" An n£ n&ch duian mi an dksgh cha, 'n aiihris mi maire&ch."

V o l -IX. SIDNI , C E A P B R E A T U N N , DI-HAOINE, MAI 1901. No. 47.

" CM Mi Sin is Fuaighidh Mi So . "

LEIS AN OLLAMH DOMIIULL MAC-f HIONQHAIN,

AN DUNEIDEANN.

| H A 'IT 'eil fhios cuiu, no gu ro mhaith c' aite, an do shaothraich an duino misneachail mu 'u luaidhear na facail so. Dh' fhaoidte nach robh an duino

rianih ami ; nach robh bith no d-iehaidh aige ach ann an ceann an fhir a chuir an sgeul air cl.ois. Is maith leinn a bhi ceangal smuain no teagasg de 'n t-seorsa so ri site no ri urra air chor-eigin. Is ann mar so a tha sgeul na Feinne fuaighte ri aite sonruichte, ri creig no allt no tobar no tulach air chor-eigin an sid's an so air feadh na Gaidhealtachd 's na h-Eireann. Tha sgeul an Tailleir ainmeil so de 'n ghne cheudna. Ilinn a thurn 'a a thapadh iomraiteaoh e ; agus is toigh le mac an duine bhi 'g agairt eolais is caird-eis orrasan a tha cliuiteach is ainmeil. Anns na cearnan de 'n Ghaidhealtachd's an eolaiche mise, far an labhrar a' Ghaidhlig, ma 's fhior Niall Mor Mac Ailpein, direach mar a chluinnteadh a beul Eubha i, theirear gu 'in buineadh an Tailleir foghainteach so do I-chalum-chillo, agus feuchaidii muinntir Idlie dhuit sliochd meau . ia oroice mos-aich a theab foghnachdainn lio 11 Taiifcir, ann ail ursainn na h-Eaglais Mh6ir gus an la an diugh. A ris dheanadh muinntir taobh Loch-Odha an Tailleir dhoibli fhe'in. Agus na 'n cuirteadh cuairt air a' Ghaidhealtachd cha 'n 'eil teagamh nach fhaighteadh uiread aitean ag agairt c6ir air curaidh na snathaide 's a gheibhear anns a' Ghreig ag agairt coir air Homer, no 'n ar measg fhein air Fionn, air Oisein, 's air Naomh Padruig. Ach cha chluinn na Tuathaich iomradh air aite d' am buin an duine gleusta so ach a' Mhanach-ainn. Agus c6 a ghabhas air a radh gu bheil na Tuathaich cearr 1 So an sgeul mar tha e air innseadh ann an leabhar Mhic Neacail, far am bheil iomadh aon maith a bharrachd :

Uaireigin de 'n t-saoglial chuir Tailleir tapaidh a bha's a' Mhanachainn geall gu 'm fuaigheadh e paidhear osan ann an Eaglais Chilbchriosd' air druim a' mhoadhon-oidhche. Bha aiiim gu 'n robh tamhasg eagallach a' tathaich na h-eaglais's an am. Air oidhche sh6nruichto chaidh an Taill­eir,—e fhein is aodach's a shnath's a shnathad's a sholus—do 'n eagiais. Shuidh e dluth do 'n dorus, agus bha e a' fuaigheal fad uair an uaireadair gun ni chur dragh air. Bhuail an da uair dheug; agus an uair a bha fuaim a' bhuille mu dheireadh a' seirm troimh 'n fhardaich, mhothaich an Tailleir cruth oillteil dluth air, agus chual e guth nach buineadh do 'n t-saoghal so 'n a chluais, ag radh : " Fhaic thu an ccann m6r liath is e gun bhiadh, a Thailleir ! " " Chi mi sin, ach fuaighidh mi so," fhreagair an Tailleir, 's e leantaiun air obair. Thainig an tamhasg na b ' fhaisge, is chualas an guth ceudna rithist: "Fhaic thu an sgornan fada

riabhach is e gun bhiadh, a Tha : Chi mi sin is fuaighidh mi so," ars' an Tailleir. Uidh air n-uidh bha an t-aogasg mallaichte a' tighinn na bu dluithe's na bu dhiithe, 's an guth a' dol na bu ghairisniche 'a na bu - ghairisniche : "Fhaic

thu a' cholunn mh6r riabhach is i gun bhiadh, a Thailleir!" "Fhaic thu an t-sliasaid reamhar, riabhach, is i gun bhiadh, a Thailleir !" "Fhaic thu a)\gairdean fada riabhach, is e gun bhiadh, a Thailleir ! " Cha robh freagairt no freagairt aig an Tailleir ach an t-aon : " Chi mi sin ach fuaighidh mi so ; " agus air an fhuaigheal lean e, an dinnisg a chridhe. Cha robh ach cupall ghreum gun chur, agus cha robh a' chairbh uamhasach ach cupall troidh bhuaithe, 'n uair a chunnaic an Tailleir an lamh sgreataidh ud, gun fheoil gun chraiceann, a' tighinn mu thuaiream, 's a chual e 'n guth aon uair eile : "Fhaic thu a' chr&g mh6r fhada riabh­ach is i gun bhiadh, a Thailleir ! " Ach bha an greum mu dheireadh a nis fuaighte. Sgiiob an Tailleir leis a chuid osau, 's a mach thug e. 'JST a dheigh an t-olc. 'Nuair a bha e eadar da bhi an doruis, mhothaich e inean an rosaid, mar thurc-ais dheirg ann an ploc a dha mhais. Ach fhuair e as bc6. Agus gus an latha 'n diugh chithear ann an cloich-ursainn Eaglais Chillechriosd sliocht inean an namhais, a' toirt dearbhaidh gu brath air troubhas an Tailleir's air firinn an sgeoil,

Co dhiii bha bun no barr riamh aig an sgeul so no nach robh, thug e gun teagamh toilinntinn, agus, nach faod mi radh, buannachd do iomadh aon d' ar cinneadh o'n a chualas an toiseach e. Nach 'eil e frcagarrach, mat,- \fx*aieli, ciod a' ghne inntinn leis am bu choir dhuinne, 'n ar latha fhein, sealltainn air uirsgeil de'n t-se6rsa sol Tha fhios againn air beachd Easbuig Earra-ghaidheil a sgriobh os cionn tri cheud bliadhna mu 'n cheart ni so. B' i barail an duine fhbghluimte sin gu 'm faodadh a luchd-duthcha an aire a thoirt do nithean a b ' fheumaile's a b' fhearr. So a chainnt, air a h-atharrachadh gu dreach ar latha-ne : " Agus is mor an doille agus an dorch-adas peacaidh agus aineolais agus innleachd do luchd-deachdaidh agus sgriobhaidh agus comhdaich na Gaidhlig, gur mo is miann leo agus gur mo a ghnathaicheas iad eachdraidhean diomhanach bua-ireanta, breugach, saoghalta a chumadh air Tuath-aibh De Dhanann, agus ar Maca-Milidh, agus air na Curaidhean, agus air Fionn Mac Cumhail's air

Fhianntan, agus air moran eile na briath-ran dilcas Dhe agus sligho fhoirfe na firinn a

maun s a caomlidach. sgiiobha-.'h 's a dl Agus nach 'eil e fior gu 'n robh 's gu bheil a' mh6r-chuid d' ar luchd-teagaisg ann an G-aidhoalt-achd na h-Alba a dh' aon bheachd ri Carsalach m6r Charn-as-airidh? Tha e gun teagamh dearbhta gu 'n do ghabh na Gaidheil o shean m6ran tlachd ann an aithris Sgeulachdan. Creididh mi gu 'n d' thug ar n-aithrichean tuilieadh na bu choir d' an aire do Litreachas de'n t-seorsa so. Tha mi fhein air a h-aon de 'n bheachd nam biodh barr-achd dhiubh cosmlmil ri Tailleir gaisgeil na Man-achainn, nan d' thug iad an aire na bu mhodha air fuaigheal's na bu lugha air bocain, gu 'n robh, ann an cainnt Oisein (no Sheumais Mhic Mhuir-ich) slios na h-aimsir na bu bhallaiche 1c an euchd-an na tha e ; gu 'n robh an eacadraidh na bu chliuitiche;'s gu 'n robh an sliochd na bu chumh-achdaiche 's an t-saoghal na tha iad an diugh. Agus faodar ^u'deachadh gu bheil cuid de naseann sgeulachdari, jhk, ,_wt/tdrt easbuig nan oasa . v ^ . . ,

"diomhanach, breugach, saoghalta." Ach nach 'eil

an aite fein aca ann an eachdraidh 's ann an cridhe an t-sluaigh 1 Agus nach 'eil e fior, ma chuir ar n-aithrichean cus urraim air na sgeul­achdan, gu 'n do chuir ar luchd-teagaisg-ne, o cliionn iomadh bliadhna, tuilleadh 's a choir an suarachas iad 1 Ma chaidh na seann daoine thar an each mbr, an cum sin sinne gun dol, gu brath tuilleadh, air mharcachd 1

Tha Sgeulachdan a' Ghaidheil de'n aon ghne ri Sgeulachdan gach Fine 's gach Sluaigh, geal is dubh is ruadh, air an cualas iomradh. Tha iad a' gleidheadh air chuimhne a bheag no mh6r de bheul-aithris an t-sluaigh mu Eachdraidh, mu Chleachdadh, 's mu Chreideamh an stuic o'n d' fhas iad. " Cha 'n fhaicear ach caol na bh' ann;" ach is ann ri leus na Sgeul-achd a's fhearr is leir dhuit am beagan a tha nis r'a fhaicinn. Chaidh na soann Sgeulachdan Gaidhealach troimh iomadh beairt; agus cha 'n 'eil teagamh nach d' fheuch na figheadairean ri suidheachadh am breacan fhein a thoirt daibh j ach gabh iad mar a tha iad, sgriobhta anns na seann leabhraichean, no air meomhair sheann daoine, agus cuir 'nan seasamh iad, guala ri guala, ris na Sgeulachdan a's motha meas air an t-saogh­al,—ri Sgeulachdan na h-Aird-an-Ear, ri Sgeul­achdan na Greig's na R6imh, ri Sgeulachdan nan Gall is Lochlainn, asus saoiJ'.l'i >ai "-"1 ,-r r7 " "rtfT a leas naire a ghabhail asda, adki c'imid 'n am bias no 'n am brigh. O shean bhatar ag amharc air na Sgeulachdan so mar Eachdraidh a bha uile gu loir fior. Is ann mar so a laimhsich na seann Sgoilearan Gaidhlig iad. Leugh is dh' eadar-theangaich na Gaidheil, agus b' iadsan na ceud sgoilearan an cearn an lar na h-Eorpa a rinn an turn—leugh is dh'eadartheangaich iad Sgeulachdan nan Greugach 's nan Ilomanach ; euchdan Ercoii is lasoin is ^SSneais, Sgeulachd na Troidhe 's na Teib; ach chuir iad an neo-or-thainig uiread meas air an curaidhean fhein 's a chuir iad air aona Ghreugach no Rdmanach a sheas riamh air bonn. An uair a bha Bricne ISTimhtheanga a' seirrn cliu Fhearghuis ann an cluais Fhlidais, so a' chainnt a chleachd e : "Ged a bhithinn sa agus seachd cinn orm, agus seachd beoil anns gach cean:i, agus seachd teanganna anns gach beul, agus seachd so-labhairt ollaimh air gacli teangaidh, cha ruiginn air an laoch a mholadh mar bu ch6ir. Oir am

measg laoch talmhainn cha n fha 3 a r a mhac-samhuil, agus cha chualas riamh roimhe iomradh air a sheise, ach Lugh Lamhfhada a bha an cath Mhaighe Tuireann, agus Ercoii mac Amphitrioin sar-laoch nan Greugach, agus Echtoir mac Phrim sar-laoch nan Troidheanach ; agus bheir mise m' fhaeal gur fhearr Fearghus na gach laoch dhuibh sin,—an gaisgo, an cruth, an ceill, an inbhe, am meanma, an cliu, agus an tiodhlacadh oir agus ionmhais." Tha an t-ollamh comasach so a' cur Lugh Lamhfhada piiomh laoch nan Tuatha De Dhanann, is Ercoii, ceud churaidh na Greige, agus Eachainn, sar ghaisgeach na Tr6idhe, taobh ri taobh ; agus a' cur a' churaidh Ghaidhealaich, Fearghus mac Roich, cs an cionn uile.

