การเคลอนทของวตถเปนการเปลยนตาแหนงของวตถจากตาแหนงหนงไปอกตาแหนงหนง ในการดารงชวตประจาวนเรามกเกยวของกบการเคลอนทอยเสมอ เชน การเดนทางไปสถานทตางๆ เราจะเคลอนทโดยการเดน วง หรอใชยานพาหนะตางๆ การขจกรยานไปโรงเรยน การนงรถยนตไปโรงเรยน การเลนกฬากมการเคลอนทของนกกฬาหรออปกรณกฬาหลายลกษณะ เชน ลกฟตบอลทถกเตะจากพนสอากาศ การตลกเทนนสใหเคลอนทในแนวโคงเพอให ลกเทนนสขามตาขาย เปนตน การเคลอนทของวตถจงมหลายรปแบบ ดงน 1. การเคลอนทแนวตรง วตถจะเคลอนทในทศเดมหรอทศตรงขามซงเปนการเคลอนทในแนวเดม อาจมแรงมากระทาตอวตถหรอไมมแรงมากระทา ถามแรงมากระทาตอวตถจะมทศทางอยในแนวเดยวกบการเคลอนทของวตถเสมอ เชน ขจกรยานไปตามถนนตรง กอนหนตกจากหนาผาลงสพน ฝนตก นาตก หรอวตถตางๆ ทตกแนวดง เปนตน 2. การเคลอนทแนวโคง หรอ การเคลอนทแบบโพรเจกไทล วตถจะเคลอนทในวถโคง เนองจากวตถมการเคลอนท 2 แนวพรอมๆ กน คอ วตถจะเคลอนททงแนวราบและแนวดงในเวลาเดยวกน เชน ขวางลกบอลไปขางหนา ลกบอลจะเคลอนทเปนแนวโคง นกฟตบอลโหมงลกฟตบอลใหเคลอนทเปนแนวโคงเพอใหลกบอลเขาประต ขบรถยนตเลยวโคง เปนตน 3. การเคลอนทแบบวงกลม วตถจะเคลอนทเปนสวนโคงรอบจดๆ หนง โดยมแรงกระทาใหทศเขาสศนยกลาง เชน ขจกรยานรองวงเวยน ดาวเคราะหโคจรรอบโลก พดลมหมน กระเคลอนทของชงชาสวรรค เปนตน 4. การเคลอนทกลบไปกลบมาซารอยเดม หรอ การเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงาย วตถจะเคลอนทกลบไปกลบมาซารอยเดมโดยมคาแอมพจดคงท เชน การแกวงของลกตมนาฬกา การยดหดของลวดสปรง การแกวงของชงชา เปนตน

การเคลอนทของวตถ 1

2

ชอ – นามสกล __________________________________________________ ชน ม.1/______ เลขท ______ คาสง

ตอนท 1 จงระบแบบการเคลอนทของวตถตอไปน

การเคลอนทของวตถ รปแบบการเคลอนทของวตถ

แนวตรง วงกลม แนวโคง ฮารมอนก อยางงาย

1. รถแลนตรงไปตามถนน

2. ใชสายยางฉดนารดตนไมสงๆ

3. ชมพเดนขนบนได

4. กงหนลมหมน

5. มะมวงหลนจากตน

6. นางจตไกวเปลลก

7. โยนลกบาสลงหวง

8. ดวงจนทรโคจรรอบโลก

9. การสนกระดง

10. ชาญตลกเทนนสขามตาขาย

11. คณยายนงเกาอโยก

12. หมองขวางเครองบนกระดาษ

13. ปาลาดวนตานาพรกอยในครว

14. สนขกระโดดขามรว

15. การเคลอนทของมาหมน

การเคลอนทของวตถแบบฝกหด

ตอนท 2 จ

แบบก

จงเขยนผงมโน

การเคลอน

นทศนแสดงแ

นท

บบการเคลอน

1. ____

เชน -

-

-

2. ____

เชน -

-

-

3. ____

เชน -

-

-

4. ____

เชน -

-

-

นทของวตถพ

___________

_________

_________

_________

___________

_________

_________

_________

___________

_________

_________

_________

___________

_________

_________

_________

รอมยกตวอยา

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

างการเคลอน

___________

___________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

นทแตละแบบม

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

มา 3 ตวอยาง

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

3

ง

4

1. การบอกตาแหนงของวตถทไมเคลอนท การบอกตาแหนงของวตถทอยกบท จะตองระบสงตอไปน คอ

1.1 ตาแหนงอางอง ตาแหนงอางองมทงสงทมอยจรงตามธรรมชาตและสงทมนษยสรางขน ตาแหนงทมอยจรงตามธรรมชาต ไดแก ตนไม แมนา ลาคลอง ภเขา นาตก เปนตน สวนตาแหนงอางองทมนษยสรางขน ไดแก อาคาร บานเรอน เขอน อนสาวรย ถนน สะพาน เปนตน

1.2 ระยะหางและทศทางของตาแหนงวตถเทยบกบตาแหนงอางอง เชน ตาแหนงของนกเรยนในหองเรยน คอ นงโตะตวท 2 ของแถวหนา โดยโตะหางจากหนากระดานดา 2 เมตร และหางจากแนวผนงดานซาย 1.5 เมตร เปนตน 2. การบอกตาแหนงของวตถทเคลอนท ถาวตถมการเคลอนทหรอมการเปลยนตาแหนง เชน การบอกตาแหนงของยานพาหนะตางๆ ทกาลงเคลอนท นอกจากจะบอกตาแหนงและทศทางเมอเทยบกบหลกกโลเมตรทอยใกลเคยงแลว ยงตองบอกตาแหนงของยานพาหนะวากาลงวงในชองทางใดและบอกทศทางวามงหนาไปทางทศใดหรอไปทศใด เปนตน

ตาแหนงของวตถ2

2.1 การบอกตาแหนงของวตถ

ชอ – นามส คาสง จงเ

1. สงทตองร

_______

2. ลกษณะข

และเปนต

3. ตาแหนงอ

4. ตาแหนงอ

5. จงบอกตา

_______

_______

6. จงศกษาแ

6.1 นกเรยน

_______

6.2 นกเรยน

_______

6.3 นกเรยน

_______

แ กล _______

เตมคาหรอขอ

ระบในการบอ

__________

ของตาแหนงอ

ตาแหนงทอยใ

อางองทเปนส

อางองทมนษย

าแหนงบานขอ

__________

__________

แผนผงแสดงต

น A นงอยทตา

__________

น B นงอยทตา

__________

น C นงอยทตา

__________

แบบฝกห

___________

อความลงในชอ

อกตาแหนงขอ

___________

อางองควรเปน

ใกลหรอไกลจ

สงทมอยในธรร

ยสรางขน ไดแ

องนกเรยน __

___________

___________

ตาแหนงทนงแ

าแหนงใด ___

___________

าแหนงใด ___

___________

าแหนงใด ___

___________

หด

__________

องวางใหถกตอ

องวตถ คอ __

__________

นตาแหนงทอย

ากวตถนน __

รมชาต ไดแก

แก ________

__________

__________

__________

และสงของตา

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

อง

__________

___________

ยนงหรอเคลอ

__________

_________

__________

___________

___________

___________

งๆ ทอยในหอ

___________

___________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

__________

นท _______

__________

___________

___________

__________

__________

__________

องเรยน แลวต

__________

__________

__________

__________

__________

__________

การบ

______ ชน ม

__________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

__________

__________

ตอบคาถามตอ

___________

__________

___________

__________

___________

__________

อกตาแ

ม.1/______ เ

___________

__________

___________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

อไปน

__________

__________

__________

__________

__________

__________

แหนงขอ

ทมา :

หนง

สอสอ

การเร

ยนรฯ

วทยา

ศาสต

ร ชนม

ธยมศ

กษาป

ท 1

เลม

2

เลขท ______

__________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

__________

__________

___________

__________

___________

__________

___________

__________

องวตถ

5

_

__

__

_

_

_

__

_

__

__

_

__

_

__

_

__

ถ

ระยการ

เสนทางตาง จากเสนทางจะไม ดงนตาแหนงจดเ

2.2

ยะทางในการรเปลยนตาแๆ จะมความแ

กภาพ ถาเดมเทากน แตทนน ระยะทางเรมตนไปยงต

การเปลยน

รเคลอนทและหนงของวตถแตกตางกน แ

ดนจากตาแหนทกเสนทางมระทเดนไดตามแาแหนงจดสด

นตาแหนงข

ทมา :

ะระยะทางในถจากจดหนงไตระยะทางใน

นง ก ไปตาแหะยะทางในแนแนวเสนทางททาย เรยกวา

ของวตถ

หนงสอสอการเรยนรฯ

แนวตรงตางกไปยงอกจดห

นแนวตรงทได

หนง ข ตามเนวตรงเทากน ท 1 , 2 และ 3การกระจด

วทยาศาสตร ชนมธยมศ

กนหรอเหมอหนงในเสนทาจะเทากน เชน

เสนทาง 1 , 2คอ เทากบเส3 เรยกวา ระ

ศกษาปท 1 เลม 2

นกนอยางไร างตางๆ หลาน

2 หรอ 3 ระยสนตรง กข มทะยะทาง สวนร

ายเสนทาง ร

ยะทางทเคลอทศจาก ก ไปยระยะทางทวด

ะยะทางทไดใ

อนทไดในแตลยงตาแหนง ขดในแนวตรงจ

6

ใน

ละ

าก

ก

ง

3 เม

ตร

ชอ – นามส คาสง จงเ

รปเหลยมบนพนห

พนส

1. ระยะทาง

_______

2. ระยะทาง

_______

3. ระยะทาง

_______

4. ระยะทาง

สวนระยะ

แ

4 เม

4 เม

5

กล _______

เตมคาหรอขอ

ทสรางขน หองหรอ สนาม

งทเดนตามเสน

__________

งทเดนตามเสน

__________

ทเดนตามเสน

__________

งทเดนตามเสน

ะทางทเดนในแ

แบบฝกห

มตร

มตร

5 เมตร

___________

อความลงในชอ

การเปล

ก

ก

ก ข

นรอบรปจากจ

___________

นรอบรปจากจ

___________

นรอบรปจากจด

___________

นรอบรปหรอ

แนวตรงจากต

หด

ข

ค

3 เมตร

__________

องวางใหถกตอ

การเดนตาจากจดเรมต

ลยนตาแหนง

ก ข

ข ค

ข ค ง

จด ก ไปจด ข

__________

จด ก ไปจด ข

__________

ด ก ไปจด ข ค

__________

ตามแนวเสนท

ตาแหนงเรมตน

___________

อง

ามเสนรอบรปตนถงจดสดทา

ง ระยะทา

ง

ข เทากบระยะ

___________

ข และ ค เทาก

___________

ค และ ง เทาก

___________

ทางการเคลอน

นไปยงตาแหน

__________

ป าย

ง (เมตร)

ะทางทเดนใน

__________

กบระยะทางท

__________

บระยะทางทเ

__________

นท เรยกวา _

นงสดทาย เรย

การบ

______ ชน ม

กจากจ

การเปลยนต

ก

ก

ก

แนวตรงจากจ

__________

ทเดนในแนวต

__________

ดนในแนวตรง

__________

___________

ยกวา ______

อกตาแ

ม.1/______ เ

การเดนในแนจดเรมตนถงจ

ตาแหนง ร

ข

ค

ง

จด ก ไปจด ข

__________

ตรงจากจด ก ไ

__________

งจากจด ก ไปจ

__________

__________

__________

แหนงขอ

เลขท ______

วตรง จดสดทาย

ระยะทาง (เมต

ข หรอไม

__________

ไปจด ข หรอไ

__________

จด ข หรอไม

__________

___________

___________

องวตถ

7

_

ตร)

__

ไม

__

__

__

__

ถ

เมอตาแหนงทเปตาแหนงเปน ระยะทาง คอ เมตร หรอเค ระย การกระจด คอ เปนการกระ การเวกเตอร

3

อวตถมการเคปนจดสดทายนการกระจดจ

ระยะทางตาคลอนทจาก กยะทางเปนปร

ระยะทางในะจด 5 เมตร หรกระจดเปนป

3

ก

ลอนทหรอมกยเทยบกบตาแจะเหมอนหรอ

ามเสนทางการก ไป ข ค และรมาณทไมตอง

แนวตรงจากตหรอการเดนจปรมาณทตอ

ก

ง

3 เม

ตร

การเคลอนทโด

การเปลยนตาแหนงจดเดมหกนหรอแตกต

รเคลอนทจรงะ ง เปนระยะงระบทศทาง ม

ตาแหนงเรมตาก ก ไป ง เปงระบทงขนา

ดยทวๆ ไป ระยกเวนเมอวต

าแหนง การบหรอตาแหนงตางกน นกเรย

งของวตถ เทาง 11 เมตรมเฉพาะขนาด

ตนไปยงตาแหปนการกระจดาดและทศทา

4 เมตร

4 เมตร

5 เม

ะยะทางจะมาตถเคลอนทเปน

อกตาแหนงใหจดเรมตน กายนจะไดศกษา

เชน วตถเคลอร เปนตน ด เรยกวา ปร

หนงสดทายขอด 3 เมตร เปนง โดยระบจด

ระยะ

ตร

ากกวาการกรนเสนตรง

หมของวตถสาารบอกตาแหนาจากบทเรยนต

อนทจาก ก ไป

มาณสเกลาร

องวตถ เชน กนตน ดเรมตนและจ

ะทางแล

ข

ค

3 เมตร

ะจดเสมอ

ามารถกระทานงเปนระยะทตอไปน

ป ข และ ค เ

ร

การเดนจากจ

จดสดทาย เร

ละการก

าไดโดยการระทางกบการบอ

เปนระยะทาง

ด ก ไปถงจด

รยกวา ปรมา

กระจด

8

ะบอก

ง 7

ด ค

าณ

การ ในตทศตเปนท ลกศดงรป

กาหนดทศแลการกาหน

อนเชาเปนทศตะวนออก ซาทศเหนอ และ

การเขยนศรโดยหวลกศป

ละสญลกษณนดทศ เรมจาศตะวนออก เมยมอจะเปนทะดานหลงเปนนสญลกษณแสรชทศเหนอ แ

ากการเหนดวงมอหนดานขวศตะวนตก สวนทศใต สดงทศ จะเขยและมเสนตงฉ

ทมา : หนงสอสอ

งอาทตยขน ามอไปทาง วนดานหนา

ยนแทนดวยฉากกบลกศร

อการเรยนรฯ วทยาศาสสตร ชนมธยมศกษาปท 11 เลม 2

N

9

10

ชอ – นามสกล __________________________________________________ ชน ม.1/______ เลขท ______ คาสง

ตอนท 1 จงศกษาตารางแสดงการเปลยนตาแหนงของวตถตอไปน แลวตอบคาถาม

กาหนดให รปเหลยมทวตถเคลอนทเปนรปสเหลยมผนผา กขคง มขนาดกวาง 3 เมตร และยาว 4 เมตร

การเปลยนตาแหนง ระยะทางวดตามเสนรอบรป

(ระยะทาง) ระยะทางทวดแนวตรง

(การกระจด)

จาก ก ไป ข

ระยะ กข เทากบ 4 เมตร

ระยะจาก ก ไป ข เทากบ 4 เมตร

จาก ก ไป ข และ ข ไป ค

ระยะ กข + ขค เทากบ 7 เมตร

ระยะจาก ก ไป ค เทากบ 5 เมตร

จาก ก ไป ข ค และ ง

ระยะ กข + ขค + คง เทากบ 11 เมตร

ระยะจาก ก ไป ง เทากบ 3 เมตร

จาก ก ไป ข ค ง และ ก

ระยะ กข + ขค + คง + งก เทากบ 14 เมตร

ระยะทางทตาแหนง ก เทากบ 0 เมตร

ระยะทางและการกระจด แบบฝกหด

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

ง ค

ข ก

4 เมตร

4 เมตร

3 เมตร 3 เม

ตร

1. วตถเคลอ

2. วตถเคลอ

3. วตถทเคล

ความแตก

4. วตถเคลอ

เหตใดจงเ

_______

_______

_______

ตอนท 2

อนทชวงใดทม

อนทชวงใดทม

ลอนทจาก ก ไ

กตางกน ____

อนทชวงใดทม

เปนเชนนน _

___________

___________

___________

จงเตมคาหรอ

มระยะทางเทา

มระยะทางและ

ไป ข ค และ

_____ เมตร

มการกระจดเป

___________

__________

__________

__________

อขอความลงใ

ากบการกระจ

ะการกระจดต

ง เปนระยะท

ปน 0 ______

___________

___________

___________

___________

นชองวางใหถ

จด ________

ตางกน 2 เมต

ทาง _______

__________

__________

__________

__________

__________

ถกตอง

___________

ร ________

_ เมตร และก

___________

___________

__________

__________

__________

__________

___________

การกระจดเปน

___________

__________

___________

___________

___________

ทมา : หนงสอสอการเร

___________

__________

น ________

__________

___________

__________

__________

__________

รยนรฯ วทยาศาสตร ชน

1

__________

___________

_ เมตร และม

___________

__________

___________

___________

___________

นมธยมศกษาปท 1 เลม 2

11

__

__

ม

_

__

__

__

__

2

ทมมา : หนงสอสอการเรยนนรฯ วทยาศาสตร ชนมธ

1

ธยมศกษาปท 1 เลม 2

12

44 ปรมาณสเเกลารแและปรม

ทมา : หนงสอสอการเร

มาณเว

รยนรฯ วทยาศาสตร ชน

1

กเตอร

นมธยมศกษาปท 1 เลม 2

13

2

ปรม หมอณหภม ควสมบรณ เชน หมตองบอกทงทศใต การความยาวขอตะวนออกดว

หรยาว 5 หนวย

ปรม

4.1 ป

4.2 ป

มาณในทางวท1. ปรมา2. ปรมา

ายถง ปรมาณวามหนาแนนน เชอกเสนนย

ายถง ปรมาณขนาดและทศ

รแสดงขนาดแองลกศร และวยความเรว 7

อการเดนจาย ถาให 1 หน

มาณเวกเตอร

ปรมาณสเก

ปรมาณเวก

ทยาศาสตรม าณสเกลาร (Sาณเวกเตอร (

ณทมขนาดเพน อตราเรว พยาว 10 เมตร

ณทมทงขนาดศทางจงจะเข

และทศทางขอะทศทางของเ70 กโลเมตรต

กจด ก ไปทนวย แทนระย

ร เรยกโดยย

กลาร

กเตอร

ทมา : หน

2 ชนด คอ Scalar Quan(Vector Qua

พยงอยางเดยวพลงงาน ปรม , วนนมอณห

ดและทศทาง าใจและไดคว

องปรมาณเวกเวกเตอรเขยนตอชวโมง สาม

จด ค เขยนแะทาง 100 เม

อวา เวกเตอ

ทมา : หนงสอสอการเร

นงสอสอการเรยนรฯ วท

ntity) antity)

ว ไมมทศทางมาณชนดนบหภมสงสด 30

เชน การกระวามหมายสมบ

กเตอรจะใชลกนแทนดวยทศมารถเขยนสญ

แสดงการกระมตร ขนาดขอ

อร ซงการเขยน

รยนรฯ วทยาศาสตร ชน

ทยาศาสตร ชนมธยมศก

ง เชน ความยอกแตเพยงข

0 องศาเซลเซย

ะจด แรง ควบรณ เชน โรง

กศรแทน โดยศทางของหวลญลกษณแทนเว

ะจด คอ ลกศงการกระจดจ

นสญลกษณแ

นมธยมศกษาปท 1 เลม

ษาปท 1 เลม 2

ยาว พนทปรนาดอยางเดยยส , วตถกอน

ามเรว ความงเรยนอยหาง

ยขนาดของปรลกศร เชน รถวกเตอรไดดงน

ศรจาก ก ไปจาก ก ถง ค จ

ทนเวกเตอรส

2

มาตร มวล รยวกเขาใจแลนนมมวล 5 กร

มเรง นาหนกงจากบาน 1 ก

รมาณเวกเตอถยนตคนหนงน

ป ค ใหสวนขจะเทากบ 500

สามารถทาไดห

1

ระยะทาง เวละไดความหมรม เปนตน

ก ปรมาณชนดกโลเมตรไปท

รเขยนแทนดงแลนไปทางท

ของเสนตรง ก0 เมตร ดงรป

หลายแบบดงน

14

ลา าย

ดนทาง

วยทศ

กค ป

น

เวกดานขนาน

เวก

การเขยนเว

เนอการเขยนปรแรง หน

ตวอยางการ

แ

กเตอรทเทาก

กเตอรลบ คอ

กเตอรของแร

องจากแรงมทรมาณเวกเตอ

นวยของแรงตา

รเขยนเวกเตอ

แบบฝกห

กน คอ เวกเ

อ เวกเตอรทม

รง

งขนาดและทรอนๆ โดยใช

ามระบบเอสไอ

อรของแรง

หด ทม

เตอรทมขนาด

มขนาดเทากบ

ศทาง จงจดเชความยาวขอ

อ คอ นวตน (

ป

ทมา : หนงสอสอการเร

า : หนงสอสอการเรยนร

ดเทากน และ

บเวกเตอรทเป

เปนปรมาณเวองสวนของเสน

(N) เราใช

ปรมาณ

รยนรฯ วทยาศาสตร ชน

รฯ วทยาศาสตร ชนมธ

ะทศทางไปทา

ปนบวก แตมท

วกเตอร การเขนตรงแทนขน

เปนสญลกษณ

ณสเกลาร

นมธยมศกษาปท 1 เลม

ยมศกษาปท 1 เลม 2

างเดยวกน จา

ทศทางตรงกน

ขยนเวกเตอรขาดของแรง แ

ณของแรง

รและปร

2

ากรป กขคง

นขาม

ของแรงกใชหและหวลกศรแ

รมาณเว

1

เปนรปสเหลย

หลกการเดยวกแทนทศทางข

วกเตอร

15

ยม

กบอง

ร

16

ชอ – นามสกล __________________________________________________ ชน ม.1/______ เลขท ______ คาสง จงเตมคาหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง

ตอนท 1 จงพจารณาขอความแลวจาแนกวาเปนปรมาณชนดใด พรอมทงอธบายเหตผล

ขอความ ปรมาณทางกายภาพ

เหตผล สเกลาร เวกเตอร

1. หนกอนนมมวล 10 กโลกรม

2. พลอยมไข วดอณหภมรางกายสงถง 39°C

3. บานหลงนปลกในพนท 200 ตารางวา

4. ชงถานไฟฉาย 1 กอน ดวยเครองชงสปรง หนก 2 นวตน

5. รถคนนวงดวยความเรว 80 กโลเมตรตอ ชวโมง

6. นาอดลมอยในขวดปรมาตร 1 ลตร

7. นามความหนาแนน 1 กรมตอลกบาศก เซนตเมตร

8. จงหวดสงขลาอยทางตอนใตของกรงเทพฯ ระยะทาง 950 กโลเมตร

9. โลกหมนรอบตวเอง 1 รอบ ใชเวลา 24 ชวโมง

10. หลอดไฟใชกาลงไฟฟา 100 วตต

ตอนท 2 จงเขยนรปหรอเตมขอความลงในชองวางใหถกตอง

1. จงเขยนส 1.1 เวกเต 2. การกระจ

_______

3. ระยะทาง

_______

4. เวลาเปนป

_______

5. จงยกตวอ

_______

_______

_______

_______

5

สญลกษณของตอร A ขนาด

จดเปนปรมาณ

___________

งเปนปรมาณเ

___________

ปรมาณเวกเต

___________

อยางปรมาณส

___________

___________

___________

___________

5

งปรมาณเวกเต5 หนวย ไปท

ณเวกเตอรหรอ

__________

เวกเตอรหรอป

__________

ตอรหรอสเกลา

__________

สเกลารและป

__________

__________

__________

__________

ตอรใหถกตองทางทศตะวนอ

อปรมาณสเกล

___________

ปรมาณสเกลา

___________

าร ________

___________

รมาณเวกเตอ

___________

___________

___________

___________

ง ออก 1

ลาร _______

__________

าร ________

__________

_________

__________

อรมาอยางละ

__________

__________

__________

__________

1.2 เวกเตอร

__________

__________

_________ เ

__________

เนองจาก ___

__________

3 ชนด

__________

__________

__________

__________

B ขนาด 3 ห

เนองจาก __

___________

นองจาก ___

___________

__________

___________

___________

___________

___________

___________

หนวย ไปทางท

___________

__________

___________

__________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

1

ทศใต

__________

___________

__________

___________

__________

___________

___________

___________

___________

___________

แรง

17

__

__

__

__

___

__

__

__

__

__

ง

18

ในทางฟสกส แรง (force) หมายถง สงทสามารถทาใหวตถเกดการเปลยนแปลงลกษณะหรอสภาพการเคลอนท เชน เมอออกแรงกระทาตอวตถทหยดนงจะทาใหวตถเคลอนทได หรอ ทาใหวตถทกาลงเคลอนทมความเรวเพมขน ชาลง หยดนง หรออาจเปลยนทศทางการเคลอนทได รวมทงยงทาใหวตถเกดการเปลยนแปลงรปรางได เนองจากแรงเปนปรมาณทมทงขนาดและทศทาง ดงนนแรงจงจดเปนปรมาณเวกเตอรนนเอง ผลทเกดจากแรง 1. การเปลยนแปลงขนาดและรปราง แรงสามารถทาใหวตถบางอยางเปลยนแปลงรปรางได เชน เมอเราทาใหกระปองบ แสดงวาเราออกแรงทาใหกระปองเปลยนแปลงรปรางและขนาด หรอเมอเรายดยางรด เรากาลงทาใหยางรดเปลยนแปลงรปรางและขนาด ในทานองเดยวกนเมอเราบบแผนฟองนา เรากาลงทาใหฟองนาเปลยนแปลงรปรางและขนาดเชนกน เพราะเหตใดฟองนาจงมขนาดและรปรางทเลกลง เปนเพราะวาแรงบบทาใหอากาศออกจากแผนฟองนานนเอง

2. การเปลยนแปลงทาใหวตถเปลยนทศทาง หรอเปลยนความเรว หรอหยดนงอยกบท นอกจากแรงจะทาใหวตถเปลยนแปลงขนาดและรปรางแลว แรงยงสามารถเปลยนทศทาง ความเรว หรอทาใหวตถหยดนงได เชน การแขงขนฟตบอล

- เมอลกบอลหยดนง : การเตะลกตนเปลา เมอวางลกบอลไวบรเวณจดทจะทาการเตะลกตนเปลา ลกบอลจะอยในสภาพหยดนงอยกบท เมอนกฟตบอลเตะลกบอลจะทาใหลกฟตบอลเคลอนทไปตามทศทางทนกฟตบอลตองการ ดงนนการเตะเปนการดงหรอการดน - เมอตองการหยดลกบอล : เมอนกฟตบอลเตะลกบอลมายงประต ผรกษาประตจะพยายามรบลกบอลใหได การรบลกบอลของผรกษาประตเปนการหยดการเคลอนทของลกบอลนนเอง ผรกษาประตออกแรงดงหรอแรงดน - เมอเลยงลกบอล : นกฟตบอลจะตองออกแรงเลยงลกบอลใหไปขางหนาอยางรวดเรวเพอทาประตคแขง ขณะเดยวกนฝายตรงกนขามจะตองใชขาของตนออกแรงแยงลกบอล กรณนจะทาใหลกบอลเคลอนทชาลง ขณะวตถเคลอนท แรงสามารถทาใหมนเคลอนทเรวขนหรอชาลง การเลยงลกบอลเปนแรงดนหรอแรงดง เมอลกบอลเคลอนทชาลง ลกบอลถกดงหรอดน - ทศทางการเคลอนทของลกบอล : นกฟตบอลสามารถใชขาสกดลกบอลจากคแขงใหเปลยนทศทาง เพอตนเองจะไดเลยงลกบอลไปทาประตคแขง กรณดงกลาวนเปนการออกแรงดงหรอแรงดน อาจกลาวไดวาเมอวตถเคลอนทไปในทศทางหนง เราสามารถใชแรงเปลยนวตถเคลอนทไปในทศทางอนได

ตวอยางอนอนทแสดงใหเหนวาแรงกระทาตอวตถ เชน ธงโบกปลวไปมาเมอลมพด แมเหลกดดตะป เครองยนตของเครองบนขบใหเครองบนบนขนสทองฟา คากลาวทวา หากเราไมสามารถสงเกตผลทเกดจากแรงแลวแสดงวาไมมแรงกระทาตอวตถนน คากลาวนไมเปนจรง เพราะวาถาเราผลกกาแพง แสดงวาเรากาลงออกแรงกระทาตอกาแพง ถงแมวากาแพงจะไมไดมการเปลยนแปลงรปราง หรอขนาด หรอไมไดเคลอนทกตาม สมดลแรง

19

วตถตางๆ จะมแรงมากระทามากมาย แตถาเกดสมดลของแรงวตถจะทาใหหยดนงกบท ดงตวอยางตอไปน

นกยมนาสตกหญงทรงตวอยบนพนไดเพราะแรง เนองจากนาหนกตวทกดลงไปมคาเทากบแรงเนองจากพนทกระทาตอตวนกยมนาสตกหญงคนนน จงทาใหเกดสมดลของแรง

นกสเกตนาแขงชายทรงตวนงอยได

ขณะเคลอนท ไปบนลานน าแขง เ นองจากนาหนกตวของเขาทกดลงไปมคาเทากบแรงเนองจากลานนาแขงกระทาตอตวนกสเกตนาแขงชายคนนน จงทาใหเกดสมดลของแรง

แรงรวมกน โดยปกตเมอเราออกแรงดงวตถไปกบพนจะมแรงหลายแรงมากระทาตอวตถ เชน

ขณะทชายคนหนงออกแรงดงเชอกทผกตดกบลงไมจะเกดแรงตงในแนวเดยวกบเสนเชอก โดยในขณะเดยวกนกจะเกดแรงทพนของลงไมกระทากบพนในทศทางตรงกนขามกบการเคลอนทของลงไม (แรงตงในเสนเชอกและแรงเสยดทานทพนกระทาตอลงไม)

ในขณะทเครองบนไอพนบนไปในอากาศดวยอตราเรวคงท เครองบนจะเคลอนทไปขางหนาไดดวยแรงของเครองยนต และในขณะเดยวกนนนกจะเกดแรงตานของอากาศ แตเกดในทศทางทตรงกนขามกบการเคลอนทของเครองบน (แรงของเครองยนต และแรงตานของอากาศ)

ในขณะทเรอลอยอยบนผวนาจะเกดแรงดนขน เนองจากนาหรออากาศทกระทากบเรอและนาหนกของเรอหรอแรงโนมถวงของโลกในทศทางตรงกนขามกน (แรงเนองจากของเหลวและแรงโนมถวงของโลก)

การวดแรง

ทมา :

หนง

สอเรย

นราย

วชาพ

นฐาน

ชนม

ธยมศ

กษาป

ท 1

วทยา

ศาสต

ร ม.1

เลม

2

ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1 วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1 วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1 วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1 วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

นกเกดจากแรงไ เมอออกไดมากข ในทกลบสสภาวะเครองมอวดไวกบตวสปรหดตว จดคง

การ เมอไดมาก โดยเสมบตนนาม การ เมอขดลวดสปรงนาหนกสงขอ

แ

เรยนทราบแลได อเราออกแรงดขน และเมอเรทานองเดยวกะปกต ความสแรงชนดหนงรง เมอเราแขวงทและเขมชท

