1. Oturum Yapı Denetim Uygulamaları ve Yaşanan Sorunlar ... · Burada dikkat edelim, çünkü bu tip teminat mektuplarını asla kabul etmiyoruz. Genel Müdürlüğümüzle konuştuğumuzda,

4. Yapı Denetim Sempozyumu Bildiriler Kitabı

27

1. OturumYapı Denetim Uygulamaları ve Yaşanan SorunlarOturum Başkanı: İnş. Müh. Cihat MAZMANOĞLU

Yapı Denetimi Uygulamalarında Karşılaştığımız Sorunlar ve Çözüm Önerilerimiz Mimar Ali AKAT Çevre ve Şehircilik İzmir İl Md. Yapı Denetim Şb. Md.

15 Yılda Yapı Denetimde Nereden Nereye Geldik İnş. Müh. Osman AKBAŞAK Yapı Denetim Kuruluşları Birliği İzmir Şube Başkanı

Yapı Denetiminde Belediye Süreci ve Yaşanan Sorunlar İnş. Müh. Osman Naci GÜNDOĞDU Karşıyaka Belediyesi

Kağıt Üstünde Sorumlu Değil, Duyarlı Teknik Güç İnş. Müh. Şahin TÜZEN İMO İzmir Şubesi Yapı Denetim Komisyonu Başkanı


28

CİHAT MAZMANOĞLU (OTURUM BAŞKANI)- Herkese merhaba.

4. Yapı Denetim Sempozyumunun ilk oturumunu açıyorum. Bu oturumumuzda beş tane sunum var. Yalnız birinci sunumu yapacak olan Çevre ve Şehircilik İzmir İl Mü-dürümüz şehir dışında olduğu için, sunumlarını yarın yapacaklar. Yani 4. Oturum-da yapacaklar sunumlarını. Onun için, ben ikinci sunumu yapmak üzere Mimar Ali Akat’ı buraya davet ediyorum. Konusu: “Yapı Denetim Uygulamalarında Karşılaştığı-mız Sorunlar ve Çözüm Analizlerimiz” süremiz 20 dakika.

Buyurun.


29

YAPI DENETİM UYGULAMALARINDA KARŞILAŞTIĞIMIZ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ANALİZLERİMİZ

Mimar Ali AKAT(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Şube Müdürü)

Öncelikle herkese hoş geldiniz diyorum. Böyle bir sempozyumu düzenlediği için İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesine teşekkür ediyorum.

Beni tanımayanlar vardır belki aranızda. İsmim Ali Akat, Yapı Denetim Şube Müdürlüğünü yaklaşık 3,5 yıldır yürütüyorum. Burada çok kısa bir sunum hazırla-dım size. Mevzuat kapsamında karşılaştığımız sorunlar, yani bu karşılaştığımız so-runlar ilgili idarelerden ve müteahhitlerden, şantiye şeflerinden, yapı denetimlerden bize ulaşan veya bizim karşılaştığımız denetimlerdeki sorunlar. Çok kısa geçeceğim.

Normalde ben sadece en çok karşılaştığımız sorunları ele aldım. Eğer bunların hepsini konuşmaya kalkarsak, bu bütün gün sürer. O yüzden, kısaca hemen bahsede-ceğim. Biliyorsunuz ki yapı denetim sisteminde muhataplar var.

Yapı Denetim Sistemindeki muhataplarYapı Denetim Kuruluşları; Denetçiler, Kontrol Elemanları, Yardımcı Kontrol

Elemanlarıİlgili İdareler (Belediyeler, OSB’ler, Serbest Bölgeler, İzmir Çevre ve Şehircilik

İl Müdürlüğü) Yapı Müteahhidi ile Şantiye Şefleri,


30

Yapı Malzemeleri ile Zemin Laboratuvarları, Hazır Beton KuruluşlarıProje Müellifleri,Yapı sahipleri,Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü (Merkez Yapı

Denetim Komisyonu)Hemen kısaca bahsetmek istediğim sorunlardan giriş yapacağım. SORUN 1- İlgili idarelerce; MAKS (Mekansal Adres Kayıt Sistemi) yazı-

lımında yapı ruhsatı tanzim edilip onaylanmasını müteakiben, yapı ruhsatı ve şantiye şefi bilgilerinin YDS(Yapı Denetim Sistemi) yazılımına girişleri ge-ciktirilmektedir. Bu girişlerin geciktirilmesi durumunda düzeltmeler ancak Bakanlığımız Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nce yapılabilmektedir. “-

Yapı ruhsatlarının onaylanmasından sonra, bu bilgileri YDS’de ilgili idare sı-fatıyla giderek, sistem üzerinde, YİBİK üzerinde bunları işaretlemeleri gerekiyor. Ruhsat bilgileri, ruhsat no’sunu ve şantiye şefi bilgilerini güncelleme, ama bunları doğru olarak girmeleri gerekiyor.

Bunlarda geciktirme yapılmaması lazım. Çünkü bunlar vize sıfır sisteminde, seviyede % 0 olarak beklemekte ve bu şekilde devam ediyor. Aradan geçen onca za-mandan sonra yapı denetim kuruluşunun herhangi bir şekilde fesih veya ceza alması sebebiyle sistemde sıfır olduğu için, ruhsat ve ekleri düşerek yapı sahibine mağdu-riyet söz konusu oluyor.


31

ÇÖZÜM 1- Bu sebeple yapı ruhsatının onaylanması müteakiben gecikmeye mahal verilmeden, ruhsat bilgilerinin ve şantiye şefi bilgilerinin doğru olarak YDS girişlerinin yapılması gerekmektedir.

İlgili idareler bunlarla ilgili işlemleri hızlandırırlarsa, bu gelişmeler ortadan kalkacaktır ki, bununla ilgili zaten daha öncesinde bir yazımız vardı. Büyük ihtimalle ilgili idareler bu yapı ruhsatı ve yapı denetim sistemini kullanma birimlerini birbir-leriyle koordinesini sağlayacaklardır.

SORUN 2- İlgili idarelerce ve YDK’larca hatalı olarak yorumlanan bir diğer husus da; işyeri teslim tutanağının tanzim tarihi ve İlgili İdare onayı-na sunulması için yönetmelikte belirtilen sürenin, yapı ruhsatının onayın-dan üç gün olacağı yönündeki yanlış yorumlamadır. Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 3.Mad. (e) fıkrasında açıklandığı üzere, yapı ruhsatının alın-masını takiben yapı sahibi, yapı denetim kuruluşu, yapı müteahhidi veya yapı müteahhidi adına şantiye şefi tarafından imza altına alınıp ilgili idareye su-nulan tutanağı ifade eden İşyeri Teslim Tutanağının; ilgililerce imzalanması sonrasında ilgili idare onayına sunulması gerekir.

Yönetmeliğin 5. Md. 4.fıkrasının (a) bendinde açıklandığı üzere, yapı de-netim kuruluşlarının üç iş günü içerisinde sunmadıkları ya da ilgili idareye 3 iş günü geçtikten sonra sundukları ve işyeri teslim tarihini belirlerken yapı ruhsatı onay tarihini baz aldıkları tespit edilmiştir.

ÇÖZÜM 2- Yapı ruhsatı sonrasında üç iş günü içinde işyeri teslim tarihi yapıl-ması yanlış uygulama olup, söz konusu üç iş günü süre işyeri tesliminin yapılarak tüm ilgililerce imzalanması sonrasında ilgili idare onayına sunulması için verilmiş olan süredir.

Biliyorsunuz ki, yapı ruhsatı alındıktan sonra, inşaata başlama süresi normalde


32

iki yıldır, İmar Kanunu kapsamında. İki yıl içerisinde inşaata başlamazsanız, ruhsatı-nız düşer. Üç işgünü denilen süre, işyeri teslim tutanağıyla ilgili işyeri teslim tutana-ğının onaylandıktan sonra, tanzim edildikten sonra, ilgili idare onayı için verilmesi gereken süredir. Kısaca bahsedersek, bugün 25 Aralık, 25 Aralık’ta işyeri teslimini yapmışsanız, kim yapacak? İlgili yapı denetim kuruluşu, denetçiler, şantiye şefi veya yapı müteahhidi ve yapı sahibi. Bunu ilgili idareye üç işgünü içinde sunmak zorun-dalar.

Maalesef, yanlış uygulama var. Yapı ruhsatı alınıyor ve yapı ruhsatına üç gün içinde işleri teslim yapılıyor. Fakat bu evrak ilgili idareye üç dört ay sonra veriliyor. Bu uygulamanın önüne geçelim. Çünkü bununla ilgili birçok belediye de bize zaten yazı yazmakta. Yapı denetimler hakkında işlem tesis edilmesi için, yapı denetimlerin bu konuyla ilgili takıldıkları yerler varsa, daha sonra il müdürlüğümüze gelip, bu konuda detaylı bilgi de verebiliriz.

SORUN 3- Yapı ruhsatı eki projelerin ilgili idare onayına planlı alanlar tip imar yönetmeliğince belirtilen sayıda verilmediği görülmüştür.

ÇÖZÜM 3- Planlı alanlar tip imar yönetmeliğinin 57. maddesinde açıklandığı üzere mimari projelerin 6 (altı) takım diğer projelerin ve raporların beş takım halin-de basılı olarak ve ayrıca Bakanlıkça belirlenecek esaslar dahilinde iki takım halinde elektronik ortamda düzenlenerek ilgili idareye verileceği, yapı denetim kuruluşu-nun ilgili denetçi mimar ve mühendislerince incelenerek projelere uygun görüş ver-miş olması gerekmektedir. Büro denetimlerinde ve şantiye denetimlerinde yeterli sayıda projelerin olmaması nedeniyle işleyişte aksaklıklar meydana gelmektedir. İlgili idarelerin de bu yönetmelik hükmüne göre inceleme yaparak projeleri kabul etmeleri gerekmektedir.

Maalesef, yapı denetimlerden de duyduğumuz, belediyelerden ve ilgili idare-lerde aynı şekilde. Bunların bu şekilde verilmediği, eksik sayıda verildiği ve haliyle denetimlerde ne yapı denetimde, ne şantiyede yeterli sayıda proje yer almıyor. İlgili idarelerden en azından bu planlı alanlar, İmar Yönetmeliğinin 57. Maddesinde şekil-de projeleri istemeleri gerekmektedir.

Buna önem verirlerse, en azından projelerde, şantiyelerde, çünkü şantiyelere gittiğim zaman, biz proje bulamıyoruz. Yapı denetime sorduğumuz zaman, “iki tane verdiler, birisi de yapı sahibinde, birisi belediyede” diyorlar. Kabul etmeyin, beledi-yeler olarak bu planlı alanlar yönetmeliğinde istenen sayıda isteyin mutlaka.

SORUN 4- Yapı müteahhidinin imalatlarına başlamadan önce yapı dene-tim kuruluşuna bilgi vermediği İl Müdürlüğümüze zaman zaman iletilmekte-dir. Bilindiği üzere yönetmelik gereği yapı müteahhidi imalata başlamadan en az bir gün önce yapı denetim kuruluşuna bilgi vermek zorundadır. Her ne kadar bu durumda dahi yapı denetim kuruluşunun işin denetimsiz ilerlemesi nedeniyle ortaya çıkabilecek kusurlar nedeniyle sorumluluğunu ortadan kal-dırmayacağı da yönetmelikte son düzenleme ile belirtilmiştir. 22 Ağustos yö-netmeliği ekinde bu husus yer alıyor.

ÇÖZÜM 4- Denetim; yapı müteahhidinin ve şantiye şefinin imalat ile bilgi ver-mesi üzerine yapılan bir denetim hizmeti değildir. Sık sık inşaatın kontrol edilmesini


33

ve denetlenmesini öngören bir görev olup, denetlemenin sıklıkla yapılması gerek-mektedir. Yapı denetim süreklilik arz eden, sıklıkla inşaatın denetlenmesi gereken bir husustur. Yani yapı denetimin önemini burada kesinlikle anlamalıyız ki, yapı de-netim müteahhit, ben beton döküyorum gelin, ben kalıp yapıyorum gelin, ben duvar yapıyorum gelin şeklinde yapılan bir denetim değildir. Siz müteahhide bağlı çalışmı-yorsunuz. Yapı denetimler burada yapı sahibinin adına o inşaatı denetliyorlar.

SORUN 5- Şantiye şefleri yapı müteahhitleri ile sözleşme yapmaktadır-lar, bu sözleşme neticesinde, ilgili idarelerce yapı ruhsatına düzenlenirken şantiye şefi bilgileri (isim soyisim, meslek odası sicil no, TC kimlik no) MAKS veri tabanında girilmektedir. Aynı şekilde, yapı ruhsatının onaylanması son-rasında, yapı ruhsatı onay tarihi ve no.su ile şantiye şefi bilgilerinin de YDS veri tabanına girişleri ilgili idarelerce yapılmaktadır. İl Müdürlüğümüzce şantiye şefleri hakkında yapılan tek işlem ikamet ilinin İl Müdürlüğümüz ili olarak güncellemesi işlemi olup, şantiye şefinin istifaları ya da YDS kayıtları İl Müdürlüğümüzce gerçekleştirilmemektedir. Ancak halen şantiye şeflerince noterden yapılan istifalar İl Müdürlüğümüze gönderilmekte olup, ne yazık ki işlem gerçekleştirilemediğinden şantiye şefi istifaları zamanında yapılama-maktadır. Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 9.Md. 4.fıkrasında; Şantiye şefinin yapı ile ilişiğinin kesilmesi durumunda, bu durumunda yapı müteah-hidi en üç iş günü içinde yapı denetim kuruluşuna bildirmekle zorunlu olup, sonrasında ydk ile yapı müteahhidinin seviye tespit tutanağı düzenleyerek ilgili idareye vermesi ve yeni bir şantiye şefi görevlendirilinceye kadar yapı müteahhidi tarafından inşai faaliyet yapılmaması yönünde hüküm yer almak-tadır.

ÇÖZÜM 5- Şantiye şeflerinin istifalarını İl Müdürlüğümüze değil sözleşme yap-tığı müteahhide ve ilgili idaresine göndermeleri gerekmektedir.