O chionn iomadh bliadhna tha a' Ghaidhlig a' ™1 a h-aite's a meas an Albainn, agus faodaidh c ^nith gu 'n robh an fhirinn aig Uistean Mac Dhomhnuill Chillcpheadair 'nuair a lablwir e mar

so : " Is e am buille a's truime fhuair a' chanain-sa riamh gu 'n deaohaidh an teaghlach rioghail do Shasunri, agus gu'n robh mor-uaislean na Gaidh­ealtachd 'g an leantainn. Bha iad sin a' toirt cleachdaidh agus canain Shasuinn agus na Gallt-achd air an ais. Bha barrachd coimh-mheasgadh bho'n aimsir sin eadar Gaidheil is Gail], agus bha riaghladh na rioghachd uile ag oidhearpachadh gus a' chanain-sa chur as, gus an robh na Gaidh-eil, a lion beag is beag, a' call an tlachd do ghnath-acbadh agus do mheasalachd canain neartmhor an sinnseara, air ehor is nach mor nach deachaidh iad air chall gu leir." Mar a sheinn ministeir Chille Naoinein am Muile, gu tuirseach ach gu ro fhior, mu'n Ghaidhlig :

"Thuit i 'san Tiir maraon le h-Ughd'raibh fein, 'S na Flaith'm bu duth i ghabh d'a cumlidach speis;

Reic iad's a' Chuirt i air cainnt uir o'n de, 'S do threig le fcair, bu nar leo 'n canain fhein."

Ach cha 'n 'eil teagamh nach d' fhuair Lit­reachas nan Gaidheal buille trom trom o ar luchd-teagaisg fein. Anns an linn a chaidh seachad bha na seann Sgeulachdan, gu sonruichte air Ghaidh-ealtachd, air an cur sios mar sheanachas faoin gun bhrigh'-—ruaisean a bha air an sniomh a cinn dhaoine aig nach robh na b' fhearr r'a dheanamh. Chaidh Sgeulachdan, Bardachd is Ce61 an t-Sluaigh a chaineadh mar nitliean cronail leis na Carsal-aich 's le 'n luchd leanmhuinu. Ach cuis gle iongantaoh leughadh iad fein le toilinntinn Sgeul­achdan is Bardachd na Greig 's na Roinih. 'S ann do'n Litreachas Ghaidhlig a mhain d' an d' thug iad beum. Bha an comhnuidh feadhainn d' ar luchd teagaisg aig an robh beachdan cothromach mu 'n chuis so, agus a h-uile urram dhoibh ! Acli mu 'n mhor chuid nach e an t-atharraoh a tha «> » "Vsoh 'eii fy-r gu 'n rachadh ar maigh-stirean-sgoil's ar ininisteirean do na bailtean mora a dh' ionnsachadh air son an dreuchd, gu 'n lion-adh iad an cinn de fhaoineis nan Greugach's nan Romanach, agus 'n uair a thilleadh iad air an ais do na Glinn's do na h-Eileanan gu 'n tugadh iad taobh fuar na combla dhoibhsan a bha gleidheadh meas air Bardachd's air Ceol an Diithcha 1 Tha bhuilann. Thug iad Litreachas 'nan Gaidheal gu beag meas aig baile, 's gu tur thair air Ghallt-achd.

Ach nach 'eil latha's fhearr a' briseadh ? Tha a' Ghaidhlig is Litreachas nan Gaidheal a' togail an cinn. Tha Sgeulachdan nan Sluagh 'g an leughadh a nis le daoine foghluimte an t-Saoghail, cha 'n ann mar Eachdraidh a tha uile fior, no idir mar sheanachas gun bhrigh, ach mar thigh-tasgaidh a ghleidh beo, am measg iomadh ni air bheag feum an sid's an so, gran a's luachmhoire na a chud-throm de'n or. Anns an t-seadli so tha na Sgeul­achdan Gaidhlig thar tomhais fiachail, agus tha an luach air aideachadh leis na Sgoilearan a's airde foghlum. Thuirt an Gearmailteach, Zimmer, o chionn ghoirid, gu 'n do ghleidh an Gaidheal, 'na Sgeulachdan, a sheana bheachdan, a gheintlidh-eachd, na 's gloine na Fine eile's an Roinn-Eorpa. Tha an duine comasach, Alfred Nutt, is iomadh saoi eile, a' ruilleadh 's a' criathradh nan Sgeul­achdan Gaidhealaoh is Sgeulachdan rioghachdan eile; a' gleidheadh an t-sil gu curamach's a leigeil a' mhuill leis a' ghaoith. Agus direach mar a theid an Cananaiche ga maith dluth air innseadh dhuinn mar a labhradh maithair nam fineachan so, mu 'n do sgaoil an teaglilach gaclia leitli 's gacha taobh, le bhi toirt sheann fhacal gach can­ain dhiubh fo ghlone-amhairc, innsidh an Sar so eile dhuit, le bhi coimeas r'a cheile Sgeulachdan nan Sluagh fa leth, roinn mhor de bheachdan, de chleaclidadh 's de chreideamh do shinnsearachd mu 'n do dhealaich Gaidheal is Gall, Greugach is

Romanach, Sclabli is Innseanacli a choimhlionadh an dain air faiche nihor an t-saoghail. Do 'n Cliarsalach cha robh ann an Sgeulachdan nan Tuatha De, nan Curaidhean, 's nam Fianntan ach "Eachdraidhean diomhanach, buaireanta, breug­ach, saoghalta." Tha meas eile orra an diugh. 'Nan cainnt dhoilleir chi am fear d'an leir, ach mar troimh ghloine, an Gaidheal ag itheadli 's ag 61, 'na shuidhe's 'na luidhe, aig obair's 'na thamh, ri cogadh 's ri suiridhe, cian mu'n do chuir e cas riamh's na h-Eileanan so.

Tha e gun teagamh 'na chromadh-cirm dhuinne gu bheil barrachd meas aig coigrich air ar Litreach­as na tha aig ar sluagh fhein. Nacli iongant&ch an gnothacli, nach fhaodainn a radii, nach narach an gnothach, gu 'm feum maighstirean-sgoil is minis-teirean Gaidhealtachd na h-Alba bhi air an teag-asg 's air an ceasnachadh ann an Eachdraidh 's an Canainean na Roinn-E6rpa, marbb is beo, ach a mhain ann an Eachdraidli 's an Canain an t-Sluaigh a tha iad r' a theagasg? Ciamar a's urrainn fior dhuinealas no fein-mheas a bhi beo am measg Sluaigh fhad's a bhios cuisean mar so 1 Saoilidh mi nach aobhar uaill do 'n mhaighstir-sgoil no do 'n mhinisteir Ghaidhealach gu bheil e na 's eblaiche air euchdan Ercoii na tlia e air euchdan Cliuchulainn, gur fhearr leis Dido na Deirdre, gu bheil Horace aige air a theangaidh 's nacli leugh e smid de Dhonnachadh Ban. Na nithe so bu choir rlha a dheanamh, 's gun na nith-ean ud eile fbagail gun deanamli. Nan robh s am a dh' fhalbh, barrachd meas aig ar luchd teag­aisg air Litreachas an t-sluaigh bhiodh Gaidheil an la diugh na b' fhoghluimte na tha iad agus an ne6-ar-thaing cho stuama. Cba'n ann a chionn gur e Litreachas a' Ghaidheil is taitniche tha ri fhaotainn, ach a chioun gur e is taitniche dhasan. " 'S ann air H , . . 0il!inn fhin a gheibhimi am bias," their an Leodhasach. Air mo shon fhein dheth, abradh na Carsalaich mar thogras iad, clia bu mhaith leam gu 'n biodh mo chlann fhein no clann nan coimhearsnach gun iomradh chluinntirm air Bodach an Spilgein, air Gigein is Guaigein, air Murachadli is Mearachadh's air Uirsgeil eile de'n t-seorsa. Eachdraidh is Canain is Litreachas do dhuthcha ! Ged bhiodh do cheann cho lan de dh' eolas's a tha an ubh de bhiadh, cha 'n 'eil thu acli air t' fhior-dhroch-ionnsachadli mur h-aithne dhuit iad.

Aonghas Uonn Ghlian Fraoieh.

LE SEUJfAS N. MAC-FHIONGIIAIN.

CAIB. I.

HO chionn iomadh bliadhna air ais, bba bothan beag, boidheach ri fhaicinn ann an

gleannan aillidh, gorm, aim an cearn araidh de Ghaidhealtaclid ua h-Alba. Air gacli taobli bha na beanntaibh gruamach a togail suas an cinn aosda ri neamh, comhdaich te gu 'n guallaibh le fraoch min, cubhraidh, gorm. Seasamaid air mullach Creag na h-Iolaii'e, far am faic sinn fad agus farsuinn, 's chi sinn na cnuic mu 'n cuairt cho beo 's cho gluasadach ri torn sheangan. Tha 'n so againn luchd-aitich ur tir an fhraoich—; caoiricli mhaola agus feidh—a chuir air fogradh do dhuthchannan cein iomadii gaisgeach, 's a dh' fhuadaich an oigridh do bhailtean mora, dubha nan Gall, gu seargadh agus seachdadh ann an toit a ghuail, s .far nach cluinn an cluas ach Beurla cho cruaidh ris na sraidean air am bi iad ag imeachd. Mas e mac-talla fhein, a b' abhaist a bhi freagairt cho toilichte luiuneag nan oighean uallach, leis'm bu ghnaths a bhi cuallach nam b6, 's gann a chluinneas fear-siubhail nan stuc an diugh gu 'n robh leithid anu riamh—theich e air

falbli gu buileach, air neo's docha sjun do bhath e e-fhein, leis cho sgith's a dh' flias e de niheal-aich nan caorach, de chomliartaich nan con, 's de mhionnan a chiobair.

Ach gu tilleadh thun a bhothain a dh' ainmich mi. Chi sinn gluasad neo-abhaisteach m' an cuairt da, air a mhadainn ghrianach, chiuin so, air an do dh' fhosgail mo sgeul. Chi sinn. boir-ionnach coir, le currachd pleatach, geal ma ceann, air a bheil coltas trom-inntinneach gu leor, a mach 'sa steach an drasda 'sa rithist le aodaich-ean air an iir-nighe 'gan cur air tiormachdaclh air a chnocan ghorm air chul an taighe. Ma sheallas sinn gu dluth air an t-seana bhean choir, chi sinn iomadh deur a tuiteam o 'suilean air gach bad aodaich a tha i laimhseachadh ; agus cha 'n ioglmadh, oir buinidh iad d'a h-aona mhac, Aon­ghas, a tha dol ga fagail air an atli mhaduinn, a dol gu ruig' America a chosnadh a loin 'sa dh' iarraidh an fhortain a bha doirbh fliaotainn ann an duthaich a bhreith agus araich, gu h-araidh mar a bha i air a riaghladh 'sail am. Ged a tha Alba beag, 's iomadh mile acaire torach, a chuid a's fhearr's a's beartaiche dhe 'fearann, far am faigheadh na ceudan Ion, a tha gun fheum an diugh mar a bha iad 'san am ud. Na frithean airson spors aig na tighearnan criosdail ud, a shaoileas, ma chromas iad, gu 'm brist an druim, 's nach do choisinn aon a bhiadh riamh le fallus a mhala, 's aig am bi luchd-frithealaidh gus an cireadh 's a slibeadh, 'san aodaichean a chur umpa, 's am br6gan a cheangal. Fhir mo chridhe, nach doirbh a chreidsinn nacli fhearr a .• chreadh as an d' thainig na colunnan riomhacha, pr6iseil so, na chreadh as an d' thainig seann cholunn Iain Chaidsear bhochd! Acli biodh aca 'n drasd.