รวดแรงโดยใอออกแรงดงขเมอเพมนาหนมาใชในการปร

รวดแรงโดยใอขดลวดสปรงงจะเปนสดสวองตางๆ ทซอ

แบบฝกห

ลววาไมสามาร

ดงกระทาตอตราหยดออกแรนเมอเราออกสามารถในการ ไดแก เครองวนวตถทขอเกทตดอยบนสปร

ใชสมบตการยดลวดสปรง จ

นกแตละครง ขระดษฐเครองช

ใชสมบตการหงถกแง 2 แรงวนโดยตรงกบอขายกนในชว

หด ท

รถมองเหนหร

ตวสปรงจะทาใรงกระทาตอสกแรงกดทาใหสรยดและหดตวงชงสปรง ตวขกยว หรอวางวรงกจะเคลอน

ยดตวของขดลจะทาใหขดลวขดลวดสปรงกชงสปรงแบบแ

หดตวของขดกดลงทขดลวนาหนกทกดลตประจาวน

ทมา : หนงสอเรยนรายวชา

รอสมผสแรงได

ใหสปรงขยายสปรง สปรงกจสปรงหดตวแลวของสปรงน ของเครองชงสวตถบนจานรอนทบนสเกล โด

ลวดสปรง วดสปรงขยายกจะยดตวออกแขวน 

ลวดสปรง ดสปรงทง 2 ขลงบนขดลวดส

4 เซนตเมตร2 เซนตเมตร0 เซนตเมตร

ระยะการยดตของขดลวดส

ทมา : หนงสอเรยนรายวช

าพนฐาน ชนมธยมศกษาปท

ด แตเราสามา

ยรปรางได ถาจะหดตวกลบสละเมอเราหยดนกวทยาศาสสปรงประกอบอง วตถจะออดยหนวยทใชว

ตว ถาออกแรกไดระยะทแต

ขาง จะทาใหขสปรง สมบตน

ตวสปรง

ชาพนฐาน ชนมธยมศกษาป

ท 1 วทยาศาสตร ม.1 เลม

ารถบอกหรอก

เรายงเพมแรงสสภาพปกต ดออกแรงกระสตรจงไดใช “สบดวยสปรงอยกแรงกระทาตวดแรง คอ นว

รงมากขดลวดตกตางกน ขนอ

ขดลวดสปรงหนจงนามาใชกบ

ปท 1 วทยาศาสตร ม.1 เลม

2

กาหนดแรงโด

งมากขน สปร

ะทาตอสปรง สสปรง” เปนเคยภายใน โดยมตอสปรง ทาใหวตน

สปรงกจะขยาอยกบขยาดข

หดตวสนลง กบเครองชงสป

ม 2

2

ดยพจารณาผล

รงกจะยดตว

สปรงกจะยดตครองมอวดแรมจดคงทตดตรหสปรงยดหรอ

ายตวยดออกองตมนาหนก

การหดตวของปรงทใชชง

แรง

20

ลท

ตวรง รงอ

ก

ง

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. แรงคออะ

_______

_______

2. ผลทเกดจ

_______

_______

3. สมดลขอ

_______

_______

4. เครองมอ

_______

_______

5. หนวยทใช

_______

_______

6

กล _______

ตมคาหรอขอค

ะไร นกเรยนต

___________

___________

จากแรงทาใหว

___________

___________

งแรงทาใหวต

___________

___________

อทใชวดแรงเร

___________

___________

ชวดแรงเรยกว

___________

___________

6

___________

ความลงในชอง

ตองใชแรงทาอ

__________

__________

วตถเกดการเป

__________

__________

ตถเกดการเปล

__________

__________

ยกวา

__________

__________

วา

__________

__________

__________

งวางใหถกตอ

อะไรบาง

___________

___________

ปลยนแปลงใน

___________

___________

ลยนแปลงในล

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ง

__________

__________

นลกษณะใดบ

__________

__________

ลกษณะใด

__________

__________

__________

__________

__________

__________

อตร

__________

__________

__________

บาง

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ราเรวแ

______ ชน ม

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ละควา

ม.1/______ เ

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ามเรวข

2

เลขท ______

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

องวตถ

21

_

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

ถ

การเชน ฝงผงเด สงทเสนทางทมร ดงนสมพนธขน ป อตราเรว คอ ปรมาณสเกล

สต ความเรว คอ จดเปนปรมา สต

รเดนทางไปยดนทางจากรงไทเกยวของกบระยะทางสน แนนระยะทางแปรมาณดงกล

ระยะทางทวลาร มหนวยใ

รการหาอตรา

การกระจดทาณเวกเตอร ม

รการหาอตรา

ยงสถานทตางไปหานาหวานบการเดนทางกและใชเวลาในและการกระจาวคอ อตราเร

วตถเคลอนทไนระบบไอเอส

าเรว

ทวตถเคลอนมหนวยในระบ

าเรว

อตราเร

ความเรว

งๆ ของคน สตนจากดอกไมในกคอ ระยะทานการเดนทางนจดทเกดจากกรว และ ความ

ไดในหนงหนสเปน เมตร/ว

ทไดในหนงหบบไอเอสเปน

ว = ระยะท เวล

ว = การกร เวล

ตว และสงขอนสวน หรอกองและเวลาทใชนอยทสด ถอวการเคลอนทในมเรว

วยเวลา หรอนาท (m/s)

หนงเวลา หรอเมตร/วนาท

ทาง ลา

ระจด ลา

อง กคอการเคอนหนเคลอนทช การเดนทางวาเปนเสนทานเวลาเดยวก

อ อตราสวนร

อ อตราสวนร(m/s)

คลอนทจากททจากยอดเขางไปยงทๆ หนงทดทสด น จงมความส

ะหวางระยะท

ระหวางการก

ทแหงหนงไปยาลงสพนผวโลนง อาจมหลาย

สมพนธกน ท

ทางทไดกบเว

ระจดกบเวล

2

ยงอกทแหงหก เปนตน ยเสนทาง แตล

าใหเกดปรมา

วลาทใช จดเป

าทใช ความเ

22

นง

ละ

าณ

ปน

เรว

23

อตราเรวและความเรวเฉลย

ทมา : หนงสอสอการเรยนรฯ วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2

โดยเรมตนเคลอความเรวรถ ดงนและความเร มาตรวดอต มารถจกรยานยดวยอตราเรกะทนหน จะ ความเรง เมอคนขบรถไดหยดการเคลรถยนตวงชา ควา(m/s) และเ สต ดงนน ความ 1. เปลยนแปลง 2. เปลยนแปลง 3. กขนาดและทเหนอดวยคว

แ

ยทวไปการเคอนทจะมควา

นนอตราเรวแวเฉลย

ราเรว ตรวดอตราเยนต เพอใหผรวสงบนทางโะทาใหรถลนไ

อเวลาเรานงรเหยยบคนเรงลอนท จากกาาลงรถยนตจะามเรง คอ ควลาจดเปนวน

รการหาความ

มเรงเปนการเปการเปลยนแง เชน รถยนตการเปลยนแง เชน วตถเคการเปลยนแป

ทศทางพรอมกวามเรว 25 เม

แบบฝกห

คลอนทของวตามเรวตา จาก

ละความเรวข

รวเปนอปกรผขบขไดทราบโคง เพราะอาไถลไปชนรถค

รถยนตทกาลง รถจะเคลอรทรถยนตเคล

ะมความหนวงความเรวทเปนาท (s) ดงนน

มเรง

ปลยนแปลงควแปลงขนาดคตเคลอนทในแแปลงทศทางขลอนทเปนวงกปลงทงขนาดกน เชน รถยนมตรตอวนาท

หด

ความเ

ตถในชวงเวลกนนจะคอยๆ

องการเคลอน

รณทใชบอกอบอตราเรวของาจทาใหยานพคนหนาได

งเคลอนท เรนทดวยความลอนทดวยควา ลยนแปลงในน ความเรงวด

วามเรว โดยกความเรว คอแนวตรงดวยควของความเรวกลมดวยความดความเรวและนตวงไปทางท

เรง = การ เวลา

ลาตางๆ จะมคๆ เพมความเ

นทตลอดระยะ

อตราเรว ซงงยานพาหะทพาหนะแหกโ

ราจะพบวารถมเรวทเพมขนามเรวทเปลย

นหนงหนวยเวดเปนเมตร/วน

การเปลยนแปอ วตถจะเคลวามเรวไมคงทว คอ วตถจะเมเรวคงท ะทศทางของทศตะวนออก

อตร

เปลยนแปลงาทใชในการเป

ความเรวไมเทรวขน และเม

ะทางทไมสมา

งตดตงไวตามตนเองกาลงขโคงได หรอเม

ถยนตเคลอนน หรอคนขบอนแปลงไปนน

วลา ถาการเปนาท2 (m/s2) ค

ลงนเกดจากลอนทดวยควท รถยนตกาลเคลอนทดวยค

งความเรว คอดวยความเรว

ราเรวแล

งความเรว (mปลยนแปลง

ทากน เชน กมอจะจอดรถ

าเสมอเชนน จ

มยานพาหนะขบขอยจะไดปมอขบรถดวย

ทดวยความเอาจเหยยบเบกคอ รถยนตเ

ปลยนแปลงควความเรงจดเป

วามเรวไมคงทลงเคลอนทขนความเรวคงท

อ ความเรวขอว 20 เมตร/ว

ละควา

m/s) (s)

การเคลอนทขถหรอเลยวโค

จงตองระบเป

ะตางๆ เชน ปองกนอนตรยอตราเรวสงแ

เรวทมการเปบรก รถจะเคลเคลอนทดวยค

วามเรววดเปนปนปรมาณเวก

ทแตทศทางกนหรอลงจากเนแตทศทางกา

องวตถเปลยนนาท จากนน

มเรวขอ

2

ของรถยนต เมง จะตองชะล

นอตราเรวเฉล

รถไฟ รถยนายจากการขบแลวรถเกดหย

ลยนแปลง เชลอนทชาลงห ความเรง แต

นเมตรตอวนากเตอร

การเคลอนทนนภเขา เปนตรเคลอนทมก

นแปลงทงสองนรถวงไปทางท

องวตถ

24

มอลอ

ลย

นต บขยด

ชน รอถา

าท

ไมตน การ

ทงทศ

ถ

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. ใหใชขอม ประเทศไท

1.1 นกกรฑ

1.2 ถาใหเวล

1.3 ในเวลา

ในเวลา

ดงนน ใ

1.4 อตราเรว

อตราเรว

อตราเรว

อตราเรว

2. ด.ช.พลล

ของรถจก

2.3 อตราเรว

3. วตถเคลอ

กล _______

ตมคาหรอขอค

มลจากตารางททย แลวตอบค

โอล

ซเก

ประ

เอเช

ารายการแขง

ลาเทากน นก

1 วนาท นกก

9.63 วนาท น

นเวลา 1 วนา

วของนกกรฑ

วของนกกรฑา

วของนกกรฑา

วของนกกรฑา

ภขจกรยานจ

กรยาน

วเฉลย = ___

= ___

อนทจากจด A

___________

ความลงในชอง

ทแสดงสถตกาคาถามตอไปน

รายกา

ลมปก (พ.ศ.25

กมส (พ.ศ.255

ะเทศไทย (พ.ศ

ชยนเกมส (พ

งขนทวงเรวทส

กกรฑารายการ

กรฑาทแขงขน

นกกรฑาทแข

าท นกกรฑาท

าแตละรายกา

าซเกมส ____

าประเทศไทย

าเอเชยนเกมส

ากบานไปโรง

__________

__________

A ไปจด B เปน

__________

งวางใหถกตอ

ารแขงขนวงทน

ารแขงขน

555)

52)

ศ.2541)

.ศ.2550)

สด คอ _____

รแขงขนทวงไ

นโอลมปกวงไ

งขนโอลมปก

ทแขงขนโอลม

าร มคาดงน

__________

ย _________

ส _________

เรยนเปนระย

_____

_____

นระยะทาง 30

___________

ง

ทางตรงระยะท

__________

ไดระยะทางมา

ไดระยะทาง ด

วงไดระยะทา

มปกวงไดระยะ

___________

___________

__________

ยะทาง 600 เม

2.4

0 เมตร และเ

__________

ทาง 100 เมตร

เวล

9

1

1

1

___________

ากทสด คอ _

ดงน

าง ________

ะทาง ______

__________

__________

___________

มตร ใชเวลา 5

4 ความเรวเฉล

คลอนทจาก จทมา : หนงส

______ ชน ม

ร (ชาย) ของส

ลาทใช

9.63

0.17

0.23

0.00

___________

__________

___________

___________

___________

___________

__________

5 นาท จงหาอ

2.1 ระยะทา

2.2 การกระ

ลย = ______

= ______

จด B ไปจด Cสอสอการเรยนรฯ วทยา

ม.1/______ เ

สมาคมกรฑาส

___________

___________

__________

___________

__________

__________

___________

อตราเรวและค

าง = ______

= ______

ะจด = _____

__________

__________

C อก 40 เมตราศาสตร ชนมธยมศกษา

2

เลขท ______

สมครเลนแหง

___________

__________

___________

___________

___________

___________

__________

ความเรวเฉลย

___________

___________

__________

___

___

ร โดยใชเวลา าปท 1 เลม 2

25

_

ง

_

__

__

__

__

__

__

ย

__

__

__

20 วนาท

3.1 ระยะ

3.2 การก

4. วตถชนดห

5. จากขอ 4

6. วตถเคลอ

จงหาระยะท

ะทาง = ____

= ____

กระจด = ___

= ___

หนงเคลอนท

4 ถาวตถเคลอ

อนทจากจด ก

ทาง การกระจ

___________

___________

___________

___________

เปนวงกลมดง

อนทไดครงรอบ

ก ไปทางทศตะ

ด อตราเรว แ

____

____

_____

_____

งรป โดย 1 รอ

4.1 ระย

= _

= _

4.2 การ

= _

4.3 อต

= _

4.4 ควา

= _

บพอดโดยใชเ

5.1 ระย

= _

= _

5.2 การ

= _

5.3 อต

= _

5.4 ควา

= _

ะวนออกไปยง

และความเรว

3.3

3.4

อบ ใชเวลาใน

ยะทางของกา

___________

___________

รกระจด = __

___________

ราเรว = ___

___________

ามเรว = ___

___________

เวลา 4 วนาท

ยะทางของกา

___________

___________

รกระจด จาก

___________

ราเรว = ___

___________

ามเรว = ___

___________

งจด ข เปนระ

3 อตราเรว =

=

4 ความเรว =

=

นการเคลอนท

ารเคลอนท =

__________

__________

__________

__________

___________

__________

___________

__________

ารเคลอนท =

__________

__________

A ไป B = __

__________

___________

__________

___________

__________

ยะทาง 100

ท

__________

_________

__________

_________

10 วนาท จง

= ความยาวขอ

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

= ครงหนงขอ

___________

___________

__________

___________

___________

___________

___________

___________

เมตร จากนน

ทมา : หนงสอสอการเรย

________

_________

________

_________

งหา

องเสนรอบรป

__________

__________

__________

__________

___________

__________

___________

__________

องความยาวขอ

__________

__________

___________

__________

___________

__________

___________

__________

นวตถเคลอนท

ยนรฯ วทยาศาสตร ชนม

2

ปวงกลม

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

องเสนรอบวง

___________

___________

__________

___________

___________

___________

___________

___________

กลบทศมายง

มธยมศกษาปท 1 เลม 2

26

_

_

_

_

_

_

_

_

_

_

__

_

_

_

_

_

2

ทางทศต

6.1 ระยะ

6.2 การก

มทศท

6.3 ถาวต

อตรา

ความ

7. รถยนตคน

วนาท จง

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

ตะวนตกเปนระ

ะทางทวตถเคล

กระจดทวตถเค

ทาง = _____

ตถใชเวลาในก

าเรวของการเค

มเรวของการเค

นหนงเคลอนท

แสดงวธคด

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ะยะทาง 20 เ

ลอนท = _

= _

คลอนท = _

___________

ารเคลอนททง

คลอนท = _

= _

คลอนท = _

= _

ทไปตามถนน

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

เมตร ทจด ค

___________

___________

___________

__________

งหมด 4 นาท

___________

___________

___________

___________

ดวยอตราเรว

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ดงรป

___________

___________

___________

___________

ท

___________

___________

___________

___________

60 km/hr แ

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

___________

แสดงวาขณะน

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

_______

__________

__________

__________

__________

นนรถเคลอนท

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ทมา : หนงสอสอการเร

___________

___________

___________

____

___________

____

___________

ทดวยอตราเรว

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

รยนรฯ วทยาศาสตร ชน

2

_

_

_

_

_

วกเมตรตอ

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

นมธยมศกษาปท 1 เลม

27

__

__

__

__

__

__

__

__

2

28

Note : _________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

29

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

30

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

ควาความรอนจาความรอนจาอณหภมขออณหภมเทา สม เมอวตถทมอณห

อณ ขณอณหภมจะล สวนอณหภมผสมเพมขนของอ ดงนจะไมเปลยน

อณ คอกลาวคอ ถาวตถทงสองมปรมาณควา

1

ามรอน เปนพากภายนอกถากรางกายของวตถทงสองากน กจะหยด

ดลความรอนอนาวตถสองชหภมสงกวาไป

ณหภมผสม ณะทวตถกาลลดลงจนถงอณนวตถทมอณมเชนเดยวกนอกวตถหนง นนการถายโอนแปลง คอ จะ

ณหภม คาทแสดงราวตถทงสองมมมวลเทากน มรอนเรยกวา

1

พลงงานรปแบถายโอนเขามาองเราถายโอน โดยวตถทมการถายโอนค

น ชนดขนไปทมปสวตถทมอณห

งถายโอนควณหภมผสม ณหภมตากวาจน หรออาจกลา

อนพลงงานควะไมสญหายหร

ะดบความรอมอณหภมเทาวตถทมอณห

า แคลอร หรอ

ทมา : หน

บหนงทมามาาสรางกายขอนออกมาสภายอณหภมสงจความรอนซงเร

อณหภมแตกหภมตากวา จ

ามรอนใหแก

จะรบความราวไดวา พลงง

วามรอนจงเปรอถกสรางขน

อนของวตถ ปกน วตถทมมหภมตากวาจะอ จล

งสอเรยนรายวชาพนฐา

ารถถายโอนไดองเรา ในทางตยนอก การถาจะถายโอนควรยกวา วตถท

กตางกนมาแตจนกระทงมอณ

กกนและกน

รอนทวตถคลงานความรอน

นไปตามกฎกนใหม”

ปรมาณความมวลมากกวาจะมปรมาณคว

น ชนมธยมศกษาปท 1

ด เชน ในวนทตรงกนขาม วายโอนความรวามรอนไปยงทงสองนอยใน

ตะกนหรอผสมณหภมเทากน

วตถทมอณห

ายออกมาแลนทลดลงของว

การอนรกษพล

มรอนของวตถจะมปรมาณความรอนนอย

วทยาศาสตร ม.1 เลม

ทอากาศรอนอนทอากาศหนรอนจะเกดขนงวตถทมอณหนภาวะสมดลค

มกน จะเกดกเรยกวาเกด ส

หภมสงกวาจะ

ละอณหภมจะตถหนงจะมค

ลงงาน ซงกล

ถจะขนอยกบวามรอนมากกวาวตถทมอ

2

อบอาว เราจะรนาวเยน เรารนเมอมความแหภมตากวา จความรอน

การถายโอนควสมดลความร

ะคายความร

ะสงขนเรอยคาเทากบพลง

าววา “พลงง

บ มวลและอณกวาวตถทมม

อณหภมสงกว

ควา

3

รสกรอน เพรรสกหนาวเพรแตกตางระหวจนวตถทงสอ

วามรอนขนจอน

อนออกมาแล

ๆ จนกระทงงานความรอน

านรวมของวต

ณหภมของวตมวลนอยกวา า หนวยวดข

ามรอน

31

ราะาะ

วางงม

าก

ละ

ถงนท

ตถ

ตถ ถาอง

น

เทอ คอ กระเปาะ เท

เทออาศยหลกก ถาสทบรรจอยภทาใหมปรมาไมมการถายอณหภมของ ถาสทบรรจอยภระดบตาลง

ขอขอเสยแตกต ขอด ขอ

อรมอมเตอร เครองมอทใช

ทอรมอมเตอร

อรมอมเตอรแารดงน คอ สารทนามาวายในเทอรมอาตรเพมขน เกยโอนความรองสารนนๆ ได สารทนามาวายในเทอรมอจนกระทงไมม

งเหลวทนยมตางกน ดงน 1. เทอรมอมด - ขยายต

- เปนตว- ทบแส- ไมเกา- เปลยน

เสย - ปรอท ท 357- ปรอท

ชวดอณหภมหแบบดจตล แ

แบบกระเปาะ

วดอณหภมมอมเตอรจะไดกดการขยายตอนเขามาอก

วดอณหภมมอมเตอรจะถายมการถายโอน

มใชบรรจในเท

มเตอรทใชปรตวทนทเมออวนาความรอนสง และสะทอนาะผวหลอดแกนสถานะเปนไจะเกดการแข7°C ทเปนสารพษ

หรอระดบควาละเทอรมอมต

เปนเทอรมอ

อณหภมสงกรบการถายโอตวของของเหลของเหลวกจ

อณหภมตากยโอนความรอนความรอนออ

ทอรมอมเตอ

รอท ณหภมเปลยนนทด นแสงไดด กว ทาใหเคลอไอไดยาก ขงตวถาใชในบ

ามรอนในวตถตอรแบบมหน

มเตอรทใชวด

กวาเทอรมออนพลงงานควลว ทาใหมระดจะหยดขยาย

กวาเทอรมออนไปยงสาร ทอกไปอก ของเ

ร คอ ปรอท

นแปลง ทาให

อนทขนลงไดส

บรเวณทหาวม

ถ เทอรมอมเตนาปด

ดอณหภมทวไ

มเตอร ของวามรอนมาจาดบสงขนจนกยตว จงอานค

มเตอร ของทาใหปรมาตรลหลวกจะหยด

และแอลกอ

อานคาไดละเ

สะดวก ไมมกา

มากๆ ซงปรอ

ตอรมหลายแบ

ไปโดย

เหลว กสาร

กระทงาของ

เหลว ลดลง เกดการดหดตว จงอาน

ฮอล ซงของเ

อยด

ารตดคางหรอ

อทมจดหลอมเ

บบ เชน เทอ

รหดตวของขนคาของอณห

เหลวแตละช

ขาดตอน

เหลวท -39°C

3

รมอมเตอรแบ

องเหลว ทาใหหภมนนๆ ได

นดกมขอดแล

C และมจดเดอ

ทมา :

http

://ww

w.ka

setp

orpe

ang.c

om/fo

rum

s/ind

ex.p

hp?to

pic=8

1220

.0

32

บบ

หม

ละ

อด

ขอด ขอ ในก 1. จ สถานะกลาย 2.จ สถานะกลาย

เมอฟาเรนไฮต ชนดหนง จะ ลาปเลขทอานไดจนถงขดจดเมอนาอณห

ทมา : หนงส

2. เทอรมอ ชดเจนยงด - สามาร

117.7- ขยายต- ราคาถ

เสย - ใชในบ

การสรางมาตรจดเดอด (Bo

คอ จดทยเปนนาทควาจดเยอกแขง (

คอ จดทยเปนนาแขงท

อนาเทอรมอมและเคลวน มะพบวา ปรอทขนสงทดจะตางกน แดเดอดจะอยทภมมาเทยบส

สอสอการเรยนรฯ วทยา

มเตอรทใชแขน รถใชในบรเวณ7°C ตวไดดกวาปรถก บรเวณททรอน

ราสวนหรอสเoiling Point)ทอณหภมของามดนระดบนา(Freezing Pทอณหภมขอทความดนระด

มเตอรแบบโรมาวดอณหภม

ระดบเดยวกนและชวงเหนอทระดบเดยววนกนจะไดอต

าศาสตร ชนมธยมศกษา

อลกอฮอล น

ณทมอณหภม

รอท 6 เทา

นมากๆไมได เ

เกลของเทอรม) งนากาลงเดอดาทะเล

Point) งนาแขงกาลง

ดบนาทะเล

เมอร เซลเซยมของของเหล

น แตคาจากตลาปรอทขนไกนทงหมด ซตราสวน ดงน

าปท 1 เลม 2

นยมใช บวทล

ตาๆมากได เพ

เพราะแอลกอ

มอมเตอรไดก

ดเปลยนสถาน

งเปลยนสถาน

เ

ยส ลว

ตวไปซงน

ทมา

ลแอลกอฮอล

พราะมจดหล

ฮอลจะเดอดท

าหนดจดหลก

นะกลายเปนไอ

นะกลายเปนน

ทอรมอมเตอร 1. องศาเซล 2. องศาโรเ ประเทศฝ 3. องศาฟา 4. เคลวน (

า : หนงสอสอการเรยนร

ทมา : หนงสอสอกา

ล และใสสแดง

อมเหลวท -8

ทอณหภมตาก

กไว 2 จด คอ

อ หรอจดทอณ

นา หรอจดท

รมหนวยสดบลเซยส (°C) เปมอร (°R) เปนฝรงเศส เรนไฮต (°F) เK) เปนหนวยใ

ฯ วทยาศาสตร ชนมธย

ารเรยนรฯ วทยาศาสตร

งผสมลงไปเพ

9.5°C และมจ

กวาปรอท

ณหภมของไอ

อณหภมของ

บอกอณหภม 4ปนหนวยระบนหนวนทใชกน

เปนหนวยในรในระบบ Si

ยมศกษาปท 1 เลม 1

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

3

พอใหมองเหน

จดเดอดท

อนากาลงเปลย

นากาลงเปลย

4 หนวย คอบเมตรก นมากใน

ระบบองกฤษ

ลม 1

33

นได

ยน

ยน

34

อณหภมทอานได – จดเยอกแขง

จดเดอด – จดเยอกแขง

ดงนนจะได R – 0 = C – 0 = F – 32 = K - 273

80 – 0 100 – 0 212 – 32 373 – 273

จะเทากบ R = C = F – 32 = K - 273

80 100 180 100

เอา 20 คณตลอด จะได

จะเทากบ R = C = F – 32 = K - 273

4 5 9 5

และจาก C = K - 273

5 5

จะเทากบ C = K – 273 หรอ K = 273 + C

ตวอยาง ถาอากาศบนยอดดอยแมฟาหลวงเปน 10°C คดเปนกองศาฟาเรนไฮต

โจทยกาหนด อากาศบนยอดดอยแมฟาหลวงเปน 10°C โจทยถาม 10°C คดเปนกองศาฟาเรนไฮต จากสตร F – 32 = C 9 5 แทนคา F – 32 = 10 9 5 F – 32 = 10 x 9 5 F = 10 x 9 + 32 5 F = 50 °F สรป ถาอากาศบนยอดดอยแมฟาหลวงเปน 10°C คดเปน 50 °F

ชอ – นามส 1. การถายโ

โดยวตถท

2. ภาวะสมด

_______

3. อณหภมผ

_______

4. จดหลกใน

_______

5. ถาอณหภ

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

แบ กล _______

อนความรอน

ทมอณหภม __

ดลความรอน

__________

ผสม คอ ____

__________

นการสรางเทอ

__________

ภมของวตถชน

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

บบฝกห

___________

จะเกดขนเมอ

__________

คอ _______

___________

__________

___________

อรมอมเตอร ม

___________

นดหนงเปน 50

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ด

__________

อ _________

_ จะถายโอนค

___________

__________

___________

__________

ม ______ จด

__________

0°F คดเปนห

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

ความรอนไปย

___________

___________

__________

___________

ด คอ ______

___________

นวยองศาโรเม

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

__________

__________

งวตถทมอณห

___________

__________

___________

__________

__________

__________

มอรจะมคาเท

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

______ ชน ม

___________

หภม ______

__________

__________

__________

__________

___________

__________

ทาใด

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ม.1/______ เ

__________

______

___________

__________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ควา

3

เลขท ______

___________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ามรอน

35

_

_

_

__

__

__

_

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

น

สารเปลยนแปลง

การแผนภาพแส

การ 1. จ 2. จระบบไปสสง

ขอหลอมเหลว

จดห

ควา

ควาสถานะจากข

ควารอนแฝงของสถานะเปนน

2

รทอยในสถานงอยางไร จะม

รเปลยนสถานสดงการเปลยน

รเปลยนสถานจากของแขงไจากสถานะของแวดลอมได

งแขงเมอไดรและหลอมเห

หลอมเหลว (

ามรอนแฝง

ามรอนแฝงขของแขงไปเปน

ามรอนแฝงของการหลอมเหนาท 0°C ตอง

2

นะของแขง ขมการเปลยนส

นะของสารจานสถานะและก

นของสาร ปเปนของเหลองเหลวไปเปน

รบพลงงานคหลวจนหมดโด

(Melting Poi

หมายถง พล

ของการหลอมนของเหลว โด

องการหลอมเหลวนาแขงมคงใชพลงงานคว

ผลขอ

องเหลว หรอถานะเกดขนห

กสถานะหนงการเปลยนแป

ลว มวลจะไมเนแกส มวลจะ

ความรอนจาดยอณหภมไมเ

int) หมายถง

ลงงานความรอ

มเหลว คอ ดยอณหภมไม

เหลว เปนคาเคา 80 แคลอรวามรอน 80 แ

ทมา : หนงสอสอการ

องความ

อแกส เมอไดรหรอไม

งไปสอกสถานปลงพลงงานขอ

เปลยน ะคงท แตตอง

กภายนอก อเปลยนแปลง

ง อณหภมทส

อนททาใหสาร

คาพลงงานคมเปลยนแปลง

เฉพาะของสารตอกรม (cal/แคลอร

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

มรอนทม

รบความรอนห

นะหนง มพลงองสาร ดงน

งอยในภาชนะ

อณหภมจะส

สารเปลยนสถ

รเปลยนสถาน

วามรอนททา

รแตละชนด /g) หมายควา

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

มตอการ

หรอสญเสยคว

งงานเกยวของ

ะปด ถาภาชน

งขนจนถงอณ

ถานะจากของแ

นะโดยอณหภม

าใหของแขงห

เชน นาแขงมามวา นาแขงม

ม 1

รเปลยน

วามรอน สาร

ง วเคราะหแล

นะเปดไอของ

ณหภมหนง ข

แขงเปนของเห

มไมเปลยนแป

หรอสารมวล 1

มจดหลอมเหลมวล 1 กรมท

นแปลงข

3

รเหลานจะมก

ละพจารณาจ

สารจะออกจ

ของแขงจะเร

หลว

ปลง

1 หนวย เปลย

ลวท 0°C ควท 0°C จะเปลย

ของสาร

36

การ

าก

าก

รม

ยน

ามยน

ร

ของเกดฟองแกสการเดอดแล

จด

ควาสถานะจากข

ควาของการกลาเปนไอนาท

งเหลวเมอไดสปดขนเปนจละเปลยนสถาน

เดอด (Boilin

ามรอนแฝงขของเหลวไปเป

ามรอนแฝงขอายเปนไอของน100°C ตองใช

รบพลงงานคานวนมาก บานะเปนไอ โดย

ng Point) หม

ของการกลายปนแกสหรอไอ

องการกลายเปนามคา 540 ชพลงงานควา

วามรอนตอไปางสวนจะหลดยอณหภมไมเป

มายถง อณห

เปนไอ คอ อ โดยอณหภม

ปนไอ เปนคาแคลอรตอกรมามรอน 540 แ

ทมา : http:/

ปจากภายนอดลอยออกจาปลยนแปลง

หภมทสารเปล

คาพลงงานควมไมเปลยนแป

เฉพาะของสาม (cal/g) หมแคลอร

//tanchualee.com/fo

อก ของเหลวจกของเหลว บ

ยนสถานะจา

วามรอนททาใปลง

ารแตละชนด มายความวา น

orum/index.php?top

จะมอณหภมเบางสวนจะวน

กของเหลวเป

ใหของเหลวห

เชน นามจดเนามวล 1 กรม

ic=59.0

เพมขนจนถงอนกลบไปในขอ

นแกส

หรอสารมวล 1

ดอดท 100°Cมท 100°C จ

3

อณหภมหนงองเหลวใหม เก

1 หนวย เปลย

C ความรอนแะเปลยนสถาน

37

จะกด

ยน

แฝงนะ

ชนด

เอท

แนพทาล

กราฟ

ปจจยทมผล

1. ถรอน ตองให

2. คายความรอ

สาร

ตารางแ

ดของสาร

นา

ทานอล

ลน (ลกเหมน)

ฟแสดงการเปล

ลตอการเปลย

ถาตองการใหความรอนหร

ถาตองการใหอน ตองใหอยใ

รตางชนดกน

แสดงความรอ

ความรอการหล

ลยนแปลงอณ

ยนสถานะของ

สารเปลยนสถออยในภาวะท

หสารเปลยนในภาวะทอณ

ทมา

คาความรอนแ

อนแฝงจาเพา

นแฝงจาเพาะลอมเหลว (J/

334.8

108.9

149

ณหภม การเป

งสาร คอ พล

ถานะจากของทอณหภมสง

สถานะจากแหภมตา จะได

: หนงสอสอการเรยนรฯ

แฝงจาเพาะจ

าะของสารบา

ะของ /g)

ควก

ปลยนสถานะข

งงานความรอ

งแขงเปนของยงอณหภมสง

แกสเปนของดคายพลงไดง

ฯ วทยาศาสตร ชนมธยม

ะตางกน ดงแ

างชนด

ามรอนแฝงจการกลายเปน

2,256

857

154.7

ขณะใหความ

อน ดงน

เหลว และแกงมากยงเปลยน

เหลว และขอายเปลยนสถา

มศกษาปท 1 เลม 1

สดงในตาราง

จาเพาะของ นไอ (J/g)

6

9

มรอนแกสารท

กส เปนการเปนสถานะเรว

องแขง ซงเปานะเรว

งตอไปน

ทอยในสถานะ

ปลยนแปลงปร

นการเปลยน

1 cal 1 cal 1 kcal1 kJ =

3

ะของแขง

ระเภท ดดคว

นแปลงประเภ

= 4.2 J = 4,185 J = 1,000 c= 1,000 J

38

าม

ภท

J cal

39

โดยท

Q = คาพลงงานความรอนในการเปลยนสถานะ

m = มวลของวตถ

L1 = คาความรอนแฝงในการหลอมเหลว มคา 80 cal/g

L3 = คาความรอนแฝงในการกลายเปนไอ มคา 540 cal/g

s = คาความถวงจาเพาะของนา มคา 1 cal/gx°C

t = อณหภมหลงตม – อณหภมกอนตม

การหาพลงงานความรอน3

A

B C

D E

อณหภม

เวลา

นาแขง 0°C นา 0°C

นา 100°C แกส 100°C

Q1 = mL1 Q2 = mst

Q3 = mL3

นาแขง

หรอ

ของแขง

0°C

Q1 = mL1 นา

หรอ

ของเหลว

0°C

นา

หรอ

ของเหลว

100°C

Q3 = mL3 แกส

หรอ

ไอนา

100°C

Q2 = mst ความรอนแฝงของ การหลอมเหลง

ความรอนแฝงของ การกลายเปนไอ

อณหภมคงท แตสถานะเปลยน

อณหภมสงขน แตสถานะคงเดม

อณหภมคงท แตสถานะเปลยน

นาแขง 0°C นาเยน 0°C นารอน/นาเดอด 100°C แกส/ไอ 100°C

0

40

ตวอยางท 1 นาแขงมวล 10 กรม ทาใหเปนนาเยนจะใชพลงงานกแคลอร

วธทา

ขนท 1 นาแขง 0°C นาเยน 0°C ขนท 2 Q1 = mL1 m = 10 กรม L1 = 80 cal/g ขนท 3 Q1 = 10 x 80 = 800 แคลอร

