-Ñ+¬-Ç+¬-+-¦+¬ -+-Ç-â-â-+-¦-+-é-ï-+ -é+¬-ü-+-+-¦-+ -ê-+-+-¦-+-+-¦-ì-ì

Хөрөнгө оруулалтын төслийн

шинжилгээ

www.zaluu.comwww.zaluu.com

• Шинэ бизнесийн эхлэлтийн хөрөнгө

оруулалтын шийдвэр гаргахад хямдруулсан

мөнгөн урсгалын (ДДП) шинжилгээг

хэрхэн ашиглах

• Тоног төхөөрөмжинд хөрөнгө оруулах

замаар ашиглалтын урсгал зардалыг

бууруулах боломжтой холбоотой шийдвэр.


Агуулга

• Хөрөнгө оруулалтын төслийн шинжилгээний мөн чанар

• Хөрөнгө оруулалтын төслийн санаа хаанаас гардаг вэ

• Хөрөнгө оруулалтын шалгуур: эерэг, цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ

• Хөрөнгө оруулалтын мөнгөн хөрөнгийн урсгалын үнэлгээ

• Капиталын өртөг

• Электрон таблицийг ашиглан төслийн мэдрэмжийн шинжилгээ

• Бүтээгдэхүүний өөрийн өртөгийн бууруулах төслийншинжилгээ

• Янз бүрийн хугацааны төсөл

• Харилцан бие биенээ үгүйсгэж байдаг төслүүдийн харьцуулалт

• Инфляци ба хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлт



шинжилгээний мөн чанар

Хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлт = хөрөнгө оруулалтын төсөл

• хөрөнгө оруулалтын төслийн гол зорилго ньхөрөнгө оруулагчдын баялагыг нэмэгдүүлэх

• Хөрөнгө оруулалтыг

– шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх

– одоо байгаа үйлдвэрлэлээ сайжруулах замаар хийнэ.


Хөрөнгө оруулалтын төсөлийн дэс

дараалал буюу шинжлэх үе шатууд

• анхны санаа төрөх

• энэ төслийг хэрэгжүүлээд олох орлого,

• энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд гарах зардал

• үнэлэхэд шаардлагатай мэдээлэл цуглуулах,

• Төсөл хэрэгжүүлэх оновчтой стратегийг

боловсруулах


• Орж ирэх орлогын (орж ирэх мөнгөн

урсгалын) өнөөгийн үнэ цэнэ нь гарах

зардалын өнөөгийн үнэ цэнээс давах үед л

хувь нийлүүлэгчдийн хөрөнгийг

нэмэгдүүлнэ


Жишээ.

• Киноны санаа орж ирэхээс эхлэн киног бэлэн болгоодкино театрт өгөх болон касетыг дэлгүүрүүдэд тавиххүртэл мөнгөний урсгалд нөлөөлөх урьдчилан харахболомжгүй олон үйл явдал тохиолдож болно.

• Киноноос орж ирэх орлого, гарах зардлыг урьдчиланхэлэх нь хэцүү.

• Энэ нь удирдах ажилтны гаргах шийдвэр, түүний үйлажиллагаанаас хамаарна.

• Энэ бүх шатанд удирдлага өндөр үнэтэй тайз засалтаастатгалзах зэрэг зардалыг бууруулах эсвэл телевизүүдэдсурталчилгаагаа өргөн хүрээнд хийж зардал өсгөх зэрэгшийдвэр гаргах хэрэгтэй болно.


Төслийн шинжилгээг хялбарчлахын

тулд

• ирээдүйд орж ирэх мөнгөн урсгал тодорхой

байхаар

• хямдруулсан мөнгөн урсгалын үнэлгээ хийх

ажиллагааг (процедурыг) ашиглана.


Урт хугацаа шаардагддаг ихэнх

хөрөнгө оруулалтын төсөлүүд 3

ангилагддаг.

1. шинэ бараа бий болгох,

2. өөрийн өртгийг бууруулах,

3. үйлдвэрлэлийн фондыг өөрчлөх.


ХО шийдвэр

• Шинэ байр барих, шинэ тоног төхөөрөмжхудалдан авах, шинэ түүхий эдийн нөөцбүрдүүлэхэд хөрөнгө оруулалт хийх замааршинэ бараа үйлдвэрлэх хэрэг байна уу?

• Цалингийн зардалыг бууруулахын тулдавтомат тоног төхөөрөмж тавих хэрэг байнауу?

• Үйлдвэрлэлийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэхэсвэл үйлдвэрлэлийн зардалыг бууруулахадзориулж үйлдвэрээ өөрчлөх хэрэг байна уу?



санаа хаанаас гардаг вэ?

• компаний харилцагч түншүүд (санал

асуулга)

• шинжлэх ухаан-судалгааны хэлтэс газрууд

• Өрсөлдөөн

• компаний ажилчид

• шинэ санаачлага гаргахад урамшуулал

өгдөг


Хөрөнгө оруулалтын шалгуур: эерэг, цэвэр

өнөөгийн үнэ цэнэ.

хувь нийлүүлэгчийн баялаг нь цэвэр өнөөгийнүнээр (net present value) нэмэгдүүлдэг.

Цэвэр өнөөгийн үнэ. (net present value rule).Төслийн (NPV) нь компаний хувьнийлүүлэгчдийн баялагийн өсч байгаа хэмжээюм.

Хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргах дүрэм(net present value rule) - санал болгож байгаатөслийн NPVэерэг байвал хөрөнгө оруулалтхий.


Өдөр тутамын хувцас үйлдвэрлэдэг

үйлдвэр шинэ жинс хийх

мөнгөн урсгөлын байдал

Жил Мөнгөн урсгал (мянган

доллар)

0 -100

1 50

2 40

3 30


Шинэ төслийн NPV

Жил Мөнгөн урсгал Жилийн 8%-н

үеийн мөнгөн

урсгалын PV

Эцсийн PV

1 2 3 4

0 -100000 -100000 -100000

1 50000 46296.30 -53703.70

2 40000 34293.55 -19410.15

3 30000 23814.97 4404.82


Хөрөнгө оруулалтын мөнгөн хөрөнгийн

урсгалын үнэлгээ

• Ирээдүйн мөнгөн урсгал нь урьдчилан

мэдэгдэх төслийн NPV–г тооцох нь хөрөнгө

оруулалтын төлөвлөлтийн зорилгын

хамгийн амархан хэсэг нь юм.

