบ “เปาหมาย ของ” การแกปญหาใหชด ทงเปาหมายในตวคน (พฤตกรรม จตใจ ปญญา ทคาดหวง) เปาหมายนอกตวคน (สงแวดลอม-กายภาพ) เปาหมายเชงปรมาณ เปาหมายเชงคณภาพ เปาหมายระยะสน ระยะกลาง ระยะยาว
และเมอรจดหมายปลายทางชด การกำาหนดทศทางและการเดนทางกจะชดไปดวย
๓) วางแผนและออกแบบ “ทางแก หรอ” วธการทดลองอยางมหลกเกณฑ ทแกปญหาไดตรงจด (คอแกทสาเหต) และถงพรอมทจะบรรลเปาหมายทวางไวได
๔) ลงมอทำา พรอมกบเรยนร แสวงหา ฝกฝน “คณธรรมจากภายในตน ” ไปส “การแกปญหาภายนอก” ทงการเรยนรสวนบคคลจำาเพาะตน และเรยนรรวมกนผานกระบวนการกลม
๕) ลงมอปฏบตการอยางเปนระบบ มการตดตามและเกบบนทกขอมล ทำาตามแผนงานอยางยดหยน มงมนทมเทแตไมยดตดมากเกนไป เรยนรอยางตนตวเทาทนพรอมปรบเปลยนใหเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป เพอใหเกดประโยชนสขสงสดแมมขอจำากดมากมาย
4
๖) ประมวลผล-สรปผล ประเมนผลการบรรลเปาหมายและวตถประสงคทไดตงไว การประเมนตนเอง การยอนพจารณาเพอปรบปรงแกไขขอบกพรอง และการตอยอดขยายผล
๗) นำาเสนอ สอสาร ขอมลเรองราวการทำาโครงงานผลของการทำางาน สสาธารณะ อยางมประสทธภาพเพอเปนการแพรขยายความด-สอสารความด บอกตอองคความรในการแกปญหาตางๆ เผยแพรวธการในการทำาความด อนจะเปนการเสรมสรางคานยมการทำาความด สรางแรงบนดาลใจในการทำาความดใหกบผอนตอๆ ไป และเปนการสบตอความดตอไปไดไมสนสด
แกนการเรยนรคอ รวมกน ทำาด อยางมปญญา“ ” กระบวนการเรยนรทดและสมบรณของโครงงานคณธรรมนน จะ
ตองเร มตนจากการสรางความเปนกลยาณมตรตอกนกอน อนเปนปจจยตนเรมทสำาคญทสด จงตองออกแบบและจดวางเงอนไขใหเกดการรวมกลมกนของผรบผดชอบโครงงานจำานวน ๘-๑๐ คน และทปรกษาอก ๓ คน โดยมองคประกอบโครงสรางและความสมพนธในกลม ใหสามารถดงดานบวกของแตละคนออกมาหากนใหไดมากทสด ซงกจะทำาใหเกดการใฝดคดดและทำาดรวมกนออกมาไดอยางเตมทเตมตามศกยภาพของแตละคน เก ดการซมซบความด พรอมๆ ก บมการเรยนร หรอม กระบวนการทางปญญาเกดขนตลอดสาย ตงแตเร มตนระดมความคด การสงเกตสำารวจสภาพปญหา ปญญาตระหนกรในสถานการณหรอสภาพปญหาและสบสาวถงสาเหต ปญญาคนควาหาความรจากแหลงเรยนรตางๆ เพมเตม การรวบรวมประมวลขอมล ปญญาคดวเคราะหคดสงเคราะห ปญญาคดรเรมสรางสรรค การทำาความคดใหชดและเปนระบบ การคดวางแผนงาน การรางโครงงาน ปญญาการปรบประยกตจากนามธรรมใหเปนรปธรรม ปญญาการตดตามดำาเนนงานปรบปรงงาน ปญญาการแกปญหาเฉพาะหนา ปญญาการประเมนผลสรปผล และปญญาการนำาเสนอ ตลอดจนสตปญญาทจะเทาทนและสามารถวางใจตอโลกธรรมทง ๘ ทมาถกตองสมผสใจไดอยางฉลาดและเปนกศลไดในทสด
5
กระบวนการเรยนรทเกดขนภายใตโครงงานคณธรรมฯน เปนกระบวนการทพฒนาและปรบประยกตมาจากกระบวนการเรยนรวถพทธ ซงใชแบบจำาลองของวงรอบ ๑-๒-๓-๔ ทหมนเวยนรอบพฒนาขนอยางตอเนอง อนประกอบดวย (๑) กระบวนการกลยาณมตร, (๒) การเปดการเรยนรภายใน (ปรโตโฆสะ ส สทธาและโยนโสมนสการ), (๓) กระบวนการเรยนร อยางเป นองครวม (ตามหลกไตรสกขา-ภาวนา๔) และ (๔) กระบวนการพฒนาแบบเวยนรอบตอเนอง จงทำาใหกระบวนการเรยนร และการพฒนาคณธรรมของผเรยนเกดขนควบคกนไป ดงแผนผงของแบบจำาลอง ดานลางน
แบบจำาลองการศกษา ๑-๒-๓-๔ นอาจเรยกชอเปนธรรมอกหมวดหนงไดวา “กระบวนการ ๓ ป ตอเนอง” ลกศร A : ปรยต, ลกศร B : ปฏบต, ลกศร C : ปฏเวธ, ลกศร D : ตอเนอง
ทมา: Phramaha Pongnarin Thitavamso, “An Analytical Study of Process of Learning in Theravada Buddhism,” Bangkok:
Mahachulalongkornrajavidyalaya University, 2005 (๑) กระบวนการกลยาณมตร
ขนตอนนเปนขนตอนตนเรมทสำาคญทสด โดยจดวางเงอนไขใหเกดการนำาพาใหบคคลตางๆ ซงมตงแตกลมเพอนใกลตว คร ผบรหาร พระสงฆ พอแม จนถงองคกรทใหการสนบสนนมารวมกลมกนโดยดงดาน
6
บวกของแตละคนแตละฝายออกมาหากนใหไดมากทสด ใหแตละคนมาสวมบทบาทเปนกลยาณมตรตอกน กลยาณมตรนนมความสำาคญอยางมากทจะชวยกระตนเตอน ชวยสรางแรงบนดาลใจ ชวยสรางศรทธาในการทำาความด ชวยสนบสนนใหโครงงานดำาเนนไปไดดวยด ขนตอนนจงสำาคญมากทสดทจะทำาใหเร มตนการเรยนรได และดำาเนนตอไปจนถงปลายทางแหงความสำาเรจ โดยกลยาณมตรจะทำาหนาทเปนผชกจงปจจยภายนอกมากระตนตวเปดการเรยนรภายใน
(๒) การเปดการเรยนรภายใน (ปรโตโฆสะ ส สทธาและโยนโสมนสการ) (ลกศร A) การเปดการเรยนรภายใน เปนขนตอนทสำาคญมากอกขนตอนหนง ทเสมอนเปนการออกสตารทหรอจดตดเครองยนตแหงการเรยนรภายในตวมนษย ซงมองคธรรมเร มตนแหงการเรยนรสำาคญสองประการดวยกนคอ “สทธา” (ความสนใจใฝร, ความเชอใจ เชอถอ และความเชอมน) และ “โยนโสมนสการ” (พจารณาอยางแยบคาย – คดเปน – นอมมาใสใจไปสกศลได)
การเปดการเรยนรภายใน จะเกดขนไดตองอาศยกลยาณมตรเตรยมการและเลอกใชปจจยภายนอกมากระตนปจจยภายในอยางพอเหมาะพอดแกผเรยนและสถานการณแวดลอม ปจจยภายนอกดงกลาวนน เรยกวา “ปรโตโฆสะ” ซงมหลายลกษณะ ตงแตคำาสอน คำาบอกกลาว หนงสอ ตำารา สอตางๆ และทดทสด คอ “เสยงของคร” เพราะเปนเสยงทจะสรางศรทธาใหเกดขนในใจ เปนเสยงทจะชวยเตอนจตสะกดใจใหฉกคดหรอตระหนกสำานก เปนเสยงทเปนกำาลงใจใหเกดการเรยนรภายในตนขน มนใจขน จนเขาใจถงคณคา ถงประโยชนของการทำาความดการสรางคณธรรมจรยธรรมขนในตน เมอเขาใจถงประโยชน จงเกดฉนทะความพอใจใครทจะลงมอกระทำาดวยตนเองโดยไมลงเล ดงตวอยางของ เสยงของคร ในโครงการนทสำาคญทสด คอ พระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทชาวไทยทกคนลวนมศรทธาอยางเตมเป ยม เมอโครงการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรตเลอกมาใชเปนเสยงบอกกลาว (ปรโตโฆสะ) ทย ำาชดเจนวา “เยาวชนไทย ทำาด ถวาย
7
ในหลวง” จงเทากบเปนเสยงบอกทใหแนวทางวา ศรทธาทเกดขนนนควรนำาไปสการตอบแทนคณพระองคทาน ในโอกาสคร งนมใชสงใดอน แตเปนการทำาดถวายพระองคทานนนเอง
เมอสทธาคอความสนใจใฝรเกดขนกจะชวยไปกระตนตวเปดการเรยนรภายในอกอยางหนง กคอกระบวนการคดพจารณาอยางแยบคาย หรอทเรยกวา โยนโสมนสการ ใหเรมตนและทำางานไปดวยกน เร มตงแตเยาวชนสนใจใฝรและคดพจารณาวาจะทำาดอะไรถวายในหลวง ซงตามเงอนไขกคอ การกระทำานนควรตอบโจทยหรอแกปญหาจรงททกคนหรอสวนใหญกำาลงเผชญอย โดยชวยกนระบปญหาใหชดเจน คนหาสาเหตทมาของปญหานนๆ สบสาว ปจจยแวดลอมทเก ยวของ ทงบคคล สถานการณ สถานท ฯลฯ เร มวเคราะหและกำาหนดเปาหมายของการแกปญหา พจารณาหาหนทางปฏบต เพอนำาไปสการแกปญหาอยางเปนจรง ทงหมดนเปนวธคดพจารณาแบบอรยสจ ๔ นนเอง
(๓) กระบวนการเรยนรอยางเปนองครวม ตามหลกไตรสกขา (ลกศร B และ C)
กระบวนการไตรสกขา เปนกระบวนการเรยนรอยางเปนองครวม ในดานพฤตกรรม(ศล) ดานจตใจ(สมาธ) ดานปญญา(ปญญา) ซงจะเกดขนไดตองจดเตรยมเหตปจจยใหเออตอการกระทำาหรอปฏบตงานจรง โครงการนจงเนนใหมชวงระยะเวลาดำาเนนงานนาน เพอใหเพยงพอตอการคอยๆ สะสมการเรยนร สงสมและบมเพาะคณความดในจตใจ และการปรบเปลยนพฤตกรรม จากประสบการณทพบจากการทำาโครงงานคณธรรมมา ๒ ปนน ทำาใหพบวา อยางนอยตองมเวลาประมาณ ๒ เดอนสำาหรบการปฏบตงานจรงๆ (เฉพาะชวงเวลาทำางานจรง ไมรวมชวงทำางานเอกสาร)
ศล เปนการเรยนรดานพฤตกรรมหรอการเรยนรทกษะทางสงคมทจะทำางานรวมกนเปนกลมรวมกบผอนอยางเอออาทร พรอมทจะใหกำาลงใจและใหอภยแกกน การระมดระวงคำาพด-การกระทำาทจะไมเบยดเบยนใคร หากมการกระทบกระทงกนบางกมศลกำากบทจะไมใหเกนเลยไปจนกระทบกระแทกใหแตกทำาลายความสมพนธระหวางกน การสำารวมระวงทงทางคำาพดและการกระทำา การยอมรบสำานกผด การใหอภยกน กอใหเกด
8
พฒนาการทางดานพฤตกรรมไมใหเปนมลภาวะเบยดเบยนตนเองและผอน กจะทำาใหการทำางานกลมเกดขนไปไดตลอดรอดฝง