สรป นาแขงมวล 10 กรม ทาใหเปนนาเยนจะใชพลงงาน 800 แคลอร

ตวอยางท 2 นาแขงมวล 100 กรม ทาใหเปนนาเยนจะใชพลงงานกแคลอร

วธทา

ขนท 1 ______________________________________

ขนท 2 Q1 = ________________

m = _____________

L1 = ______________

ขนท 3 Q1 = ______ x _______

= ______________ แคลอร

สรป _________________________________________________________________

ตวอยางท 3 นาแขงมวล 850 กรม ทาใหเปนนาเยนจะใชพลงงานกแคลอร

วธทา

ขนท 1 ______________________________________

ขนท 2 Q1 = ________________

m = ________________

L1 = ________________

ขนท 3 Q1 = ________________

= ______________ แคลอร

สรป _________________________________________________________________

41

ตวอยางท 4 นามวล 300 กรม ทอณหภม 10°C ทาใหเปนนาทอณหภม 70°C ตองใชพลงงานเทาไร

วธทา

ขนท 1 นา 10°C นา 70°C ขนท 2 Q2 = mst m = 300 กรม s = 1 cal/g t = 70 - 10 ขนท 3 Q2 = 300 x 1 x (70 – 10) = 1,800 แคลอร

สรป นามวล 300 กรม ทอณหภม 10°C ทาใหเปนนาทอณหภม 70°C ตองใชพลงงาน 1,800 แคลอร

ตวอยางท 5 นามวล 500 กรม ทอณหภม 50°C ทาใหเปนนาทอณหภม 90°C ตองใชพลงงานเทาไร

วธทา

ขนท 1 ______________________________________

ขนท 2 Q2 = ________________

m = ________________

s = ________________

t = ________________

ขนท 3 Q2 = ________________

= ______________ แคลอร

สรป _________________________________________________________________

ตวอยางท 6 นามวล 40 กรม ทอณหภม 15°C ทาใหเปนนาทอณหภม 90°C ตองใชพลงงานเทาไร

วธทา

ขนท 1 ______________________________________

ขนท 2 Q2 = ________________

m = ________________

s = ________________

t = ________________

ขนท 3 Q2 = ________________

= ______________ แคลอร

สรป _________________________________________________________________

42

ตวอยางท 7 นาแขงมวล 20 กรม ทาใหกลายเปนนาทอณหภม 50°C ตองใชพลงงานเทาไร

วธทา

ขนท 1 นาแขง 0°C นา 0°C นา 50°C ขนท 2 Q1 = mL1 m = 20 กรม L1 = 80 cal/g ขนท 3 Q1 = 20 x 80 = 1,600 แคลอร

ขนท 4 Q2 = mst m = 20 กรม s = 1 cal/g t = 50 - 0 ขนท 5 Q2 = 20 x 1 x (50 – 0) = 1,000 แคลอร

ขนท 6 Qรวม = Q1 + Q2

Q1 = 1,600 แคลอร

Q2 = 1,000 แคลอร

ขนท 7 Qรวม = 1,600 + 1,000

= 2,600 แคลอร

สรป นาแขงมวล 20 กรม ทาใหกลายเปนนาทอณหภม 50°C ตองใชพลงงาน 2,600 แคลอร

43

ตวอยางท 8 นาแขงมวล 20 กรม ทาใหกลายเปนไอตองใชพลงงานเทาไร

วธทา

ขนท 1 นาแขง 0°C นา 0°C นา 100°C ไอ 100°C ขนท 2 Q1 = mL1 m = 20 กรม L1 = 80 cal/g ขนท 3 Q1 = 20 x 80 = 1,600 แคลอร

ขนท 4 Q2 = mst m = 20 กรม s = 1 cal/g t = 100 - 0 ขนท 5 Q2 = 20 x 1 x (100 – 0) = 2,000 แคลอร

ขนท 6 Q3 = mL3 m = 20 กรม L1 = 540 cal/g ขนท 7 Q3 = 20 x 540 = 10,800 แคลอร

ขนท 8 Qรวม = Q1 + Q2 + Q3

Q1 = 1,600 แคลอร

Q2 = 2,000 แคลอร

Q3 = 10,800 แคลอร

ขนท 9 Qรวม = 1,600 + 2,000 + 10,800

= 14,400 แคลอร

สรป นาแขงมวล 20 กรม ทาใหกลายเปนไอตองใชพลงงาน 14,400 แคลอร

44

ตวอยางท 9 นาแขงมวล 100 กรม ทาใหกลายเปนไอตองใชพลงงานเทาไร

วธทา

ขนท 1 ___________________________________________________________________

ขนท 2 Q1 = ________________

m = ________________

L1 = ________________

ขนท 3 Q1 = ________________

= ______________ แคลอร

ขนท 4 Q2 = ________________

m = ________________

s = ________________

t = ________________

ขนท 5 Q2 = ________________

= ______________ แคลอร

ขนท 6 Q3 = ________________

m = ________________

L3 = ________________

ขนท 7 Q3 = ________________

= ______________ แคลอร

ขนท 8 Qรวม = ________________

Q1 = ________________

Q2 = ________________

Q3 = ________________

ขนท 9 Qรวม = ________________________________

สรป ___________________________________________________________________

พลขาว การตมจากวตถหนอณหภมเทาแผรงสความ

การทไดรบความสถานะเปนเคลอนท

ประโยชนขอ 1. ล 2. 3. แลวใชพดลม 4. กประดษฐไดนเปดสวตชใชนา เมอเปดรอนจะเรมรอณหภมสงขตาลงมาแทนในกาตมนาเ

4

3.1 ก

งงานความรอมแกง การผด งไปยงอกวตถากน พลงงานมรอน ซงนกเร

รพาความรอนมรอนจะพาคของเหลวแล

องการถายโอลม ชวยพาคเครองรอน กเครองยนต มชวยพาความกาตมนารอนนาหลกการพาชงาน การทาคสวตชใชงาน รอนขนอยางขนเรอยๆ จะนท เกดเปนกเดอด

ทมา : หนงสอเรยนรายวชา

4

ารพาความ

อนเกยวของกการนง และก

ถหนงได โดยถความรอนสามรยนจะไดศกษ

นเปนการถายโความรอนไปพะแกสเทานน

อนพลงงานควความรอนออกการทเครองรอการใชนาไหลมรอนออกไปอนไฟฟา เปนสาความรอนขอความรอนจะตนาบรเวณโดชาๆ โดยการลอยตวสงขน

กระแสการพา

าพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1

มรอน (Conv

กบชวตประจาการยาง ลวนถายโอนจากทมารถถายโอนษาการถายโอน

โอนความรอนพรอมกบตวกน พวกของแข

วามรอนโดยกกจากรางกาย อนสามารถลอลวนเวยนในเคอกทหนงสงประดษฐชนองของเหลวมาตดตงไวบรเวณยรอบอปกรณรนาความรอนน และนาเยนจความรอนจน

วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

vection)

าวนของมนษตองใชพลงงาทมอณหภมสงนไปยงวตถตานพลงงานควา

นจากทมอณหกลางทเคลอนขงจะไมเกดก

การพาความรทาใหรสกเยนอยเหนอพนดนครองยนต กเ

นหนงทนกาสรางเมอณกนกาตมณทาความน นาอนทจะลอยตว

นกระทงนา

ก

ษยมาก ทเหนไานความรอนทงไปยงทมอณหางๆ ไดโดยกาามรอนวธตางๆ

หภมสงไปยงบนท ดงนนการการพาความร

รอน น นได กเพราะอเพอใหนาพาค

5เครองปรบเปดสวตชใบรเวณใกลอากาศในหกนในประความรอนความรอนภายในหอง

ทมา : หนงสอเรย

ารถายโ

ไดชดคอการปทงสน พลงงาหภมตากวา แรพาความรอนๆ ตอไปน

รเวณทมอณหรพาความรอนรอน เนองจา

อาศยการพาคความรอนจาก

. เ ค ร อ ง ปบอากาศกใชหใหเครองปรบล เครองปรบอหองเยนสบายเทศเขตหนาวนจะกอใหเกนจะไหลเวยนงอบอน

ยนรายวชาพนฐาน ชนมธยมศก

โอนพลง

ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพ

ประกอบอาหนความรอนส

และจะหยดกาน การนาควา

หภมตา โดยวนจะเกดไดเฉากอะตอมขอ

ความรอนของกเครองยนตอ

ร บ อ า ก า ศหลกการเชนเบอากาศทางอากาศจะลอย สวนเครองทว อากาศทรอดกระแสกานรอบๆ หอง

กษาปท 1 วทยาศาสตร ม.1 เล

งงานคว

พนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1 ว

4

หาร เชน การสามารถถายโอารถายโอนเทอามรอน และก

ตถหรอตวกลพาะกบวตถทงของแขงจะ

อากาศ ออกมาทหมอน

ศ ก า ร ต ด ตดยวกน เมอเาน อากาศเยยตวตาลง ทาใทาความรอนทอนจากเครองทรพาความรอง ทาใหอากา

ลม 2

วามรอน

วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

45

หงอนอมการ

ลางทมไม

นา

ต งเรายนให

ทใชทาอน าศ

น

6. รบความรอหนาแนนนอมากกวาบรเ ลมบกวาพนดน อพนนาจงลอ การอากาศจะรอบรเวณแผนระหวางฤดร ในฤลอยตวสงขน

ลมบก ลมทะนไดเรวกวาพอยและความกเวณเหนอพนนบก (land bอากาศเหนอพยตวขน ทาใหรเกดลมมรสมอนมาก อากนดนทมอากาศรอน หรอเรยกฤดหนาวบรเวน และลมหนา

ะเล เกดจากคพนนา อณหภกดอากาศลดลนาจงเคลอนเขbreeze) จะเกพนนาจงมอณหอากาศเยนบ มทพดผานในหารรอนในบรศรอน นาในอกวา ฤดมรสม วณพนดนอาาวทแหงจะพด

ความรอนของภมเหนอพนดลง อากาศบรขามาแทนทโดกดในทศทางตณหภมสงกวาแรเวณพนดนเคหลายๆ สวนขเวณนจะลอยอากาศเหลาน

กาศจะเยนกดผานบรเวณพ

ทมา : หนงสอเรยนรายวช

ทมา : หนงสอเรยนรายวช

งอากาศซงแตดนจงสงกวาบเวณนนจงลอดยเคลอนมาจตรงกนขามกบและมความหนคลอนเขาไปแของทวปเอเชยยตวสงขน แลนจะกลนตวคว

วาบรเวณมหพนดนไปแทน

ชาพนฐาน ชนมธยมศกษาปท

ชาพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 1

ตกตางกนบรเวบรเวณเหนอยตวสงขน ดง

จากทะเล จงเรบลมทะเล ในเนาแนนนอยกแทนท ลมบกจย ในฤดรอนพะอากาศจากวบแนนกลาย

หาสมทร อากนทอากาศทอย

1 วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

1 วทยาศาสตร ม.1 เลม 2

วณทะเลกบพพนนา ทาใหงนนอากาศทเรยกวา ลมทะเวลากลางคนกวาอากาศเหนจะมกาลงแรงนนทสวนใหญทบรเวณมหาสเปนเมฆจงทา

กาศทอยเหนอยเหนอบรเวณ

พนดน เวลากลหอากาศเหนอเยนกวาและมะเล (sea breeนพนนาจะคายนอพนดน ดงนนอยกวาลมททางตอนเหนอสมทรจะเคลอาใหฝนตกเปน

อบรเวณพนผณพนผวมหาสม

4

ลางวนพนดนอพนดนมความความหนาแนeze) ยความรอนไดนนอากาศเหนะเล อของทวปเอเชอนทแทนอากนจานวนมากใ

ผวมหาสมทรจมทร

46

จะามนน

ชานอ

ชยาศใน

จะ

7. บไทยอยในเขทรงไทยจะชของบานทรงและมชองรรอนจะขยาออกไปทางชโดยวธการพเขามาแทนทไทยจงรสกเย

การเนอวตถไปสเผาทปลายขเรวขน โมเลลกษณะเชนดงการทดลอ

จากของอะลมเนอนภาคทตดของอนภาค

สาร - สเหลก อะลม

3.2 กา

บานทรงไทยขตรอน ไดรบชวยใหระบายงไทย กคอ กาะบายอากาศยตวและเบาชองระบายอพาความรอน ทททางประตแยนสบาย

รนาความรอนสตาแหนงทมอขางหนง ความลกลนจะไปชนนตอเนองกองตามภาพปร

กผลการทดลอนยมทอยใกลดกนสนมากขจงเรยกการถ

รแตละชนดมสารทนาความมเนยม เงน(เ

รนาความร

กบการถายโอแสงแดดตลอ

ยความรอนออารใตถนสง หลรอนภายในบ จงลอยขนสากาศ ซงเปนทาใหอากาศเและหนาตาง

นเปนการถายอณหภมตากวมรอนจะทาใหนกบโมเลกลกนไป วธการะกอบ

องพบวา หยดลเปลวไฟกอนนตามไปดวยถายโอนพลงงา

สมบตทแตกตรอน หรอยอเปนโลหะทนา

อน (Cond

อนความรอนอดป การสราอกจากบานไดลงคาทรงสงมบานได เนองจสเบองบน แลนการถายโอนเยนจากนอกบผทอาศยอยใ

ยโอนความรอา แตอนภาคท

หโมเลกลของโลทอยขางเคยรเชนนจะท

ดเทยนทอยใกน ทาใหอนภา ทาใหความรานนวา การน

ตางกน ดงนนคมใหความรอนาความรอนได

uction)

น ประเทศางบานแบบดด ลกษณะมาก หนาจว จากอากาศละเคลอนทนความรอนบานเคลอนในบานทรง

นโดยพลงงานทเปนตวกลางโลหะทปลายขยงอนๆ ทาใหาใหความรอ

กลเปลวไฟจะาคของอะลมรอนถายโอนจนาความรอนน

ความสามารถนผานเรยกวาดทสด)

นความรอนเคงในการนาควาขางทไดรบควาหโมเลกลขางเอนถกสงจาก

ตกลงมากอนเนยมสนมากจากปลายดานนเอง

ถในการนาควาา ตวนาความ

คลอนทจากตาามรอนไมไดเคามรอนเกดกาเคยงสนสะเทกปลายขางท

น เนองจากควก และไปชนกนหนงไปสปล

ามรอนจงแตกมรอน ไดแก

ทมา : http://www.ta

าแหนงทมอณคลอนท เชน ารสนสะเทอนทอนหรอเคลอทลนไฟไปยง

วามรอนถายโอกบอนภาคทอายอกดานหน

กตางกนดวย โ โลหะตางๆ

arad.com/product/30

4

ณหภมสงไปตนาแหงโลหะ

นหรอเคลอนทอนทเรวขนเปอกขางหนงไ

อนไปยงอนภอยตดกน ทาในงไดโดยการส

โดย เชน ทองแ

037570

47

ามมา

ทไดปนได

าคใหสน

ดง

ทมา :

หนง

สอสอ

การเร

ยนรฯ

วทยา

ศาสต

ร ชนม

ธยมศ

กษาป

ท 1

เลม

1

- สรอนผานหรกระเบอง พ

ประโยชนขอ 1. โกระทะสาหร

2. ท3.

จากภายนอก4.

ภายนอกเยนอบอนขณะห

การเชน ดวงอาถงแมวาจะไจากการแผรจะลอยตวสง

3.3 การ

ารทไมนาควารอผานไดเพพลาสตก แกว

องการถายโอโลหะตางๆ รบประกอบอทจบภาชนะหกระตกนาแขกจงไมสามารผาหมนวม น อากาศทถหมผาหมนวม

รแผรงสความาทตยอยในอวมมอากาศเปนรงสความรอนงขน

รแผรงสควา

ามรอน หรอนยงเลกนอย) ว ไม ยาง อ

อนพลงงานควเชน เงน ทาหาร หงตม จะทาจขง กระตกนาถผานเขาไปในผาหมนวมจะกเกบไวในผานนเอง

มรอนเปนการวกาศทไกลจานตวกลางกตา เพราะอากาศ

ามรอน (He

นาความรอนไเรยกวา ฉน

อากาศ เปนต

วามรอนโดยกองแดง อะล

จากวสดทเปนาแขงทเราใชสนกระตกนาแขะถกออกแบบใาหมนวมจะชว

รถายโอนควาากโลกมาก แาม หรอเมอเอศเปนตวนาคว

eat Radiat

ทมา : หนงส

ไดนอย (ไมยอนวนความรอตน

การนาความรลมเนยม เหล

นฉนวน เชน สวนใหญทามาขงไดหรอไดแใหมบรเวณหวยปองกนไม

ามรอนจากทแตพลงงานควอามอไปองหนวามรอนทไมด

tion)

สอสอการเรยนรฯ วทยาศ

อมใหความอน ไดแก

รอน ลก เปนวตถท

พลาสตก ไมาจากพลาสตกแคเพยงเลกนอหรอชองสาหรใหความรอน

มอณหภมสงามรอนจากด

นาเตารดทใชงด และไมไดเก

ศาสตร ชนมธยมศกษาป

ทนาความรอน

ม แกว กระก ซงเปนฉนวอย บเกบกกอากจากตวไหลอ

ไปสทมอณหวงอาทตยยงสานอย จะรสกดจากการพา

ทมา : http://w

ปท 1 เลม 1

นทด จงถกนา

เบอง เปนตนวนความรอน ด

าศ เมอเราหมออกไป ทาใหร

หภมตา โดยไมสามารถถายโกรอน ความรความรอน เพ

www.hatyaiok.com/prom

4

ามาทาหมอแล

น ดงนนความรอ

มผาหากอากรางกายเรารส

มอาศยตวกลโอนมาถงโลกอนทไดรบนเก

พราะอากาศรอ

motions/?p=1691

48

ละ

อน

าศสก

ลาง กได กดอน

จากขนาดเทากนดดกลนความ

จากอาคารบานเรอนจากแสออนหรอสขเขามามากเก การ วตถดดกลนความความรอนจา วตถเรยบเปนตว การ วตถสมบตในการนอกสขาวเป

ประโยชนขอ 1. บนหลงคาบ

กกจกรรมจะพน แตมสตางมรอนไดดกวา

กสมบตการดดเรอนของประงอาทตย ซงจาวสวางเชนกกนไป จนทาใหรดดกลนควาถทกชนดสามมรอนทาใหเรากดวงอาทตยถทมสพนและดดกลนความรคายความรอถทกชนดสามรคายความรอปนมนวาวและ

องการถายโอเครองทาควาน ซงจะมทอ

พบวา แผนโลกนจะมผลตอาวตถทมสออน

ดกลนความรอะเทศในเขตรอจะมผลทาใหอกน แมแตชดดหนกดบเพลงมรอน มารถดดกลนรารสกอบอนขย ะพนผวแตกตมรอนทด วตถอน มารถคายควาอนแตกตางกนะเรยบเปนตวค

อนพลงงานความรอนดวยรอทใหนาไหลผ

ทม

หะทาสดาดดอการรบความน

อนของวตถนไอน จะทาสผนอากาศภายในดบเพลงทนกดรอน

ความรอนได ขน หรอถาเรา

างกนจะดดกทมผวนอกสข

มรอนออกมาน กลาวคอ วตคายความรอน

วามรอนโดยกระบบไหลเวยผาน โดยทอนจ

มา : หนงสอเรยนรายวช

กลนความรอมรอนหรอดด

ไดถกนามาใชนงดานนอกอนบานไมรอนมดบเพลงสวมใส

เชน ถาเรานายนอยทโลงเ

ลนความรอนขาวเปนมนวาว

าได ถามการดตถทมผวนอกสนทไมด

การแผรงสควยนของนาทใชจะทาใหการด

ชาพนฐาน ชนมธยมศกษ

นไดดกวาแผนดกลนความร

ชประโยชนในชาคารและสรวมาก นอกจากสกมสสวางแล

นามอทงสองขมอดวงอาทต

นไดแตกตางกวและเรยบเป

ดดกลนความสดาทบและไม

วามรอน ชพลงงานควาดดกลนความร

ษาปท 1 วทยาศาสตร ม

นโลหะทาสขาอนตางกน โด

ชวตประจาวนวบานเปนสออกนผคนในเขตละแวววาว เพ

ขางไปองบรเวยสองแสงลงม

น กลาวคอ วนตวดดกลนค

รอน วตถมสมเรยบเปนตว

ามรอนจากแรอนโดยการแ

ม.1 เลม 2

าว แสดงวา วดยวตถทมสเ

นในหลายดานอน เพอลดกาตรอนจะนยมพอไมใหรบพล

วณกองไฟ มมา รางกายขอ

วตถทมผวนอกความรอนทไม

และพนผวทแคายความรอน

แสงอาทตย เแผรงสดขนแล

4

ตถชนดเดยวกขมหรอสทบจ

น เชน การสรารดดกลนควมสวมใสเสอผลงงานความรอ

อทงสองขางองเราจะดดกล

กสดาทบและด

แตกตางกนจะนทด วตถทม

เครองนจะตดะรวดเรว

49

กน จะ

รางามาสอน

จะลน

ะไม

ะมผว

ตง

2. กเพราะคณลกรอนอยนนเอ 3. เนองจากดดเกบรกษาไว 4. กความรอนได 5. เยนสบายมา

กาตมนารอนกษณะเชนนจอง

รถบรรทกนดกลนรงสทมานนเอง การสวมเสอผดนอย สวนในการทาสบานากขน

น กาตมนารอจะทาใหกาตม

นามนและถงาจากแสงอาทต

ผา สของเสอฤดหนาวควรใ

น สทใชทาบา

ทมา

อนไฟฟาเปนอมนารอนไฟฟา

นามน ตวถงตยไดไมด ทาใ

อผาทใชในฤดกใสสเขม เพอชานควรเลอกส

: หนงสอเรยนรายวชาพ

อปกรณไฟฟาทาเปนตวแผรง

งบรรทกนามใหนามนทบร

กาลตางๆ เชนชวยเพมความสออน เพราะจ

พนฐาน ชนมธยมศกษาป

ทประดษฐใหสความรอนท

นของรถบรรทรรจอยในถงมอ

น เสอผาทสวมอบอนใหแกรจะทาใหดดกล

ปท 1 วทยาศาสตร ม.1

ตวของกาตมนทไมด จงทาให

ทกนามนนนนอณหภมตา ป

มใสในฤดรอนรางกาย ลนแสงไดนอย

เลม 2

นามสเงนวาวหนาทตมแลว

นยมเคลอบผปองกนการระ

นควรใชสออน

ย ในเวลากลา

5

วและผวมนเรยเกบไวนานๆ

วหนาดวยสขเหยของนามน

น เพอใหดดกล

งวนบานจะรส

50

ยบ ยง

าว นท

ลน

สก

51

ตารางสรปการถายโอนพลงงานความรอนในรปแบบตางๆ

วธการถายโอนความรอน ลกษณะการถายโอนความรอน

ตวกลาง การถายโอนความรอน

การพาความรอน ของเหลว

แกส

การนาความรอน ของแขง

การแผรงสความรอน -

หมายเหต กาหนดให แทน ความรอน โดย 1. การนาความรอน ตวกลางไมเคลอนท แตจะสงถายความรอนไปยงโมเลกลขางเคยงเรอย ๆ 2. การพาความรอน ตวกลางพาความรอนเคลอนทไปดวย 3. การแผรงสความรอน แหลงกาเนดแผรงสความรอนทกทศทกทาง

ตวกลาง ตวกลาง ตวกลาง

ตวกลาง

แหลงกาเนด

ทมา :

หนง

สอเรย

นราย

วชาพ

นฐาน

ชนม

ธยมศ

กษาป

ท 1

วทยา

ศาสต

ร ม.1

เลม

2

52

ชอ – นามสกล __________________________________________________ ชน ม.1/______ เลขท ______ 1. การพาความรอน คอ ____________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

2. จงบอกประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการพาความรอน มา 3 ตวอยาง พรอมอธบาย ____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

3. การนาความรอน คอ ____________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

4. จงบอกประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการนาความรอน มา 3 ตวอยาง พรอมอธบาย ____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

5. การแผรงสความรอน คอ __________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

การถายโอนพลงงานความรอน แบบฝกหด

6. จงบอกปร _______

_______

_______

_______

_______

_______

ระโยชนของก__________

__________

__________

__________

__________

__________

การถายโอนพ___________

___________

___________

___________

___________

___________

ลงงานความร__________

__________

__________

__________

__________

__________

รอนโดยการแผ___________

___________

___________

___________

___________

___________

ผรงสความรอ__________

__________

__________

__________

__________

__________

อน มา 3 ตวอ__________

__________

__________

__________

__________

__________

ยาง พรอมอธ__________

__________

__________

__________

__________

__________

5

ธบาย __________

__________

__________

__________

__________

__________

53

__

__

__

__

__

__

54

เมอวตถทกชนดไดรบความรอนหรอความเยนจะสญเสยความรอนไป ผลทเกดขนอาจทาใหวตถนนเปลยนแปลงสถานะ อณหภม และขยายตวหรอหดตวได ผลของพลงงานความรอนสามารถทาใหเกดการเปลยนแปลงดงน 1. การเปลยนแปลงสถานะและอณหภม 2. การขยายตวและการหดตว วตถตางๆ สามารถเปลยนแปลงจากสถานะหนงไปเปนสถานะอนไดดวยความรอนและความเยน ตวอยางทเราพบเหนในชวตประจาวนเสมอๆ เชน ไอศกรมละลาย ณ อณหภมหอง การตมนาเดอดจนเปนไอ นากลนตวเปนหยดนาเกาะอยทขางแกว เทยนไขทจดแลวไสเทยนไขจะลกไหม ทาใหเทยนไขละลายเปนนาตาเทยนและแขงตวเมอไหลลงสพน

วตถบางชนดเมอไดรบความรอนจะเกดการขยายตว เนองจากอณหภมทสงขนทาใหโมเลกลของวตถเกดการสนมากขน มผลทาใหวตถขยายตว และเมอวตถคายความรอนออกไปจะทาใหวตถหดตว ซงจะมรายละเอยดดงน

1. กรณของแขง เมอของแขงไดรบความรอน อนภาคของของแขงจะเกดการสนอยางรวดเรวและมากขนตามลาดบ ทาใหอณหภมของของแขงเพมขน เมออณหภมของของแขงถงจดเดอด พลงงานความรอนทเกดขนจะชวยสลายแรงยดเหนยวระหวางอนภาค ทาใหอนภาคอสระเคลอนทรอบๆ อนภาคอนๆ ปรากฏการณเชนนจะทาใหของแขงหลอมละลายกลายเปนของเหลว อณหภมททาใหของแขงหลอมเหลวเราเรยกวา จดหลอมเหลว นนเอง เมอของเหลวเยนตวลง พลงงานของอนภาคของของเหลวจะหายไป อนภาคจะเคลอนทชาลงและเขาใกลอนภาคอนๆ อณหภมของของเหลวจะลดลง เมออณหภมของของเหลวลดลงถงจดเยอกแขง จะเรมมแรงยดเหนยวระหวางอนภาคของของเหลว และอนภาคจะเรมสนพรอมกบเรยงตว ณ จดคงทจดหนง ปรากฏการณเชนนจะทาใหของเหลวนนแขงตวกอรปเปนของแขงอณหภม ณ จดทของเหลวกอรปเปนของแขงน เรยกวา จดเยอกแขง การขยายตวของของแขงอนเนองมารจากความรอน จะสงเกตเหนไดยาก เพราะมการเปลยนแปลงนอยมาก โลหะแตละชนดเมอไดรบความรอนจะมอตราการขยายตวทแตกตางกนตามความยาว ปรมาตร และพนท

ผลของพลงงานความรอน5

4.1 การเปลยนแปลงสถานะและอณหภม

4.2 การขยายตวและการหดตว

2. ก

เมอตางๆ จะเคสงขนจนทาใเรมเคลอนท เมออนๆ อณหภอนภาค ซงอขนกลายเปน ของทสด รองลง นอ

กรณของเหลอของเหลวไดรลอนทชนกนใหถงจดททาใ

ทไดอยางอสระอไอนาเยนตวภมของแกสจอนภาคจะหยดนของเหลว ทจงเหลวตางชนมา ไดแก เบนกจากของเหล

ลว รบความรอน และมพลงงานใหเดอด พลงะ ทาใหของเหลง พลงงานข

จะลดลง เมออดการเคลอนทจดนเราเรยกวนดกนมปรมาณนซน แอลกอฮลวจะเกดการข

ทมา

อนภาคของขนมากขน พรงงานความรอหลวเดอดกอรปของอนภาคขออณหภมของแทไปโดยรอบอวา จดควบแนณการขยายตฮอล และนาขยายตวแลว ข

: หนงสอเรยนรายวชาพ

ทมา : หนงสอเรยนร

ของเหลวจะไอมทจะเคลอ

อนทเกดขนจะปเปนไอนา อองไอนาจะหาแกสถงจดทท

อยางอสระ แตนน ตวแตกตางกน

ของเหลวยงส

พนฐาน ชนมธยมศกษาป

รายวชาพนฐาน ชนมธยม

ดรบพลงงานอนทไปคนละทะชวยสลายแรณหภมทจดนายไป อนภาคทาใหเกดการตจะเรมเคลอน

น ณ อณหภม

สามารถหดตวไ

ปท 1 วทยาศาสตร ม.1

มศกษาปท 1 วทยาศาส

เพมขนและเคทศละทาง เมรงยดเหนยวรนนนเราเรยกวคจะเคลอนทชควบแนน จะนทรอบอนภา

ทเพมเทาๆ ก

ไดอกดวย

เลม 2

ตร ม.1 เลม 2

คลอนทอยางรมออณหภมขอะหวางอนภาา จดเดอด นชาลง และเขาะเรมมแรงยดาคอนๆ ทาใหไ

กน อเทอรจะ

5

รวดเรว อนภองของเหลวเพค ทาใหอนภ

นนเอง าใกลกบอนภเหนยวระหวไอนากอตวแน

ขยายตวไดม

55

าคพมาค

าควางนน

าก

3. ก เมอระหวางอนภ

การนาความ 1. เครองใชไฟฟมอสแตตเปนเตาอบ เตารนา หมอหงข

กรณของแกสอแกสไดรบควภาคมากขน ป

มรเกยวกบกาตวควบคมอฟาทเราเรยกวนสงประดษฐรด ตเยน เครอขาวไฟฟา เคร

ส วามรอน อนภปรมาณของแก

ารขยายตวแลอณหภม ใบวา ตวควบคมทใชรกษาอณองปรบอากาศรองคอมพวเตอ

ทมา

ท

ภาคของของเกสจะมากขนด

ละการหดตวขบปจจบนมสงมอณหภม หรอณหภมใหสมาเศในอาคาร เคอร

: หนงสอเรยนรายวชาพ

ทมา : หนงสอเรยนรายว

เหลวไดรบพลดวย

ของวตถไปใชงประดษฐทนอ เทอรมอสแเสมอ เครองใครองปรบอาก

พนฐาน ชนมธยมศกษาป

วชาพนฐาน ชนมธยมศก

ลงงานเพมขน

ชประโยชน นาหลกการขแตต ซงหมายใชอเลกทรอนกาศทอยอาศย

ปท 1 วทยาศาสตร ม.1

กษาปท 1 วทยาศาสตร

นและเคลอนท

ขยายตวของวถง เครองควบกสทใชเทอรมย และเครอง

เลม 2

ม.1 เลม 2

ทเรวมากขน

วตถมาใชเปบคมความรอมอสแตตมอยงปรบอากาศใ

5

ทาใหระยะห

นสวนหนงขนใหคงท เทอ

ยหลายชนด เชนรถยนต กาต

56

หาง

องอร-ชน ตม

2. หลกการขยา 3. สาหรบการขดวยยางมะต

4. รบนรางนอาจเผอการขยา

5. อณหภมขอเนองมาจาก

การตหมดยายตวของของถนนคอนกรขยายตวของแตอย

รางรถไฟ ในจจะเกดอบตเยตวของรางร

สะพาน สองสภาพแวดการขยายตวแ

ทมา : หนงสอสอกา

ทมา : หนงสอส

า หมดยาเปงแขงเมอไดรบต วนทมอาก

แผนคอนกรตก

นวนทอากาศรเหตของรางรถรถไฟ และทปล

สะพานทสราดลอม ลอเลอและหดตวของ

รเรยนรฯ วทยาศาสตร ชน

อการเรยนรฯ วทยาศาสตร

นเขมหมดโลหบความรอน กาศรอนถนนการทจะแกปญ

รอน รางรถไฟถไฟได เพอปอลายรางทเชอ

งดวยคอนกรอนและจดเชงวสดทใชสรา

นมธยมศกษาปท 1 เลม 1

ร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม

หะทใชเชอมต

นคอนกรตจะญหาน ผกอสร

ฟททาดวยเหลองกนเหตการมตอกนนนตอ

รตหรอโลหะ ชอมตอทเลองสะพาน

ม 1

ตอชนสวนโลห

ขยายตวหรอรางถนนตองเ

กจะเกดการขรณนไมใหเกดองมหมดยด

ลวนแตสรางนไปมาไดสร

ทมา : หนงสอสอกา

ทมา : หนงสอสอ

ทมา : http://porta

หะบางๆ 2 ชน

แตกราวได ถผอชองวางระ

ขยายตวและเกขน การวางร

รองรบการขยรางไวสาหรบ

ารเรยนรฯ วทยาศาสตร ชน

อการเรยนรฯ วทยาศาสตร

l.rotfaithai.com/modul

นเขาดวยกน

ถาไมไดเตรยมะหวางแผนคอ

กดการคดงอไรางรถไฟจะตอ

ยายตวจากกบการเคลอน

นมธยมศกษาปท 1 เลม 1

ร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม

les.php?name=Forums

5

การตหมดยา

มชองวางเผอนกรตไวหรออ

ได ถารถไฟแลองเวนชองวาง

ารเปลยนแปตวของสะพา

ม 1

&file=viewtopic&p=930

57

าใช

อไว อด

ลนงไว

ลงาน

090

6. ปองกนการแ 7. แของแกว ดงงาย เพราะว 8. สรอน ดงนนใ 9. ขเตมปากขวด 10.อากาศเยน รวดเรว อาจ

ทอสงของแตกหกของทอ

แกว ถานานานนในหองปฏวาแกวทนไฟจสายโทรศพทแในการวางสายขวดบรรจของด โดยจะตองเ. กระปองสเปเนองจากกระ