• Төслийг хэрэгжүүлснээс орох боломжит

мөнгийг үнэлэх нь илүү хэцүү.


Төслийг хэрэгжүүлснээс орох

мөнгийг таамаглах нь

• Энэхүү төсөлтэй холбоотой нэмэгдэл

орлого, зарлагыг үнэлэх дээр үндэслэгдэнэ.

• Мөнгөн урсгалын үнэлгээг хөрөнгө

оруулалтын төслийн шинж чанаруудын

тооцоололоос гаргаж авч болно.

– бүтээгдэхүүний борлуулалтын хэмжээ

– бүтээгдэхүүний борлуулалтын үнэ

– байнгын болон хувьсах зардалын хэмжээ


PC1000 төсөл

• Бага мөнгө

• Их мөнгө


Борлуулалт

Нэг нь 5000 долларын үнэтэй 4000 компьютеров 20000000

долл. жилд

Тогтмол зардал:

Түрээсийн төлбөр 1500000 долл. жилд

Үл хөдлөх хөрөнгийн татвар 200000

Удирдлагын зардал 600000

Сурталчилгаа 500000

Элэгдлийн хуримтлал 400000

Бусад 300000

Нийт тогтмол зардал 3500000 долл. жилд


Хувьсах зардал:Хөдөлмөрийн хөлс 2000 $.Нэг компьютерт ноогдох

Материал 1000

Борлуулалтын зардал 500

Бусад зардал 250

1 компьютерт ноогдох хувьсах зардал 750 $.Нэг компьютерт

ноогдох

4000 компьютерын нийт хувьсах зардал 15000000 долл.жилд

Үйл ажиллагааны жилийн нийт зардал 18500000 долл. жилд

Үйл ажиллагааны ашиг 1500000 долл. жилд

АОАТ 40% 600000 долл.жилд

Татвар төлсний дараах ашиг 900000 долл. жилд


РС1000 төслийн эхний хөрөнгө

оруулалтын прогноз

Тоног төхөөрөмжхудалдан авах

2800000 долл.

Эргэлтийн капитал

2200000 долл.

Нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээ

5000000 долл.


7 жилийн доторх орох мөнгөн

урсгалын хэмжээг хоѐр аргаар

тооцоолж болно.

(1) Цэвэр мөнгөн орлого= орлого–мөнгөний зардал – татвар

(2) Цэвэр мөнгөн орлого = орлого–нийт зардал - татвар

+мөнгөн бус зардал = цэвэр орлого + мөнгөн бус зардал


РС1000 төсөл (в млн. долл.):

орлого Мөнгө

ний

зардал

Элэгдэ

л

Нийт

зардал

Татвар Цэвэр

орлого

Мөнгө

ний

урсгал

20 18,1 0,4 18,5 0,6 0,9 1,3


Орох мөнгөн урсгалын хэмжээ

РС1000төслийн мөнгөн биш зардал нь

элэгдэл юм. (в млн. долл.):

(1) Цэвэр мөнгөн орлого = 20 -18,1 - 0,6 = 1,3 сая. долл.

(2) Цэвэр мөнгөн орлого= 0,9 + 0,4 = 1,3 млн. долл.


Орох мөнгөн урсгалын хэмжээ

жил

0 1 2 3 4 5 67

мөнгөний урсгал

-5 1,3 1,3 1,3 1,3 1,3 1,3 1,3

2.2


төслийн NPV тооцох

• Мөнгөн урсгалын хямдарлыг тооцоход

зайлшгүй ашиглах ѐстой коэффициент (k)-г

тооцож төслийн NPV тооцох хэрэгтэй.

• k коэфициент 15% гэж үзье.

• Санхүүгийн тооны машин дээр NPV–г

товчлуурыг дарж тооцож болно.


NPV = 6,236 сая. долл. - 5сая.долл. =

1,236 сая. долл.

n I РV FV PMT Үр дүн

7 15 ? 2,2 1,3 РV=6,236 млн. долл.


Капиталын өртөг

Капиталын өртөгийг төслийн NPV тооцоходашигладаг

Капиталын өртөг гэдэг нь эрсдэлийгтооцоолсон хямдруулсан хүү (k)-аарзасварласан өртөг

Өөрөөр хэлбэл одоо байгаа зах зээлийннөхцөлд хөрөнгө оруулалтын төсөлашигтай байхыг хангах орлого олохчадварын хүү.


Төслийн капиталын өртөгийг

тооцоолох үед анхаарах зүйлс. Нэгдүгээр зүйл: төслийн капиталын өртөгийн

тооцоололд хамаарагдах эрсдэл нь төслийн мөнгөнурсгалын хөдөлгөөнтэй холбоотой эрсдэл юм.

Хоѐрдугаар зүйл: төслийг хэрэгжүүлснээс орж ирэхмөнгөн урсгалын хэмжээ болон хугацаатайхолбоотой эрсдэл бөгөөд төслийг санхүүжүүлэхзорилгоор ашиглаж байгаа санхүүгийнхэрэгсэлүүдийн эрсдэл биш.

Гуравдугаар зүйл: капиталын өртөг нь төсөлдхолбогдолтой системийн болон зах зээлийнэрсдлийг илэрхийлэхээс биш түүний онцгойэрсдэлийг илэрхийлэх ѐсгүй


төслийн капиталын өртөгийг тооцоолох үед

анхаарах зүйлс. Нэгдүгээр зүйл

• тухайн төслийн эрсдэл нь компаний өөрийнх ньашиглалтанд байдаг активын эрсдэлээс ялгаатай.