สมาธเปนการเรยนรทางดานจตใจ ทตองเผชญสถานการณจรงจากการทำางาน ทำาใหตองมความมงมนตงใจ ความขยนหมนเพยรกระทำาอยางตอเนองไมทอถอย มความอดทน ทงตอภาระงาน และทงตอคนและสถานการณทเขามา นอกจากนยงหมายถงการเจรญงอกงามของคณความดหรอคณธรรมในจตใจ อนนำาไปสภาวะความสขสดชน แจมใสผองใสในจตใจ ตงมนเปนสมาธ
ปญญา เปนการเรยนรทมาจากกระบวนการสงเกต สำารวจ การคดการพจารณาไตรตรองการตดสนใจอยางเปนเหตเปนผลเปนระบบ นำาไปสภาวะทออกจากปญหา นำาออกจากทกข นำาไปสภาวะทดงามเปนบญกศล การเรยนรทางปญญาเร มจากการเรยนความรจากหลกธรรม คำาสอน ขอมล ขอเทจจรง การจดจำา การจบประเดน การแยกแยะ การจดหมวดหม อนเปนปญญาขนรจำา และพฒนาขนไปสปญญาขนรคด อนเกดจากการฝกทกษะการคดวเคราะหคดสงเคราะหการคดเชอมโยงเหตปจจย การคดพจารณาคณคาแทคณคาเทยมเปนตน และพฒนาไปสปญญาขนรแจงททำาใหแสวงหาทางออกจากปญหาได ตลอดจนปญญาทกอเกดจากการลงมอปฏบตเพอบรรลผลของการแกไขปญหาหรอดบทกขได (เผดจศกกบปญหา) และปญญาตดตามประเมนผลอยางเปนระบบเพอปรบปรงใหดขน นำาสการสงสมเปนประสบการณและปรชาญาณรแจงในเรองนนๆ
(๔) ขนการพฒนาแบบเวยนรอบตอเนอง (ภาวนา๔ ส กลยาณมตร) (ลกศร D)
เมอผเรยนผานกระบวนการเรยนรใน ๓ ขนตอนแรกมาซำาแลวซำาอก เปนเวลาตอเนองกนในชวงเวลาทเหมาะสม (กรณทำาโครงงานคณธรรม ตองทำางานจรงไมนอยกวา ๒ เดอน) ผเรยนจะเกดพฒนาการในตนเองอยางเปนองครวมทกดาน ทง พฒนาการทางพฤตกรรมทเกยวของกบรางกายและกายภาพแวดลอม (กายภาวนา) พฒนาการทางสงคม (ศล
9
ภาวนา) พฒนาการทางจตใจ (จตภาวนา) และพฒนาการทางปญญา (ปญญาภาวนา)
การประกวดโครงงาน จงเปนกศโลบายหรอบทเรยนครงสำาคญทพวกเขาจะไดเรยนรและฝกการวางใจไดอยางเหมาะสม ไมใหหวนไหวไปกบโลกธรรม ๘ ไดอยางไร รจกรกษาใจใหอยในพรหมวหาร ๔ ไดหรอไม และไมหลงยดตดอยกบการแขงขนหรอรางวล แตกลบเหนคณคาของความรกใครปรองดองสามคค ชวยเหลอเกอกลกน สามารถอนโมทนา ยนดในความสำาเรจของโครงงานของเพอนๆ กลมอนได นบเปนการปรบเขาสทศนคตและคานยมทด ใฝด ใฝสรางสรรค มพฒนาการทางพฤตกรรม จตใจตงมนในความดงาม เขมแขง อดทน ขยน กลาหาญ ไมยอทอตออปสรรคตางๆ และมพฒนาการทางปญญาทด มทกษะกระบวนการคดทด มความแยบคายในการชกชวนคนอนๆ เขามาชวยกนแกปญหา เขาใจความเปนจรงของชวตของโลก เรยกไดวา หากมพฒนาการทง ๔ ดานพรอม (กายภาวนา ศลภาวนา จตตภาวนา ปญญาภาวนา) กจะเปนผทพรอมทจะมบทบาทเปนกลยาณมตรใหกบผอนไดตอไป ซงกจะเทากบวาเปนผเรมตนขบเคลอนวงจรแหงการเรยนรวถพทธนสบไป
ดงเชน ขอเทจจรงทพบวาแทบทกโครงงานมกจะสรปบทเรยนสำาคญวา การจะไปเปลยนแปลงผอน ตองเร มจากการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเองกอน (กายภาวนา และ ศลภาวนา) และระหวางทเขาไดเรยนรเพอเปลยนแปลงตนเอง กทำาใหเขาไดเกดการเรยนรคณความดหรอคณธรรมจากภายใน(จตภาวนา) ทคอยๆ ซมซบ และสงสมเปนประสบการณเปนปญญาญาณหยงรเชยวชาญในเร องทตนเองทำานน(ปญญาภาวนา) เขากจะพฒนามาสความเปนกลยาณมตรท สมบรณขน อนจะกอเกดเปนวงจรขบเคลอนททรงพลงใหเกดการสบเนองไปสขนตอๆ ไป นำาพาใหเพอนคนอนๆ ไดเกดการเรยนรและพฒนาตอเนองขยายวงออกไปไดไมสนสด
๖ ขนตอนในการทำาโครงงานคณธรรม
10
ขนตอนท ๑ การตระหนกรและพจารณาเลอกหวเรองหรอประเดนปญหาขนตอนนเปนขนตอนทสำาคญทสด ทตองอาศยภาวะการตระหนกรใน
สถานการณหรอสภาพปญหาดวยสตปญญา หรอภาวะทมแรงบนดาลใจทจะทำาสงดงามอะไรบางอยางทเปนความฝนหรออดมคต ซงอาจจะเกดจากผเรยนเองโดยตรง หรออาจจะเกดจากการแนะนำาหรอชชวนจากครทปรกษาหรอผอนทเปนเงอนไขภายนอก มากระตนใหผเรยนเกดความตระหนกรหรอแรงบนดาลใจขนกได
การสรางความตระหนกรน นเปนขนตอนทยาก เพราะโดยทวไปสภาพการณทเปนปญหาตางๆ นนมกจะเกดขนอยแลว แตมกจะถกละเลยมองขาม หรอชาชนเคยชนจนมองไมเหนปญหา หรอไมรสกวาตนเองมสวนเกยวของกบปญหานนอยางไรในทำานอง เสนผมบงภเขา“ ” หรอ ปลาอยในนำามองไมเหนนำา จงตองอาศยเหตปจจยภายนอก จาก“ ”กลยาณมตรทกระตนปจจยภายในใจของผเรยนไดถกตรงกบจรตนสย ในเงอนไขสถานการณแวดลอม และจงหวะเวลาทพอเหมาะพอด จนเกดฉนทะรวมกนทจะรวมกนเปนกลมเพอดำาเนนการโครงงานกจกรรมแนะนำาสำาหรบครทปรกษา
ครทปรกษาอาจวางเงอนไขเบองตนจากการใหผเรยนสำารวจและสงเกตสภาพปญหาตางๆ จากเพอนนกเรยน ปญหาทพบเหนในหองเรยน โรงเรยน วด และชมชน แลวชวยกนระดมความคดตอปญหาทเกดขนใหไดมากทสด แลวมาอภปรายกนในกลมใหญหรอกลมยอยกได (อาจทำาใหสนกในลกษณะโตวาทหรอยอวาทกได) เพอเลอกประเดนปญหาทมความสนใจ หรออยากจะแกปญหานนมากทสด เพอนำามาตงเปนประเดนสำาหรบทำาโครงงานคำาแนะนำาเพมเตม (Tip)
ความด หรอ ประเดนทเลอกมาทำาโครงงานนนมทมา ๒ ลกษณะดวยกน คอ ผเรยนเรมคดจาก (๑) ปญหาทอยากแก หรอจาก (๒) สงดทอยากทำา จากประสบการณพบวาผเรยนทเรมคดจากความดทอยากทำากอนนนมกยงมองแบบผวเผน ความคดความเขาใจยงไมหยงรากลก ความจรงแลวแมเปนความดทอยากทำากตาม หากยอนคดพจารณาใหดก
11
จะพบวาสงดทอยากทำานนตองชวยแกไขหรอปรบปรงอะไรใหดขนสกอยางหนงแน ครทปรกษากตองชวยกระตนชชวนใหผเรยนไดยอนคดพจารณากลบไปทประเดนปญหาใหได เชน หากเดกเรมตนดวยความคดอยากปลกตนไมขนมาลอยๆ ครทปรกษาอาจตองถามใหยอนคดไปวา ทำาไมหรอถงตองปลกตนไม? ปลกทไหน? เพราะอะไรจงตองปลกทน? ปลกตนไมมนชวยแกปญหาอะไรหรอ? หรอมนชวยทำาใหอะไรดขนบาง? ถาผเรยนชวยกนคดและตอบปญหาเหลานได กจะไดประเดนปญหาทชดเจนสำาหรบการนำามาตงเปนประเดนทำาโครงงาน
ขนตอนท ๒ การรวบรวมประมวลขอมลและองคความรทเกยวของเมอสมาชกทกคนในกลมเหนพองกนและตดสนใจเลอกประเดน
ปญหาหรอหวเรองไดแลว และไดรบความเหนชอบจากทปรกษาแลว กจะเปนขนตอนของการระดมความคดวางแผนงานในเบองตน โดยเรมจากการรวมกนพจารณาวเคราะหสภาพปญหาแลวสบสาวไปหาสาเหตและปจจยรวมตางๆ การวางเปาหมายและวธการแกปญหา แลวประมวลสงทวเคราะหไดทำาเปนผงมโนทศน ในขนตอนนจะพบวายงมขอมลของสภาพปญหาและปจจยตางๆ ทเกยวของไมเพยงพอหรอยงมรายละเอยดทไมชดเจน ตวแปรสนบสนนและองคความรตางๆ ทจะนำามาใชในการวางแผนแกปญหากยงมไมครบถวนหรอยงไมชดเจนเปนตน จงตองมการรวบรวมขอมลและองคความรเพมเตม (ซงอาจจะไดมาจากการสำารวจโดยละเอยดหรอประมาณการโดยคราวๆ กได) จากการพบปะสนทนาขอความรวมมอจากบคคลตางๆ และจากการคนควาหาความรจากหนงสอตำาราและแหลงเรยนรตางๆ แลวนำาขอมลทรวบรวมไดทงหมดมาประมวลเพอจดเตรยมสำาหรบคดวางแผนทำารางโครงงานตอไปกจกรรมแนะนำาสำาหรบครทปรกษา- สำาหรบนกเรยนระดบมธยมศกษา จากการระดมความคดในขน
ตอนท ๑ แลวเลอกมา ๑ อยางนน ครทปรกษาควรใหผเรยนชวยกนระดมความคดกนตอเพอตอบคำาถาม ๕ ขอตอไปน
12
๑. “ปญหา ทเลอกเปนประเดนเรมตนทำาโครงงาน คออะไร” ? ระบสภาพปญหาใหชดเจน(ปญหา มกเปนสภาพการณทผดปกต ไมด ไมนาพอใจ หรอเปนพฤตกรรมทไมพงประสงค พฤตกรรมทผดศลธรรม/กฎระเบยบ หรอผดจากมารยาททถกตอง เปนตน)
๒. ปญหานนม “สาเหต มาจากอะไร” ? วเคราะหรวมกนตอวาอะไรเปนสาเหตตนตอทแทจรง อะไรเปนปจจยรวม? อะไรเปนปจจยแวดลอมภายนอก อะไรเปนปจจยภายใน
๓. “เปาหมาย ” ของการแกปญหาคออะไร? ควรใหชวยกนเรมคดจากการวางเปาหมายระยะสน-ระยะกลางกอน โดยเรมจากการชวยกนระบเปาหมายเชงปรมาณวาเกยวของกบบคคลหรอสงของแวดลอมใดบาง? จำานวนหรอปรมาณเทาใด? มขอบเขตระยะเวลา –พนทการทำางานเทาใด? แลวชวยกนตง เปาหมายเชงคณภาพ วาตองการใหกลมเปาหมายเกดพฤตกรรมทพงประสงคอยางไรบาง? ใหเกดการพฒนาจตใจ หรอพฒนาปญญาอยางไรบาง? หรอใหเกดสงของ / สภาพแวดลอม ทพงประสงคอยางไรบาง?