Şantiye şefleriyle ilgili yapılabilen tek bir işlem var il müdürlüğümüzde, ikamet ilini güncelleme. Noter istifalarına bize göndermeyin, biz herhangi bir işlem yapamı-yoruz. Noter istifalarını muhatabınız olduğu müteahhide ve bilgi olarak yapı deneti-me gönderin. Hatta bunlarla ilgili olarak yönetmelikte de vardır. Noter istifası yapıl-dıktan sonra, yapı denetim kuruluşuyla, yapı müteahhidinin tespit tutanağı tanzim ederek, ilgili idareye vermesi ve yapı müteahhidince yeni bir şantiye şefi atanıncaya kadar inşaata devam etmemesi gerekir. Arkadaşlar; şantiye şefleri halen duyuru da yapmamıza rağmen, istifaları bize gönderiyorlar. Biz işlem yapmıyoruz, istifa işlem-leri uzuyor,

SORUN 6- Yeni mevzuat düzenlemeleri ile ydk’lardan ve laboratuvar-lardan kuruluş ve vizelerinde teminat alınmaktadır. Bu teminatlar; Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin “Teminat alınması, tutarı ve türü” başlıklı 32.Maddesinin 2.Fıkrasında belirtildiği, Türk Parası, Bankalar ve katılım ban-kaları tarafından verilen süresiz teminat mektupları, Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler olarak kabul edilmektedir. Bazı ydk’larca; Teminat mektupların-da özellikle 02/09/2015 tarihli 24613 sayılı Genelgede de bahsedildiği üze-re muhatap olarak sadece “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı” olması belirtilmiş


34

olmasına rağmen, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü veya Yapı Denetimi Dairesi Başkanlığı gibi ifadeler yer alan teminat mektupları verdikleri görülmüştür.

ÇÖZÜM 6- Teminat mektuplarında muhatap olarak sadece «Çevre ve Şehircilik Bakanlığı» ifadesi yer alacaktır. Bu konuda YDK ve laboratuvarların gereken özeni göstermesi gerekmektedir. Sadece tek bir ifade Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.

Burada dikkat edelim, çünkü bu tip teminat mektuplarını asla kabul etmiyoruz. Genel Müdürlüğümüzle konuştuğumuzda, onlar da bize “yarın bir gün genel müdür-lük değişirse, bu bizim için sıkıntı yaratır, bu yüzden sadece bakanlık adını koyduk” dedi. Bu konuya dikkat edelim. Teminat mektupları biliyorsunuz alınması zor bir süreç. Bunun değişmesi de çok kolay olmuyor. Zamana karşı yarışıyorsunuz çoğu zaman. Vizelerinizin bitmesine yakın, iki hafta öncesinde dilekçe veriyorsunuz vize-lerimiz yapılsın diye. Tabii bu teminat mektuplarının teyitleri vb. uzun sürüyor. Bu konulara dikkat edersek, özellikle Yapı Denetim Komisyonunun internet sayfasın-daki “duyurular” kısmında, bizim de dağıttığımız, 2 Eylül 2015 tarihli, 24613 sayılı Genelgeyi inceleyelim. Büyük ihtimalle dernek te buna üye olan kuruluşlarına dağıt-mıştır, iletmiştir bir şekilde.

SORUN 7- YDK’larca; şirketlerine yeni denetçi, kontrol elemanı ve yar-dımcı kontrol elemanı atanması esnasında, İl Müdürlüğümüzce SGK üzerin-den yapılan sorgulamada; ilgili personelin önceki işinden ayrılışının SGK sis-temi üzerinden yapılmadığının tespiti durumlarında, işe giriş işlemi yapıla-mamaktadır. Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğünün veri paylaşım sisteminde var. SGK üzerinden yapılan sorgulamada, SGK’dan iş çıkışının yapılmadığını görüyoruz. Tabii bu söylediğim bir yapı denetim kuruluşundan ayrılması durumunda değil. Özel bir şirkette çalışan bir mühendis, SGK sorgulamasında çalışıyor gözüktüğü zaman, biz maalesef bunun atamasını yapamıyoruz. Bununla ilgili bize çok fazla baskı geli-yor, yardımcı olmamız isteniyor.

ÇÖZÜM 7- İlgili YDK tarafından SGK’dan işten ayrılışının hangi tarihte yapıldı-ğını belirten imzalı bir üst yazı getirmeleri halinde, işe girişleri daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilecektir. Bu konuda Bakanlığımız Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’müzün yazıları mevcut olup, işlemler hakkında detaylı bilgi İl Müdürlüğümüzden temin edi-lebilir.

Maalesef, SGK’da kayıtlar biliyorsunuz, ay sonundan sonra işleniyor, böyle bir durum var SGK’da. Bu konuda sizden ricam, bize baskı yapmayın, arkadaşlar çok kullanıyorlar. Böyle bir durumda ilgili kişi SGK’dan işten çıktığına dair bir yazı al-sın. Bunu yazan kurumlar var. Bazı SGK ilçe başkanlıkları bunu veriyor. Biz görüyo-ruz, bunlarla işlem yapıyoruz. Ama o muhasebeden alınan bir evrak var, İşten Çıkış Bildirgesi. Maalesef o evrakları kabul etmiyoruz, çünkü onlar sistemin üzerinden alınmış. Ama tam çıkışını göstermeyen, SGK sisteminde göstermeyen bir evrak. Bu yüzden SGK’dan imzalı üst yazı alırsanız, bunlar da hızlanır. İster YDK bunu kendisi alır veya işe girecek olan kişi alır, artık onu sizin takdirinize bırakıyorum.

SORUN 8- Şantiyelerdeki beton dökümü esnasında; uygulama denetçisi veya kontrol elemanı veya yardımcı kontrol elemanı inşaat mühendislerinin beton dökümüne nezaret etmesi gerektiği yönetmelikte açıklanmış olmasına


35

rağmen bazı şantiye denetimlerinde ne yazık ki denetim kuruluşundan her-hangi bir denetim görevlisinin bulunmadığı görülmüştür. Bunu sorduğumuz zaman, genelde o bahsettiğimiz müteahhidin haber vermesi maddesi var, ona atıfta bulunuyor arkadaşlar.

ÇÖZÜM 8- Mevzuatta yer aldığı şekliyle beton dökümlerinde mutlaka yönet-melikte belirtilen personellerden birisinin bulunması zorunludur.

Yapı denetimliler alınmasın, ama beton dökümünün öncesinde yapılan kalıp donatı kontrol tutanağı en kötü ihtimalle iki üç gün arasında yapılmıştır. Yani bir kalıp donatı kontrolden sonra bir hafta veya aylarca beklenmez. Bu yüzden yapı de-netim kuruluşlarına, özellikle söylüyorum. Beton, kalıp, donatı kontrol tutanağı dü-zenlediğiniz bir inşaatın, yani iki ya da üç gün. Çok ekstrem bir durum olursa, belki dört gün sonrasına beton dökülür. Bunun için illa size müteahhidin haber vermesi gerekmiyor. Zaten maddede de özellikle koydular. Denetimin ilerlemesinden sorum-luluğun ortadan kalkmıyordur diye. Bu konuda biraz hassasiyet gösterelim. Çünkü madde hükmü açık. Böyle bir durumu tespit ettiğimiz zaman maalesef yönetmelikle ilgili işlem yapmak zorunda kalıyoruz.

SORUN 9- Yapı denetim kuruluşlarının işin inşai faaliyetin bitmesine rağmen iş bitirme tutanağının zamanında tanzim edilmemesi ve işin YDS üze-rinden bitmiş onayının yapılmaması durumunda; ilerleyen zaman içerisinde herhangi bir nedenle sözleşmenin fesih edilmesi veya ruhsat süresinin dolma-sı ve denetçilerin de YDK’dan ayrılması neticesinde bazı aksaklıkların ortaya çıktığı görülmüştür.

ÇÖZÜM 9- Yapı denetim kuruluşlarının hakediş ödemesinin gecikmesi nede-niyle; bu tür durumların ortaya çıkmaması için yönetmelik gereği gereken işlemleri yapmaları durumunda aksaklıkların önüne geçilecektir.

Bu birçok yapı denetim kuruluşunun başına geliyor. İnşaat bitiyor, 95 seviye-sinde inşaat faaliyeti kalmıyor. Sadece bir iş bitirme tutanağı onaylama kısmı kalıyor, maalesef bu gecikiyor. Belki parasal mevzular, belki başka konular. Parasal mevzu varsa, zaten yönetmelikte belirtilmiştir. Hakediş ödenmediği takdirde ne yapılması gerektiği. Ama maalesef bu inşaat bu şekilde devam ediyor. Altı yedi ay sonra yok fir-ma kapatıyor, ya ceza alıyor, ya bir şekilde feshi oluyor. Denetçileri ayrılıyor. Haliyle 95 seviyesinde kalan yapı sahipleri bize geliyor. Belediyelere gidiyorlar, belediyeler çözüm üretemiyorlar, bize gönderiyorlar. Böyle bir durumda 95 seviyesinde olduğu için, yeni yapı denetimle anlaşma şartı koşuyor. Çünkü aynı yapı denetimini bulamı-yorlar. Mümkün mertebe de 95’te olan bir işin zaten sadece bir evrak işi kalmıştır. Paraları da yatmışsa, son yüzde 5’lik iş bitirme hakedişleri, işleri bir an önce sis-temden düşürmesi. İlgili idarelerde de aynı şekilde söz konusu oluyor. İnşaat ödendi konumunda olsa dahi, yüzde 100’de bitmemiş inşaatlar gözüküyor. Yapı sahiplerinin mağduriyeti olmasın. Bunlara da dikkat edilmesi gerekiyor.

SORUN 10- Denetçilerin vize başvurularında gereken evrakları www.yds.gov.tr web adresinde belirtilmiş olup, özellikle sağlık raporu konusunda bazı sorunlara rastlanmaktadır. İlgili internet sayfasında; “Herhangi bir sağlık ku-ruluşundan alınmış, raporu düzenleyen kuruluşça protokol tarihi ve sayısı ve-


36

rilmiş, raporu imzalayan doktor adı soyadı ve sicil numarası belirtilmiş belge aslı olmalıdır. Müracaat tarihi itibari ile son 3 ay içerisinde düzenlenmiş olmalı-dır. Rapor içeriğinde “Şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin, görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığını” belirten ifadelere yer verilmiş olmalıdır. Bu ibarenin sonradan doktor tarafından elle yazılmış olması halinde, bu bölümde ilgili doktorun tashihat parafı ve kaşesi aranacaktır.” İfadelerine yer verilmiş olduğu görülecektir. Ancak bazı denetçilerin sağlık raporlarında, görevini devamlı yapmaya engel biri durum olmadığına ilişkin ifadelerinin ol-madığı görülmektedir.

ÇÖZÜM 10- Sağlık raporlarında şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin, gö-revini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ifadelerinin yer alması gerekmektedir. Çünkü bu zaten istenilen evraklar içerisinde de var. Her ne kadar yönetmelikle yazmıyor, çünkü raporun içeriğini de belirtmiyor. “Herhangi bir sağlık kuruluşundan alınacak sağlık raporu” deniliyor. Bu ifade mutlaka yer alsın. Bu ifade-yi verenler var doktorlardan; vermeyenler var. Bazı denetçiler bu konuda bize biz bu şekilde yapıyoruz, kabul edilsin diye başvuruyor.. Komisyonumuz mutlaka bu ifadeyi görmek istiyor arkadaşlar. Yoksa denetçiler vize yapmıyor. Şantiyelerde iş göreviyle ilişkin, görevini devamlı yapmaya engel bir durum olmadığını belirten bir ifade. Çok basit bir ifade. Bunu www.yds.gov.tr’de sağdaki sütunlarda görebilirsiniz. Zaten ora-da detaylı açıklamalar da mevcut.

SORUN 11- Denetçi, Kontrol Elemanı ve Yardımcı Kontrol Elemanlarının YDS’de yer alan bilgilerini güncel tutmadıkları, yazılarımızın kendilerine ulaşmadığı tespitlerine varılmıştır.

ÇÖZÜM 11- Denetçilerin, Kontrol Elemanı ve Yardımcı Kontrol Elemanlarının YDS veri tabanına giriş yaparak bilgilerini, 24/01/2008 tarih ve 153 sayılı Bakanlığımız Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’müzün Genelgesinde bu husus açıkça be-lirtilmiş olup, Denetçilerin ve Kontrol Elemanlarının bilgilerini güncellemeleri önem arz etmektedir.

Bu genel bilgiyi aynı şekilde www.yds.gov.tr’den indirebilirsiniz. Eski denet-çiler var. Eğer vize yaptırıyorlarsa, bunlar mutlaka güncelliyordur, ama vize yaptır-mıyorlarsa da, vize süreleri devam ediyorsa, şifreleriyle, gidip bu denetçi bilgile-rini güncellemeleri gerekmekte. Özellikle adres satırları, adres bilgileri çok farklı. Yazdığımız bütün yazılar, adresler farklı bir adres olduğu için geri geliyor.

SORUN 12- İncelemeye konu, yapımı devam eden herhangi bir inşaata ilişkin ilgili idaresinden belge talep edildiğinde, sorumlu yapı denetim kuru-luşunun idareden sadece %10 ve %95 seviyede hakediş talep etmesi, ara sevi-yelerde hakediş talep etmemesi nedeniyle, incelenen yapı bölümü için gerekli pek çok belge (kalıp ve donatı kontrol tutanakları, beton döküm tutanakları, laboratuvar sonuçları, tesisat ve duvar imalatlarına ilişkin tutanaklar vb.), ilgili idare tarafından Müdürlüğümüze iletilememekte, inceleme konusunda zorluk yaşanmaktadır.

ÇÖZÜM 12- Bu konuda gereken hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir.Bilindiği gibi %10 ruhsat aşaması, ondan sonra %60’a kadar seviye taşıyıcı sis-


37

tem. Betonun olduğu kalıp donatıların olduğu, deney raporlarının olduğu bir durum. Arada bir hakediş istenilmediği için, belediyeden gelen evraklarda bunlar olmuyor. Demek istediğimi anlamışsınızdır arkadaşlar. Yani ara seviyeleri mutlaka özelikle en azından küçük inşaatlarda bile, evet tabii belki 250-300 m2 inşaat hemen bitiyor. Bir hakedişten, diğer hakedişe kadar geçen süre işte çok sık hakediş isteme gibi bir durum olabilir, ama en azından %60 seviyesinde bir hakediş talep edilmesi lazım. Çünkü %80 seviyedeki bir inşaatın hakediş istenilmediği zaman, kalıp donatı kont-rol tutanaklarını belediye bize iletemiyor. Biz de yapı denetimden almak istiyoruz. Ama biliyorsunuz ki, yapı denetim mevzuatında ve kanunun 2. Maddesinin e- fık-rasında yine denetimle ilgili tüm evrakları ilgili idareye vermek zorunluluğu vardır. Yapı denetimler bu hakedişlerin kısmına biraz daha dikkat ve özen gösterirlerse iş-leyişte aksayış olmaz.