• капиталын өртөг нь зөвхөн төслийн зах зээлийнэрсдэлийг илэрхийлэх ѐстой. Өөрөөр хэлбэлсистемийн эрсдэлийг илэрхийлэх ѐстой.

• төслийн капиталын өртөгийн тооцоололдхамаарагдах эрсдэл нь төслийн мөнгөн урсгалынхөдөлгөөнтэй холбоотой эрсдэл юм.

• Харин тухайн төслийг санхүүжүүлэхийн тулдкомпаниас гаргасан санхүүгийн хэрэгсэлүүдийн(хувьцаа, облигаци) эрсдэлтэй холбоогүй.


• Тодорхой нэгэн төсөлд хамаарагдах хямдарлын хүү нь орлогоолох чадварын хүү (от ставки доходности) –ээс ялгаатай.

• Орлого олох чадварын хүү нь тухайн компаний өөрийнх ньактивын ашиглалтын үр ашгийн үнэлгээнд компаний удирдлагань ашигладаг

• Манай жишээн дэр Компаний удирдлага өөрийнхөө активынашиглалтын үнэлгээг хийхдээ ашигладаг капиталын дундажөртөгийн үзүүлэлт жилийн 16%.

• Энэ нь компани шинэ төслийг үнэлэхдээ 16%-н ставкидоходности гашиглана гэсэн үг мөн үү?

• Хэрэв төслийг хэрэгжүүлэхдээ компнид өөрт нь байгааактивуудыг хэрэглэж байвал хариулт нь тийм.

• Гэвч ерөнхий дүрмээр бол компаний капиталын дундажөртөгийн үзүүлэлт нь шинэ төслийн үнэлгээнд хэрэглэх юм болбуруу болно.


Жишээ

• АНУ-ын засгийн газрын эрсдэлгүй үнэт цаас худалдан авах гэжбайна гэж бодъѐ.

• Компани нь энэ үнэт цаасыг зах зээлийн үнээс нь бага худалданавах боломжтой гэж үзье.

• Үнэт цаас зах дээр 1000$-оор зарагддаг. Компани үүнийг нэгийгнь 950 $-оор авч 1 сая долларын хөрөнгө оруулалт хийхболомжтой байна гэж үзье.

• 25 жилийн урт хугацаатай засгийн газрын үнэт цаас жилд 100долл орлого авчирдаг.

• Хэрэв энэ төслийн мөнгөний урсгал нь компаний капиталынөртөгтэй тэнцүү хүүгийн норм болох 16%-аар хямдарна гэвэлЗГ үнэт цаас бүрийн PV 634$-той тэнцүү болно.

• Төслийн PV 315830 долл. болно.


NPV аргыг хэрэглэх нь асуудал биш түүнийгбуруу хэрэглэх нь л асуудал юм.

Асуудал нь энэ төслийн эрсдлийн хамаарагдахангилал нь компаний активын эрсдэлийнашиглалтын эрсдэлтэй тохирохгүй байгаадоршиж байна.

Энэ төслийн хямдруулсан зөв хүүгийн норм нь16% биш 10%,

Хэрэв энэ зөв хүүгийн нормыг ашиглан NPV –гтооцвол NPV нь 50000 $ байна.


бодит жишээг авч үзье.

Компани үйл ажиллагаагаа үнэт цаас гаргах замаар санхүүжүүлэхгэж байгаа жишээ авъя.

• Компаний капиталын зах зээлийн өртөгийн 30% нь цахилгааныхэлтэст хамаарагдах түүний капиталын өртөг нь 22%

• Компаний капиталын зах зээлийн өртөгийн 40% нь хиймийнхэлтэст хамаарагдах түүний капиталын өртөг нь 17%

• Компаний капиталын зах зээлийн өртөгийн 30% нь байгалийнхийг шахдаг хэлтэст хамаарагдах түүний капиталын өртөг нь14%

Компаний капиталын өртөг бүх хэсгүүдийн капиталын өртөгийнүзүүлэлтүүдийн жигнэсэн дундаж гэвэл

0,3 х 22% + 0,4 х 17% + 0,3 х 14% = 17,6%.


төслийн үнэлгээнд зориулж капиталын өртөг болгож17,6% авч хэрэглэвэл NPV-нд буруу утга гаргажавна.

Энэ нь юунд хүргэх вэ гэвэл NPV нь сөрөг утгатайцахилгааны хэлтэст төсөл хэрэгжинэ,

харин орлоготой төсөл NPV нь эерэг утгатайбайгалийн хий зөөвөрлөх хэлтэст боломжгүй болно.

17,6% тай ойрхон хямдарлын зөв хүүгийн нормтойхиймийн хэлтэст энгийн давхцал юм шиг харагдана.

Бидний авч байгаа жишээн дээр компани нькапиталын өртөгийн янз бүрийн үзүүлэлтүүдийгхэлтэс бүр хэрэглэх ѐстой.


• Заримдаа компаний эрхэлж буй бизнесийн капиталынөртөгтэй огт холбоогүй капиталын өртөгийг утгыгхэрэглэх нь зайлшгүй шаардлага гардаг. Жишээ ньхувьцаа гаргах замаар санхүүжилт хийдэг ган хайлуулахүйлдвэр.

• Энэ компаний удирдлага нь 60% нь нефть олборлодог,40% нь түүнийг боловсруулдаг компанийг худалданавахаар төлөвлөж байна гэж бодъѐ.

• Нефть олборлодогт нь хөрөнгө оруулалтынкапиталжилтын зах зээлийн хүү нь 18,6%,боловсруулалтынх нь төсөл 17,6% гэж төсөөлье.

• Хувьцаанд оруулах хөрөнгө оруулалтын зах зээлийн хүүнь 0,6х18,6%+0,4х17,6%=18,2% тэнцүү болно.