๔. “ทางแก หรอ” วธการดำาเนนงาน เพอไปสเปาหมายนน มแผนงาน อยางไรบาง? ใหชวยกนวางแผนการทำางานทจะสามารถทำาไดทง ๒ ระยะ ทงเฉพาะหนาในระยะเวลา ๓ เดอนในชวงเทอม ๑ และระยะท ๒ ในชวงเทอม๒ อกประมาณ ๓ – ๔ เดอน
๕. การดำาเนนงานโครงงานดงกลาวนน มการใช “หลกธรรมและแนวพระราชดำาร”อะไรบาง?* (หากผเรยนยงจำาหวขอธรรมะทแนนอนไมได หรอจำาพระราชดำารสทถกตองไมได กใหใชถอยคำางายๆ ทอธบายใหเขาใจไดแทนไปกอน แลวไปคนควาเพมเตมตอในภายหลงกได)
- เมอตอบคำาถาม ๕ ขอนไดแลว กใหประมวลสรปนำาเสนอในรปแบบของผงมโนทศน ทมหวขอดงน
๐ ชอโครงงาน, ชอกลม, ชอโรงเรยน๐ วาดภาพประกอบโครงงาน ทแสดงออกถงความคดสรางสรรค๐ ปญหาทเลอกทำาโครงงาน๐ สาเหตของปญหา
13
๐ เปาหมาย (เชงปรมาณ และเชงคณภาพ) ๐ ทางแก (วธการหรอกจกรรมทเปนขนตอนเรยงขอ) ๐ หลกธรรม/พระราชดำาร/พระราชดำารส ทนำามาใช
- สำาหรบนกเรยนระดบประถมศกษานน เนนแคใหเดกสามารถคดการใหญ (Think Big) คดเปนขนตอนได กเพยงพอแลว สวนการคดวเคราะหอยางนกเรยนมธยมนนถอวาเปนการตอยอด เวลาตงคำาถามสามารถอนโลมใหใชคำาถาม ๕ คำาถามเหมอนของระดบมธยมกได แตเดกนกเรยนจะวเคราะหไดไมลกซงนก และจะดเครงเครยดเกนไป ครทปรกษา จำาตองกระตนความคดดวยคำาถามทหลากหลาย และยอยประเดนลงไปใหมากขน และหากเดกสนใจในประเดน สงดทจะทำา“ ” มากกวา ปญหาทจะแก กไมเปนไร กใหขยายสงดทจะทำาใหเปน“ ”โครงการใหญตงกลมเปาหมายใหชดและคดขนตอนของการทำางานออกมาได กเพยงพอแลวตวอยางประเดนคำาถามกระตนความคดนกเรยนระดบประถมศกษา- ถาจะชวนกนใหทำาความดนนหลายๆ คน จะทำาไดหรอไม? - จะวางกลมเปาหมายเปนใคร? จำานวนกคน?- จะชกชวนหรอประชาสมพนธ ดวยวธการอยางไรบาง?- จะมวธการหรอกจกรรม ดำาเนนการโครงงานนอยางไรบาง?- จะมวธใดทจะรวาแตละคนนนทำาความดนนจรงหรอไม?- ถาเขาทำาจรง จะรไดอยางไรวาเขาทำามาก หรอทำานอย?- ถามคนททำาความดมากๆ จะใหอะไรเขาตอบแทน?- ตองการใหเกดผลดจากการทำาโครงงานนอยางไรบาง?- จะตงชอโครงงาน, ชอกลม วาอะไร? - อน ๆ เชน คณธรรมใดทจะนำามาใชในการทำาความดน
จากนนจงใหประมวลขอมลเปนผงมโนทศนทมหวขอดงตอไปน ๐ ชอโครงงาน, ชอกลม, ชอโรงเรยน๐ วาดภาพประกอบโครงงาน ทแสดงออกถงความคดสรางสรรค๐ ประเดนสงดทอยากทำา / ประเดนปญหา(และสาเหตของปญหา) ทเลอกทำาโครงงาน
14
๐ เปาหมาย (เชงปรมาณ และเชงคณภาพ) ๐ วธการ (วธการหรอกจกรรมทเปนขนตอนเรยงขอ) ๐ หลกธรรม/พระราชดำาร ทนำามาใช
ขนตอนท ๓ การจดทำารางโครงงานขนตอนนเปนการคดพจารณาวางแผนงานในรายละเอยดและภาพรวม
ทงหมด โดยนำาขอมลทรวบรวมและประมวลไดทงหมดนนมาเรยบเรยงและจดทำาเปนเอกสารรางโครงงาน ทมหวขอตางๆ ตามทกำาหนดไว อยางนอย ๑๓ หวขอ (จำานวนหนา ๑๐ – ๒๐ หนากระดาษขนาด A4) ดงน(๑)ชอโครงงาน (ชอโครงงานเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ)(๒) กลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงาน และสถานศกษา
แสดงชอกลม รายชอสมาชกในกลม ตำาแหนง ชนเรยน, ชอสถานศกษา ทตง โทรศพท โทรสาร E-mail และเวบไซตสถานศกษา(ถาม)
(๓) ทปรกษาโครงงาน ชอ-นามสกล ตำาแหนง โทรศพทและ E-mail (กรณเปนพระภกษใหระบฉายาและชอวดดวย)
(๔)วตถประสงค (ไมควรเกน ๕ ขอ)(๕) สถานทและกำาหนดระยะเวลาดำาเนนการ
พนททเลอกดำาเนนการจะเปนภายในหรอภายนอกสถานศกษากได สวนกำาหนดระยะเวลาดำาเนนการนน แบงเปน ๒ ระยะ ระยะท ๑ ควรอยในชวงเดอน พฤษภาคม สงหาคม– ๒๕๕๐ และระยะท ๒ ในชวงเดอน ตลาคม ๒๕๕๐ – มกราคม ๒๕๕๑
(๖)ผงมโนทศน สรปภาพรวมของรางโครงงานทงหมดเปนผงมโนทศน ใน ๑ หนากระดาษ
(๗) สาระสำาคญของโครงงาน (คำาอธบายสาระสำาคญของโครงงานโดยยอ ๕ - ๑๐ บรรทด)
(๘) การศกษาวเคราะห
15
(๘.๑) ปญหาและสาเหต (ประมวลขอมลสภาพปญหา แลววเคราะหสบสาวหาสาเหตและปจจยตางๆ ทเกยวของกบปญหา เพอใหเหนทมาและความสำาคญของโครงงาน)
(๘.๒) เปาหมายและทางแก (วางเปาหมายของการแกปญหาทงเชงปรมาณและคณภาพ)
(๘.๓) หลกการและหลกธรรมทนำามาใช (แสดงหลกธรรมและแนวพระราชดำาร หรอหลกวชาการตางๆ ทนำามาใช พรอมอธบายความหมายโดยยอ แลวอธบายเชอมโยงกบการดำาเนนการโครงงาน อยางสอดคลองเปนเหตเปนผล)
(๙)วธการดำาเนนงาน (แสดงวธการดำาเนนงานเปนขอๆ หรอเปนแผนผงทมคำาอธบายทชดเจน)
(๑๐) งบประมาณและแหลงทมาของงบประมาณ (แสดงงบประมาณโครงงานและแหลงทมา หากมการระดมทนเพม ใหบอกแผนงานหรอวธการระดมทนดวย)
(๑๑) ผลทคาดวาจะไดรบ (ผลโดยตรงและผลกระทบทตอเนองออกไป)(๑๒) ความคดเหนและขอเสนอแนะของทปรกษา (๑๓) ความคดเหนและความรสกของประธานกลมเยาวชนผรบผด
ชอบโครงงาน คำาแนะนำาเพมเตม (Tip)
ในการจดทำารางโครงงานทดนน ในหวขอการศกษาวเคราะหเปนหวใจสำาคญ โดยเฉพาะการวเคราะหถงปญหาและสาเหต ควรมขอมลสถต หรอสภาพการณทไดมาจากการสำารวจสงเกตจรง มาประกอบอางอง จะทำาใหมนำาหนกนาเชอถอ ยงถาเปนขอมลสถตจากพนทเปาหมายจรงๆ กจะทำาใหคะแนนการประเมนความเปนไปไดของรางโครงงานดขน
ขนตอนท ๔ การดำาเนนการโครงงานการดำาเนนการโครงงานแบงออกเปน ๒ ระยะ ดงน- ระยะท ๑ บกเบก-ทดลอง ชวงเดอน พฤษภาคม – สงหาคม
๒๕๕๐
16
- ระยะท ๒ ตอกยำา-ขยายผล ชวงเดอน ตลาคม ๒๕๕๐ – มกราคม ๒๕๕๑
ขนตอนนเปนการนำารางโครงงานมาปฏบตจรงไปตามลำาดบขนตอนและวธการดำาเนนงาน ซงจะมทงในสวนทแบงงานและดำาเนนงานกนในระหวางสมาชกในกลมผรบผดชอบโครงงาน และงานในสวนทสรางการมสวนรวมใหกบเพอนนกเรยนอนหรอบคคลตางๆ ทเขามาชวยทำางานในดานตางๆ ตลอดจนการจดกจกรรมรณรงคขยายการมสวนรวมออกไปสชมชน การดำาเนนงานในชวงนอาจมขอมลยอนกลบมาทเปนเรองใหมทเพงทราบ หรอคลาดเคลอนไปจากทคาดการณไว หรอเกดสถานการณทยงยากเปนอปสรรคขอขดของหรอขอขดแยงใหตองเผชญหนาและแกปญหาอยเสมอๆ อนอาจจะนำามาซงความออนลา ความเหนอยหนายทอแท ไดบอยๆ ซงทงหมดนลวนเปนแบบฝกหดสำาคญของการเรยนร และพฒนาคณธรรม ของผรบผดชอบโครงงานและผมาชวยงานทงสน และจำาเปนอยางยงทจะตองมการตดตาม สนบสนน ดแล ใหความชวยเหลอทงทางทรพยากรภายนอกและทางจตใจ จากคณะทปรกษาอยางใกลชด ตลอดระยะเวลาดำาเนนการโครงงานทง ๒ ชวง
ผรบผดชอบโครงงานพงระลกไววา การทำางานจรงอาจมหลายสงทไมเปนไปตามทคาดการณและระบไวในรางโครงงาน และหลายคร งอาจตองมการปรบเปลยนแผนงานไปจากเดม กไมเปนไร แตตองเขาใจวาเพราะอะไร สามารถอธบายไดถงเหตผลของการทผดพลาดไปจากแผนงานทวางไวได อยาทำางานเพยงเพอใหไดผลตามรางโครงงานทวางแผนไวเทานน แตทำางานเพอกอใหเกดการเรยนรและพฒนาคณธรรมของตนเองและทกคนทเกยวของเปนหลก ทำาแลวคณธรรมความดตองเพมขนและควรมความสขจากการทำาความดนน ทำาโครงงานและความด เพอนอมเกลาฯ ถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มใชการแขงขนเพอลารางวลคำาแนะนำาเพมเตม (Tip)
ระยะเวลาการทำางานจรง ทลงแรงทำางานดวยความมงมนทมเทอยางตอเนองนน ไมควรนอยกวา ๒ เดอน จงจะทำาใหกระบวนการเรยนรแบบโครงงานคณธรรมไดผลเตมท
17
ขนตอนท ๕ การสรปประเมนผลและเขยนรายงานจากการดำาเนนงาน ในขนตอนท ๔ นนใหกลมเยาวชนไดทำาการ
ประเมนผลและสรปผลการดำาเนนงานทง ๒ ระยะ ตงแตเดอนพฤษภาคม – มกราคม เพอนำามาใชจดทำาเปน เอกสารและสอการนำาเสนอโครงงาน ๕ หรอ ๖ รายการ ดงน
(๑) รายงานโครงงาน (๒๐–๕๐ หนากระดาษขนาด A4 ไมรวมปก) (๒) สรปยอโครงงานใน ๑ หนากระดาษ (๑ หนากระดาษขนาด
A4) (๓) แผนพบนำาเสนอโครงงาน (๑ แผนกระดาษขนาด A4 หนา-
