wadowice.pl file · Web view6.4.Rynek pracy i bezrobocie.19. 6.5.Ubóstwo.21. 6.6.Bezdomność.23. 6.7.Problemy osób niepełnosprawnych i starszych.24. 6.8.Zagrożenia współczesnej

Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr …………

Rady Miejskiej w Wadowicachz dnia ……roku

ProjektStrategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice na

lata 2016-2022

opracowana przezMiejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wadowicach

Wadowice, 2016 rok

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice na lata 2016-2022

SPIS STREŚCI

1.”AB INITIO…”- CZYLI ISTOTA I ZNACZENIE STRATEGII DLA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE WADOWICE. 3

2. PODSTAWA FORMALNA TWORZENIA STRATEGII. 4

3. ZASADY PRACY NAD STRATEGIĄ I ROLA ZESPOŁU ZADANIOWEGO. 6

4. „O STATYSTYCE SŁÓW KILKA…”- CZYLI STRUKTURA DEMOGRAFICZNA I PODSTAWOWE DANE O MIESZKAŃCACH GMINY 9

4.1. Struktura demograficzna mieszkańców Gminy Wadowice. 9

5. PROBLEMY SPOŁECZNE GMINY WADOWICE OCZAMI JEJ MIESZKAŃCÓW- CZYLI ROLA PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ W DEFINIOWANIU PROBLEMÓW I KSZTAŁTOWANIU STRATEGII.

6. DIAGNOZA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW ORAZ ISTNIEJĄCYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE WADOWICE. 12

6.1.Kapitał intelektualny mieszkańców. 12

6.2. Ochrona zdrowia. 15

6.3. Kultura, sport i rekreacja. 17

6.4. Rynek pracy i bezrobocie. 19

6.5. Ubóstwo. 21

6.6. Bezdomność. 23

6.7. Problemy osób niepełnosprawnych i starszych. 24

6.8. Zagrożenia współczesnej rodziny. 26

6.9. Uzależnienia od substancji psychoaktywnych. 31

6.10. Bezpieczeństwo i porządek publiczny. 32

7. „Mocna strona, słaba strona, szansa czy też zagrożenie?” - czyli ANALIZA SWOT POSZCZEGÓLNYCH OBSZARÓW SPOŁECZNYCH. 34

1


8. ZAŁOŻENIA STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY WADOWICE NA LATA 2016-2022. 41

9. „PRO PUBLICO BONO”- CZYLI REALIZACJA STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE WADOWICE NA LATA 2016-2022 DLA DOBRA OGÓŁU SPOŁECZEŃSTWA 52

9. „REAGUJEMY, Oceniamy, ulepszamy…”- MONITORING I EWALUACJA STRATEGII. .

10. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 53

BIBLIOGRAFIA. 58

2

1.„Ab initio….”- czyli istota i znaczenie Strategii dla rozwiązywania problemów społecznych w gminie Wadowice.

Polityka społeczna, według Kurzynowskiego to działalność państwa, samorządów

i organizacji pozarządowych zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków pracy

i bytu ludności, prorozwojowych struktur społecznych oraz stosunków społecznych

opartych na równości i sprawiedliwości społecznej, sprzyjających zaspokajaniu potrzeb

społecznych na dostępnym poziomie.1 Przytoczona definicja zawiera aż trzy istotne dla

polityki społecznej cele: dbałość o warunki bytu, prorozwojowe struktury i stosunki

społeczne. Podmiotem odpowiedzialnym za kształtowanie i realizowanie polityki

społecznej jest państwo, samorządy oraz organizacje pozarządowe. Jakość relacji oraz

stopień współpracy między poziomem ogólnokrajowym, regionalnym oraz lokalnym

decyduje o skuteczności polityki społecznej. Gmina, jako podstawowy element struktury

samorządowej, powinna być szczególnie zaangażowana w rozwiązywanie problemów

społecznych. Niestety, występuje często znaczna dysproporcja pomiędzy skalą

problemów, potrzebą otrzymania pomocy, a dostępnymi w gminie instrumentami

wsparcia. Należy podejmować stosowne działania w celu zrównoważenia tych

dysproporcji. Potrzeba utworzenia dokumentu pozwalającego usystematyzować

problematyczne kwestie i wskazać priorytety działań wynika ze świadomości, że

niemożliwe jest niezwłoczne rozwiązanie wszystkich problemów. Jest to proces

długofalowy, wymagający strategicznego podejścia opierającego się na diagnozie

obszarów problemowych. Zatem opracowanie strategii rozwiązywania problemów

społecznych jest wyrazem zaangażowania Gminy Wadowice w przeciwdziałanie

niekorzystnym zjawiskom występującym w środowisku lokalnym. Należy pamiętać, iż

dobrem nadrzędnym strategii rozwiązywania problemów społecznych jest człowiek -

jego potrzeby zarówno w kontekście indywidualnym, jak i społecznym. Strategia jest

dokumentem opisującym, analizującym i wartościującym zjawiska w tym obszarze

rzeczywistości, od którego zależy stworzenie wizji godnego życia zarówno jednostki, jak

też grupy społecznej jako całości; w praktyce stanowi skuteczny instrument realizacji

przyjętych założeń dla osiągnięcia stanu określonego w wizji. Opracowanie strategii jest

również warunkiem pozyskiwania zewnętrznych środków finansowych na realizację

1 Kurzynowski A. (2001) Polityka społeczna- podstawowe pojęcia i zakres. W: Kurzynowski A. (red.), Polityka społeczna. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, s. 11.


projektów dotyczących sfery społecznej zarówno z budżetu państwa, jak też funduszy

Unii.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice powstała

na mocy art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, bowiem to

właśnie Ustawa o pomocy społecznej nakłada na gminę obowiązek „opracowania

i realizacji Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych ze szczególnym

uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania

problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup

szczególnego ryzyka”.

Głównym zadaniem strategii będzie wyrównanie szans społecznych

mieszkańców Gminy Wadowice, dzięki efektywnej współpracy wszystkich partnerów

działających w obszarze polityki społecznej (koordynacja podejmowanych działań),

monitoring problemów społecznych oraz poziomu ich niwelowania , a także - ewaluacja

oraz skuteczne i efektywne reagowanie na zmieniającą się sytuację społeczną.

2.Podstawa formalna tworzenia Strategii.

Priorytetowe kierunki zawarte w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych

Gminy Wadowice oraz planowane w ich ramach przedsięwzięcia są zgodne z kierunkami

polityk w sferze społecznej zawartymi w dokumentach strategicznych formułowanych

i realizowanych na poziomie Unii Europejskiej, na poziomie Kraju, na poziomie

Regionalnym oraz Lokalnym. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie

Wadowice nawiązuje i korzysta z rozwiązań krajowych aktów prawnych, takich jak:

1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

2. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym .

3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego .

4. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

5. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych .

6. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

4


7. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym.

8. Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

9. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych.

10. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

11. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.

12. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych.

13. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

14. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych.

15. Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych.

16. Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

5


3.Zasady pracy nad Strategią i rola „Zespołu zadaniowego” .

W celu opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie

Wadowice, zaangażowane zostały instytucje oraz organizacje pożytku publicznego działające,

wspierające oraz bezpośrednio realizujące zadania z zakresu pomocy społecznej. Burmistrz

Wadowic Zarządzeniem NR 0050.191.2015.MOPS z dnia 31 lipca 2015 roku powołał Zespół

zadaniowy ds. opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy

Wadowice na lata 2016-2022, w następującym składzie:

1)Pani Ewa Całus- Zastępca Burmistrza Wadowic- Przewodnicząca Zespołu,

2) Pani Małgorzata Chowaniec- Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Wadowicach- Członek Zespołu,

3) Pan Marek Ciepły- Prezes Wadowickiego Stowarzyszenia Integracji SpołecznejKlub Abstynentów „VICTORIA” - Członek Zespołu,

4) Pan Dawid Droździkowski – Pełnomocnik Burmistrza ds. Realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii- Członek Zespołu,

5) Pani Jadwiga Grygiel- Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Wadowice- Członek Zespołu,

6) Pani Halina Kołaczyk- Prezes Zarządu Powiatowego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Wadowicach- Członek Zespołu,

7) Pani Dorota Oboza- Prezes Stowarzyszenia AGRADO- Członek Zespołu,

8) Pani Krystyna Pawłowska – Członek Oddziału Miejskiego Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów - Członek Zespołu,

9) Pan Zbigniew Przybek- Przedstawiciel KPP w Wadowicach- Członek Zespołu,

10) Pani Halina Stuglik – Kierownik ZOPO w Wadowicach- Członek Zespołu,

11) Pani Ludwika Tkacz- Radna Rady Miejskiej w Wadowicach - Członek Zespołu,

12) Pani Cecylia Wojtyła - Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

w Wadowicach – Członek Zespołu,

6


13) Pani Karolina Buchholz-Martyniak – Podinspektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wadowicach - Członek Zespołu.

Zespół jest organem inicjatywnym, konsultacyjnym i opiniodawczym Burmistrza

Wadowic. Do zadań Zespołu należało podejmowanie wszelkich działań wspierających

merytorycznie i organizacyjnie proces opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów

Społecznych Gminy Wadowice na lata 2016-2022, w szczególności: zbieranie i udostępnianie

danych niezbędnych do diagnozy społecznej Gminy, konsultowanie i opiniowanie materiałów

powstających w toku opracowania Strategii, organizacja i udział w warsztatach planowania

strategicznego, a także promocja procesu opracowania Strategii wśród mieszkańców.

Praca w Zespole to zajęcie społeczne, za które nie przysługuje odrębne

wynagrodzenie, dieta ani zwrot kosztów podróży. W pracach zespołu zadaniowego mogły

uczestniczyć także inne osoby- jako organ doradczy, które wyraziły taką wolę - na zasadach

i za zgodą Burmistrza Wadowic. Obsługę administracyjną prac Zespołu zapewniał Miejski

Ośrodek Pomocy Społecznej w Wadowicach.

Diagnoza problemów społecznych w Gminie Wadowice została opracowana na

podstawie danych będących w dyspozycji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

w Wadowicach, Urzędu Miejskiego w Wadowicach, danych Głównego Urzędu

Statystycznego, Powiatowego Urzędu Pracy w Wadowicach, Komendy Powiatowej Policji

w Wadowicach oraz innych instytucji i organizacji pożytku publicznego współpracujących

z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Wadowicach, a także na podstawie

anonimowej ankiety przeprowadzonej wśród 138 mieszkańców gminy Wadowice.

7


METODOLOGIA OPRACOWANIA DOKUMENTU

RAMY PRAWNE I WARTOŚCI PRZYJĘTE

DOKUMENTY

OGÓLNOKRAJOWE

STRATEGIA WOJEWÓDZKA

PROGRAMY GMINNE

ANALIZA DOKUMENTÓW I ICH WPŁYWU NA LOKALNĄ SPOŁECZNOŚĆ

ŹRÓDŁA ZASTANE

- Dane statystyczne ( GUS)

- Dane Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

-Dane Powiatowego Urzędu Pracy,

- Dane Policji,

-Dane PCPR w Wadowicach,

- Dane organizacji pozarządowych,

- Inne dane

ŹRÓDŁA WYWOŁANE

- Analiza SWOT

- Ankieta

ANALIZA ZASOBÓW

- Instytucje państwowe

- Instytucje samorządowe

- NGO

8


MISJA

CELE STRATEGICZNE

CELE SZCZEGÓŁOWE,KIERUNKI DZIAŁAŃ , PROGRAMY , PROJEKTY

Zgodnie z zasadą partnerstwa i partycypacji Strategia powstała przy

współudziale partnerów społecznych, do których zwrócono się z prośbą o zgłoszenie

własnych uwag, wniosków i propozycji do projektu strategii. Przedmiotowy projekt

został również umieszczony na stronie internetowej Miejskiego Ośrodka Pomocy

Społecznej w Wadowicach tak, aby każdy zainteresowany mógł się z nim zapoznać.

4. „O statystyce słów kilka…” – czyli struktura demograficzna i podstawowe dane o mieszkańcach Gminy.

4.1. Struktura demograficzna mieszkańców Gminy Wadowice.

Sytuacja demograficzna jest umiarkowanie korzystna w gminie Wadowice. Liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym przeważa liczbę mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym oraz poprodukcyjnym. Jednak ludność gminy starzeje się, co w połączeniu z emigracją osób młodych, może przyczynić się do trudnej sytuacji demograficznej w gminie.

9


Ludność Miasta

Wadowice

Ludność wsi

Gminy Wadowice

Ludność Gminy Wadowice

ogółem

2014 19254 18918 38 172

2013 19309 18804 38 118

2012 19356 18712 38 068

Struktura ludności w podziale na wiek i płeć stanowi podstawę większości analiz

demograficznych, gdyż determinuje skalę i rodzaj potrzeb społecznych. W latach

2012-2014 można zauważyć stopniowy wzrost liczby ludności z 38 068 mieszkańców

w 2012 roku do 38 118 mieszkańców w 2013 roku . W 2014 roku gminę Wadowice

zamieszkiwało 38 172 mieszkańców ogółem, w tym 18 480 mężczyzn oraz 19 692

kobiet.

Sytuacja demograficzna w gminie Wadowice jest umiarkowanie korzystna.

Najbardziej liczną grupą nadal jest ludność w wieku produkcyjnym. Mieszkańcy gminy

Wadowice stanowią starzejącą się populację demograficzną, stopniowo maleje liczba

osób do 18 roku życia, natomiast wzrasta liczba osób po 61/66 roku życia.