• Нефтын компаний хувьцааны зах зээлийн үнэ нь хэрэв нэг хувьцааныүнэ 100 долл, хувьцааны хүлээгдэж байгаа доходность 18,2%. байвалшудрага байх болно. ―Гангийн төслийн‖ капиталчилтын зах зээлийннорм 15,3% гэж үзье. Нефтын компаний хүлээгдэж байгаа мөнгөнийурсгал гангийн компаний капиталын өртөгийн тусламжтайгаартооцоолсон өнөөгийн үнэ нь 15,3%, 119 долл байна.

• Хөрөнгө оруулалтын компаний брокер хувьцаа бүрийг 100 доллароорхудалдан авч болно гэж хэлнэ. Ийм маягаар энэ санал эерэг NPV болжнэг хувьцаа нь -110 + 119 = 9 долл. Болох юм шиг сэтгэгдэл бий болжболох юм.

• Үнэн хэрэг дээрээ нэг хувьцааны зөв NPVнь -110 + 100 = -10 долл.байна.

• Хэрэв бид энэ саналыг хүлээн авсан бол сөрөг NPV –тэй төслийнүнийн хэмжээгээр нефтын компаний хувьцаа өсч, гангийнүйлдвэрийнх унана.


Төслийн капиталын өртөгийг

тооцоолохтой холбоотой эрсдэл нь

анхаарах ѐстой хоѐрдох зүйл мөн

• Одоо РС1000 төсөл рүү эргэн оръѐ. Төслийн NPV-гтооцолох үед зайлшгүй шаардлагатай хямдралтай зөвхүүгийн норм бол үйлвэрийн эрсдлийг илэрхийлэхѐстой ба үйлвэрийн өөрийнх нь конгломератийгилэрхийлэх ѐсгүй.

• Энэ эрсдэл нь төслийг хэрэгжүүлснээс орж ирэх мөнгөнурсгалын хэмжээ болон хугацаатай холбоотой эрсдэлбөгөөд төслийг санхүүжүүлэх зорилгоор ашиглажбайгаа санхүүгийн хэрэгсэлүүдийн эрсдэл биш.


• Компьютерийн компани РС1000 төслийгэхлүүлэхийн тулд шаардлагатай байгаа 5 саядолларыг өрийн бичиг гаргах замаар босгоногэж төлөвлөж байна гэж бодъѐ.

• Компани өмнө нь хөрөнгө босгож байгаагүйучраас өндөр рейтингтэй ба 5 сая долларыгжилийн 6%-н хүүтэйгээр облигац гаргажболно.

• РС1000 төслийн NPV-г тооцоолохдоокапиталын өртөгийг жилийн 6%-н хүүтэйгээртооцоолбол алдаа болно.


• Ямар замаар төсөл санхүүжиж байна, тэр нь

түүний NPV-д яаж нөлөөлж болох вэ?

• Энэ нөлөөлийг төслийг санхүүжүүлэхийн

тулд гаргасан өрийн бичгийн хүүгийн

нормыг ашиглан төслийн хэргэжүүлснээр

ирээдүйд орж ирэх хүлээгдэж байгаа

мөнгөний урсгалыг хямдаруулж тооцож

болохгүй.


Гуравдугаар зүйл.

• Төслийн капиталын өртөгийг тооцох үед

заавал харгалзан үзэх ѐстой хүчин зүйл нь

капиталын өртөг нь төсөлд холбогдолтой

системийн болон зах зээлийн эрсдлийг

илэрхийлэхээс биш түүний онцгой

эрсдэлийг илэрхийлэх ѐсгүй.


Электрон таблицийг ашиглан төслийн

мэдрэмжийн шинжилгээ

Хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийн төслийн

мэдрэмжийн шинжилгээ (sensitivity

analysis) нь хэрэв төслийн зарим нэг

хувьсах хүчин зүйлс төлөвлөснөөс өөр

болох үед төсөл хуучнаараа ашигтай болох

уу гэдгийг шалгахад зориулагдана.

• Борлуулалтын хэмжээ

• Борлуулалтын өсөлт


Хүснэгт№3 РС1000 төслийн шинжилгээ

А в

Эхний өгөгдөлүүд

Капиталын өртөг 15%

Жилийн борлуулалт ширхэг

борлуулалт

4000

Борлуулалтын өсөлт 0%

Үнэ $5000


Таамаглаж байгаа мөнгөн урсгал

8 Борлуулалтын орлого $2000000

0

$2000000

0

$2000000

0

$

20000000

$

20000000

$

20000000

$

20000000

9 Зардал

10 Мөнгөний тогтмол

зардал

$ 3100000 $ 3100000 $ 3100000 $ 3100000 $3100000 $ 3100000 $ 3100000

11 Хувьсах зардал $1500000

0

$1500000

0

$1500000

0

$

15000000

$

15000000

$

15000000

$

15000000

12 Элэгдэл $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000

13 Үйл ажиллагааны ашиг $ 1500000 $ 1500000 $ 1500000 $ 1500000 $ 1500000 $ 1500000 $ 1500000

14 Татвар $ 600000 $ 600000 $ 600000 $ 600000 $ 600000 $ 600000 $ 600000

15 Цэвэр ашиг $ 900000 $ 900000 $ 900000 $ 900000 $ 900000 $ 900000 $ 900000

16 Үйл ажиллагааны

мөнгөний урсгал

$ 1300000 $ 1300000 $ 1300000 $ 1300000 $ 1300000 $ 1300000 $ 1300000

17 Эргэлтийн хөрөнгө $

22

00

00

0

$ 2200000 $ 2200000 $ 2200000 $ 2200000 $ 2200000 $ 2200000 -


18 Эргэлтийн

капиталын

өөрчлөлт

капитхөрөн

гийнөөрчлө

лт өөрчлөлт

$

2200000

- - - - - - $ -

2200000

19 тоног

төхөөрөмжи

нд оруулсан

ХО

$

2800000

- - - - - - -

20 Мөнгөн ХО $ -

5000000,

00

$

2200000

21 Цэвэр

мөнгөн

урсгал

$ -

5000000,

00

$

1300000

$

1300000

$

1300000

$

1300000

$

1300000

$

1300000

$

3500000

22 NPV $

1235607


РС1000 төслийн NPV–ийн

борлуулалтд мэдрэх мэдрэмж Борлуулалтын

хэмжээ

(жилийн хэмжээ)

Үйлдвэрлэлийн үйл

ажиллагаанаас орж ирэх

цэвэр мөнгөн урсгал

Төслийн NPV

2000 долл -200000 долл -5005022 долл

3000 550000 долл. -1884708 долл.