หลง) (๔)สอ Presentation เชน Powerpoint หรอ VCD (เวลา
ไมเกน ๗ นาท)(๕)แผนปายนทรรศการโครงงาน(๖) เวบเพจ นำาเสนอโครงงานผานทางอนเตอรเนต (ลงทะเบยนท
www.moralproject.net)รายการท (๑) (๒) (๓) และ (๔) ใหบนทกไฟลขอมลรวมลงในแผน
CD แผนเดยว (ถารายการท (๔) เปน VCD ใหแยกเปนอกหนงแผน) ทหนาแผน CD ใหเขยนระบชอโครงงาน สถานศกษา และสพท . และแสดง รายการไฟลรายงาน , ไฟลสรปยอ , ไฟลแผนพบ และไฟลนำาเสนอ ใหครบถวนถกตอง (ดรายละเอยดเพมเตมจากภาคผนวก ข)
ขนตอนท ๖ การนำาเสนอโครงงานการนำาเสนอโครงงาน เปนทกษะทสำาคญของผรบผดชอบโครงงาน
ทกคนทจะตองทำาหนาทเปนกลยาณมตร ทำาการสอสารและถายทอดความดงามจากโครงงานของตนเองออกสการรบรของบคคลอนและสาธารณะ สมาชกทกคนในกลมควรทำาความเขาใจในรายละเอยดและภาพรวมของโครงงานทงหมด แลวซกซอมการนำาเสนอในประเดนสำาคญๆ ไวเพอเตรยมตวสำาหรบการนำาเสนอบนเวท การสมภาษณซกถาม และการนำาเสนอหนาแผนปายนทรรศการโครงงาน ใหคณะกรรมการและผมาชมนทรรรศการโครงงานสามารถเขาใจไดในระยะเวลาอนจำากด
18
กจกรรมแนะนำาสำาหรบครทปรกษาครทปรกษาควรฝกหดใหนกเรยนนำาเสนอโครงงานในหลากหลาย
เงอนไขเวลาและสถานการณ เชน การนำาเสนอในเวลา ๗ นาทบนเวท การนำาเสนอในเวลา ๓ นาททหนาบอรด การนำาเสนอใน ๓ ประโยคทหนาบอรดแตทำาใหผฟงเขาใจไดไว เปนตน
หลกเกณฑการพจารณา๑) โครงงานคณธรรมทสงเขาประกวดนน ตองเปนโครงงานทคด
รเรมโดยตวของเยาวชนเอง ไมวาจะเปนการคดงานใหมหรอคดปรบปรงแกปญหางานเดมกได โดยพจารณาในสองสวนสำาคญคอการทเยาวชนคดเองทำาเอง อยางแทจรง กบแนวคดสรางสรรคใหมๆ ในการแกไขปญหาทม ความเปนนวตกรรม (Constructive & Creative Moral Project)
๒) มการใชหลกธรรม ในทางพระพทธศาสนาหรอศาสนาอนทเกยวของ และอญเชญพระราชดำารส/แนวพระราชดำารสำาคญ เชน เศรษฐกจพอเพยง, ปทะเลยมหาวชชาลย และ/หรอ บวร (บาน-วด-โรงเรยน/ราชการ) มาใชเปนหลกการหรอแนวทางในการดำาเนนการโครงงานไดอยางสอดคลองเหมาะสม กลาวคอมการยกหวขอหลกธรรมไดสอดคลองกบประเดนปญหาและวธการดำาเนนงาน มการ อธบายความ หมาย หวขอหลกธรรม นนไดถกตองกระชบ ไมสนหรอเยนเยอจนเกนไป มการอธบายเชอมโยงหลกธรรมหรอพระราชดำารนนๆ มาสแนวคด ในการทำาโครงงานหรอเชอมโยงมาสการปฏบตงานหรอกจกรรม ตางๆในโครงงาน ไดเปนทเขาใจ
๓) ความเปนโครงงาน ทมงเนนกระบวนการทางปญญาในการสงเกตสำารวจคนควาคดวเคราะหคดสงเคราะหจนเขาใจในประเดนทเลอกมาทำาโครงงานไดตลอดสายระหวาง ปญหา-สาเหต-เปาหมาย-ทางแก
ทงนการวเคราะหความเปนเหตปจจยทเกยวเนองกน ควรเรมจากการพจารณาวาปญหาทเลอกมาทำาโครงงานนนระบไดเปนประเดนทชดเจนหรอไม แลวจงวเคราะหเชอมโยงตอไปไดวา ปญหานนมสาเหตมาจากอะไร ทงสาเหตหลกและปจจยแวดลอมอนๆ โดยพจารณาดวามความเปนเหต
19
เปนผลทนาเชอถอ และสอดคลองกบขอเทจจรงหรอไม? (ควรมสถตขอมลจากการสงเกตสำารวจหรอจากแหลงอางองจากหนวยงานในพนทจรงเชนขอมลจากฝายปกครองมาประกอบการวเคราะหปญหาสาเหตดวยจะทำาใหมความเปนโครงงานสง)
กตองพจารณาวามการวาง เปาหมาย ไดชดเจน และรบกนกบปญหา ทตงไวหรอไม โดยปกตทวไปเปาหมายตองมสภาวะตรงขามกบปญหา อยางเชน ตงปญหาไววา โรงเรยนสกปรก“ นกเรยนมพฤตกรรมไมรกษาความสะอาดทงขยะไมลงถง” เปาหมายกตองวางในลกษณะตรงขามกนคอ โรงเรยนสะอาดไมมขยะทงตกคางในบรเวณตางๆ“ นกเรยนชวยกนรกษา
ความสะอาด ทงขยะไดลงถง” โดยระบรายละเอยดเพมเตมใหชดวา ขอบเขต และ เปาหมายเชงปรมาณ - เชงคณภาพ เปนอยางไร
และเมอเหนปญหาสาเหตและวางเปาหมายไดชดแลว กตองพจารณาตอวา จะมวธการ/กจกรรม/การสอสารประชาสมพนธรณรงค อะไรอยางไรบางเพอไปสเปาหมายใหได และวธการหรอกจกรรมเหลานแกปญหาทสาเหตหลกและแกทปจจยแวดลอมททำาใหเกดปญหาหรอไม เพราะการแกปญหาทดทถกตองและมประสทธผลคอการแกปญหาทสาเหตนนเอง
ในขนตอนททำาโครงงานแลวและจดทำาเปนรายงาน การมขอมลสถตและนำาเสนอขอมลสถตทไดจากการทำางานมานนใหเหมาะสมเขาใจงาย ทำาให ผอานเหนทมาทไปไดชด เหนการเปลยนแปลงและความสำาเรจของโครง งานไดชด กจะแสดงออก ความเปนโครงงาน สง ทงน ตองระวงวาไมไดไปเนนการทำาขอมลสถตทยงยากทางวชาการมากเกนไป มากเกนกวาระดบการศกษาของเดกและเยาวชน (ไมถงขนาดทำาแบบวทยานพนธ) แคพจารณาวามวธคดของการแสวงหาขอมล เกบขอมลสถตมาใชประโยชนในการวางแผนงานตดตามงานประเมนและปรบปรงงานในเบองตน กเพยงพอแลว ในขนตอนของขอมลสถตนอนญาตใหครทปรกษาสามารถชวยแนะนำาวางแผนใหกบเดกและเยาวชนได
๔) ประเดนทเลอกทำาโครงงานมคณประโยชนในการแกปญหาดานความเสอมทรามทางศลธรรม โดยเฉพาะเปนการแกปญหาของโรงเรยนหรอชมชนของตนเองเปนสำาคญ ในปการศกษานมงเนนใน
20
แนวคดทวา ลดละเลกพฤตกรรมเสยง“ สรางเสรมงานจตอาสาพฒนาโรงเรยนและชมชน”
การให คะแนนมากเปนพเศษ นน จะพจารณาใหกบโครงงานทเลอกและระบประเดนปญหาไดเดนชด ทมงปรบแกพฤตกรรมเสยงทผดศลธรรมของนกเรยน เชน การแกปญหาการเสยตวกอนวยอนควร (ไมรกนวลสงวนตว), การตดบหรสรายาเสพตด, การทะเลาะกนโดยใชความรนแรง (ชกตอย-ตบตกน), การตดการพนนอบายมข-ตดเกมสคอมพวเตอร, การลกโขมย, การเสพสอหรอผลตสอลามกอนาจาร, การหนเรยน, การทำาลาย-ไมดแลสาธารณสมบต, ครอบครวไมอบอน เปนตน
อกอยางหนง คอโครงงานทมงเนนการบมเพาะ จตอาสา เปน อาสา สมครบำาเพญประโยชน ตอสวนรวมอยาง เดนชด เชน อาสาชวยงานในโรงเรยน วด ชมชน โรงพยาบาล ชวยแกปญหาไมมคนดแลผสงอาย เดกเลก ผปวย ผพการในชมชน เปนตน กจะไดรบคะแนนจากการพจารณาเปนพเศษเชนกน (แตตองไมไดเปนโครงงานแบบเหมารวมกจกรรมตางๆ ของร.ร.มาใสเตมไปหมด)
๕) ความเปนไปไดของรางโครงงาน หรอผลสมฤทธของโครงงาน ทบรรลผลไดตามเปาหมายและวตถประสงคของโครงงานทตงไว รวมทงการทำาใหเกดการเรยนรและพฒนาการแกผเรยนไดจรง ทงทางดานพฤตกรรม จตใจ และปญญา แมจะมขอจำากดดานทรพยากรและปจจยตางๆ
หากเปนรางโครงงานกพจาณาจากความเปนไปไดถงแผนงานวธการและกจกรรมตางๆ ภายใตระยะเวลา งบประมาณ และขอจำากดจากสถานการณในพนทจรง วามความเปนไปได ทจะนำาไปสความสำาเรจตามเปาหมายทวางไวไดหรอไม? อยางไร? ทงนไมควรรบสบประมาทแนวคดของเดกวาทำาไมได แตควรเปนการพจารณาเชงแนะนำาและใหกำาลงใจแกเดกและเยาวชนในการทำาโครงงานตอไป
หากเปนการพจารณาโครงงานทไดดำาเนนการไปแลว กตองพจาณาทความสำาเรจของงานสวนหนง และการเรยนร-พฒนาคณธรรมความดของคนอกสวนหนง โดยพจารณาผลสำาเรจของงานวาไดตามเปาหมายและวตถประสงคทตงไว ทงนไมใชแคดวาไดตามเปาหรอเกนเปาหรอไม เพราะผ
21
ทำาอาจใชเทคนคการตงเปาหมายไวตำาเพอใหไดผลงานเกนเปา ตองดประกอบกบความยากงายของงาน-สถานการณของปญหาดวย
๖) การสรางความมสวนรวมแกบคคลหลายฝายโดยเฉพาะชมชน (บ-ว-ร: บาน-วด-โรงเรยน) ไดมากทสด โดยพจารณาจากการวางขอบเขตการทำางาน การระบกลมเปาหมาย การสรางเครอขายแกนนำาหรอกลมสมาชกหรอการตงเปนชมรม/ชมนม เปนตน ทงนมไดพจารณาแตเพยงจำานวนตวเลขของคนเทานน ตองดบรบทแวดลอมของโรงเรยนประกอบดวย
๗)การพงตนเองได ดวยความขยนหมนเพยรทำางานจรง การแสดงออกถงความมงมนทมเทเพยรพยายามของกลมเยาวชนเองจนเปนทประจกษ โดยมชวงเวลาทำางานจรงไมนอยกวา ๒ เดอน ตอ ๑ ภาคการศกษา (ไมรวมเวลาททำางานดานเอกสาร), ลกษณะของกจกรรมและวธการปฏบตงานพสจนใหเหนถงการเกาะตดมงมนทมเททำาจรง, การทำางานลงสกลมเปาหมายและประชากรอยางตอเนองจนสามารถนำาลงสวถชวตปกตของคนในโรงเรยนหรอชมชนได จนเกดการยอมรบและปรบเปลยนเปนพฤตกรรมทพงประสงคไดจรง