จเปนสาเหตทท

เหลวหรอแกอเมอเกดการ

าทตมเดอดจนฏบตการทดลอจะขยายตวเพยและสายไฟฟายเหลานฝายเทงเหลว การบเวนทวางไวเผอปรย ฉลากขอะปองสเปรยบทาใหภาชนะท

ส ทอสงของขยายตวหรอห

นรอนมากๆ เทองวทยาศาสตยงเลกนอยเมอาแรงสง สายโทคนคจะตองตบรรจของเหลวอการขยายตวองกระปองสเบรรจแกสทมคทใชบรรจเกด

ทมา : หนงสอสอ

งเหลวหรอแกหดตว

ทลงในแกวหนรนยมใชแกวทอไดรบความรโทรศพทและตดตงสายไฟฟวลงในขวด เชวของของเหลวเปรยทกกระปความดนสง ถการระเบดได

อการเรยนรฯ วทยาศาสตร

กสทรอนหรอ

นาๆ แกวอาจทนไฟ ซงจะไมรอน สายไฟฟาแรงฟาใหมความตชน นาปลา นาวเมออณหภมปองจะมปายคถาเราเกบไวใน

ชนมธยมศกษาปท 1 เลม

เยน จะทากา

แตกได เนองมเหมอนกบแ

งสงจะขยายตงพอเหมาะ าอดลม และนของสภาพแว

คาเตอนใหเกบนทอณหภมส

1

ารโคงงอใหม

จากการขยายแกวทวไปโดยจ

ตวและหยอนล

นาดมทวไป จวดลอมสงขน บกระปองเหลสงจะทาใหแก

5

ขนาดใหญ เพ

ยตวทไมแนนอจะไมแตกราว

ลงในวนทอาก

จะไมบรรจนาจ

ลานไวในบรเวสขยายตวอย

58

พอ

อนวได

าศ

จน

วณยาง

59

ชอ – นามสกล __________________________________________________ ชน ม.1/______ เลขท ______ 1. ผลของพลงงานความรอนสามารถทาใหเกดการเปลยนแปลงไดกแบบ อะไรบาง

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

2. จงอธบายการขยายตวและหดตวในกรณของของแขง ____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

3. จงอธบายการขยายตวและหดตวในกรณของของเหลว

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

4. จงอธบายการขยายตวและหดตวในกรณของแกส ____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________

ผลของพลงงานความรอน แบบฝกหด

5. จงอธบาย 5.1 ถนน

_______

_______

_______

5.2 รางรถ

_______

_______

_______

5.3 สะพา

_______

_______

_______

5.4 สายโ

_______

_______

_______

5.5 ขวดบ

_______

_______

_______

ยการนาความนคอนกรต

__________

__________

__________

ถไฟ

__________

__________

__________

าน

__________

__________

__________

ทรศพทและส

__________

__________

__________

บรรจของเหลว

__________

__________

__________

รเกยวกบการ

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

สายไฟแรงสง

___________

___________

___________

ว

___________

___________

___________

รขยายตวและ

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ะการหดตวขอ

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

งวตถไปใชปร

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ระโยชนในกรณ

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ณตางๆ ตอไป

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

6

ปน

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

60

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

61

Note : _________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

62

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

63

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

64

อากาศ หมายถง บรรยากาศบรเวณใกลพนผวโลกและอยรอบๆ ตวเราจนถงระดบสงจากพนดนประมาณ 80 กโลเมตร อากาศประกอบดวยแกสตางๆ หลายชนดและอาจมไอนาผสมอยดวย อากาศทไมมไอนา เรยกวา อากาศแหง ซงในธรรมชาตจะไมมอากาศแหง อากาศทมไอนาปนอยตงแตรอยละ 1 – 4 เรยกวา อากาศชน ไอนาเปนสวนผสมทสาคญของอากาศ ทาใหเกดหมอก เมฆ ลม พาย ฝน ฟาแลบ ฟารอง ซงสามารถศกษาเปรยบเทยบสวนผสมของอากาศแหงแบะอากาศชนไดจากตารางตอไปน

ตารางแสดงสวนประกอบของอากาศแหงและอากาศชน

เมออากาศมไอนาปนอยจะทาใหสวนผสมของแกสอนเปลยนแปลงไปบางเลกนอย สวนประกอบของอากาศชนจะเปลยนแปลงไปตามสถานท เชน ชายทะเล ภเขา ปาไม ชมชน พนทอตสาหกรรม อากาศชนทมไอนาปนอยตงแตรอยละ 1 – 4 หมายถง ถาอากาศชนมมวล 100 กรม จะมไอนาปนอยไดมากทสดไมเกน 4 กรม

สวนประกอบของอากาศแหง สวนประกอบของอากาศชน 1. แกสไนโตรเจน (N2) 78.084 % 2. แกสออกซเจน (O2) 20.946 % 3. แกสคารบอนไดออกไซด (CO2) 0.033 % 4. แกสอารกอน 0.93 % 5. แกสอนๆ 0.007 % - แกสนออน (Ne) - แกสฮเลยม (He) - แกสครปตรอน (Kr) - แกสซนอน (Xe) - แกสไฮโดรเจน (H2) - แกสมเทน (CH4) - แกสไนตรสออกไซด (N2O)

1. แกสไนโตรเจน (N2) 78 % 2. แกสออกซเจน (O2) 21 % 3. แกสคารบอนไดออกไซด (CO2) 0.03 % 4. แกสอารกอน 0.93 % 5. ไอนา 1 – 4 % 6. แกสอนๆประมาณ 1 % ไดแก - แกสโอโซน (O3) - แกสซลเฟอรไอออกไซด (SO2) - แกสไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) - แกสแอมโนเนย (NH3) - แกสคารบอนมอนอกไซด (CO) - ฝนละออง - แกสนออน (Ne) - แกสฮเลยม (He) - แกสไฮโดรเจน (H2) - แกสมเทน (CH4) - แกสไนตรสออกไซด (N2O)

อากาศและบรรยากาศ 1

1.1 อากาศ

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. องคประก

ซงมอยปร

2. สวนประก

มอยประม

3. จงยกตวอ

_______

_______

_______

_______

4. อากาศบร

เทาไร __

_______

_______

_______

5. จงนาขอค

5.1 ______

5.2 ______

5.3 ______

5.4 ______

แกสซลเ

แ กล _______

ตมคาหรอขอค

กอบสาคญทท

ระมาณรอยละ

กอบทมมากท

มาณรอยละ _

อยางเหตการณ

__________

__________

__________

__________

รเวณปาไมมไ

___________

__________

__________

__________

ความทกาหนด

___________

___________

___________

___________

เฟอรไดออกไซ

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

ทาใหทราบวาเ

ะ_________

ทสดในอากาศ

___________

ณในชวตประจ

___________

___________

___________

___________

อนารอยละ 3

___________

___________

___________

___________

ดใหเตมลงในช

บรเวณชายท

แหลงชมชน

__________

__________

__________

__________

ซด และแกสไ

หด

__________

งวางใหถกตอ

เปนอากาศชน

___________

ชนและอากาศ

__________

จาวนทแสดงว

__________

__________

__________

__________

3 โดยมวล ถา

__________

__________

__________

__________

ชองวางใหถก

ทะเล ภเขา

ทมการจราจร

___________

___________

__________

_________ ม

ไนโตรเจนไดอ

___________

ง

น คอ _____

__________

ศแหง คอ __

___________

วาในอากาศม

___________

___________

___________

___________

วเคราะหอาก

___________

___________

___________

___________

ตอง

ปาไม

รคบคง

__________

__________

มฝนละออง

มฝนละออง เข

ออกไซด

__________

___________

___________

__________

__________

ไอนา พรอมอ

__________

__________

__________

__________

กาศบรเวณปา

__________

__________

__________

__________

บรเวณพ

บรเวณพ

___________

___________

แกสซลเฟอรไ

ขมา แกสคาร

______ ชน ม

__________

___________

___________

___________

อธบายเหตผล

__________

__________

__________

__________

ไมซงมมวล 4

___________

__________

__________

__________

พนทอตสาหก

พนทแหงแลง

__________

__________

ไดออกไซด แล

บอนไดออกไซ

ม.1/______ เ

___________

___________

__________

__________

ลอยางนอย 1

__________

__________

__________

__________

4 กโลกรม จะ

__________

__________

__________

__________

รรม

ง

______ มปรม

______ มปรม

ละแกสไนโตร

ซด แกสคารบ

6

เลขท ______

__________

___________

___________

___________

ขอ

__________

__________

__________

__________

มไอนาเทากบ

___________

__________

__________

__________

มาณไอนานอย

มาณไอนามาก

รเจนไดออกไซ

บอนมอนอกไซ

อากาศ

65

_

__

_

_

_

__

__

__

__

บ

_

__

__

__

ย

ก

ซด

ซด

ศ

66

บรรยากาศ หมายถง อากาศทอยรอบตวเราและปกคลมโลกทงหมด มขอบเขตจากระดบนาทะเลขนไปประมาณ 600 กโลเมตร อยภายใตแรงโนมถวงของโลก ซงเปนแรงทดงดดอนภาคตางๆ ไวไมใหหลดลอยออกนอกโลก แรงโนมถวงจะมคามากเมออยใกลผวโลก ยงสงขนไปแรงนจะมคาลดลง ทาใหอากาศใกลผวโลกมความหนาแนนมาก และยงสงขนไปอากาศกจะเบาบางลง บรรยากาศแบงเปนชนตางๆ ในแตละชนจะมองคประกอบแตกตางกน และมความสาคญตอสงมชวตบนโลก การแบงชนบรรยากาศ การแบงชนบรรยากาศทาใหทราบถงโครงสรางของบรรยากาศ และสภาพตางๆของบรรยากาศโลก บรรยากาศเปนการผสมกนของแกสตางๆ ในอตราสวนทคอนขางคงท ยกเวนไอนาและสารแขวนลอยในอากาศ ไดแก ควนไฟ เขมา และฝนผงตางๆ ซงเปนสวนผสมทสามารถเปลยนแปลงไดโดยเฉพาะสารแขวนลอยในอากาศจะพบวามปจจยททาใหเกดการเปลยนแปลงทสาคญจากการกระทาของมนษย เชน การตดไมทาลายปา หรอเขมาควนทเกดจากโรงงานอตสาหกรรม การกระทาของมนษยเหลานมผลตอบรรยากาศโลก โดยเฉพาะชนบรรยากาศทมนษยอาศยอย ดงนนเมอทราบถงลกษณะของบรรยากาศโลก รวมถงสาเหตตางๆ ททาใหเกดการเปลยนแปลงของบรรยากาศ จะชวยใหสามารถคดคนหาหนทางปองกนแกไขเหตการณตางๆ ทอาจเกดจากการเปลยนแปลงของบรรยากาศโลกในอนาคตได เพอการดาเนนชวตอยไดอยางมความสขตอไป การแบงชนบรรยากาศอาจใชเกณฑตางกน ดงน 1. การแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมของบรรยากาศเปนเกณฑ 2. การแบงชนบรรยากาศโดยใชสมบตแกส หรอสวนผสมของอากาศเปนเกณฑ 3. การแบงชนบรรยากาศโดยใชสมบตทางอตนยมวทยาเปนเกณฑ

สวนใหญในการศกษาเกยวกบชนบรรยากาศ นยมใชการแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมของบรรยากาศเปนเกณฑ แตจะใชเกณฑใดกตามจะชวยใหเรามความเขาใจเกยวกบชนบรรยากาศทเราสามารถนาไปใชอธบายปรากฏการณตางๆ ในชวตประจาวนได

1.2 บรรยากาศ

การบรรยากาศจไดเปน 4 ชน

1. โ 1พนดนประม 1 1ฟาผา และมากทสด 1ประมาณ -8

การแบงชนบรแบงชนบรรยจะมการเปลยนน ดงภาพ

โทรโพสเฟยร1.1 อยสงจากมาณ 8 – 10 ก1.2 มอากาศห1.3 อากาศแปสภาวะลมฟา

1.4 สดเขตบร80°C บรเวณข

บรรยากาศโดยากาศโดยใชอนแปลงเปนชว

ร (Troposphกพนดนประมกโลเมตร บรเหนาแนนประมปรปรวน เนองาอากาศตางๆ

รรยากาศชนนขวโลกประมาณ

ยใชอณหภมขอณหภมของบวงๆ ตามระด

ทมา : หนงสอสอการ

here) มาณ 0 – 10 เวณศนยสตรสมาณรอยละ 8งจากมไอนาใได บรรยากา

นเรยกวา “โทณ -60°C

ของบรรยากาบรรยากาศเปนบความสงจาก

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

กโลเมตร ซงสงจากพนดนป80 ของอากาศในอากาศมากาศชนนจงมผ

ทรโพพอส”(T

าศเปนเกณฑนเกณฑน นกกพนโลก และ

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

งในแตละแหงประมาณ 16 ศทงหมด พอทจะทาใหลตอการดารง

Tropopause

อตนยมวทยาไะมปรากฏการ

ม 2

งอาจไมเทากน– 18 กโลเมต

หเกดเปนเมฆ งชวตของมนษ

e) มอณหภ

าไดศกษาพบวรณตางๆ ในแต

น เชน บรเวณตร

ฝน พาย ฟษยและสงมช

ภมตามาก ทบ

6

วา อณหภมขอตละชน ซงแบ

ณขวโลกสงจ

ฟาแลบ ทองฟวตอนๆ บนโล

บรเวณศนยส

67

องบง

าก

ฟา ลก

ตร

68

2. สตราโตสเฟยร (Stratosphere) 2.1 อยสงจากพนดนประมาณ 10 – 45 กโลเมตร 2.2 มอากาศเบาบาง มวลอากาศมประมาณรอยละ 19.9 มความชนและฝนผงเลกนอย อากาศจงไมแปรปรวน จงนยมนาเครองบนมาบนตอนลางของอากาศชนน 2.3 บรรยากาศชนนม “แกสโอโซน”(Ozone) มากซงอยทความสงประมาณ 25 กโลเมตร แกสโอโซนนจะชวยดดกลนรงสอตราไวโอเลตจากดวงอาทตยไวบางสวน เพอไมใหรงสอลตราไวโอเลตผานลงมาสผวโลกมากเกนไป 2.4 สดเขตบรรยากาศชนนเรยกวา “สตราโตพอส”(Stratopause) มอณหภมประมาณ -10°C

3. มโซสเฟยร (Mesosphere) 3.1 อยสงจากพนดนประมาณ 45 – 80 กโลเมตร 3.2 มอากาศไมถงรอยละ 0.1 ของมวลอากาศทงหมด แตสดสวนของแกสตางๆ ในอากาศยงคงทเหมอนชนสตราโตสเฟยรและโทรโพสเฟยร 3.3 อกกาบาตหรอวตถนอกโลกตางๆ ทผานเขามาจะลกไหมจนหมดหรอมขนาดเลกลงจนไมเปนอนตรายตอสงมชวตบนโลกในบรรยากาศชนน 3.4 สดเขตบรรยากาศชนนเรยกวา “มโซพอส”(Mesosphere) มอณหภมประมาณ -140°C

4. เทอรโมสเฟยร (Thermosphere) 4.1 อยสงจากพนดนประมาณ 80 – 600 กโลเมตร 4.2 มแกสตางๆ นอยมาก โมเลกลของแกสตางๆ จะไดรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตย จนมอณหภมสงขน และแตกตวเปนอนภาคไฟฟา เรยกวา ไอออน(Ion) ซงไอออนนสามารถสะทอนคลนวทยบางความถได และมปรากฏการณแสงเหนอแสงใตหรอแสงออโรรา จงเรยกบรรยากาศชนนอกอยางหนงวา “ไอโอโนสเฟยร”(Ionosphere) การแบงชนบรรยากาศโดยใชสมบตแกส หรอสวนผสมของอากาศเปนเกณฑ โครงสรางของบรรยากาศทแบงชนบรรยากาศ โดยพจารณาจากสวนผสมของแกสหรอปฏกรยาทางเคมในบรรยากาศ แบงไดออกเปน 4 ชน ดงน

1. โทรโพสเฟยร (Troposphere) 1.1 เปนชนบรรยากาศทอยตดพนผวโลกจนถงระดบความสงเฉลยประมาณ 10 กโลเมตร 1.2 สวนผสมของบรรยากาศทสาคญในชนนคอ ไอนา

2. โอโซโนสเฟยร (Ozonosphere) 2.1 เปนชนบรรยากาศทอยเหนอระดบโทรโพสเฟยรขนไปจนถงระดบประมาณ 50 – 55 กโลเมตร 2.2 บรรยากาศชนนจะมปรมาณโอโซนทรวมตวกนมากกวาชนอนๆ

3. ไอโอโนสเฟยร (Ionosphere) 3.1 เปนชนบรรยากาศทแกสเรมมการแตกตวเปนอเลกตรอนและไอออนขน ซงไอออนเปนอนภาคอสระ ม

ประจไฟฟาบวกหรอลบ 3.2 ชนไอโอโนสเฟยรยงแบงออกเปนชนยอยๆ ได 3 ชน คอ

ก. ชนด (D-Layer) สง 40 – 100 กโลเมตร ข. ชนอ (E-Layer) สง 100 – 150 กโลเมตร ค. ชนเอฟ (F-Layer) สง 150 – 240 กโลเมตร

69

3.3 มอเลกตรอนจานวนมากและมากพอทจะมผลตอการเคลอนทผานของคลนแมเหลกไฟฟา สงสาคญในการแตกตวคอ ตองเปนบรเวณทมความกดอากาศตา ระหวางชนไอโอโนสเฟยรพนผวโลก ซงจะทาใหคลนวทยถกสะทอนไปมาซาแลวซาอก ทาใหสามารถรบสงสญญาณวทยได

4. เอกโซสเฟยร (Exosphere) 4.1 เปนชนบรรยากาศทอยเหนอชนไอโอโนสเฟยร 4.2 ความหนาแนนของอะตอมตางๆ ในบรรยากาศชนนจะนอยลง จนกระทงการชนกนระหวางอนภาคตางๆ เกดไดยากมาก 4.3 ระดบความสงจรงของฐานเอกโซสเฟยรนนไมแนนอน 4.4 ระดบชนบนของเอกโซสเฟยรจะมไฮโดรเจนและฮเลยมมาก การแบงชนบรรยากาศโดยใชสมบตทางอตนยมวทยาเปนเกณฑ โครงสรางของบรรยากาศทแบงชนบรรยากาศ โดยพจารณาจากการใชสมบตทางอตนยมวทยาเปนเกณฑ แบงออกไดเปน 5 ชน ดงน

1. บรเวณทมอทธพลของความฝด เปนชนทนบจากบรเวณพนผวโลกขนไปถงระดบความสงประมาณ 2 กโลเมตร บรเวณนการไหลเวยนของมวลอากาศไดรบอทธพลจากความฝด และจากลกษณะของพนผวโลกนนๆ โครงสรางในชนนจะแปรเปลยนตามความสมพนธของการถายเทความรอนระหวางผวของโลกกบอากาศบรเวณนนๆ ซงการเปลยนแปลงของโครงสรางบรรยากาศขนอยกบละตจดและภมประเทศเปนสาคญ

2. โทรโพสเฟยรชนกลางและชนบน เปนบรรยากาศชนทความฝดจะมผลตอการไหลเวยนของมวลอากาศนอยลงมาก อณหภมจะลดลงอยางสมาเสมอเมอความสงเพมขน

3. โทรโพพอส เปนชนบรรยากาศทอยระหวางโทรโพสเฟยรกบสตรโตสเฟยร เปนเขตของบรรยากาศทแบงชนทมไอนาและไมมไอนา

4. สตราโตสเฟยร เปนชนบรรยากาศทมลกษณะเชนเดยวกบสตราโตสเฟยรทใชเกณฑในการแบงโดยใชอณหภมเปนเกณฑ

5. บรรยากาศชนสง เปนชนบรรยากาศทสงขนไปจากสตราโตสเฟยรจนถงขอบนอกสดของบรรยากาศ

70

ตารางเปรยบเทยบการแบงชนบรรยากาศโดยใชเกณฑตางๆ

ใชอณหภมของอากาศเปนเกณฑ ใชสมบตของแกสหรอสวนผสม

ของอากาศเปนเกณฑ ใชสมบตทางอตนยมวทยา

เปนเกณฑ 1. โทรโพสเฟยร (Troposphere) - ระยะ 0 – 10 กโลเมตร - อณหภมลดลงตามความสงท เพมขน 6.5°C ตอกโลเมตร

1. โทรโพสเฟยร (Troposphere) - ระยะ 0 – 10 กโลเมตร - สวนผสมของบรรยากาศทสาคญ คอ ไอนา

1. บรเวณทมอทธพลของความฝด - ระยะ 2 กโลเมตรจากผวโลก - การไหลเวยนของมวลอากาศ ในบรเวณนไดรบอทธพลจาก ความฝดและจากลกษณะของ พนผวโลก

2. สตราโตสเฟยร (Stratosphere) - ระยะ 10 – 45 กโลเมตร - อณหภมเพมขนตามความสง

2. โอโซโนสเฟยร (Ozonosphere) - ระยะ 10 – 55 กโลเมตร - สวนผสมของบรรยากาศทสาคญ คอ โอโซน (O3)

2. โทรโพสเฟยร (Troposphere) - ความฝดลดลง - อากาศไหลเวยนด - มไอนามาก

3. มโซสเฟยร (Mesosphere) - ระยะ 45 - 80 กโลเมตร - อณหภมลดลงตามความสง

3. ไอโอโนสเฟยร (Ionosphere) - ระยะ 80 – 600 กโลเมตร - มไอออน (เกดจากอะตอมของ แกสแตกตวเปนไอออน)

3. โทรโพพอส (Tropopause) - เปนเขตทแบงชนระหวางชนทม ไอนากบไมมไอนา

4. เทอรโมสเฟยร (Thermosphere) - ระยะ 80 – 600 กโลเมตร - อณหภมคอยๆ สงขนแลวเพมขน อยางรวดเรว

4. เอกโซสเฟยร (Exosphere) - ระยะ 600 กโลเมตรขนไป - ความหนาแนนของอากาศนอยลง

4. สตราโตสเฟยร (Stratosphere) - อากาศไมแปรปรวน - ไมมไอนา

5. บรรยากาศชนสง - อยเหนอชนสตราโตสเฟยรขนไป

ทมา : หนงสอสอการเรยนรฯ วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. บรรยากา

_______

_______

2. บรรยากา

3. บรรยากา

เพราะ __

4. บรรยากา

เพราะ __

5. ชนบรรยา

เนองจาก

6. ชนบรรยา

เนองจาก

7. บรรยากา

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

แ กล _______

ตมคาหรอขอค

าศชนทมอากา

___________

___________

าศชนใดมอณห

าศชนใดทนกบ

___________

าศชนใดมอณห

___________

ากาศทชวยกร

__________

ากาศทชวยใน

__________

าศชนมโซสเฟ

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

าศแปรปรวนม

__________

__________

หภมคงทแลว

บนนาเครองบ

__________

หภมสงขนเรอ

__________

รองรงสอลตร

__________

นการสอสาร ค

__________

ยรมความสาค

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

หด

__________

งวางใหถกตอ

มากทสด คอ

__ บรรยากาศ

___________

ลดลงเทานน

บนไปบนในชน

___________

อยๆ จนประม

___________

าไวโอเลตไมใ

___________

คอ ________

___________

คญตอสงมชว

______ เนองจ

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ง

__________

ศชนนมอณหภ

__________

__________

นน ________

__________

มาณ 1,700°C

__________

ใหผานมายงโล

__________

__________

__________

ต คอ _____

จาก _______

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ภมเปลยนแปล

__________

__________

__________

___________

C _________

___________

ลกมากเกนไป

___________

___________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

______ ชน ม

_____ เนองจ

ลงอยางไร ___

___________

___________

___________

__________

___________

__________

คอ _______

__________

__________

__________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ม.1/______ เ

จาก _______

__________

__________

__________

__________

___________

__________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

บรร

7

เลขท ______

__________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

__________

___________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

รยากาศ

71

_

_

_

__

_

_

__

_

__

_

__

__

__

_

_

__

__

__

__

__

__

ศ

ควา 1. บทจาเปนตอ -คารบอนไดอ -แกสออกซเจชนดนจงไมห

2. ช โดยททาใหเกดค สวนแลว จะทาใจนถงประมา

3. ท อากซงมความสา

4. โ รงสไดรบรงสอลฆาแบคทเรยผวหนง ทาใไดแก แสงข

ทมา : https://w

5. ช

อกกจนถงชนมโซขนาดเลกลง

1

ามสาคญของบรรยากาศชการดารงชวต- พชและสตวออกไซดคายอ- พชสเขยวนาจนซงปลอยสหมดไปจากโล

ชวยปรบอณหยในเวลากลางความรอนจากนในเวลากลาใหในเวลากลาาณ -180°C

ทาใหเกดปรากาศใกลผวโลาคญตอการทา

โอโซนในชนสสอลตราไวโอเลตราไวโอเลตยและเชอโรคใหเกดโรคมะเาว ทชวยในก

www.dek-d.com/board/vie

ชวยปองกนภกาบาต ดาวตซสเฟยรทยงคงกอนตกลงสพ

1.3 ความสา

งอากาศและบชนโทรโพสเฟตของสงมชววหายใจเอาแออกมา ซงจะเาแกสคารบอนบรรยากาศ ท

ลก

หภมของโลกงวน บรรยากาดวงอาทตยไว

างคน บรรยากางวน อณหภม

ากฏการณทากชนโทรโพสเาเกษตรกรรม

สตราโตสเฟยเลตหรอรงสยวจะเปลยนไปเคบางชนดอกดเรงผวหนง แลการมองเหน ร

ew/1848027/

ภยอนตรายจาตก ซงมขนาดตคงมแกสตางๆพนผวโลก มฉ

าคญของอา

- ร B บ- แ- ร- ถ ต

บรรยากาศทมยรมแกสออกต แกสออกซเจนเกดขนตลอดเนไดออกไซดแทาใหมการหม

กใหพอเหมาะาศทหอหมโลกวบางสวน จงทกาศจะชวยใหมบนพนโลกจ

างลมฟาอากาเฟยร มไอนามม การประกอบ

ยรชวยกรองรวมประโยชน เปนวตามนด ดวย แตถามรละทาใหนยนตงสความรอนแ

ากวตถตางๆ ตางๆ เมอเขาๆ เปนองคประนนแลวมนษ

ากาศและบร

รงสอลตราไวโBlack Light มบรรยากาศชนแสงจากดวงอรงสความรอนถาไมมอากาศตวกลางในกา

มตอสงมชวตกซเจนและแก

นไปเผาผลาเวลา และนาไปใชในมนเวยนของแ

ะกบการดารงชกและไอนาจะทาใหโลกรอนหโลกคายควาจะสงถงประม

าศ มาก ทาใหเกบอาชพ ความ

รงสอลตราไวโคอ ชวยในกาชวยใหกระดรงสอลตราไวตาเกดตอกระและคลนวทย

ทมาจากนอกามายงชนบรรระกอบ ทาใหษยและสงมชว

รรยากาศ

โอเลต หรอ รมพลงงานสงกนโอโซนในชนสอาทตยทเรามอน คอ รงสอนฟศเราจะไมไดยนรเคลอนทจาก

ตบนโลกมดงนกสคารบอนไ

ญสารอาหาร

นกระบวนการแกสคารบอนไ

ชวตของสงมะดดกลนรงสอนขนอยางชาๆ ามรอนหรอเยาณ 110°C แ

ดปรากฏการณมเปนอย วฒน

โอเลตไมใหผารสงเคราะหวกและฟนแขงวโอเลตผานละจกได สวนให

กโลก ยากาศของโล

หวตถนอกโลกวตอนๆ จะไดร

รงสเหนอมวง กวาแสงสวางจสตราโตสเฟยองเหน เรยกวฟราเรด นเสยงตางๆ เกแหลงกาเนด

น ดออกไซด ชว

รในเซลล ทา

รสงเคราะหดวไดออกไซดแล

ชวต อลตราไวโอเล

นตวลงชาๆ เ

และในเวลากล

ณทางลมฟาอธรรม และกา

านลงมาถงพวตามนด โดยแรง นอกจากงมาถงโลกมาหญรงสจากดว

ลกจะเกดการเกเหลานนเกดรบอนตรายจา

ซงเปนรงสทมจากดวงอาทตร

วา แสงขาว

เพราะคลนเสยเสยงไปยงทต

วยใหเกดกระ

าใหไดพลงงา

วยแสงไดนาตละแกสออกซเ

ต รงสอนฟรา

เชนกน ซงถาลางคน อณหภ

อากาศ เชน ลารดารงชวตขอ

พนโลกมากเกคอเลสเทอรอกนรงสอลตราากเกนไป จะวงอาทตยทผ

เสยดสกบอากดการลกไหมจากสงดงกลาวไ

มองไมเหน อาตย แตถกดดก

ยงตองใชอากตางๆ

7

ะบวนการตาง

านและเกดแก

ตาลกลโคส แลเจน แกสทงส

าเรด ซงเปนร

ขากบรรยากภมบนโลกจะ

ม พาย เมฆ ฝองมนษย

นไป อลใตผวหนงเมาไวโอเลตยงชไปทาลายเซลานมาถงพนโล

กาศทหอหมโลจนหมดไปหรอได

าจเรยกวา กลนโดย

าศเปน

72

งๆ

กส

ละอง

งส

าศตา

ฝน

มอวยลลลก

ลกอม

ชอ – นามส คาสง ใหนก

1. การดารง

_______

_______

_______

2. การดารง

_______

_______

_______

3. อณหภมข

_______

_______

_______

4. การไดยน

_______

_______

_______

5. โรคทเกย

_______

_______

_______

6. วตถตางๆ

_______

_______

_______

แ กล _______

กเรยนวเคราะ

ชวตของพชส

___________

___________

___________

ชวตของสตว

___________

___________

___________

ของอากาศใน

___________

___________

___________

นเสยงของมนษ

___________

___________

___________

วของกบแสงอ

___________

___________

___________

ๆ จากนอกโลก

___________

___________

___________

แบบฝกห

___________

ะหและอธบาย

เขยว ผลทเก

__________

__________

__________

ผลทเกดขน

__________

__________

__________

ชวตประจาวน

__________

__________

__________

ษยและสตว

__________

__________

__________

อาทตย ผลท

__________

__________

__________

ก เชน อกกาบ

__________

__________

__________

หด

__________

ยเหตผลทเกด

กดขนถาไมมอ

___________

___________

___________

ถาไมมอากาศ

___________

___________

___________

น ผลทเกดขน

___________

___________

___________

ผลทเกดขนถ

___________

___________

___________

ทเกดขนถาไมม

___________

___________

___________

บาต ดาวตก

___________

___________

___________

คว

___________

ดขน ถาไมมอา

อากาศและบร

__________

__________

__________

ศและบรรยาก

__________

__________

__________

นถาไมมอากา

__________

__________

__________

าไมมอากาศแ

__________

__________

__________

มอากาศและบ

__________

__________

__________

ผลทเกดขนถ

__________

__________

__________

วามสาค

__________

ากาศและบรร

รรยากาศ คอ

__________

__________

__________

กาศ คอ

__________

__________

__________

าศและบรรยา

__________

__________

__________

และบรรยากา

__________

__________

__________

บรรยากาศ ค

__________

__________

__________

ถาไมมอากาศแ

__________

__________

__________

คญของอ

______ ชน ม

รยากาศตามห

___________

___________

___________

___________

___________

___________

กาศ คอ

___________

___________

___________

ศ คอ

___________

___________

___________

คอ

___________

___________

___________

และบรรยากา

___________

___________

___________

อากาศแ

ม.1/______ เ

หวขอตอไปน

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

าศ คอ

__________

__________

__________

และบรร

7

เลขท ______

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

รยากาศ

73

_

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

ศ

74

สภาพอากาศบนพนผวโลกทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา รวมทงการเกดปรากฏการณทางธรรมชาตตางๆ นน เปนผลอนเนองมาจากการเปลยนแปลงของอณหภม ความชน และความกดอากาศ ปจจยเหลานจะเกดการผนแปรไปตามลกษณะภมประเทศทแตกตางกนบนพนผวโลกนนเอง

อณหภมของอากาศในแตละบรเวณแตกตางกนและในชวงเวลาตงแตเวลาเชาถงเยนกจะแตกตางกน ดวยซงสวนใหญชวงเวลาเชาอากาศจะเยนกวาชวงสายและชวงเวลาบาย การบอกระดบความรอนเยนของอากาศทราบไดจากการรายงานอณหภมของอากาศทใชเครองมอวด คอ “เทอรมอมเตอร” ซงเกณฑอณหภมของประเทศไทยในการแปลความหมายเกยวกบสภาพของอณหภมของอากาศในแตละแหง ดงน

ความหมายของสภาวะอากาศ ระดบอณหภมของอากาศ

อากาศหนาวจด ตากวา 8.0°C

อากาศหนาว อยระหวาง 8.0°C - 15.9°C

อากาศเยน อยระหวาง 16.0°C - 22.9°C

อากาศรอน อยระหวาง 35.0°C - 39.9°C

อากาศรอนจด ตงแต 40°C ขนไป

สงทนกเรยนควรทราบเกยวกบอณหภมของอากาศ มดงน

1. อณหภมของพนดนและพนนา พนผวโลกมทงพนดนและพนนา ซงจะสามารถรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตยไวไดไมเทากน พนดน

สามารถรบและคายความรอนไดดกวาพนนา เนองจากโมเลกลของนาสามารถเคลอนทไปไดอยางอสระมากกวาโมเลกลของดน ฉะนนนาจงสามารถกระจายความรอนในปรมาตรทมากกวาดน ดงนนเมอพนดนและพนนาไดรบพลงงานความรอนในเวลาทเทากนๆ กน พนดนจะมอณหภมสงกวาพนนา

การเปลยนแปลงของอณหภมบนพนดนจะเกดขนทพนผวดนมากกวาใตดน ดงนนใตผวดนทอยลกลงไปจงมการเปลยนแปลงของอณหภมนอยมาก จงจะพบวา นาในบอใตดนจะเยนกวานาทผวดน และจะพบวาในชวงฤดรอนนาจะอนขนเพราะนาสะสมความรอนเอาไว และเมอถงฤดหนาวนาจะระเหยและคายความรอนออกมาอยางชาๆ ดงนนนกเรยนจะรสกอบอนเมออยใกลทะเลหรอทะเลสาบในฤดหนาว

2. ปจจยททาใหอณหภมของอากาศ ณ บรเวณหนงสงหรอตา ไดแก 2.1 รงสจากดวงอาทตย โลกไดรบรงสอลตราไวโอเลตหรอรงสยวจากดวงอาทตย ซงพนผวโลกจะดดกลน

รงสยวไว แลวคายพลงงานทไดรบออกมาในรปพลงงานความรอนหรอรงสอนฟราเรด ถาพนผวโลกไดรบรงสยวมาก ความรอนทคายออกมาจะมากดวย ทาใหอากาศทอยเหนอพนผวโลกบรเวณนนมอณหภมสง แตถาพนผวโลกไดรบรงส ยวจากดวงอาทตยนอย พลงงานทคายออกมาจะนอย อากาศบรเวณนนอณหภมจะตา

2.2 ระดบความสงของพนท โดยทวไปพบวาอณหภมของอากาศจะลดลง 6.5°C เมอสงจากพนดน 1 กโลเมตร ดงนนยอดเขาทสงจากระดบนาทะเล 2 กโลเมตร หรอ 2,000 เมตร อณหภมของอากาศจะตากวาอณหภมทระดบนาทะเลเทากบ 13°C

อณหภม ความชน และความกดอากาศ2

2.1 อณหภมของอากาศ

2ของพนทบร

2จะถายเทไดในเวลากลางพลงงานจาก

2บรรยากาศ

3.