3604* 1003009 долл. 0

4000 1300000 долл. 1235607 долл.

5000 2050000 долл. 4355922 долл.

6000 2800000 долл. 7476237 долл.


Алдагдалгүй байх цэг.

• Борлуулалт ямар байхад төслийн NPV нь 0-тэй тэнцүү байх вэ гэдэг асуултхамгийн сонин.

• Энэ бол төслийн алдагдалгүй байх цэг (break-even point) болно.Борлуулалтын энэ цэг дээр орж байгаа орлого нь зарцуулж байгаа зардалтайтэнцүү байх ба энэ үед төсөл хэрэгжүүлэх үү болих нь хөрөнгө оруулагчдадямар ч ялгаагүй байдаг.

• График дээр алдагдалгүй байх цэг нь ойролцоогоор жилийн 3600 ширхэгкомпьютер гэдгийг харуулж байна. Түүний яг утга нь жилд 3604 гэдгийгтооцоолоход хэцүү биш.

• Ийм маягаар төсөл хэрэгжиж байгаа 7 жилийн туршид компьютерынборлуулалт 3604 ширхэгээс давах бүрт төслийн NPV эерэг утгатай гарна.

• Алдагдалгүй байх үеийн борлуулалтын хэмжээг тооцоолох байдал дарааххэлбэртэй байна.

• NPV–г 0 = болгохын тулд компаний үйл ажиллагааны мөнгөн хөрөнгө1003009 долл байх ѐстой. Энэ мөнгөн урсгалын алдагдалгүй хэмжээ дараахбайдлаар харагдана.


Компьютерын борлуулалтын хэмжээ.


П I PV FV РМГ Үр дүн

7 15 -5 2,2 ? РМТ= 1003009


• Одоо энэ утганд тохирох компьютерын

хэмжээг олъѐ. Энэ нь жилийн 3604

Орох мөнгөн урсгал = цэвэр ашиг + элэгдэл

0,6 (1250 Q - 3500000) + 400000 = 1003009

Q =4505015 / 1250 = 3604 ширхэг


борлуулалтын өсөлтөнд NPV-н

мэдрэмж

Хэрэв бид борлуулалтын өсөлт 0-ээс 5% өснө гэж бодвол юу болохвэ?

Хариулт нь хүснэгт №6.5 дээр байна.

Үйлдвэрлэлийн зардал өөрчлөгдөөгүй нөхцөлд үйл ажиллагаанымөнгөн урсгал (16-р мөр) жилийн 5%-аас их болно.

Борлуулалтын тогтмол хэсэг болох эргэлтийн капитал (17-р мөр)жилд 5%-аар өснө.

Эргэлтийн хөрөнгийн өсөлт (18-р мөр) бол жил бүрийн мөнгөнийгарах урсгал эргээд 7 дах жилд мөнгөний орох урсгал юм.

Үр дүн нь — төслийн NPV 1235607 долл-оос 2703489 доллтхүрнэ.


7. Бүтээгдэхүүний өөрийн өртөгийн

бууруулах төслийн шинжилгээ

• Компаний удирдлага хөдөлмөрийн хөлсийгбууруулахын тулд үйлдвэрлэлийн процессийгавтоматчилалтийг нэвтрүүлэх шийдвэр гаргаххэрэгтэй болсон.

• Компанидаа 2 сая доллароор тоног төхөөрөмж аваххөрөнгө оруулалт хийх боломжтой.

• Ийм замаар татвар төлөхөөс өмнөх хөдөлмөрийнхөлсний зардалыг 700000 доллар хэмнэнэ.

• Тоног төхөөрөмжийн ашиглалт 5 жил гэвэл компаниашгийн татварт 33,1/3 төлнө гэвэл энэ хөрөнгөоруулалт хийх нь зөв үү?


6,6 Энэ асуултанд хариулахын тулд энэ хөрөнгө

оруулалтын төсөл хэрэгжсэнээс орж ирэх өсөн

нэмэгдэх(incremental) мөнгөний урсгалыг тооцоолох

хэрэгтэй.