๘) การสบตอไปไดอยางยงยน ไดแก การมแผนงานในอนาคตทชดเจนและเปนไปไดสง, มการสบตอของกลมแกนนำาไปยงรนนองรนตอไปได, และมวธการระดมทนหรอการแสวงหาแหลงทมาของงบประมาณเพมเตมไดเอง เปนตน
๙) นำาเสนอไดอยางสรางสรรค ทงเทคนควธการและกรยามารยาททด ทงน กลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงาน สามารถใชทกษะวธการทางศลปะ ดนตร กฬา การแสดง สอเทคโนโลย ฯลฯ มาบรณาการและประยกตใชรวมได เพอสรางความนาสนใจในการสอสาร-ประชาสมพนธ และสงเสรมการเรยนรใหมประสทธภาพสงขน รวมทงการแสดงออกทด มกรยามารยาทและบคลกภาพทเหมาะสมกบกาลเทศะ ททำาใหเกดความนาเชอถอ
ทงน การฝกฝนทกษะการนำาเสนอ มใชการฝกซอมเพยงเพอสรางภาพความสำาเรจของงานใหถกใจกรรมการเทานน แตเปนทกษะการ สอสาร ความด การบอกเลาความด ทตนเองไดทำาจรง ไดอยาง นาสนใจ และสราง
22
ความ เขาใจ ไดชดเจนในเวลาอนจำากด ภายใตวธการและสถานการณทหลาก หลาย
การประเมนรางโครงงานจากหลกเกณฑการพจารณา ๙ ขอดงกลาว สามารถนำามาแยกยอย
เปนเกณฑการใหคะแนนรางโครงงาน ตามประเดนการพจารณา ๑๒ ขอ ไดดงน
ท ประเดนพจารณาใหคะแนน คะแนน1 รเร มจากเยาวชนเอง (ค ดเองท ำา เองมาก)
(Constructive)คดใหม ไอเดยด มแงมมนาสนใจ (Creative)
15
2 คณประโยชนดานศลธรรมเปนสำาคญ (ใหคะแนนมากเปนพเศษแกโครงงานทมงแก พฤตกรรม เสยง ทผดศลธรรม และบมเพาะ จตอาสา )
15
3 วเคราะห ปญหา - สาเหต ไดสมเหตผล และม ขอมล สถต ประกอบ ใหเหนความสำาคญและเกดความตระหนก
10
4 ความเปนไปไดของรางโครงงานโดยรวม ระบเปาหมายเชงคณภาพและปรมาณไดชดเจนเหมาะสม และมความเปนไปได
10
5 มแผนการทำางานชดเจน มกจกรรมทมากพอและสามารถแกปญหาได และมระยะเวลาทำางานทตอเนองกนนานกวา ๒ เดอน
10
6 ใชหลกธรรม/พระราชดำารไดถกตอง-เหมาะสม อธบายไดด
10
7 งบประมาณ สมเหตผล ประโยชนสงประหยดสด– พงตนเองไดมาก
5
8 สรางการมสวนรวมของทกฝายไดมาก (บวร) 59 ศกยภาพของผทำาโครงงานทจะเปนแบบอยางท
ดได5
10 นำาเสนอออกมาจากใจ จรงใจ มใชแคทองจำามา 511 กรยามารยาทในการนำาเสนอดดนาประทบใจ 5
23
12 ความถกตองครบถวนของเอกสารและสอนำาเสนอ 5รวมคะแนนทงหมด 100
การประเมนโครงงานจากหลกเกณฑการพจารณา ๙ ขอดงกลาว สามารถนำามาแยกยอย
เปนเกณฑการใหคะแนนโครงงาน ตามประเดนการพจารณา ๑๔ ขอ ไดดงน
ท ประเดนพจารณาใหคะแนน คะแนน1 รเร มจากเยาวชนเอง (คดเองทำาเองมาก)
(Constructive)คดใหม ไอเดยด มแงมมนาสนใจ (Creative)
10
2 คณประโยชนดานศลธรรมเป นส ำาค ญ (ให คะแนนมากเปนพเศษสำาหรบ โครงงานทมงแกพฤตกรรมเสยง และสงเสรมจตอาสา)
10
3 ขยนทำางาน มงมนทมเทเพยรพยายามเดนชด (นำาทำาเปนแบบอยาง)
10
4 เกดผลสำาเรจ แกไขปญหาได พฒนา คณธรรม กลมเปาหมายได
10
5 ผทำาเองเกดการเรยนร พฒนาตนเองเปนแบบอยางทดมากขน
10
6 เกบขอมลวเคราะหประมวลผลเปนสถตไดด 107 ใชหลกธรรม/พระราชดำารไดถกตอง-เหมาะสม 58 ปญหา-สาเหต-เปาหมาย - ทางแก สอดคลองกน
และสมเหตผล5
9 งบประมาณ พงตนเองไดมาก - ประโยชนสงประหยดสด
5
10 สรางการมสวนรวมของทกฝายไดมาก (บวร) 511 โครงงานมการสานตอไปไดอกนาน (เชน มรน
นองสบตอ)5
12 นำาเสนอออกมาจากใจ จรงใจ มใชแคทองจำามา 5
24
13 กรยามารยาทในการนำาเสนอดดนาประทบใจ 514 ความถกตองครบถวนของเอกสารและสอนำา
เสนอ5
รวมคะแนนทงหมด 100
25
ภาคผนวก ก.โครงการพฒนาโครงงานคณธรรม เฉลมพระเกยรต
“เยาวชนไทย ทำาด ถวายในหลวง”ปการศกษา ๒๕๕๒
นวตกรรมการเรยนรโครงงานคณธรรม ๕ ประเภท ๑ ศนยก. โครงงานคณธรรม เฉลมพระเกยรตข. โครงงานสอคณธรรม เฉลมพระเกยรตค. โครงงานวทย-คณธรรม เฉลมพระเกยรตง. โครงงานธรกจคณธรรม เฉลมพระเกยรตจ. โครงงานการเมองคณธรรม เฉลมพระเกยรตฉ. ศนยการเรยนรโครงงานคณธรรม เฉลมพระเกยรต
(โรงเรยนสงเสรมคณธรรม)
สวนกลาง มการจดประกวด/สรรหานวตกรรมโครงงานคณธรรม ๕ ประเภท เฉพาะ ระดบมธยมศกษา เปนภารกจหลก โดยปฏทนการทำางานของสวนกลาง จะตอยอดจากการประกวดในระดบเขตพนทการศกษา เปนการประกวดในระดบภมภาคและระดบประเทศ เหมอนป ๒๕๕๑ ทผานมาสวนการประกวดโครงงานคณธรรม ระดบประถมศกษา นน ใหไปเขาชองทางการสรรหาและพฒนาศนยการเรยนรโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรตแทน
- โครงงานสอคณธรรม เฉลมพระเกยรตมใชแคผลตสอ แตมทมาของความคดวา ทำาไม“ ? ถงผลตสอคณธรรมน” มแผนงานการผลตสอ มกระบวนการนำาไปใช มการตดตามประเมนผลวา สอทผลตขนน ทำาใหเกดผลดอยางไรตอผรบสอ สอทผลตขนสามารถชวยแกปญหาทตงไวไดจรงหรอไม? จงจะมความเปนโครงงาน
- โครงงานวทย-คณธรรม เฉลมพระเกยรต
26
เปนโครงงานวทยาศาสตรทมใชแคทดลองเสรจประกวดจบแลวเลกทำา ไมจำาเปนตองคดคนใหมกได แตเนนการนำาไปใชจรงเพอพฒนา/แกไขปญหาจรงๆ ในลกษณะงานจตอาสา-บำาเพญประโยชนตอสวนรวม ในโรงเรยนหรอชมชน โดยสรางจตสำานกความเสยสละตอสวนรวมใหแกเยาวชนไดด (บางโครงงานสามารถตอยอดเปนโครงงานธรกจคณธรรม หาทนมาสนบสนนกจกรรมการกศลไดดวย)
- โครงงานธรกจคณธรรม เฉลมพระเกยรต (ธรกจ 2 ช พอเพยง)(โครงงานธรกจเพอพฒนาชวตและชมชนตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เฉลมพระเกยรต)ธรกจทไมไดเนนผลกำาไรสงสด เนน ประโยชนสข“ ” สงสด ธรกจทมความเปนโครงงาน สอดคลองกบหลกการเรยนร รวมกน“ ทำาด อยางมปญญา” และปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไมใชธรกจบาป ไมยงเกยวกบอบายมข ไมเปนธรกจทขดกบหลกศลธรรมเปนธรกจทมแนวคดดๆใหมๆ ทชวยแกปญหาจรงในโรงเรยนชมชน ทำาใหคณภาพชวตดขน เนนการใชทรพยากรในทองถนอยางประหยดคมคาสงสด มผลกำาไรท อยางนอย 10% นำาเขากองทนโครงงานคณธรรม ( ก องทนทำาด ) ของโรงเรยน ทเหลอเปนทนหมนเวยนของธรกจเพอปรบปรงหรอขยายกจการ และจดสรรเปนเงนออมหรอทนการศกษาของคนทำางาน
- โครงงานการเมองคณธรรม เฉลมพระเกยรตโครงงานเชงยทธศาสตรทเปดโอกาสใหเยาวชนทมศกยภาพเปน
ผนำาตวจรง คดการใหญ (Think Big) ไดด มคณธรรมเปนแบบอยาง มารวมกนคดออกแบบองคกร โครงสราง การเมองภาคเยาวชน ดวยตนเองอยางสรางสรรคไมจำากดรปแบบ เพอเปนเจาภาพหลกในการขบเคลอน - เกาะตดการทำาความดของเยาวชน การแกปญหาของเยาวชนดวย เยาวชนเอง ทงน เยาวชนทเขามาสตำาแหนงบรหารองคกรการเมองน ตองเปนแบบอยางและถกฝกฝนอบรมใหมคณลกษณะ ๓ ดานดวยกน คอ ๑) รกชาตรกสวนรวม ดวยงานอาสาสมคร ๒) เปนคนดมศลธรรม
27
ดวยการปฏบตทางศาสนา ๓) มความรความสามารถ ดวยการศกษาทงทางโลกและทางธรรม โดยทง ๓ ดานนตองกำาหนดใหเปนขอปฏบตเปนวถชวตในแตละวน/สปดาห/เดอน ทวดประเมนได นบเวลาปฏบตได
โครงงานการเมองคณธรรมน มกจะพฒนามาจากการยกระดบโครงงานคณธรรมขนาดใหญทมคณภาพโดดเดน มาเปนองคกรขบเคลอนใหเกดโครงงานคณธรรมทกประเภททงระบบโรงเรยน หรอการยกเครองคณะกรรมการนกเรยนใหถกออกแบบใหม (re-engineering) ใหเปนองคกรทเยาวชนรสกเปนเจาของเอง แลวบรหารปกครองในดานการสงเสรมการทำาความดของเยาวชน การแกปญหาของเยาวชนดวยกนเอง อยางเกาะตดและเขมแขง ทงภายในโรงเรยนและลงสชมชน
- ศนยการเรยนรโครงงานคณธรรม เฉลมพระเกยรตโรงเรยนทสงเสรมใหเกดการเรยนรผานโครงงานคณธรรมทง ๕
ประเภท อยางกวางขวางในทกชวงชน ทงระบบโรงเรยน มใชมแคไมกโครงงานเพอสงประกวดเทานน จะเปนโครงงานขนาดเลกหรอใหญกไดแตตองมจำานวนโครงงาน ไมนอยกวาเกณฑขนตนทกำาหนด ตามสตร
โดย P = จำานวนโครงงาน N =จำานวนนกเรยนทงหมด