10


2012

2013

2014

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000

6124

6083

6082

25299

25189

25007

6645

6846

7083

Przedprodukcyjny 0-14 lat Produkcyjny Poprodukcyjny 61/66 lat i więcej

Ryc.1. Liczba ludności gminy Wadowice w latach 2012-2014 według kategorii wieku. Opracowanie własne na podstawie danych GUS. Bank Danych Lokalnych.

Niekorzystne zmiany w strukturze demograficznej ludności gminy Wadowice

przyczynią się do coraz większego obciążenia osób w wieku produkcyjnym, które będą

musiały utrzymywać powiększającą się stale liczbę osób w wieku nieprodukcyjnym,

w szczególności osób w wieku poprodukcyjnym. Jednym z przydatnych wskaźników

demograficznych jest wskaźnik obciążenia demograficznego, przedstawiający ludność

w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym. Wartość tego

wskaźnika zwiększa się stopniowo od 2012 roku (58,8 osób w wieku nieprodukcyjnym

na 100 osób w wieku produkcyjnym), w 2013 roku (59,6 osób w wieku

nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym), aby w 2014 osiągnąć wartość

60,5 osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym. Starzenie się

społeczeństwa wraz ze zmniejszającym się przyrostem naturalnym przyczynia się do

powstania problemów: ekonomicznego, finansowego oraz społecznego. Ten

niekorzystny trend demograficzny zachodzi w skali ogólnokrajowej, pojawiające się

natomiast problemy społeczne powinny być rozwiązywane lokalnie.

11


Prognozy demograficzne do roku 2035 przewidują, że współczynnik obciążenia

demograficznego (liczby osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku

produkcyjnym) będzie wzrastał w ciągu najbliższych kilkunastu lat. Z każdym rokiem

nie tylko ubywać będzie osób młodych, ale również będzie coraz mniej osób aktywnych

zawodowo, na których spoczywać będzie obowiązek wypracowania środków

finansowych dla osób w wieku poprodukcyjnym.

5. Problemy społeczne gminy Wadowice oczami jej mieszkańców- czyli

rola partycypacji społecznej w definiowaniu problemów

i kształtowaniu Strategii.

Bardzo ważnym elementem polityki gminy Wadowice jest partycypacja społeczna.

Chcieliśmy, aby to mieszkańcy Gminy mogli definiować problemy, a także wskazywać

priorytety działań w zakresie rozwiązywania problemów społecznych. W celu umożliwienia

jak największemu gronu mieszkańców wypowiedzenia się na temat problemów, jakie

dotykają społeczeństwo, przeprowadzona została anonimowa ankieta.

6. Diagnoza warunków życia mieszkańców oraz istniejących problemów społecznych w gminie Wadowice.

6.1.Kapitał intelektualny mieszkańców.

Istotnymi problemami występującymi w gminie jest odpływ do innych miast młodych wykształconych mieszkańców oraz stosunkowo niski kapitał społeczny mieszkańców. Z pewnością te dwie kwestie wymagają uwagi ze strony władz lokalnych.

Rozwój współczesnej gospodarki w coraz większym stopniu opiera się na wiedzy.

Znaczenia nabierają takie cechy, jak gotowość do planowania, uczenia się, otwarcie się

na globalną konkurencję. Raport diagnozujący Kapitał Intelektualny Polski przedstawia

12


definicję kapitału intelektualnego dla całego kraju oraz wyróżnia cztery istotne jego

komponenty.2

Kapitał Intelektualny definiowany w tym raporcie, to: „ogół niematerialnych

aktywów ludzi, przedsiębiorstw, społeczności, regionów i instytucji, które

odpowiednio wykorzystane mogą być źródłem obecnego i przyszłego dobrostanu

kraju” i składa się z czterech komponentów: kapitału ludzkiego, kapitału strukturalnego

kapitału społecznego oraz kapitału relacyjnego.3 Kapitał intelektualny Polski nadal dzieli

istotny dystans w stosunku do najbardziej rozwiniętych państw w Europie. Poniżej

przedstawiona została diagnoza kapitału intelektualnego dla Gminy Wadowice ,

uwzględniające wyróżnione cztery komponenty.

Kapitał ludzki to potencjał zgromadzony we wszystkich mieszkańcach, ich

wykształceniu, doświadczeniach życiowych, umiejętnościach i postawach, który

odpowiednio wykorzystany, może służyć poprawie społecznego dobrobytu

mieszkańców.4

Wykształcenie mieszkańców powiatu wadowickiego w 2011 roku było lepsze niż wykształcenie wszystkich Polaków. Problemem natomiast staje się emigracja, do innych miast w Polsce, młodych osób z wyższym wykształceniem.

Poziom wykształcenia mieszkańców Polski badany był podczas Narodowego Spisu

Powszechnego Ludności i Mieszkań w roku 2011. Na terenie powiatu wadowickiego badaniem

objęte zostały 134862 osoby w wieku powyżej 13 lat. Wyniki tych badań wskazują, że

mieszkańcy powiatu są dobrze wykształceni, .Największa grupa mieszkańców powiatu posiada

wykształcenie zasadnicze zawodowe (43 266). Niewiele mniejsza rzesza obywateli powiatu

posiada wykształcenie średnie policealne (38 216 ), 7300 mieszkańców powiatu ukończyło

gimnazjum, 25 457 mieszkańców powiatu ukończyło szkołę podstawową, zaś 1280 nie

ukończyło szkoły podstawowej i pozostaje bez wykształcenia szkolnego. Dyplomem uczelni

wyższej może pochwalić się 15 107 obywateli powiatu wadowickiego , co jest wartością niższą

2 Raport o Kapitale Intelektualnym Polski (2008). Przygotowany przez Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów pod kierownictwem Pawła Bochniarza).

3 Ibidem., s. 6.

4 Ibidem., s. 6.13


w konfrontacji z wartością regionu małopolskiego , która jest wysoka dzięki wykształconym

obywatelom Krakowa.

Dane dotyczące wykształcenia mieszkańców pochodzą z Narodowego Spisu

Powszechnego, który przeprowadzony został w 2011 roku. Od tego czasu wzrosła

dostępność szkolnictwa oraz liczba osób, które decydują się zdobywać coraz wyższe

wykształcenie, dlatego też można przypuszczać, że w chwili obecnej wykształcenie

mieszkańców będzie bardziej korzystne od wskaźników prezentowanych .

Kapitał strukturalny przejawia się w namacalnych elementach infrastruktury

systemu edukacji i innowacji, w liczbie i ofercie edukacyjnej placówek oświatowych,

naukowych, badawczych, infrastrukturze teleinformatycznej oraz własności

intelektualnej.5

Na terenie gminy Wadowice funkcjonuje wiele placówek oświatowych oferujących kształcenie na każdym etapie edukacji. Bogata oferta edukacyjna jest w dużym stopniu dopasowana do lokalnych potrzeb. Pozytywną informacją jest zwiększający się dostęp uczniów do Internetu w szkołach.

Na terenie gminy znajdują się liczne placówki oświatowe, które zapewniają

dzieciom i młodzieży, a także dorosłym możliwość kształcenia się na wszystkich etapach

rozwoju. Zapewnienie możliwości kształcenia w szkołach podstawowych i gimnazjach jest

zadaniem samorządu gminnego. W wielu wypadkach od gminy zależy także stworzenie

korzystnego klimatu dla rozwoju szkolnictwa ponadgimnazjalnego na jej obszarze, czyli

ułatwienie dostępności dalszej i hierarchicznie wyższej edukacji dla mieszkańców. Tradycje

oświaty i rozwój cywilizacyjny miasta i okolicy wykształciły dobrą i gęstą sieć placówek

edukacyjnych nie tylko szczebla podstawowego, ale także średniego. Zabezpieczone są warunki

do opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym, a także warunki do nauki w szkołach

podstawowych i gimnazjach. W Gminie Wadowice funkcjonuje 7 przedszkoli publicznych oraz

5 niepublicznych , 12 szkół podstawowych publicznych oraz 4 prowadzone przez stowarzyszenia,

8 gimnazjów publicznych oraz 3 prowadzone przez stowarzyszenia.

5 Ibidem, s. 6.14


Dalszą naukę proponują podlegające władzom powiatowym, a zlokalizowanych na terenie

gminy Wadowice pięć zespołów szkół ponadgimnazjalnych. Szkoły te dysponują ofertą

o różnorako zestawionych profilach kształcenia i zapewniają edukację nie tylko dla uczniów

z terenu gminy Wadowice, ale całego powiatu, a nawet spoza jego obszaru. W strukturach

wymienionych zespołów działają między innymi: trzyletnie licea ogólnokształcące, trzyletnie

licea profilowane, czteroletnie technika, dwu i trzyletnie szkoły zawodowe. Absolwenci liceów

mogą podjąć naukę w szkołach policealnych (zdobycie zawodu), a absolwenci zasadniczych szkół

zawodowych w liceach uzupełniających czy technikach, po których ukończeniu mogą zdać

maturę.

Kapitał społeczny to potencjał zgromadzony we wszystkich mieszkańcach,

wyrażający się w postaci obowiązujących norm postępowania, zaufania, zaangażowania.

Współpraca oraz wymiana wiedzy przyczyniają się do wzrostu dobrostanu

mieszkańców.6

Kapitał relacyjny to potencjał związany z wizerunkiem gminy na zewnątrz,

poziomem integracji z globalną gospodarką, atrakcyjnością gminy dla inwestorów,

partnerów handlowych, turystów.7

Gmina Wadowice dzięki realizowanej strategii promocji, poprawia i umacnia swój wizerunek ośrodka turystycznego, ale również gospodarczego i kulturalnego w regionie.

Ze względu na osobę Jana Pawła II oraz niezwykłą atrakcyjność turystyczną miasta,

przyciągają do Wadowic rzesze turystów pragnących przejść szlakiem dzieciństwa i młodości

Ojca Świętego. To dzięki osobie Papieża, Wadowice pozostają na ustach całego świata

i przesądzają o szczególnym charakterze całej okolicy. Duża ilość szlaków turystycznych,

rozwinięta infrastruktura miasta, rozwinięta baza gastronomiczna oraz noclegowa gminy

Wadowice sprawiają, że coraz więcej turystów z Polski, jak również z zagranicy docenia

również turystyczne walory naszej Gminy.

6.2.Ochrona zdrowia.

6 Ibidem., s. 6.

7 Ibidem., s. 6.15


Na terenie Gminy Wadowice działają placówki medyczne, oferujące zróżnicowaną ofertę świadczeń. Z otrzymanych od respondentów ankiet, mieszkańcy wskazują na słabą dostępność do usług medycznych. Starzenie się mieszkańców w przyszłości będzie wyzwaniem dla infrastruktury zdrowotnej istniejącej w gminie.

W zakresie podstawowej opieki medycznej całodobową pomoc dla mieszkańców

i leczenie ambulatoryjne świadczą prywatne spółki medyczne i gabinety lekarskie . W 2013

roku w Gminie Wadowice funkcjonowało 17 aptek i 1 punkt apteczny, zaś w 2014 roku

funkcjonowało 18 aptek i 1 punkt apteczny .W zakresie leczenia specjalistycznego opiekę

zapewniają Powiatowa Przychodnia Specjalistyczna w Wadowicach, a także poradnie

specjalistyczne w Krakowie oraz innych ośrodkach. W PPS funkcjonuje kilkanaście poradni,

obsługujących mieszkańców Gminy Wadowice oraz powiatu. Są to poradnie: Chirurgii

Ogólnej, Chorób Zakaźnych i Hepatologii, Onkologiczna, Chorób Płuc i Gruźlicy, Chorób

Naczyń, Dermatologiczna, Diabetologiczna, Endokrynologiczna, Poradnia dla Kobiet,

Kardiologiczna, Laryngologiczna, Leczenia Uzależnień , Medycyny Pracy, Neurologiczna,

Okulistyczna , Gabinet Leczenia Zeza, Ortopedyczna, Rehabilitacyjna, Reumatologiczna, Dla

dzieci z ryzyka Okołoporodowego, Geriatryczna, Psychologiczna, Urologiczna, Zdrowia

Psychicznego oraz sześć poradni konsultacyjnych: Konsultacyjna poradnia dziecięca,

Konsultacyjna poradnia dla kobiet, Konsultacyjna poradnia chirurgiczna, Konsultacyjna

poradnia Chorób Wewnętrznych przy oddziale Wewnętrznym I, Konsultacyjna Poradnia

Chorób Wewnętrznych przy Oddziale Wewnętrznym II, Konsultacyjna Poradnia Oddziału

Chirurgii Urazowej.

Istnieją także pracownie: Spirometrii, Endoskopii , Audiometrii, Kinezyterapii

i fizykoterapii , Elektrokardiografii, Ultrasonografii, Rentgenologiczna z aparatem do

mammografii oraz Gabinet Zabiegowy, Pracownia Tomografii Komputerowej i Centralne

Laboratorium z pracownią analityki ogólnej, hematologii, chemii klinicznej , cytologii,

mikrobiologii, serologii grup krwi, serologii, serologii i kiły, Bank Krwi. Szpital Powiatowy

im. Jana Pawła II zlokalizowany jest w dwóch kompleksach budynków u podnóża Karmelu,

po obu stronach ul. Karmelickiej i zapewnia opiekę nie tylko dla mieszkańców gminy, ale

całego powiatu .W Szpitalu funkcjonuje trzynaście oddziałów: Oddział Wewnętrzny I,

Oddział Wewnętrzny II, Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Oddział

Dziecięcy ,Oddział Chirurgii, Pododdział Chirurgii Urazowej, Oddział Geriatryczny, Oddział

Ginekologiczno-Położniczy, Oddział Noworodkowy, Oddział Obserwacyjno-Zakaźny, 16


Szpitalny Oddział Ratunkowy z Centralną Izbą Przyjęć, Izba Przyjęć Ginekologiczno-

Położnicza, Izba Przyjęć Oddziału Obserwacyjno-Zakaźnego.