Cha robh gille 'san duthaich bu thlachdmhoire na Aongha • ^ .pn GHhin Fraoich, mar theirteadh ris. B'e aona mhac athar 'sa nihathar—corr agus sia troidhean air airde, 's bodhaig lionte, dheas air a reir—fait faochagach, donn, 's agh-aidh ghlan, shoillejr, le suilean gorm-ghlas, anns am faicteadh firinn 'us onair a dearrsadh. A dh' aon fhacal, fior Ghaidheal ! aon de 'n t-seorsa nach geilleadh do dheich mile fichead bonn 6ir, co-dhiu's e prionnsa no baigear a ghabhadh e os laimh a dhion. Bha Aonghas na gliille tveun, foghainteacli, agus's ioiuadh sgeul a bha ri aithris m'a neart Vm'a euchdan 's a ghleann. Ciamar, an ua.ir a bha 'n Gall mor, a bha fuireach an Taigh-a-bhealaich, a cur sios air a' Ghailig le aineolas, 's ri bosd' nach fliac' e mac Gaidheil riamh a cfiuireadh a dhruim ri talamh, a dh' eirich Aonghas air a shocair 's thuirt e ris: " Feumaidh gur h-ann duinte 'bhiodh do shuilean, ma tha fradharc annta,%u uair a bhiodh tu lathair Ghaidheal. Aoh, a charaid, sheall thu ormsa an drasd', agus tha mi smaointean gu 'm fac' thu mi, agus is mac Gaidheil mi,"—'sa breith air chul amhaich 's air mhas briogais air, sb.eol e dusan slat e a mach air an lon-dubh a bh' air beulaobh an taiglie, ag radh aig a cheart am—" So, a laochain ; mar a bheil do dhruim a nis ri talamh tha do bheul ris co-dhiu, 's cha 'n e am fear is glaine. Sin agad an leaba flireagras air an treubh do 'm buin thusa, a bhios a cur sios air cainnt a bha caoin, abuich mu 'n robh 'chainnt do 'in buin a plirabalais a th' agadsa air a cruthachadh." Cha chuala mise co-dhiu dh' eirich an Gal] mor as an leabaidh chubhraidh ud gus nach do dh' eirich—mar do dh' eirich tha e ann fhathast.

(Bi leantuinn.).

Am fear a labhras olc mu 'mhnaoi, tha e 'cur mi-cliliu air fhein.

Am fear a s luaithe lamb 's e ' s fhearr cuid. Am fear aig am bi im gheibh e im.

M A C - T A L L A 363

Turus-cuain gu America.

TH A a' bhean choir o'n d' fhuair mi an eachd-raidh ghoirid a leanas, agus o 'm faotainn

iomadh sgeul ghasda eile fhaigbinn, a comhn-uidh anns a bhaile so. Agus cha 'n 'eil ni sam bith an so ach ni air am bheil cuimhn' agus beachd aice fhein air fhaicinn. Cha leig mi leas a dhol ga h-ainmeachadh ; ach o'n a tha i na mnaoi fhirinneach, thuigseacb, cha leig leugh-adair sam bith teagamh a chur ann an aon fhacal dheth na tha sgriobhte. Tha mi 'ga toirt seachad mar a dh' innis i-fhein i. D.

Bha mi na m' nighinn 6g a fagail mo dhuthcha, Uidhist a Chinn-a-tuath, agus cha teid e gu brath as mo cliuimhne. Thainig tinneas agus bas mo dliislean orm o'n uair sin, ach cha d' rainig ni riamh mo chridhe cho goirt 'sa rainig a bhi dealachadb ris an fhcadhainn a chaidh m' arach 6g nam measg. Smaoinicheadh sibhse de cho cruaidh 'sa rainig o m' athair 's mo mhathair 6rdachadh a mach as an taigh, le naodhnar de ehloinn bhig, laig, gun aobhar sain bith ach gu robh iad a deananih dachaidh do mhinistirean na h-Eaglais Shaoir, an am dealachadb nan eaglais-ean. (Ghabh am maor 's am baillidh so mar leithsgeul, a chionn bha am maor ag iarraidh na croit air an robh m' athair). Nuair a thainig an siorram dh' fhaighneachd e c'aite robh m' athair, agus thuirt e gun robh sumanadh aige o'n bhaillidh gu 'm feumadh an taigh a bhi reidh aige ann an naodh latha dh' uine—gu 'n robh am maor a bh' aig a bhaillidh a dol a dh' fhaighinn an taighe agus an aite. Thuirt am fear a thainig leis an t-sumanadh gun robh e duilich an t-aite tboirt o fhear an taighe, ach gur e coire na mnatha a bh' ann : gu robh i falbh le leabhar fo 'h-achlais air feadh na h-oidhche dba na b-uile •coinneanih a bh' ann, fe.uuJi co„fiod a gheihhea;jh i a cbuireadh an ainm ris aa Jiaglais Shaoir; agus bha am maor ga chunntas 'na cheannairc dhith so a dheanamh.

"Tha mise cearta coma, a Ruairidh," ars' ise, "de a their am maor agus am baillidh. Cha dubhairt mo chompanach riamh rium gu 'm bu bhean cheannairceach mi. A mheud agus na rinn mi," ars' ise, " ' s ann airson meud mo ghraidh do Dhia agus d'a aobhar a rinn mi e."

"O, ma ta," ars an siorram, agus e tiomidadh, "bha thu gle ghorach. Theid do chuir air f&gradh do dh' America airson do dh&igheannan."

"Tha mise, 'Ruairidh," ars' ise, coma co dhiu," —agus i breth air sop connlaich bhar an urlair— "cha 'n 'eil an fhiach ud agamsa ma' dheidhinn sin. 'S fhearr leam aobhar Dhia a sheasamh na sin.

' 'S troise Dia tha chomhnuidh shuas Na fuaim nan uisge garbh,

'S treise Dia na sumainnean Na tonnan cuan gu clearbh.' "

Chuireadh a sin as an teine air a beulaobh fhein's a cloinne. B' fheudar dbith an uair sin a dhol agus fasgadh a gbabhail an taigh a h-athar, gus am faighteadh soitheach deiseil a bheireadh tarsuinn a chuain sinn. A m fear a dh' fhastaidb sinn gus ar toirt gu America, cha 'n fhaigheadh e soitheach a bheireadh a nail sinn. Falbh dh' fheumamaid, oir cha 'n fhaigheadh sinn aite fasgaidh anns an diithaich. Thachair am fear a dh' fhastaidh sinn ri soitheach ann an Glasacho a mhuinntir Pictou, an Nobha Scotia. Ghrad ch&rd e ris an sgiobair na luchd-turuis a thoirt a nail. She61 e leis an t-soitheach a Glasacho gu ruige Loch-na-madadh. Fhuair sinn rabhadh anns a mhionaid gu feumadh sinn a bhith air bord an t-soithich anns a mhadainn a maireach. Cha 'n iarrainn fios a bhith aig duine be& air cradh ar

cridheachan an oidhche sin. Agus tha agam ri innse dhuibh nach robh mo chridhe riamh na bu ghoirte na bha e an latha sin, a dealachadh 's a fagail na duthcha anns an deachaidh m' arach, agus ri cairdean dileas m' oige—agus cha do thachair cairdean riamh a bu bhaigheile agus a bu dilse ri cheile na cairdean na h-oige. Dh' fhalbh na cairdean gaoil comhladh 1'uinn agus chuir iad an oidhche bha sin seachad air bord 'san t-soitheach. Aig naodh uairean anns a mhaduinn dh' eubh an sgiobair gu 'n robh an soitheach gu seoladh, 's na bha falbh a dh' fhuireach air b&rd's na bba gu tilleadh iad a thilleadh. Bha aon bhoirionnach air bord anns an robh mo chridhe ceangailte. Bba fhios aig m' athair air a sin, agus chuir e am falaoh mi, mar a bba e-fhein a smaoineaehadh ; ach, co-dhiu, fhuair mi 'mach gu robh iad a dol gu tir. Ghabh mi suas gu clar-uachdair an bsoithich, agus cbunnaic mi ann am bata beag ri 'taobh am boirionnach so. Thog mi mo iamhan gus mi-fhein a thilgeadh g'a h-ionnsuidh, 's gun mi tuigsinn gu ro mhath c'aite 'n robh mi, agus thuit mi anns a mhuir. Thog mate an t soitliich air dhruim mi as an uisge, agus chrath e mi. Cha mhor nach do chuir e a cochnll mo chridhe mi ; oir b'e sud a cheud fhacal Beurla a chuala mi riamh. She61 an soitheach an uair sin agus ghabh i troimh Chaolas na Hearradh, oir bha sin moran na b' aithghearra dliith. Bha m1 athair 'na sheasamh air clar-uachdair an t-soithicli an uair a bhi i seoladh seachad, agus dh' eubh e ris an fheadh-ainn a bha sios gu h-iosal, neach sam bith a bha ag iarraidh an sealladh mn dheireadh de na h-Eileanan Gaidhealach fhaicinn tigliinn a nuas. Chaidh siun suas, agus ehitheainaid aims an airde 'n iar-thuath mar gu 'm biodh eun mor, dubh. B'e sin Eilean h-Iort.

Bha an sin naodh na deich a lathaichean

adh eisg a' tighinn air an rathad. Ach ihionnd-aidh an sin latha agus oidhche gle stoirmeil. Ann am meadhon na stoirme ghabh an soitheach teine, far an robh barailtean aca ann an toiseach an t-soithich a bba lan tearra. Theab na bha air b6rd a dhol as an ceann leis an eagal. Chluinnt-eadh ran nam boirionnach miltean air astar. Bha gillean tapaidh air bord agus thilg iad pasg mor de dh' aodacli sheol a bh' aca air muin na lasaig. Chuir sin an lasag ni bu lugha, gus an d' fhuair iad a chuir as le uisge. Ge b'e air bith mar a thachair e chaidh an soitheach aig an am so beagan bhar a ciirsa. Thug iad an aire do shoitheach a' seoladh ri taobh na h-airde 'n iar-dheas, agus dh' eubh an sgiobair riutha gu 'm biodh e nan comain nan innseadh iad c'aite 'n robh e. Fhreagair an soitheach eile gun robh sinn direach a tighinn gus na ceud bhancaichean —-bancaichean an iasgaich an Ceap Breatunn. Bha an uair sin an sgiobair air ais 's air adhart timchioll ann an sin. Mu dheireadh thuirt feadhainn dhe na bh' air b&rd gu 'n robh iad a faicinn fearainn, agus dh' iarr iad air an sgiobair stiuireadh direach an rathad a bha iad a faicinn an fhearainn. Rinn e sin. Agus eadar sin agus meadhon latha chaidh iad cho dluth 's gu 'm faiceadh sinn-feadbainn a racadh fe&ir. Cha 'n 'eil mi cinnteach gus an latha 'n diugh gu de am fearann a bh' ann. Ach, co-dhiu, chuir an sgiobair a mach do 'n chuan mhor i, agus bha na bh' air bord gu math feargach ris. Cha 'n fhaca sinn fearann an uair sin gus mu mheadhon latha an la-iar-na-mhaireach. Stiuir e an uair sin a stigh i, agus thuirt na bh' aird bord ris -nach robh chridh' aige a cur a mach dh' an chuan tuilleadh. Cha robh i fad sam bith ann an sin 'nuair a thainig duine air b&rd (pilot) airson a

stiuireadh a stigh. Stiuir am fear sin a steach i mu choinneamh a Bhar (Sidni Tuath) agus chuir i acraichean a mach ann a sin. Cha 'n fhaigh­eadh duine beo againn gu tir gus an tigeadh doctair air bord. Nuair a thainig esan air b&rd thuirt e nach rob!, aona chnead bochdainn 'nar measg, agus thug c an uair sin cead dhuinn a dhol gu tir. Bh.". am feasgar air fas cho goirid's gu 'n d' thug bat' aiseig bheag a bha ruith eadar Sidni agus am E or air b&rd sinn. Ghabh sinn an oidhche sin t'.aih ann an Sidni, far an robh sinn gus an la-i. r-na mhaireach.