ท ง น ม ใ ช ส ก แ ต ว า ม โ ค ร ง ง า น เ ย อ ะ แ ล ว จ ด เ ป น ง า นนทรรศการ/เทศกาลคร งเดยวจบ หรอ สรางเอกสารหลอกๆ ขนมาแตมไดดำาเนนการจรงจง โครงงานทงหมด แมจะเปนโครงงานเลกกตาม ตองเปนโครงงานทดำาเนนงานจรงๆอยางตอเนอง ในชวงระยะเวลาอยางนอย ๑ – ๒ เดอน ทำาใหเกดผลสมฤทธลงสผเรยนไดจรง โครงงานบรรลเป าหมายได อนง โรงเรยนควรพฒนารปแบบรายงานโครงงานคณธรรม เปนฉบบงาย ๓ – ๕ หนากระดาษ กได ไมตองทำาเปนรปเลมสมบรณ
การประเมน ใหกรอกแบบประเมนแสดงจำานวนโครงงานและระดบความกาวหนาของโครงงานทงหมดของโรงเรยน พรอมแนบสรปยอโครงงานใน ๑ หนากระดาษ และสรปรปภาพใน ๑ หนากระดาษมาประกอบดวย สวนรปเลมโครงงานฉบบสมบรณ ใหเลอกสงเฉพาะโครงงานคณธรรมท
28
มคณภาพโดดเดนสงสด ๓ อนดบแรก ของโรงเรยน มาเปนตวอยางสำาหรบการพจารณาในชนตนของการประกวดคดเลอก เพอเขาสการประกวดในระดบประเทศ ตอไป
ภาพรวมการประกวดโครงงานคณธรรมระดบภมภาค และระดบประเทศ
- ปน กคพ.จะมงเนนการประเมนคดเลอก ศนยการเรยนรโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต เปนภารกจหลก และจะใหการยกยองสนบสนนดานองคความร บคลากร และงบประมาณ- การประกวดระดบภมภาคจะรบสมครเฉพาะโครงงานคณธรรม ทมาจากสถานศกษาทเขาเกณฑขนตนของศนยการเรยนรโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต เทานน โดยเปนการสรรหา / เสนอชอจาก สพท . สงมาท กคพ. หรอเปนการสมครโดยตรงของสถานศกษามาท กคพ.ผานทางอเมลและไปรษณย- การประกวดโครงงานคณธรรมระดบภมภาค จะอยในรปแบบการจดคายพฒนาโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยต ๘ คาย ๘ ภมภาค ตามตารางดานลางน โดยเปนการบรณาการหลอมรวมรปแบบคาย นทรรศการโครงงาน การแลกเปลยนเรยนร และการประกวดคดเลอกโครงงานเขาไวดวยกนในคายเดยว โดยจะจดขนในชวงเดอนตลาคมและพฤศจกายน ๒๕๕๒ - การเยยมประเมนโครงงานในพนทจรง จะอยในชวงเดอน ธนวาคม ๒๕๕๒ – มกราคม ๒๕๕๓ - การประกวดระดบประเทศ จะอยในชวงเดอนมกราคม – มนาคม ๒๕๕๓
ตารางแสดงการแบงกลมตามโครงการพฒนาโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ปการศกษา ๒๕๕๒
และคายพฒนาโครงงานคณธรรม ผนำายวชนกลยาณมตร“ ” ๘ คาย ๘ ภมภาค
กลมท
ภมภาค จงหวด (จำานวน สพท.) จน.จว.
จน.สพท.
1 เหนอตอนบน
เชยงใหม(๖),แมฮองสอน(๒),ลำาพน(๒),เชยงราย(๔),
8 23
29
พะเยา(๒),ลำาปาง(๓),นาน(๒),แพร(๒)
2 เหนอตอนลาง
สโขทย(๒),พษณโลก(๓),อตรดตถ(๒),ตาก(๒),กำาแพงเพชร(๒),พจตร(๒),เพชรบรณ(๓)
,นครสวรรค(๓),อทยธาน(๒),ชยนาท10 22
3 อสานบนอดรธาน(๔),หนองคาย(๓),เลย(๓),สกลนคร(๓),นครพนม(๒),หนองบวลำาภ(๒),ขอนแก
น(๕),มกดาหาร(๑)8 23
4 อสานลางกาฬสนธ(๓),มหาสารคาม(๓),รอยเอด(๓),อ
บลราชธาน(๕),ศรสะเกษ(๔), ยโสธร(๒), สรนทร(๓),อำานาจเจรญ(๑)
8 24
5 ประตอสาน
นครราชสมา(๗),บรรมย(๔),ชยภม(๓),ปราจนบร(๒),
นครนายก,สระแกว(๒),สระบร(๒),ลพบร(๒)8 23
6 กลาง-ตะวนออก
สงหบร,อางทอง,อยธยา(๒),ปทมธาน(๒),นนทบร(๒),กรงเทพฯ(๓),สมทรปราการ(๒),ฉะเชงเทรา(๒),ชลบร(๓),ระยอง(๒),จนทบร(
๒),ตราด(๑)
12 23
7 ตะวนตก-ใตตอนบน
นครปฐม(๒),สพรรณบร(๓),กาญจนบร(๔),สมทรสาคร,ประจวบครขนธ(๒),สมทรสงคราม,ราชบร(๒),เพชรบร(๒),ชมพร(๒),ระนอ
ง, สราษฎรธาน(๓)
11 23
8 ใตตอนลาง
พงงา,นครศรธรรมราช(๔),ภเกต,กระบ,ตรง(๒),สงขลา(๓),พทลง(๒),สตล,ปตตาน(๓),
ยะลา(๓),นราธวาส(๓)11 24
รวมจำานวน 76 185
30
ใบสมคร เขารบการประเมน รอบท ๑ศนยการเรยนรโครงงานคณธรรม เฉลมพระเกยรต“ลดเลกพฤตกรรมเสยง เพมจตอาสา นำาพา
ชมชนเขมแขง”ภายใตโครงการพฒนาโครงงานคณธรรม เฉลมพระเกยรต
www.moralproject.net ปการศกษา ๒๕๕๒๑. โรงเรยน/สถานศกษา
ทตง อยในเขตพนทการศกษา โทรศพท โทรสาร e-mail: จดการศกษาตงแตระดบชน ถงระดบชน มจำานวนคร/อาจารย คน
มจำานวนนกเรยนทงหมด คน แยกเปน หญง คน ชาย คน
ในปการศกษา ๒๕๕๑ ทผานมา สถานศกษา มโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรตจำานวน โครงงาน
สถานศกษา ( ) สมคร ( ) ไมไดสมคร เขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธ ของ สพฐ.๒.ผอำานวยการ สถานศกษา ชอ-นามสกล
โทรศพท มอถอ e-mail: ครผประสานงาน ๑ ชอ-นามสกล ตำาแหนง โทรศพท มอถอ e-mail ครผประสานงาน ๒ ชอ-นามสกล ตำาแหนง
โทรศพท มอถอ e-mail: ๓. พระสงฆทปรกษา ชอ-ฉายา วด
โทรศพท มอถอ e-mail: ศกษานเทศก สพท. ทปรกษา ชอ-นามสกล โทรศพท มอถอ e-mail:
1
ขาพเจาในนามของสถานศกษา ขอสมครเขารวมโครงการ เพอรบการประเมนคดเลอกเพอยกระดบเปนศนยการเรยนรโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ทจะไดรบการสนบสนนตอไป
และถาหากมการแจงขอมลทเปนเทจ ขาพเจายนยอมทจะสละสทธการไดรบประกาศเกยรตคณหรอรางวลใดๆ โดยถอวาค ำาตดสนของ คณะกรรมการกลางโครงการ เปนทสด
ลายมอชอผสมครแทนสถานศกษา ลายมอชอผรบรอง
(…………………………..……...…) (…………………………..………...)
ผอำานวยการสถานศกษา ศกษานเทศกทปรกษา ………/………………/..……… ………/………………/..………
หมายเหต สงใบสมครและตารางประมวลสรปความกาวหนาโครงงานฯ ภายในวนท 3 มนาคม 2552 ทางไปรษณย มาท สนก.สพฐ.กระทรวงศกษาธการ (สอบถามเพมเตมไดท พระมหาพงศนรนทร 081 924 4088 เกศกญญา 089 889 0750)
ตารางประมวลสรปความกาวหนาโครงงานคณธรรม เฉลมพระเกยรต
การประเมนเพอคดเลอก ศนยการเรยนรโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต
รอบท ๑ ปการศกษา ๒๕๕๒สถานศกษา สงกด ปการศกษา นกเรยนทงหมด คน จำานวนโครงงานคณธรรมทงหมด โครงงานระดบความกาวหนา ๑ จดทำารางโครงงานเสรจแลวแตยงไมไดดำาเนนงาน จำานวน โครงงาน
๒ กำาลงเรมดำาเนนงาน จำานวน โครงงาน๓ ดำาเนนงานยงไมถง ๒ เดอน แลวหยดหรอเลก จำานวน
โครงงาน๔ ดำาเนนงานเกน ๒ เดอนแลว ไมดำาเนนงานตอ จำานวน
โครงงาน
32
๕ ดำาเนนงานเกน ๒ เดอนแลว ยงดำาเนนงานตออกจำานวน โครงงาน
ประเภท ก.โครงงานคณธรรม ข.สอคณธรรม ค.วทย-คณธรรม ง.ธรกจคณธรรม จ.การเมองคณธรรม
ท
โครงงาน
ประเภ
ท ระดบความกาวหนา
๑ ๒ ๓ ๔ ๕12345
รวมจำานวนโครงงานตามระดบความกาวหนา
รบรองเอกสารถกตอง
ผอำานวยการสถานศกษา(วนท )
33
ภาคผนวก ข.๑. รายงานโครงงาน จดพมพใหมจำานวนหนา ๒๐–๕๐ หนากระดาษขนาด
A4 ไมรวมปก โดยแสดงเนอหา บทและหวขอตางๆ ตามทก ำาหนด ดงน (ดตวอยางโครงงานระดบประเทศ ท www.moralproject.net)(๑) ปกหนา
(๑.๑) ปกนอก (แสดงชอโครงงานเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ, ชอกลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงาน, ชอสถานศกษา, ชอสงกด โดยระบสพท., และพมพระบวา รายงานนเปนสวนหนงของโครงการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ประจำาปการศกษา ๒๕๕๒ ระดบมธยมศกษา ทจดโดย กลมกลยาณมตรเพอการเสรมสรางเครอขายวถพทธ (กคพ.) )(๑.๒) ปกใน (แสดงชอโครงงานเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ, รายชอสมาชกกลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงานโดยระบ ชอ-นามสกล ตำาแหนง ชนเรยน, ชอ-ฉายา-นามสกลพระสงฆทปรกษาโดยระบวดและทตงของวด หมายเลขโทรศพท/E-mail, ชอผบรหารและครทปรกษาโดยระบ ตำาแหนง หมายเลขโทรศพท/E-mail, ช อสถานศกษา ท ต ง หมายเลขโทรศพท/โทรสาร/E-mail/เวบไซต(ถาม))
(๒)กตตกรรมประกาศ (แสดงการขอบคณบคคล คณะ องคกรตางๆ ทสนบสนนการทำาโครงงาน เปนตน)