Świadczenia zdrowotne w zakresie ratownictwa medycznego realizowane są przez

zespoły wyjazdowe Działu Pomocy Doraźnej stacjonujące w Wadowicach, Kalwarii

oraz Andrychowie. Obecnie ZZOZ w Wadowicach ma 5 zespołów ratownictwa medycznego.

W Wadowicach stacjonują też 2 zespoły, jeden „S” czyli specjalistyczny, drugi podstawowy

„P”. Zespoły te świadczą usługi bezpłatnie w ramach kontraktu z NFZ.

W celu zapobiegania najczęściej występującym chorobom wśród społeczeństwa

Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje profilaktyczne programy zdrowotne (profilaktyka raka

szyjki macicy, raka piersi,). W Wadowicach realizowane są różne profilaktyczne programy

zdrowotne, jednakże z uwagi na niską świadomość zdrowotną Polaków, ograniczenia

dotyczące uczestnictwa w programie, pomimo promocji podejmowanych działań, procent

osób, które zostają objęte programem jest niski.

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Wadowicach wraz z innymi

instytucjami działającymi na terenie gminy realizuje ogólnopolskie programy edukacyjne,

programy wojewódzkie oraz kampanie informacyjne.

Również Gmina Wadowice, poprzez prowadzenie programów profilaktycznych, jak

na przykład „ Zdrowe Wadowice”, przyczynia się do zwiększania dostępu do usług

medycznych. Problem dostępu do usług medycznych oraz profilaktyka zdrowia jest

ogromnym problemem dla gminy. Koniecznym jest pozyskiwanie funduszy zewnętrznych

przez Gminę w celu niwelowania skutków ułomności systemowych uwarunkowań służby

zdrowia.

6.3. Kultura, sport i rekreacja.

Mieszkańcy gminy oraz turyści mogą korzystać z poprawiającej się, bogatej oferty wydarzeń kulturalnych oraz rozwiniętej infrastruktury sportowej. Na terenie Gminy Wadowice działa wiele organizacji społecznych, stowarzyszeń, instytucji kulturalnych oraz klubów sportowych.

Gmina Wadowice, oprócz zabytków, oferuje turystom bogatą ofertę imprez 17


kulturalnych, które w głównej mierze realizuje Wadowickie Centrum Kultury wraz

z Urzędem Miejskim , współpracując z przedszkolami, szkołami, organizacjami społecznymi,

stowarzyszeniami, oraz instytucjami artystycznymi.

W Gminie Wadowice działa dużo klubów sportowych . Obok sekcji piłki nożnej,

działających w większości klubów, sukcesy odnoszą również drużyny piłki koszykowej,

siatkowej, zawodnicy tenisa stołowego, karatecy oraz łucznicy, pływacy.

W Wadowicach organizowane są liczne imprezy sportowe i rekreacyjne o zasięgu ogólnopolskim,

a nawet międzynarodowym. Każdego roku uczestniczą w nich tysiące miłośników sportu i ruchu

na świeżym powietrzu. Od kilku lat miasto gości uczestników np. Biegu Solidarności,

kilkakrotnie było miejscem startu lub mety etapów kolarskiego Wyścigu Solidarności

i Olimpijczyków. Turystycznymi szlakami Beskidu Małego opiekują się członkowie miejscowego

Oddziału PTTK Ziemia Wadowicka, którego tradycje sięgają okresu międzywojennego.

Organizacja ta ma znaczący dorobek w zakresie turystyki kwalifikowanej, zwłaszcza turystyki

górskiej i znakowania szlaków w Beskidach. Obecnie wadowicki PTTK jest współorganizatorem

Zlotu Szlakami Jana Pawła II. Do swoich dawnych tradycji sportowych nawiązuje także

reaktywowane w 1990 roku Towarzystwo Gimnastyczne Sokół, będące organizatorem wielu

zawodów sportowych, ale także imprez o charakterze patriotycznym. Sokół organizuje m.in. od

kilku lat w listopadzie doroczny Bieg Niepodległości z okazji rocznicy odzyskania niepodległości

przez Polskę w 1918 r.

Dumą mieszkańców Gminy Wadowice jest pełnowymiarowa Kryta Pływalnia Delfin,

która została nagrodzona jako jeden z najlepiej zaprojektowanych i wykonanych obiektów tego

typu w kraju w 2002 r. Obiekt posiada homologację Polskiego Związku Pływackiego z prawem

organizacji zawodów regionalnych i innej rangi w porozumieniu z PZP. Ponadto do turystycznej

infrastruktury towarzyszącej w gminie zaliczyć należy: stadion sportowy 650-lecia Wadowic na

dawnych Błoniach Miejskich, korty tenisowe, klub jeździecki oraz trzy stajnie prywatne

w okolicy Wadowic .Gmina posiada rozwiniętą infrastrukturę sportowo-rekreacyjną, do

której można zaliczyć Stadion Sportowy, Krytą Pływalnie Delfin, Orlik, liczne boiska

wielofunkcyjne. W Wadowicach działa również wiele klubów i stowarzyszeń

sportowych, między innymi : Klub Karate „MAGAWASHI”, Wadowicki Klub Sportowy

„ SEIDO Karate”, KS „ AQUILA” Wadowice, LKS „AMATOR” Babica, LKS „ISKRA”

Klecza , LKS „ ŁYSA GÓRA” Zawadka, LKS „ OLIMPIA” Chocznia, LKS „ RELAKS”

Wysoka, LKS „ SKAWA” Jaroszowice, LKS „ZASKAWIANKA” Wadowice , MKS

„ SKAWA” Wadowice, PUKS „ KAROL” Wadowice, PTG „SOKÓŁ” Wadowice, Ognisko

18


TKKF „ Leskowiec”, Stowarzyszenie na Rzecz Upowszechniania Kultury Fizycznej i Sportu

„ALPS”, Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Hufca Ziemi Wadowickiej.

6.4. Rynek pracy i bezrobocie.

Problem bezrobocia jest poważnym problemem społecznym. Stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie wadowickim jest niższa od stopy bezrobocia rejestrowanego dla całego kraju, ale wyższa niż stopa bezrobocia rejestrowana dla województwa małopolskiego. Wśród zarejestrowanym bezrobotnych z terenu Gminy Wadowice, ponad połowa osób doświadczała bezrobocia od dłuższego czasu. Bezrobocie dotyka głównie ludzi młodych – do 25 roku życia oraz osób powyżej 50 roku życia.

Bezrobocie jest zjawiskiem trudnym do zmierzenia. Statystyki najczęściej

odnoszą się do skali bezrobocia rejestrowanego (jawnego), ujmując w ten sposób tylko

część osób pozostających bez pracy. Polskie bezrobocie ma w dużym stopniu charakter

bezrobocia długotrwałego. Bezrobotni długoterminowi, pozostający bez pracy dłużej niż

rok, stanowią większość wśród bezrobotnych. Grupa bezrobotnych krótkoterminowych

wykazuje się większą aktywnością na rynku pracy, częściej podejmuje prace dorywcze,

a także częściej rejestruje się w urzędach pracy, w celu znalezienia pracy, otrzymania

świadczeń zdrowotnych oraz przysługującego części z nich zasiłku. Wykazują się także

większą gotowością do podjęcia pracy. Bezrobotni pozostający bez pracy dłużej niż rok

utrzymują się dzięki wsparciu rodziny i świadczeń pomocy społecznej. Poważnym

skutkiem bezrobocia jest ubożenie rodziny, które często prowadzi do narastania

konfliktów i napięć między członkami rodziny oraz przyczynia się do powstawania

patologii społecznych. Brak perspektyw zatrudnienia, szczególnie w przypadku

bezrobotnych długoterminowych, powoduje degradację pozycji społecznej tych osób.

Długotrwałe bezrobocie często prowadzi do ubóstwa i marginalizacji społecznej.

Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach zanotował w grudniu 2012 roku 1881

osób bezrobotnych z terenu Gminy Wadowice, w tym 970 kobiet. Wśród

zarejestrowanych bezrobotnych, 490 osób uzyskało status bezrobotnego do 25 roku

życia, 804 osoby uzyskały status bezrobotnego długotrwale, 383 osoby przekroczyły

50 rok życia, 114 osób udokumentowało niepełnosprawność . Lepiej przedstawiała się

19


sytuacja w 2013 roku, gdy PUP na koniec roku zanotował 1775 osób bezrobotnych

z terenu Gminy Wadowice , w tym 920 kobiet. Wśród zarejestrowanych bezrobotnych,

443 osoby uzyskały status bezrobotnego do 25 roku życia, 901 osób uzyskało status

bezrobotnego długotrwale, 391 osoby przekroczyły 50 rok życia, 100 osób

udokumentowało niepełnosprawność. Znaczny spadek bezrobocia można było

zaobserwować w 2014 roku, kiedy to na koniec grudnia w ewidencji bezrobotnych

odnotowano 1466 osób bezrobotnych z terenu Gminy Wadowice , w tym 748 kobiet.

Wśród zarejestrowanych bezrobotnych, 308 osób uzyskało status bezrobotnego do 25

roku życia, 768 osób uzyskało status bezrobotnego długotrwale, 362 osoby

przekroczyły 50 rok życia, 103 osoby udokumentowały niepełnosprawność8.

W powiecie wadowickim stopa bezrobocia rejestrowanego według stanu na

koniec roku 2012 wynosiła 13,6% i była wyższa niż stopa bezrobocia rejestrowanego

dla całego kraju (13,4 %) oraz stopa bezrobocia rejestrowanego dla województwa

małopolskiego (11,4 %). W 2013 roku, wynosiła 13,3 % i była nieco niższa niż stopa

bezrobocia rejestrowanego dla całego kraju (13,4 %), jednak wyższa niż stopa

bezrobocia rejestrowanego dla województwa małopolskiego (11,5 %). W 2014 roku

obserwujemy znaczny spadek stopy bezrobocia w powiecie wadowickim ( 10,9 %),

która jest niższa niż stopa bezrobocia rejestrowanego dla całego kraju (11,4 %) , lecz

nieco wyższa aniżeli stopa bezrobocia rejestrowanego dla województwa małopolskiego

(9,7 %).9 Bezrobocie dotyka głównie ludzi młodych .

Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach organizuje zajęcia aktywizacyjne oraz

programy szkoleniowe dla osób bezrobotnych. Do form pomocy oferowanych przez

Powiatowy Urząd Pracy osobom bezrobotnym należy zaliczyć, między innymi, staże

i szkolenia, przygotowanie zawodowe dorosłych, prace interwencyjne i roboty

publiczne, prace społecznie użyteczne, udzielanie jednorazowych środków na podjęcie

działalności, gospodarczej, wyposażenie lub doposażenie stanowiska pracy, udzielanie

porad grupowych, organizacja zajęć aktywizacyjnych, grupowych informacji

zawodowych oraz organizowanie spotkań informacyjnych. Powiatowy Urząd Pracy

w Wadowicach realizuje ponadto różne programy, w tym Program aktywizacji

zawodowej .

8Sprawozdania MPiPS-Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach

9 Ibidem.20


6.5. Ubóstwo.

System pomocy społecznej w Gminie Wadowice oferuje kompleksową pomoc osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. W 2014 roku z pomocy Ośrodka korzystało 550 rodzin ( liczba osób w rodzinach: 1777) , w tym z powodu ubóstwa korzystały 262 rodziny. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej współpracuje z instytucjami, organizacjami pozarządowymi, instytucjami rynku pracy oraz służbami mundurowymi.

Osoby trwale ubogie cechuje poczucie bezradności, bezsilności oraz

zepchnięcia na margines. Z powodu podejmowania prac dorywczych i potrzeby

oszczędzania, takie osoby nie uczestniczą czynnie w życiu społecznym ani nie korzystają

z dóbr kulturowych. Ubóstwo można rozpatrywać z punktu widzenia jednostek i rodzin,

borykających się ze stałym brakiem środków finansowych. Staje się ono kwestią

społeczną, gdy natężenie i skala sytuacji charakteryzujących je wywiera destrukcyjny

wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy całego kraju.

Do grup szczególnie zagrożonych ubóstwem można zaliczyć rodziny, w których

członkowie utrzymują się z niezarobkowych źródeł, innych niż renta czy emerytura.

Utrwalanie się biedy powoduje zmianę stylu życia rodziny oraz przyczynia się do

powstania wielu niekorzystnych zjawisk, jak: zaniedbania w opiece i wychowaniu,

alkoholizm, przemoc w rodzinie, przestępczość.

Najczęstszymi powodami udzielania pomocy społecznej w 2014 roku były

długotrwała i ciężka choroba, ubóstwo, bezrobocie oraz niepełnosprawność.

Tab. Powody przyznawania pomocy społecznej w Wadowicach w latach 2012 - 2014.

Źródło danych: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wadowicach.

PRZESŁANKA- powód trudnej

sytuacji życiowej

Liczba rodzin

w 2012 r.

Liczba osób

w rodzinach

2012 r.

LiczbaRodzin 2013 r.

Liczba osób

w rodzinac

h2013 r.

Liczba rodzin w 2014

r.

Liczba osób

w rodzinac

h2014 r.