Bu mhath 1c m fhaighinn a mach co nod a fch' againn an diu ,'i anns a chearna so a dh' fhuiling-eadb a leithid i gheur-leanmhuinn. Dhealaich a dhithis nighc ,n ri mo sheanair—bha iad air an cur air falbh comhladh' ruinne—agus leis cho cruaidh 'sa ghabh an seann duine dealachadh a dhithis nig'..uin le 'n teaghlaichean ris, ghabh e an leaba ar. latha sin, agus an ceann na seachdain bha iad ga thiodhlacadh. Bhrist a chridhe. Faodaidh sibh a thuigsinn leis a sin gu de cho cruaidh 'sa bha e air daoine a bhith air an cur air f&gradh do dh' America. 'S math nach 'eil a leithid gheur-leanmhuinn againn ann an so an diugh. Mar a tha an sean-fhacal ag radh :—

" A m maor agus am baillidh, Am baillidh's am maor, Ge cruaidh reaehd a bhaillidh, 'S e sharaich mi am maor."

Fhuair am maor an taigh agus am fearann —'s e sin uiie gu leir na bha e 'g iarraidh. Ach cha b' fhad a mheal e iad. Cha robh sinne fad air falbh nuair a thainig fiabhrus a bha gle mharbhteach dh' a thigh, agus chuir e mach triiiir as deigb a choile—da.mhac agus nighean— a dh'fhalbh leis an fhiabhrus sin. Bhasaich e fhein as an deigh. Bha a leithid a ghrainealachd tinneis anns an taigh agus nach fhaighte duine a racbadh a stigh a hl>«4gowjji^ jy c.hftr^'nv

doctair a mheantric'a steach agus a thug an corp a mach as an tigh. Sin agad mar tha an Tighearna a beantuinn ris an duine nach gluais a reir ceartais.

Am Madadh. Ruadk's an Gobhar Glas.

. Bha 'n sud ann gobhar ghlas, 's bha minn aice; 's ma bha chaidh am madadh ruadh latba tim­chioll orra, 's rug e orra, 's mharbh e iad, 's dh' ith e iad. Thainig a ghobhav, an so, dachaidh ; 's bha i gu dubhach, br&nach nuair a thainig i, 's gun iadsan air a coinneamh. - Ghabh i air falbh, 's rainig i taigh a' mhadaidh ruaidh, 's chaidh i air mullach an taighe. Dh' eubh am madadh ruadh :

" Co sud air mullach mo bhothain ghruigich, ghraigich,

Nach leig goil dha m' choireachan, 'S nach leig bruich dha m' bhonnachan, 'S nach leig mo leanabh beag dh' an tobar ?"

G O B H A K .

' ' Tha mise, 'ghobhar ghlas, air a toirt as, Ag iarraidh nan tri minneana mine, 'S am boc tarraghlas, 'S an gille buic."

M A D A D H H U A D I I .

" Mata, air an talamh a tha fodhad; 'S air an athar as do chionn; 'S air a' ghrain a tha sios; Nach fhaca mise riamh do chuid meann."

Cha robh eun a bha's an salt nach deachaidh i g'a ionnsuidh; 's thill i dhachaidh, 's cha d' thuair i iacl.

Am fear a ghoideadh an t-ubh-circe, gboideadh e 'n t-ubh-geoidh.

Am fear a ph&sas bean p&saidh e dvagh.

A C - T A L L A

A & & C* a

Air a Chur a Mach Uair 'san t-Seachdain.

A P H R I S . BUadhna $1.00 Sia Miosan,..'. 50 Tri Miosan 30

Cuirear am paipoar gu luehd-gabhail ami an Breatunn. an N e w Zealand, 'a an duthchannan eein eile air son 1.52 neo 6s. 3d. 'sa bhliadhna. Tha 'phris ri bhi air a phaigheadh toiseach na bliadhna.

Biodh gach litir us eile air a seoladh gu

PUBLISHER^ MAC-TAIXA, Sydney, Cape Breton.

DI-HAOINE, MAIGH 24, 1901.

Ged fhuair arm nan Staidean Aguinaldo a ghlacadh, cha do ghlac iad na Philipinich uile, agus tha mor-an dhiubh fhathast nach eil toileach umhlachd a thoirt do uachdaranachd nan Geancach. Tha iad a' seasamh a mach nan aghaidh, agus tha beanntan agus monaidhean na duthcha nan daighneachdan cho laidir's nach eil fhios nach cum iad an cogadh air adh-art aireamh bhliadhnaichean eile.

THA na Boerich a' striochdadh do na Breatunnaich a lion beagan us beagan. Cha mhor gu bheil latha 'dol seachad gun buidhnean dhiubh a thoirt suas. Tha an t-arm Breatunnach fo cheann-ardachd Chitchener, air a chumail air ghlua-sad air ais 's air adhart ann an doigh cho seblta 's cho diorrasach 's nach eil cothrom air a thoirt do ua Boerich an anail a leigeil; tha iad air

cumaii"air 8B UWM s air an ruaig fad na h-uine, 's tha iad a fas seachd searbh dheth. Tha iad mu dheireadh thall a' tigh'nn gu bhi creidsinn nach eil feum ann a bhi stri na 's fhaide, agus 'se 's d6cha gu 'n dean iad an nine ghoirid striochdadh gu buileach.

THA an Seanalair Sir Eachann Domhnullach air a dhuaisneachadh air son' a threubhantais an Africa mu Dheas le dreuchd urramach anns na h-Innsean. Mu 'n'teid e do nah-Inn-sean tha e dol air chuairt do dh' Alba, far am bheil an sluagh uile, 's gu h-ar-aidh na Gaidheil, ag ullachadh air son failte chridheil a chur air. Nuair a bha Sir Eachann a' gabhail a chead de na saighdearan Gaidhealach ann an Africa mu Dheas thug e cliu mor dhaibh air son an cruadail's an treine arms a' chogadh. Bha iad a mach fo theas loisgeach na greine, fo reothadh cruaidh a' gheamhraidh, 's fo dhile uisge air nach eil aithne sam bith againn 'san duthaich so; bha iad mar bu trice gann de dh' aodach 's air dhroch caiseart, gun dion, gun fhasg-adh; ach cha do sgithich iad riamh nan dleasdanas, agus rinn iad euchdan a bha gle airidh air sliochd an sinnsir. Tha na Gaidheil, mar a bha iad o shean, cliuiteach air son an treine's an gaisge ann a seasamh coirichean na duthcha, agus tha sinn an d&chas nach tig an t-am anns nach bi iad cho cliuiteach 'sa tha iad.

Ged nach eil an cogadh fhathast thairis ann an Africa mu Dheas, tha an duthaich a mealtainn tomhas mor de shith, agus tha daoine dol air ais gu 'n obair. Tha baile Johannesburg air aiteach a ritbist; tha an sluagh a bha chomhnuidh ann roimhe a tilleadh agus a' gabhail seilbh air na dh' fhag an cogadh aca. Thatar an duil gu 'm bi na meinnean air an ur-fhosgladh 's gu 'm bithear 'gan obrachadh an uine ghearr cho math 'sa bha iad romh th6iseachadh a' chogaidh.

CHUIEEADH crioch, anns an aireamh mu dheireadh, air an sgeul thaitneach a bha "Iain" a' toirt dhuinn re nan sia miosan mu dheireadh, "O chionn Tri Fichead Bliadhna." Tha sinn am barail gu 'n do chord an sgeul so gu math ris an luchd-leughaidh uile, agus tha sinn a' creidsinn gu 'n cord an sgeul a tha toiseachadh anns an air­eamh so a cheart cho math riutha. Bha sinn am mearachd, air dhuinn iomradh a thoirt air an sgeul ur so roimhe, 'nuair a thuirt sinn nach robh innte ach coig caibidealan. Tha mor-an a bharrachd air sin innte, agus cha 'n eil sinn an duil gu 'n abair neach sam bith, nuair a bhios e ullamh dha leughadh, gu bheil aon chaibideal tuilleadh 'sa choir innte. Ma bha " 0 chionn tri Fichead Bliadhna" cho Gaidhealach'ri fad moine, tha ' 'Aon­ghas Dorm Ghlinn-Fraoich" mar sin cuideachd. Guidheamaid uile buaidh us piseach air ' ' Iain" 's air "Seumas" agus bitheamaid an dochas fp'.'n t^id iomadh bliadhna seachad mu r>. laidh meirg air am pinn.

0 CIIIONN c6rr us tri fichead bliadh­na bha an ceathramh latha fichead dhe 'n Mhaigh air a chumail air fad's air leud na h-Impireachd Bhreatunn-aich mar latha-breth na Baurigh. Agus ged nach eil ise do 'm bu latha-breth o an diugh ann an tir nam beo, tha e 'na aobhar toileachaidh gu bheil an latha ri bhi air a chumail mar bha e roimhe, agus fo 'n ainm Latha Vic­toria. Rugadh Righ Iomhar air an naodhamh latha de Nobhember, agus a reir cleachdaidh bhiodh an latha sin air a chumail saor fhad 's a bhiodh e rioghachadh; ach air iarrtus fein tha an ceathramh latha fichead ri bhi air a chumail 'na aite. Cha mhor de chuid iochdarain nach mol e air son sin a dheanamh; oir tha iad uile meas gu bheil banrigh a rioghaich air impireachd cho mor ri Breatunn uine cho fada, agus air dhoigh cho ionmhol-ta 'sa rinn Victoria, airidh i air a h-ainm 'sa cliu a chumail air chuimhne. Agus so aon doigh air an gabh sin deanamh, latha a chur air leth a bhios air a choimhead saor, o bhliadhna gu bliadhna, anns gach cearna de 'n t-saoghal's am bheil bratach Bhreat-uinn a' crathadh ri crann. Agus tha so air a chur 'nar comas a nise gun latha eile chur ri aireamh nan lathaich-can saora, a tha, a reir barail a mhor cheud de'n t-sluagh, lionmhor gu le6r mar a tha.

Tha Cotaicliean-uaclidair air an creic an stor-aicllean eile air pris moran na 's airde na so, nach eil faisg eho math ris, ann an aodach no ann an deanamh.

COTAICHEAN A'S FHEARR

AIR PR1SEAP1 EILE.

A N S

1 1 1 , ILL! ICO. air Sraid Sheariot.

Eachdraidh 29 Bliadhna GU IANUARAIDH 1, 1901.

Urrasachadh an greim '. $32,332,908.00 Teachd-a-stigh 1,392,870.43 Earras 7,799,983.89 Airgead air laimh 505,546.25 Luach-airgeid gach ni a tha air a chur air leth air son

tearuinteachd nam " p o l i c i e s " = • = = - - $1,505,540.25

F. I , &EESI, Halifax, Manager m n s na

Roinneaii Iochclrach.

uchd-gnothuich an Ceap Brea tunn :

I A I N M A C NEILL, Sidni. A. W . WOODILL, J. W . E D W A R D S , Glace Bay.