SORUN 13- Şantiye denetimleri sırasında, ruhsat eki onaylı projeler veya bir sureti ile yapı denetleme defteri şantiyede bulunamamakta (antetsiz veya paftalarına göre parçalandığı için onaylı olup olmadığı anlaşılamayan projeler bulunmakta), onaylı projelerin temini için beklenmektedir.

ÇÖZÜM 13- Onaylı projelerin bir takımının şantiyede muhafaza edilmesi ge-rekmektedir. En sık rastladığımız sıkıntılardan birisi. 57. Maddesinde atıfta bulun-duğum gibi, fazla bir, altı tane bir mimari projede, diğer projelerden beşer takım olmadığı durumlarda, antetsiz veya paftalarına göre parçalandığı için, onaylı olup ol-madığı anlaşılmayan projeler bulunmakta. Bu neden çok önemli arkadaşlar? Aslında denetim kuruluşundaki denetçiler de yaşayacaktır. Ellerinde herhangi bir onaylı proje olmadığı takdirde, gidip orada eğer müteahhidin yapmış olduğu, projeye aykırı bir işlem varsa, bunu tespit edemeyeceklerdir. Onaylı projeler, yani son tadilat pro-jeleri birbirinden farklı olacaktır. Bu yüzden, onaylı projelerin mutlaka ve mutlaka şantiyede bulunması, en azından antetlerin olması. Çünkü herhangi bir ada parsel, yapı bilgisi, herhangi bir bilgi yok. Yırtılmış bir şekilde. Bununla ilgili biliyorsunuz, yapı denetleme testleri de şantiye şefinin saklama zorunluluğu var. En azından yapı müteahhitlerinin bu konuda şantiyede küçük bir dolap tarzı, bu projelerin sakla-nabileceği bir yer önerebilirsiniz. Çünkü bizim denetimlerimiz bürodan ve şantiye şefliğinde yapılmıyor. Ancak büro denetimlerini bu şekilde yapıyoruz. Şantiye de-netimleri ve sizin tabirinizle baskın denetim denilen, habersiz yapılan denetimler. Sizin yapmanız gereken denetimler de aslında bu şekilde.

Son olarak Yapı Denetimi, Ülkemizin için vazgeçilmez bir uygulama olup; Hayat kalitesi yüksek marka şehirler oluşturmak ve geçmişte yaşanan

acıları tekrar yaşamamak için; Yapı Denetimine gereken özeni ve önemi gös-termeliyiz.


38

En üstte gördüğünüz resim 1999 depreminden. Depremin gücünü göstermek açısın-dan demiryolunun eğilmiş hali. Üstteki büyük ihtimalle Japonya depremi. Deprem sonrası tsunamiden feribotun binanın üzerinde kalması.

Bu da zannedersem, 1999 depremi. Bakın, birkaç bina sağlam, bir de büyük ihti-malle tarihi bir cami sağlam ve diğer binalar aşağıda gördüğünüz de aynı şekilde.


39

Yani depremin önemini, yapı denetimin önemini göstermek için sağdaki gerçek bir fotoğraf arkadaşlar, internetten buldum.

Son olarak dinlediğiniz için teşekkür ederim. Deprem değil, bina öldürür.

OTURUM BAŞKANI- Biz teşekkür ediyoruz. Sorusu olan varsa, bir iki soru alabiliriz. Buyurun. SORU- Şimdi birçok şey var, ama en basitinden işyeri tesliminden bahsediyo-

ruz. Birinci hakediş proje inceleme bedelini belediyeye sunuyoruz. Belediye işyeri teslimi onaylamayınca, hakedişi ödemiyor, bu nasıl olacak? Altı ay sonra inşaata baş-layıp…

ALİ AKAT- Yüzde 10’dan sonra işyeri teslim tutanağını zaten ilk hakedişte de-ğil, inşa-i faaliyette başlayan ilk hakedişte sunuyorsunuz.

SORU- İdarelere yazarsanız, biz de çok seviniriz. O olmadan hakedişi belediye-ye sokamıyoruz, ödemiyorlar.

ALİ AKAT- İlgili idareye bununla ilgili yazı yazacağız. Dağıtımlı olarak bir yazı yazacağız.

OTURUM BAŞKANI- Buyurun, Cemal Bey. CEMAL GÖKÇE- Şimdi, 3194 sayılı Kanunun 42. Maddesine göre ceza yazıyor.

Daha sonra çevre ve şehirciliğe bildiriyor. 8. Maddeye göre de çevre şehircilik ceza yazıyor. Şimdi, bunlar bir çelişki teşkil etmiyor mu?

ALİ AKAT- Siz diyorsunuz ki, ben anladım sizin ne demek istediğinizi. Aynı cezadan iki farklı kanundan ceza diyoruz diyorsunuz. Farklı iki kanun, aynı suçtan, biri 3194’ten para cezası yiyoruz, bir de yapı denetimden ceza yiyoruz. Bununla il-gili Genel Müdürlüğe bir görüş sorarız, onların vereceği cevaba göre işlem yaparız. Sonuçta mevzuatı düzenleyen biliyorsunuz ki bakanlık.


40

OTURUM BAŞKANI- Bir soru daha alıyoruz, bitiriyoruz. SORU- İlgili idareler eğer altı takım proje isterlerse, altı takımı da bizim isteme

şansımız yok. Maalesef, her belediyenin farklı uygulaması var. Birisi bir takım istiyor, diğeri üç takım istiyor, diğeri beş takım istiyor. Yazıyı yazarsanız onlara…

ALİ AKAT- Planlı alanlarda istenilen projelere, yani istenilen tip projelere iste-nilen sayıda proje istenilmesi diye, bununla ilgili de yazı yazacağız.

OTURUM BAŞKANI- Cemal Bey buyurun. CEMAL GÖKÇE- Bu denetim elemanlarının görevlerinin devamlılığı yapabil-

meleriyle ilgili madde yanlış bir maddedir. Böyle bir şey istenmemesi gerekir. Bugün sağlıklı olabilir, ama ikinci gün sağlıklı olmayabilir. Ben doktor olsam böyle bir rapor vermem yani.

ALİ AKAT- Veren de var, vermeyen de var. CEMAL GÖKÇE- Ama yanlış bir şey, bunun kaldırılması lazım. Bunun bir mu-

tatlığı yok ki. ALİ AKAT- Denetimden dolayı o bir madde değil, o bizim internet sayfamızda

yayınlanmış olan bir ifade. Bu ifadenin yer alması gerektiği hususunda konuşuruz, Genel Müdürlükte konuşuruz bunu.

CEMAL GÖKÇE- Bu yanlış bir şey, bunun kaldırılması lazım. OTURUM BAŞKANI- Süremiz yetmeyecek, onları da yarın konuşursak Forumda

daha doğru olur diyorum. Ali Beye çok teşekkür ederiz. İkinci sunumumuzu, Osman Akbaşak yapacak. Yapı ve Denetim Kuruluşları Birliği İzmir Şube Başkanımız. Konusu “15 Yılda

Yapı Denetiminde Nereden Nereye Geldik” Buyurun Osman Bey. Süremiz 20 dakika yine.


41

15 YILDA YAPI DENETİMİNDENEREDEN NEREYE GELDİK

İnş. Müh. Osman AKBAŞAK(Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği İzmir Şube Başkanı)

Değerli bakanlık yetkililerim, Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği yetkili-lerim, İnşaat Mühendisleri Odası yetkililerim, değerli konuklar ve sevgili meslektaş-larım; hepiniz hoş geldiniz.

Ben bu konuşmaya hazırlanırken, “konumuz ne olacak?” diye sordu arkadaşla-rım. Ben de birçok kimsenin düşündüğü gibi, tabii 15. Yıl olması nedeniyle, 15 yılda nereden nereye geldik demişim. Benimle birlikte birkaç arkadaşım da demiş bunu. Çok doğal olarak akla ilk gelen isim. Umarım söylediklerimiz çakışmaz.

Ben 15 yılda nereden nereye geldik derken, biraz da anılardan o günlerden söz ederek gelmek istiyorum. Yasalardan söz edecek çok arkadaşım vardı, edenler de oldu zaten. Hep biliyoruz ki, afetler önlemleri getiriyor. 1999 büyük Marmara depre-mi sonrasında 2000’in Nisan ayında kanun hükmünde kararname çıktığı zaman, as-lında böyle bir taslağın varlığını hepimiz bilmemize rağmen, o anlar için bize sürpriz olmuştu, ama hazırlandık, yetiştik.

Arkadaşlar; o günü bu işe girişenler ki, ben o ilk başlayan kuruluş sahiplerin-den birisiyim. O gün işe başlayanlar gerçekten samimiyetle, içtenlikle başladılar bu işe. Daha ne olduğunu, ne yapmamız gerektiğini çok fazla bilmiyorduk. Yasaları oku-maya, anlamaya çalışıyorduk ve bizimle beraber ilgili idareler, müteahhitler, taşe-


42

ronlar, kalfalar, ustalar hepsi bu konuya yabancıydı. Yavaş yavaş öğrenmeye başladık ve ben 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle bir yere geldiğimizi kesinlikle iddia edebilirim.

Dün hazırlanırken, belli başlı noktaları tekrar gözden geçirmek istedim. Kanun hükmünde kararname niye iptal edildiğinde, başlığıyla bir arama yaptığımda birçok kişi şunu da yazmış. “Zaten çıktıktan sonra sürekli olarak genelgelerle, şekilden şekle giren kanun hükmünde kararname” arkadaşlar, bu yanlış bir şey değil ki. Az bilinen konuda, az bilinen bir kanun hükmünde kararname çıkmıştı. Eksiklikler belirlendik-çe, genelgelerle yerine getirilmeye çalışılıyor. Daha doğru yolun bulunmasına gayret ediliyordu. Ben o günlerdeki bu çabaları gerçekten samimi olduğuna ve çok yararlı olduğuna inanıyorum. Kapanmasına yakın zamana geldiğimizde, kanun hükmünde kararnamemiz bir yasaya yaklaşabilecek ve yakışabilecek şekilde olgunluğa erişme yolunda büyük adımlar atmıştı.

Yakın zamanda yasa olarak çıkması beklenirdi. O günlerde çok çeşitli sıkıntı-lar yaşadığımızı arkadaşlar bilirler. Beton kontrolünün, betondan numune almanın, inşaat çeliğinden, demirden numune almanın, bunları beğenmediğimiz zaman geri göndermenin sıkıntılarını çok yaşadık. Tehditlerle karşılaşan arkadaşlarımız oldu. Birçok, şimdi çok iyi dostumuz olan hazır beton firması yetkilileriyle çeşitli tartış-malar yaşadık. Onlar kendi numunelerini önlerine koydular, biz de laboratuvarlarla numunelerimizi öne koyduk. Hatta öyle bir şey ki laboratuvarların nasıl çalışacağı bile çok ayrıntılı belirtilmemişken, biz ciddi bir biçimde laboratuvarlarla dostları-mızla anlaşarak, beton konusunda ve demir konusunda çok büyük bir mesafe kay-dettik. Bu mesafenin sonucunda insanlar yapı denetimin varlığına alışmaya başla-dılar. İnsanlar derken, herkesi kastediyorum. Yapı sahipleri, müteahhitler, inşaatta çalışan ustalar alışmaya başladılar; biz de alışmaya başladık. Ama sora, kaba ticaret kuralları damgasını vurdu. İlk üç dört ay her birimiz, o gün bu işleri yapanlar hatır-layacaklardır. Hayatımızın işlerini yaptık.

Sadece orandan söz etmiyorum. Güç anlamında da, yetki anlamında da bir şey-ler yapabiliyorduk. Oran elbette bugüne göre çok farklıydı. Yüzde 7-8 ile iş yapıyor-duk. İlk aylarda yaptığımız yüzde 7-8’ler sonrasında yapı sahiplerinin ve müteahhit-lerin karşısına çıktığımızda, falanca arkadaş işte yüzde bilmem kaç indirim yapıyor deyince, inanın bazen şaşırdığımız, bazen demiyorum, inanın şaşkınlıkla karşıladık bunu ilk önce. Demek ki, indirim de yapılabilirmiş bunda, yapılabiliyormuş bunda, oysa yapılamaz. İnsan sağlığını ilgilendiren, toplum sağlığını ilgilendiren konularda parasal tartışma yapılmamalı.

Dediğim gibi, birçok kuruluş kabul etmişti; belediyeler de kabul etmişti bunu. Ama o günlerdeki arkadaşlarım varsa, üzerine alınmasınlar. Kanun hükmünde ka-rarname ani bir kararla iptal edildiği zaman, ben belediye hoparlörlerinden şu anon-su duyduğumu çok iyi hatırlıyorum. “İnşaat ruhsatları artık eskiden olduğu gibi be-lediyeden verilecektir. Yapı denetimden aldığınız ruhsatları getirin, belediyenizden işe devam edeceksiniz” diye. Belki kendi çabalarını korumak anlamıyla alınmış bir karar, öyle bir söylem diye algılayacak olursak bile, 15 gün içinde eskiden zorlukla alıştırdığımız hazır beton firmalarının yerine, sokaklarda beton döküldüğüne tanık olduk.


43

Kanun hükmünde kararnamenin geçici olarak kaldırılmış olması, binanın nite-liğinden vazgeçilmesi anlamına gelmemeliydi. 2000 yılının Nisan ayında kanun hük-münde kararname çıktı. 2001 yılının Mayıs ayında iptal edildi. İptalden sonra, önce bir, bir buçuk aylık yaşadığımız boşlukta kanun çıktı. Kanun çıktı, ama yürürlüğe girmesi için yanılmıyorsam iki ay daha süre verildi. Temmuzun sonuna doğru baş-lamıştı. O süre içinde ne yazık ki, birçok şey elimizden kaçtı. Burada hep genellikle söyleyeyim. Yapı denetim kuruluşları, mühendisler, buna göz yuman ilgili idareler, buna göz yuman müteahhitler, bunu fırsat bulan, nimet bilen yapı sahiplerine hiç sözümüz olmayacak mıydı? Pek oldu, kendimize olduğu kadar oldu. Birazdan kendi-mize de nasıl olduğunu söyleyeceğim.