เครรปแบบ ดงน

เปลยนแปลงสงขน ซงจะหดตวลงไป

ตอเนองกนไเรอนเทอรมอ

ทมา : หนงสอส

2.3 ตาแหนงรเวณเสนศนยส2.4 ลกษณะภด ซงอากาศจงวนอากาศจะกแสงอาทตยไ2.5 ปรมาณเทาใหอณหภม

เครองมอทใช

รองมอทใชวดน 3.1 เทอรงอณหภมมผลเหนของเหลวภ

3.3 เทอรไดโดยอตโนมตอมเตอรแบบส

สอการเรยนรฯ วทยาศาสตร ชน

งบนโลก พสตรจงสงกวาภมประเทศ จะเปนตวพาคะรอนจด เนอปใชในกระบวเมฆบนทองฟมของโลกไมส

ชวดอณหภมข

ดอณหภมทน

รมอมเตอร ลทาใหระดบปภายในหลอดแ

มอกราฟ ต เทอรมอมเตสตเวนสน อณ

นมธยมศกษาปท 1 เลม 2

พนทบรเวณใกบรเวณอนโดย บรเวณหบเขวามรอนทดจงจากไดรบรงวนการสงเคราฟา ทองฟางมาก

ของอากาศ

ยมใชในปจจบ

มลกษณะเปรอทเปลยนแปแกวเคลอนทข

ดงน

ดดแทง

อณหภมา แลอณหภจะอานปรอท

เปนเครองมอตอรอกชนดหนณหภมทวดไดม

กลเสนศนยสตยเฉพาะบรเวขาอากาศถายจะพดพาความงสและพลงงาาะหดวยแสง ทาทมเมฆมาก

บน ไดแก เท

ปนหลอดแกวปลงไป เมออาขนมา และเมอ

3.2

- กดปมเพองดชนใหตดกบ

- เมออณหภมตาลงปรอทะเมออณหภม

ภมตาสดใหเคลนอณหภมตา

อทใชวดอณหภนงทใชวดอณหมหนวยเปน อง

ตรไดรบแสงอณขวโลก อณ

ยเทไดนอย อณมรอนไปตามกนจากดวงอาททาใหอณหภมเมฆจะดดกล

อรมอมเตอร

วปลายปด ภากาศอบอนปรออากาศเยนลง

เทอรมอมเตอ

อใหดชนตดกบผวปรอททง หภมสงขนปรทจะหดตวลง แมของอากาศลลอนทขนไปซงสดได วธอาน

ภมและสามาหภมในทรม โงศาเซลเซยส

อาทตยมากกวหภมของอากณหภมจงสง บการเคลอนทขทตยมาก และมบรเวณนนตาลนและสะทอ

มหนวยวดเป

ายในบรรจขออทจากกระเปงปรอทจะหดต

อรวดอณหภม

บผวปรอทหร2 ดาน อทจะขยายตแตดชนดานอณดตาลงปรอทงจะดนดชนขนนอณหภมให

รถบนทกอณโดยตวเทอรมอ

วาบรเวณอนกาศจะตา บรเวณทมปาไองอากาศ บระบรเวณทเปนากวาบรเวณทอนรงสจากดว

ปนองศาเซลเ

องเหลวทเรยกปาะทกนหลอดตว นกเรยนก

มสงสด – ตา

รอใชแมเหลก

ตวดนแทงดชณหภมสงสดจจะหดตวลงดนนไปดวย เมอไอานทปลายด

หภมทเปลยนอมเตอรจะอย

7

ดงนนอณหภ

ไม ทะเล อากรเวณทะเลทรนปาไมพชจะดทไมมตนไม วงอาทตยออก

ซยส ซงมหล

กวา ปรอท กดแกวจะขยายจะเหนของเห

าสด โดยมวธ

กทตดไวดานล

นขนไป แตเมจะไมเคลอนทนปรอททางดไปอยตาแหนงดชนทตดกบ

นแปลงในเวลายในกาบงเรยก

75

ภม

าศายดด

กส

าย

การตวลว

ธใช

ลาง

มอลงานงใดผว

าทกวา

76

4. การรายงานอณหภมของอากาศ

3.1 อณหภมประจาวน

3.2 อณหภมเฉลยแตละวน

3.3 อณหภมเฉลยของเดอน

3.4 อณหภมเฉลยของป

อณหภมสงสดของวน – อณหภมตาสดของวน

อณหภมสงสดของวน + อณหภมตาสดของวน

2

อณหภมคาเฉลยแตละวนรวมกน จานวนวนในเดอนนน

อณหภมคาเฉลยแตละเดอนรวมกน 12

ทมา : https://legatool.com/th/sk-7210-00-thermohygrograph-sigma-ii

77

ความชนของอากาศ คอ ปรมาณไอนาในอากาศซงไดมาจากการระเหยของนาจากแหลงตางๆ การคายนาของพช และกจกรรมตางๆ ของมนษย บรเวณพนทแหงแลง ทะเลทราย มตนไมนอย จะมความชนของอากาศตา สวนบรเวณพนทมปาไม ใกลแหลงนา จะมความชนของอากาศสง ซงการระเหยมากหรอนอยขนอยกบอณหภมของอากาศ เพราะอากาศทมอณหภมสงจะสามารถรบปรมาณไอนาไดมากกวาอากาศทมอณหภมตา ถาปรมาณไอนาในอากาศมคานอยกวาปรมาณไอนาสงสดทอากาศรบไวไดในขณะนน เรยกวา อากาศไมอมตว สวนอากาศทมไอนาอยในปรมาณสงไมสามารถรบไวไดอก เรยกวา อากาศอมตว

การบอกปรมาณของไอนาในอากาศนยมเรยกกนวา ความชนของอากาศ ซงสามารถสงเกตความชนของอากาศทเกยวของกบชวตประจาวนไดงายๆ เชน วนใดอากาศมความชนมาก นาระเหยไดนอย ผาทซกตากไวจะแหงชา วนใดอากาศมความชนนอย นาระเหยไดมาก ผาทซกไวกจะแหงเรว และถาวนใดฝนตก อากาศมความชนมาก ผาทซกไวกจะแหงชาขนไปอก

ถาอากาศมความชนสงหรอมาก หมายความวา อากาศมไอนาอยเปนปรมาณมาก ถาอากาศมความชนตาหรอนอย หมายความวา อากาศมปรมาณไอนาอยเปนปรมาณนอย ความชนของอากาศมความหมายใน 2 ลกษณะ คอ

1. ความชนสมบรณ (Absolute humidity) 2. ความชนสมพทธ (Relative humidity)

2.2 ความชนของอากาศ

ชอ – นามส จดประสงคก เพอ

วน – เดอน ___

วธการทากจศกษ

 กจ

จากกา

กล _______

การเรยนร อศกษาความส

– ปททากจก________ /

จกรรม ษากราฟแสด

จกรรม

ารทากจกรรมปรมาณไอน

“ถาอณหภม

___________

สมพนธระหวา

กรรม __________

งความสมพน

มจะพบวา.. . นาอมตวของอมสงปรมาณไอ

__________

างอณหภมขอ

__________

ธระหวางปรม

ความสมพน

อากาศขนอยกอนาอมตวจะม

___________

องอากาศกบป

___ / ______

มาณไอนาอมต

คา

1.

2

นธระหวางอ

กบอณหภม (แมมาก ถาอณ

__________

ปรมาณไอนาใน

_____

ตวในอากาศก

ถามหลงกจก

. ปรมาณไอนา

อณหภมขอ

_________

_________

2. ทอณหภมข

อมตวเทากบ

20°C มปรม

3. ถาอณหภม

จะมผลอยา

_______

_______

อณหภมของ

แปรผนตรงกบณหภมตาปรมา

______ ชน ม

นอากาศ

บอณหภม แล

กรรม

าอมตวในอาก

งอากาศอยาง

__________

__________

ของอากาศเทา

บ ________

มาณไอนาในอ

มของอากาศล

งไร _______

___________

__________

งอากาศกบป

บอณหภม) โดาณไอนาอมต

ม.1/______ เ

ลวตอบคาถาม

กาศมความสม

งไร ________

___________

___________

ากบ 30°C มป

__ และทอณห

อากาศเทากบ

ลดตาลงจาก 3

__________

__________

___________

ปรมาณไอน

ดย.. . ตวจะมคานอย

7

เลขท ______

มตอไปน

มพนธกบ

_________

_________

_________

ปรมาณไอนา

หภมเทากบ

_________

30°C เปน 20

___________

___________

__________

นาในอากาศ

ยลง”

78

_

°C

_

_

__

ศ

79

1. ความชนสมบรณ (Absolute humidity) หมายถง อตราสวนระหวางมวลของไอนาในอากาศกบปรมาตรของอากาศ ณ อณหภมเดยวกน การวดความชนสมบรณมหนวยวดเปนกโลกรมของไอนาในอากาศตออากาศ 1 ลกบาศกเมตร หรออาจใชหนวยวดเปนกรมตอลกบาศกเมตร โดยใชสตร

หรอ ตวอยางท 1 อากาศทตาบล ก มอณหภม 25°C มปรมาตร 8 ลกบาศกเมตร มไอนาอย 40 กรม

จงหาความชนสมบรณของอากาศทตาบลแหงน

โจทยกาหนด อณหภม 25°C มปรมาตร 8 ลกบาศกเมตร มไอนาอย 40 กรม

โจทยถาม จงหาความชนสมบรณของอากาศทตาบลแหงน

จากสตร แทนคา สรป ความชนสมบรณของอากาศทตาบล ก คอ 5 g/m3

(หมายความวา ในอากาศปรมาตร 1 m3 จะมมวลของไอนาอย 5 g)

ปรมาณของไอนาทมอยจรงในอากาศ

ปรมาตรของอากาศ ความชนสมบรณ =  

M

V H =  

ความชนสมบรณ = 5 g/m3

40 g

8 m3 ความชนสมบรณ =

ปรมาณของไอนาในอากาศ

ปรมาตรของอากาศ ความชนสมบรณ =

80

ตวอยางท 2 อากาศทตาบล ก มอณหภม 25°C มปรมาตร 10 ลกบาศกเมตร มไอนาอย 60 กรม จงหาความชนสมบรณของอากาศทตาบลแหงน

โจทยกาหนด _____________________________________________________________

โจทยถาม _____________________________________________________________

จากสตร แทนคา สรป _______________________________________________________________

_______________________________________________________________

2. ความชนสมพทธ (Relative humidity) หมายถง สดสวนของปรมาณไอนาทมอยจรงในอากาศขณะนนตอปรมาณไอนาอมตว ทอณหภมและปรมาตรของอากาศเดยวกน โดยทวไปแลวนยมทจะแสดงคาของความชนสมพทธเปนรอยละหรอเปอรเซนต

โดยถาความชนสมพทธนอย เหงอระเหยไดเรวมาก จะทาใหรสกหนาว แตถาความชนสมพทธมาก เหงอระเหยไดนอย จะทาใหรสกอดอด “ดงนน.. . อากาศททาใหรสกสบายควรมความชนสมพทธทเหมาะสม คอ ความชนสมพทธประมาณ 60%”

เชน อากาศมความชนสมพทธ 80%

หมายถง อากาศปรมาตร 1 m3 มไอนาอย 80 กรม และจะรบไอนาไดอก 20 กรม

สามารถหาคาความชนสมพทธไดโดย

ความชนสมบรณ =  

ความชนสมบรณ = ___________

ปรมาณของไอนาในอากาศ

ปรมาตรของอากาศ ความชนสมบรณ =

ปรมาณไอนาทมอยจรงในอากาศ

ปรมาณไอนาอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน x 100 ความชนสมพทธ = 

81

ตวอยางท 1 ทอณหภม 30°C มไอนาอยจรงในอากาศ 20 g/m3 ถาอากาศอมตวดวยไอนา 25 g/m3 จงหาความชนสมพทธของอากาศ

โจทยกาหนด ทอณหภม 30°C มไอนาอยจรงในอากาศ 20 g/m3

โจทยถาม อากาศอมตวดวยไอนา 25 g/m3 จงหาความชนสมพทธของอากาศ

จากสตร แทนคา สรป ความชนสมพทธของอากาศ คอ 80%

ตวอยางท 2 ทอณหภม 25°C มไอนาอยจรงในอากาศ 10 g/m3 ถาอากาศอมตวดวยไอนา 25 g/m3 จงหาความชนสมพทธของอากาศ

โจทยกาหนด _____________________________________________________________

โจทยถาม _____________________________________________________________

จากสตร แทนคา สรป ___________________________________________________________________

ปรมาณไอนาทมอยจรงในอากาศ

ปรมาณไอนาอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน x 100 ความชนสมพทธ =

ความชนสมพทธ = x 100

ความชนสมพทธ = __________

ปรมาณไอนาทมอยจรงในอากาศ

ปรมาณไอนาอมตวทอณหภมและปรมาตรเดยวกน x 100 ความชนสมพทธ =

20 g

25 g ความชนสมพทธ = x 100

ความชนสมพทธ = 80%

เครองมอวด

เคร1. ไปร

กระเปาะแหมเตอรทกระตลอดเวลา

วธหาคาควา

ตวอยางเชนวธการคานว

1. ใตวอยางอาน

2. ใ3. ห

จะไดผลตาง4. ใ5. ซ

ดคาความชนสรองมอวดคาคไซครอมเตอระกอบดวยเทหงเปนเทอรมะเปาะหมดวย

ามชนสมพทธ

น... . . กาหนดวณหาคารอยใหอานเทอรมนคาได 27°C จใหอานเทอรมหาผลตางของงของอณหภมจใหดตวเลขตรซงจากตวอยา

สมพทธ วามชนสมพทร ทอรมอมเตอรอมเตอรแบบยผาชนทมปล

ธจากไซคลอม

ดใหอณหภมจยละของความมอมเตอรกระจะอยในตารามอมเตอรกระเงอณหภมจากจากเทอรมอมงตาแหนงทแางจะไดคาตวเ

ทธม 2 ชนด ด

รแบบกระเปบธรรมดา เทอายอกดานหน

มเตอร จากต

จากกระเปาะแมชนสมพทธะเปาะแหงวางชอง 25 – 2เปาะเปยกวามเทอรมอมเตอมเตอรทงสอง นวตงในขอท เลขตรงตาแหน

ทมา : หนงสอสอการเ

ดงน

ปาะเปยกและอรมอมเตอรกนงจมในแกวท

ตารางแสดงคา

แหง คอ 27°C

ามอณหภมเท29 (แนวตง) มอณหภมเทาอรทง 2 อน วคอ 27 – 231 และแนวนนงทแนวทงส

เรยนรฯ วทยาศาสตร ชนม

ะกระเปาแหงกระเปาะเปยกทมนาอย เพอ

าความชนสม

C และอณหภม

ทาไร แลวนาไ

าไร เชน จากตาเปนเทาไร เช เทากบ 4°C

นอนในขอท 3 องตดกน คอ

มธยมศกษาปท 1 เลม 2

ง เทอรมอมเกจะเปนเทอรอใหผาซบนาเป

มพทธเปนเปอ

มจากกระเปา

ไปเทยบในตา

ตวอยางอานคชน จากตวอย(แนวนอน) วาตดกนเทาไ71 จงนนควา

ตอรรมอ-ปยก

อรเซนต

าะเปยก คอ 2

ารางวาอยชอ

าได 23°C ยางจากในขอท

ไร ามชนสมพทธ

8

23°C

งไหน เชน จ

ท 1 และขอท

ธจงมคา 71%

ทมา :

หนง

สอสอ

การเร

ยนรฯ

วทย

าศาส

ตร ช

นมธย

มศกษ

าปท

1 เล

ม 2

82

าก

ท 2

จากความชนสม

2. ไเปน

ของมนษย อเสนผลเมอค

เมอผมจะหดตวสมพทธไดจา

แตถไฮกรอกราฟ

อากา

กตารางจะพบมพทธกจะยงม

ไฮกรอมเตอรนเครองมอวดอาจใชเสนผมความชนเปลยน

อความชนสมพวลง ซงเสนผากหนาปด

ถาเครองมอชฟ

ถาความชาศจะเรมควบ

บวา... . เมอผลมคานอยลง

รแบบเสนผม ดความชนสมพมเสนเดยวหรนแปลงไป

พทธสง เสนผมมนจะถกนาไ

ชนดนมการแส

ชนสมพทธเทาแนนเปนละอ

ลตางของอณ

พทธของอาการอหลายเสน โ

มจะยดตวยาวไปเชอมตอก

สดงคาความช

ากบ 100% อองนาเลกๆ

ณหภมเทอรมอ

าศทใชเสนผมโดยอาศยหล

วขน แตเมอใดบเขมช ทาให

ชนสมพทธบน

อณหภมขณะน

อมเตอรกระเป

มทสะอาด ปรกการหดตวแ

ดทความชนสหสามารถอา

นกระดาษกรา

นนจะเรยกวา

ปาะเปยกกระ

ราศจากไขมนและยดตวของ

มพทธตา เสนนคาความชน

าฟ จะเรยกวา

า อณหภมจด

ะเปาะแหงยง

นง

นน

า

ดนาคาง คอ ไ

8

งมคามากขน

ไอนาใน

ทมา:

หนงส

อสอก

ารเรย

นรฯ

วทยา

ศาสต

รชนม

ธยมศ

กษาป

ท1

เลม

2

83

คา

ชอ – นามส จดประสงคก เพอ

วน – เดอน ___

วธการทากจ 1. นกระเปาะแห 2. ห 3. น

ตารางบนท

บรเวณ

คาถามหลง

1. บรเวณ _

2. บรเวณ _

3. ถาบรเวณ

_______

_______

4. ถาบรเวณ

หรอไม __

_______

_______

5. สรปผลกา

_______

_______

 

กจ

กล _______

การเรยนร อสามารถหาค

– ปททากจก________ /

จกรรม นาไซครอมเตหง หาผลตางระหนาคาผลตางท

กผลกจกรรม

ณทตรวจวด

กจกรรม

__________

__________

ณทตรวจวดตา

__________

__________

ณทตรวจวดคา

__________

__________

__________

ารทากจกรรม

__________

__________

จกรรม

___________

ความชนสมพท

กรรม __________

อรไปวางทบร

หวางอณหภมขทไดไปเทยบห

ม

กระเ

___________

___________

างกนคาความ

___________

___________

าความชนสมพ

__ อยางไร __

___________

___________

ม _________

___________

___________

__________

ทธโดยใชไซคร

__________

รเวณใดบรเวณ

ของเทอรมอมาคาความชนส

อณหภเปาะแหง

__________

__________

ชนสมพทธทว

__________

__________

พทธเปนบรเวณ

___________

__________

__________

___________

__________

__________

___________

รอมเตอรได

___ / ______

ณหนง บนทก

มเตอรกระเปาสมพทธจากต

ภม กระเปาะเปย

_____ มคาคว

_____ มคาคว

วดไดตางกนห

___________

___________

ณเดยวกน แต

__________

___________

___________

___________

___________

___________

__________

_____

อณหภมจากเ

าะเปยก และการางแสดงคา

ผลตางยก

วามชนสมพท

วามชนสมพท

หรอไม _____

__________

__________

ตเวลาทตรวจว

___________

__________

__________

___________

__________

__________

______ ชน ม

เทอรมอมเตอ

กระเปาะแหง ความชนสมพ

งของอณหภม(°C)

ธมากทสด คอ

ธนอยทสด คอ

________ อย

__________

__________

วดตางกน คา

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ค

ม.1/______ เ

อรกระเปาะเป

พทธ

ม คาความ(รอ

อ รอยละ ___

อ รอยละ ___

ยางไร ______

__________

__________

าความชนสมพ

___________

__________

__________

___________

__________

__________

ความชน

8

เลขท ______

ยก และ

มชนสมพทธ อยละ)

__________

__________

__________

__________

__________

พทธจะตางกน

__________

__________

__________

__________

__________

__________

นสมพทธ

84

_

_

_

_

__

__

น

_

__

__

__

__

__

ธ

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. อากาศทต

_______

2. หองเรยน

จะมไอนา

3. ถามวลขอ

คาความช

4. กอนฝนจ

_______

5. ปจจยสาค

6. ทอณหภม

ความชนส

7. นกเรยนท

_______

8. ใหนกเรย

แ กล _______

ตมคาหรอขอค

ตาบล ก มไอน

___________

นวทยาศาสตร

าแทรกอยในอ

องไอนาในอาก

ชนสมพทธเทา

ะตก อากาศร

___________

คญททาใหอา

มแหงหนง ถา

สมพทธจะมค

ทราบคาความ

___________

ยนพจารณาภา

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

นาอยมากจนไ

__________

หองหนงกวาง

ากาศเทากบ

กาศภายในหอ

ากบ _______

รอนอบอาว เห

__________

กาศมความชน

าความแตกตา

ามากขนหรอน

มชนสมพทธขอ

__________

าพ แลวตอบค

หด

__________

งวางใหถกตอ

ไมสามารถรบ

___________

ง 3 เมตร ยาว

__________

องเรยนเทากบ

__________

หนยวตว เหงอ

___________

นอยสมอ คอ

งของอณหภม

นอยลง ____

องอากาศไดโด

___________

คาถามวา ก ,

ทมา : หนงสอสอก

___________

ง

บไอนาเขาไปแ

__________

ว 5 เมตร สง

__________

บมวลของไอน

___________

อระเหยชา แล

__________

__________

มจากเทอรมอ

___________

ดยการคานวณ

__________

ข และ ค คอ

การเรยนรฯ วทยาศาสตร ช

__________

แทรกในอากาศ

__________

3 เมตร ถาขณ

___________

นาในอากาศอม

__________

ละรสกอดอด

__________

___ เนองจาก

มเตอรกระเป

__________

ณคาจาก ___

__________

อะไร

ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 2

______ ชน ม

ศไดอก เรยกอ

___________

ณะนนมอากา

___________

มตวทอณหภม

___________

เนองมาจาก

___________

ก _________

าะเปยกกบกร

___________

__________

___________

ความ

ม.1/______ เ

อากาศในขณะ

__________

าศมความชนส

___________

มและปรมาตร

__________

__________

__________

__________

ระเปาะแหงต

__________

__________

__________

มชนของ

8

เลขท ______

ะนนวา

___________

สมบรณ 5 g/m

___________

รเดยวกน จะม

___________

__________

___________

___________

ตางกนมากขน

___________

__________

___________

งอากาศ

85

_

__

m3

_

ม

_

_

_

_

น

_

_

_

ศ

อากในบรรยากามาก แตนกเนอกจากนอของอากาศไนกเรยนเปา(Air pressu

การความดนอากทตงฉากทแร

โดย

2

ค

กาศเปนสสาราศของโลก นเรยนจะไมคอากาศยงมแรงได เมออกแรงาลมหรอสบล

ure)

รพจารณาเกยกาศ คอ คาแรรงดนนนกระท

ย F มหนA มหนP มหน

2.3 ความกด

ความดนอา

ร มลกษณะเปกเรยนจะรสกยรสกเพราะวงดน ซงแรงดงเปาลกโปงหรลมเขาไปมาก

ยวกบแรงดนอรงดนของอากทา

นวยเปน นวตนวยเปน ตารนวยเปน นวต

ดอากาศ

กาศ = แ

ปนแกส และมกวามอากาศกวามนาหนกอานของอากาศจรอสบยางรถยกจากทาใหล

อากาศ นกกาศตอหนงหน

เปนแรความด

ตน างเมตร

ตน/ตารางเมต

รงดนอากา

พนท

ทมา :

มนาหนก สามกตอเมอมลมพากาศกดดนรอจะกระทาตอสยนต อากาศทลกโปงและยา

กวทยาศาสตรนวยพนททรอ

จากรปเปนรงดนทกระทาดนของพนท A

ตร หรอ พาสค

าศ

: หนงสอเรยนรายวชาพนฐ

มารถออกแรงพดมากระทบอบๆ ตว ทงนสงตางๆ ทอยทสบเขาไปจะางแตกได เร

รไดทาการทดองรบแรงดนน

นการแสดงบราตอพนท A A จะไดวา

หรอ

คล หรอ บาร

ฐาน วทยาศาสตร ม.1 เลม

กระทาตอสงบกบตว โดยปนอาจเนองจากยบนผวโลก นทาใหลกโปงแยกแรงดนอา

ลองแลวพบวนน หรอ อตรา

รเวณใดๆ ซงมในทศทางทต

2 ชนมธยมศกษาปท 1

งตางๆ ทอยบปกตแลวนาหนกความเคยชนนกเรยนสามารและยางรถยนากาศนวา ค

วา คาความกดาสวนของแรง

มขนาดพนทเตงฉากพนท A

P = F

A

8

นผวโลกและอนกของอากาศนของตวนกเรยรถสงเกตแรงดนตพองโตขน วามกดอากา

ดอากาศหรอดนตอหนวยพ

เปน A และA ถาให P แท

86

อยศมยน ดนถาาศ

คาพน

ะ F ทน

สงท

1. ค จ

ปรอท หร1 บรรยากาปรอทลงในหลอดแกวมปรอท ระดบทบรรจปรอท

บรรยากาศ ไดดงน

2. อากาศของส

2

ทนกเรยนควร

ความดนของจะวดทระดบอ 76 เ ซนศ (1 atmosp

นหลอดแกวทมากกวา 760บปรอทในแกวทได 760 มลล

หนวยวดคพาสคล นวต

เครองมอวดสองบรเวณมห

2.1 บารอมเต

ลกษณะหลกกา

รทราบเกยวกบ

งอากาศทกระบนาทะเล มคต เมตรของphere หรอทปลายหลอด0 มลลเมตร แวจะลดลง วดลเมตร ดงรป

ความดนขอน/ตารางเมต

ความดนขอหลายชนด ดงน

ตอรปรอทแบ

ะ เปนรสราง ใชห หล

1 บร

บความดนอาก

ะทาตอพนผวโคาเทากบ 76งปรอท เ ร ย 1 atm) ซดดานหนงปแลวนาไปควาความสงจากร

องอากาศ อร หรอ บาร ซ

งอากาศ ไดน

บงาย (Baro

นหลอดแกว หลกการทอากอดแกวได

รรยากาศ

1 พาสคล

1 บาร

กาศ คอ

วโลก 60 มลลเมตรยก ว า ความซงไดจากการบด ความยาวาลงในอางทบระดบปรอทใน

อาจมหนวยซงเปรยบเทย

แก บารอม

ometer)

กาศสามารถด

= 760 มลเ

= 1.013 x

= 1.013 บ

= 1.013 x

= 1 N/m2

= 105 N/m

รของม ดน บรรจวของบรรจนอาง

เ ปน บกน

เตอร สรางข

ดนของเหลวให

เมตรปรอท (m

105 นวตนต

บาร

105 พาสคล

m2

ขนโดยใชหลก

หเขาไปใน

mmHg)

อตารางเมตร

ทมา : หนงสอสอการเรย

ทม

กความแตกต

ร

ยนรฯ วทยาศาสตร ชนมธย

มา : https://sites.google

8

างของความด

ยมศกษาปท 1 เลม 2

e.com/site/pm31037po

87

ดน

r/

2

2

ทมา : http:/

2.3 แอลตมเต

ลกษณะ หลกกา

2.4 บารอกรา

ลกษณะ

//nuclear.rmutphysics.c

ตอร (Altime

ะ พฒ โดย คว เคร จาก

รสราง สรา ควา

ลด

าฟ (Barogra

ะ พฒ ตอ

ทมา

com/blog-sci5/?m=201

2.2 แอน

ห

eter)

ฒนามาจากแอยอานคาจากามสง ใชสารองบนเพอบอกระดบนาทะเางขนโดยใชหามดนและควาลง

aph)

ฒนามาจากแอเนองกน ลงบ

า : http://www.swansto

511&paged=2

นรอยดบารอ

ลกษณะ หลกการสราง

อนรอยดบารอหนาปดนาฬหรบตดตวนอกระดบความเล

หลกการเมอความหนาแนนข

อนรอยดบารอบนกระดาษกร

onweather.co.uk/eppin

มเตอร (Ane

เปนตลบ อากาศจะด

จะอานคาถาความดตลบโลหภายนอกนขนมา

อมเตอร ใชวดฬกาออกมาเปนกโดดรม แลมสงทเครองบน

วามสงเพมขนของอากาศจะม

อมเตอร แตจะราฟทหมนอยต

gweatherpages/Barogra

eroid Barom

บโลหะบาง ภาดนผวของตลบโาความดนอากดนของอากาศะให ยบลง แนอย อากาศภ

ความสง ปนระดบละใชในนอยหาง

น มคา

ะมสเขมชทมปตลอดเวลาดว

aph.htm

meter)

ายในมอากาศโลหะ เมออากกาศไดจากเขศภายนอกมาแตถาความดภายในจะดนผ

ปากกาบนทกยลานนาฬกา

ทมา : https://comm File:Altimeter_

8

ศเพยงเลกนอยาศเปลยนแปลขมชบนหนาปากจะดนผวขดนของอากาวของตลบโลห

ความดนอากา

ons.wikimedia.org/wiki/_triple_pointer.png

88

ย ลง ปด องาศหะ

าศ

/

3. ป

3

ดนอากาศสง

3

อากาศจะมพตามไปดวย

จะเคลอนทไทาใหแรงดนนอยกวาบร

3

เมอเทยนไขความหนาแแกว ซงมคว

ปจจยทมผลต

3.1 ปรมาณหถามจาน

ง เชน การเปา

3.2 อณหภม ในระบบ

พลงงานมากข

ในธรรมไดเรวและกระนอากาศตอพรเวณทมอณห

3.3 ความหนจากภาพ

ดบ ไอนาซงมนนของอากา

วามดนทกทศท

ตอความดนข

หรอจานวนโมนวนโมเลกลขาอากาศเขาไป

บปด อณหภมขน ทาใหเคลอ

มชาตอากาศอะจายตวออกจนทหรอความ

หภมตา

นาแนนของอาพจะพบวา เมมสถานะเปนแาศภายนอกแกทาง ทาใหแกว

ความหน

ของอากาศ ม

มเลกลของอาของอากาศมาปในลกโปง กา

มมความสมพอนทไดเรวแล

อยในระบบเปดจากกนในทางมดนอากาศต

ากาศ อจดเทยนไข แกสจะควบแนกว ความดนขวพลาสตก 2 ใ

นาแนนของ

ทมา : หนงสอส

มดงน

ากาศ ก โอกาสทจะารเตมลมเขาไ

พนธกบความดละชนผนงภาช

ด ไมมขอบเขดานขางและดา ดงนนบนพ

แกสออกซเจนนเปนหยดนของอากาศภาใบตดกนได ด

งอากาศมาก

สอการเรยนรฯ วทยาศาสตร

ะชนผนงภาชนไปในยางรถยน

ดนอากาศ กลชนะหรอพนผว

ขต โมเลกลขอดานบน ทาใหพนผวโลกบร

นภายในแกวพนา ทาใหความายในแกวจงมดงภาพ

ก ความดนอ

ร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม

นะหรอพนผวนต

ลาวคอ เมออณวไดมากขน ค

องอากาศทมอหโมเลกลของอรเวณทมอณห

พลาสตกจะถกมหนาแนนขอมคานอยกวาค

อากาศมาก

ม 2

วกจะมากขนด

ณหภมเพมสงความดนของอ

อณหภมสงหรอากาศทชนพหภมสงจงมค

กใชไป ทาใหองอากาศภายใความดนของอ

8

ดวย ทาใหคว

งขนโมเลกลขอากาศจงเพมข

อมพลงงานมนผวโลกนอย

ความดนอากา

มอากาศนอยในแกวนอยกอากาศภายนอ

89

าม

องขน

ากลง าศ

ลงกวาอก

90

3.4 ระดบความสงเหนอระดบนาทะเล ถาความสงจากระดบนาทะเลเพมขนทกๆ ระยะ 11 เมตร ความดนของอากาศจะลดลง 1 มลลเมตร