1Эхний өгөгдөлүүд

2Капиталын өртөг 15%

3Жилийн борлуулалт ширхэг

бборбороборборлуулалтОбъем продаж в

первый год, штук

4000

4Борлуулалтын өсөлт 5%

5үнэ $5000


Таамаглаж байгаа мөнгөн урсгал 8 Борлуулалт

ын орлого

$

20000000

$

21000000

$

22050000

$

23152500

$

24310125

$

25525631

$2680191

3

9 зардал

10 Мөнгөний

тогтмол

зардал

$

3100000

$

3100000

$3100000 $3100000 $

3100000

$

3100000

$

3100000

11 Хувьсах

зардал

$

15000000

$

15750000

$

16537500

$

17364375

$

18232594

$

19144223

$

20101435

12 Элэгдэл $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000 $ 400000

13 Үйл

ажиллагаан

ы ашиг

$

1500000

$

1750000

$

2012500

$2288125 $

2577531

$

2881408

$

3200478

14 Татвар $ 600000 $ 700000 $ 805000 $915250 $

1031013

$1152563 $

1280191

15 Цэвэр ашиг $ 900000 $

1050000

$

1207500

$

1372875

$

1546519

$

1728845

$

1920287

16 Үйл

ажиллагаан

ы мөнгөний

урсгал

$

1300000

$

1450000

$

1607500

$

1772875

$

1946519

$

2128845

$

2320287



хөрөнгө

$ 2200000 $ 2310000 $ 2425500 $ 2546775 $2674114 $2807819 $ 2948210 -


капиталын

өөрчлөлт

капитхөрөнгийн

өөрчлөлт

өөрчлөлтИзмен

ение оборотного

капитала

$ 2200000 $110000 $115500 $ 121275 $ 127339 $ 133706 $ 140391 $ 2948210

19 завод ба тоног

төхөөрөмжинд

оруулсан

хөрөнгө

оруулалт

оборудование

$ 2800000 - - - - - - -

20 Мөнгөн хөрөнгө

оруулалт

$ -

5000000

$ 110000 $ 115500 $-121275 $-127339 $-133706 $ -140391 $ 2948210

21 Цэвэр мөнгөн

урсгалЧистый

денежный лоток

$ -

5000000

$1190000 $ 1334500 $ 1486225 $ 1645536 $1812813 $ 1988454 $ 5268497

22 NPV $ 2703489


Хүснэгт 6.6.хөдөлмөрийн хөлсний зардалыг

бууруулах тоног төхөөрөмжинд хөрөнгө оруулсаныг

тооцсон, тооцоолоогүй мөнгөн урсгал

Хөрөнгө

оруулалтгүй

Хөрөнгө

оруулалттай

Төсөл

хэрэгжүүлсний

үр дүн

Орлого 5000000 долл. 5000000 долл. 0

Хөдөлмөрийн

хөлсний зардал

1000000 долл. 300000 долл. -700000 долл.

Бусад мөнгөний

зардал

2000000 долл. 2000000 долл. 0

Элэгдэл 1000000 долл. 1400000 долл. 400000 долл.


Татварын өмнөх

ашиг

1000000 долл. 1300000 долл. 300000 долл.

Татвар 333333 долл. 433333 долл. 100000 долл.

Цэвэр ашиг 666667 долл. 866667 долл. 200000 долл.

Мөнгөний цэвэр

орох урсгал

(цэвэр

ашиг+элэгдэл)

1666667 долл. 2266667 долл. 600000 долл.


Жил 0 1 2 3 4 5

Мөнгөний

урсгал

(сая доллар)

-2 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6


• Одоо компаний өртөгөнд энэ төслийнхэрэгжилтийн нөлөөг харъя.

• Энэ төслийг хэрэгжүүлснээр эсвэлхэрэгжүүлээгүй үед компаний өртөг хэд болохвэ?

• Компани 2 сая доллар зарцуулсан. Үүнээс 5жилийн дараа нэмэгдэл 600000 долларын(татварын дараах) олно. Төслийн NPVтооцоолохын тулд капиталын өртөгийг k мэдэххэрэгтэй. Энэ нь 10%


5 10 ? 0 600000 РV=2274472

долл.

П i PV FV РМТ Результат


• 600000 долларыг жилийн 10% 5 жилээрхямдруулан тооцвол татвар төлсний дараахбайдлаар нэмэгдэл орлого жилд 2274472 долл.

• NPV = 2274472 - 2000000 = 274472 долл.

• Ийм байдлаар 2 сая долларын өртөгтэйтөслийг хэрэгжүүлснээр хөдөлмөрийн хөлснийхэмнэлт NPV 274472 долл.ын өсөлт гарна.Иймээс компаний удирдлага энэ хэмжээгээркомпаний хувь нийлүүлэгчдийн баялаг өснөгэж хүлээнэ.


Янз бүрийн хугацааны төсөл

• 2 өөр хугацаанд хэрэгжих төслийг

харьцуулж харъя.

• 5 жилийн турш богино хугацааны

ашиглалттай тоног төхөөрөмжийг яг тийм

тоног төхөөрөмжөөр солих төсөл.

• Сүүлийн тоног төхөөрөмж нь 5 жил

ашиглагдлана.


Хоѐр тохиолдолд ашиглалтын хугацаа

адилхан 10 жил ба тэдгээрийн NPV –г

тооцоолоод харьцуулан харж болно.

• Хамгийн хялбар арга нь нэг жилийн

капиталын зардалыг(annualized capital cost)

харьцуулах арга юм. Энэ нь өнөөгийн үнэ

цэнэ нь эхний зардалтай тэнцүү байх

жилийн мөнгөний орох урсгалыг

тооцоологддог.


2 сая долларын эхний зардалтай

10%-ын хямдруулалтын хүүтэй 5

жилийн аннутет PMT нь 527595

долл

n i PV FV РМТ Результат

5 10 -2000000 0 ? РМT=

527595 долл.


Арай урт хугацаатай тоног төхөөрөмж нь 10

жил ажиллана. Өртөг нь 4 сая доллар энэ

машиныг худалдаж авах төслийн хөрөнгө

оруулалтын явцад жилийн капиталын зардал

хэд байх вэ?

n i PV FV РМТ Результат

10 10 -4000000 0 ? РМT=650982

долл.


Харилцан бие биенээ үгүйсгэж байдаг

төслүүдийн харьцуулалт

• Заримдаа 2 түүнээс олон төслүүд харилцан бие биенээүгүйсгэж байдаг. Өөрөөр хэлбэл компани эдгээрээсзөвхөн нэгийг нь хэрэгжүүлж чадна.

• Дараах жишээг авч үзье.

• Тухайн төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд нэг л төрлийннөөцийг тухайлбал тухайн хэсэг газрыг ашиглахболомжтой.

• Ийм тохиолдолд компани хамгийн өндөр NPV-тэйтөслийг сонгох хэрэгтэй болно.

• Зарим тохиолдолд компаниуд олон төслүүдийн IRR-гхарьцуулан сонголт хийнэ.

• Энэ тогтолцоо нь хувь нийлүүлэгчдийн баялагийнхамгийн их утганд байх боломжийг бий болгодог.


• Нэг хэсэг газар, түүнийг ашиглах 2 төстэйтөсөл байна гэж үзье.

• Тэр газар дээр эхний зардал нь 20 саядолларын офисны байр, эсвэл эхний зардал 10сая доллар шаардагдах автомашины паркынбайшин барих боломжтой.