21


Ubóstwo 227 699 273 907 262 836Bezrobocie 233 850 276 1013 244 897Długotrwała lub ciężka choroba

278 832 290 902 296 835

Niepełnosprawność

206 613 235 711 232 683

Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego

115 513 127 582 135 589

Potrzeba ochrony macierzyństwa

55 358 66 404 111 686

Alkoholizm 94 268 98 300 78 223Bezdomność 16 16 11 11 14 14

Przemoc w rodzinie

25 95 29 120 21 101

Narkomania 0 0 0 0 1 1

Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej mogą liczyć na pomoc

Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, w tym w formie świadczeń pieniężnych (zasiłek

celowy, zasiłek okresowy, zasiłek stały, zasiłek celowy specjalny). Miejski Ośrodek

Pomocy Społecznej świadczy również pomoc rzeczową i finansową dla mieszkańców

Gminy Wadowice w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” oraz

pomoc o charakterze niepieniężnym, do której zaliczyć można pracę socjalną, opłacanie

składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, sprawienie pogrzebu, zapewnienie

schronienia, odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej, dożywianie dzieci, gorący

posiłek. Wszystkie osoby korzystające ze świadczeń pieniężnych objęte były pomocą

w formie pracy socjalnej

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje ponadto zadania zlecone gminie

z zakresu administracji rządowej, udzielając pomocy w formie świadczeń rodzinnych

(zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, jednorazowy zasiłek z tytułu

urodzenia dziecka, świadczenia pielęgnacyjne), a także przyznaje świadczenia

alimentacyjne i podejmuje działania wobec dłużników alimentacyjnych. 22


Warto pokreślić, że pracownicy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

współpracują z Powiatowym Urzędem Pracy, przekazując osobom bezrobotnym

informacje dotyczące możliwości skorzystania z poradnictwa zawodowego oraz szkoleń

organizowanych w PUP. Od 2008 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje

projekty miękkie z udziałem środków ze źródeł zewnętrznych.

6.6. Bezdomność.

Osoby bezdomne z terenu gminy mogą liczyć na wsparcie instytucji, zapewnienie posiłku, odzieży, a także zakwaterowanie w schronisku dla bezdomnych. Działania podejmowane na terenie gminy zaspokajają zapotrzebowanie istniejącego problemu bezdomności.

Bezdomność określa się jako względnie trwałą sytuację człowieka

nieposiadającego miejsca spełniającego warunki mieszkalne, w którym mógłby stale i bez

ograniczeń przebywać, ani aktualnej możliwości lub chęci uzyskania takiego miejsca.10

Kategoria bezdomnych jest efektem niewłaściwej realizacji mieszkalnictwa, będącego

funkcją socjalną państwa. Bezdomność może być również efektem dobrowolnie podjętej

decyzji o wyborze takiego stylu życia, występowania patologii w rodzinie, jak również

może być wynikiem eksmisji, stanowiącej jedną z częstszych przyczyn bezdomności.

Dzięki współpracy wielu instytucji oraz organizacji pożytku publicznego , osoby

bezdomne przebywające na terenie gminy mogą uzyskać kompleksową pomoc

i wsparcie. Przy współpracy z Kuchnią św. Brata Alberta przy Parafii Ofiarowania N.M.P.,

Stowarzyszeniem Bank Żywności Kraków, Polskim Komitetem Pomocy Społecznej

w Wadowicach, Zgromadzeniem SS. Albertynek Posługujących Ubogim, Domem

Samotnej Matki im. Emilii Wojtyłowej w Wadowicach, bezdomne osoby, będące

klientami Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej mają możliwość skorzystania

z ciepłego posiłku, suchego prowiantu, zaopatrywane są w niezbędną odzież, koce,

10 Piekut-Brodzka D. (2000). O bezdomnych i bezdomności, Warszawa, s. 42. Za: Głąbicka K. (2004) Polityka społeczna państwa polskiego u progu członkostwa w Unii Europejskiej. Radom: Instytut Technologii Eksploatacji., s. 178.

23


mogą skorzystać z łaźni, a także kierowane są do schronisk dla bezdomnych, a ich pobyt

w schronisku finansuje Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

6.7. Problemy osób niepełnosprawnych i starszych.

1. Wśród niepełnosprawnych mieszkańców, najwięcej osób posiada orzeczenie z powodu upośledzeń narządu ruchu oraz chorób układów oddechowego i krążenia. Osoby niepełnosprawne charakteryzują się niewielką aktywnością zawodową. Należy podkreślić, że wraz z wiekiem wzrasta liczba osób z orzeczoną niepełnosprawnością, co w kontekście niekorzystnych zmian demograficznych, może nasilić problemy osób niepełnosprawnych w przyszłości.

2. Starzenie się społeczeństwa staje się problemem powszechnym we współczesnym świecie. Rola i pozycja człowieka starego w nowoczesnym, zmodernizowanym społeczeństwie bardzo się zmieniła. Obecnie nie do końca można sprecyzować pojęcie –człowiek starszy. Wiek biologiczny nie zawsze jest tożsamy ze zmianami psychofizycznymi, dlatego przyjmujemy, że tym pojęciem będziemy określać ludzi w wieku poprodukcyjnym, czy emerytalnym. Trzeba pamiętać, że starzenie się jest procesem, dlatego nie powinien to być okres nagłego wycofania się z życia społecznego, kulturalnego i towarzyskiego, ponieważ może to spowodować osamotnienie i izolację. Mając na uwadze strukturę rodzin, które nie są w pełni wydolne w zaspakajaniu potrzeb swoich najstarszych członków, istnieje potrzeba zbudowania sprawnego systemu pomocy, który będzie uwzględniał najważniejsze potrzeby ludzi starszych.

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych uchwalona 1 sierpnia 1997 r. określa

niepełnosprawnego jako osobę, której obniżona sprawność funkcjonalna (sensoryczna,

fizyczna i/lub psychiczna) trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie

codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról właściwych dla płci i wieku, zgodnie z normami

prawnymi i zwyczajowymi.11

W Polsce liczba niepełnosprawnych wzrasta, co może wiązać się między innymi

ze starzeniem się społeczeństwa. Natężenie zjawiska niepełnosprawności nasila się

z wiekiem. Starzenie się społeczeństwa jest związane ze zmniejszaniem się odsetka

11 UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 1 sierpnia 1997 r - Karta Praw Osób Niepełnosprawnych . (M.P. z 13.08.1997, Nr 50, poz. 475).

24


nowonarodzonych oraz wydłużaniem przeciętnego trwania życia. Wśród osób

starszych, obok inwalidztwa, problemem jest również samotność, choroba, życie

w ubóstwie, poczucie braku przydatności. Do najczęstszych przyczyn

niepełnosprawności można zaliczyć choroby, wypadki, zatrucia i urazy. Często

niepełnosprawność jest wynikiem przewlekłej choroby. Należy zaznaczyć, że częstość

występowania chorób przewlekłych wzrasta wraz z wiekiem.

Na terenie Gminy Wadowice realizowany jest szereg zadań, których celem jest

między innymi rozszerzenie działań sprzyjających utrzymaniu zdrowia psychicznego,

przełamanie w środowisku lokalnym stereotypów dotyczących osób z zaburzeniami

psychicznymi oraz integracja tych osób.

Zasoby Gminy - Instytucje działające na terenie gminy, świadczące pomoc osobom

niepełnosprawnym i starszym:

Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Najświętszej

Rodziny z Nazaretu ,

Dom Pomocy Społecznej nr 1 przy ul. Parkowej 1 ,

Dom Pomocy Społecznej im. św. O.R .Kalinowskiego,

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wadowicach,

Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Wadowicach,

Powiatowy Urząd Pracy w Wadowicach,

Powiatowe Centrum Pomocy w Rodzinie w Wadowicach,

Poradnia Zdrowia Psychicznego w Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Wadowicach,

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wadowicach,

Stowarzyszenie im. Dra Edmunda Wojtyły w Wadowicach,

Zgromadzenie Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim,

Kuchnia Św. Brata Alberta,

Środowiskowy Dom Samopomocy w Wadowicach,

Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Dzieci Niepełnosprawnych „Dać Szansę”,

Fundacja Na Rzecz Osób Potrzebujących „ Zapałka”,

Koło Dzieci Niepełnosprawnych- Towarzystwo Przyjaciół Dzieci

Na terenie Gminy Wadowice istnieją ponadto organizacje pozarządowe, działające

w zakresie pomocy osobom z chorobami i zaburzeniami psychicznymi:25


Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii "Adiutare",

Stowarzyszenie Wspierania Osób Przewlekle Psychicznie Chorych i Niepełnosprawnych.

6.8. Zagrożenia współczesnej rodziny.

Na terenie Gminy Wadowice istnieją rodziny z problemami wychowawczymi oraz takie, w których występuje przemoc w rodzinie. W gminie realizowane są programy, których celem jest przeciwdziałanie tym zjawiskom, zaś instytucje współpracują ze sobą w tym zakresie.

Zgodnie z art.16 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka rodzina jest naturalną

podstawową komórką społeczną12, spełniającą wiele funkcji w społeczeństwie. Obecnie

zagrożeniem dla stabilizacji życia rodzinnego w Polsce są trudności na rynku pracy

i problemy finansowe. Bezrobocie głównych żywicieli rodziny, trwałe ubóstwo mogą

przyczynić się do wystąpienia szeregu niekorzystnych zjawisk, jak przemoc w rodzinie,

przestępczość, alkoholizm, niedożywienie dzieci, brak należytej opieki i działań

wychowawczych, choroby somatyczne i psychiczne.

Wśród osób korzystających z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

dużą grupę klientów stanowią rodziny przejawiające bezradność w sprawach

opiekuńczo-wychowawczych oraz prowadzenia gospodarstwa domowego. W Gminie

Wadowice realizowany jest Gminny Program Wspierania Rodziny, którego celem jest

promowanie wartości rodziny, wzmocnienie funkcji społeczno-wychowawczej rodzin

dysfunkcyjnych, zapewnienie dzieciom i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych

różnorodnych form pomocy, jak również zapewnienie dostępności poradnictwa

specjalistycznego.

Instytucje i organizacje realizujące zadania mieszczące się w zakresie wspierania

rodziny oraz inne pełniące funkcje wspierające, współpracujące w realizacji Gminnego

Programu Wspierania Rodziny w Gminie Wadowice:

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS)

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR)

Powiatowy Urząd Pracy (PUP)12 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka

26


Sąd – Kuratorzy

Dom Samotnej Matki

Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej

Komenda Powiatowa Policji (KPP)

Placówki oświatowe

Kościół i związki wyznaniowe

Wadowickie Centrum Kultury

Ognisko Pracy Pozaszkolnej

Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, organizacje pożytku publicznego, kluby

samopomocy i inne). Są to m.in.:

Stowarzyszenie „ OD-NOWA”

Centrum Wsparcia „Kolping- Praca”

TPD Koło Dzieci Niepełnosprawnych

Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Dzieci Niepełnosprawnych „Dać Szansę”

Fundacja Na Rzecz Osób Potrzebujących „ Zapałka”

Stowarzyszenie Wspierania Osób Przewlekle Psychicznie Chorych

i Niepełnosprawnych

Środowiskowe Ognisko Wychowawcze przy Towarzystwie Przyjaciół Dzieci

Wadowickie Stowarzyszenie Integracji Społecznej Klub Abstynentów "Victoria"

Wadowickie Towarzystwo Trzeźwościowe Klub Abstynenta "Oaza Spokoju"

Stowarzyszenie im. Doktora Edmunda Wojtyły w Wadowicach

Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Psychiatrii „ ADIUTARE”

Polski Czerwony Krzyż

Polski Komitet Pomocy Społecznej

Klub Karate „MAGAWASHI”,

Wadowicki Klub Sportowy „ SEIDO Karate”

KS „ AQUILA” Wadowice

LKS „AMATOR” Babica

LKS „ISKRA” Klecza

LKS „ ŁYSA GÓRA” Zawadka

LKS „ OLIMPIA” Chocznia

LKS „ RELAKS” Wysoka

27


LKS „ SKAWA” Jaroszowice,

LKS „ZASKAWIANKA” Wadowice

MKS „ SKAWA” Wadowice

PUKS „ KAROL” Wadowice

PTG „SOKÓŁ” Wadowice

Ognisko TKKF „ Leskowiec”

Stowarzyszenie na Rzecz Upowszechniania Kultury Fizycznej i Sportu „ALPS”

Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Hufca Ziemi Wadowickiej

Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Radoczy

Placówka Opiekuńczo – Wychowawcza w Radoczy

Świetlica dla Dzieci Im. Jana Pawła II

Świetlica Terapeutyczno-Integracyjna "Szansa"

Świetlica dla Dzieci Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu im. Jana

Pawła II

Kuchnia św. Brata Alberta przy Parafii Ofiarowania Najświętszej Marii Panny

w mieście Wadowice

Centrum Profilaktyki Społecznej

Gminna Komisja ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Zespół Interdyscyplinarny

W 2012 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wadowicach zatrudnił

asystenta rodziny, który pracował w 2012 roku z 9 rodzinami, w 2013 roku

z 19 rodzinami, zaś w 2014 roku z 18 rodzinami przeżywającymi trudności

wychowawcze , zagrożonymi umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, a także

rodzinami, których dzieci są objęte systemem pieczy zastępczej.

Na terenie Gminy Wadowice zdarzają się przypadki przemocy domowej.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wadowicach realizuje Gminny Program

Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy. Głównym celem

Programu jest zmniejszenie rozmiaru przemocy na terenie Gminy Wadowice. W latach 2012-

2014 podejmowane były na terenie Gminy działania informacyjne, profilaktyczne oraz

edukacyjne, takie jak: spotkania informujące i przybliżające procedurę Niebieskiej Karty,

wydruk ulotek i sukcesywne ich rozprowadzanie wśród mieszkańców Gminy, opublikowanie

28


3 artykułów w lokalnej prasie - przybliżających problematykę przemocy, zorganizowanie

konkursów plastycznych „ Stop Przemocy” oraz „ Szczęśliwe dzieciństwo”, prowadzenie

grupy wsparcia Dla Kobiet.