Kanun hazırlanırken, 4708 sayılı Kanun hazırlanırken, tabii ki haberler geliyor-du bize. Denetim oranının %4’e düşeceği söyleniyordu. Olur mu öyle şey, “%7’den 4’e nasıl düşer?” denildi. Biliyorsunuz üç çıktı. Üçü aldık kabullendik, yapmaya baş-ladık. Bu konuyu biraz atlayarak geçiyorum, tekrar döneceğim. Bu işler yapılırken, ne yazık ki kendi ayağımıza kurşun sıktık. İş alma adına rekabet yapma pazarına gir-dik. Teknik işlerde insan sağlığını ilgilendiren işlerde rekabet olmamalı diye az önce söylemiştim, ama yaptık. Bu yapışın arkasında birçok etken de vardı. Bu etkenleri azar azar da olsa irdelemeye çalışacağım.

Yakın zamanlarda okuduğum kitapta bir ahlâk cinsinden bahsediyor. Toplumsal ahlâk ve içselleştirilmiş ahlâk. Toplumsal ahlâkta yasalar böyle yazıyor, ben buna uymalıyım dediğiniz zaman, toplumsal ahlâk sahibisiniz. Ama içselleştirilmiş ahlâk dediğinizde, yasanın neden yazıldığını, yasayı kimin yazdığını düşünmezsiniz. Evet, akla uygun olanı budur, bunun böyle yapılmalıdır dediğiniz zaman, içselleştirilmiş ahlâk sahibiyiz demektir. Peki bu işte onlar adamlar yapıyor meselesi değil bu. Bizde olmadığı gibi, birçok yerde var. Bunun karşılığı makul yaptırımlardır. Yaptırımlar ceza anlamında söylenmemelidir. Sen durmadan ceza mı istiyorsun diye bakmayın bana. Makul yaptırımlar uygulamaların sağlıklı olması için gereklidir. Ancak bu yap-tırımların uygulanabilir ve caydırıcı olması gereklidir.

Gene bir örnek vereyim: Gittiğimden değil, okuduğumdan söylüyorum. Londra’da kırmızı ışıkta geçmenin cezası 4 Pound, aynı gün içinde ikinci kez geçer-seniz, gene 4 Pound, ne var diyeceksiniz, çok büyük bir fark var. İkinci 4 Pound’u öderken, şahsen kimliğinizle trafik bürosuna gideceksiniz, uzun bir sıraya girecek-siniz. Önce neden kırmızı ışıkta geçtiğinizi yazan bir dilekçe vereceksiniz, eğer o dilekçe makul görmediyse, bir psikologa görüneceksiniz. Psikolog sizin üzerinizde caydırıcı bir şey görmemişse, eee bu seferlik olur gibi bir şey düşündüyse, gene uzun bir sıraya gireceksiniz ve 4 Pound’u nakit olarak, sıraya girerek elden ödeyeceksiniz ve şahsınız ödeyeceksiniz. Bunun adı caydırıcı cezadır. Rakamın büyüklüğü değildir burada önemli olan. İnsanları ürkütücü, caydırıcı olmasıdır.

Gene küçük küçük kurallardan bahsedelim. Kuralların, yasaların uygulanabilir olmasına dair bir örnek vereyim. Projesini yaptığım bir inşaatta çok perdeli bir bina. Geldiler bana, uzun yıllar sonra geldiler. “Perdelerden birine, odadan odaya geçen bir kapı açabilir miyiz?” dediler. Binayı inceledim, hesap yapmakla, hesapla evet de-mek kolay değildi bu işe. İnceledim, mühendislik inisiyatifim var.

O zamanlar 30-32 yıllık mühendistim. Mühendislik inisiyatifim var ve ondan


44

önce de ben zaten hep proje yapmıştım. Evet açabilirsiniz dedim. Bize bir yazı verir misiniz dediler? Yazı vermem dedim, “hem açabilirsiniz, hem yazı vermiyorsunuz” şöyle bir soru sorayım size dedim. Gece saat üç, trafikte seyrediyorsunuz. Bir kırmızı ışığa denk geldiniz, hiçbir yerden araba gelmiyor. Geçer misiniz? Geçerim dedi, peki herhangi bir trafik merciinden gece üçte trafik ışığında kırmızıda geçerim diye bir rapor isteyebilir misiniz? Yok isteyemezsiniz. O zaman benden de o yazıyı istemezsi-niz dedim. Ama burada gelmek istediğim şu. Uygulanabilir olmasına bir örnek olarak söylüyorum bunu. Eğer o kırmızı ışıkta, devamlı vasıta geçmiyorsa, sağa sola bakıla-rak geçebilecek durumdaysa, o lambayı sarı yaparsınız, o da uygulanabilir hale gelir.

Yasalar ilerlerken, 4708 sayılı Kanundan bahsediyorum. Bir kere denetim uy-gulanan iller 27’den 19’a düştü. Niye düştüğünü anlamadık. Tabii şunu da diyebilir-siniz. 81 ilin geri kalanlarını anladığınızda, onu mu anlamıyorsunuz. Hani onlarda başlanmamıştık, pilottu. Ama gerçekten pilot olarak başlamış illerden niye vazgeçi-yorsunuz, onu hiç anlamadım. O kadar çok kural değişti, genelge değişti ki, 81 ile çı-karken de, yapı denetim kuruluşu illerde değiştirildi. Ondan önce ildeki denetlenen imar alanları 360 güne bölünüyor, yüzde 10 artırılarak, yapı denetim kuruluşu sayısı belirleniyordu.

Önce bir değişiklik yapıldı. Denildi ki, “nüfus 50 bine bölünecek, öyle buluna-cak sayı” diye. Çok çabuk vazgeçildi. Nüfus 20 bine bölünecek denildi. Çok düşün-düm, hiçbir şey anlayamadım. Bu yılın başlarında yapı denetim sayfamızda, sistemin sayfasında bir istatistik çıktı. İllerde alan hesabına göre ihtiyaç yapı denetim kurulu-şu ve nüfus verilerine göre yapı denetim kuruluşu sayısı.

Türkiye’nin tümüne baktığımız zaman, hiçbir ortalamaya uymuyor. Şimdi, nü-fusla inşaat alanını nasıl oranlarsınız diye düşünüyorum, bir ilişki kuramıyordum. Rakamlarla gördüm, örnek vereyim. En yüksek oran, Tekirdağ, Yalova, Kocaeli, Ankara diye gidiyor. Kişi başına 15 m2 inşaat düşüyor denetlenmesi için. İzmir’e geldiğimizde, 3,5 m2 düşüyor. Daha aşağılara gittiğinizde 0,5’lar da var. Demek ki Türkiye ortalamasına uymuyor ki böyle bir şey, nasıl geldi bu, neye göre geldi, hiçbir şey anlayamadık bu işten. Bu neyi tetikledi? Yapı denetim kuruluşları çoğaldı. Yeni gelen yapı denetim kuruluşlarına niye sen yapı denetim kuruluşu kurdun demenin bir mantığı yok. Yasa elermiş, meslektaşlarımız kurmuşlar, gelmişler. Hoş geldiniz, safa geldiniz. Ama piyasa koşulları zordu.

Uymak için yapılacak birkaç rekabet çeşidi var. Teknik rekabet, kurallara uyma açısından, bir de parasal rekabet. Teknik rekabet yapıyorum demenin mantığı yok zaten. Yapı denetim kuruluşunuz böyle bir şey yok yani. Bu cümleyi kuramazsınız za-ten. O zaman geldi iş parasal rekabete. İyi de parasal rekabet arkasından, teknik feda-karlıkları getirdi, getirmek zorunda bıraktı ve biz sürekli olarak Sayın Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanımın dediği gibi 1400’e 700 dediniz değil mi Başkanım ceza?

OTURUM BAŞKANI- Evet. OSMAN AKBAŞAK- Biz bu kadar suçlu olamayız, biz bu kadar hatalı olama-

yız. İşleyişte bir hata var, sistemde bir hata var. Bu sistemin çözülmesi gerekiyor. Ama ilk başlangıçtan 15 yıl sonraya kalmamalıydı bu. Bilmiyorum, dünyanın veya Türkiye’nin neresinde bir yasa 15 yıl pilot olarak kalabilir? Yasa yeniden düzenlen-


45

diğinde birtakım değişiklikler yapıldı, ama yasa değişimi değildi bu. Sadece üzerinde ufak tefek değişiklikler yapıldı ve ceza maddeleri, gelmişken oraya getirelim biraz.

Ceza maddeleri hep canımızı yaktı. Biz demiyoruz ki, biz pirüpak, bembeyaz me-lekleriz. Toplumdaki herkes kadar hatalarımız var; toplumdaki her kesim kadar yan-lışlarımız var. Cezalar akla uygun, makul ve caydırıcı olmak durumundaydı. Son ka-nun çıkmadan önce biliyorsanız, ne yaparsanız yapın, kapatılıyorsunuz. Öksürseniz de kapatılıyorsunuz, binayı bir kat fazla çıksanız da kapatılıyorsunuz. Böyle bir uygulama olamaz. Ben bir ceza aldım, cezanın mantığını söyleyin. Belediyelerden birisi, 1/100 000 imar planları büyükşehir belediyesine onaylatmadığı için imar planı geçersizmiş. Bana ne, ben nereden bileceğim bunu? Kapatıldım, konuşmaya gittim Ankara’ya. Aldığım yanıt kendi çerçevesi içinde, kendi çapında gayet makuldü. Efendim yasada böyle, bizim kapatmaktan başka vereceğimiz bir ceza yok.

Değiştirmek için yırtındık. Bu arada hiç kimse Yapı Denetim Kuruluşları Derneğimizin çabasını göz ardı etmemeli. Ortalığı kurtarabilir, tertemiz yapabildik mi, hayır yapamadık. Ama hep bir şeyler yaptık, hep bir şeyler yapmanın çabası içinde olduk. Odamızdan sürekli olarak destek aldık. Odamızdan destek aldığa ge-lince, bir maddeden daha söz etmek istiyorum. Biliyorsunuz, inşaat projeleri İnşaat Mühendisleri Odası tarafından kontrol edilirdi. Özellikle, İzmir’de bu çok yıllara yay-gın bir gelenekti. Hatta yapı denetimden söz edilmediği yıllarda dahi inşaat projele-ri sürekli olarak kontrol edilir, Oda tarafından onaylanıp ve hatta inşaatlara gidilir. Bugüne göre ufak tefek de olsa kontroller yapılırdı. Biz alışkındık buna İzmir’de. Sonra denildi ki, “siz yapı denetim kuruluşlarısınız, ne ihtiyacınız var, Odanın proje denetimine yapmayın?”

İyi de arkadaşlar; zaten tamamıyla yerine oturmuş bir kurum ve kuruluş olama-mıştık ki henüz hâlâ uğraşıyoruz. Bakanlığımızdan da destek istiyoruz, Odamızdan da destek istiyoruz, her yerden destek isteyerek, hâlâ uğraşıyoruz. Bir ikinci kontro-lün ne zararı vardı ki? Projelerimizi Odamıza götürürdük, bir ortalama ölçek üzerin-den kontrol edilirdi ve bu bize birtakım yanlışların da önüne geçme şansını veriyor-du. Örnek olarak vereyim. Hiçbir arkadaşımın adını anmak istemiyorum, kesinlikle böyle bir şey yapmam. Ancak biz bir projeyi onaylamadığımız zaman, “ver o projeyi ben onaylatacak firma bulurum” diyen arkadaşlarla da karşılaştık.

Kimseyi suçlayamıyorum. Ama tek suçlu bu yasanın hâlâ tam uygulanabilir, akıllı ve makul bir şekilde yürürlüğe girmemesinden kaynaklanmaktadır. Ali Bey ar-kadaşım diyor ki, Ali Bey bir kere her şeyi biliyorsun, şunu söyleyeyim. Son derece makul, işini çok iyi yapan, bize her şeyi açıklayarak yapan bir arkadaşımız, hiç sözü-müz yok. Ama bir lafta “ama” dediysen, öncesinin anlamı yoktur derler ve öyle değil, sen gerçekten değerlisin.

Beton dökümünden önce müteahhit haber vermek zorunda değil. Arkadaşım diyor ki, bir gün önce demir kontrolü var. Tamam ona sözüm yok, bir gün önce demir kontrolü yaptıysam, ertesi gün ben betona giderim zaten. Peki uzun bir süre demir kontrolü de yapılmamışsa, ben o inşaatın yürüyüp, yürümediğinden haberdar de-ğilsem. Eğer 5 bin m2’lik inşaat bölgesinden bahsediyorsanız, siz haklısınız. Her gün giderim. Ama İzmir’in özellikle bütün illerde var gayet tabii de. Kenar köşe semtle-rindeki, beldelerdeki, ilçelerdeki 300 m2’lik, 500 m2’lik inşaatlara bakın. Her birimi-


46

ze bu 300-500 m2’lik inşaatlarda onlarca, belki yüzlerce var. Nasıl kontrol edeceğim ben onların her birini? Niye müteahhit bana ertesi gün demir döşeyeceğim ya da beton dökeceğim diye haber vermiyor. Bunun ne yanlışı olabilir ki?

SALONDAN- Sisteme girilmesi daha şey oluyor. OSMAN AKBAŞAK- Gayet tabii, işte bir türlü haber verilmesinden bahsediyo-

rum. Yani benim haberim olmak zorunda. Her birinizin elinde yapı denetim kuru-luşu yetkilileri ve sorumluları olan arkadaşlara soruyorum. Kaçar tane inşaat var? Herhangi bir firmanın 150-200’den fazla, 300’den aşağı inşaatı var mı? Elinizde kaç tane eleman var? Yasaların gerektirdiği sayıda eleman var sadece. Bir de işin o yönü var tabii. Yasaların gerektirdiği sayıda eleman var. Firmaların, normal çalışıp, para kazanmalarının önü kapandıktan sonra, biz arkadaşlarımıza nasıl makul maaş ve-rebilelim? O arkadaşlardan biri de benim şimdi. Firma sahipliğini bıraktım, firma çalışanıyım. Hâlâ yapı denetim sisteminin içindeyim.

Ben para isterken nasıl isteyeceğim, ben çünkü biliyorum acısını. Yani bu sis-tem bir çark, bu çark dönüyor sürekli olarak. Bu çarkın sağlıklı dönmesini sağlarsa-nız, çarkın içinde yer alan tüm elemanlar, tüm yetkiler hepsi yerli yerince kullanılmış olur.