A chuideachd a's motha tha 'n Canada air son deanamh us creic

AIRNEIS - TAIGHE '3 BRAIT - URLAIR. T H A STOC MOR D A O N N A N A G A I N N A I R L A I M H

' N A R T AIGI I C E A N N A CIID A I R

Sraid Shearlot, Sidni. Tha sinn a' creic gach seors' innsridh air an cuirear feum am broinn taighe.

Tha ar prisean ceart. Taghail againn. " Ceannaich o 'n Chuideachd a's Motha, 's caomhain t ' a i rgead ."

Ma tha thu air son

bbi agad, ceannaich bho ^- r _ .

IF 1 . F A L C O l s T E B & S O W Tha sinn a' fosgladh luchd car de charbadan dhe gach seorsa an ceann

ah-uile dha no tri sheachdainean. Tha sinn a toirt barr air each athaobh

FASAIN, DEANAMH, BUAINEAD us PRISEAN

nan carbadan a tha sinn a creic. Agus tha sin a cheart cho fior mu 'n-acuinn, rau 'n bb.atb.ar eaci, mu na truncaichean's mu na maileidean a tha sinn a creic. » F. Falconer & Son.

Sraid Shearlot, Sidni, C. B.

M A C - T A L L A 365

Naigheachdan.

Chaidh an stor McDonald, Hanrahan & Co. 'na teine maduinn Di-safcharna s'a chaidh, agus rinneadh call mor air an togalach 's air a' bhathar. Thatar a deanamh a mach gur e cur na teine rinneadh.

Chaidh soitheach smuide mor a chur a dhith faisg air Australia deir-eadh a mhios Mart, agus bha da dhuine dheug air fhichead air an call leatha. Chaidh soitheach eile a chall leis an stoirm cheudna air an robh sia duine deug.

Chaidh triuir dhaoine a mharbh-adh ann an St. John, N. B., Di-haoine s'a chaidh lo simealair air an robh iad ag obair a thuiteam orra. Bha an simealair 107 troigh a dh' airde, agus ann am muillean-sabhadh. Bha e gu math scan, agus bha na daoine 'ga ghlanadh a mach air sou liuigeadh ur a chur ann, nuair a thuirt e orra.

' Ged tha sinne air an taobh so de 'n chuan a mealtuinn side bhriagha, tha muinntir na h-Alba a' gearain cho fliuch fuar 'sa tha an t-side a' fuireach anns an duthaich sin. Air a mhios a dh' fhalbh cha robh acli fior chorra latha briagha aca ann an Alba,- agus tha aon de na paipearan Gaidhealach ag radh nach robh am mios Mart cho fuar o chionn iomadach bliadhna 'sa bha e air a bhliadhna so.

Bha D. R . Cuimein air an t-scachd-ain s'a chaidh air fheuchainn air son mionnan eithich. Bha e air a thoirt gu cuirt le aon dhiubhsan a bha mu dheibhinn a chur an greim roimhe air sonfeuchainnri airgead-brib f haotainn, agus bha a chuirt air a cumail air beulaobh fir-ceartais ann an Sidni Tuath, A. R. Forbeis. B' e bhreth a thugadh air an sin gu fer . o •wunh aig a' Chuirt Mhbir air an' ath teibios.

Nuair a fhuair na liberals air ceann riaghladh na duthcha an 1896, bha an aireamh bu mhotha de bhuill an t-Senate de 'n chreud eile, agus caoch-ladh uaireau uaithe sin chuir iad dragh agus iomguin nach bu bheag air na cumantaich, a cur stad air cuid de na : eachdan a bha iad deonach a dhean-aoh, agus air d5igheannan eiic. Ach .: :-.o a nach cha bhi an cothrom sin a is,. Re nan coig bliadhna dh' fhalbh, chaochail aireamh mhor de na seanair-e m, agus cha robh aite bha mar sin air fhagail falamh nach robh air a ghrad lionadh le liberal. Tba an da phairtidh anns an t-senate a nise mu'n aon neart, agus air a bhliadhna s'a tighinn tha aohhar a bhi creidsinn gu 'm bi iadsan a tha air taobh an riaghlaidh air an fheadhain a's treasa.

Tha muiuntir a tha 'gabhail orra gu bheil fios aca ag radh gu bhcil na treineachan air an t-samhradh so ri bhi falbh 'sa tighinn mu 'n aon am 'sa bha iad air an t-samhradh an uiridh. Bidh beagan atharrachaidh air a dean­amh a thaobh Sidni us Sidni Tuath leis am bi e cornasach do lnchd-turuis tighinn us falbh a Sidni gun a bhi aca ri dhol a stigh 'sa mach a Sidni Tuath. Ruithidh a' cheud trein gach latha a mach 'sa stigh a Sidni Tuath, agus bidh luchd turuis Shidni air an toirt a dh' ionnsuidh an junction 'sa mhaduinn's air falbh uaithe feasa;ar le trein eile. Ruithidh an dara trein-an trein luath—direach a Sidni, agus bidh trein a Sidni Tuath 'ga coinn-eachadh aig an junction. Air an d5igh so bheirear tomhas riarachaidh !o mhuinntir Shidni gun a bhi dean-•imh eucoir sam bith air muinntir a bhail' eile.

Nuair a thoisich cuideachd an iar-uinn air an obraichean a chur air adh art ann am Sidni, bha c6rdadh air a dheanamh ris a bhaile gu 'm biodh tri millean dolair air a chosg ris an obair a' cheud bhliadhna. Churn iad ris a' chordadh sin gu math; bha ceithir millean dolair air a chosg mu 'n do ruith da mhios dheug an deigh do 'n obair t6iseachadh.

Tha an eaglais Chleireach aig Whit­ney Pier a toirt gairm do 'n Urr. A. I. Domhnullach, ministeir Lochabar, N. S., agus tha Ian dhochas aca gun gabh e ris a ghairm. Fhuair an t-Urr. Domhull Mac-Odrum, Marion Bridge, gairm a Sussex, N. B., ach dhiult e am paraiste 'sam bheil e fhagail. Tha Mr Mac-Odrum na dhuin' 6g a tha gle ghealltannach, 'na shearmonaiche math Beurla's Gailig, agus bhitheam-aid duilich fhaicinn a fagail na cleire 's am bheil e.

Tha Alasdair Mathanach, post-mhaighstir a bhaile so, a dol a .thoirt cuairt do 'u t-seann duthaich air an t-samhradh so. Bidh e falbh an ceann beagan latharchean. Theid e an tois-each dh' ionnsuidh an exhibition ann an Glasacho, agus an sin bheir e sgriob troimh 'n Ghaidhealtachd agus do bhailtean mora na h-Alba. Tha M A C -TALLA 'guidhe turus math agus till-eadh slan, fallain dha, agus an dochas gu 'm bi e lan riaraichte le chuairt-samhraidh do thir nam beann.

Bha aireamh mhor de bhuill na h-ard-pharlamaid o chionn da bhliadh­na a' cur impidh air an riaghladh an tuarasdail ardachadh o mhile gu coig ceud deug dolair 'sa bhliadhna. Bha Sir Wilfrid Laurier an aghaidh so an toiseach, ach tha e nise 'n deigh aont-achadh ris, agus o so a mach bidh gach ball de Thigh nan Cumantach agus de 'n ^-Senate a' tarruing coig ceud cl<Sug dolair 'sa bhliadhna, a toiseachadh leis a bhliadhna so fhein;

us seachd Cuiridh so seachd fiche mile dolair ($147,000) ri cost

buliadhna uis na duthcha.

Tha Mac-Fhionnlaidh, ard-uachd-aran nan Staidean aig an am so a' cur cuairt air an duthaich mhoir sin. Chaidh e air tus do na Staidean a Deas, agus as a sin chuir e 'aghaidh air an aird an iar; tha e air an t-seachdain so an California. Bha e air a chumail air ais gu mor air an t-seachdain s'a chaidh le a bhean a bhi tinn; bhatar an duil deireadh na seachdain nach rachadh i am feobhas, ach toiseach na seachdain so bha i air a dhol beagan na b' fhearr. Tha­tar a' cur failte chridheil air Mac-Fhionnlaidh arms gach aon de na bailtean a tha e taghal.

Tha baile Holyoke, am Massachu­setts, d'am buineadh an t-Eadailteach Alberto a chaidh a ghlacadh air son mort ann an so am mios September s'a chaidh, a nise deiseil gus an duais a thairg iad air a shon—coig ceud dol­air—a phaigheadh. Chaidh Alberto a ghlacadh le MacEachairn, ard-mhaor a bhaile so, agus tha esan ag agairt c6ir air an duais. Tha aon de na cleirich aig cuidcachd an iaruinn ag agairt c6ir air pairt de'n duais, ag radh gu 'n d' thug esan fiosraehadh do 'n mhaor a chuidich e gus am mortair a lorgachadh, ach tha Mac-Eachairn ag aicheadh sin, 's ag radh nach d' rinn e ach ceist no dha a chuir esan air a fhreagairt nuair a bha e 'g amharc air a shon mu 'n obair. Cha phaigh baile Holyoke an duais gus an tig am maor 'Van cleireach gu cbrdadh, agus mur tig iadgu cordadh 'se 's d6cha nach bi i air a paigheadh idir.

of n

:il SII «*Diiair a fba $imt a fairgse abut

Larigans olla-chairte air $1.10—bha iad roimhe so $1.75. Dongola Bals, le buinn dhubailte, air $1.15—tha ceannaichean eile faotainn $1.75 orra. Da phaidhir de shocsaichean cloimhe air cairteal dolair, agus am paidhir bhrog a's fhearr a chuir thu riamh air do dha chois $8.00. Tha sinn a deanamh ar n-uile dhichioll air luach t' airgeid a thoirt dhut ann an caiseart, agus theid sinn an urras air gach paidhir a chreiceas sinn.

Tha sinn a' cumail

gach seorsa : : : :

fBATHAR CRUAIDH SOITHEACH-COCAIREACHD PAINT agus OLLA UIDHEAM SAOIRSNEACHD

Tha sinn a' creic air na prisean a's isle.

Telephone 228. • Feb. 20, -01—lyr

SYDNEY HARDWARE Co., Sydney Hotel Block.

'••'.t> :Ui

9

Dealbhadairean. Seomar Dhealbh os c ionn Stor Aonghais Mhic Guaire

OBAIR MHATH AIR A DEANAMH AN

EALAMHACHD AIR PRIS REUSANTA

aic ar n= lai

QJATFHAN? AGUS EIGIN

U^Seorsachan eile air $1.75, $4.00, $5.00, agus suas. Theid sinn an arras orra uile.

K B e z a n S O I l Star toeudan us j i ^ e j j > C A < c i i i t 3 w i i ? Ghlomeachan Sula.

Sraid Shearlot, Sidni.

A M H E R 5 T B O O T & S H O E M 0 t € A m h e r s t , N . S.

A Chuideachd G h n a s a c h d a 's f l o t h a tha 's na innean Isea!.

Tha ar Brogan, agns gach soorsa caiseirt a tha sinn a cleanarnh, an deigh ainm mor f haotainn.

Tha Mi-. D. 3T. Donihnullach, a Stellarfcon, a' enr cuairt os ar leth air Coap Breatunn's taobh an ear No bha Scotia, uair 'san raidhe. Ann am baile Halifacs tha sinn a' cumail aig 153 Granville Street.

366 A C - T A L L A

Sgeulachdan Arabianach.

PRIONNS ALASNAM AGUS RIGH NAM

FATIIACII.

CAIB. II .