• Хэрэв офиссын барилга барьчихвал жилийндараа 24 сая-аар зарах боломжтой бөгөөдтүүний IRR нь 20% (24 сая. долл. - 20 сая.долл. /20 сая. долл.).


• Хэрэв автомашины зогсоол хийвэл тодорхойгүй хугацаагааржил бүр 10000 долларын мөнгөн урсгал орж ирэх ба түүнийIRR нь 100%.

• Аль төслийг нь сонгох вэ?

• Хэдийгээр автомашины IRR нь өндөр ч энэ төслийг заавалсонгох шаардлаггүй, яагаад гэвэл капиталын өртөг 20%-аас багабүхий л тохиолдолд офиссын NPV нь өндөр байдаг.

• Жишээ нь капиталын өртөг 15% байгаа үед офиссын NPV нь869565 долл., энэ үед автомашины зогсоолын офисын NPV нь— 56667 долл.

• Ийм байдлаар капиталны өртөг 15% байхад офисын барилгабарих төсөл нь хувь нийлүүлэгчдэд давуу байдал бий болгоно.


• Зураг 6,3 дээр хоѐр төслийн NPV-г капиталын өртөггэдгээр нь харуулж байна. Төслийн NPV-г (төслийнкапиталын өртөг) –ийг тооцоолоход хэрэглэдэгхямдруулалтын хүүг хэвтээ тэнхлэгт, харин NPV –гбосоо тэнхлэгт тэмдэглэсэн.

• График 20%-н хямдруулалтын хүү нь харилцан биебиенээ үгүйсгэдэг төслийн ―шилжих цэг‖ болжбайгааг харуулж байна.

• 20%-аас дээш автомашины зогсоолын төсөл илүүNPV-тэй харин 20%-аас доош хүүгийн нормын үедофиссын барилга өндөр NPV-тэй байх болно.


NPV ба хямдруулалтын хүү


• Яагаад IRR нь харилцан бие биенээ үгүйсгэдэг

төслүүдийг авч үзэж байхад тохиромжгүй

шалгуур болдогийг сайн ойлгохын тулд IRR нь

төслийн хэмжээнээс хамаарахгүй байгааг

анхаарах хэрэгтэй.

• Манай жишээн дээр автомашины зогсоолын

IRR нь маш өндөр байгаа бөгөөд энэ төслийн

хэмжээ нь офиссын барилгын төслийн

хэмжээтэй харьцуулахын аргагүй бага юм.


• Хэрэв автомашины зогсоолын төслийнбайгуулалт нь үнэтэй байсан бол түүнийгборлуулалт нь офиссын барилгынхаас илүү ихөндөр NPV –г тэй байх байсан.

• Автомашины зогсоолын эхний хөрөнгөоруулалт нь 200000 доллар байсан бол жилбүрийн цэвэр мөнгөний оролт толдорхойгүй

• жилийн турш жилд 200000 доллартой тэнцүүбайх байсан.

• Энэ үед автомашины зогсоолын NPV ньхуучныхаас 20 дахин их байх байсан.


Инфляци ба хөрөнгө оруулалтын

төлөвлөлт

• Хөрөнгө оруулалтын төслийг үнэлэхдээ

инфляцийг тооцоолж авч үзье. 2 сая төгрөгийн

эхлэлийн зардал шаардлагатай төсөл авч үзье.

• Нэгдүгээр тохиолдод инфляци байхгүй. 5

жилийн турш төслийг хэрэгжүүлснээс жил

болгоны орж ирэх мөнгөний урсгал

600000доллар (татвар төлсний дараа),

капиталын өртөг жилийн 10%.

• Энэ нөхцлүүдэд төслийн NPV нь 274472 долл.


NPV = 2274472 - 2000000 = 274472 долл.

n I PV FV PMT Үр дүн

5 10 ? 0 600000 PV=2274472


Инфляцийн норм жилийн 6%. Хүснэгт 6,7 дээрхүлээгдэж байгаа мөнгөний орлого харагдаж байна.

Нэрлэсэн таамаглагдаж байгаа мөнгөний урсгал ньбиетээр орж ирэх мөнгөн хөрөнгийг харуулдаг.

Бодит таамаглаж байгаа мөнгөний урсгал инфляцийнүзүүлэлтийг засварлан өгөгдсөн байна.

Нэрлэсэн таамаглагдаж байгаа мөнгөний урсгал болонбодит таамаглагдаж байгаа мөнгөний урсгалхоѐрын ялгаа шиг нэрлэсэн болон бодит капиталынөртөгийн ялгаа байдаг.


Бодит доходности хүү нь инфляци 0=байх үедхэрэглэгдэг тэр хүү юм.

Нэрлэсэн доходности хүү нь инфляцийг тооцоолоогүйүеийн хүү.

Компаний мэргэжилтнүүд тооцоололдоо капиталынөртөгийг бодит хэмжүүрээр илэрхийлээгүй түүнийгнэрлэсэн хэмжүүрээр тогтоосон ч тэнд бодиттодорхой хүүг баримжаалдаг.

Жишээ нь капиталын нэрлэсэн өртөг жилийн 14%-бол инфляцийн хүлээж байгаа түвшин жилийн 6%капиталын бодит төсөөлж байгаа өртөгойролцоогоор 8% болно.


Дүрэм. NPV-г тооцоолох 2 зөв арга байдаг..

1. Хямдруулсан нэрлэсэн мөнгөн урсгалд

капиталын нэрлэсэн өртөгийг ашиглах

2. Хямдруулсан бодит мөнгөн урсгалд

капиталын бодит өртөгийг ашиглах


Манай жишээн дээр инфляцийг тооцох зөв аргыг харуулъя.

Бид хоѐрдугаар аргаар хүлээгдэж байгаа бодит мөнгөн урсгал бакапиталын бодит өртөгийг жилийн 10% гэж тооцоолон NPVболон IRR –г тооцоолсон.

NPV = 274472 долл.

NPV нь эерэг гарсан учир энэ төслийг хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.