OTURUM BAŞKANI- Osman Bey toparlayabilirsek. OSMAN AKBAŞAK- Ben de zaten başka bir şey kaldı mı diye bakıyordum, kal-

mamış efendim, bitirmişim. Biz hâlâ yapı denetim kuruluşları olarak, Genel Merkezimiz olarak, İzmir ola-

rak hep birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Arkadaşlardan şunu duyuyorum. “Yapı Denedim Kuruluşları Derneği ne yaptı ki?” kimse bunu söylemesin lütfen. Bugüne kadar çok şey yaptık. Bakanlık yetkililerimiz de bilir, Oda yetkililerimiz de bilir. Nereye gerekiyorsa gittik, ne yapılması gerekiyorsa yaptık. Bu kadarına gücümüz yetti.

Gücümüzün daha fazla artacağı günlerde hep birlikte olmak dileğiyle, dinledi-ğiniz için teşekkür ediyorum efendim, sağ olun.

OTURUM BAŞKANI- Çok teşekkür ediyoruz sağ olun. Şimdiki konuşmacımız, “Yapı Denetiminde Belediye Süreci ve Yaşanan

Sorunlar” sunumu yapacak İnşaat Mühendisi Osman Naci Gündoğdu, Karşıyaka Belediyesi. Buyurun.


47

YAPI DENETİMİNDE BELEDİYE SÜRECİVE YAŞANAN SORUNLARİnş. Müh. Osman Naci GÜNDOĞDU

(Karşıyaka Belediyesi)

Merhaba. Anlaşılan bu kanundan herkes mağdur. Kanunla ilgisi olmayan belediye en

mağdur olanı. Çünkü ne yetkisi var, ama görevi sorumluluğu var. Bu sempozyuma katılanların %90’nının Yapı Denetim Yasasını benden daha iyi bildiğini düşünüyo-rum. Geri kalan %10’da en az benim kadar biliyordur bu Yasayı.

Yasanın bazı yanlış veya eksiklerini hepiniz biliyorsunuz, arsa sahibi ile dene-tim kuruluşunun sözleşme yapması gerekirken, denetim kuruluşunu müteahhidin bulduğu gibi. Diğer konuşmacılar bu ve benzeri konulara yeterince değineceklerdir.

Sadece bir yıl kadar görev yaptığım İmar Müdürlüğü Yapı Denetim Biriminde edindiğim izlenimler kapsamında Bakanlık, İdare, Mal Müdürlüğü ve Müteahhit ara-sında kalan denetim kuruluşlarının sıkıntılarının Belediyeye yansımasını anlatmaya çalışacağım.

Beş yıl Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde görev yap-tım. 2 yıl Muş Bayındırlık Müdürlüğünde, 3 yıl da Yapı İşleri 3. Bölge Müdürlüğünde. Şimdiki Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü olan binada.

Bayındırlık Bakanlığı bünyesinde, kontrol ve proje mühendisi olarak çalıştık-tan sonra 22 yıldır da Karşıyaka Belediyesinde çalışıyorum.


48

Bayındırlığı niye mi anlatıyorum? Yapım işleri ile ilgili tüm yasalar ve o yasa-larla ilgili tüm yönetmelikler, tebliğ, tamim ve benzerleri Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Daire Başkanlığından çıkardı.

Ben yapım işlerini, bu işin okulu olan Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünde öğrendim, bina inşaatı nasıl denetlenir, hakediş nedir, ihale nedir.

O nedenle belediyecilik. Belediye Fen İşleri Müdürlüğünde görev yapmak bana çok zor gelmedi. Belediyenin b sini bilmiyordum ama konu ihale, hakediş, teknik şartname olunca mütevazi olmanın da bir anlamı yoktu.

Daha sonra Sosyal Konutlar ve Gecekondu Müdürlüğünde görev yaptım. Yalı Mahallesinin Kentsel Dönüşüm çalışmalarında biraz katkım oldu. Şimdiki adı ile Kentsel Tasarım Müdürlüğü.

Daha sonrada gene Fen İşleri Müdürlüğünde görev yapmaya başladım. Sonra İmar Müdürlüğü Yapı Denetim Şubesine gönderildim. Şu anda Kentsel Tasarım Müdürlüğünde görevliyim. Her iki müdürlükte yaptığım görevler kapsam olarak ayni.

Birinde Yapı Denetim Yasasının Belediyeye yüklediği angarya işler.Diğerinde Kentsel Dönüşüm Yasasının gene belediyeye yüklediği angarya işler.Bu kısa çalışma öz geçmişimi neden mi anlattım?Bayındırlık Bakanlığında, Fen İşleri Müdürlüğünde uymamız gereken ihale ya-

saları vardır. Yasa ne emrediyor ise o uygulanıyor.İhale yasalarını uygularken önümüzde, arkamızda veya yanımızda mevcut işi

beraber yaptığımız bir başka kuruluş veya bir başka müdürlük yok. Yani ayakbağı olan veya angarya yükleyen bir kurum yok.

Uygulama projeleri temin edilir, keşif bedeli veya yaklaşık maliyeti tespit edilir, işin ihalesi yapılır ve uygulama aşamasında inşaatın kontrollük görevi yapılır.

İhale komisyonunun, kontrol teşkilatının, kabul komisyonlarının görev, yetki ve sorumlulukları nettir. Ortada uymanız gereken bir yasa vardır ve o yasaya uyulur.

Ancak; gerek Yapı Denetim Şubesinde görev yaparken uyguladığım Yapı Denetim Yasasının, gerekse halen görev yaptığım Kentsel Tasarım Müdürlüğünde uyguladığımız, konumuz Yapı Denetim olduğu için, Kentsel Dönüşüm Yasasının belediyelere vermediği yetkilere rağmen yüklediği angaryaları başka bir söyleşide paylaşırız.

Gelelim Yapı Denetim Yasasına.Belediyeler bu Yasanın neresinde? Bunu sanırım Yasayı hazırlayanlar da hala

bilmiyor. Yapı Denetim Yasası kapsamında belediyelerin görev, yetki ve sorumluluk-ları nelerdir?

Ancak uygulamada görüyoruz. Yetki, Çevre ve Şehircilik Bakanlığında, görev ve sorumluluk ise yapı denetim kuruluşlarında gibi görülmesine rağmen aslında Belediyelerde.

Halk deyimi ile davul YDK nun boynunda, tokmak Bakanlığın elinde. Belediyede maalesef bu arada tokmak görevini yapıyor.


49

Uygulama Yönetmeliği “Denetçi, Kontrol Elemanı ve Yardımcı Kontrol Elemanlarının Görev ve Sorumlulukları” Maddesinde şöyle diyor;

“Proje ve uygulama denetçisi mimar ve mühendisler tarafından, proje müel-liflerince hazırlanan projelerin mevzuata, Ek-3’te gösterilen Form-1 ile belirlenmiş asgari kriterlere uygunluğu ve detay ve hesapların doğruluğu kontrol edilir. Var ise eksiklik ve hataların giderilmesi sağlanır. Eksikliği ve hatası bulunmayan projeler, ilgili denetçi mimar ve denetçi mühendis tarafından onaylanır. “

Yönetmeliğin “İlgili idarenin görev ve sorumlulukları” maddesinde de;“Yapı ruhsatı müracaatına esas olan ve ilgili yapı denetim kuruluşunun uygun

görüş verdiği belgeler incelenerek, eksiklik veya yanlışlık bulunmuyor ise yapı ruh-satı düzenlenir.”

Oysa Proje ve uygulama denetçisi mimar ve mühendisler tarafından, proje mü-elliflerince hazırlanan projelerin mevzuata, belirlenmiş asgari kriterlere uygunluğu ve detay ve hesapların doğruluğu kontrol edilip, var ise eksiklik ve hataları gideril-miş, eksikliği ve hatası bulunmayan projeler, ilgili denetçi mimar ve denetçi mühen-dis tarafından onaylanmıştı.

Bundan ben şunu anlıyorum; belediye YDK nun uygun görüş verdiği belgeleri kontrol edecek, mühür, kaşe, imza, tarih, işin adı, ada parsel vb. doğru ise ve ekinde uygulama projeleri var ise yapı ruhsatını verecek. Çünkü projelerin eksiksiz olduğu YDK nca onaylandı.

Ancak bu maddenin başında da şöyle diyor.“Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni belgesini düzenleyen ilgili idare görevlileri,

görevlerinin gereği gibi yerine getirilmemesinden doğan her türlü yapı kusurundan ve böylece meydana gelen zararlardan dolayı, tabi oldukları mevzuat çerçevesinde sorumludurlar.”

Yani, sadece imza kaşe kontrolü değil uygulama projelerinin de hem mevcut yönetmeliklere uygunluğunu hem de teknik incelemesini kusursuz yapacak.

Yani, YDK nun uygun görüş verdiği uygulama projelerinde belediyenin gözden kaçırdığı eksiklik veya yanlışlık var ise bundan ruhsatı veren belediye görevlileri sorumludur.

Sonra devam ediyor Yönetmelik;“Yapı ruhsatının vizeler bölümüne YDK nun denetçilerinin imzaları alındıktan

sonra ilgili bölüm idarece incelenir. İnceleme neticesinde eksik vize işlemi var ise bunlar YDK na tamamlattırılır.”

Yani, “kardeş şurada bir yeri imzalamayı unutmuşsun be” deyip vize işlemleri tamamlanır.

Devam ediyor;“Bunun dışında, hiçbir şekilde vize veya vize anlamına gelecek bir uygulamada

bulunulamaz.”Bunun anlamı da; “hey belediye inşaat bitene kadar oraya uğrama”Gene devam ediyor;


50

“Yapıda tespit edilen eksiklikler veya o yapıdan sorumlu bulunan denetçi mi-mar ve mühendis, kontrol veya yardımcı kontrol elemanlarının görevinden ayrılma-sı gibi nedenlerle, YDK nun talebi üzerine ilgili idarece inşaat durdurulur.”

Umarım, inşaatın durdurulması için. elemanın görevden ayrılması ile yapıda tespit edilen eksiklik aynı gibi değerlendirilmiyordur. Muhtemelen burada yapıda bulunan eksikliklerden, güvenlik malzemeleri, işçi barınağı, bekçi kulübesi vb. kas-tediliyordur.

Çünkü, Yönetmeliğin “YDK nun görev ve sorumlulukları” maddesinde;“Yukarıda açıklanan görevlerin yapılması sırasında ruhsata ve eklerine aykırı

imalat belirlendiğinde, yapının o anki durumunu fotoğrafla tespit eder, ilgili idareye de dağıtım yapılan bir yazı ile yapının müteahhidini iadeli taahhütlü posta yoluyla yazılı olarak uyarır ve aykırılığın giderilmesi için süre verir. Bu süre zarfında yapı müteahhidine bildirilen eksikliklerin giderilmemesi durumunda, süre bitimini ta-kip eden üç işgünü içinde iadeli taahhütlü posta yolu ile ilgili idareye bildirimde bulunur.”

Aykırı imalat tespit edildi.Müteahhide süre verildi. Diyelim 10 gün.İadeli taahhütlü posta gitti geldi 7 gün,Süre Cuma günü bitti.3 iş günü Çarşamba tekrar iadeli taahhütlü posta ile idareye bildirim oda 7 günOldu 27 gün. Aykırı iş tamamlandı bitti.YDK aykırı imalatı görmedi veya bildirmedi. Aykırı imalat da örneğin ısı yalı-

tımı idi.“Bunun dışında, hiçbir şekilde vize veya vize anlamına gelecek bir uygulamada

bulunulamaz.” hükmü var ya, belediye yapı bitene kadar inşaata uğramadı.Yönetmeliğin; Denetçi, Kontrol Elemanı ve Yardımcı Kontrol Elemanlarının

Görev ve Sorumlulukları Maddesinde;“ Yapının çatı örtüsü, .......................... Çatı Konstrüksiyonu, ısı yalıtımı, ... yapının

sıvaya hazırduruma geldiğini belirten tutanak, elektrik ana pano kontrol tutanağı ve me-

kanik tesisat montaj tutanağı tanzim edilir” deniyor.Yapı tamamlandı. YDK nca tanzim edilen tutanaklar ile talep üzerine belediye

görevlileri gittiği yapıyı, sadece gözle görülen imalatların projeye uygunluğunu ve ölçülerini kontrol ederek yapı kullanma iznini verdi.

Daha sonra bir şekilde ısı yalıtımının projesine uygun yapılmadığı tespit edildi.Bu durumda; “Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni belgesini düzenleyen ilgili

idare görevlileri, görevlerinin gereği gibi yerine getirilmemesinden doğan her türlü yapı kusurundan ve böylece meydana gelen zararlardan dolayı, tabi oldukları mev-zuat çerçevesinde sorumludurlar.” hükmü mü devreye girecek. Yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni belgesini düzenleyen ilgili idare görevlileri, görevlerini gereği gibi yerine getirmemesinden doğan her türlü yapı kusurundan ve böylece meydana ge-


51

len zarardan dolayı tabii oldukları mevzuat çerçevesinde sorumludurlar, gitmediği inşaattan sorumlu.

Bir de yapı denetim projecileri projeleri inceliyorlar, belediyeye getiriyorlar. Belediye bunları evrakları inceler. Evrakları inceler, İhale Yasasında şöyledir. Evrak kontrol edilir, işte bilenler biliyordur, teklif mektubu veya diğer bir şeyde onlar son-radan incelenir. Yapı denetim firması aldı projelerini getirdi, evraklarıyla beraber, belediyeye sundu. Belediye bakacak, imza, mühür, tarih, kaşe doğru, ekinde projeler var. Al sana inşaat ruhsatı mı diyecek? Yok, o projeyi tekrar inceleyecek. Çünkü ileri-de bir yanlış olursa, ruhsat verdiği için sorumlu, ama uygulamasına gidemiyor.

“Bunun dışında, hiçbir şekilde vize veya vize anlamına gelecek bir uygulamada bulunulamaz.” iken belediye nerden bilecek ısı yalıtımının uygunluğunu?

Aynı maddenin bir fıkrası da ayni fıkra gibi, şöyle diyor;“YDK.yazılı ihtarına rağmen ruhsata ve eklerine aykırı iş yapan işçi veya us-

tanın durumunu tespit eder ve yapı müteahhidine bildirir. Bu durum devam ettiği takdirde, ilgili idareye yazılı olarak bildirir.”

Ancak burada da benim anlayamadığım bir şey var.Burada anlatılmak istenen durumun cümlesi şöyle olmalıydı sanırım, “ruhsata

ve eklerine aykırı iş yaptığı tespit edilen işçi veya usta yazılı olarak uyarılır ve yapı müteahhidine bildirilir. Bu durum devam ettiği takdirde, ilgili idareye yazılı olarak bildirilir”.