ของปรอท (mmHg) หรอทกความสง 1,000 ฟต ระดบปรอทจะลดลง 1 นว

การคานวณหาความสงจากระดบนาทะเลของยอดเขาไดดงน ตวอยางท 1 เมออยบนยอดเขาแหงหนง วดความดนอากาศได 600 มลลเมตรของปรอท อยากทราบวายอดเขาแหงน

อยสงจากระดบนาทะเลเทาใด วธทา ทระดบนาทะเล ลาปรอทสง 760 มลลเมตร ทยอดเขา ลาปรอทสง 600 มลลเมตร ∴ ทยอดเขาระดบปรอทจะลดลง = 760 – 600 = 160 มลลเมตร ระดบปรอทจะลดลง 1 มลลเมตร เมอมความสง 11 เมตร ระดบปรอทจะลดลง 160 มลลเมตร เมอมความสง 11 x 160 = 1,760 เมตร ∴ ยอดเขาแหงนอยสงจากระดบนาทะเล 1,760 เมตร

ตวอยางท 2 บอลลนลอยอยสง 5,500 เมตร จากระดบนาทะเล ความดนบรรยากาศขณะนนจะมคาเทาใด วธทา ความสง 11 เมตร ระดบปรอทจะลดลง 1 มลลเมตร ความสง 5,500 เมตร ระดบปรอทจะลดลง 5,500 = 500 มลลเมตร 11 ∴ ความดนบรรยากาศขณะนน คอ 760 – 500 = 260 มลลเมตรของปรอท

91

ชอ – นามสกล __________________________________________________ ชน ม.1/______ เลขท ______ คาสง จงเตมคาหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง

1. ความดนอากาศ คอ ________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

2. จงอธบายลกษณะและวธใชงานของเครองมอวดความดนตอไปน 2.1 บารอมเตอรปรอทแบบงาย

ลกษณะทวไป _________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

ลกษณะการใชการ ______________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

2.2 แอนรอยดบารอมเตอร

ลกษณะทวไป _________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

ลกษณะการใชการ ______________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

2.3 แอลตมเตอร

ลกษณะทวไป _________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

ลกษณะการใชการ ______________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

2.4 บารอกราฟ

ลกษณะทวไป _________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

ความกดอากาศ แบบฝกหด

ลกษ

_________

_________

3. ปจจยทม_________

_________

_________

4. บอลลนล_________

_________

_________

_________

_________

_________

5. บนยอดเข_________

_________

_________

_________

_________

_________

_________

_________

_________

ษณะการใชกา

___________

___________

ผลตอความด___________

___________

___________

ลอยสง 7,700 ___________

___________

___________

___________

___________

___________

ขาแหงหนง ว___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

าร _______

__________

__________

ดนอากาศมอะ__________

__________

__________

เมตร จากระ__________

__________

__________

__________

__________

__________

ดความดนอา__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

ไรบาง _______________

___________

___________

ะดบนาทะเล ค___________

___________

___________

___________

___________

___________

กาศได 480 ม___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

__________

__________

__________

_____________________

__________

__________

ความดนอากา__________

__________

__________

__________

__________

__________

มลลเมตรปรอ__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

_____________________

___________

___________

าศขณะนนจะ___________

___________

___________

___________

___________

___________

อท จงหาความ___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

______________________

___________

___________

มคาเทาไร ___________

___________

___________

___________

___________

___________

มสงจากระดบ___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

_____________________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

บนาทะเลของ___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

9

________

________

________

________ ________

________

________

________

________

________

________

________

________

ยอดเขาแหงน________

________

________

________

________

________

________

________

________

92

น

93

Note : _________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

94

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

95

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

96

สภาพอากาศเปนปจจยสาคญทมอทธพลตอการดารงชวตของมนษย บรเวณใดมสภาพอากาศทรนแรง เชน แหงแลงเกนไป หรอหนาวเยนเกนไป มนษยและสงมชวตอนๆ ในบรเวณนนกจะดารงชวตอยดวยความยากลาบาก การเปลยนแปลงของสภาพอากาศเกดจากปรากฏการณทางลมฟาอากาศ เชน ฝนฟาคะนอง พาย ลกเหบ ฯลฯ เปลยนแปลงไป ซงปรากฏการณเหลานทาใหสภาวะของอากาศแตละวน ณ บรเวณหนง ในแตละชวงเกดการเปลยนแปลง สภาวะของอากาศทเกดขนประจา ณ ทแหงหนงในชวงเวลาสนๆ น เรยกวา ลมฟาอากาศ (Weather)

ลมฟาอากาศเกดขนไดจะตองอาศยสงตางๆ ดงน 1. ดวงอาทตย

ความรอนจากดวงอาทตยมผลตออณหภม อณหภมจะเปลยนไปเปนสาเหตของการเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ 2. โลก การหมนรอบตวเองของโลกทาใหเกดกลางวนกลางคน และการโคจรรอบดวงอาทตยของโลกทาใหเกดฤดกาลตางๆ 3. แหลงนาซงทาใหเกดไอนา ความรอนจากดวงอาทตยจะทาใหนาในแหลงนาตางๆ ระเหยกลายเปนไอนาลอยขนไปในอากาศ ซงเปนสาเหตททาใหเกดฝน 4. อากาศหรอบรรยากาศ อากาศเมอเคลอนตวจะหอบไอนาในอากาศไปดวย มผลทาใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศได

ทงดวงอาทตย โลก ไอนา และบรรยากาศนเปนองคประกอบทสาคญ ซงเปนสาเหตททาใหเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศ ซงสามารถศกษาไดจากบทเรยนตอไป

ลมฟาอากาศ 1

97

นาในบรรยากาศมอย 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และแกส ดงน

- สถานะแกส ไดแก ไอนา ซงมองไมเหนดวยตาเปลา - สถานะของเหลว ไดแก ละอองนา เชน หมอก หยดนา เชน หยดนาทเกาะอยดานนอกของแกวนาแขง หรอนาคางบนหญา - สถานะของแขง ไดแก ผลกนาแขงในกอนเมฆ ลกเหบ

สถานะตางๆ ของนาในบรรยากาศ ไอนา ไอนาในบรรยากาศมอนภาคเลกมาก มองไมเหนไดดวยตาเปลาเหมอนแกสทวๆ ไป ละอองนา เกดจากไอนากระทบกบความเยน แลวควบแนนเปนของเหลวขนาดเลกมาก มองเหนคลายมอง แตไมสามารถมองเหนขนาดของอนภาค หยดนา เกดจากไอนากระทบความเยน แลวควบแนนเปนของเหลวหยดเลกๆ แลวรวมกนมขนาดใหญขน สามารถมองเหนไดดวยตาเปลา หมอก เกดจากไอนาบรเวณทอณหภมของอากาศเทากบจดนาคาง ไอนาจะกลนตวเปนละอองนาอยใกลพนดน เมฆ เกดจากไอนาในบรรยากาศระดบสง ถามอณหภมของอากาศตาจะเปลยนสถานะเปนละอองนาเลกๆ และถาอณหภมของอากาศตากวาจดเยอกแขง ไอนาจะเปลยนสถานะเปนผลกนาแขง ดงนนเมฆจงประกอบดวยไอนา ละอองนา ผลกนาแขง และฝนละอองทแขวนลอยอยในอากาศ เมฆมหลายชนด แตละชนดจะมอนภาคชนดใดปนอยมากนอยเพยงใดขนอยกบระดบความสงและอณหภมในกอนเมฆ โดยบรเวณตรงกลางกอนเมฆจะมอณหภมสงกวาบรเวณอนๆ

ชนดของเมฆ เมฆมหลายชนด แตละชนดจะมลกษณะแตกตางกนไป เชน เปนกระจก เปนกอนขนาดเลก เปนกอนขนาดใหญ เปนรว เปนแผน และอยในความสงทตางกน จงใช ระดบความสง ลกษณะการกอตว และ ลกษณะของเมฆในการแบงชนดของเมฆและการเรยกชอเมฆ

ชนของเมฆ 1. ซรโร คอ เมฆระดบสง มลกษณะคลายขนนก 2. อลโต คอ เมฆระดบกลาง

ลกษณะของเมฆ 1. ควมลส หอ เมฆเปนกอนกระจก 2. สเตรตส หรอ เมฆเปนชน 3. นมบส หรอ เมฆทกอใหเกดฝน จะมสเทา

เมฆ 2

เมฆทานอาจจะร

ลกษลกษณะทอง

ฆม 4 ชนด คอรวมไวในเมฆร

ษณะทองฟาใงฟา และปรม

อ เมฆระดบสระดบตา ดงน

ในแตละวนหราณเมฆ เมอใ

ลกษณแจโ

มเมฆมเมฆเป

มเมเมฆเต

สง เมฆระดบก

ทมา : หนงสอสอการ

รอเวลาตางกนหทองฟามพน

ณะทองฟา จมใส ปรง บางสวน

ปนสวนมาก มฆมาก ตมทองฟา

กลาง เมฆระด

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

นจะมปรมาณนท 10 สวน ด

ดบตา และเม

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

เมฆตางกน ซดงน

ปรมเมฆนอยกว

มเมฆ 1/10มากกวา 3/1มากกวา 5/1

มากกวา

ฆกอตวในแน

ม 2

งกรมอตนยม

มาณเมฆ า 1/10 ของท0 แตไมเกน 310 แตไมเกน 10 แตไมเกน 8/10 ถง 9/110/10

นวตง ซงนกอต

วทยาไดใหขอ

ทองฟา 3/10 5/10 8/10

10

9

ตนยมวทยาบ

อมลเกยวกบ

98

บาง

99

การแบงชนดของเมฆ

นกอตนยมวทยาแบงเมฆออกเปน 4 ประเภท คอ

1. เมฆชนสง พบทระดบความสง 6,500 เมตร ประกอบดวยผลกนาแขงเปนสวนใหญ เพราะทระดบนอณหภมตากวาจดเยอกแขง ไดแก - เมฆซรโรควมลส เปนเมฆสขาว เปนผลกนาแขง มลกษณะเปนรวคลนเลกๆ มกเกดขนปกคลม ทองฟาบรเวณกวาง - เมฆซรโรสเตรตส เปนเมฆแผนบางมสขาว เปนผลกนาแขง ปกคลมทองฟาเปนบรเวณกวางโปรง แสงตอแสงอาทตย บางครงหกเหแสงทาใหเกดดวงอาทตยทรงกลด และ พระจนทรทรงกลด เปนรปวงกลมสคลายรง - เมฆซรรส เปนเมฆรวสขาว รปรางคลายขนนก เปนผลกนาแขง มกเกดในวนทม อากาศด ทองฟา เปนสเขม

2. เมฆชนกลาง พบทระดบ 2,500 – 6,500 เมตร ประกอบดวย ผลกนาแขงและละอองนา ไดแก - เมฆอลโตควมลส เปนกอนเมฆกอน สขาว มลกษณะคลายฝงแกะ ลอยเปนแพ มชองวางระหวาง กอนเลกนอย - เมฆอลโตสเตรตส เปนเมฆแผนหนา สวนมากมสเทา เนองจากบดบงแสงอาทตยไมใหลอดผาน และ เกดขนปกคลมทองฟาเปนบรเวณกวางมาก หรอปกคลมทองฟาทงหมด

3. เมฆชนตา พบทระดบตากวา 2,500 เมตร ประกอบดวยละอองนาเปนสวนใหญ ไดแก - เมฆสเตรตส เปนเมฆแผนบาง ลอยสงเหนอพนดนไมมากนก เชน ลอยปกคลมยอดเขาในเวลาตอน เชา บางครงจะลอยตาปกคลมพนดน เรยกวา หมอก - เมฆสเตรโตควมลส เปนเมฆกอนลอยตดกนเปนแพ ไมมรปรางทชดเจน มชองวางระหวางกอนเพยง เลกนอย มกเกดขนในเวลาทอากาศไมด มก มสเทา เนองจากลอยอยในเงาของเมฆชนบน - เมฆนมโบสเตรตส เปนเมฆแผน มสเทา เกดขนเวลาทอากาศมเกด ฝนตกชวงสนๆ หรอ ฝนตกแดด ออก ไมมพายฟาคะนอง ฟารอง ฟาผา มกปรากฏใหเหนสายฝนตกลงมาจากฐานเมฆ

4. เมฆกอตวในแนวตง พบทระดบ 500 – 2,500 เมตร สวนใหญอาจจะรวมไปกบเมฆชนตา ไดแก - เมฆควมลส เปนกอนเมฆปกปย มสขาวเปนรปกะหลา กอตวในแนวตง เกดขนจากอากาศไมม เสถยรภาพ ฐานเมฆเปนสเทาเนองจากมความหนาแนนพอทจะบดบงแสง จนทาใหเกดเงามกปรากฏใหเหน เวลาอากาศด ทองฟาเปนสฟาเขม - เมฆควมโลนมบส เปนเมฆทกอตวในแนวตง พฒนามาจากเมฆควมลส มขนาดใหญมาก ปกคลม พนทครอบคลมทงจงหวด ทาใหเกดพายฝนฟาคะนอง

- เมฆกอ เกดทค- เมฆทท- เมฆทท- เมฆทท- เมอเต เชน เม- ชอเมฆ ลกษณ

อตวในแนวตงความสง 500 ทาใหเกดพระทาใหฝนตกพทาใหเกดพายตมคาวา “นมโมฆควมโลนมบฆจะบงบอกระณะเปนแผน

งจะกอตวตามเมตร ไดแก

ะอาทตยทรงกราๆ เปนเวลายฝนฟาคะนองโบ” เขาไปขาบส และ เมฆนะดบความสงแ

มแนวตง สงตงเมฆควมลสแล

กลดหรอพระจานาน คอ เมฆง ฝนตกหนก งหนาชนดขอนมโบสเตรตสและลกษณะข

งแต 500 – 2ละเมฆควมโลจนทรทรงกลดฆนมโบสเตรตคอ เมฆควมโ

องเมฆ หรอ “ส ซงเปนเมฆสของเมฆดวย เช

0,000 เมตร นมบส

ดเปนเมฆระดบส โลนมบส นมบส” ทายชสเทาดา และมชน ซรโรสเตร

อาจจดเปนเม

บสง คอ เมฆซ

ชนดของเมฆจมฝนตกดวย รตส หมายถง

มฆระดบตาได

ซรโรสเตรตส

จะทาใหหมาย

เมฆระดบสง

10

เพราะเรม

ยถง เมฆฝน

ทม

00

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. เมฆ คอ _

_______

_______

_______

2. เมฆระดบ

เนองจาก

3. เมฆททาใ

_______

4. เมฆฝนม

4.1 ____

4.2 ____

5. วนนทองฟ

แ กล _______

ตมคาหรอขอค

__________

__________

__________

__________

บสง ประกอบไ

__________

ใหเกดพระอาท

__________

2 ชนด คอ

___________

___________

ฟามเมฆบางส

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

___________

___________

___________

___________

ไปดวย ____

__________

ทตยทรงกลด

___________

__________

__________

สวน แสดงวาม

หด

__________

งวางใหถกตอ

__________

__________

__________

__________

___________

___________

หรอพระจนท

__________

___ ทาใหเกด

___ ทาใหเกด

มปรมาณเมฆ

___________

ง

___________

___________

___________

___________

__________

__________

ทรทรงกลด คอ

___________

_________

_________

_________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

___________

อ _________

__________

___________

___________

__________

______ ชน ม

__________

__________

__________

__________

___________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

ม.1/______ เ

___________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

__________

10

เลขท ______

__________

__________

__________

__________

___________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

เมฆ

01

_

_

__

__

__

_

__

__

__

_

_

_

ฆ

หมของละอองนชนแลวลอย

ท

ฝนเมอมขนาดในนตองมผลเยอกแขง (ปอากาศบรเวอากาศทอน

ทมา : ht

1

3

อกเกดจากอนาทมขนาดขตวสงขน

ทมา : http://guru.sano

เกดจากละออใหญขนจนไมลกนาแขง หรประมาณ -40วณนนแขงตวไกวาจะกลายเ

ttps://www.wongnai

1.1 หมอก

1.2 ฝน

3

ากาศชนเยนตองหยดนาให

ook.com/gallery/gall

องไอนาขนาดสามารถลอยตอเมดนาขนา

0 องศาเซลเซไปดวย เมดนเปนฝน

.com/restaurants/12

ตวและลอยตญกวาหยดนา

lery/5564/267331/

ดตางๆ กนในตวอยไดในกอดใหญ ซงเกดยส) หยดนาใ

นาขนาดเลกจ

22967JP-ryokan-cafe/

าใกลพนผวโลาในเมฆ ซงแต

นกอนเมฆมารอนเมฆไดกจะดจากการทกในกอนเมฆจะะรวมตวกนก

/photos/

ลก หมอกเปนตกตางจากกา

ทมา : htt

รวมกน และเกะตกลงมาเปนอนเมฆลอยตะกลายเปนผลกลายเปนเกลด

ทมา :

นเมฆระดบตาารเกดเมฆทเก

p://travel.sanook.com

กดการกลนตวฝน การกลนต

ตวสงขน เมอถลกนาแขงหรอดหมะ เมอมน

http://www.edufirsts

าชนดหนงทปกดจากการเย

m/1396367/

วเปนหยดนาตวของเมฆใหถงระดบทอณอเมดนาแขงขนาหนกมากเก

school.com/learn-en

หยาด

10

ปรากฏในรปรนตวของอาก

า หยดนาเหลาหกลายเปนฝนณหภมตากวาจขนาดเลก ทาใกนไปจะตกผา

nglish

ดนาฟา

02

รางาศ

านนไดจดใหาน

เมดของอากาศเโดยทวไปเป

ลกนาฝนขนไปการรวมตวใหไป หรอในบ

1

ดนาทรวมตวกเยนจด เมดฝนรปหกเหลย

เหบเปนกอนนแขงตวในระดหญขน และเป

บางครงจะพบล

1.3 หมะ

.4 ลกเหบ

กนกลายเปนเกนทตกผานอาม รปรางและ

นาแขงทเกดจดบสงเกดเปนปนลกเหบหลลกเหบขนาดใ

ทมา : ht =

กลดหมะแลวากาศลงมาจะะขนาดแตกตา

ทมา : http://

จากกระแสลมนกอนนาแขง นลงมายงพนใหญถง 140 ม

ttp://daily.khaosod.c=&sectionid=Y25Wd1

ตกผานอากาศะไมละลายจงางกนออกไป

//th.hereisfree.com/m

มแรงทเกดในและถกกระแผวโลก โดยปมลลเมตร ลก

co.th/view_news.php1lXbHRiMlJs&day=TW

ศทอนกวาลงมตกลงมากลา

materials/download/

เมฆควมโลนมแสลมพดพาขปกตลกเหบจะเหบทใหญทส

p?newsid=TURONWIWpBeE5TMHdPQzB5T

มาจะกลายเปยเปนหมะ เก

/8304.html

มบส ซงเปนเมขนลงจนนบครมเสนผานศน

สดทเคยตรวจพ

zVXdNakkwTURnMUTkE9PQ==

ปนฝน แตในฤกลดของหมะม

มฆพายฝนฟารงไมถวน กอ

นยกลางตงแต พบมนาหนกถ

U9BPT0

10

ดหนาวอณหภมหลายลกษณ

าคะนองพาหยอนนาแขงจงเก

5 มลลเมตรขถง 766 กรม

03

ภมณะ

ยดกดขน

หรอ

ตอของผลกนาแ และดวยหยดนาท ผลกและตามทาง ผลกจดเยอกแขง แตถแรง ผลกนาเรอยๆ ในทส สภอาศยเมฆในทองฟา โดยไ

ออาจกลาวใน

นบนของเมฆแขง ะเนองจากตอทมความเยนจกนาแขงทหมงทตกลงมา กนาแขงจะชนง ผลกนาแขงทถาอากาศเหนาแขงอาจจะเคสดกจะตกลงม

าวะของนาทนการเกดทงสไมมการกลนต

นภาพรวมไดวา

ฆควมโลนมบส

อนกลางของเมจด ดวยหยดนาเห

นกบอนภาคขทตกลงมาจะอนอพนโลกอน คลอนทขนลงมาเปนลกเหบ

ตกลงมาจากทสน อยางไรกตวและตกลงม

า.. . 

สและเมฆอลโ

มฆมอณหภมส

หลานจงมขนา

ของเมฆและขอยในรปของหผลกนาแขงจงในกอนเมฆหบ

ทองฟากลายตาม การมเมมาเปนฝน มเม

โตสเตรตสมอ

สงกวา ผลกน

าดโตขนเรอย

ยายขนาดใหญหมะ ะหลอมเหลว

หลายรอบ ระห

เปนฝน หมะมฆไมจาเปนตมฆบางชนดเท

อณหภมตากว

นาแขงทเคลอ

ๆ จนหนกพอ

ญโตขน ถาอณ

กลายเปนหยหวางเคลอนท

หรอลกเหบ ตองมหยาดนทานนททาใหเ

วาจดเยอกแข

นทขนลงระห

อทจะตกผานก

ณหภมของอา

ดนาฝน และทขนลงน ผลก

เรยกสงเหลาาฟา เพราะเเกดหยาดนาฟ

ขง ไอนาสวนใ

หวางชนของกอ

กระแสลมทพ

ากาศบรเวณพ

ถากระแสอากกนาแขงจะมข

านวา หยาดนเมฆหลายชนฟาได

10

ใหญจะอยในร

อนเมฆจงถกห

ดสวนทางขน

พนผวโลกตาก

กาศพดคอนขขนาดใหญโตข

นาฟา ซงจะตดจะลอยอยบ

ทมา : ห

นงสอ

เรยนร

ายวช

าพนฐ

าน วทย

าศาส

ตร ม

.1 เล

ม ชน

มธยม

ศกษา

ปท 1

04

รป

หม

นไป

กวา

ขางขน

องบน

หมระดบ และว

ปรมบนพนผวโลซงมอยหลาย

1. เครองวด หลงสขวดเกบของปากกรว

ทมา

2. เครองวด ใวน และทาใอตโนมต

1

ายถง ระดบควดในชวงเวลา

มาณนาฝนไมก และนยมอยแบบ เชน

ดนาฝนแบบทหยดนาฝนทตบนาฝน นาฝนวย ทาใหวดตว

า : http://www.water

ดนาฝนแบบบในทหางไกลเปใหขวดเกบนาแ

ทมา : http:/

.5 เครองมอ

ความลกของนทกาหนดดวย

สามารถวดไดานคาปรมาณ

ทรงกระบอก ตกลงมาจะถกนทเกบไวจะถวเลขของนาฝ

rindex.com/Rain-rain

บนทกหรอแบปนไปไมไดทจแหงเตรยมพร

//www.prachin.tmd.g

อวดปรมาณ

นาฝนในภาชนย

ดโดยตรงเปนปณนาฝนในหนว

เกบไวกอนทจถกนามาวดดวนตอหนวยพน

gauge-35mm-p1.htm

บอตโนมต จะตรวจวดนารอมทจะใชใน

go.th/rain.htm

ณนาฝน

นะทรองรบนา

ปรมาตรหรอนวยของมลลเม

จะมาถงพนดวยกระบอกตนทได

m ทมา

าฝนทกๆ วน การวดครงตอ

ทมา

าฝน ทงนภาช

นาหนก แตใชมตร เครองมอ

น โดยนาฝนจวงทมมาตรวด

: http://www.kasetp

เครองวดนาฝอไป ปรมาณท

: http://www.cmmet

ชนะทรองรบน

ชหนวยของควอวดปรมาณนา

จะตกลงสกรวดกากบอย มา

orpeang.com/forum

ฝนแบบถงกาลทเกบไดจะถกบ

t.tmd.go.th/instrume

นาฝนจะตองว

วามลกเชนเดาฝน เรยกวา

วยทมดานขางาตรวดทใชวด

ms/index.php?topic=7

ลกนาจะวดนาบนทกไวบนม

ent/instruments.php

10

วางใหอยในแน

ยวกบการวดนเครองวดนาฝ

งสงชน แลวไหดขนอยกบพน

79810.224

าฝนเองในแตลมวนกระดาษโด

05

นว

นาฝน

หลนท

ละดย

106

เกณฑกาหนดปรมาณนาฝน

ความหมายของปรมาณนาฝน ปรมาณนาฝนทวดได ฝนเลกนอย 0.1 - 10.00 มลลเมตร

ฝนปานกลาง 10.1 – 35.00 มลลเมตร

ฝนหนก 35.1 – 90.00 มลลเมตร

ฝนหนกมาก 90.1 มลลเมตรขนไป

ปรมาณนาฝนในประเทศไทย ปรมาณนาฝนในประเทศไทยแตละเดอนจะแตกตางกน ขนอยกบฤดกาลและสภาพอากาศ โดยเดอนทฝนตกนอยทสดสวนใหญจะเปนเดอน มกราคม ตอไปเปนเดอนกมภาพนธ มนาคม ธนวาคม และเมษายน ตามลาดบ สวนเดอนทปรมาณฝนเฉลยมาก คอ ชวงเดอนพฤษภาคมถงเดอนตลาคม ซงอยในชวงฤดฝน โดยเฉพาะเดอนสงหาคมกบเดอนกนยายน ปรมาณนาฝนคอนขางมากกวาเดอนอนๆ

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. หยาดนาฟ

ไดแก __

2. หมอกเหม

_______

_______

_______

_______

3. ฝนตกหน

ฝนตกเลก

4. ประเทศไ

และเดอน

5. การเกดห

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

แ กล _______

ตมคาหรอขอค

ฟา คอ _____

___________

มอนและแตก

__________

__________

__________

__________

นกมปรมาณนา

กนอยมปรมา

ไทยเดอนใดทม

นทฝนตกนอยท

หมะเกดขนไดอ

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

__________

__________

ตางจากเมฆ ด

___________

___________

___________

___________

าฝนทวดไดจา

ณนาฝนเทาก

มฝนตกหนกม

ทสด ______

อยางไรและต

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

หด

__________

งวางใหถกตอ

___________

___________

ดงน

__________

__________

__________

__________

ากเครองวดปร

กบ ________

มากทสด ___

___________

างจากการเกด

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

ง

__________

__________

___________

___________

___________

___________

รมาณนาฝน

__________

___________

__________

ดลกเหบอยาง

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

เทากบ _____

___________

__________

___________

งไร

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

______ ชน ม

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ม.1/______ เ

___________

___________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

หยา

10

เลขท ______

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ดนาฟา

07

_

__

__

__

__

__

__

_

_

_

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

า

สวนเทากน อกทความสามาร

ในเอากาศเหนอ

สวนอากาศเหนอ

สงทนกเรยน

1

2

คาย

เคล

4นตางๆ ของพทงยงทาใหสรถเกบปรมาณเวลากลางวนอพนดนมอณหนในเวลากลาอพนดน จากค

นควรทราบเก

1. ลม (Wind

2. ทศทางการความดนความหนอณหภม

บรเวณตยความรอนเร

อากาศท

ในเวลาลอนทไปสพนด

4 พนผวโลกทมลภาพอากาศเ

ณความรอนไวไอณหภมของหภมสงกวาอางคนพนนาจะความแตกตาง

กยวกบลมมด

d) คอ มวลข

รเคลอนทขอนของอากาศสนาแนนของอมเหนอพนดน

อากาศท

ตางๆ บนผวโลว พนนาจะดดทเคลอนทขนล

ากลางวน พนดนซงมอณหภ

ลกษณะแตกตเหนอบรเวณไดนอยกวาสวพนดนจะสงขากาศเหนอพนะคายความรอของอณหภมข

ดงน

ของอากาศทเ

งอากาศหรอสง (H) ากาศมาก (H, พนนาตา

ทเคลอนทขน

ลกมลกษณะแดกลนรงสจากลงในแนวดง

ทมา : หนงสอสอการ

นนาดดความภมสงกวาทาใ

างกน ทาใหสตางๆ มควาวนทเปนพนนขนอยางรวดเนนา อนทเกบสะสมของอากาศเห

คลอนทไปตา

ลม เปนดงน เคลอนท

) เคลอนท เคลอนท

นลงในแนวดง

แตกตางกน พกดวงอาทตยชเรยกวา กระแ

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

มรอนชา พนใหเกดลมพดจ

สามารถรบเอามแตกตางกนา นนคอเมอโรว ในขณะทพ

มไวออกมา อนอบรเวณตา

มแนวราบจาก

ทเขาหาทเขาหาทเขาหา

ง เรยกวา กระ

พนดนมสเขมจชาและคายควแสอากาศ

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

ดนดดความจากทะเลเขาส

าพลงงานความนไปดวย กลาลกไดรบความพนนาจะมอณ

ากาศบรเวณเงๆ นเองเปนส

กบรเวณหนงไ

ความดนขอความหนาแนอณหภมเหน

ะแสอากาศ

จะดดกลนรงสามรอนชา

ม 2

รอนเรว อากฝง เรยกวา ล

มรอนจากดวาวคอ บรเวณมรอนจากดวงณหภมสงขนอ

เหนอพนนามสาเหตสาคญข

ไปสอกบรเวณ

องอากาศตา (นนของอากาศนนอพนดน, พน

สจาก ดวงอาท

กาศเหนอพนลมทะเล

10

งอาทตยไวไดณทเปนพนดนงอาทตย อยางชาๆ ทาใ

มอณหภมสงกของการเกดล

ณ

L) นอย (L) นนาสง

ทตยไดเรวแล

นนาอณหภม

ลม

08

ดไมนม

ให

วาม

ะ

ตา

เหน

หย

1. ห มความกดอ

2. ห มความกดอตามากกจะเ

เนอเขาสจดศนยออกจากบร เสน

เพม

ในเวลานอพนดน อาก

ยอมความกดอ

หยอมความกหมายถง บรเากาศสงในแผ

หยอมความกหมายถง บรเากาศตาในแผเกดพายดเปร

องจากการหมยกลางบรเวณเวณความกดอนความกดอา

มเตมความ

กลางคน พนนกาศจงเคลอน

อากาศ

ดอากาศสง (เวณทมความกผนทอากาศ บ

ดอากาศตา (เวณทมความกผนทอากาศ บสชน และอาจ

มนรอบตวเองขณความกดอากอากาศสง โดยกาศเทา หมา

มร 

ทมา : หนงสอสอการ

นาคายความรทจากพนดนส

High pressuกดอากาศสงกบรเวณทมความ

Low pressuกดอากาศตากบรเวณทมควาจรนแรงขนเป

ทมา : หนงสอสอการเ

ของโลก จงเกาศตา โดยทายทามมประมาายถง เสนทลา

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

รอนชา อณหภสพนนาทาใหเ

ure areas) กวาบรเวณขามกดอากาศส

ure areas) กวาบรเวณขามกดอากาศตนพายโซนรอ

เรยนรฯ วทยาศาสตร ช

กดแรงทมผลตมมประมาณ าณ 30 องศา ากผานจดทมค

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

ภมของอากาศเกดลมพดจาก

งเคยง ทางอตงจะมสภาพท

งเคยง ทางอตาน ทองฟาจะนได

นมธยมศกษาปท 1 เลม

ตอทศทางของ30 องศา กบกบเสนความ

ความกดอากา

ม 2

ศเหนอพนนาจกฝงออกสทะเ

ตนยมวทยาใชองฟาแจมใส

ตนยมวทยาใชะมเมฆมาก แล

ม 2

ลม โดยลมทพเสนความกดอ

มกดอากาศเทาาศเทากน

จงสงกวาอณหเล เรยกวา ล

ชตวอกษร H และอากาศห

ชตวอกษร L และถาหากมคว

พดบรเวณพนอากาศเทา แลาเชนเดยวกน

10

หภมของอากลมบก

แทนบรเวณทหนาวเยน

แทนบรเวณทวามกดอากาศ

นผวโลกจะพดละลมจะพด

09

าศ

ท

ศ

เขา

3

อากา

ซกโลกเาหาบรเวณศน

3. อตราเรวลอตราเร

ถ

เมออยบราศตาจะอยทา

สวนในซก

เหนอกบซกโลนยกลางความก

ลมและทศทางรวลม บอกให

ถาผลตางของ

ถาผลตางของ

รเวณซกโลกเหางซายมอ แลกโลกใตจะตร

ลกใต กระแสกดอากาศตา

ทมา : หนงสอสอการ

งลม หทราบวาลมเ

งความกดอาก

งความกดอาก

หนอแลวหนหะบรเวณความงกนขามกบบ

ลมจะพดเวยในลกษณะตร

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

คลอนทเรวหร

กาศสงและตาม

กาศสงและตาม

หนาไปตามลมมกดอากาศสงบรเวณซกโลกเ

นออกจากบรรงกนขาม ดงน

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

รอชา ซงขนอ

มคามาก

มคามาก

ม บรเวณความงจะอยทางขวเหนอ

รเวณศนยกลาน

ม 2

ยกบผลตางข

อตราเรวลม

อตราเรวลม

มกดามอ

างความกดอา

องความกดอ

มสง

มตา

11

ากาศสง และพ

ากาศ

10

พด

ทาง

แก ควา

ชวโ

ทมา : h

อต ควา

เครองมงานดงน

อะนโมนหมน ซงหมามเรวของลม

หนวยวโมง เปนตน

ttps://compactanaly

พลงงานราเรวของลามสมพนธระห

อตรา

มอทใชวดอตร

มเตอร ประกมนไดอสระ เม ซงสามารถอวดความเรวล

ysis.com/best-types-

นจากลมสามามยงมผลกรหวางอตราเรว

าเรวลม (กม.

นอยกวา 1

1 – 5

6 – 11

12 – 19

20 – 28

29 – 38

39 – 49

50 – 61

62 – 74

75 – 88

89 – 102

มากกวา 103

ราเรวลม คอ

กอบดวยถวยเมอลมพดมาอานไดจากตวลมมหลายอย

anemometer-buy-to

ารถนาไปใชปะทบตอสงมวลมกบลกษณ

/ชม.)