BHOIDICH Alasnam gu 'n deanadh e mar a bha 'mhathair a' comhairleach-adh dha. Dh' aontaich o mar an ceudna gu 'n eisdeadh e ri comhairle nan daoine glioe a shuidhich i mar luchd-riagblaidh, agus gu 'n deanadh e mar a dh' iarradh iad a bhith deante. Ach air an oidhche sin fhein chunnaic e an seann duine as a chadal an treas uair, agus thuirt e ris, " Thainig am do slioirbheachaidh, a phrionnsa threun. Cho luath's a dh' eireas tu 's a' mhadainn, bheir thu leat piocaid, agus theid thu do 'n t-seomar a bh' aig d' athair; agus an uair a chladh-aicheas tu fo 'n urlar gheibh thu ion-mhas gun choimeas ann."

Cha bu luaithe dbuisg e na ghrad chaidh e do'n t-seomar anns an robh a mhathair, agus, le foghail mhoir, dh' innis e dhi mu 'n aisling uir a chunn­aic e. " Gu dearbh fhein, a mhic," ars' a mhathair, agus fiamh gaire oirre, " tha 'n seann duine suidhichte gu 'n toir e ort a chomhairle ghabbail. Cha 'n fhoghnadh leis do mhealladh da uair mar tha. Am bheil thu 'dol g' a chreidsinn an treas uair ?"

"Cha 'n 'eil, a mhathair," ars' esan. "Cha'n 'eil mi 'cur suim sam bith anns na thuirt e rium ; ach gus mi fhin a thoileachadh theid mi chladhach urlar an t-seomf'-- • ' m' athair."

c, an anan a log . ^

ann mar sin a bhitheadh," ars' a mhathair agus i deanamh gaire cridh-eil. " Bi falbh, a mhic ; toilich thu fhein. Tha mi toilicbte nach 'eil an obair cho sgitheil ri dhol gu ruige an Eipbit."

" Ma ta, mhathair," ars' esan, "feumaidh mi aideachadh gu 'm bheil an treas aisling a' toirt orm m' earbsa a chur anns an t-seann duine, oir tha co-cheangal eadar i agus an da aisling eile : gabhamaid beachd air briathran an t-seann duine. Thuirt e rium an toiseach a dhol gu ruige an Eiphit. A n uair a rainig mi an Eiphit dh' innis e dhomh gu'm b' arm gus deuch-ainn a chur orm a thuirt e rium a dhol air an astar ud. ' Till do Bhal-sora,' ars' esan ; ' is ann an sin a tha thu gus an t-ionmhas fhaotainn.' An raoir dh' innis e dhomh a' cheart aite anns am bheil an t-ionmhas. A reir mo bharail-sa tha co-cheangal eadar na tri aislingean. A n cleigh a h-uile rud, faodaidh nach 'eil brigh sam bith anns na bruadair; ach b ' fhearr leam gu mor mo shaothair a bhith gun dad air a son na gu 'm bithinn ri mo bheo a' cur coire orm fhin a chionn nach do chladhaich mi urlar an t-seo-mair, agus, ma dh' fhaodteadh, fortan mor a chall air a shaillibh."

An uair a labhair e na briathran so, dh' fhalbh e mach as an t-seomar. Ehuaradh piocaid dha, agus chaidh e 'na onar do 'n t-seomar a bh' aig 'ath­air. Thoisich e air cladhach an urlar,

agus an deigh dha an darna leith dhe 'n urlar a chladhach cha 'n fhac' e dad de choltas ionmhais. Shuidh e greis a leigeadh analach, agus thuirt e ris fhein, " Tha eagal mor orm gu 'n robh aobhar gu leor aig mo mhathair gaire a dheanamh a' fanaid orm."

Ach air a shon sin, ghabh c mis-neach agus lean e roimhe air cladhach. Agus cha robh aobhar aithreachais aige; oir ann an uine ghoirid thachair clach mhor gheal ris. An uair a chladhaich e timchioll oirre, agus a thog e i, fhuair e dorus-falaich foidhpe. An uair a bhrist e a' ghlas a bh' air an dorus, agus a dh' fhosgaii e e, chunnaic e gu 'n robh staidhre de chloich ghil mharmoir a' dol sios fo 'n talamh. Gun dail las e coinneal, agus chaidh e sios do 'n t seomar. Ach ma chaidh, b ' e sin an seomar nach fhac' e riamh a leithid ! Bha 'n t-urlar air a dhoanamh de chloich-chreadh cho briagha's cho geal's a chunnaic duine riamh, agus bha na ballachan agus mullach an t-seomair de chriostal. Thug e an aire gu 'n robb ceithir sgeilpeanan anns an t-seomar, agus gu 'n robh deich poitean de phorpbire air gach sgeilp. Bha e 'n duil an tois­each gur e fion a bh' annta. " Feum aidh gu 'm bheil an fion gu math sean; agus is cinnteach gu 'm bheil e math," ars' esan. An uair a thug e an ceann a te dho na poitean, ciod a b' iongan-taiche leis na gu 'n robh i luma lan de bhuinn oir! Sheall e anns gach te dhe 'n da fhichead poit, agus bha iad uile luma lan de bhuinn oir. Thug e leis lan a dliuirn di.,:'—"ra-Swrnn, agus chaidh e far an robh a mhathair leotha.

An uair a chuala 'mhathair mu 'n ionmhas gun choimeas a fhuair e anns an t-seomar so fo thalamh, is ann a ghabh i uamhas. "O, mhio," ars' ise, "thoir do cheart aire nach dean thu ana-'caitheamh air an ionmhas so mar a rinn thu air ionmhas a' chruin. Na toir aobhar gairdeachais do naimhd-can."

"Cha tabhair, a mhathair," ars esan, "tha mi 'cur romham gu 'n caith mi mo bheatha 'na dheigh so uam an doigh a chordas ribh fhein."

Dh' iarr a mhathair air a toirt do'n t seomar iongantach fo shalamh anns an do thaisg an righ nach maireann ionmhas cho mor gun uiread is am fios bu lugha thoirt dhi m' a dheidhinn. Thug e sios an staidhre mbarmoir i do 'n t-seomar anns an robh na poitean lan oir. An uair a bha i 'gabhail beachd le aire agus le ioghnadh air gach ni a bh' anns an t-seomar, thug i an aire do phoit bhig dhe 'n aon t-seorsa ri each. Cha d' thug AJas-nam aire dhi gus asid. An uair a dh' fhosgaii e i cha d' fhuair e dad innte ach iuchair oir.

" A mhic," ars' ise, "feumaidh gu 'm buin an iuchair so do sheomar-ion-mhais eile. Seallamaid mu 'n cuairt an t-seomar; is docha gu 'm faigh sinn dorus a dh' fhosglas i." A n uair a bha iad gveis mhath a' mion-rannsachadh chunnaic iad tolliuchrach

REIC A MACH AIRGEID : : : t h a am : : :

a r i t i m e PREMIUM CO.9

a creic a mach an iomlain de 'n stoc a tha iad a' cumail:

DEISEACHAN DEANTE AGUS BATHAR AODAICH DHE GACH SEORSA.

Tha iad a toirt cuireadh dhut taghal g'a fhaicinn, ma tha thu air son ni sam bith dhe 'n t-seorsa cheannach. Chi thu gu bheil againn stoc 'bathair cho math seorsachaidh 'sa tha ri fhaotainn anns na Roinnean Iochdrach.

Deiseachan, Triubhsairean, Cot-aichean Uachdair, Overalls, Ul­

sters, Reefers, Aodach Iochdair, Leintean geala agus Dathte.

, Tha againn gach ni air " an cuir iad feum o

cheithir bliadhna gu sia bliadhn' deug a dh' aois.

o n a M n a t h a n : Tha againn Cuim agus l ochda i r ,

Deiseachan deante le taillear, Deacaidean, agus Aodaich-ean Uachdair.

Wringers, Cloc-' aichean, Cuirtean-

an Lace, Bratachan Leapa agus Plaideachan.

Tha gach seorsa tha an so air ainmeachadh, agus moran sheorsachan eile air nach eil sinn a toirt iomradh idir ri bhi air an creic gun suim do chosguis. Thig trath agus faigh a chuid a's fhoarr de na bargain.

THE MARITIME FttMlUM CO., Ltd. Sraid Shearlot, Sidni, C. B. G. K. Cochran, Mgr.

>ATHAR 'OR I Tha sinn air gluasad as a stor's an robh sinn roimhe, an togalach M H I C - T A L L A , do thogalach ur air Sraid Shear-lot, ri taobh stor an Dotair Mhic-Gillebhrath. Tha an stor so cho farsuinn's cho deiseil 'sa gheibhear air an eilean; agus tha sinn a dol a chuniail stoe mor de. Leabhraichean, de Phaipeirean sgriobhaidh, 's de Bhathar Grinn dhe gach seorsa. Tha cothrom againn air ar bathar a cheannach anns na margaidhean a'S fhearr, agus mar sin bidh ar prisean iseal, agus bidh ar bathar an comhnuidh ur. Tha sinn a toirt cuireadh fialuidh do gach aon taghal oirnn.

Stor Leabhraichean ..us Bathair Grinn..

So an t-am anns an coir dhut a bhi sealltainn a mach air son

USDHEAMAN TUATHANACHAIS Thatar ag radh gur h-iad sin a tha air an deanamh le cuideachel

IVI A © £ 3 EE V • - M PR P? i £ 3 na h-uidheainan a's fhearr.

Croinn Threabhaidh "Verity" aon each. Croinn Treabhaidh "Verity" da each. Croinn Taobh bruthaeh aon each. Croinn

Taobh Bruthaeh da each. Mar an ceudna

BMll WAGGONS OHE OACH HEUB.

Sidni, C. A g e n t s .

air dorus a bh' air a' bballa, agus thuigiad's a' mhionad gur a i m air a shon a bha 'n mohair oir. Dh' fhos-gail an right an dorus anns a' mhion-aid, agus bha 'n sin seomar eile a bha anns gach doigh a cheart cho briagha ris an t-seomar anns an robh iad roimhe. Ann am meadhain an t-seom-air bha naoi bun-charraigh oir; agus air barr a h-ochd dhiubh bha iomhaidh air a gearradh a daoimean, agus bha leithid de lainnir asda's gu 'n robh an seomar soilleir gu leor.

"O, chruitheachd !" ars' Alasnam. "c'aite an d' fhuair m' athair a leithid so de nithean annasachf

Chuir an naoidheamh bun-charraglr moran a bharrachd ioghnaidh air; oir bha e comhdaichte le sioda geal air an robh na briathran a leanas sgriobhte: " A mhic mo ghraidh, chosg mise moran saoithreach mu 'n d' fhuair mi na h-ochd iomhaidhean so; agus ged a tha iad anabarrach maiseach, tha iomhaidh eile anns an t-saoghal a's maisiche na iad so gu leir, agus a tha mile uair na 's luachmhoire na iad*

Ma tha toil agad greim fhaotainn air an iomhaidh so, feumaidh tu a dhol do bhaile Chai.ro anns an Eiphit. Tha Mobarec, aon de mo sheann seirbbisich, 'na chomhnuidh anns a' bhaile ud. Bidh e furasdagu leor dhut fios fhaot­ainn m' a dheidhinn. Innsidh duine sam bith dhut far am bheil an taigh aige. Faigh am mach far am bheil e, agus innis dha a h-uile car mar a dh' eirich dhut. Tuigidh e gur tu mo mhac-sa, agus bheir e ihu «?:.' uidh an aite anns am bheil an iomh­aidh iongantach ud, agus gheibh thu i gu sabhailte."

An uair a leugh Alasnam na briath­ran so, thuirt e ri 'mhathair, "Cha bu mhath leam a bhith as aonais na h-iomhaidh ud; feumaidh gu 'm bheil i air a deanamh anabarrach iongant­ach, o 'n a tha i na's luachmhoire na iad so gu leir. Theid mi gu ruige Cairo; cha chreid mi gu 'm bi sibhse an aghaidh dhomh a dhol ann."