Ne diyordu yönetmelik,“Yazılı ihtarına rağmen ruhsata ve eklerine aykırı iş yapan işçi veya ustanın

durumunu tespit eder ve yapı müteahhidine bildirir.”Yani yazılı ihtara rağmen ustanın aykırı iş yapmaya devam etmesinin nedeni

nedir. Ustanın durumu nedir, bir derdimi var, hastamı, tespit edilir. Gibi bir şey.Neyse, bu durum idareye yazılı olarak bildirilirken, müteahhide yazılı bir bildi-

rim yapılacağı belirtilmemiş. Sözlü olarak bilgi verilir. Yarın Müteahhit “yok karde-şim sen bana öyle bir şey söylemedin” derse??

Bu arada; bu işler olurken şantiye şefi nerede?Bu durumlarda, gene belediyeye “senin uğramana gerek yok işi durdur yeter”

denilmektedir.“Bunun dışında, hiçbir şekilde vize veya vize anlamına gelecek bir uygulamada

bulunulamaz.’” hükmü gereği yapı bitene kadar belediye tarafından hiçbir denetim ve vize işlemi yapılamadığından, bazı YDK lar belediyeye üç hakediş ile gelebiliyor. %10, %100 ve % 5 iade. Aynı gün. Başladım, bitirdim, kesintimi geri ver.

Hakedişler apayrı bir konu,YDK larının çoğunun faturaları hakedişlerdeki bedeller ile örtüşmüyor.Bir YDK nun fatura yazımı, bir diğer YDK nun faturasına benzemiyor.Yapı denetim biriminde çalışmaya başladığımda, hakediş incelerken bir zaman

sonra Bakanlık sitesinden çıkan hakedişlerin bazı durumlarda yanlış, eksik veya ha-talı olduğunu gördüm.


52

Kendimce excel’de hakediş programı diyebileceğim bir çalışma yaptım. Gördüm ki benim excel’de yaptığım hakediş ile Bakanlık sitesinden alınan hakediş aynı. Ama, yanlışları ile aynı.

Yani Bakanlığın hakediş programı da sanırım bir excel çalışması.Ben kendi yaptığımı revize ettim, Bakanlığınkinden daha sağlıklı daha doğru

oldu.Örneğin, birim fiyat arttığında veya inşaat alanı artış veya eksilişinde oluşan

farkları Bakanlık hakedişi idare ve bakanlık payı gözetmeksizin YDK na veriyor. KDV tevkifatı olduğunda tevkifatı düşmüyor.

%5 kesintiyi yanlış değerlendirip, %95’lik hakediş talep edildiğinde, bir son-raki %100 lük hakediş miktarı %5 olduğundan %5 de kesinti yapılınca İdare ve Bakanlık paylarından sonra YDK payı eksi oluyor.

YDK alacakları Mal Müdürlüğüne yatırıldığı halde hakedişleri neden belediye tarafından incelenir onu da anlamıyorum.

Belediye ne mal sahibi ne de işin denetçisi.Belediye yapının seviyesini biliyor o nedenle denilemez. Çünkü belediye resmi

olarak yetkili olarak inşaata gidemiyor.YDK hakediş ile yapının seviyesini beyan ettiğine göre direkt Mal Müdürlüğüne

gidip alacağını tahsil etmeli diye düşünüyorum.Karşıyaka ilçesi sınırlarında yeni inşaatların tamamına yakını Kentsel

Dönüşüm kapsamında, yani belediyeye hiçbir parasal katkıları yok. Ama gerek Yapı Denetim Yasası gerekse Kentsel Dönüşüm Yasasının belediyelere yüklediği külfet çok. Her iki yasada da yetkisi olmadığı halde tüm hamallık hizmetlerini belediyeler yürütüyor.

Öneriler:1. Yönetmelikteki; “Bunun dışında, hiçbir şekilde vize veya vize anlamına

gelecek bir uygulamada bulunulamaz.’’ hükmü gözden geçirilip yeniden düzenlenmelidir. Aksi takdirde YDK hakedişleri yapının ne aşamada ol-duğunu bilemeyen belediyeye uğramadan Mal Müdürlüğüne gitmelidir.

2. YDK hakedişlerinden kesilen İdare ve bakanlık payları, verilen hizmet değerleri göz önüne alınarak, %5 idare, %1 bakanlık olarak değiştirilme-lidir.

3. Bakanlık hakediş programını yenilemelidir.4. TMMOB, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği işin içinde olmadan ne

yapı denetimi olur, ne de sağlıklı bir kentsel dönüşüm. TMMOB’un her aşamada katılımı sağlanmalıdır.

5. Denetçi mühendis ve mimarlar TMMOB ilgili meslek odaları denetimin-de belirlenmelidir.

6. YDK çalışanı mühendis ve mimarların ücretleri TMMOB tarafından belir-lenen ücretler üzerinden verilmelidir.

Teşekkür ederim.


53

OTURUM BAŞKANI- Osman Beye sunumundan dolayı çok teşekkür ediyoruz. Şimdiki sunumumuzu İzmir Şubemizin Yapı Denetim Komisyonu Başkanı

Sayın Şahin Tüzen yapacak.


54

KÂĞIT ÜSTÜNDE SORUMLU DEĞİLDUYARLI TEKNİK GÜÇ

İnş. Müh. Şahin TÜZEN(İMO İzmir Şube Yapı Denetimi Komisyonu Başkanı)

Değerli meslektaşlarım, konuklar; hepiniz hoş geldiniz. Bu 4. Sempozyumumuz. Bundan önceki Diyarbakır ve İstanbul sempozyumla-

rına da katılmıştım. Gayet güzel bir katılım, hepinize teşekkür ediyorum. Ben bir sunum hazırladım, sunacağım onu. Yapıların denetlenmesiyle ilgili bili-

nen ilk uygulama 4 bin yıl öncesinden, Mezopotamya’ya kadar gitmektedir. Örneğin Hammurabi Kanunları’nın bir maddesinde. “İnşa edilen bina yıkılıp, sahibini öldü-rürse, inşaatı yapan öldürülür” denilmektedir. Roma İmparatorluğu’nda da yapıla-nın denetlenmesine önem verilmekteydi. Bunun en belirgin kanıtı ise, o zamana ait birçok yapının günümüze kadar ulaşmış olmasıdır. Bu dönemde inşaat işçisi köleler, iyi ustalık yaptıklarında serbest bırakılmaktaydılar.


55

Birazdan deprem haritasına baktığımızda göreceğimiz gibi, yüzde 98’i aktif fay

hatları üzerinde bulunan topraklarımızda hemen her dönemde depremler yaşanmış ve bu yüzden yapı güvenliği Anadolu’muzun tarihinde de önemli olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nda özellikle de Mimar Sinan döneminde yapı güvenliğine önem ve-rilmiş, örneğin Sultanahmet civarındaki su sarnıçlarını korumak amacıyla yüksek bina yapımı yasaklanmıştır.


56

Mimar Sinan (sadece mimar diyerek geçmek istemiyorum, aslında Sinan aynı zamanda mühendistir) denetimindeki muhteşem yapıları saymakla bitiremeyiz. Hemen hemen hepsi günümüze kadar ulaşmıştır. Son yüz yıllık dönem içinde çok faz-la hasar yapıcı deprem olmuş, yaklaşık 100 bin kişi hayatını kaybetmiştir. Can ve mal güvenliğinin sağlanabilmesi amacıyla, Bakanlık tarafından Deprem Yönetmelikleri hazırlanmış, çıkan çeşitli düzenlemelerle de bu konuda bir ilerleme kaydedilmiştir. Ancak, gecekondulaşma ve imar aflarıyla plansız, kalitesiz yapılaşma körüklenmiş, popülist yaklaşımlar nedeniyle gerekli denetim yapılamamıştır.

Kamu arazileri talan edilmiş, kültürel ve tarihsel miras zarar görmüş ve isteni-len yapı güvenliği de bir türlü sağlanamamıştır. İmar planlarının bilimsellikten uzak hazırlanması, onaylanan planların uygulanmaması sonucunda kentler hızla göç ala-rak büyümüş, arsa üretilememiş, yapılan konutlarda çağdaşlık, estetik ve güvenlik-ten yoksun kalmıştır.

İncelendiğinde; mevcut yapı stokunun hemen hepsinin güçlendirme ihtiyacı olduğu görülecektir. 1948’den beri ülkemizde birçok imar affı yapılmış, sürekli af bekleyen insanlar sayesinde konutlarımızın TÜİK 2010 verilerine göre %67’si kaçak ya da ruhsatsız olarak üretilmiştir. Yani aslında ne yazık ki bizim kontrol edebildiği-miz yapılar sadece yüzde 33’lük kısımda kalmaktadır.

Olası depremler sonucunda karşılaşılabilecek zarar ve ekonomik çöküntünün önüne geçilebilmesinin tek çözümü denetim sisteminin geliştirilmesi ve gereğince uygulanmasıyla mümkün olacaktır. Aşağıdaki deprem haritasında görüldüğü gibi, hemen hepsi fay hatları üzerindedir. İzmir’imiz de 1. Derece Deprem bölgesinde-dir. Ne yazık ki ülkemizde yapı denetim sistemi istenilen seviyeye bir türlü ulaşıla-mamıştır. Deprem tarihimizde yakın tarihimizin en büyük doğal afetleri olan 1999 Marmara ve Düzce depremlerinde çok acıdır ki, 18.373 insanımız hayatını kaybet-miştir.


57

TÜRKİYE DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI

Bu depremlerden sonra sonuç olarak soyadından dolayı elde avuçta tek suçlu Veli Göçer kalmış. Suçlanacak tüzel bir kişilik bulunamamıştır. Zaten arayış içinde bulunan yetkililer tarafından yeni bir günah keçisi aranmış ve mevzuat düzenleme-sine gidilmiş ve yapı denetimler günah keçisi olarak seçilmiştir.


58

Bu dağınık mevzuat yapısı içinde İmar Kanunu ve tüm yönetmelikleri kapsa-yacak bütüncül bir anlayışla, ülke genelinde uygulama, mevzuat birliğine ulaşılması için genel bir yapı kanunu hazırlanması gerekirdi. Ancak bunun yerine yapı dene-timine ilişkin 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği hazırlanmış ve 27 ilde uygulanmaya başlanmıştır.

Uygulamaya devam edildiği sırada, Mimarlar Odasının başvurusu sonucu, Anayasa Mahkemesinin kararıyla 595 sayılı Kanun Hükmünde Kararname Mayıs 2001’de iptal edilmiştir. Bu yüzden alelacele 4708 sayılı Yapı Denetim Hakkında Kanun hazırlanarak, Haziran 2001’de yürürlüğe sokulmuş, bu kez uygulama neden-se 27 ilden 19 pilot ile düşürülmüştür.

Bu pilot uygulama yaklaşık on yıl sürmüş. Bu süreçte ne hatalı olduğu düşünülüp vazgeçilmiş ne de uygulamanın doğru olduğu kabul edilip, uygulanan il sayısı artırıl-mıştır. Sonrasında Meclisin çoğunluğunu oluşturan müteahhitlerin isteği doğrultusun-da, yapı denetim ücret oranı, yapılan yüksek indirimler bahane edilip, %3’ten %1,50’a düşürülmüş. 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren 81 ilde uygulamaya geçilmiştir.

Bu oran hiçbir sorumluluğu olmayan (genelde fatura bile kesmeyen) emlak ko-misyoncularının alandan ve satandan, hem de inşaat maliyetinden değil, arsa payı dahil, bina satış rakamlarından aldığı orandan bile düşüktür. Tekniğin gerekleri ye-rine getirilmediği sürece, ucuz maliyetin hiçbir önemi yoktur. Kalite duyarlılığı yapı üretiminin baskın unsuru olmak zorundadır. Kalite ve denetim, insan güvenliğini, yaşam konforunu hedef alan bir sistemin kurulmasını hedefler. Bu sistem, kalite, dü-şük maliyet, verimlilik, hammadde ve enerji tasarrufunu beraberinde getirecektir.

Kamu ve özel sektör temsilcileri yapı kalitesi ve denetimi, üretim verimliliği konularında ortak paydada bir araya gelebilmelidir. Ülkemizde eksikliği en çok his-sedilen alanlardan biri de denetim ve kalite kontrolüdür. Nitelikli, kaynak israfına yol açmayan sonuç alıcı denetim ve kaliteye dönük talep, yani müşteri bilinçlenmesi ülkemizde beklenen seviyede sağlanabilmiş değildir.

Bu süreçte kamu adına sistemin bütününde söz sahibi olacak, denetimden so-rumlu idare olarak, İçişleri Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı arasında mut-laka bir uzlaşmaya varılması gerekmektedir. Burada da böyle bir karikatürümüz var. Depremle ilgili neredeyiz, bunu görüyoruz. İş piyasalarına baktığımızda, Türkiye’de kendi kendinin elini kolunu bağlayan tek meslek dalı mühendislik ve mimarlıktır. Diğer sektörlerin birçoğu, birlikte ve dayanışma içinde yaşam standartlarını yüksel-tirken (hatta aldıkları paralara fatura bile kesmeyip devlete vergi vermezken) biz, mühendis ve mimarlar hem proje üretim alanında, hem de yapı denetimi alanında büyük kırımlar yaparak, almadığımız paraların vergisini ödemekteyiz.

Asıl sorun, yapılan bu kırımlar ile ticari kaygının, teknik kaygının önüne geç-mesi ve tekniğin gerektirdiği imalatların yaptırılması için çaba harcanamamasıdır. Yapı denetim firmalarının birçoğu, yapı denetim görevini yerine getirmeyip, sadece evrak anlamında devamlılıklarını sürdürmeye çalışmaktadır. Sadece yapı denetim alanında değil, şantiye şefliği, iş güvenliği ve ustalık sertifikası konuları da gerçek anlamında işlevsel olarak yerine getirilememekte, kâğıt üstünde sadece “sorumlusu bulunsun” şeklindeki prosedürlere dönüşmüştür.


59

Yapı denetim sisteminde, yapı müteahhidinin adının anılmaması, kamu yapı-ları ile TOKİ’ye ait yapıların sistem dışında tutulması, bütünlüğü bozan en önem-li unsurlardır. Bugün TOKİ en büyük inşaat firması haline gelmişken, bu kuruluşu sistemden ayrı tutamayız. Resmi kurum ve kuruluşlara ait binalar ve TOKİ binaları mutlaka yapı denetim kuruluşlarının kontrolünde yapılmalıdır.