Одоо нэрлэсэн аргаар тооцоолоод үзье. Үүнийг хийхээс өмнөхямдруулалтын нэрлэсэн хүү (капиталын өртөг) тооцолох аргадбагахан өөрчлөлт хийнэ.

Ихэнх тохиолдолд нэрлэсэн хүүг ойролцоогоор 16%-д ойртуулахад(бодит хүүг 10% +6%-ын хүлээгдэж байгаа инфляцийн түвшин)хангалттай.


Год Реальный

денежный поток

Номинальный

денежный поток

(6%-ная

инфляция)

1 600000 636000

2 600000 674160

3 600000 714610

4 600000 757486

5 600000 802935


• Гэхдээ одоо хөрөнгө оруулалтын

төлөвлөтийг хийхийн тулд бодит болон

нэрлэсэн аргыг хэрэглэх нь бүрэн ижил

утгатай гэдгийг харуулахын тулд нэрлэсэн

ба бодит хүүгийн нормын хоорондох

холбоог харуулах хэрэгтэй.

• Нэрмэл болон бодит хүүнүүдийн хамаарал

дараах байдалтай байна.


*

• Нэрлэсэн хүү = (1 + бодит хүү) (1 + инфляцийнхүлээгдэж байгаа түвшин) - 1

• Ийм маягаар манай жишээн дээр нэрлэсэнөртөгийн хямдруулалт 16% биш 16,6% тайтэнцүү.

• Нэрлэсэн хүү = 1,1 х 1,06 –1=0,166 буюу 16,6%

• Хүснэгт 6,7 хүлээгдэж байгаа нэрлэсэнмөнгөний урсгалыг тооцоолохын тулд 16,6%-нашиглалт бидэнд дараагийн зүйлсийг хэлжөгнө. NPV =274472 долл.


• Бодит аргыг хэрэглэснээр бид яг тийм үр дүндхүрсэн. Энэ нь зөв. Учир нь төсөл хэрэгжүүлснээрхувь нийлүүлэгчдийн баялагын өсөлт нь NPV-гийнтооцоололд ямар арга хэрэглэсэн нь хамаарах ѐсгүй.(өөрөөр хэлбэл ханш нь буурсан эсвэл худалданавах чадвар нь тогтвортой байгаа доллар хэрэглэжбайгаагаас хамаарах ѐсгүй. )

• Анхаарах зүйлс. Бодит хүлээгдэж байгаа мөнгөнурсгалын тусламжтайгаар тооцсон IRR-г хэзээ чнэрлэсэн капиталын өртөгтэй харьцуулж болохгүй.


Дүгнэлт.

• хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтөнд шинжилгээний нэгж ньхөрөнгө оруулалтын төсөл юм. Хөрөнгө оруулалтын төсөл ньсанхүүгийн талаас хэмжээ болон хувиарилалт нь компанийудирдлагын хяналтанд байгаа тодорхой хугацааны туршид орохболон гарах мөнгийг шинжлэх хэрэгтэй.

• хөрөнгө оруулалтын төлөвлөтийг хувь нийлүүлэгчдийн баялагыгнэмэгдүүлэх төсөл хэрэгжүүлэхэд чиглүүлэх ѐстой.

• удаан хугацааны хөрөнгө оруулалт шаардагдах ихэнх хөрөнгөоруулалтын төсөлийг 3 ангилж болно. Шинэ таваарболовсруулах, гаргаж байгаа бүтээгдэхүүний өөрийн өртөгийгбууруулах, тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх.


Хөрөнгө оруулалтын санааны эх үүсвэр ньхарилцагч, өрсөлдөгч, мөн компаний шинжлэхухаан-судалгааны хэлтэс байдаг.

• Хөрөнгө оруулалтын төсөл нь хямдруулалттаймөнгөн урсгалаар шинжлэгддэг. Үүний тулдтөсөлд хамрагдах мөнгөний урсгалынөсөлтийг үнэлэнэ. Түүний NPV нь төслийнэрсдлийг үнэлдэг эрсдлээр засварлагдсан(дисконтнай ставка) хямдруулсан хүүгээртооцоологдох ѐстой.


• Хэрэв хөрөнгө оруулалтын төслийг хэрэгжүүлэхэд компанийөөрт нь байсан активыг хэрэглэж байвал удирдлага нь төслийнцэвэр өнөөгийн үнэ цэнийг тооцоолохдоо компанийн капиталынөртөгийг хэрэглэх хэрэгтэй. Гэхдээ заримдаа компанийн эрхэлжбайгаа бизнесийн үр ашгийг үнэлэхэд хэрэглэж байдаг,капиталын өртөгөнд ямар ч хамаа байхгүй дисконтны хүүгзайлшгүй ашигладаг.

Шинэ төсөл хэргжих гэж байгаа салбарт ажилладаг компанийашиглдаг капиталийн өртөг нь хамгийн зөв компаний өртөгбайдаг.

Диконтны хүү нь капиталын өртөгөнд ямарч хамаарал байхгүй

Дисконтны хүү нь компаний эрхэлж байгаа бизнесийн үр ашгийгүнэлэхэд хэрэглэдэг


• Төслийн хэрэгжих бүхий л хугацаанд түүнээс

орж ирэх мөнгөн урсгалыг тооцоолохын тулд

инфляцийг зөв тооцоолсон эсэхэдээ итгэлтэй

байх ѐстой. Ийм прогноз хийхэд хэрэглэгддэг 2

арга байдаг.

(1) нэрлэсэн мөнгөний урсгалыг хямдруулахдаа

нэрлэсэн капиталын өртөгийг хэрэглэх.

(2) бодит мөнгөний урсгалыг хямдруулахдаа

бодит капиталын өртөгийг хэрэглэх.


Documents

-Ñ+¬-Ç+¬-+-¦+¬ -+-Ç-â-â-+-¦-+-é-ï-+ -é+¬-ü-+-+-¦-+ -ê-+-+-¦-+-+-¦-ì-ì