"Cha bhi mi 'n aghaidh dhut a dhol ann idir, a mhic," ars' a mhathair. "Gun teagamh sam bith tha thu fo dhion's fo ghleidheadh sonraichte an fhaidh; agus cha 'n eirich beud dhut air do thurus. Faodaidh tu bhith 'falbh uair sam bith a thogras tu. Gabhaidh mise agus na comhairlich. curam dhe gach gnothach a bhuineas do 'n rioghachd fhad 's a bhios tu air falbh." Rinn e gach deisealachd a bha feumail air son a thuruis, agus dh' ghalbh e. Ach cha d' thug e leis ach beagan sheirbhiseach.

Cha do thachair dad sam bith comharraichte dha air a thurus gu ruige Chairo. An uair a rainig e, dh' fheoraich e mu dheidhinn Mhobarec. Dh' innseadh dha gu 'm b' e fear dhe na daoine cho beairteach 's a bh' anns a' bhaile; gu 'n robh e 'caitheamh a bheatha mar a bha na h-ard-uaislean; agus gu 'n robh a thaigh fosgailte do ghnath do gach neach a tbigeadh an rathad, ach gu sonraichte do choigrich. Threoraicheadh Alasnam thun an

_ Mobarec, agus bhuail e aig a' gheata. Thainig seirbhiseach g'a fhosgladh, agus thuirt e. "Co thusa, agus ciod a tha thu 'g iarraidh?"

"Is coigreach mi," ars' Alasnam, "agus o 'n a chuala mi moran mu chaoimhneas do mhaighstir Mobarec, tha mi air tighinn a dh' fhuireach maille ris."

Chaidh Alasnam a steach troimh chuirt mhoir gus an d' rainig e talla mor maiseach anns an robh innsreadh ro eireachdail. Choinnicb Mobarec e anns an talla, agus chuir c failte chridheil, chaoimhneil air, agus thug e taing dlja a chionn gu 'n do ehuir e de dh' urram air na thainig a dh' fhuir­each maille ris. An uair a thug Alasnam taing do Mhobarec air son a' chaoimhneis a bha e 'nochdadh dha, thuirt e ris, "Is mise mac an righ a bh' air Balsora; cha mhaireanu a nis e. Is e Saidhn Alasnam m' ainm."

"Bha 'n righ sin 'na mhaighstir ormsa uine roimhe so; agus, mo thigh-earna, cha b' fhiosrach mi riamh gu 'n robh clann aige. Co mheud bliadhna tha thu 1"

"Tha, mi fichead bliadhna," ars' am prionnsa. "Co mheud bliadhna o 'n a dh' fhalbh thu a cuirt m' athar ?"

"Tha dluth air da bhliadhn' air fhichead ann," arsa Mobarec. "Ach cia mar a dhearblias tu dhomhsa gur tu mac an righ a bh' air Balsora?"

"Bha taigh fo thalamh aig m' athair fo 'n t-seoinar anns am biodh e 'fuir-each. Fhuair mise da fhichead poit luma lan oiv A I M . "

"An d' fhuair thu dad ann ach sin;' arsa Mobarec.

"Tha naoidh bun-charragh oir ann, agus air a h-ochd dhiubh tha iomhaidh­ean daoimein; agus air an naoidheamh bun-charragh tha sioda geal air an do sgriobh m' athair mu dheidhinn mar a gheibh mi greim air an naoidheamh iomhaidh a tha moran na 's luach­mhoire na na h-ochd eile. Tha fhios agadsa far am bheil an iomhaidh ud; oir tha e air ainmeachadh air an t sioda gu 'm bheil thusa gus mo threorach-adh a dh' ionnsuidh an aite anns am faighear i."

(Hi leanirbinu).

A C - T A L L A

Am da bin

i n an donas s a n n

Leabhraichean Gaiiig.

Orain Dhonuachaidh Bhain Mhic - a n - 1 -Saoir, lc eadar-theangachadh Bcurla do Choire Cheathaich agus Beinn Dorain §0.50

Orain Alasdair Phomlmullaich (Alasdair Mac MhniKlistir Alasdair) .60

Orain R o i b Phuinn Mhic-Aoidh 2.75 Orain Uilleim Hois .45 Orain Potair .Vlhie Lachuinn, Rathuaidhe, .15 Laoidhean Phadruig Ghrannd .45 Laoidhean Goblia na Hearradh 2.10 Laoidhoan Phllghaill Buchanain .10 Loabhar nan Cnoc, lcis an Un*. Tovmad

Mac-Lcoid, P . D. .80 Caraid nan Gaidhcal, lcis an Urr. Tormad

Mac-Lcoid, D. P . 2.25 Coinncach Odhar, am Fiosaicho, leis an

Urr. P . B. Blair, D. P . ' .10 Foclair Gailig agus Beurla Mhic-Ailpcin 2.75 Gramar Gailig an Stiubhartaich, .75

H o w to Read Gaelic, by John W h i t e .30 Costumes of the .Clans of the Scottish

High lands,by R. It. Mclan,(colored plates) 2.25 The Highlanders at Home, b y R. R. Mc-

lan, (colored plates) * 2.25 The Gaelic names of Plants, by John

Cameron . 2.25 Cuircar aon sam bith de na leabhraichean so

leis a phosta air son na pristba a air a cur sios mu choinncamh PUBLISHERS " MAC-TAI.LA,"

Sydney, Capo Breton, Canada,

B A T H A K C R U A I D H ,

Iarunn, Uidheaman Saoirsneaclid, Uidh-

eaman Gaibhneachd, Tairnnean, &c.

S I D N I , - - - C. B.

The . . .

SCOTTISH CLANS S< and their Tartans. TS c so is ainm do icabhai -bcagluachmhor a

tha 'toirt eaehdraidh nam Fincachan Gaidhealach. agus dcalbh a' Bhreacain a bhuincadh do gach Fine,—mar an ccudna gacli "ioilach-Catha" agus "Suaicheantas" a bhiodh naFineachan a' cleachdadh an am eatha. Ghoibh thu an lcabhar so leis a phos­ta ma chuireas tu ceithir tasdain (SO cents) gu

A L E X A N P E R B A I N , Por t Hawkesbury, Capo Breton.

J§ iii %

Aon sam bith air am bi nithean grinn a dhitii air son adhlacadh nam raarbh,

rachadh. o do 'n bhuth aig

A . J . B E U T A N , (Alasclair Mac Iain Bheutain)

a tha cumail gach ni a dh'fhcumas a lcithid

CISTEACHAN-LAIDHE dhe gach seorsa—bcag us raor. geal us dubh, agus dhe gach seon-'a flodha—cruaidh us bog. Aodaichoan Dubha agus Anar l Goal, agus na h-\ule seorsa Bathar-Airgcid us eiie nach urrainnear ainmcachadh an so.

Faodar conihradh a dheanamh ris a cear-na sam bith dhe % duthaich air an

Telephone No. 02. A. J. BEUTAN.

Sidni, Fob. 8, '01.

S HPHA mi ag iarraidh duine math stuama,

x eadar 30 us 15 bliadhna dh' aois, gu dhol a dh' obair air fcarann aig St. Espcrit, an Ceap JSrcatnnn. Bhcir mi tuarasdal math do dhuine fhreagras orm, bidh cosnadh aige fad na bliadhna, agns bidli e air a phaigheadh uair 'sa mhios. 'S e duinc a mhuinntir Eilean a Phrionhsa a b ' fhearr leam. Sgriobhadh o ugam, ag innse cia fhad 'sa bha c ri tuathan-achas, agus ainmicheadh e an tuarasdal a bhios a dhith air. Seoladh o a litir gu

JOHN P. M c B O X A L P , Torge House, Salamanca, N, Y .

no gu M R S . JOHN P . M c P O N A L R ,

St. Esperit, C. B.

Bathar Cruaidh Tuaghannan . . Saibh . Locraicl iean . . Glasan Tairnean . . . . Sgianan, ete . .

I o n g\ las M m Leoid Paipear -ba l la . . Paint . . . . . . .

Varnish . . . . . Gloine . . , . . . Etc., e tc .

307

p | E A R N & M a c D O N A L D , F I K - T A G R A I P H , N O T A I R E A N ,

& c , & c . S I D N I , - - - C. B.

P. A. HEAIIN. FIONNLADH POMHNULLACH.

JJ^OS & K O S ,

F I R - L A G H A , N O T A I R E A N , & C .

Airgead ri thoirt seachad an iasad.

S I D N I , - - - C. B.

UISDEAN R O S . HOWAKD S. R O S , B. A.

Luaidh-Cheardan, & c .

Thcid againn air gach obair an co-chcruiga] ri cur a stigh phioban uisgc agus blarliach-aidli thaighcan a dheanamh lc deagh. lnohd-obrach agus air prisean iscal. Cuir dcuch-ainn oirnn agus biodh fhics agad gu bheil so fior. Gheibh an duino aig am bi beagan obrach a chcart uircad aire ris an duinc aig am bi moran, agus bi gach ni a ghabhas sinn os laimh air a dhcanamh an calamachd.

SIIA'W & JJKAIUyTO. Phone 217 Sidni, C. 13.

Feb 7 '01-1 yr

| | A . J O N E S , M . D . , C . M . ?

W G H I C H K ,

O I P X S : PVI taobh stor Aonghais Mhic Guaire.

S I D N I , - - - C. B.

J ) R . C U N N I N G H A M ,

LEIGH-FHIACAL. Mu choinneamh stor Prowso Bros. &

Orowell. SIDNI, - - - C. B.

J J . R O Y , M . I ) . , O I F I S : — A n Togalach McVey.

A CI IOMHNUIDH:—An tigh C. W . Hill.

S I D N I , - - - C. B.

J ) R . G . T . M a c G I L L E A I N ,

D O T A I R F H I A C A E -ORFIS:—-Os cionn Stor Harrington.

S I D N I , - - C. B.

E . B U R C H E L L ,

U R R A S A C H A D H B U A T H A

AGTIS T E I N E

anus na cuider>ei«IFTTI aVttfcoSTtmtBteafc. unn 's an America.

S I D N I , - - - C. B .

Q R . B O W N ,

U R R A S A C H A P H T E I N E A G U S E E A C A N G L A I N E .

S I D N I , - - - C. B .

Q V. W E T M O R E ,

U E R A S A C H A P H T E I N E , B E A T H A ,

S G I O R R A I E H , & E E A C A N G E A I N E .

An tigh a Chommercial Bank,

S I D N I , - - - C. B .

L E . G U L L I V A N ,

C E A N N A I C H E F E A R A I N N . ' F B A K A N N U3 T A R G H E A N R I 'S C R E I C A N N S

C A C I I C E A R N A D E SHIDNI.

A L E G E A D G A TJJOIRT S E A C H A D A I R H I A B H Victoria Block, So. Charlotte St.,

S I D N I . - - - C. B.

F A I G H DO D H E A L B H A N air an tarruinn anns ant-SeomarDhealbh Ur a tha 'n Togalach McVey, air sraid Shearlot. An t-aite 's saoire tha 'sa bhaile. Bidh an obair dhe 'n t-seorsa's fhearr. C. H . W O O D I L L .

F. O . P E T T E R S O N , Gesrmaiche TaiElear.

Oisean Sraidean Sheorais agus Phitt,

S I D N I , - - - C. B.

NIALL MacFHEARGHAIS, C E A N N A I C H E Taiiiear.

Na h-Aodaichean a's fhearr agus na Fas-ain a's'iiire.

S I D N I , C. B .

C. P. M O O R E , I^acEaciiuinn & M a c C a b e ,

F I R - E A G H A . Ceannaoirus creie fearainn, Airgead lasaid,

& c . , & c .

A . J. G. MACEACIIUINN. IAIN J. MACCABE.

368 M A C - T A L L A

Loch-Aic. The Fairy of the Sleepy Hollow.