3

มาตรวดอตร

กลมครงซกทาปะทะถวย ถวเลขทอยในหนาง ไดแก น

oday.html

ประโยชนในกามชวตและสงณะของสงแวด

ลมสงบ คว

ควนลอยตา

รสกลมพดท

ใบไมและก

มฝนตลบ ก

ตนไมแกวง

กงไมใหญข

ตนไมใหญท

กงไมหก ลม

อาคารทไม

ตนไมถอนร

เกดความเส

าเรวลม หรอ

ททาดวยโลหะถวยจะหมนไนาปดของเครนอต ไมลทะเ

ทมา : http://www

ารสรางกงหนแวดลอม ซลอมทสงเกตไ

ลกษ

นลอยขนตรง

ามลม แตศรล

ทใบหนา ใบไม

งไมเลกๆ กระ

กระดาษปลว

ไปแกวงมา ม

ขยบเขยอน ได

ทงตนแกวงไก

มตานการเดน

มนคงหกพง ห

รากลม เกดคว

สยหายทวไป

อะนโมมเตอ

ะเบา 3 – 4 ใปรอบแกน จรอง เลตอชวโมง

w.rfuess-mueller.de/h

นวดนา กงหนผงกรมอตนยไดดงน

ษณะทสงเกตไ

ๆ

ลมไมหนไปตาม

มแกวง ศรลม

ะดก ธงปลว

กงไมเลกขยบ

ระลอกนา

ดยนเสยงหวดห

ว เดนทางไมส

น

หลงคาปลว

วามเสยหายม

(ไมคอยปราก

ร ซงมลกษณ

ใบ หนตามกนจานวนรอบท

กโลเมตรตอ

/html/counter_anem

ผลตกระแสไฟมวทยาไดให

ได

มทศทางลม

มหนไปตามทศ

บเขยอน

หวว ใชรมลา

สะดวก

าก (ไมปรากฏ

กฏ)

11

ะและหลกกา

น ตดอยทปลทหมนแสดง

ชวโมง ไมลต

mometer.html

ฟฟา นอกจากหขอมลทแส

ศทางลม

บาก

บอยนก)

11

ร

ายถง

ตอ

กนดง

เมอลกศร ชไป

มป อาน

ทศทาง

เครองม

ศรลม อลมพดมา หปในทศทางทล

แอโรเวก ปลายดานในไดจากหนาป

ลม บอกใหท

มอทใชตรวจส

มลกษณะเปนหางลกศรจะถลมพดมา ทาใ

วน คอ เครองใบพดจะชไปใปดหรอกราฟข

ทราบวาลมเคล

สอบทศทางล

นลกศรทมหาถกแรงลมปะหทราบทศทา

มอทใชตรวจจในทศทางทลมของเครองวด

ทมา : https://ww

ทมา : http

ลอนทมาจาก

ม คอ ศรลม

งเปนแผนใหญทะมากกวาหางลมวาพดมา

จบทศทางลมมพดมา และ

ww.pinterest.com/pin

p://juliuspatricksaletr

ทศทางใด

ญกวาหวลกศหวลกศร ทาใาจากทางไหน

มและวดความการหมนของใ

n/377106168770476

rero.weebly.com/

รมาก ใหหว

เรวลม มลกษใบพดจะแสด

164/

ษณะรปรางคลดงความเรวลม

11

ลายเครองบนม ซงเราสามา

ทมา : h

ttp://

mam

eawz

a.blo

gspo

t.com

/201

0/02

/1_1

8.htm

l

12

นไมรถ

ชอ – นามส จดประสงคก 1. ส

2. อ

วน – เดอน ___

วธการทากจ

ตาราบนทก

 

กจ

กล _______

การเรยนร สามารถประด

อธบายหลกก

– ปททากจก________ /

จกรรม

กผลกจกรรม

บรเวณ

จกรรม

___________

ดษฐเครองมอว

ารทางานของ

กรรม __________

__________

วดอตราเรวล

งเครองมอทสร

__________

ร

___________

มและทศทาง

รางขนได

___ / ______

ระดบอตราเร

เครอ

__________

ลมอยางงายไ

_____

วลม

งมอวดอ

______ ชน ม

ได

อตราเรวล

ม.1/______ เ

ทศทางล

ลมและท

11

เลขท ______

ลม

ศทางลม

13

_

ม

แผนผงแสด

คาถามหลง

1. บรเวณทม

2. บรเวณทม

3. ลมทพดม

4. สรปผลกา

_______

_______

_______

_______

_______

_______

_______

ดงอตราเรวลม

กจกรรม

มอตราเรวลม

มอตราเรวลม

มาในขณะททา

ารทากจกรรม

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

มและทศทาง

นอยทสด คอ

มากทสด คอ

ากจกรรมสวน

ม _________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ลมในบรเวณ

_________

__________

นใหญพดมาจา

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ณตางๆ

___________

___________

ากทศทางใด _

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

_____ ระดบ

_____ ระดบค

__________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ความเรวลมเท

ความเรวลมเท

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ทากบ _____

ทากบ _____

__________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

11

___________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

14

_

_

_

__

__

__

__

__

__

__

__

115

4. ชนดของลม ลมแบงชนดตามบรเวณทเกดไดดงน 4.1 ลมประจาถน เกดจาก ความแตกตางของความกดอากาศในทองถน ไดแก ลมบก ลมทะเล ลมหบเขา ลมภเขา 4.2 ลมประจาป หรอ ลมประจาภมภาค เกดจาก ความแตกตางของความกดอากาศบรเวณขวโลกกบบรเวณศนยสตร ไดแก - ลมสนคาซกโลกใตพดจากทศตะวนออกเฉยงใตไปทศตะวนออกเฉยงเหนอ - ลมสนคาซกโลกเหนอพดจากทศตะวนออกเฉยงเหนอไปทศตะวนตกเฉยงใต 4.3 ลมประจาฤด เกดขน ในทองถนทเปนบรเวณกวาง ไดแก - ลมมรสมฤดหนาว ทประเทศไทย คอ ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ พดผาน ประเทศจน ไซบเรย ทาใหอากาศหนาวเยน - ลมมรสมฤดรอน ทประเทศไทย คอ ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต พดผานมหาสมทร อนเดย ทาใหฝนตกบรเวณกวาง 4.4 ลมทเกดจากอากาศแปรปรวน ไดแก - พายฝนฟาคะนอง - พายหมนเขตรอน แบงออกเปน + พายดเปรสชน จะมกาลงออน + พายโซนรอน จะมกาลงปานกลาง ฝนตกหนก + พายไตฝน จะมกาลงรนแรงมาก ฝนตกหนก

ในฤพนดนจงตาอณหภมขอมหาสมทร ด ลมมบรเวณกวาระหวางควมหาสมทร แ ลมมเชน ทวปแอปรากฏการแหลมอนโดจเปนตวการท ปรตะวนออกเฉ

1. ล

ทมา : หนงสอส

5

ฤดรอนอณหภากวาความกดงทวปจะตากดวยเหตนลมจมรสม หมายาง มชวงเวลาวามกดอากาแบงเปน 2 ปรมรสมอาจเกดอฟรกา และทรณของลมมรจน ทงนเพราทาใหเกดฝน นะเทศไทยอฉยงเหนอ

ลมมรสมตะว

สอการเรยนรฯ วทยาศาส

5

ภมของพนดนดอากาศบรเวกวาอณหภมขจงพดจากทวปยถง ลมประจาาเกดนาน ลมาศเหนอพนทระเภท คอ ลมดไดทวโลกในทวปออสเตรรสมในทวปเาะบรเวณดงกนอกจากนยงมย ในเขตอท

วนตกเฉยงใต

สตร ชนมธยมศกษาปท

นหรอทวปจะวณมหาสมทรของมหาสมทปไปสมหาสมทาฤดทเกดขนเมมรสมเกดจทวปกบความมรสมฤดรอนหลายภมภาคเลย แตปรากอเชยบรเวณลาวลมมรสมมแนวภเขาบรธพลของลม

หรอ ลมมรส

ในกดกว

หาชน

ตะขอสนจา

1 เลม 2

ะสงกวาอณหร ดวยเหตนลทร ความกดอทร การพดขอเฉพาะถนหนงจากความแตามกดอากาศน และ ลมมรค เนองจากลกกฏการณของณเอเชยตะวนจะปะทะกบล

รเวณชายฝงชวมมรสม 2 ช

สมฤดรอน

เปนลมนฤดรอนอณหอากาศในบรเาความกดอาก

จงเกดาแผนดนบนภนของพนนาม

ลมมระวนตกเฉยงใอบฝงตะวนอนสดในกลางเากมหาสมทรม

ค

หภมของพนนลมจงพดจากอากาศบรเวณองลมในลกษณงๆ เปนตกตางศเหนอรสมฤดหนาวกษณะของพนงลมมรสมตานออกเฉยงใตลมระบบอนๆ วยเสรมใหเกดนด คอ ลมม

มทพดจากทะภมของอากาเวณดงกลาวตกาศเหนอทะเเปนลมมรสมภาคพนทวป า จงนาฝนมาสมฤดรอนในใตโดยพดจากออกของอาวไดอนตลาคม มาจานวนมาก

คาวา “มรสม“มอรซน” ห

าหรอมหาสมมหาสมทรเข

ณพนดนจงสงณะน เรยกวา ล

นดนและพนนมบรเวณตางต โดยเฉพาะเปนเหตใหเก

ดฝนตกหนกดมรสมตะวน

ะเลและมหาสศบนภาคพนทากวาความกดเลและมหาสมมฤดรอนพดจเนองจากลมมสแผนดนทพด

นประเทศไทยกมหาสมทรอนไทย เรมตงแตขณะพดผานปก จงทาใหมฝน

” มาจากภาษหมายถง ลมพด

มทร ความกดขาสฝงทวป สงกวาความกดลมมรสม

นาของโลกมคๆ ของโลก ยะประเทศอนกดแนวความกวย ตกเฉยงใต

สมทรเขาสภทวปจะสงมากดอากาศในบรมทร จากทะเลและมรสมฤดรอนพดผาน ยเรยกอกอยานเดยผานอาวตกลางเดอนพประเทศไทยไนตกชก

ลม

11

ษาอาหรบวา ดประจาฤด

ดอากาศบรเวสวนในฤดหนดอากาศบรเว

วามแตกตางกยงไมเดนชดเทนเดย ไทย แลกดอากาศตา

และลมมรส

าคพนทวปโดก สงผลใหควรเวณดงกลาว

ะมหาสมทรเขพดผานความช

างวา ลมมรสวไทย และปะทพฤษภาคมแลไดหอบเอาไอน

มมรสม

16

วณาววณ

กน ทาละ ซง

สม

ดยามตา

ขาชม

สมทะละนา

2. ล เปนทวปลดตาลมหาสมทร สงผอากาศเหนกลางทวปไบรเวณทะเลดนแดงตางๆ ลมตะวนออกภาคเหนอแอาวไทยตอตลาคมจนถง

ลมมรสมตะวนลมทเกดขนเลงมากกวาอณ

ผลใหบรเวณอพนผวนาทไปสททมควลและมหาสมๆทลมพดผานมรสมฤดหนาเฉยงเหนอ

และภาคตะวนอนใตทาใหอง กลางเดอนก

วนออกเฉยงใตเนองจากการทณหภมของอ

ณพนทวปมคะเลและมหาามกดอากาทร ซงจะนาค าวในประเทศโดยพดจาก

นออกเฉยงเหากาศมควากมภาพนธ

ต หรอ ลมมรทอณหภมขอากาศเหนอพ

วามกดอากาาสมทร ทาใหศตากวาบรความหนาวเย

ศไทยเรยกอกกประเทศจนหนอของไทย มหนาวเยน

รสมฤดหนาวงอากาศบนภพนผวนาทะเ

าศสงกวาควหเกดลมพดจเวณศนยสต

ยนและแหงแล

กอยางวา ลมนและไซบเรลงมาจนถงบ ตงแตเดอน

าคพนเลและ

ามกดจากใจตร คอ ลงมาส

มรสมยผานบรเวณนกลาง

ทมมา : หนงสอสอการเรยนนรฯ วทยาศาสตร ชนมธ

11

ธยมศกษาปท 1 เลม 2

17

พามหาสมทรท อากหาศนยกลาง พายบรเวณตาพามฝนตกหนก เมอสลายตวไป

6

ยหมนเขตรอมอณหภมขอกาศรอนชนจงงความกดอากยทพดแรงมากายลมจะสงบเก อพายเคลอนท

6

อน หมายถงงผวนาสงกวางลอยตวขนอยกาศ กๆ จะม “ตาพเงยบ ทองฟาโ

ทไปยงบรเวณ

พายหมนทา 26.5°C ยางรวดเรวทา

พาย” ซงมลกษโปรง ไมมฝน

ณมหาสมทรห

ทมา : หนงสอสอการ

ทมา : หนงสอสอการ

เกดขนบรเว

าใหความกดอ

ษณะกลมหรอน แตบรเวณใก

รอทะเลทมอ

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

ณทะเลและ

อากาศบรเวณน

อกลมร มขนาดกลศนยกลางร

อณหภมตากว

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

มหาสมทรใน

นนตา จงทาใ

ดเสนผานศนยรอบๆ ตาพาย

าหรอเขาสแผ

ม 2

ม 2

พาย

นเขตรอน โด

ใหเกดลมพยพ

ยกลางประมาณยกลบเปนบรเ

ผนดน พายจะ

ยหมนเข

11

ดยในทะเลหร

พดหมนเวยนเ

ณ 100 กโลเมวณท มเมฆม

ะออนกาลงแล

ขตรอน

18

รอ

เขา

ตราก

ละ

ประเภทของ การ

ประ

พ

พ

บรเวณทเกด 1. แ 2. ท 3. ท 4. ช 5. ม 6. ท การเรยกชอ พาย

งพายหมนเขรจาแนกประเ

ะเภทของพาย

พายดเปรสชน

พายโซนรอน

พายไตฝน

ดพายหมนเขแถบหมเกาะอทางดานตะวนทางดานตะวนชายฝงมหาสมมหาสมทรอนทะเลอาหรบ

อตามบรเวณทยหมนเขตรอน

ชอขอไต

ไซโ

เฮอ

วลล

บา

ความเรวขและคว

ตรอน เภทของลมพา

ย ควารอบ(กโล

ม

ขตรอน อนดสตะวนตกนตกของมหาสนตกของมหาสมทรแปซฟกทนเดยแถบเกาะและอาวเบงก

ทเกด นยงมการเรยก

องพาย ตฝน

โคลน

อรเคน

–วลล

เกยว

ของพายหมนเวามเรวในการ

ายหมนเขตรอ

ามเรวลมสงสบจดศนยกลาลเมตร/ชวโมงไมเกน 63

63 -117

ากกวา 117

ก ทะเลแครบสมทรแปซฟกสมทรแปซฟกใทางดานตะวนอะมาดากสการกอล

กชอแตกตางก

ทะ

มหาสม

มหาสม

เขตรอนมทงครเคลอนทของพ

อนใชความเรว

ดง ง)

เป

บเบยนและอาวกเหนอรวมทะกใตรวมหมเกาออกของเมกซ

กนไปตามบรเ

ะเลจนใต มหา

มทรอนเดย ห

มทรแปซฟกด

ความเรวลมทพพายซงหมายถ

วลมสงสดรอบ

นพายทมกาล

เปนพายท

เปนพายทมค

วเมกซโก เลจนใต หมเกาะฟจ และชาซโก และสหรฐ

เวณทเกดขนอ

บรเวณทาสมทรแปซฟ

หรอ มหาสมท

ดานตะวนออก

ออสเตร

ฟลปป

พดเวยนเขาสถง ความเรวท

จดศนยกลาง

ลกษณะของ

ลงออน ฝนตก

มกาลงปานกล

ความรนแรงมา

กาะฟลปปน แยฝงดานตะวนฐอเมรกา

อกดวย เชน

ทเกด กตอนเหนอด

รแปซฟกตอน

ก หรอ มหาสม

รเลย

นส

ศนยกลางควาทงระบบทพาย

เปนเกณฑ

งพาย

กปานกลางถงต

ลาง ฝนตกหน

ากฝนตกหนก

และหมเกาะญนนออกของท

ดานตะวนตก

นใตดานตะวน

มทรแอตแลน

ามกดอากาศตยเคลอนทไป

11

ตกหนก

นก

กมาก

ญปน วปออสเตรเล

นตก

ตก

ตา

19

ย

ผลของพาย 1. เปนอนตรายซดฝง 2. ตนไมหก นา

ยหมนเขตรอนพายหมนเข

ยตอการเดนเร

พายหมนทาทวม พนดนพ

น ขตรอนในทะรอ ถาคลนพด

ทพดเขาสฝง พงทลาย

เลทาใหเกดคดเขาสฝง เรย

ทาใหบานเรอ

คลนขนาดใหญกวา คลนพาย

อนพงเสยหาย

ญ ย

ย

ทมา : หนงสออสอการเรยนรฯ วทยาศศาสตร ชนมธยมศกษาป

12

ปท 1 เลม 2

20

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. หยอมคว

ในแผนทอ

2. ฟารองกบ

เพราะ __

_______

_______

3. พายหมน

สวนใหญป

เพราะ __

4. บรเวณตา

อยางไร _

5. วเคราะห

6. ลมทพดพ

พดมาจาก

ซงเกดขน

7. ลมทมคว

เพราะ __

แบทม

า : ห

นงสอ

สอกา

รเรยน

รฯ วทย

าศาส

ตร ช

นมธย

มศกษ

าปท

1 เล

ม 2

กล _______

ตมคาหรอขอค

ามกดอากาศส

อากาศใชตวอ

บฟาแลบ ปรา

___________

___________

___________

นเขตรอนหรอพ

ประเทศไทยไ

___________

าพายและบรเ

___________

ภาพการเกดล

พาอากาศหนา

กทศ ______

นประมาณเดอ

ามสาคญในก

___________

บบฝกห

___________

ความลงในชอง

สง หมายถง _

กษรแทน คอ

ากฏการณใดเ

__________

__________

__________

พายโซนรอนท

ดรบอทธพลจ

__________

เวณรอบๆ ตา

__________

ลมพายหมน แ

5.1 ศนยก

5.2 อณห

____

5.3 พายห

เพรา

าวเยนและควา

___________

น ________

ารเพาะปลกแ

__________

หด 3

__________

งวางใหถกตอ

__________

_________

กดขนกอน __

___________

___________

___________

ทนกเรยนรจก

จากพายโซนรอ

___________

พาย อากาศม

___________

แลวตอบคาถา

กลางของพาย

หภมของอากา

___________

หมนเขตรอนน

ะ ________

ามแหงแลงมา

___________

___________

และการทาเกษ

___________

___________

ง

___________

__ สวนหยอม

__________

__________

__________

__________

ก ไดแก ____

อนทมชอวา _

__________

มลกษณะเหม

__________

ามตอไปน

ยเกดขนทบรเว

ศและความก

__________

นเกดขนทซกโ

___________

าสประเทศไท

__________

__________

ษตรกรรมของ

__________

ล

__________

__________

ความกดอากา

___________

___________

__________

__________

___________

__________

___________

อนกนหรอไม

___________

วณใด _____

ดอากาศบรเว

___________

โลกหรอหรอซ

__________

ย คอ ______

___________

___________

งประเทศไทย

___________

ลมมรสม

______ ชน ม

__________

าศตาจะแทนด

__________

__________

___________

___________

___________

__________

__________

_________

___________

___________

วณ ก กบ ข เป

__________

ซกโลกใต ___

__________

__________

__________

__________

คอ _______

__________

ม และพ

ม.1/______ เ

___________

ดวยตวอกษร

___________

___________

__________

__________

___________

__________

___________

___________

___________

__________

ปนอยางไร __

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

___________

ายหมน

12

เลขท ______

__________

__________

__________

__________

___________

___________

___________

__________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

เขตรอน

21

_

__

_

__

__

__

__

__

__

__

__

_

_

_

__

__

__

__

__

__

_

__

น

นอลมพดแรง ฝ พาเดอนพฤษภกวางคลายรลกษณะน เน สภาวะการเ 1. ข เปนพดขนตามแอาจถง 50 ก 2. ข ขนพนดนตามเมไวได ในทสดหมะ สาหรบเหบได ขณแนวตงเมอกอณหภมของ 3. ข ขนคอยๆ ลดลง

7

กจากพายหมฝนตกหนก แลยชนดนบางค

ภาคม พายนเกรปทงอนเปนลนองจากอาจไ

เกดพายฝนฟขนเรมกอตว นขนเรมตน ลแนวตงตลอดตกโลเมตร/ชวโขนพฒนาเตมนภายในเมฆมดฝนลงมา ใดจะตกลงมาเบพายฝนฟาค

ณะทมพายฝนฟกระทบพนดนงพนดนจะลดขนสลายตว นกระแสลมทง และพายฝน

7

มนเขตรอนทเละเกดฟาแลบครงมลกเหบเกกดจากเมฆควลกษณะของเมดรบอนตราย

ฟาคะนอง แบ

ลกษณะเมฆเปตงแตฐานเมฆไโมง มท ควมลสยงมกในขนนไอนาจเปนฝนซงฝนนะนองทมกระ

ฟาคะนองจะมแลวจะกระจาลงดวย

ทพดลงตามแนฟาคะนองกค

ทม

กดขนในบรเวบ ฟารอง และกดขนดวย ปรวมโลนมบสทกมฆพายฝนฟาจากพายทพด

บงออกไดเปน

ปนแบบเมฆคไปจนถงยอดเ

กระแสลมทพจะเกดการกลนนจะเกดขนในแสลมพดขนอ

มลมกระโชกแายออกในแนว

แนวตงจะแผไคอยๆ ออนกา

มา : หนงสอเรยนรายวช

วณตางๆ แลวะฟาผาขน พาระเทศไทยซงกอตวในแนวตคะนอง เครอ

ดอยางรนแรง

3 ขนตอน ด

วมลสทกาลงเมฆ ความเรว

ดขนตามแนวนตวเปนเมดนนบรเวณระดบอยางแรง เมด

แรงและอากาวราบไปดานข

ไปทวกอนเมฆลงลงไปดวยเ

ชาพนฐาน ชนมธยมศกษ

ว จะพบวาบรยทเกดในลกษอยในเขตรอนตง ซงมลกษณองบนขนาดเลรวมถงอนตรา

งน

งจะพฒนาเปนวลมทพดขนไป

วตง และมกรนาและมขนาดบตาของเมฆ แดนาจะถกพดข

ศบรเวณนนจาง ทาใหเกดล

ฆ จนกระทงกชนกน

ษาปท 1 วทยาศาสตร ม

รเวณทมอากาษณะนเรยกวานชนจะเกดพาณะยอดเมฆแบกหรอเฮลคอปายจากฝนตกห

นเมฆควมโลนปอาจแรงถง 1

ระแสลมพดลดโดขนจนหนแตในระดบสงขนไปในระดบ

จะเยนลง เนอลมกระโชกแร

กระแสลมทพ

.1 เลม 2

พ

าศรอนและชนา พายฝนฟาคายฝนฟาคะนบนและแผออปเตอรควรบนหนกและฟาผ

นมบส ในขนน10 กโลเมตร/

งตามแนวตงนกเกนกวาทกงของเมฆขนไปบสงมาก และ

องจากกระแสลรงไดเปนระยะ

พดหมดไป ทา

พายฟาค

12

นจะเกดพายทคะนอง นองในฤดฝนชอกไปเปนบรเวนใหหางจากเมผาอกดวย

นจะมกระแสล/ชวโมง บางค

จากเมฆลงมระแสลมจะพปจะมทงฝนแลตกลงมาเปนล

ลมซงพดลงตะทางไกลๆ แล

าใหหยาดนาฟ

คะนอง

22

ทม

ชวงวณมฆ

ลมครง

าสยงละลก

ามละ

ฟา

123

การเกดพายฝนฟาคะนองจะกอให ฟาแลบ ฟาผา และฟารองตามมา ซงจะเปนอนตรายตอสงมชวตมาก ซงแตละอยางจะเกดจากไดดงตอไปน ฟาแลบ หมายถง ปรากฏการณทเกดจากการแลกเปลยนประจไฟฟาภายในกอนเมฆ หรอ ระหวางกอนเมฆทอยใกลกน ทาใหมแสงหรอประกายไฟฟาเกดขนอยางรวดเรว ฟาผา หมายถง ปรากฏการณทเกดจากการแลกเปลยนประจไฟฟาในกอนเมฆกบพนผวโลก ประจไฟฟาจะลงสสวนทใกลกอนเมฆมากกวา เชน ตนไมสง เสาสงๆ จงตองทาสายลอฟาบนอาคารเพอใหประจลงสพนดนไดงาย ทาใหปลอดภยจากฟาผา ดงนนขณะฟาคะนองจงไมควรยนอยในทโลงจะทาใหเปนสวนทสงทสดบรเวณนน และไมควรหลบฝนอยใตตนไมสง ฟารอง เมอเกดฟาแลบหรอฟาผา อากาศจะมอณหภมสงประมาณ 30,000 องศาเซลเซยส ทาใหเกดการขยายตวของอากาศอยางรวดเรว และมการเคลอนทของอากาศ และละอองนาในกอนเมฆเกดการเสยดสกนอยางรนแรงทาใหเกดเสยงดงเรยกวา “ฟารอง” สงทจะพบในปรากฏการณพายฝนฟาคะนอง คอ 1. เกลดนาแขง ผลกนาแขง 2. หมะ 3. ฟาแลบ ฟารอง ฟาผา 4. หยดนาฝน วธปองกนอนตรายจากฟาผา 1. ไมควรอยใกลสงทเปนตวนาไฟฟาทจะเปนสอของฟาผา เชน เสาไฟฟา แหลงนา รวโลหะ 2. หลกเลยงการอยใกลสงทสงในโลงแจง เชน ใตตนไมใหญ เพราะตนไมใหญเปนตวนาไฟฟาทด เนองจากมนาอยมากและมความสงกวาวตถในบรเวณเดยวกน ทาใหเปนสอของฟาผา นาในตนไมจะรอนจดจนกลายเปนไอนาอยางฉบพลน ทาใหตนไมเกดการระเบดอยางรนแรง 3. หากอยกลางแจงและรสกวาผมบนศรษะตงขนแสดงวากาลงจะเกดฟาผา ใหกมตวใหตาทสดในทานงกมหนาลง มอทงสองวางบนเขา ปลายเทาชดกน และเขยงเทาขน อยานอนราบกบพน ทงนเพอใหรางกายมสวนทสมผสพนดนนอยทสด เพอลดโอกาสทกระแสไฟฟาจะไหลผานรางกายหากเกดฟาผาลงมายงพนดนในบรเวณทใกลเคยง 4. ขณะเกดพายฝนฟาคะนอง ไมควรใชเครองใชไฟฟาและควรถอดเตาเสยบออก เชน โทรทศน วทย ไดรเปาผม และโทรศพท เพราะอาจมกระแสไฟฟาทเกดจากฟาผาไหลผานเครองใชไฟฟาหรอโทรศพทเขาสรางกายได

ชอ – นามส

คาสง จงเต

1. พายฟาคะ

ซงมลกษณ

2. เมอเกดพ

_______

_______

3. ขณะเกดพ

เพราะ __

_______

4. ใหเขยนเค อนตรายแ

4.1 ขณะข

4.2 งดกา

4.3 งดตก

4.4 หลบใ

4.5 หลบใ

4.6 พดคย

4.7 หลบข

4.8 นงยอ

4.9 ถอดส

4.10 ตดต

แ กล _______

ตมคาหรอขอค

ะนอง เกดจาก

ณะ _______

พายฝนฟาคะน

___________

___________

พายฟาคะนอ

___________

___________

ครองหมาย และปองกนคว

ขบรถใหรบจอ

รตกอลฟเมอ

กปลาเมอเกดพ

ในบานหรออา

ใตตนไมใหญ

ยกนทางโทรศ

ขางเสาไฟฟา

องๆ เกบแขนข

สายเสาอากาศ

ตงสายลอฟาต

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

กเมฆชนดใด

___________

นองจะเกดปรา

__________

__________

งควรหลบฝน

__________

__________

ลงใน วามเสยหายข

กจกร

อดรถ และออ

เกดพายฝนฟ

พายฝนฟาคะน

าคาร

ศพท

ขาชดลาตว

ศออก

ตามอาคารสง

หด

__________

งวางใหถกตอ

__________

__________

ากฏการณใดบ

___________

___________

นใตตนไมใหญห

___________

___________

ของตารางตอองทรพยสนทรรม

อกนอกรถทนท

าคะนองในบร

นองในบรเวณ

___________

ง

__________

___________

บาง

__________

__________

หรอไม ____

__________

__________

อไปน วาควรปทเกดจากฟาผ

ท

รเวณใกลเคยง

ณใกลเคยง

__________

__________

__________

__________

__________

___________

___________

__________

ปฏบตหรทอไมาอนเกดจากพ

ง

______ ชน ม

___________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

มควรปฏบตอพายฝนฟาคะน

ควรปฏบต

พ

ม.1/______ เ

__________

__________

__________

__________

___________

___________

__________

ยางไรจงจะปนอง ต ไมค

พายฟา

12

เลขท ______

___________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

ลอดภยจาก

ควรปฏบต

คะนอง

24

_

_

_

__

__

_

__

__

ง

ปราเอลนโญ แลความถเพมขสงผลกระทปรากฏการณ

โดมหาสมทรแประเทศเปรของมหาสมประเทศอนตะวนออกเฉ

กรพนผวมหาสจนมระดบสเซนตเมตร แ

กระจากกนมหาส

เอลนโญ

เมออนโดนเซย ทาใกอใหเกดควประเทศอนโ

8

ากฏการณภาละลานญา ปรขนและระยะเทบตอประเทณทงสองน คอยปก ตบ ร เ วแปซฟก ลมส(ชายฝงทวปอ

มทรแปซฟก แนโดนเซย ทาฉยงใต และทวะแสลมสนคสมทรแปซฟกสงกวานาทะเแลวจมตวลง ะแสนาเยนใตสมทรขนมา ท

อเกดปรากฏเอและออสเตรเใหเกดฝนตกวามแหงแลงใโดนเซย

ทมา : หนงสอส

8

าวะแหงแลงแากฏการณทงเวลาอาจจะยทศทอยแถบชอ กระแสนาอวณ เส นศ นสนคาตะวนออเมรกาใต) ไปแลวยกตวขนาใหมฝนตกมวปออสเตรเลยาพดใหกระแ

กไปรวมตวกนเลปกตประม

ตมหาสมทรแปทาใหมปลาชก

อลนโญ กระแลยตอนเหนอไ

กหนก และแผในเอเชยตะว

สอการเรยนรฯ วทยาศาส

และนาทวมรนง 2 แบบน เปาวนานขนกวชายฝงมหาสอน และ กระแย ส ต ร เ ห น ออกจะพดจากปทางตะวนตกนบรเวณเหนอมากในเอเชยยตอนเหนอ แสนาอนจากนทางตะวนตกาณ 60 – 70

ปซฟกเขามาแกชม เปนประโ

แสลมสนคาตไปทางตะวนอผนดนถลมในวนออกเฉยงใ

สตร ชนมธยมศกษาปท

นแรงทมผลกรปนปรากฏการวาในอดต จงเสมทรแปซฟกแสนาเยน อกกอย

กก 0

แทนทกระแสนโยชนตอการท

ะวนออกออนออก แลวยกตนประเทศเปรใต และออสเ

1 เลม 2

ระทบตอสงมรณทางสมทรศเกดผลกระทบกดานตะวนอ

นาอนแถบพนทาประมงชาย

นกาลง กระแสตวขนเหนอชาร เอกวาดอรเตรเลยตอนเ

ทมา : หนงสอสอ

ชวตและสงแศาสตรทเกดขบตอมนษยแลออกและตะว

นผวซกตะวนอยฝงของประเท

เอลแปลวา “บตเปร และ เอหมายถง กระเปรลงไปทาอณหภม ขอประมาณชว2 – 3 เดอนยาวนานมากสลมพนผวเปยฝงทวปอเมรร และตอนเหหนอ ทาใหเก

การเรยนรฯ วทยาศาสต

เอลนโญ

แวดลอม ไดแกขนตามปกตทละสงแวดลอมวนตก ซงปจ

ออก และนาธทศเปร และป

ลนโญ เ ปนคตรของพระครกวาดอร ใ ชะแสนาอนทไางใตทกๆ 2องอากาศสวงเทศกาลคน แตบางครงกกวาน ลยนทศทาง รกาใต หนอของทวปกดไฟไหมปา

ตร ชนมธยมศกษาปท 1

ญและล

12

ก ปรากฏการางธรรมชาต แ

มมากขน และจจยททาใหเก

ธาตอาหารตาระเทศใกลเคย

คาภาษาสเปสต”ชาวประ

ชค า น ในควาไหลเลยบชาย2 – 3 ป ทาใงข น โดย เรครสมาสตนางอาจจะเกดข

พดจากประเท

ปอเมรกาใต แอยางรนแรงใ

เลม 2

ลานญา

25

รณแตยงกด

งๆ ยง

ปน มงามฝงใหร มาน ขน

ทศ

แตใน

า

ลานญา ลาแ ป ล ว า ปรากฏการณเอลนโญ คอสภาวะปกตกระแสลมสนท า ให ร ะ ดตะวนตกขอกวาสภาวะป

ลมทวปออสเตร

แตจมหาสมทรยประเทศใกล

ปราหมายถง กา

เอลนโญทาใลานญาทาใเอลนโญแล

นญา เ ปนค“ บ ต ร ธ ดณทมลกษณะอ มลกษณะคตแตรนแรงกวนคาตะวนออ บ น าทะ เ ลองมหาสมทรปกต สนคาบกตวเรเลยตอนเหนจะทาใหเกดคกตวขนแทนท