Zarządzeniem Burmistrza Wadowic z dnia 7 września 2011 roku został powołany

Zespół Interdyscyplinarny w skład którego wchodzi przedstawiciel KPP w Wadowicach,

Gminnej Komisji ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

w Wadowicach, kierownik Domu Samotnej Matki, przedstawiciel oświaty, służby zdrowia

oraz pracownicy socjalni MOPS. Zespół zbiera się nie rzadziej niż raz na 3 m-ce. W roku

2012 napłynęło 47 niebieskich kart. W siedzibie MOPS działa Punkt Informacji Wsparcia

i Pomocy Dla Osób Dotkniętych Przemocą. W punkcie tym dyżuruje pracownik socjalny,

psycholog oraz raz w miesiącu – dzielnicowy. W ramach podnoszenia kwalifikacji osób

pracujących z rodzinami doznającymi przemocy organizowane są szkolenia. W kwietniu 2012

odbyło się spotkanie z pedagogami ze szkół podstawowych i gimnazjalnych , na którym

została przybliżona procedura Niebieskiej Karty oraz przedstawiciel Policji przybliżył

problematykę przestępstw z udziałem nieletnich. W 2012 roku utworzona została również

Grupa Wsparcia dla kobiet ofiar przemocy. Terapię prowadził psycholog oraz na jednym ze

spotkań funkcjonariusz policji przybliżył uczestniczkom Grupy, formalne oraz praktyczne

uwarunkowania interwencji. W czasie, gdy matki brały udział w grupie opiekę nad dziećmi

sprawowali pracownicy socjalni organizując zajęcia rozwijające umiejętności i zdolności

dzieci poprze gry, zabawy, konkursy. Zajęcia te odbywały się w pokoju MOPS, w którym

znajdują się zabawki, gry dla dzieci. W lipcu na zakończenie zorganizowane zostało rodzinne

wyjście do Parku Miniatur – w ramach propagowania pozytywnych form spędzania wolnego

czasu.

W roku 2013 wpłynęło do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego

81 Niebieskich Kart ( 3 karty zostały założone przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej

w Radoczy, 3 przez pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

w Wadowicach, pozostałe 75 przez Komendę Powiatową Policji w Wadowicach),zaś w roku

2014 wpłynęło do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego 70 Niebieskich Kart

( 3 karty zostały założone przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Radoczy, 4 przez

pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wadowicach, 1 przez

Oświatę, zaś pozostałe 62 przez Komendę Powiatową Policji w Wadowicach) . Do każdej

założonej Niebieskiej Karty w rodzinie została powołana grupa robocza ( koordynatorem

29


grupy roboczej jest pracownik socjalny z terenu). Na bieżąco były prowadzone działania

informacyjno - edukacyjne wśród mieszkańców gminy Wadowice. Rozpowszechniane były

ulotki dotyczące przemocy, instytucji gdzie można uzyskać pomoc. Ściśle współpracowano

z Ośrodkiem Interwencji Kryzysowej w Radoczy. Pracownicy socjalni uczestniczą

w szkoleniach z zakresu przemocy. W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej działa Punkt

Informacji Wsparcia i Pomocy dla osób dotkniętych Przemocą w Rodzinie, w którym

dyżuruje pracownik socjalny, psycholog i raz w miesiącu funkcjonariusz policji. Psycholog

prowadzi konsultacje indywidualne - w 2013 roku udzielono 59 osobom indywidualnej

konsultacji, zaś w roku 2014 roku – 53 konsultacje.

Na terenie Gminy funkcjonują 4 placówki wsparcia dziennego: Świetlica

Terapeutyczno-Integracyjna "Szansa" Świetlica dla Dzieci Zgromadzenia Sióstr Najświętszej

Rodziny z Nazaretu im. Jana Pawła II, TPD Koło Dzieci Niepełnosprawnych w Wadowicach,

TPD Środowiskowe Ognisko Wychowawcze w Wadowicach, realizujące zadania publiczne

z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Szczególna opieką obejmują dzieci

z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym, dzieci niepełnosprawne oraz dzieci z rodzin

niepełnych i patologicznych.

6.9. Uzależnienia od substancji psychoaktywnych.

Problem uzależnień od substancji psychoaktywnych występuje wśród mieszkańców Gminy Wadowice, na terenie gminy prowadzonych jest jednak wiele działań, których celem jest przeciwdziałanie temu zjawisku.

Alkoholizm jest chorobą spowodowaną nadużywaniem napojów alkoholowych,

z którą wiążą się nie tylko konsekwencje zdrowotne dla uzależnionej osoby, ale również

stanowi ona problem socjalny i przyczynia się do występowania patologii społecznych.

Niepokojące jest zjawisko stałego obniżania się granicy wieku inicjacji alkoholowej

młodzieży.13 Do ujemnych społecznych skutków alkoholizmu można zaliczyć spadek

wydajności pracy, występowanie chorób związanych z nadużywaniem alkoholu, jak

13 Minkiewicz A. (2001) Patologia społeczna. W: Kurzynowski A. (red.), Polityka społeczna. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH, s. 291-292.

30


nadciśnienie, udar mózgu, nowotwory, marskość wątroby, zespół uzależnienia

psychicznego. Zjawisko alkoholizmu jest ściśle powiązane z występowaniem

przestępczości, wypadkami w pracy oraz wypadkami drogowymi. Nadużywanie

alkoholu przez któregoś z rodziców osłabia więzi rodzinne i skutkuje występowaniem

dysfunkcji w pełnieniu ról rodzicielskich.

W 2012 roku na terenie gminy istniały 184 punkty sprzedaży napojów

alkoholowych, w 2013 roku - 178 punkty, zaś w 2014 roku- 177 punktów. Spadek liczby

punktów jest zjawiskiem pozytywnym i pożądanym z punktu widzenia rozwiązywania

problemów alkoholowych.

Na terenie Gminy Wadowice istnieje wiele instytucji

i organizacji, które prowadzą działalność profilaktyczną i naprawczą w zakresie

rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałaniu narkomanii:

Urząd Miejski w Wadowicach

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

Zespół Interdyscyplinarny

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

Poradnia Terapii Uzależnień

Komenda Powiatowa Policji w Wadowicach

Straż Miejska w Wadowicach

Sąd Rejonowy w Wadowicach – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

Prokuratura Rejonowa w Wadowicach

Szkoły, placówki oświatowe

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna

Organizacje pożytku publicznego:

Wadowickie Stowarzyszenie Integracji Społecznej Klub Abstynentów

„VICTORIA”,

Stowarzyszenie „AGRADO” w Wadowicach,

Centrum Profilaktyki Społecznej

Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej i Samodzielne Publiczne Zakłady Opieki

Zdrowotnej

31


6.10. Bezpieczeństwo i porządek publiczny.

Gmina Wadowice jest bezpieczną gminą. Komenda Powiatowa Policji w Wadowicach współpracuje ściśle z wieloma instytucjami działającymi na terenie gminy, angażując się w działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa oraz przeciwdziałanie patologiom społecznym.

Jednym z istotniejszych elementów funkcjonowania społeczności lokalnej jaką jest Gmina

są kwestie bezpieczeństwa oraz porządku publicznego. Często wskaźniki dotyczące

bezpieczeństwa nie odzwierciedlają nastrojów i poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców

danego obszaru, dlatego też bardzo istotnym elementem prawidłowo działającej struktury lokalnej

jest wizerunek służb zajmujących się na co dzień zapewnieniem bezpieczeństwa oraz porządku

publicznego. Jak wskazuje doświadczenie w Gminie Wadowice pomimo pojawiających się coraz

to nowych zagrożeń, publiczne poczucie bezpieczeństwa dzięki staraniom lokalnych władz,

pozostaje na wysokim poziomie. Sprawami bezpieczeństwa publicznego na terenie Gminy

Wadowice zajmuje się Komenda Powiatowa Policji w Wadowicach, obejmująca zasięgiem

swojego działania teren całego powiatu. W zakresie profilaktyki przestępczości oraz ochrony

porządku publicznego podstawowe działania wykonują funkcjonariusze sekcji prewencji, referatu

dzielnicowych i zespołu do spraw nieletnich i patologii, zadania z zakresu ochrony porządku

i bezpieczeństwa w ruchu drogowym realizuje sekcja ruchu drogowego, natomiast w zakresie

wykrywania przestępczości kryminalnej właściwym organem KPP jest sekcja kryminalna,

prowadząca działania operacyjne oraz dochodzeniowo-śledcze. Komenda Powiatowa Policji

w Wadowicach, obejmująca zasięgiem swojego działania także Gminę Wadowice, oceniana jest

jako wyróżniająca się jednostka Policji w Małopolsce. Przestępczość jest jednym ze zjawisk

społecznych, które mają negatywny wpływ na funkcjonowanie lokalnej społeczności.

Utworzenie w roku 1991 Straży Miejskiej miało na celu zwiększenie poziomu

bezpieczeństwa na terenie Gminy. Już od momentu powołania SM, w ramach tzw. zadań

własnych gminy, w porozumieniu z miejscową jednostką policji podjęła działania w tym

zakresie. Funkcjonariusze Straży Miejskiej znacząco wsparli działania policji. W pierwszym

rzędzie skierowano ich do realizacji zadań o charakterze porządkowym, co pozwoliło na

przesunięcie sił i środków Komendy Powiatowej Policji do służby o innym charakterze.

Ponadto, dzięki utworzeniu Straży Miejskiej i jej współpracy z policją, możliwym stało się

zwiększenie liczby patroli w mieście w godzinach występowania największych zagrożeń,

32


zwłaszcza po południu i w porze wieczorowo-nocnej.

Na terenie Gminy Wadowice funkcjonuje także Komenda Powiatowej Państwowej Straży

Pożarnej oraz Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej PSP w Wadowicach, zabezpieczającej

bezpośrednio m. in. obszar Gminy Wadowice należy likwidowanie występujących zagrożeń,

m.in. walka z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi, np. skutkami silnych wiatrów,

skutkami zalań obiektów i terenów, ratownictwo techniczne, zwłaszcza w wypadkach

i katastrofach drogowych oraz ratownictwo chemiczne, zarówno w przypadku awarii na terenie

zakładów, jak i podczas wypadków w transporcie drogowym i kolejowym. Podstawowe zadania

z zakresu likwidacji zagrożeń KP PSP oraz podległe jej Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze PSP

wykonują jako element Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, do którego włączone są

także jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych. KP PSP Wadowicach jest dobrze wyposażona

w sprzęt ratowniczo-gaśniczy.

Ochotnicze Straże Pożarne, działające na terenie Gminy Wadowice są nie tylko

elementem systemu bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej, ale jedną z najważniejszych

form społecznej aktywności mieszkańców. Na obszarze gminy Wadowice działa aż

9 Ochotniczych Straży Pożarnych. Do zadań statutowych OSP należy m.in.:

Prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom i współdziałanie

w tym zakresie z instytucjami i stowarzyszeniami,

Branie udziału w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów

i innych klęsk i zdarzeń,

Informowanie ludności o istniejących zagrożeniach pożarowych (np. wypalanie traw)

i sposobach ochrony przed nimi.

Cztery jednostki OSP (Chocznia, Jaroszowice, Klecza i Wysoka) są włączone do Krajowego

Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Przynależność do systemu wiąże się z dodatkowymi zadaniami

dla jednostki, bowiem jest ona w pierwszej kolejności używana do działań poza gminą swojego

stacjonowania, jako bezpośrednie wsparcie JRG PSP, musi posiadać odpowiednie wyposażenie

sprzętowe (m.in. dwa samochody bojowe), a także odpowiednio wyszkolony i w pełni

dyspozycyjny pododdział strażaków, których mobilność pozwala na natychmiastowe

przystąpienie do akcji na każde wezwanie.

7. Analiza SWOT.

33


Analiza SWOT jest użyteczną i coraz powszechniej stosowaną metodą przy

określaniu priorytetów rozwojowych w pracach nad strategią. Metoda ta łączy analizę

wnętrza, jak i otoczenia organizacji oraz badanie szans i zagrożeń, jakie stoją przed

organizacją. Wnikliwe i rzetelne podejście do opracowania analizy SWOT jest istotnym

etapem procesu planowania strategicznego. Stanowi punkt wyjściowy dla określenia

celów strategicznych oraz projektów socjalnych. Przedstawione poniżej czynniki

obejmują mocne i słabe strony, a także szanse i zagrożenia. Na uwagę zasługuje fakt ,iż

przedmiotowa analiza została opracowana na spotkaniach Zespołu zadaniowego - jest

więc głosem specjalistów oraz uczestników z szeroko rozumianego obszaru polityki

społecznej. W analizie odnoszono się do kwestii społecznych w Gminie Wadowice-

w poszczególnych obszarach.