(๓) บทคดยอ (สรปยอเนอหาและประเดนสำาคญของโครงงานเปนความเรยงใน ๑ หนากระดาษ)
(๔) ผงมโนทศน (สรปภาพรวมของโครงงานทงหมดเปนผงมโนทศน ใน ๑ หนากระดาษ)
(๕) บทท ๑ บทนำา๑.๑ ทมาและความสำาคญ (อธบายความเปนมา แรงบนดาลใจ หรอเหตผล ททำาใหคดทำาโครงงานขน)๑.๒ วตถประสงค (แสดงจดมงหมายของการทำาโครงงาน เปนรายขอ ไมควรเกน ๕ ขอ)๑.๓ ขอบเขตการศกษาเรยนร (ระบ กลมเปาหมาย กำาหนดระยะเวลาและสถานท ในการดำาเนนการโครงงาน)
(๖) บทท ๒ การดำาเนนการโครงงาน๒.๑ วธการดำาเนนงาน (อธบายวธการดำาเนนงาน, แสดงแผนผงขนตอนการดำาเนนงาน ,แสดงปฏทนหรอก ำาหนดการดำาเนนงาน และ/หรอ มร ปภาพประกอบ)๒.๒ งบประมาณ (แสดงรายการคาใชจายโดยแยกเปนรายหมวดและยอดรวม)
34
๒.๓ แหลงทมาของงบประมาณ (กรณทมการระดมทนหรอหางบประมาณเพมเตมขนเอง ใหอธบายถงวธการระดมทนหรอการเขาถงแหลงงบประมาณนนโดยยอดวย)๒.๔ อปสรรคความผดพลาดและการแกปญหา (อธบายถงอปสรรคปญหาหรอขอขดของตางๆ ทเกดขนในการดำาเนนการโครงงาน และการแกปญหาเฉพาะหนา แลวสรปเปนบทเรยนทไดจากการเผชญปญหานนๆ)
(๗)บทท ๓ ผลการดำาเนนงาน(แสดงผลการดำาเนนงานโดยการอธบายพรอม รปภาพ และ/หรอ มสถต ตาราง หรอแผนภม ประกอบ)
(๘) บทท ๔ การศกษาวเคราะห๔.๑ ปญหาและสาเหต (ประมวลขอมลสภาพปญหา แลววเคราะหสบสาวหา
สาเหตของปญหา)๔.๒ เปาหมายและทางแก (วเคราะหเชอมโยงเปาหมายของโครงงานกบวธการ
ดำาเนนงาน วาเปนหนทางไปสเปาหมายทวางไวอยางไร อยางเปนเหตเปนผล)
๔.๓ หลกการและหลกธรรมทนำามาใช (แสดงหลกธรรมและแนวพระราชดำาร หรอหลกวชาการตางๆ ทนำามาใช พรอมอธบายความหมายโดยยอ แลวอธบายเชอมโยงกบโครงงาน อยางสอดคลองเปนเหตเปนผล)
๔.๔ ประเมนผลการดำาเนนงาน (แสดงหรออธบายเหตผลวา ผลการดำาเนนงานเปนไปตามวตถประสงคและเปาหมายของโครงงานหรอไม เพยงใด เพราะเหตใด และ/หรอแสดงสถตประกอบ(ถาม))
๔.๕ การประเมนตนเอง (สมาชกกลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงานทกคน แสดงความคดเหนและความรสกตอการพฒนาตนเอง หรอความประทบใจตอสงทไดเรยนรระหวางการดำาเนนการโครงงาน)
๔.๖ การประเมนและวจารณโดยผอน (แสดงความคดเหนเชงวเคราะห คำาวจารณ และขอเสนอแนะ ของผบรหารสถานศกษา อาจารยและพระสงฆทปรกษาโครงงาน ๓ ทาน และ/หรอ บคคลอนทเกยวของอกไมเกน ๕ คน เชน ผปกครอง, เพอนนกเรยนคนอนทไมไดเปนสมาชกกลม , คนในชมชน)
(๙) บทท ๕ บทสรปและขอเสนอแนะ ๕.๑ สรปผลการดำาเนนการโครงงาน (อธบายสรปภาพรวมของโครงงาน
ท งหมดเช อมโยงส กร ะบวนการเรยนร และพฒนาคณธรรมตามวตถประสงคและเปาหมายของโครงงานคณธรรม)
35
๕.๒ แผนการดำาเนนงานในอนาคตและขอเสนอแนะ (แผนการดำาเนนงานในภาคการศกษาตอไป)
(๑๐) เอกสารอางอง (ถาม)(๑๑) ภาคผนวก (ถาม)
๒. สรปยอโครงงาน ใน ๑ หนากระดาษ และสรปรปภาพโครงงาน ใน ๑ หนากระดาษ
สรปยอโครงงานทงหมดและรปภาพประกอบลงใน ๒ หนากระดาษขนาด A4 ตามตวอยางในหนาท ๒๒
๓. แผนพบ (Brochure) สรปโครงงานสรปโครงงานทงหมดลงใน ๑ แผนกระดาษขนาด A4 ทพบ ๓ สวน ทพมพทงดานหนาและดานหลง โดยออกแบบและพจารณาเลอกเนอหา รปภาพ ตารางหรอแผนภมประกอบ ใหสวยงามสำาหรบเผยแพร
๔. สอ Presentation ทางคอมพวเตอรหรอ VCD นำาเสนอโครงงานเลาเร องแสดงภาพรวมและเจาะประเดนส ำาคญของโครงงานลงในสอ Presentation ทางคอมพวเตอรในระยะเวลาไมเกน ๗ นาท โดยสามารถจดทำาเปนภาพเคลอนไหววดทศน (VCD) หรอ เปนแผนภาพการนำาเสนอ ดวยโปรแกรมจำาพวก presentation เชน Powerpoint กได
๕. แผนปาย (Board) นทรรศการโครงงานแสดงภาพรวมและสรปสาระสำาคญของโครงงานทงหมด ไดแก ชอโครงงาน สถานศกษา รายชอทปรกษาและกลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงาน บทคดยอ ผงมโนทศน วธการดำาเนนงาน ผลการดำาเนนงาน ขอมลสถต การประเมนผลสรปผล เปนตน โดยมงเนนการจดแสดงเปน แผนผง แผนภม รปภาพ ตาราง สญลกษณ ฯลฯ ททำาใหผชมเขาใจไดโดยไว โดยใชความคดสรางสรรคและเทคนคทางศลปะมาชวยนำาเสนอใหเกดการสอความไดงาย ชดเจน และนาสนใจ โดยมรายละเอยดดงตอไปน
๖๕ ซม.
๑๒๐ ซม. ๖๐
ซม.๖๐
รอยทพบหกกลางไปดาน
ชอโครงงานคณธรรม
ปกหนาโครงปกหลงโครง
๖๐ ๖๕
36
วสดทแนะนำา: ใชพลาสตกลกฟกหนา ๓หรอ๕ มม. ถาทำาไดถกตองตามทกำาหนดจะสามารถพบแผนปายสลบกนไดเปน ๔ ทบ มลกษณะเปน Big
37
(ตวอยาง สรปยอโครงงานใน ๑ หนากระดาษ)
โครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ประจำาปการศกษา ๒๕๕๒ ระดบมธยมศกษา
โครงงาน ลด“ ละ เลก บหร เมรย สานสายใย เทดไทองคราชนย– ”(Stop Drinking and Smoking, Make Homesweet and
Unanimity to Pay His Majesty’ s Loyalty) โดยเยาวชนกลม ดวงตาเหนธรรม “ ” โรงเรยนเวยงมอกวทยา ตำาบลเวยง
มอก อำาเภอเถน จงหวดลำาปางสพท. ลำาปาง เขต ๒
หลกธรรมสำาคญ : ศล ๕ , อบายมข ๖ , ไตรสกขาพระราชดำาร / พระราชดำารส : บวร ( บาน วด โรงเรยน ) และ เศรษฐกจพอเพยง ( การสรางภมคมกน) ประเดนปญหาหลก : นกเรยนดมเหลา-สบบหร อนเนองจากนกเรยนคบเพอนกลมเสยง หลงผด และมพฤตกรรมลอกเลยนแบบ ผปกครองไมมเวลาดแลลก ตามใจลกและเปนแบบอยางทไมด สภาพชมชนดม-สบไมเลอกท ไมตระหนกถงปญหาและผลกระทบและไมมภมคมกน อกทงชมชนมเปนพนทเสยง ( มรานคาขายเหลา-บหร จำานวน ๗ ราน) และนกเรยนหางเหนธรรมะทใชในการขดเกลาจตใจกลมเปาหมาย : นกเรยนโรงเรยนเวยงมอกวทยาและนกเรยนทมพฤตกรรมเสยง (จำานวน ๒๒ คน)กจกรรมเดน : คณะกรรมการโครงงานฯไดสานตอกจกรรมในภาคเรยนท ๑ ประกอบดวย กจกรรม แกนนำา“ ผกอการดกลยาณมตร ( D+ )” กจกรรม กระบอกเสยงแหง“ธรรม” กจกรรม บรสทธใจ“ คนไดทวตว” กจกรรม รแจง“ เหนกรรม” (อบรมธรรมะ-วปสสนา) และจดกจกรรมเพมเตมภาคเรยนท ๒ ประกอบดวย ( ๑) กจกรรม “ สายลบสขาว ” (๒) กจกรรม “ ปลกจตสำานกลด ละ เลก เหลา – บหร” ( ๓) กจกรรม “ นำาสอความด สชมชน” และ ( ๔) กจกรรม “ สานสายใยคร สร วบาน” กจกรรมเหลานเปนกจกรรมทมงการตดตามพฤตกรรม แกไขปญหา และปลกจตสำานกการลด ละ เลก บหร-เหลาของนกเรยนและนกเรยนกลมเสยงอยางเปนปจจบนและใกลชดจากสายลบสขาวและแกนนำาผกอการดกลยาณมตร อกทงไดโดยอาศยการมสวนรวมจากครประจำาชน ผปกครอง และทกฝายในชมชน
ผลทเกดขน : นกเรยนมคานยมในการลด ละ เลก บหร-เมรยจากการจดกจกรรมอยางหลากหลาย ตามแนวพระราชดำารบวรและหลกพทธวถ และสรปผลสมฤทธในภาคเรยนท ๒ พบวา นกเรยนกลมเสยง ๒๒ คน มพฤตกรรมปลอดจากเหลา-บหร รวม ๑๘ คน รอยละ๘๑.๘๑ ( เพมจากภาคเรยนท ๑ รอยละ ๙.๐๘) และมพฤตกรมไมปลอดจากเหลา-
38
บหร รวม ๔ คน รอยละ ๑๘.๑๙ ( ภาคเรยนท ๑ จำานวน ๓ คน รอยละ ๒๗.๒๗ คาเฉลยลดลงจากเดมรอยละ ๙.๐๘ ) กลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงาน : ๑. นายธรพล ชายเมอง ม.๖ ประธาน๒.นายสทธพงษ ตบจอ ม.๖ รองประธาน๓.นางสาวขวญฤด ชมชมภ ม.๖ รองประธาน๔.นางสาวเบญจมาศ สมมะโน
ม.๖ เลขานการ๕.นางสาวบษยารตน สงหคำาโล ม.๖ เหรญญก๖.นางสาววลาวรรณ ศรงาม ม.๖ ประชาสมพนธ๗.นางสาวนภา ลาวเชยงม.๖ สวสดการ๘.นางสาวอรพรรณ สเมอง ม.๖ สวสดการ
พระสงฆทปรกษา : พระครวรฬหพพฒนกจ เจาอาวาสวดหวยรน ผบรหารทปรกษา : นายมานพ แสนทว ผอำานวยการโรงเรยนครทปรกษา : นายศานตกรศ วงคเขยว กลมสาระการเรยนรภาษไทยจำานวนคร ๒๔ คน จำานวนนกเรยน ๔๗๙ คน แยกเปน ชวงชนท ๓ รวม ๓๕๓ คน ชวงชนท ๔ รวม ๑๒๔ คนตดตอ ครศานตกรศ โทร. ๐๘๑ ๒๘๘ ๗๒๘๓
สนบสนนโดย - กลมกลยาณมตรเพอการเสรมสรางเครอขายวถพทธ (กคพ.)
- ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม)- สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) (โครงการโรงเรยนวถพทธ)
39
(ตวอยาง) ผงสรปมโนทศนโครงงานคณธรรม แบบตารางวเคราะหคำาถาม ๕ ขอ (ปญหา-สาเหต-เปาหมาย-ทางแก-หลกธรรม/พระราชดำาร)
ชอโครงงาน: “ลกแกะเทวดา ลอมหมาปาใหสนฤทธ พชตปญหาบหรสรา พฒนาชมชนเขมแขง ” กลม: ลกแกะขนเทพ โรงเรยน: ไตรสกขาวทยา
(๑) ปญหา- นกเรยนกลมเสยง จำานวน ๓๐ คน มพฤตกรรมดมเหลา สบบหร- เพอนนกเรยนมแนวโนมลอกเลยนแบบพฤตกรรมเพอนกลมเสยงในทางไมดเพมขน
(๓) เปาหมาย- นกเรยนกลมเสยง ทงหมด ๓๐ คน ลด ละ เลก พฤตกรรม
เสยงลงไดโดยอยางนอย ๒๕ คน เลกดมเหลาสบบหรลงไดเดดขาด ภายในภาคการศกษาท ๑
- นกเรยนทงโรงเรยน ๑,๒๐๐ คน เปนกลยาณมตรตอกน ชวยกนเฝาระวงพฤตกรรมเสยงปฏเสธการดมเหลา สบบหรได
- นร.กลมเสยง ๓๐ คน+แกนนำากลยาณมตร ๓๐ คน รวมกนทำางานจตอาสาตอสวนรวม
- นกเรยนในโรงเรยนมพฤตกรรมใชเวลาวางใหเปนประโยชน(๒) สาเหต
ปจจยภายในนร.มความหลงผด, คานยมผดตามเพอน, อยากรอยากลองนร.ขาดความร ขาดความตระหนก ในพษภยของบหร สรา ยาเสพตด
(๔) ทางแก- จดอบรมใหความรสรางความตระหนกในโทษภยของบหร
สรา ยาเสพตด- จดรายการ จะเปนคนด ฉนสญญา ทางเสยงตามสายของ“ ”
โรงเรยน
40
นร.ไมเคารพยำาเกรงในกฏระเบยบของโรงเรยนนร.ขาดธรรมะเปนเครองยดเหนยวในจตใจ ไมคอยเขาวด-ปฏบตธรรมปจจยภายนอกอทธพลเพอนกลมเสยง ชกชวน และสรางคานยมผดๆครอบครวไมคอยดแล เอาใจใส ขาดความเขาใจในวยรนผปกครอง/คนในชมชน เปนแบบอยางไมด ดมเหลา สบบหร ใหพบเหนไดในทสาธารณะชมชนมพนทเสยง เชน รานขายเหลาบหร ถง ๑๐ ราน อยใกลโรงเรยนถง ๕ รานโรงเรยน วด ชมชน ไมมพนทหรอใหโอกาสวยรนใชเวลาวางใหเกดประโยชน หรอมไมพอ
- ตงกลม เพอนแท ดแลเพอนกลมเสยงเปนรายบคคลดวย“ ”พลงบวก จนกวาจะเลก
- จดตงเครอขายเฝาระวง สายลบสขาว รายงานพฤตกรรม“ ”เสยงทงในและนอก ร.ร.
- จดตงกลมนกเรยนอาสาสมตรวจคน ทกวนตอนเชา บรสทธใจคนไดทวตว“ ”
- เพอนแท ไปเยยมบาน กลมเสยง เปนประจำาสปดาหละ ๒ –๓ ครง
- นกเรยนกลมเสยง ๓๐ คน นกเรยนแกนนำา เพอนแท ๓๐ “ ”คน รวมกนทำางานจตอาสาบำาเพญประโยชนในโรงเรยนทกเชา ทโรงพยาบาลทกวนเสาร และทวดทกวนอาทตย
- ประชมรวม คร ผปกครอง นร. กบหนวยงานในชมชน ตำารวจ สาธารณสข ผใหญบาน กำานน ใหรบทราบและตระหนกชดในปญหา ใหชวยกนแกปญหาและเฝาระวง
- จดกจกรรม ครอบครวสามคค เลนกฬา พาเขาวด ปฏบต“ธรรม ทกส” .-อา.ตนเดอน
(๕) หลกธรรมทขาด/บกพรอง ทควรปลกฝง: ศลขอท ๕, หลกเวน อบายมข“ ”, สงคหวตถ ๔ (ทาน, ปยวาจา, อตถจรยา, สมานตตตา), ไตรสกขา (ศล, สมาธ, ปญญา)พระราชดำาร/พระราชดำารส ทอญเชญมาใช: บวร (บาน-วด-โรงเรยน/ราชการ), ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (พอประมาณ, มเหตผล, มภมคมกน)
41
ภาคผนวก ค.ปฏทนงานโครงการพฒนาโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ปการ
ศกษา ๒๕๕๒
ตารางสรปการดำาเนนงาน ป ๒๕๕๒ ป ๒๕๕๓ท ปฏทนงาน ม.
ค.
เม.
ย.
พ.
ค.
ม.
ย.
ก.
ค.
ส.
ค.
ก.
ย.
ต.
ค.
พ.
ย.
ธ.ค.
ม.
คก.
พม.
ค๑ ประชาสมพนธ๒ สพท. รบสมครสถานศกษาเขา
โครงการและรบสมครเยาวชนเขาอบรมเตรยมความพรอม
๓ สพท. จดประชม/คายอบรมการทำาโครงงาน
๔ กลมเยาวชนสง รางโครงงานและใบสมครเขารวมโครงการมาท สพท. (เพอสมครขอรบทน)
๕ สพท.ประกาศรบรองการสมคร (และ/หรอ มอบทนรางวล) และสงขอมลการสมครมาท สนก. สพฐ.
๖ กลมเยาวชนผรบผดชอบ ดำาเนนการโครงงานระยะท ๑
๗ สถานศกษาและ สพท.ชวยสนบสนนตดตามประเมนผล
ชวงเตรยมความ
การประกวด
42
๘ สพท.จดประกวดโครงงานระดบเขตพนทการศกษา เพอคดเลอกตวแทนกลมเยาวชนผรบผดชอบโครงงาน ๑ โครงงานมาเขาคายพฒนาโครงงานฯ และพธมอบโล/เกยรตบตร/เงนรางวล ระดบ สพท.
๙ กคพ.รวมกบ สพท. ๘ แหง จดคายพฒนาโครงงานฯ นทรรศการแลกเปลยนเรยนร และการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ๘ ภมภาค
๑๐
กลมเยาวชนผรบผดชอบดำาเนนการโครงงานระยะท ๒
๑๑
กคพ.ตรวจเยยม ๓๒ โครงงานทเขารอบในพนทจรง
๑๒
สถานศกษาสนบสนนใหกลมเยาวชนผรบผดชอบฯประมวลสรปผลการดำาเนนงานทง ๒ ระยะ และจดทำา เอกสารและสอนำาเสนอ โครง งาน ฉบบสมบรณ
การประกวดระดบ
การประกวด
43
๑๓
๓๒ โครงงานทเขารอบมตวแทนมาเขา (๑) คายสดยอดผนำายวชนกลยาณมตร (๒) การประกวดโครงงานรอบชงชนะเลศ ระดบประเทศ (๓) พธมอบรางวลเกยรตยศ และ (๔) นทรรศการโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต ระดบประเทศ
44
คณะทปรกษา โครงการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต1. พระธรรมโกศาจารย อธการบด มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช
วทยาลย2. พระอาจารยชยสาโรภกข อดตเจาอาวาสวดปานานาชาต3. พระศรญาณโสภณ ผชวยเจาอาวาสวดพระราม ๙ กาญจนาภเษก4. พระอาจารยดษฎ เมธงกโร พระวทยากรผทรงคณวฒ สำานกปฏบตธรรมทงไผ
จงหวดชมพร5. พระมหาวฒชย วชรเมธ ผทรงคณวฒดานการสอสารธรรมะ วดเบญจมบพตร
ดสตวนาราม6. นายไพบลย วฒนศรธรรม อดตรองนายกรฐมนตรและ รมว.กระทรวงการพฒนาสงคมฯ7. คณหญงพวงรตน วเวกานนท นายกสมาคมผบรหารโรงเรยนประถมศกษาแหง
ประเทศไทย 8. ศาสตราจารยกตตคณ สมน อมรววฒน ผทรงคณวฒดานการศกษา และทปรกษาธรรม
อาสาสมครฝายวชาการ9. ดร.สเมธ ตนตเวชกล เลขาธการมลนธชยพฒนา10. ดร.มนญ มกขประดษฐ รองเลขาธการมลนธชยพฒนา11. คณหญงกษมา วรวรรณ ณ อยธยา เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
กระทรวงศกษาธการ12. ดร.ชนภทร ภมรตน ปลดกระทรวงศกษาธการ
คณะกรรมการกลาง โครงการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต1. พระมหาพงศนรนทร ฐตวำโส ประธาน กคพ. และประธานโครงการฯ วดสทศนเทพวรา
ราม 2. พระมหาวชาญ สวชาโน หวหนาพระวทยากร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราช
วทยาลย วดยานนาวา 3. พระมหานภนต สนตภทโท พระวทยากรหวหนากลมพฒนาจต เพอชวตดงาม“ ” วด
สระเกศ4. พระเจษฎา สมาหโต พระวทยากรแกนนำาโครงการโรงเรยนวถพทธ จงหวดอางทอง5. พระสรยทธ ชยปญโญ รกษาการเจาอาวาสวดพระบรมธาตดอยผาสม จงหวดเชยงใหม6. รศ.บญนำา ทานสมฤทธ ผทรงคณวฒ และผรวมกอตงโครงการโรงเรยนวถพทธ7. รศ.ประภาภทร นยม ผอำานวยการโรงเรยนรงอรณและสถาบนอาศรมศลป
เหรญญก กคพ.8. ดร.สรกร มณรนทร ผทรงคณวฒ และผรวมกอตงโครงการโรงเรยนวถพทธ9. ดร.อรทย มลคำา ผอำานวยการสำานกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา*10. นางสาวนราทพย พมทรพย ผอำานวยการศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชง
คณธรรม11. นายปกรณ ตนสกล รองอธบด กรมการศาสนา
45
12. นายพงษชย ศรพนธ ผชวยผอำานวยการ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย
13. นางสาววไลวรรณ ถกไทย ผแทนศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม14. นางบบผาสวสด รชชตาตะนนท ผบรหารโรงเรยนทอส และเครอขาย ๓ ประสาน ร.ร.วถ
พทธ15. นางสาวอนนทตา โปษะกฤษณะ ผบรหารโรงเรยนอนบาลหนนอยและเครอขาย ๓
ประสาน ร.ร.วถพทธ16. ดร.ไพรช สแสนสข อาจารยวทยาลยการฝกหดคร มหาวทยาลยราชภฎพระนคร 17. นายพสทธ เกรยงบรพา ศลปนธรรมะบนเทง กลมเรยนเชญผมจตศรทธา18. ดร.บรรเจอดพร สแสนสข สำานกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา สพฐ. เลขานการ
กคพ.
กลมกลยาณมตรเพอการเสรมสรางเครอขายวถพทธ (กคพ.)
46
ศนยประสานงานการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต โครงการโรงเรยนวถพทธ (ดร.บรรเจอดพร)สำานกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา สพฐ.กระทรวงศกษาธการ กทม. ๑๐๓๐๐โทร. ๐๒-๒๘๐-๕๕๖๐ โทรสาร ๐๒ ๒๘๑ ๕๒๑๖– –อเมล [email protected]ศนยประสานงานดานการเงนและบญช
มลนธโรงเรยนรงอรณ (คณโชตกา)๙/๙ หม๕ ซอย๓๓ ถ.พระราม๒ แขวงทาขาม เขตบางขนเทยน กรงเทพฯ ๑๐๑๕๐ โทร. ๐๒-๘๔๐-๒๕๐๑-๔ โทรสาร. ๐๒-๘๗๐-๗๕๑๔
47
Website โครงการประกวดโครงงานคณธรรมเฉลมพระเกยรต: http://www.moralproject.net
48