L B E O G H A N M A C C O L L A .

A Loch-Aice na gnuis' ckaoin— Gnuis ghabh gaol air a bhi ciuin,

'S air an trie an laidh gath-grein' Soilleir mar uchd seamh mo ruin !

'Oide-altruim mhaith nam breac, Gar an leatsa cath nan tonn,

'S ged nach d' amais long fo bhreid Air t-uchd reidh rianm chur f a boon.

'S leat an eala's grinne com 'S i neo-throm air t-uchd a' snamh.

Eun a's gile cneas r.a 'ghrian, Sneachd nan sliabh, no leannan baird !

'S leat bho Lochluinn a's bho 'n t-Suain An lach bheag is naine cul;

'S trie 'ga cuir—'s cha 'n ami 'ga feum, Falaeh-fead a's caogadh shul.

'S leat an luinneag 'sheinneas oigh 'Bleodhan bho gu trie ri cl' thaobh;

'S leat an duan a thogas 6g 'S e g' a c6ir a measg nan craobh.

Seinnidh c—"Tha cneas mo ghraidh Geal mar chanach tla nan glac,

'S faileasan a ghaoil 'n a siiil Mar tha neamh an grunnd Loch-aic.

C'ait' an taitneach leis an eai'b' Moch a's anamoch 'bhi le 'laogh ?

C'ait' an trice dorus deo.rg, 'Fbir nan garbh-chroc, air do thaobh?

C'ait' ach ri taobh loch mo ruin— Far, aig bun nan stue ud thall,

'S an robh uair mo chairdean tiugh Ged tha iad an diugh air chall!

0 nir son a bhi leam fein! 'Siubhal seimh taobli loch nan sgorr

'Nuair bhios gath na gealaich chaoin, Nuas a' taomadh ort mar 6r.

'Nuair tha duilleach, fochunn, feur, Fo 'n og-bhraon a' tjiurjiTiT^fiiuch,

'S gun aou rionnag SsTBS na spear Nach 'eil ceile dh'i 'na t-uchd.

'Nnair tha 'n eiobair ann a shuain 'Faicinn mada'-ruadh 'na threud,

'S e 'dian-stnigeadh nan con lnath Gu bhi shuas mu 'n dean e beud :

Slid an t-am's am bi ri d' thaobh Ceol a mhath'cheas elis gach cridh;

Sud an t-am 'san tug thu gradh, 'Shine bhan! do 'n fhilidh shith.

'Tional ghobhar air dh'i bhi 'N Coir'-an-t-sith non fheasgar Maigh,

Chualas guth ro-mhi lis, seamh— Shaoil i neamh a bhi aig laimh.

Dh' eisd i,—'s mar bu mhotha dh' eisd, 'S ann bu bhinne tend a chiuil;

Lean i,—'s mar a b' fhaide lean, 'S ann a b' fhaid' e as, mo dhuil!

Rainig i, mu dheireadh, cnoc, Dorus fosgailt air a suas,

'S dh' fhairich i gur ami bho sin Bhruchd an ceol bu bhlasda fuaim.

" T h i g a's taigh, a Shine bhan ! Thig, a ghraidh, gun cagal beud;

Feuch an oidliche dhubh in' an cuairt— 'S fada bhuat do dhachaigh fein."

Chaidh i ' s taigh—ma's fior mo sgeul— Thuit i 'n gaol air fear a chiiiil!

Dh' ol i 'n deoch bu deoch do ehach, 'S tuilleadh riamh cha d'fhag i 'n dim.

B a s . —Aig Rathad L'Ardoise, air an ochriamh

.latha deug de dh' April, Niall Mac-Fhear-ghais, tri fichead us ceithir bliadhn' deug a. dh' aois. Bha e 'na dhuine air an robh fior mheas agus cliii anns a' choimhears-nachd, ni bba air a nochdadh leis an air-eamh mhor sluaigh a lean an giulan dh' ionnsuidh an aite-taimh dheireannaich, air feasgar an aonamh latha fichead. Chaoch-ail e a cur a lan earbsa Ann-sail a fchubh-airt . "Bi-sa firinneach gu bas agas bheir JMise dhut criui na beatha."

LE D0>7ULL MAC CALUM.

'S fhada nis on a leig mi dhiom a bhi

cuir ris an eachdraidh fhirinnich so.

Cha 'n 'eil mi 'g radh gu'n cluinneadh

tu an corr mu deigb mur cuireaclh

caraid coir am fios so thugam, "Am

bheil tuile agad air a' churaidh chalma,

Captain T. Goblets ? Tha mi 'an

ddchas nach deachaidh c a cnaimh na

h-amhach. Bu mh6r am beud gu'n

eireadh gu h-olc dha."

Ma tha cuimhn' agad air na dh'innis

mi dhuit bithidh fios agad, a reir a

ghealaidh a thug a bhantrach ruh6r,

Lady Mysh/rym,AhoWa, gu'n do chois-

inn an Captain agus The Mac Dodo

Henry V. c6ir air a lamh ann am

posadh, agus, ged a bu bheag orr' i,

gu'n robh gach fear aca de6nach a

gabhail mar a bhean g'a cumail o'n

fbear eile.

Ged a bha gaol mor aig an lady air "The MacDodo," air son aobhar math, a b' aithne dhith fein, ach nach inns-eaclh i dhoibhsan, cbab'urrainn i fear's am bith a phosadh. Shaoileadh tusa gu'n robh i mar theirteadh's a Bheurta —"Between the horns of a dilemma." 'N uair a chluiuneas tu mar rinn i tha mi cinnteach gu'n abair thu gu'r sgiobalt' thug i a casan as.

A chiad turus a thainig Captain G. a choimhead urra bha nighcan 6g, cho briagh 's chunnaic thu riamh, mar fac thu Venus, agus air a h-eideadh ann an deise cho aile 's chunnaic thu riamh, mur robh thu mar their iad, "presented at Court." 'Sc sin ri radh na bha air eideadh dhith, rik Uw a chuid mhor dhith, a reir fasan EuDha, luramach. "History repeats itself." Cha 'n e nach comhdaicheadb an deis' i na'm bitheadh i air a sgaoileadh uimpe. Bha i a slaodadh as a deigh air lar na dheanadh deise mhath.

"Captain T. Goblets, my niece the Lady Dora," deir a bhantrach mhor. Lub an Captain a dhruim agus chrom The Lady Dora a ceann. Sin an doigh uasal. "This dear, siveet lady is my only niece and nearest relative, to whom I ivill, on the day I will change my name the second time, the bulk of my wealth. She is named after me. I, too, was once upon a time The .Lady Dora, and popularly known as she is now as 'The Fairy of the Sleepy Hollow' With that substantial aidtp beauty, can you forgive me, my own dear Thomas, if I be not satisfied with any crown less glorious for the

fair brow of my darling than a ducal coronet 1 For myself, L shall be satis­fied with what my own beloved will endoiv me, for lie seeks not mine, but ma."

Aig cluiimtinn siod thuirt Captain T. ris fein, "Dear Thomas, your wis­dom is to fall in love at first sight with this young lady, and to leave the great ividow on your friend's, The Mac-Dodo's, hands." 'S e siod a' rinn e.

AP8Y &1HQRAIDH.

Feasgair de dh' Grain Alhannacfa (BEURLA AGUS GAILIO.)

Cuairt troimh Channda, a' gabhail a stigh nan Roinuean Iochdrach.

^ MAIGH-IUN, J90J. S

De^vVitt & M a e k i n l a y

,uchtiscreic agus obracli Inoealao El Obair Electric de sheorsa sam bith air a deanamh.

Stoc mor de dh' innsridh Electric.

Air son CARADH BHICYCLES tha sin lan uidheamaichte air son ENAM­

ELLING, BRAZING agus VULCANIZING a dheanamh.

Air Sraid Phitt, faisg air Searlot, Sidni, C. B. Telephone 223.

C3 JLC3 Tha aon dhiubbsan a tha 'sa chuideachd againn an uine ghoirid 'g ar fagail. Air an aobhar sin agus airson rum a dheanamh do Bhathar Ur a tha air an t-slighe tighinn a Sasunn, tha sinn a tairgse

A n t - I o m l a n c i e a r S t o e D E D H ' INNSRIDH=TAIGHE

air prisean a tha bho 20 gu 40 sent air an dolair na 's isle na bha iad roimhe so.

TAQHA.IL TRATH AQUS FAIGH ROQHA N A H BARQAN.

G O R D O N - & K E I T H , A . T . G R A N T , M a n a g e r ,

~ l i i i i i l f l « 'gan creic air prisean anabarrach iseal ann an stor

/ 0 A J

Jfc CK\ A N N a 1 1 T o g a i a c h £11 <X W«J« a n f^osaich.

So beagan dhe na bargain:—

Brog-an troma Grain n . :f.."... 85 a nise $1 25

" Ceire 2 25 " 1 75

Botainnean fada 3 25 " 2 75

Brog-an Steilleig- 3 75 " 3 25

Brogan Sgoilte 1 20 " 90

Tha Brogan Rhan a croic air prisean a cheart cho iseal. Gheibhear fior bhargan. Cuimhnich an t-aitc.

Ross Block, Sraid Shsarlot, Sidni, C. B. A. V/. REDDEN & Co.

i l l I LlilfS TIM CfiLAR,

fill I m m m i l

iifflCflERS' LIFE iNSORMGE GOMY.

GEO. W . COLBY, Manager, 10 E. 14th St., New York.

S T A T I O N S 9o

EXP2E3S

1 (¥) 7 '11 111

1 22

Donuiiion

Do 8 28 8 33 8 38 9 00

Do 8 28 8 33 8 38 9 00

STATIONS 91

F.XPRESS EXPRESS

S Y D N E Y Dominion

A . M . 9 25

9 52

P . M . i 10 iS2 i 37

Glace Bay Morion Junction *Hoti-evi!lc

Oatalono L o m a r . U R G

Ar 9 67

10 18 30 27 10 36

4 42

5 05 514 5 25 5 38

*A ciallachadli nach s nuair a chuiroar a mach c

;ad an ca OJ nhavra.

rbad ach

A . N. M c G I L L FILTNNEII T, Supt.

' '•" ' Ai-.l-o'Cii—Tovor.to, Canada. •' '' C E A N N - S D I D I I E :

\ v ' ; . : . " . Deorsa Goo4er!iaBM, Ceann-Suidho Banc Thbronto

Tha a chuideachd so a'creic "pholicies" dhe gach seorsa thathar a cur a tnach air son urras-beatha. Gheibhear gach fios-raohadh a dh' iarrar, agusnaprisoan, bho

A. Q.BAiLLiE, Agent, Port Bastings, C. B . L. L. G U L L I V A N , Agent, Sidni. M. I I E B E T T S K , " Sidni Tuath.

W A N T E E Canada to in trod Rhow-cards on fcrc all conspicuous p] odvoriising matt ffiO.OO per month ?2.5fl per day. , St

fill.

CORPAICKTE 1869.

E A B H A S , $3,000,000.00 EAratAS P A I G H T K - - §2,000,000.00 A I R G S A D T A I M H - - - 1,700,000.00

Luchd-RsaghSasdh: Thomas E . Konny, Thomas Ritchie,

Ceann-suidhe. Iar-Chcann-Suidhe. MichaelDwyei-, Wiley Smith, H. G. Bauld,

Hon. H. II'. Fuller, M. L. C , Hon. Daibhidh Mac Iain.

Ard-Gifis—Halifax I>. H. D U N C A N , Ard-Fhear-Gnothuich.

Meur=Gif5s ann an Sidni. J . E. 8URCHELL, Fear-Qnothuich.

Tl ia gaeii gncthuich is abhaist a dhean­a m h ann am banca 'ga clmr air adhart,

EJANCA-CAOMHNAIDH