Mocne Strony Słabe Strony

Zdrowie

opracowane i już wdrożone programy profilaktyczne ( np. „Zdrowe Wadowice”, szczepienia ochronne),

unormowania prawne dotyczące zdrowego odżywiania dzieci i młodzieży ( rozporządzenie),

utworzenie nowej placówki medycznej - finansowanej z NFZ- w odpowiedzi na potrzeby mieszkańców,

dobre zaplecze techniczne ( w tym sportowe) do uprawiania sportu w ramach szeroko rozumianej profilaktyki zdrowotnej,

prężne funkcjonowanie klubów sportowych promujących prawidłowe wzorce zdrowego stylu życia,

funkcjonowanie Rady Sportu oraz

utrudniony dostęp do usług medycznych, długi czas oczekiwania na wizytę,

niedostateczne wykorzystanie potencjału „zaplecza technicznego”, którym już dysponujemy ( jeśli chodzi o infrastrukturę sportową),

niska świadomość ekologiczna i zdrowotna wśród mieszkańców ( palenie śmieci, etc),

brak zaangażowania społeczeństwa w działania na rzecz dobra wspólnego ( słabo rozwinięty wolontariat w obszarze sportu, animacji sportowych, odpowiedzialności za infrastrukturę sportową)

34


Koordynatora Sportu Gminy Wadowice,

Szanse Zagrożenia

zwiększające się zaangażowanie lokalnej społeczności i instytucji w szeroko rozumianą problematykę zdrowia ( kampanie w szkołach, działalność NGO’s, etc)

zbyt szybkie tempo życia, stres brak reformatorskiego myślenia o

służbie zdrowia


Rozwiązywanie problemu alkoholizmu i narkomanii

dostępność pomocy, zabezpieczone przez gminę pieniądze na rozwiązywanie problemu,

prężnie działające organizacje pożytku publicznego , działające we wskazanym obszarze ( wsparcie infrastrukturalne i finansowe ze strony gminy na rzecz zadań realizowanych przez organizacje pożytku publicznego,

szeroko rozwinięte partnerstwo międzysektorowe (Gmina a organizacje pożytku publicznego)

„stygmatyzacja alkoholika” ( alkoholicy bojąc się tej stygmatyzacji i wykluczenia mają poczucie strachu i wstydzą się poprosić o pomoc)

brak świadomości w rodzinie i otoczeniu o randze problemu,

„ewaluacja” problemu ( zmieniające się realia, postęp cywilizacyjny ),

problem dotarcia z profilaktyką do właściwej grupy odbiorców,

brak kontroli punktów alkoholowych, poczucie bezkarności sprzedawców,

Szanse Zagrożenia

35


możliwość prowadzenia prób indywidualizacji problemu

promocja pozytywnych wzorców zachowań, reagowania

możliwość wdrożenia skutecznych metod terapii systemowej

przyzwolenie społeczne „na picie” oraz zakup alkoholu przez nieletnich

brak promowania pozytywnych wzorców zachowań

dostępność środków odurzających dla młodych osób

długie terminy oczekiwania na leczenie odwykowe

nieefektywne wykorzystywanie tzw. „korkowego”


Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

ustawowe uregulowania problematyki przemocy w rodzinie, wykwalifikowana i zaangażowana kadra działająca na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, efektywna współpraca instytucji działających w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie, dostępność pomocy - wsparcia psychologicznego dla ofiar przemocy, działania informacyjno-profilaktyczne prowadzone przez KPP/MOPS, funkcjonowanie procedury „Niebieskiej Karty”,

poczucie bezkarności u części sprawców przemocy,

złożoność problemu ( współobecność alkoholu)’

słabe zaangażowanie przedstawicieli służby zdrowia,

bierność, niska świadomość społeczna

36


Szanse Zagrożenia

pozyskiwanie środków ze źródeł zewnętrznych na skoordynowane działania na rzecz ofiar przemocy

uwarunkowania psychologiczne ofiar ( strach przed zgłoszeniem potrzeby pomocy)

niska świadomość społeczna na temat konsekwencji bierności wobec obserwowanej przemocy ( w otoczeniu, u sąsiadów, etc)


Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców

kompetentni i zaangażowani funkcjonariusze Policji,

sprawne funkcjonowanie monitoringu w mieście

infrastruktura ( chodniki, oświetlenie, etc),

obecność (widoczność) funkcjonariuszy na terenie gminy

efektywne działania międzyinstytucjonalne ( np. . procedura „Niebieskiej Karty”),

niski poziom „anonimowości” mieszkańców

nadmierna biurokratyzacja, bierność obywateli- przyzwolenie

na zachowania niebezpieczne, negatywny stosunek obywateli do

Policji, Straży Miejskiej niewystarczająca ilość kadry służb

dbających o porządek publiczny , niska świadomość społeczna na

temat zagrożeń bezpieczeństwa, „rozproszenie” poczucia

odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych ( w myśl zasady: „Mnie to nie dotyczy”)

Szanse Zagrożenia

kampanie promujące bezpieczeństwo,

„ocieplanie się „ wizerunku funkcjonariusza jako tego, który chce pomóc

media kreujące poczucie bezradności służb w momentach zagrożenia,

złe wcześniejsze doświadczenia obywateli z organami stojącymi na straży porządku prawnego( sądem, Policją, prokuratorem, etc.)

37



Edukacja

bliskość uczelni wyższych,

dostępność do bezpłatnego szkolnictwa, kursów, szkoleń

coraz większa świadomość społeczna na temat korzyści z kształcenia się, uczenia przez całe życie

funkcjonowanie „Uniwersytetu Dzieci”

prężne funkcjonowanie organizacji pożytku publicznego działających na rzecz wspierania rodziny i organizacji czasu wolnego dzieciom i młodzieży,

bogata oferta zajęć dodatkowych

niewystarczające poradnictwo zawodowe dla młodzieży (pod kątem wyboru dalszego profilu kształcenia

problem z zagospodarowaniem czasu wolnego dzieciom w okresie wakacji (limity miejsc na półkolonie- duży popyt )

Szanse Zagrożenia

zwiększanie się świadomości społecznej na temat roli edukacji i konieczności „kształcenia przez całe życie”

niedostosowywanie programów edukacyjnych do dynamiki zmian na rynku pracy


Aktywizacja osób starszych:

funkcjonowanie Uniwersytetu Trzeciego Wieku,

liczne organizacje, kluby, zrzeszenia działające na rzecz seniorów

ograniczone funkcjonowanie wolontariatu ( „senior dla seniora”),

niska motywacja społeczna do działań międzypokoleniowych,

problem z organizacją specjalistycznej opieki poszpitalnej

Szanse Zagrożenia

rozwiązania systemowe, deficyt właściwej profilaktyki

38


dostrzeganie przez Państwo Polskie problemów seniorów,

wdrażanie projektów dla seniorów

i rehabilitacji dla seniorów


Integracja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych

dostępność środków na integrację społeczną osób niepełnosprawnych ( PFRON, środki Unii, etc),

funkcjonowanie na terenie Gminy przedsiębiorstw zatrudniających osoby niepełnosprawne ( zakłady pracy chronionej),

funkcjonowanie infrastruktury dla osób niepełnosprawnych,

prężna działalność organizacji pożytku publicznego działających na rzecz osób niepełnosprawnych,

dobrze rozwinięty prywatny rynek rehabilitacji,

dostępność wczesnego wspomagania

niska świadomość społeczna; brak wrażliwości na problem niepełnosprawności, utrudniony dostęp do rehabilitacji publicznej ( długie terminy oczekiwania)

Szanse Zagrożenia

możliwość pozyskiwania środków na rehabilitację społeczną i ruchową osób niepełnosprawnych

zwiększająca się bierność społeczna na problemy innych ( mnie to nie dotyczy, nie mój problem)


Bezrobocie i rynek pracy co raz więcej ofert pracy dostępność środków na

niskie wynagrodzenia, funkcjonowanie „ szarej strefy”

39


integrację społeczną i aktywizację zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

oferty pracy niskiej jakości

Szanse Zagrożenia

możliwość pozyskiwania środków zewnętrznych na aktywizację zawodową ( staże, szkolenia, etc)

emigracja zarobkowa młodych ludzi


Przeciwdziałanie bezdomności funkcjonowanie systemu pomocy

bezdomnym - porozumienia z miejscami opieki,

funkcjonowanie łaźni, miejsca z ciepłym posiłkiem, możliwość otrzymania czystych ubrań,

zintegrowane monitorowanie sytuacji bezdomnych ( międzyinstytucjonalne)

głęboki problem alkoholowy wśród bezdomnych,

brak woli wyjścia z kryzysowej sytuacji ( niechęć do współpracy z organami pomocowymi)

Szanse Zagrożenia

prowadzenie pracy w środowisku bezdomnych, motywowanie do działania

pogłębiający i ewoluujący problem nadużywania substancji psychoaktywnych przez bezdomnych,

ubożenie społeczeństwa

40

8. Założenia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice na lata 2016-2022.

Na podstawie diagnozy sytuacji społecznej w Gminie Wadowice przyjęte zostały obszary

priorytetowe dla realizowania polityki społecznej w gminie. Priorytetowymi działaniami

w sferze przeciwdziałania problemom społecznym na terenie Gminy powinno być

stworzenie systemu wsparcia dla osób starszych, tworzenie warunków sprzyjających

aktywizacji osób niepełnosprawnych, poprawa zdrowia mieszkańców, wspieranie

rodzin w pełnieniu ich funkcji społecznych, wspieranie działań na rzecz ochrony dzieci

i młodzieży, tworzenie warunków sprzyjających aktywizacji osób niepełnosprawnych

oraz rozwijanie kapitału społecznego mieszkańców. Misją Gminy Wadowice ( to opis

wizji Gminy najczęściej zawierający główne pola aktywności w przyszłości) jest:

„Gmina Wadowice jako wspólnota dbająca o rodzinę, bezpieczeństwo, edukację

i ochronę zdrowia, doceniająca potencjał seniorów i wartość rodziny, działająca na

rzecz poprawy jakości życia wszystkich mieszkańców gminy.”

Misja spełnia ważne funkcje w okresie wdrażania strategii, w tym:

– pozwala koncentrować się na priorytetowych, długookresowych celach,

– pozwala planować i koordynować działania partnerów rozwoju lokalnego zgodnie

z długookresowymi celami,

– wspiera motywację i integrację mieszkańców, wzmacniając ich identyfikację z gminą.

Aby misja mogła być realizowana należy zaplanować cele strategiczne, które będą

służyły jej osiągnięciu.

Powyższa misja jest wyrazem potrzeby wypracowania wspólnej wizji wszystkich

instytucji działających na terenie Gminy. Cele strategiczne, szczegółowe oraz wynikające

z nich kierunki działań stanowią uszczegółowienie misji oraz mają przyczynić się do

rozwiązania problemów społecznych istniejących w gminie.

Poniższy schemat przedstawia cel główny oraz cele strategiczne wyznaczające

kierunki działań Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych

w Gminie Wadowice na lata 2016-2022.


MISJA

„Gmina Wadowice jako wspólnota dbająca o rodzinę, bezpieczeństwo, edukację i ochronę zdrowia, doceniająca potencjał seniorów i wartość rodziny, działająca na rzecz poprawy jakości życia wszystkich mieszkańców gminy.”

I CEL STRATEGICZNY

Zintegrowana polityka społeczna

II CEL STRATEGICZNY

Poprawa jakości życia mieszkańców

III CEL STRATEGICZNY

Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego

IV CEL STRATEGICZNY

Integracja społeczna i zawodowa

Realizacja misji opierać się będzie na realizacji czterech celów strategicznych.

Poniżej przedstawiono cele szczegółowe przypisane wyróżnionym czterem celom

strategicznym.

I CEL STRATEGICZNY

Zintegrowana polityka społeczna

42


Jednym z kluczowych zadań polityki społecznej w Gminie Wadowice jest dalsza

integracja współpracy wszystkich instytucji działających w tym obszarze. Szczególną

rolę ma odgrywać współpraca z podmiotami ekonomii społecznej. Ekonomia społeczna

jest ideą promującą partnerstwo między władzami lokalnymi, a społecznością lokalną

reprezentowaną między innymi przez organizacje pozarządowe. W procesie

powstawania nowoczesnego społeczeństwa opartego na wzajemnych relacjach

gospodarki wolnorynkowej, gdzie ludzie wymieniają między sobą towary i usługi, poza

przyjętą formą działalności gospodarczej istnieje potrzeba aktywności społecznej,

szczególnie w czasach kiedy państwo nie jest w stanie zadbać o potrzeby wszystkich

członków swojej wspólnoty. Jest to możliwe w ramach funkcjonowania organizacji

pozarządowych, fundacji, stowarzyszeń. Obok instytucji zajmujących się pomocą innym

ludziom z ramienia urzędu, organizacje pozarządowe cieszą się dużą skutecznością .

Partnerstwo społeczne ponadto zwiększa świadomość i odpowiedzialność za

realizowaną politykę lokalną , zwiększając efektywność i skuteczność wdrażanych

programów. Gmina powinna stwarzać stabilną infrastrukturę wsparcia dla tych

podmiotów. Do tej pory podjęto wiele działań zmierzających do poprawy komunikacji

między różnymi instytucjami i placówkami. Wywierały one pozytywny wpływ na

rozpoznanie istniejących problemów oraz podejmowanie bardziej skutecznych działań

zmierzających do rozwiązywania tych problemów. Poprzez corocznie opracowywany

i konsultowany z organizacjami pożytku publicznego „ Program Współpracy Gminy

Wadowice z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami, o których mowa w art.

3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie” możliwy jest skuteczny i owocny dialog z trzecim sektorem. Zlecanie

zadań publicznych Gminy organizacjom pożytku publicznego przyczynia się do

podnoszenia efektywności działań oraz nawiązywania pozytywnych relacji

z organizacjami , które przyczyniają się do poprawy jakości życia lokalnej społeczności

( Odpowiedzialni za realizację :Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach, organizacje pożytku publicznego)

43


I CEL SZCZEGÓŁOWY

Zwiększenie wykorzystania środków i zasobów na cele społeczne

Cel ten realizowany będzie, między innymi, poprzez kształcenie kadry instytucji

i placówek, działania zmierzające do poprawy istniejącej infrastruktury, usprawnianie

komunikacji między instytucjami, a także zwiększenie wykorzystania środków unijnych

na cele społeczne.