ลเคยง

ากฏการณเอลรเปลยนแปล

ใหบรเวณทเคใหบรเวณทมฝะลานญามชว

ค าภาสเปน ด า ” เ ป นะตรงขามกบคลายคลงกบวา กลาวคอ กมกาลงแรง บร เ วณซ กรแปซฟกสง

หนอประเทศนอ ความแหงแลงทกระแสนาอน

ลนโญและลานงซงเกดขนบร

คยมฝนตกชกมฝนตกชกมฝนตวงการเปลยนแ

ศอนโดนเซย ท

งอยางมากในนบรเวณพนผว

นญา มชอเรยรเวณมหาสมท

มปรมาณฝนลตกหนกเพมขแปลง 2 – 10

ทาใหเกดฝนต

เปร เอกวาดอวแปซฟกตะว

ยกทางการวา ทรแปซฟกตอ

ทมา

ลดลง บรเวณแน และบรเวณ

0 ป

ตกอยางหนกใ

อร และตอนเนออก ทาใหม

“El Nino –นใต

า : หนงสอสอการเรยนร

แหงแลงจะมฝณทแลงจะแหง

ในอนโดนเซย

หนอของทวปมปลาชกชมบ

– Southern

รฯ วทยาศาสตร ชนมธย

ฝนมากขน งยงขน

ย เอเชยตะออ

ปอเมรกาใต กรเวณชายฝงป

Oscillation

ยมศกษาปท 1 เลม 2

12

อกเฉยงใต แล

กระแสนาเยนประเทศเปรแล

W หรอ ENS

26

ละ

นใตละ

SO

ลมฟลกษณะอาก

การพยากรณ หม การพยากรณ 1. ก เ 2. ก เ 3. ก เ หนวยงานท หนอากาศและเ นอทาการศกษรวมทงรวมมเกยวของ หลกการพย หล 1. ตรวจอากาศ เกน ฝน ตรว ฯล

9

อตนยมวทยา เปนปรากฏการณ

ฟาอากาศมอกาศจงเกยวขอ

ณอากาศ ายถง การคาด

ณอากาศแบงการพยากรณเปนการพยากการพยากรณเปนการพยากการพยากรณเปนการพยาก

ทเกยวของกบนวยงานของปรเตอนภยทเกดกจากจะทาห

ษาวจยดานอตมอและประสา

ยากรณ กการพยากรณระบบการตรศทงทางบก ท

1.1 สถน 150 กโลเมฯลฯ ทก 3 ช

1.2 สถวจวดทศทางลฯ ทก 12 ชวโ

9

า วทยาศาสตร

ณตางๆ ทเกดข

ทธพลตอชวตองกบบคคลท

ดหมายสภาว

งไดเปน3 ระยอากาศระยะส

กรณอากาศในอากาศระยะป

กรณอากาศในอากาศระยะน

กรณอากาศตง

บการพยากรณระเทศไทยททดจากธรรมชาตหนาทเกยวกนยมวทยา ในานงานกบองค

ณอากาศประรวจอากาศ ะเล และในอถานตรวจอามตรตรวจวดอชวโมง ถานตรวจอาลม ความเรวลโมง

รสาขาหนงทศขนในชนบรรย

ตประจาวนขอกอาชพ ไมวา

ะของลมฟาอา

ยะ ดงน สน ชวงระยะเวลปานกลาง ระยะเวลามานาน แต 10 วนขน

ณอากาศ ทาหนาทในกาต คอ กรมอตกบการตรวจสนกจการดานตคการอตนยมว

กอบดวยระบในระบบการากาศ ดงน กาศบนบกหณหภม ความ

กาศชนบนคลม ทก 6 ชวโ

ศกษาเกยวกบยากาศ และกา

องสงมชวตทงาจะเปนเกษตร

ากาศและปรา

าไมเกน 72 ช

กกวา 72 ชวโ

นไป

ารตรวจสอบสตนยมวทยา กสภาพอากาศตางๆ เปนศนวทยาโลก องค

บทสาคญ 3 รรตรวจอากาศ

หรอพนผว แมชนของอากา

ควรอยหางกนโมง และตรว

บการเปลยนารพยากรณอา

ทางตรงและทรกร นกบน ช

ากฏการณทาง

ชวโมงสวนใหญ

โมงจนถง 40

สภาพอากาศกระทรวงดจทศและการพยนยโทรคมนาคคการบนพลเร

ระบบคอ ศจะประกอบ

ตละแหงไมคาศ ความกดอ

นไมเกน 300จวด อณหภม

แปลงของอาากาศ

ทางออม ดงนาวประมง พอ

งธรรมชาตทจ

ญพยากรณใน

วน

และปรากฏกทลเพอเศรษฐากรณอากาศคมประจาภาครอนระหวางป

ดวยสถาน

วรหางกนอากาศเมฆ

กโลเมตร ม ความชน

การพย

ากาศ บรรยา

นนขอมลและผอคาแมคาหรอ

จะเกดขนลวงห

นรอบ 1 วน ห

ารณธรรมชาฐกจและสงคมศแลว กรมอคพนเอเชยตะประเทศ และห

ยากรณ

12

กาศ

ผลการวเคราะอตวนกเรยนเอ

หนา

หรอ 24 ชวโมง

ต เพอพยากรม ตนยมวทยาะวนออกเฉยงหนวยงานอนๆ

ณอากาศ

27

ะหอง

ง

รณ

ยงงใต ๆท

ทมา :

หนง

สอสอ

การเร

ยนรฯ

วทยา

ศาสต

ร ชนม

ธยมศ

กษาป

ท 1

เลม

2

ศ

พน อาก ชวง

2. ร สถพยากรณอาการสงนอยทและศนยพยรายงานไดรว

1.3 สถนดน

1.4ลมฟกาศ

1.5 การ1.6 บร

งบรเวณนนเป

ระบบการสอานตรวจอากกาศโดยเรว กทสด และตอยากรณอากาวดเรวมาก

ถานตรวจอาก

ฟาอากาศในท

รตรวจอากาศเวณปาดงดบ

ปนประจา

สาร กาศในแตละการรายงานผลงมระบบการศ ซงจะใชระ

กาศของทกป

ทะเลและมหา

ศชนบนจะอาบและในมหาส

ทมา : หนงสอสอการ

แหงเมอตรวลการตรวจอาสอสารทมประบบวทยโทร

ประเทศรวม

าสมทรจะอาศ

าศยเครองบนพสมทรทไมมกา

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

จอากาศตามากาศจงตองเประสทธภาพด พมพ โทรสา

อากา

ของศอตนสญลตรวอากา

กนจะไดสถาน

ศยเรอพาณชยข

พาณชยระหวารสญจรไปมา

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

มเวลาทกาหนปนขอความทปจจบนนการ จดหมายอ

3. ศนยพการพยา

าศทวๆไป มข3.1 การ

ศนยพยากรณนยมวทยาโลลกษณตามตาจอากาศ ณ าศพนผว แผน

ทมา :

นเครอขายคร

ขนาดใหญทสญ

วางประเทศ า จะใช ดาวเท

ม 2

นด จะตองรทสนทสดแตไดรตดตอสอสาเลกทรอนกส

พยากรณอากากรณอากาศนตอนการปฏเขยนแผนทพ

ณอากาศจะเขกกาหนด โดแหนงตางๆ ททสถานตรว

นทอากาศชนบหนงสอสอการเรยนรฯ วท

รอบคลมทกสว

ญจรไปมาทาห

ทยมตรวจอาก

บสงผลการตดใจความ เพารระหวางสถส อนเตอรเน

าศ ทปฏบตตามฏบตงานดงน พนกงานเขยยนแผนทตามดยเขยนเปนทกาหนดลงบวจอากาศตงบน และแผนททยาศาสตร ชนมธยมศกษาป

12

วนของโลกทเป

หนาทตรวจ

กาศทโคจรผาน

ตรวจไปยงศนพอใหเสยเวลาานตรวจอากตซงสามารถ

มศนยพยากร

นแผนทอากมแบบทองคกน ตวเลข แลบนแผนททมกอย มทงแผนทประกอบอนปท 1 เลม 2

28

ปน

น

นยในาศสง

รณ

าศการละการนทนๆ

3.2วธการของแ

3.3อากาศทจะเ คอ หน ขอมลทใชใน 1. ท 2. สคะนองเปนแ 3. ล 4. ค 5. ค 6. อ

2 การวเคราะแผนทอากาศน

3 การพยากรเกดขนตอไปข

- เปรยบ- คานว

มพวเตอรมานงสอพมพ โทร

นการรายงานทองฟาและเมสภาพอากาศ แหงๆ 30% ขลกษณะทะเลความกดอากาความเรวลม อณหภมสงสด

ะหแผนทอากานนๆ เมอวเคร

รณอากาศผพขางหนาทงระยบเทยบแผนทอณจากคาสถตชวยในการครทศน อนเตอ

นสภาพอากาศมฆ เชน ทองฟแสดงลกษณ

ของพนท เชน ทะเลเราศ หรอความ

ด – ตาสด

ทมา : หนงสอสอการ

าศทเขยนเสรจราะหเสรจแลว

พยากรณอากายะสน ระยะปอากาศทแลวๆตทไดจากการานวณ หลงจ

อรเนต เพอรา

ศหรอพยากรฟาแจมใส ทองะความรนแรง

ยบ ทะเลมคลดน ทศทางกา

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

จแลวจะถกสงวจะทาใหทรา

าศจะใชแผนปานกลาง และๆ มากบแผนทรวเคราะหขอจากนนนกอตยงานใหประช

รณอากาศ งฟาโปรงใส ทง เชน ฝนตกห

ลนปานกลางารเคลอนท

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

งไปใหผวเคราบระบบอากา

ทอากาศทวเคะระยะยาว โดทอากาศในปจมล ลมฟาอา

ตนยมวทยาจะชาชนทราบตอ

ทองฟามเมฆบหนก ฝนปานก

ม 2

าะห ทาการวเศตางๆ

คราะหแลวเปดยวธพยากรณจจบน กาศมาเปนระะสงผานขอมอไป

บางสวน กลาง และแสด

เคราะหตามห

ปนเครองมอใณอย 2 วธ คอ

ะยะเวลานานมลการพยากร

ดงบรเวณทตก

12

หลกวชาการแล

ในการพยากรอ

นๆ โดยใชระบรณอากาศไป

ก เชน ฝนฟา

29

ละ

รณ

บบยง

1. คาศพทท

ละตลองลมฝลมฝหยอหยอฟาคฟาหกาล ควา ทศ

2. สญลกษ

เพม

ทใชในการพ

คาศตจด งตจด ฝายใต ฝายเหนอ อมความกดออมความกดอคะนองกระจาหลว ลอากาศ

ามกดอากาศส

นวสย

ษณในแผนทอ

มเตมควา

ยากรณอากา

ศพท

ากาศตา ากาศสง าย

สงแผลมปกคล

อากาศทางอต

มร 

าศ

ลม

เสนรงเสนแวลมทพลมทพบรเวณบรเวณมฝนตกฟาปกคสภาพอเชน 1 บรเวณอากาศการมอระยะท

ตนยมวทยาท

ทมา : หนงส

ภมศาสตร (เสวงภมศาสตร (ดมาจากทางทดมาจากทางท

ณความกดอากณความกดอากกฟาคะนองเกคลมดวยเมฆทอากาศในทใดวน 1 สปดาห

ณความกดอากศสงเปนแนวยองเหนทศทางทางทมองเหน

ควรทราบ

สอสอการเรยนรฯ วทยา

ความสนระดบ) (เสนตง) ทศใต ทศเหนอ กาศตา แผปกกาศสง แผปกกอบทวไปในพทวไป ดทหนง ซงอาจห กาศสงทขยายาวปกคลมพนรอบสถานท ซตามารายงาน

าศาสตร ชนมธยมศกษา

หมาย

คลมพนทเปนคลมพนทเปนพนทหนง

จเปลยนแปลง

ตวออกจากหนท ซงในทางอตนน

าปท 1 เลม 2

นวงกลม นวงกลม

งไดในชวงเวล

หยอมความกด

นยมวทยาใชค

13

ลาสนๆ

ด

คา

30

ความสาคญ 1. ปลอดภยแล 2. ดลมแรงเพยงใ 3. ด 4. ด 5. ก 6. เดนทางไปท

ญของการพยาดานการบน ละประหยด ดานการประมใด ดานการเกษตดานอตสาหกการพฒนาแหการดารงชว

ทางาน และกา

ากรณอากาศ นกบนตองท

มง ผมอาชพ

ตร การเพาะกรรมบางประหลงนาเชน กวตประจาวนเารดแลรกษาส

ทมา : http://lo

ราบลกษณะอ

พทาการประม

ะปลก ควรปละเภท เชน การารชลประทานเพอความปลสขภาพ

oadebookstogo.blog

อากาศตลอดท

มงตองรสภาพ

กพชชนดใด ชรทานาเกลอ น การสรางเขลอดภยเชน ผ

gspot.com/2012/09/o

ทางตงแตตนท

อากาศตลอด

ชวงเวลาใดทเการทาแปงมนขอน ผทอยใกลทะ

occupation-cartoon.

ทาง ระหวางท

เวลาวาควรน

หมาะสมกบปนสาปะหลง

เล ทราบ กา

html#.WIFZf1N97IU

ทาง และปลา

นาเรอออกจาก

ปรมาณนาฝน

ารเตรยมอปก

13

ายทางเพอคว

กฝงหรอไม คล

กรณสาหรบก

31

าม

ลน

าร

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. การพยาก

2. สถานตรว

ซงตรวจโด

3. การพยาก

_______

4. ขอมลทได

5. การพยาก

แ กล _______

ตมคาหรอขอค

กรณอากาศใน

วจอากาศชนบ

ดย _______

กรณอากาศจะ

__________

ดจากการพยา

กรณอากาศใน

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

นชวตประจาว

บนตรวจสภาพ

___________

ะอาศยขอมลจ

___________

ากรณอากาศ

นแตละวนมผล

หด

__________

งวางใหถกตอ

นสวนใหญพย

พอากาศอะไร

___________

จาก _______

__________

ไดแก _____

ลตออาชพใดม

___________

ง

ยากรณในชวง

รบาง ______

__________

__________

___________

___________

มากทสด ___

__________

งระยะเวลากช

___________

___________

___________

__________

__________

___________

______ ชน ม

ชวโมง _____

___________

__________

__________

__________

___________

__________

การพ

ม.1/______ เ

___________

___________

___________

___________

__________

__________

___________

พยากรณ

13

เลขท ______

__________

__________

__________

__________

__________

__________

__________

ณอากาศ

32

_

_

_

_

_

_

ศ

อณอณหภมโลก

- a - c - จ

สงแวดลอมม- แ

ปจของมนษย

10

ณหภมอากาศขกในอนาคตไว

และ b แสดงแสดงแนวโนะพบวาในอดมาก ตแนวโนมขอ

จยทมผลตอก

0

ของโลกมแนวศกษาไดจาก

งแนวโนมของนมของการเปลดตการเปลยน

งการเปลยนแ

การเปลยนแป

การเปล

วโนมทจะเพมกราฟแสดงแน

ทมา : หนงสอสอการ

งการเปลยนแปลยนแปลงอณนแปลงอณหภ

แปลงอณหภม

ปลงอณหภมข

ลยนแปล

มขนทกๆ ป นนวโนมของอณ

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

ปลงอณหภมโณหภมโลก ในอภมของโลกจะ

มของโลกในอน

องโลก ไดแก

ลงอณห

นกวทยาศาสตณหภมอากาศ

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

โลกในอนาคตอดต ะเปลยนแปลง

นาคตคอนขาง

ปจจยทางธ

หภมและ

ตรไดทานายแในอนาคตแล

ม 2

ต

งเพยงเลกนอ

งมากและรวด

รรมชาต และ

ะสภาพอ

แนวโนมของกะในอดต ดงน

ย จงไมมผลต

ดเรว ผลกระท

ะปจจยทเกด

อากาศข

13

การเปลยนแปน

ตอสงมชวตแล

บจงเกดมาก

จากการกระท

ของโลก

33

ลง

ละ

ทา

ก

134

1. ตาแหนงภมประเทศบนพนผวโลก เชน บรเวณเสนศนยสตรจะไดรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตยมากกวาบรเวณอน อณหภมบรเวณเสน

ศนยสตรจงสงกวาบรเวณอน สวนบรเวณขวโลก อากาศจะเยนจดและมนาแขงปกคลมอยตลอดเวลาจงมอณหภมตากวาบรเวณอนๆ

2. ลม ทาใหอณหภมของอากาศเปลยนแปลงไปตามชนดของลมทพดผาน เชน บรเวณทมลมรอนพดผานจะทาให

อณหภมของอากาศในบรเวณนนสงขนดวย สวนบรเวณทมลมเยนหรอลมทพดมาจากททมอากาศหนาวเยนหรอความกดอากาศสง จะทาใหอณหภมของอากาศบรเวณนนตาลงไปดวย เชน เมอลมทะเลพดผานพนทบรเวณหนงนานประมาณ 15 -20 นาท จะทาใหอณหภมของอากาศในพนทบรเวณนนลดลงประมาณ 7 - 8°C เปนตน

3. กระแสนาในมหาสมทร สามารถทาใหอณหภมของโลกเปลยนแปลง เชน บรเวณทมกระแสนาอนไหลผานจะทาใหอณหภมของ

อากาศบรเวณนนสงขนแตถามกระแสนาเยนไหลผานกจะทาใหอากาศในบรเวณนนลดตาลง

4. เมฆ ทปกคลมทองฟาจะชวยกนพลงงานความรอนจากดวงอาทตย โดยละอองนาในกอนเมฆจะ ดดซบพลงงาน

ความรอนจากดวงอาทตยเอาไว และในขนาดเดยวกนกจะชวยกนความรอนทพนผวโลกคายออกไปดวย ในวนททองฟามเมฆนอย โลกจะไดรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตยประมาณรอยละ 80 ซงปรมาณ

ความรอนทโลกไดรบนจะเปลยนแปลงอยในชวงรอยละ 0 - 45

5. ภเขาไฟระเบด คอ ชองทางระบายแรงดนของพลงงานทอยในรปแมกมาหรอหนทหลอมเหลวออกมาสนอกโลก การระเบด

ของภเขาไฟจาทาใหมแมกมาจานวนมากถกพนออกมา สวนทเปนแกสจะฟงกระจายออกไปในบรรยากาศสวนทเหลอ เรยกวา ลาวาเมอภเขาไปเยนลงจะกลายเปนหนสดา ความรอนจากการระเบดของภเขาไฟจะทาใหอณหภมของโลกบรเวณนนสงขนเปนอยางมากซงเปนอนตรายตอสงมชวต ทาใหมนษย สตว และพชตายไปจานวนมาก สงแวดลอมและระบบนเวศถกทาลาย อณหภมของอากาศเปลยนไป

6. ไฟปา เกดจากลมทพดแรงทาใหเกดตนไมเกดการเสยดสกน จนเกดความรอนพอทจะทาใหเกดการลกไหม

โดยเฉพาะในบรเวณทแหงแลง

1. การทาลายปาไม การเผาปาทเปนตนกาเนดของนา 2. การใชนามนเชอเพลงทงยานพาหนะ และโรงงานอตสาหกรรม การหงตมนครวเรอน ทาใหเกดแกส คารบอนไดออกไซด ไอนา เขมา และแกสคารบอนมอนอกไซด 3. การสรางอาคารสงทาใหขวางกนการถายเทของอากาศ 4. การใชเครองปรบอากาศและสารเคม 5. การเนาเปอยของขยะมลฝอย ทาใหเกดแกสมเทน (CH4) ซงเปนแกสเรอนกระจกชนดหนง

6.1 ปจจยทางธรรมชาต

6.2 ปจจยทเกดจากการกระทาของมนษย

135

การกระทบของมนษยกอใหเกดการเปลยนแปลงอณหภมของโลก ซงมผลกอใหเกดผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอมมากกวาปรากฏการณทางธรรมขาตมหลายประการ ดงน

1. ปรากฏการณเรอนกระจก ปรากฏการณเรอนกระจกเปนปรากฏการณทโลกมอณหภมสงขนกวาทควรจะเปน สงทนกเรยนควรทราบ

เกยวกบการเกดปรากฏการณเรอนกระจกมดงน โลกไดรบพลงงานจากดวงอาทตยในรปคลนแมเหลกไฟฟาชนดตางๆ รงสยว เปนรงสทมความยาวคลนสน

ความถสง มพลงงานมาก บรรยากาศชนสตราโตสเฟยรมแกสโอโซน ชวยกรองรงสยวหรออลตราไวโอเลตไวบางสวน ทาใหรงสนผานลงมายงผวโลกในปรมาณทเหมาะสม ทาใหโลกอบอน

ในเวลากลางคนโลกคายพลงงานความรอนในรปรงสอนฟราเรด ซงเปนรงสคลนยาว พลงงานตา รงสอนฟราเรดบางสวนจะสะทอนออกไปยงบรรยากาศ ผานชนแกสเรอนกระจกและชนโอโซนออกสบรรยากาศนอกโลกรงสอนฟราเรดสวนใหญจะสะทอนกลบเขาสโลกเพอใหเกดความอบอนในเวลากลางคน แตถาชนแกสเรอนกระจกหนามากกวาเดม จะทาใหรงสอนฟราเรดผานชนแกสเรอนกระจกออกไปไดนอย และสะทอนกลบเขาสโลกมากขน ทาใหอณหภมของโลกรอนขน

แกสเรอนกระจก เปนแกสทดดซบรงสอนฟราเรด ซงเปนรงสความรอน และสะทอนกลบเขาสโลกได ถาแกสในชนนไมหนามาก

การสะทอนกลบของรงสอนฟราเรดจะอยในปรมาณทเหมาะสม ใหความอบอน มฉะนนในเวลากลางคนอากาศจะเยนจด แตถาชนแกสนหนาเกนไป จะทาใหอณหภมของโลกสงขนกวาเดมมากขนจนเกดภาวะโลกรอนศกษาชนดของแกสเรอนกระจกและผลกระทบทเกดขนไดจากตารางตอไปน

ตารางแสดงชนดของแกสเรอนกระจก แหลงกาเนด และผลกระททาใหโลกรอน

ชนดของแกสเรอนกระจก กจกรรมททาใหเกดแกสเรอนกระจก ผลททาใหโลกรอน

1. คารบอนไดออกไซด (CO2) - การเผาไหมของเชอเพลงรถยนต อตสาหกรรม อาคารบานเรอน ไฟไหมปา เผาขยะ

57%

2. สารซเอฟซ (CFC3)* - เกดจากอตสาหกรรมประเภทยาฆาแมลง เครองทาความเยน สเปรย

25%

3. แกสมเทน (CH4)

- เกดจากการยอยสลายของซากพชซากสตวเชน มลสตว - มากกวา 1 ใน 3 สวนของโลก ประมาณ 900 ลานตนตอป เกดจากแบคทเรยทผลตมเทน ทอาศยในกระเพาะอาหารสตวประเภทเออง เชน วว ควาย แพะ แกะ ยอยสลายพช และปลอยแกสนเมอเรอหรอผายลม

12%

4. แกสไนตรสออกไซต(N2O) - การเผาไหมของเชอเพลง - อตสาหกรรมทใชกรดไนตรก การผลตไนลอน พลาสตก

6%

* สารซเอฟซหรอคลอโรฟลออโรคารบอนมธาตคารบอน(C), ฟลออรน(F) และคลอรน(Cl) เปนองคประกอบมหลายชนด เชน CFCl3, CF2Cl2, C2F3Cl3, C2F4Cl2, C2F5Cl

นอกจากนยงมไอนาในชนแกสเรอนกระจก ซงเกดขนเองตามธรรมชาต (ไมใชเมฆ เมฆจะมหยดนากบผลกนาแขง) กจะชวยกกเกบความรอนไดดเชนกน

6.3 ผลกระทบทเกดจากการกระทาของมนษย

2. รโหวโอโบรร

ในยคอตสาหขนไปบนชนไดมากขน ทเปนตอกระจ

3. ภาวะโลก

ปรามสาเหตมาจ

ผล 1เปนจานวนม 2เกดนาทวมช 3 4จะถกทาลาย

การ 1ทาไมใหเกด 2 3

4การตดไมมา

โซน รยากาศชนโอหกรรมทมการนบรรยากาศ แทาใหจลนทรยจก และทสาค

กรอน ากฏการณภาจากชนแกสเรอ

ของภาวะโลก1. อณหภมเฉลมากและเพมข2. นาแขงขวโลชายฝง พนดน3. พายเขตรอน4. สงมชวตในย แหลงอาหา

รลดภาวะโลก1. ลดกระบวนแกสคารบอนไ2. ลดการเนา3. ลดการใชส4. ลดการใชกากขน พนทเส

อโซนจะชวยกรใชสาร CFCsและไปทาลายและสงมชวต

คญกคอทาใหอ

วะโลกรอน คอนกระจกหน

กรอน ลยในแตละพขนเรอยๆ ลกและธารนานลดลง พนนานทวความรนทะเล มหาสมรของมนษยจ

กรอน นการททาใหเกไดออกไซด เชเสยของขยะมารซเอฟซโดยกระดาษ นาสยความชมชน

รองรงสยวใหs ในเครองทายโอโซน ทาใหเลกๆ ตาย รวอณหภมของโล

ทมา : หนงสอสอการ

คอ ปรากฏการนาขนและเกดร

นทสงขน ทาใ

าแขงจะละลามากขน แรงมากขน เกมทร จะลดลง ะลดลง เกดภ

กดแกสคารบอชน พลงงานกมลฝอยททาใหยใชสารอนทดสงของทใชแลน

หผานลงมายงโาความเยน ใชหเกดรโหวในชวมทงไปทาลาลกสงขนดวย

รเรยนรฯ วทยาศาสตร

รณทอณหภมรโหวโอโซน

ใหเกดคลนรง

าย ระดบนาท

กดภยแลง จา เนองจากอณ

ภาวะขาดแคล

อนไดออกไซดการใชแสงอาทหเกดแกสมเทนแทน วกลบมาใชให

โลกในปรมาณชในสเปรยฉดพชนโอโซน รงสายเซลลผวหน

ชนมธยมศกษาปท 1 เล

เฉลยของพนผ

งสความรอนซ

ทะเลสงขน ทง

านวนวนทมอาณหภมของนาจนอาหาร

ดลดปรมาณกทตย น

หม กระดาทา

ณทพอเหมาะแพน การทาโฟสยวจากภายนง ทาใหเกดโร

ม 2

ผวโลกและพน

ซงพบวามผเส

งในมหาสมทร

ากาศรอนมากจะเพมสงขนม

การใชเชอเพล

าจากเยอไม ก

แกการดารงชฟม ทาใหสาร นอกจง ทะลผรคมะเรงผวหน

นผวนาในมหา

สยชวตจากคล

รอนเดยและแ

กขน มากกวาปกตถ

ง หนมาใชพล

การใชกระดาษ

13

ชวตของสงมชวCFCs หลดลอผานลงมายงโลนง และทาให

าสมทรสงขน

นรงสความรอ

แปซฟกสงผลใ

ถง 6°C ปะกา

ลงงานทดแทน

ษมากขนทาให

36

วต อยลกตา

ซง

อน

ให

ารง

นท

หม

เกดตอสงมชวตแ โดย ของ

ฝนกรด เกดออกไซด (Nเปนกรด ถานออกไซด (N

1

ดจากการกระทและสงแวดลอยแบงออกเปน

1. ฝนล - เกด - จะส2. แกส - เกด - จะส3. แกส - เกด - จะส4. แกส - เกด

งภเขาไฟ - จะส5. แกส - เกด - จะส

ดจาก นาฝนลO2) ทเกดจาก

นาฝนมคา pHNO2) มผลทาใ

11

ทาของมนษยอม น ละออง เขมา ดจากโรงงานไฟสงผลใหอากาสจากสารประดจากการเผาไสงผลใหเปนพสคารบอนมอนดจากการเผาไสงผลใหเวยนศสซลเฟอรไดออดจากการใชนา

สงผลใหเปนพสไนโตรเจนไดดจากฟาผา กาสงผลใหเปนพ

ละลายแกสคกการเผาไหม

H ตากวา 5.6ใหเกดฝนกรด

และเกดจากธ

ฟฟา โรงงานปศขนมว เปนโกอบไฮโดรคาหมเชอเพลง

พษตอการหายนอกไซด (COหมไมสมบรณศรษะ ปวดศรอกไซด (SO2

ามนเชอเพลงท

พษตอการหายออกไซด (NOารเผาไหมเชอพษตอการหาย

ารบอนไดออของนามนเชอ

จะเรยกวา “ดมากทสด

ทมา : หนงสอเรยนราย

ธรรมชาต เชน

ปนซเมนต แลโรคภมแพ เปนารบอน การใชสารซเอยใจ และเปนโO) เปนแกสไมณ รษะ ถาไดรบม2) เปนแกสไมทมกามะถนป

ยใจเปนอยางมO2) เปนแกสอเพลง และโรยใจ และทาให

อกไซด(CO2)อเพลงทใชกบ

“ฝนกรด” ซง

วชาพนฐาน ชนมธยมศ

น ภเขาไฟระเบ

ละการเผาไหมนอนตรายตอ

อฟซ และการรคมะเรง มมส ไมมกลน

มากอาจจะเสมมส มกลนฉนปน เชน ถานห

มาก และทาใหสมสนาตาลแดงงานอตสาหก

หเกดฝนกรด

แกสซลเฟอรบรถยนต โรงง

แกสซลเฟอร

กษาปท 1 วทยาศาสตร

บด มลพษทา

มทไมสมบรณ ระบบหายใจ

รสบบหร

ยชวตได น หน นามนดเซล

หเกดฝนกรด ดง กลนฉน กรรม

รไดออกไซด งานอตสาหกร

รไดออกไซด

มลพ

ม.1 เลม 2

งอากาศ กอใ

ล นามนเบนซ

(SO2) และแรรม ซงจะทาใ

(SO2) และแ

พษทาง

13

หเกดผลกระท

ซน การระเบด

กสไนโตรเจนใหนาฝนมสภ

แกสไนโตรเจน

งอากาศ

37

ทบ

ด

นไดภาพ

นได

ศ

138

ผลกระทบทเกดขนจากฝนกรด 1. อาคารบานเรอนผกรอน โดยเฉพาะสวนทเปนหนปนและโลหะเกดสนม 2. พชผกตางๆจะตาย เนองจากภาวะทเปนกรดในดน ในนา 3. สตวทกนหญาหรอพชผกตางๆจะลมตาย เนองจากกนหญาทมนาฝนทเปนกรดตดตามใบไมใบหญาเขาไป 4. โบราณสถานทมคาจะถกฝนกรดกดกรอน ผพง 5. ประชาชนทอาศยยบรเวณนนเกดการเจบปวยดวยโรคเกยวกบทางเดนลมหายใจ ผวหนง และภมแพ

ชอ – นามส คาสง จงเต

1. ปรากฏกา

และไมสา

2. แกสเรอน

_______

3. สารซเอฟ

4. บรรยากา

_______

_______

5. สารททาล

มผลทาให

ซงจะทาให

_______

_______

6. ภาวะโลก

_______

7. แกสททาใ

_______

8. แกสทจด

_______

9. สารมลพษ

ซงเกดจาก

แ

กล _______

ตมคาหรอขอค

ารณเรอนกระ

ามารถสะทอน

นกระจก ไดแก

__________

ฟซประกอบดว

าศชนทมโอโซ

__________

__________

ลายโอโซนในบ

ห _________

หอณหภมขอ

__________

__________

กรอนเกดจากส

__________

ใหเกดฝนกรด

__________

เปนแกสมลพ

__________

ษทางอากาศท

ก _________

แบบฝกห

___________

ความลงในชอง

ะจกเกดจากโล

นรงสชนดใดอ

ก _________

___________

วยธาต _____

ซนมประโยชน

___________

___________

บรรยากาศ ค

__________

งอากาศเปนอ

___________

___________

สาเหตใด ___

___________

ด ไดแก ____

___________

พษในอากาศ ไ

___________

ทอาจกอใหเก

__________

หด

__________

งวางใหถกตอ

ลกไดรบรงสช

ออกสบรรยาก

__________

__________

__________

ตอโลกอยางไ

__________

__________

อ ________

__________

อยางไร _____

__________

__________

___________

__________

___________

__________

ไดแก ______

__________

ดโรคมะเรง ค

___________

___________

ง

นดใดมาก __

กาศภายนอกไ

___________

___________

___________

ไร ________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

___________

___________

___________

__________

___________

__________

___________

คอ ________

__________

การเป

__________

___________

ด ________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

__________

___________

__________

___________

__________

___________

__________

__________

___________

ปลยนแปลง

______ ชน ม

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

___________

__________

___________

__________

อณหภมแล

ม.1/______ เ

___________

__________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

__________

___________

__________

___________

__________

__________

__________

__________

___________

ละสภาพอากและมลพษ

13

เลขท ______

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

___________

__________

__________

__________

__________

__________

___________

__________

___________

__________

___________

__________

กาศของโลกษทางอากาศ

39

_

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

__

_

__

_

__

__

__

ก ศ

140

Note : _________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

141

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

142

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

143

เอกสารอางอง บญชา แสนทว และลดดา อนทรพมพ. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ม.1 เลม1. กรงเทพมหานคร : สานกพมพวฒนาพานช. บญชา แสนทว และลดดา อนทรพมพ. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร ม.1 เลม2. กรงเทพมหานคร : สานกพมพวฒนาพานช. ศรลกษณ ผลวฒนะ, รตนากรณ อทธไพสฐพนธ, และสภาภรณ หรนทรนตย. สอการเรยนรและเสรมสรางทกษะตาม มาตรฐานและตวชวดชนป กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท1 เลม1. กรงเทพมหานคร : นยมวทยา.

ศรลกษณ ผลวฒนะ, รตนากรณ อทธไพสฐพนธ, และสภาภรณ หรนทรนตย. สอการเรยนรและเสรมสรางทกษะตาม มาตรฐานและตวชวดชนป กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท1 เลม2. กรงเทพมหานคร : นยมวทยา.