Bu yaklaşımın özü, ticaretin, kamu güvenliğinden daha önemli olduğudur. Rekabet sonucunda alınacak düşük bedelin karşılığı düşük maliyet, denetimsiz yapı ve düşük personel ücretleri olarak sektörün belirleyicisi olmaktadır. Bugün yapı de-netiminde çalışan meslektaşlarımızın, ücret ve özlük hakları konusunda ciddi so-runlar yaşadığını hepimiz biliyoruz. Bunu kimse inkar edemez. Yapı üretim sürecin-de mühendislik hizmet bedellerinin aşağılara çekilmesi, meslek alanımıza dönük, itibarsızlaştırma sürecinin bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Promosyon olarak projelerin yapılması, hatta yüzde 1,5’tan indirimler yapılması karşılaşılan ör-nekler arasındadır.

Sonuç olarak; devlet tarafından yönlendirilen düşük ücret politikası, niteliksiz yapı denetim sürecini teşvik etmektedir. Yine bu kurumlar sonucu yapı denetim ku-ruluşları çok ucuza (bu sözcüğü kullanmaktan gerçekten büyük üzüntü duyuyorum) “İmzacı” diye tabir edilen, sadece imza atan ve hatta sözleşme yaptıktan sonra, yeri-ne imza atılan meslektaşlarımız çalıştırılmaktadır. Denetimlerde çalışan mühendis-lerin özlük hakları, sorumlulukları ile orantılı olarak tanımlanarak, güvence altına alınmamıştır. Sistemde sigorta zorunluluğunun da bulunmaması, tüketici ve teknik elemanları güvenden yoksun bırakmaktadır.

Yapı denetim sisteminde en azından mesleki sorumluluk sigortası mutlaka yer almalıdır. Yapı denetim firmaları ne yeni mezun genç arkadaşlarımızı işsizlik buna-lımından kurtaran bir sığınak, ne de emekli meslektaşlarımızın boş vakitlerini de-ğerlendirip, ek gelir elde ettiği kuruluşlar olmamalıdır. Meslek etiğini hiçe sayarak, çalışma şeklini bu tarzda sürdüren meslektaşlarımız sistemden ayıklandıkça, yapı denetim kavramı toplum önünde daha çok değer kazanacaktır.

Yapı üretiminin taraflarından bir diğeri olan müteahhitliğin tanımı ve sorum-luluklarındaki belirsizlik varlığını korumaktadır. Müteahhitler teknik kadrolardan oluşmalı, eğitimlerden geçmeli, sertifika almalı ve branşlaşma olmalıdır. Yapı dene-tim sistemi, mutlaka baştan ele alınmalıdır. Sistemin en önemli sorunu olarak bili-nen, müteahhit ile yapı denetim firma ilişkisinin, işveren ve müşteri konumundan kurtarılması gerekmektedir.

Bu haliyle mühendislerimiz etik davranmayan müteahhitler karşısında güçsüz kalabilmekte, yaptırım gücünü kendilerinde bulamamaktadırlar. Etik değerlere ve yasalara aykırı davranan mal sahibine, müteahhide, taşerona, ustaya ve işçiye yaptı-rım uygulanabilmelidir. Kendi işvereniniz olan müteahhidi denetlerken, çıkarlarınız çatıştığında, hatalı olarak yapılan bir uygulamayı kabul edebilecek misiniz? Tekrar iş getirecek düşüncesiyle, müteahhitlere ödün vermeye devam edecek misiniz? Aynı şekilde size iş getiren ve karşılığında belli bir beklentisi olan proje müellifinin, yasa-lara aykırı ve güvensiz bir tasarının düzeltmesini istediğinizde, bir daha o müelliften iş alabilecek misiniz?


60

Konu ile ilgili uygulamada olan, yasa ve yönetmelikler birbiri ile çakışmakta, yetki ve görev karmaşası yaşanmaktadır. Kanunda olmamasına karşın, belediyelerin uygulamaya devam ettiği vize uygulamaları karışıklık yaratmakta, belediyelerdeki eleman eksikliğinden işler çok gecikmektedir.

Hakedişler, idarelerde çok uzun süre beklemekte, bu yüzden yapı denetim ku-ruluşları zarar görmektedir.

Belediyelerde projeleri inceleyen ve yapı denetim hakedişlerini kontrol eden personelin nitelikli ve yeterli sayıda olması gerekmektedir.

Her idare farklı evrak listelerini isteyerek, ruhsat alımında zaman kayıplarına sebep olmaktadır. Bazı belediye personeli sorumluluktan kaçmak amacıyla, kanun ve yönetmeliklerde olmasa dahi, diğer bir belediyenin farklı bir evrak istediğini öğ-rendiğinde, aynı evrakı isteyerek, gereksiz yere prosedürü artırmaktadır. Bu konuda ruhsat alma aşamasındaki ve hakediş ekinde istenilecek evraklar listesi yayınlanma-lı. Tüm idarelerde birliktelik sağlanmalıdır.

İlgili idarelerin yapı denetime giren bina alanı hesaplamalarındaki farklı uygu-lamaları da halen problem teşkil etmektedir. Yapı denetim kuruluşlarının ekonomik sıkıntı yaşamayıp, ücretleri zamanında, TMMOB tarafından tespit edilen mühendis ücretlerine uygun olarak ödeyebilmeleri için belediyelerin hakediş birimlerinde keyfi aksamalar yaşanmamalıdır. Tadilatların proje müellifleri tarafından hazırla-nıp, yapı denetimler ile ilgili idareler tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya geçilmesi, müteahhitler tarafından kabullenilmemekte, önce imalat yapılmakta, çok üstelenir veya zorunlu kalırlarsa, tadilat projelerini ancak o zaman yapılmaktadır. Bu sırada yapılacak bir tespitte, sadece yapı denetim firmaları suçlu duruma düş-mektedir. Bu yüzden, proje tadilatlarının tümünün %95’lik seviyeye gelinceye kadar as-built olarak hazırlanması için süre tanınmalıdır.

Yapı Denetim Kanununa uymadığı halde, uygulamada örnekleri görülen, proje büroları ile ortak çalışarak, fason proje üretme olayı, yapı denetim sistemine zarar vermektedir. Tip İmar Yönetmeliğine göre, mimari projelerden altı takım halinde, diğer proje, hesap ve raporlardan beş takım halinde idareye teslim edilmesi gerek-mektedir. Ancak bazı idarelerde, sadece tek bir proje üzerinde tüm düzeltmeler ya-pılıp, proje ve hesaplardan birer adet onay yapılmaktadır. Tek proje üzerinde tüm düzeltmelerin yapılması, zaman kazandırmakla birlikte, yapı ruhsatının onaylanma-sı sonrasında, müteahhit sadece kendisi için aldığı proje sureti veya elindeki onaysız projeler ile uygulamaya başlamak istemektedir.

Yapı Denetim Şirketlerine “projelerinizi kendiniz alın” denilmektedir. Çoğaltılmayan onaylı projelerin ilgili idarenin arşivinden alınması kargaşaya, gerek-siz zaman kayıplarına, ayrıca bizler için ek maliyetlere sebep olmaktadır. Yapı ruhsa-tı onay aşamasında, projelerin ilgili idare tarafından “Aslı Gibidir” yapılarak yapı de-netim şirketlerine “İmza Karşılığı” teslim edilmesi uygulamada çözüm olabilecektir. Kamu adına görev yapan yapı denetim firmalarının yetkilileri, toplumsal çıkarların, bireysel çıkarlardan çok daha önemli olduğunun bilincine vardığında, doğal olarak hatalı bir uygulamayı kabul etmeyecek, kimseye ödün vermeyecek ve iş alma kaygısı olmadan, güvensiz bir tasarımı veya uygulamayı da kabul etmeyecektir.


61

Farklı alanlarda çalışan mühendislerin ve mimarların yapı denetim firmaların-da birlikte çalıştığı düşünüldüğünde, bu teknik gücün duyarlı ve etik yaklaşımları ile yapı tasarım ve uygulamaları üzerine, en doğru çözümlerin bulacağına inanmakta-yım.

Sözümü geçen dönem Yönetim Kurulundayken, 17 Ağustos’ta Cumhuriyet Gazetesine Şubemizin hazırladığı ekte yayınlanan yazımın başlığıyla bitirmek isti-yorum.

“ya denetimsizsiniz, ya da denetim sizsiniz” Teşekkür ederim.

OTURUM BAŞKANI- Teşekkür ederim. Sunum yapan arkadaşları buraya alabilirsek. Soru- cevap bölümüne geçelim. Sorusu olan arkadaşlar varsa alalım.


62

1. OTURUMYapı Denetim Uygulamaları ve Yaşanan Sorunlar

SORU-CEVAP BÖLÜMÜ

SORU- Ben iş güvenliği konusuna değinmek istiyorum. Maalesef bizler bu işin en merkezinde yer alıyoruz. Yani müteahhidin, şantiye şefinin, belediyelerin yaptığı tüm hatalar, tüm yanlışlıklar maalesef bizde toplanıyor. Şimdi, yönetmelikte denilir ki, “iş güvenliği konusunda şantiyede bir uygunsuzluk var ise, müteahhit firma uya-rılır. işte belli bir işgünü içinde bu uyarıyı dikkate almıyorsa, çalışma müdürlüğüne yazıyla bildirilir” der. Şimdi, müteahhit firma iş alımı sırasında öncelikle bir iş gü-venliği uzmanıyla anlaşmak zorunda. Bu müteahhit firmanın bir iş güvenliği uzmanı var, şantiye şefi var, sürekli şantiyesinde duran. Nedense bu işin sorumluluğu bize veriliyor. Bizim bünyemizde bir iş güvenliği uzmanı yok ya da bunu ayırabileceğini ifade ediyor. Bu konuyla ilgili başıma gelen bir şeyi anlatacağım. Bir şantiyemde iş güvenliği konusuna uyulmuyordu, müteahhide gerekli bildirimde bulundum. Hâlâ uygulamamakta diretti ve Çalışma Müdürlüğüne ben bunu yazıyla bildirdim. Yani genel bir ifadeyle, işte bu şantiyeye iş güvenliği kurallarına uyulmamaktadır diye.

Çalışma Müdürlüğünden bana bir yazı geldi. Hangi konularda uyulmamaktadır, bu uyulmayan konular kimleri etkilemektedir. Bu etkileyen konular sonucunda neler olmaktadır. Bir paragraf, sorgulayan bir yazı geldi. Ben de bu yazıya karşılık, Çalışma Müdürlüğüne ben sadece görevliyim, sizin bu konu hakkında personeliniz ve yetki-niz var gelin mühürleyin diye bir yazıyla bildirdim. İnşaat hâlâ mühürlenmedi.

Aynı şekilde belediyeye de yazı yazdım. Bu yazımı yazdığım, yani ekiyle bera-ber Çalışma Müdürlüğüne bildirdiğim, bildirerek belediyeye bildirdim. Ama hâlâ bir sonuç alamadım. Yarın orada bir ölümcül, Allah korusun bir kaza olduğunda, biliyo-rum ki sorumlu yine yapı denetim olacaktır.

Teşekkür ederim. OTURUM BAŞKANI- Biz teşekkür ediyoruz, sağ olun. ALİ AKAT- İş güvenliğiyle ilgili son düzenleme Kanunun 2. Maddesinin d- mad-

desinde yapıldı biliyorsunuz. Biraz daha açıklama getirdi. İşyerinde çalışmaların iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına göre düzenlenmesi, gereken sağlık, güvenlik planına uygun olarak yapılmalarını, kontrol etmek ve tedbirlerin alınması için yapı müte-ahhidinin yazılı uyarıya uyulmadığı takdirde, ilgili Çalışma Müdürlüğüne bildirmek lazım. Siz de tahmin ediyorum aynı şeyi yaptınız. Kanuna uygun hareket ettiniz.

Ben şunu anlayamadım. Mahkemelerde bununla ilgili size herhangi bir kusur mu çıktı? Orasını çözemedim. Yani herhangi bir ölümcül bir şey mi kaynaklandı, kaza mı?

SORU- Evet evet. ALİ AKAT- Bu maddeye istinaden mi?SORU- Evet, aynı mahkeme şantiyemizde ölümcül bir olay oldu. Biz de bunları

ifade verdik, şu an dava halen devam ediyor.


63

ALİ AKAT- Normalde zaten biliyorsunuz eskiden şöyle bir durum vardı. Bu kadar geniş değildi bu madde. Sadece Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne bildirilir de-niliyordu. Mahkemeler zannettiğim kadarıyla, tali kusurlu olarak görüyorlardı sizi. Zannedersem asli kusurlu olarak görüyor doğru mudur?

SORU- Aynen öyle. ALİ AKAT- Ne aşamada mahkeme? Gerçekten merak ettim. Siz burada kont-

rol etmek ve yazılı olarak bildirmekle yükümlüsünüz. Bence benim görüşüm siz görevinizi yapmışsınız, bildirmişsiniz müteahhide ki, ben bu konuyu hatırlıyorum. Getirmişsiniz bu konuyu, ben de özellikle size söyleyeyim. Çalışma Sosyal Güvenlik Müdürlüğüne gitmiyor mu, onların iş müfettişleri vardır. Onlar gerekirse inşaatla ilgili…

SORU- Ben sizin söylediğinizden sonra bizzat kendim konuştum. Bana veri-len cevap şu. “Kardeşim biz bir yazı yazdık, onun cevabını verin” ben şunu yapmak zorunda değilim. Şurada baret takılmış, burada bu yapılmış, ben genel ifade kul-lanmak zorundayım. Çünkü iş güvenliği konusu uzun bir konu. Bu sadece baretiyle veya çevre güvenliğiyle sınırlı bir şey değildir. Ben uyulmadığını söylüyorum. Sen ki, ben şu anda onun tarzı şu. Bir yönetim veya kanun çıkartılmıyor. Bundan Çalışma İl Müdürlüğünün haberi veya Çalışma Bakanlığının haberi yok mu bu konuda?

ALİ AKAT- Olmaz mı, kesinlikle var. SORU- Peki, nasıl ifade, ben o gün size de getirdim. ALİ AKAT- Onun cevabını Çalışma Sosyal Güvenlik Kurumu versin. Ben vere-

mem, onun adına konuşamam. SORU- Ben çok özel bir şey soracağım. Eğer müteahhit firma, bu iş güvenliği

konusunda bir firmayla anlaşmamış ise, uzman bir firmayla. İnşaata başlatmayalım mı bunu?