( Odpowiedzialni za realizację :Gmina Wadowice, jednostki organizacyjne Gminy Wadowice,

organizacje pożytku publicznego)

II CEL SZCZEGÓŁOWY

Zwiększenie wiedzy o sytuacji społeczno-ekonomicznej

Lokalne władze i instytucje mają dobre rozpoznanie istniejących problemów,

a także wskazuje na potrzebę dalszego prowadzenia tych działań. Skuteczne

rozwiązywanie problemów społecznych, wymaga monitorowania sytuacji społeczno-

ekonomicznej oraz ewaluacji realizowanych programów.


organizacje pożytku publicznego)

II CEL STRATEGICZNY

Poprawa jakości życia mieszkańców

Poprawa jakości życia mieszkańców jest jednym z ważniejszych zadań, zaś

działania zmierzające do tego opierać się będą na realizacji 4 celów szczegółowych:

poprawie zdrowia mieszkańców, rozwiązywaniu problemu alkoholizmu i narkomanii,

doskonaleniu systemu opieki nad dzieckiem i rodziną oraz integracją działań na rzecz

wyrównywania szans osób niepełnosprawnych oraz wdrożeniu działań w kontekście

starzenia się społeczeństwa.


organizacje pożytku publicznego, KPP w Wadowicach, ZOZ w Wadowicach)

44


I CEL SZCZEGÓŁOWY

Poprawa zdrowia mieszkańcow

Cel ten realizowany będzie, między innymi, poprzez dążenie do poprawy dostępu

do usług zdrowotnych, w szczególności do rehabilitacji oraz prowadzenie programów

profilaktyki zdrowotnej wśród mieszkańców. „Zdrowe Wadowice”, kampanie

organizowane przez organizacje pożytku publicznego, pozyskiwanie środków na

realizację zadań z zakresu profilaktyki zdrowia. Promowanie zdrowych nawyków

żywieniowych w szkołach i przedszkolach, warsztaty zdrowego odżywiania, promocja

sportu , podnoszenie świadomości rodziców na temat roli zdrowego stylu życia

w rozwoju dzieci oraz prawidłowa opieka zdrowotna dla seniorów, to kierunki

priorytetowych działań dla Gminy Wadowice. Aktywność ruchowa mieszkańców

powinna być propagowana poprzez bogatą ofertę kompetentnych jednostek gminy

i innych instytucji oraz szeroko promowana. Wskazane jest takie zarządzanie

komunalną infrastrukturą sportową, które będzie owocowało najbardziej efektywnym

jej wykorzystaniem przez mieszkańców. Dotyczy to wszystkich gminnych obiektów

i urządzeń sportowych, oraz szkół (sale gimnastyczne, boiska itp.). Promowaniu

aktywnych form spędzania czasu powinna towarzyszyć profilaktyka zdrowotna,

szczególnie w zakresie eliminowania wad postawy wśród dzieci i młodzieży oraz

profilaktyka stomatologiczna.

( Odpowiedzialni za realizację :Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach , szkoły, przedszkola,

organizacje pożytku publicznego działające w obszarze zdrowia , ZOZ w Wadowicach,

Wadowicka Rada Sportu, Koordynator d.s. sportu szkolnego)


Rozwiązywanie problemu alkoholizmu i narkomanii, przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Cel ten realizowany będzie, między innymi, za pomocą ustalanego i

realizowanego co roku Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii, gminnym i ogólnopolskim

45


programom oraz kampaniom, szkolnym programom profilaktycznym. ze względu na

ciągłą ewaluację problemu alkoholizmu oraz narkomanii koniecznym jest prowadzenie

szeroko pojętej profilaktyki, a także wdrażanie nowoczesnych, systemowych metod

pracy. Konieczne jest prowadzenie spójnych działań profilaktycznych, terapeutycznych

oraz rehabilitacyjnych, a także zwiększanie świadomości i zaangażowania mieszkańców

gminy Wadowice w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych

z niewłaściwym spożywaniem alkoholu oraz używaniem innych substancji

psychoaktywnych .

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach , Gminna Komisja

Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Pełnomocnik Burmistrza ds. Realizacji Gminnego

Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania

Narkomanii jednostki organizacje pożytku publicznego, ZOZ w Wadowicach, KPP

w Wadowicach, placówki wsparcia dziennego, Sąd, kuratorzy, partnerzy zewnętrzni)

III CEL SZCZEGÓŁOWY

Skuteczny system opieki nad rodziną i dzieckiem

Cel ten realizowany będzie, między innymi, za pomocą Gminnego Programu Wspierania

Rodziny, Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony

Ofiar Przemocy w Rodzinie, gminnym i ogólnopolskim programom i kampaniom

skierowanym na rodzinę i dziecko oraz poprzez realizację wieloletniego programu

wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie

dożywiania” na lata 2014–2020, poprzez coroczne prowadzenie na zlecenie Gminy

Wadowice placówek wsparcia dziennego, zwiększanie świadomości rodziców na temat

zdrowego odżywiania i profilaktyki zdrowia, przeznaczenie środków z budżetu Gminy

Wadowice na organizację czasu wolnego dzieciom i młodzieży z naciskiem na rolę

sportu w życiu codziennym, finansowanie przez gminę półkolonii w okresie wakacji, etc.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach , organizacje pożytku

publicznego, szkoły, przedszkola, placówki wsparcia dziennego, WCK, Ognisko Pracy

Pozaszkolnej, placówki wsparcia dziennego,etc. )

46


IV CEL SZCZEGÓŁOWY

Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców.

S

Cel ten realizowany będzie poprzez współpracę z Komendą Powiatową Policji

w Wadowicach, Strażą Miejską, Państwową Strażą Pożarną. W zakresie bezpieczeństwa

publicznego oraz ochrony przeciwpowodziowej i przeciwpożarowej nieodzowna jest

dobra koordynacja działań z właściwymi instytucjami oraz tworzenie systemów

i procedur szybkiego reagowania na sytuacje kryzysowe. Gmina chce zachęcać

mieszkańców do aktywnego udziału w poprawie bezpieczeństwa w miejscu

zamieszkania. Prowadzenie spotkań Policji w szkołach, na osiedlach, integracja z lokalna

społecznością podczas organizowanych imprez, to tylko niektóre aspekty, które

przyczyniają się do wzrostu poczucia bezpieczeństwa mieszkańców Gminy Wadowice.


publicznego, KPP w Wadowicach, Straż Miejska, Państwowa i Ochotnicza Straż Pożarna,

szkoły, przedszkola )

III CEL STRATEGICZNY

Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego

Jednym z bardziej istotnych wyzwań dla samorządu lokalnego jest pobudzanie

aktywności mieszkańców i zwiększanie ich zaangażowania w rozwiązywanie

problemów społecznych w gminie. Wyrównywanie różnic między regionami w dużej

mierze jest uzależnione od kapitału ludzkiego i społecznego ich mieszkańców. Rozwój

kapitału ludzkiego i społecznego opierać się będzie przede wszystkim na działaniach

zmierzających do rewitalizacji społecznej poprzez poprawę oferty edukacyjnej,

aktywizację osób starszych, organizację czasu wolnego dzieci i młodzieży oraz

budowanie szerokiego partnerstwa społecznego. Pożądanym efektem opisywanego celu

jest zwiększenie aktywności lokalnego społeczeństwa w zakresie podejmowania

inicjatyw, zaangażowania w życie gminy, uwrażliwienia i poczucia

współodpowiedzialności za lokalne sprawy. Należy tworzyć warunki sprzyjające do

47


wzmocnienia istniejących i tworzenia nowych organizacji pozarządowych. Zasadnym

jest rozważenie utworzenia swoistego centrum wolontariatu, Rady Młodzieży , Rady

Seniorów. Lokalni liderzy powinni być wyróżniani, wspierani i motywowani do dalszego

działania.


publicznego, szkoły, przedszkola, WCK, Ognisko Pracy Pozaszkolnej )

I CEL SZCZEGÓŁOWY

Wysoki poziom kształcenia i bogata oferta edukacyjna

Niezwykle ważną determinantą rozwiązywania problemów społecznych

w gminie Wadowice jest jakość edukacji. Konieczne jest dołożenie starań do

podnoszenia jakości oświaty, wzbogacania i urozmaicania zajęć szkolnych. Należy

rozważyć możliwość profilowania edukacji na szczeblu podstawowym i gimnazjalnym

(np. profil sportowy, muzyczny itp.) oraz rozszerzanie kręgu odbiorców oferty

edukacyjnej (tak jak w przypadku „Uniwersytetu Trzeciego Wieku” oraz „Uniwersytetu

Dzieci”). Wskazane jest bieżące monitorowanie i modyfikowanie programów nauczania

celem dostosowania ich do wymogów rynku pracy oraz funkcjonowania

w społeczeństwie obywatelskim.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, Zespół Obsługi Placówek Oświatowych

w Wadowicach, organizacje pożytku publicznego, szkoły, przedszkola, WCK, Ognisko

Pracy Pozaszkolnej )


Aktywizacja osób starszych

Cel ten może być realizowany poprzez wspieranie organizacji pozarządowych

działających na rzecz osób starszych, monitorowanie potrzeb starszych osób,

organizację imprez kulturalnych, przedsięwzięć turystyczno – rekreacyjnych i udział

w wydarzeniach sportowych, rozwijanie oferty edukacyjnej skierowanej do starszych

mieszkańców, między innymi poprzez prowadzenie przez Wadowickie Centrum Kultury

Uniwersytetu Trzeciego Wieku, prowadzenie klubów samopomocy nastawionych na

48


integrację osób starszych z młodzieżą, wolontariat seniorów i „dla seniorów”,

przeciwdziałanie e – wykluczeniu, promowanie aktywności seniorów w społeczności

lokalnej – rozwój społeczeństwa obywatelskiego (powołanie „Rady Seniorów”).

Niezwykle ważnym jest rozwój systemu wsparcia dla osób starszych niemogących

samodzielnie funkcjonować w środowisku, a także zabezpieczenie socjalne poprzez

udzielanie świadczeń z pomocy społecznej, świadczenie usług opiekuńczych.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach, organizacje

pożytku publicznego, WCK, etc. )


Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży

Cel ten może być realizowany poprzez wspieranie organizacji pozarządowych

działających na rzecz dzieci i młodzieży, organizowanie różnych przedsięwzięć,

rozwijanie oferty sportowej i kulturalnej w gminie, a także rozwój wolontariatu.

Właściwa organizacja czasu wolnego dzieciom i młodzieży jest doskonałym sposobem

na przeciwdziałanie pojawianiu się patologii społecznych wśród dzieci i młodzieży.

Skoordynowane, przemyślane działania w tym zakresie przyczyniają się do

kształtowania prawidłowych wzorców wychowawczych, pobudzania kreatywności

dzieci i młodzieży, prawidłowemu rozwojowi emocjonalnemu oraz przeciwdziałaniu

zachowaniom niewłaściwym.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, jednostki organizacyjne Gminy,

Wadowicach, organizacje pożytku publicznego, WCK, Ognisko Pracy Pozaszkolnej,

przedszkola, szkoły, etc. )

49


IV CEL SZCZEGÓŁOWY

Budowanie szerokiego partnerstwa społecznego

Rozwój kapitału społecznego wymaga podejmowania działań mających na celu

budowanie dialogu z mieszkańcami oraz organizacjami pożytku publicznego. Cel ten

może być realizowany w oparciu o corocznie uchwalany „Program Współpracy Gminy

Wadowice z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami, o których mowa w art.

3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego

i o wolontariacie” oraz szeroko rozumianą partycypację społeczną, polegającą na

informowaniu mieszkańców na temat planowanych oraz prowadzonych działań poprzez

umieszczanie treści dokumentów na stronie internetowej, prowadzenie konsultacji

społecznych, podejmowanie współpracy ze środowiskiem naukowym

i przedsiębiorcami, powoływanie organów opiniodawczych i konsultacyjnych

Burmistrza składających się z przedstawicieli mieszkańców gminy Wadowice, etc.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, jednostki organizacyjne Gminy,

Wadowicach, organizacje pożytku publicznego, przedsiębiorcy, Rada Miejska,

przedstawiciele mieszkańców Gminy, etc. )

IV CEL STRATEGICZNY

Integracja społeczna i zawodowa

Istotnym zadaniem jest integracja społeczna i zawodowa osób zagrożonych

wykluczeniem społecznym, pobudzanie i wspieranie aktywności osób

niepełnosprawnych, bezrobotnych i bezdomnych, a także mieszkańców obszarów

zdegradowanych, na których występują negatywne zjawiska społeczne , jak również

zapewnianie tym grupom dostępu do aktywnego uczestnictwa społecznego

i kulturalnego w życiu społeczeństwa.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach oraz inne jednostki

organizacyjne Gminy, organizacje pożytku publicznego działające w obszarze pomocy

społecznej, PUP w Wadowicach, KPP w Wadowicach, etc.)

50


I CEL SZCZEGÓŁOWY


Cel ten realizowany może być, między innymi poprzez likwidowanie barier

architektonicznych, wspieranie organizacji pozarządowych działających w zakresie

pomocy osobom niepełnosprawnym, wdrażanie modelu środowiskowej i zintegrowanej

opieki, zwiększania dostępu do wczesnej interwencji i rehabilitacji, pozyskiwanie

środków zewnętrznych na integracje i aktywizacje społeczną oraz zawodową osób

niepełnosprawnych.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach oraz inne jednostki

organizacyjne Gminy, organizacje pożytku publicznego, PUP w Wadowicach, ZOZ w

Wadowicach, etc.)


Integracja zawodowa osób bezrobotnych, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja lokalnego rynku pracy

Cel ten może być realizowany, między innymi za pomocą projektów unijnych ,

upowszechnianiu informacji na temat form aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych

oraz organizowaniu tych form aktywizacji, monitorowaniu sytuacji osób bezrobotnych,

udzielaniu wsparcia pieniężnego i rzeczowego, realizowaniu projektów, współpracy z

przedsiębiorcami, tworzeniu sprzyjających warunków do powstawania nowych miejsc

pracy.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach , organizacje

pożytku publicznego, PUP w Wadowicach, przedsiębiorcy, etc.)

51



Przeciwdziałanie bezdomności

Cel ten realizowany będzie, miedzy innymi poprzez monitorowanie sytuacji osób

bezdomnych, zapewnianie im schronienia, dostępu do posiłku, łaźni. Cel realizowany

będzie przy współpracy z organizacjami pożytku publicznego, realizującymi zadania

publiczne z zakresu pomocy społecznej oraz Komendy Powiatowej Policji

w Wadowicach i Straży Miejskiej. Koniecznym jest monitorowanie sytuacji osób

bezdomnych – zwłaszcza w okresie zimowym oraz motywowanie ich do wyjścia

z sytuacji kryzysowej.

( Odpowiedzialni za realizację : Gmina Wadowice, MOPS w Wadowicach , organizacje

pożytku publicznego, KPP w Wadowicach, Straż Miejska)

9. Realizacja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice na lata 2016-2022.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice na lata

2016-2022 realizowana będzie w oparciu o Roczne Harmonogramy Realizacji

Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, przedstawiające zadania

wynikające z celów Strategii, ustalane na początku każdego roku oraz wyznaczające

ramy finansowe . Roczne Harmonogramy będą funkcjonowały w formie zarządzeń

Burmistrza.Za opracowanie Rocznych Harmonogramów odpowiedzialny będzie Zespół

d.s. Realizacji Strategii, powołany przez Burmistrza Wadowic. Strategia Rozwiązywania

Problemów Społecznych nie stanowi zbioru zamkniętego, wraz z rozpoznawanymi

potrzebami możliwe jest projektowanie nowych przedsięwzięć, będących odpowiedzią

na aktualne wyzwania. W okresie czasu, który obejmuje Strategia, wdrażane

i realizowane będą, w zależności od potrzeb, dodatkowe programy i projekty dotyczące

poszczególnych obszarów problemów społecznych, między innymi wspierania osób

niepełnosprawnych, aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych, wspierania rodzin

dzieci, wzmacniania kapitału społecznego mieszkańców oraz integracji działań

wszystkich instytucji. 52


Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych nie stanowi zbioru

zamkniętego, wraz z rozpoznawanymi potrzebami możliwe jest projektowanie nowych

przedsięwzięć, będących odpowiedzią na aktualne wyzwania. W okresie czasu, który

obejmuje Strategia, wdrażane i realizowane będą, w zależności od potrzeb, programy

i projekty dotyczące poszczególnych obszarów problemów społecznych, między innymi

wspierania osób niepełnosprawnych, aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych,

wspierania rodzin i dzieci, wzmacniania kapitału społecznego mieszkańców oraz

integracji działań wszystkich instytucji.

Strategia jest dokumentem programującym życie społeczności lokalnej, dlatego

też w sposób zamierzony została sformułowana w taki sposób,

aby była elastyczna i stwarzała możliwość dostosowywania realizowanych w oparciu o

nią działań do zmieniających się zjawisk i problemów społecznych oraz zmian

przepisów prawa, które wyznaczają obszary interwencji w polityce społecznej.

10. Monitoring i ewaluacja Strategii.

Monitorowanie realizacji Harmonogramu Realizacji Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych planowane jest poprzez okresową ocenę stopnia osiągnięcia

określonych kierunków priorytetowych i stopnia realizacji zaplanowanych

przedsięwzięć, zoperacjonalizowanych w Rocznym Harmonogramie Realizacji Strategii

Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice za pomocą wskaźników

realizacji Strategii. Cząstkowe sprawozdania, powinny być sporządzane w pierwszym

kwartale kolejnego roku realizacji strategii za rok poprzedni.

Wskaźniki realizacji Strategii

1. Zintegrowana polityka społeczna

Cel szczegółowy Wskaźnik monitorujący Źródło danych Komentarze

Zwiększenie wykorzystania środków i zasobów na cele społeczne

Liczba szkoleń, w których brali udział pracownicy instytucji

Liczba realizowanych wspólnie przez instytucje przedsięwzięć

Urząd Miejski

53


Zwiększenie wiedzy o sytuacji społeczno-ekonomicznej

Liczba mieszkańców, w tym kobiet i mężczyzn

Liczba mieszkańców w wieku przedprodukcyjnym

Liczba mieszkańców w wieku produkcyjnym

Liczba mieszkańców w wieku poprodukcyjnym

Przyrost naturalny

Saldo migracji wewnętrznych

Saldo migracji zagranicznych

GUS Bank Danych Lokalnych

2. Poprawa jakości życia mieszkańców


Poprawa zdrowia mieszkańców

Liczba mieszkańców przypadających na 1 aptekę

Liczba mieszkańców przypadających na 1 zakład opieki zdrowotnej

Liczba mieszkańców przypadających na 1 dentystę

Liczba łóżek szpitalnych

Liczba mieszkańców przypadających na 1 łóżko szpitalne

Liczba realizowanych programów profilaktyki zdrowotnej

Liczba uczestników programów profilaktyki zdrowotnej

GUS Bank Danych Lokalnych

Urząd Miejski /organizacje pożytku publ.

Rozwiązywanie problemu alkoholizmu i narkomanii, przeciwdziałanie przemocy w rodzinie przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

Liczba udzielonych porad

Liczba wniosków skierowanych do Komisji

Liczba zorganizowanych obozów letnich z programem socjoterapeutycznym

Liczba przeprowadzonych programów profilaktycznych, konkursów, akcji edukacyjnych

Liczba uczestników programów profilaktycznych, konkursów, akcji edukacyjnych

Liczba ogólnopolskich kampanii, w których wzięła udział gmina

Liczba założonych Niebieskich Kart

Urząd Miejski/ Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej/Organizacje pożytku publicznego

54


Skuteczny system opieki nad rodziną i dzieckiem

Liczba rodzin korzystających z pomocy OPS z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych

Liczba rodzin korzystających z bezpłatnego poradnictwa specjalistycznego

Liczba rodzin korzystających ze wsparcia asystenta rodziny

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

wyrównywania Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców. działań w kontekście starzenia się społeczeństwa.

Liczba założonych Niebieskich Kart

Liczba przestępstw kryminalnych ogólnie

Liczba wypadków i kolizji spowodowanych przez kierowców prowadzących po spożyciu alkoholu

Liczba osób zakłócających porządek po spożyciu alkoholu

Liczba wypadków drogowych

Liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych

Komenda Powiatowa Policji/ MOPS

3. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego


Wysoki poziom kształcenia i bogata oferta edukacyjna

Liczba miejsc w przedszkolach na liczbę dzieci w wieku przedszkolnym

Procent uczniów zdających maturę

ZOPO/Starostwo

Aktywizacja osób starszych

Liczba organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy osobom starszym

Liczba inicjatyw skierowanych do osób starszych

Urząd Miejski/MOPS/WCK/ organizacje pożytku publ.

Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży

Liczba zorganizowanych imprez o charakterze kulturalnym

Liczba uczestników tych imprez

Liczba dzieci korzystających z zajęć w placówkach wsparcia dziennego.

Liczba klubów i stowarzyszeń sportowych

Liczba organizacji pozarządowych działających w obszarze kultury

Urząd Miejski/Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

55


Liczba obiektów sportowych

Liczba mieszkańców angażująca się w wolontariat

Budowanie szerokiego partnerstwa społecznego

Liczba dokumentów, sprawozdań, strategii, programów umieszczanych na stronach internetowych

Liczba organizacji pozarządowych, z którymi współpracuje samorząd

Czy uchwalono program współpracy

z organizacjami pozarządowymi?

Czy program współpracy był przygotowywany z udziałem organizacji?

Średnia liczba odwiedzin oficjalnej strony miasta

Liczba przeprowadzanych przez miasto konsultacji społecznych

Liczba działań podjętych wspólnie z organizacjami pozarządowymi

Liczba działań podjętych wspólnie z przedsiębiorcami

Urząd Miejski/organizacje pożytku publicznego

4. Integracja społeczna i zawodowa



Liczba osób z orzeczeniem o niepełnosprawności

Liczba organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy niepełnosprawnym osobom

Liczba inicjatyw skierowanych do osób niepełnosprawnych

Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności/

Urząd Miejski

Integracja zawodowa osób bezrobotnych, łagodzenie skutków bezrobocia i aktywizacja lokalnego rynku pracy

Stopa bezrobocia

Liczba bezrobotnych, w tym liczba bezrobotnych kobiet

Liczba bezrobotnych długoterminowych

Liczba bezrobotnych bez wykształcenia

Liczba bezrobotnych poniżej 25 r.ż.

Liczba bezrobotnych niepełnosprawnych

Liczba programów skierowanych do

Powiatowy Urząd Pracy

56


osób bezrobotnych

Przeciwdziałanie bezdomności

Liczba osób bezdomnych przebywających na terenie Gminy Wadowice

Liczba osób bezdomnych korzystająca z pomocy MOPS

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej/Straż Miejska w Wadowicach

Za wykonywanie zbiorczych sprawozdań, gromadzenie i upowszechnianie

zbiorczych danych z zakresu monitorowania stopnia realizacji Strategii Rozwiązywania

Problemów Społecznych odpowiedzialny jest MOPS w Wadowicach.

11. Źródła finansowania.

Zakłada się, że źródłami finansowania lub współfinansowania przedsięwzięć

przewidzianych do realizacji w ramach Strategii Rozwiązywania Problemów

Społecznych w Gminie Wadowice na lata 2016-2022 będą: budżet Państwa, budżet

Gminy Wadowice , środki celowe funduszy krajowych, fundusze Unii Europejskiej,

budżet podmiotów odpowiedzialnych za dane działania oraz inne źródła. Ramy

finansowe określane będą w Rocznych Harmonogramach Realizacji .

57

Podsumowanie

Strategia precyzuje zadania samorządu gminnego w zakresie problemów

społecznych i nakreśla pożądane kierunki ich działania. Jako wieloletni dokument

planistyczny, będzie wymagała uszczegółowienia i precyzowania w trakcie okresu

wdrożeniowego, dlatego przyjęto zasadę ,iż realizowana będzie w oparciu o Roczne

Harmonogramy Realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych,

przedstawiające zadania wynikające z celów Strategii. Strategia zakłada realizację wielu

powiązanych ze sobą działań. Niektóre z nich mogą być jednak wykonywane niezależnie,

ale wszystkie stanowią zwartą konstrukcję głównego celu jakim jest zapewnienie

mieszkańcom wysokiego poziomu i jakości życia, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa

oraz równego dostępu do kultury i edukacji . Skuteczność realizacji Strategii uzależniona

będzie od wielu czynników a przede wszystkim od zaangażowania administracji

samorządowej, współdziałania instytucji i organizacji pozarządowych działających na

lokalnym terenie oraz wielkości pozyskanych środków.

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Wadowice jest

szansą na optymalne wykorzystanie potencjału wszystkich partnerów polityki

społecznej. To szansa na uruchomienie procesów aktywizacji społeczności lokalnej, to

wreszcie możliwość powołania lokalnych koalicji, porozumień na rzecz realizacji

konkretnych projektów i programów społecznych. Wykorzystanie tej szansy leży

głównie po stronie samorządu, który może włączyć organizacje społeczne do

współdziałania. Przedstawione w Strategii działania są niezbędne do zbudowania

podstaw zintegrowanego systemu wsparcia społecznego, rozwoju mieszkańców gminy

oraz zapobiegania marginalizacji i wykluczeniu.


Bibliografia.

1) Auleytner J. (2004) Polska polityka społeczna. Ciągłość i zmiany. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.

2) Boni M. (red.) (2009). Polska 2030. Wyzwania Rozwojowe. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

3) Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

4) Główny Urząd Statystyczny. Departament Badań Demograficznych (2009). Prognoza ludności na lata 2008-2035. Warszawa.

5) Główny Urząd Statystyczny (2012). Kapitał Ludzki w Polsce w 2010 roku. Gdańsk.

6) Główny Urząd Statystyczny (2012). Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011. Podstawowe informacje o sytuacji demograficzno-społecznej ludności Polski oraz zasobach mieszkaniowych. Warszawa.

7) Informacja o działaniach w zakresie niesienia pomocy bezdomnym oraz osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym w okresie zimy 2007/2008 (2008), Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Departament Pomocy i Integracji Społecznej, Warszawa.

8) Karta Praw Osób Niepełnosprawnych uchwalona z dnia 1 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 50, poz. 415).

9) Komenda Powiatowa Policji w Wadowicach . Informacja dotycząca stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie Gminy Wadowice w roku 2012, 2013,2014.

10) Kurzynowski A. (2001) Polityka społeczna- podstawowe pojęcia i zakres. W: Kurzynowski A. (red.), Polityka społeczna. Warszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH

11) Mandes S. (2003) Barometr współpracy 2003.

12) Minkiewicz A. (2001) Patologia społeczna. W: Kurzynowski A. (red.), Polityka społeczna. arszawa: Instytut Gospodarstwa Społecznego SGH

13) Piekut-Brodzka. D (2000) O bezdomnych i bezdomności, Warszawa, s. 42. Za: Głąbicka K. (2004) Polityka społeczna państwa polskiego u progu członkostwa w Unii Europejskiej. Radom: Instytut Technologii Eksploatacji.

14) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.

15) Raport o Kapitale Intelektualnym Polski (2008). Przygotowany przez Zespół Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów pod kierownictwem Pawła Bochniarza).

59


16) Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wadowicach za lata 2012-2014.

17) Szafraniec K. (2011) Młodzi 2011. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

18)Wciórka B. (2007) Bezrobotni o swojej sytuacji życiowej. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS, BS/56/2

60

Documents

wadowice.pl file · Web view6.4.Rynek pracy i bezrobocie.19. 6.5.Ubóstwo.21. 6.6.Bezdomność.23. 6.7.Problemy osób niepełnosprawnych i starszych.24. 6.8.Zagrożenia współczesnej