ALİ AKAT- İş güvenliği kapsamında mı söylüyorsun? SORU- Aynen evet. İş güvenliği uzmanı tutmak, bulundurmak zorunda mısınız?

Burada var, eğer iş güvenliği planı elinize gelmediyse, başlatmayalım mı? ALİ AKAT- Başlatmayalım. Bakın, burada zaten ne var? “İş sağlığı güvenliği

mevzuatına göre düzenlenmesi gereken sağlık güvenlik” diyor. SORU- Yani var, yaptırdıklarını yaptırıyorum. ALİ AKAT- Hayır hayır dediniz ya, iş güvenliğiyle ilgili herhangi bir şeyle anlaş-

mamış, herhangi bir plan yok. Ben anladığım kadarıyla iş güvenliği uzmanı yok, yani böyle bir plan yok. Sonuçta bu maddeyi zaten böyle bir plan yok. Bu müteahhit nasıl yapacak, nasıl inceleyeceksiniz?

SORU- Bu planı nasıl inceleyeceğiz? Bizim iş güvenlikçimiz yok ki, kim bilecek? ALİ AKAT- İş güvenliği eğitimi verildi bu konuda, verilmedi mi? SORU- Bizim bir uzmanımız yok ki, kim alıp da bunun doğru yanlış mı, eksik

mi, tam mı olduğunu. ALİ AKAT- Bakın, mevzuatta şu vardır. Yapı denetim kuruluşları elinden alın-

mayan personelle ilgili olarak hizmet alım yöntemiyle bunu çözebilirler.


64

SORU- Böyle bir şey yok iş güvenliği uzmanıyla ilgili. ALİ AKAT- Hayır bakın, illa iş güvenliği uzmanı olma sebebiyeti yok. Bakın ha-

rita mühendisimiz de yoktur doğru mu?SORU- Var. ALİ AKAT- Bazılarında yok. Sadece bir iki tane kaldırdı. Harita mühendisi ol-

madığı zaman ne yapıyorsun? Şu an belki yeni alıyorsundur, hizmet alımı zaten yap-tırmıyor muydunuz? Aynı durum söz konusu.

SORU- Müteahhit var, iş güvenliği uzmanı var firmada. Biz hâlâ neden bu konu-da, bu görevi yerine getireyim. Tamam yazılarımı yazayım, buna da tamam. Ama bir sıkıntı olduğu zaman, neden bir kişinin ortasındayız, neden bilgi alamıyorum, ben bunu ifade ediyorum. Ben firmanın sahibi olarak ifade edemiyorum şu an.

ALİ AKAT- Mevzuat düzenlemesiyle ilgili diyorsunuz. SORU- Yapıyı yapanı mı denetliyoruz biz?ALİ AKAT- Yapıyı yapanı denetliyorsunuz aslında teknik olarak. Müteahhit ya-

pıyor, müteahhidi denetliyorsunuz. SORU- Müteahhidin işçisini de denetliyoruz. Bu işçiye biz para veriyoruz. ALİ AKAT- Hayır bakın, denetlemeniz için ona para vermeniz gerekmiyor. SORU- Bence iş çığırından çıktı, belediyedeki İmar Kanununu da denetliyoruz,

çünkü onlardan da Osman Beyin söylediği gibi ceza alıyoruz. Onun personelini de denetliyoruz.

ALİ AKAT- Beyefendi, şunu sormak istiyorum: İmar Kanunu deyince ne anlı-yorsunuz? İmar Kanunu, ben imarcı değilim, ben yapı denetimciyim. İmar belli, İmar Kanunu bir yapıda nasıl ruhsat alacağını, nasıl inşa edileceğini, hangi kriterlere uyu-lacağını ve nasıl yapı kullanma alacağını gösteren bir kanun ve aynı zamanda imar planlarından da bahseder biliyorsunuz. Yani siz artık esas olan İmar Kanununa göre denetliyorsunuz. Ama Yapı Denetim Kanunu yapı denetim kuruluşlarının ne şekilde denetim yapacağını gösteriyor. İmar Kanununa atıfta bulunmuş, onun ilk maddesi de, bu maddede hüküm olmayan hallerde İmar Kanununa atıfta bulunur. Sonuçta yapı denetim mevzuatında, yapı ruhsatıyla ilgili bir şey var mı? Nasıl düzenlenece-ğiyle ilgili bir ifade, sen imza atacak gibi ifadeler var.

CEVAP 2- Siz gidip belediyelerden hiç bunları istediniz mi, isteyebildiniz mi?SORU- Belediyedeki memurun sizi kapı dışı ettiğine hiç rastladınız mı? ALİ AKAT- Bakın beyefendi, bunları bana söylemeniz çok gereksiz oldu. Çünkü

belediyenin işleyişini bana niye soru soruyorsunuz, ben onu anlayamadım. SORU- Burada gerçekleri görmemiz lazım. ALİ AKAT- Tamam. SORU- … diyen memur biliyorum ben. Gerçeklere gelelim, TMMOB yapı dene-

tim firmalarında çalışan inşaat mühendislerinin fiyatlarını belirlesin. Güzel, belir-lesin, yapı denetimin ücretlerini de belirlesin o zaman. 1,5’tan alacağımıza, 3-5’ten alalım, onu kimse söylemiyor. TMMOB inşaat mühendislerinin parasını belirlesin. Biz ne kadar kazanıyoruz ki, ne kadar vereceğiz.


65

OSMAN NACİ GÜNDOĞDU- Onu ben söyledim, önce meslektaşımı kolladım, şirketleri değil.

OTURUM BAŞKANI- Yarınki açık oturumda zaten Ahmet Bey maliyet hesabıy-la ilgili bilgi verecek, o zaman konuşuruz.

YÜKSEL KARSU- Çevre Bakanlığı temsilcisi arkadaşa, yapı denetimleriyle mü-teahhitler arasındaki parasal ilişkiyi sona erdirmek için, işsizliği soruyla nasıl hallet-tiyse, yapı denetim kurulmalı, inşaat malzemelerinden geçirecek olan %5 veya %6, %3 neyse bu hesaplanır. Bu para o fonda toplanır, Çevre Bakanlığı tarafından yapı denetim şirketlerine bu paralar ödenir. Biz de müteahhitlerin şeyinden kurtuluruz. Müteahhitler bizi seçmez, biz müteahhitleri seçeriz.

Teşekkür ederim. SORU- Bir konu beni çok rahatsız etmekte. Bunu sizinle paylaşmak istiyorum.

15 günde bir kat çıkılan bir ülkede, bir şehirde sağlıklı bir inşaat yapılmadığını dü-şünüyorum. Bugün tabliye atılıyor, yarın kolon dikiliyor. Kolon dikilirken, klapeler betona çakılıyor. Ertesi gün kolon kalıbı sökülüyor, kolon kalıbı söküldükten sonra, kiriş alt klapeleri çakılmaya başlıyor ki, işte o zaman taze betona büyük zarar veri-yor. Böylesine önemli bir konuda, yani tüm çabalar sağlıklı binalar yapmak içinse eğer, böyle önemli konu niçin göz ardı ediliyor? Çok da basit buluyorum, siz her iki beton arasındaki faturayı takip ederek, bu çözülebilir. Eğer siz bunu yapı denetimle-rine bırakırsanız, yapı denetimin halledeceği bir konu değil.

İkincisi; ben katılamayabilirim diye bugünden söylüyorum. Döşemelerde as-molen köpük kullanılması kadar sakıncalı, hatta bina dışlarında yalıtım için bu kö-püğün kullanılması o kadar sakıncalı ki, 8-10 günlük geçen sürede bu köpüklerin dış cephede buruşup ve dışarıdaki sıvanın düştüğünü görüyoruz. Ben ilk adımlardan vazgeçmek için, süreci de beklemek lazım. Bu konuda bakanlık bir tedbir alamaz mı? Ayrıca yalıtım denilince sadece binalar için mi yapılıyor, yani duvar örülen binalar için mi yapılıyor? Son zamanlarda çok meşhur olan giydirmeler, biz biliyoruz ki son derece sağlıksız ısı yalıtımı yönünden. Neden onlarda bu ısı yalıtım aranmaz, çok merak ediyorum.

Teşekkür ediyorum. OSMAN AKBAŞAK- Değerli arkadaşlar; ben üç konuşan arkadaşıma da kısa ya-

nıtlar vermek istiyorum. Umut Önder kardeşim burada gitmedi. Şunu yapalım, bu-rada bu karşılıklı soru sormayla hemen çözülebilecek, en azından bugün yanıtı alı-nabilecek bir konu değil. Aslında içinde olduğumuz, vakıf olduğumuz bir konu. Ama biz yakın zamanda Bakanlığımızın ve İş Güvenliği Kurumunun da yetkilisini alarak, geniş bir toplantı düzenleyelim. Orada katılırsanız, gündem maddesi sadece bu ol-sun. Orada da ayrıntılı konuşalım derim. Şu anda çünkü burada verecek herhangi bir yanıt ne sizi tatmin edecek ne de bağlayıcı olacak diye düşündüm.

Arkadaşım Yüksel Bey değil mi? Dağıtımdan bahsetti. Bu dağıtım konusunu bi-zim derneğimiz kurulduğundan beri yapıyor. Hatta biz İzmir Şubesi olarak bir prog-ram da hazırladık, nasıl dağıtılacağına dair. Yalnız bunun uygulanabilmesi için, önce yapı denetim kuruluşlarının kendi içinde anlaşıyor, birbirlerini tanıyor, birbirlerine güveniyor olması lazım. Onu biz denedik, firma sayımız İzmir’de 43’ken, yani yüzde


66

80 firmanın katılımıyla, mutabakata vardık, ama geri kalan yüzde 20 firma uyum sağlamadığı için vazgeçildi. Arkasından bunun uygulanması çok daha zor hale geldi. Çünkü, artık yeni firmaların kurulması çoğaldı. Bu kadar çok firmanın içinde karşı-lıklı anlaşmaya gidilmesi, yani böyle bir sistemin içinde olmaya teşvik edilmesi zor hale geldi. Sadece yeni kurulan arkadaşlarımı anlamaya çalışıyorum diyeceğim.

Ticari olarak kuruldular, ayakta durmaları için birtakım sistemlerin dışında kalıyorlar. İstemeseler de bunu yapmak zorunda kalıyorlar. Önce firmaların belli bir kategoriye getirilip, sınırlandırılması ve sonra da böyle bir şeyin mutlaka yapılması lazım. Hep takipçisiyiz bunun. Hatta bir ara çok ciddi mesafeler de kaydetmiştik, ama sürekli denetimler değiştiği için, kadrolar değiştiği için, burada pek ilerleme kaydedemedik.

Ali Bey orada kolon betona çivi çakılıyor, kiriş kalıbının çakılması için diye. Şimdi, İzmir’de müdürlüğümüzün zorladığı bir kural var. Tulum kalıp İzmir dışında çok çok uygulanan, ama İzmir’de bizim alışık olmadığımız bir sistem. Bu uygulana-bilse, yani kolon kiriş beraber dökülebilse bir çözüm olacak. Ancak bunun bir yasal dayanağa ihtiyacı var. Öncelikle müteahhit arkadaşlarımıza, belki de taşeron, usta, kalfa arkadaşlarımızı da ikna edilecek yasal dayanağa ihtiyacımız var. Eğer bize ya-sal dayanağı verirse müdürlüğümüz, bakanlığımız bunu yapan müdürlüğümüz İzmir Müdürlüğü, yanlış demiyorum. Aslında mühendisler açısından doğrudur, ancak uy-gulanabilmesi için elimizde yeterli yetki ve güç olmadığı için bunu yapamıyoruz.

Asmolen köpük, zaten asmolen içinde kullanılan köpüklerin yeterli standardı yok. Asmolen içinde başka yerde köpükleri kullanıyorlar. Asmolenin içinde köpük kullanılmaması gerekiyor. Dış cephe kaplaması olan köpükler için, ona bir şey diye-meyeceğim, çünkü standartlar içinde vardır.

Teşekkür ederim. OTURUM BAŞKANI- Son yorumu, son soruyu alalım. SALİH TARCI- Ali Beye bir sorum olacaktı. Bize de ilgili idareler olarak, yapı

denetim tarafında bazı seviye tespit talepleri geliyor. Biz bu seviye tespit taleplerine resim üzerinden baktığımız zaman, atıyorum seviye yüzde 20 olarak gösteriyorlar, resimde de temel, su basmanı resmini koyuyorlar. Biz yerine gidip incelediğimizde, binanın taşıyıcı sisteminin tamamını görüyoruz. Bu konuda yapı denetim firmalarını muhatap alıyoruz. Bize verdikleri yanıt, içeride bu kadar param var, o yüzden yüzde 20 hakediş yapmak istiyorum. Seviye talebini yapamıyorum diyor. Bu konuda yönet-melik ve kanuna baktığımızda, açıklayıcı bir madde yaptırımında bulunamıyoruz. Bununla ilgili bir sorun var.

ALİ AKAT – Ben şöyle anladım. Normal inşaat seviyesinin üzerinde fiziki se-viyesi, ancak yapı denetim kuruluşu size yüzde 20 seviyesinde hakedişle fotoğraf yüklüyor doğru mu?

SORU- Doğru. ALİ AKAT- Siz de yerine gidip baktığınızda, bu seviye yukarıda ve gidiyorsunuz

ödemiyor musunuz, ne yapıyorsunuz?SORU- İşte ödemediğimiz takdirde…


67

ALİ AKAT- Neden ödemiyorsunuz?SORU- Yüzde 20ALİ AKAT- Alt seviyede değil ki. Şunu sormak istiyorum. Yüzde 60 seviyede

hakediş getirse, inşaat yüzde 20 seviyede olsa fazla ödeme yaparsınız doğru mudur? SORU- Evet. ALİ AKAT- Ama şu an seviyesi yüzde 60’ta, fakat yüzde 20 seviyeye getiriyor

hakedişle, bunu ödememenizi gerektiren sebep nedir, ben onu anlayamıyorum. Yanlış mı düşünüyorum, teknik olarak bunu söylemeye çalışıyorum. Yani sonuçta yüzde 20’yi ödeyeceksiniz, belki bir hafta sonra yüzde 60 olarak veya bir ay sonra yüzde 60 olarak ödeyecek. Burada önemli olan hakediş seviyesinin, o seviyeden aşa-ğıda mı, üstte mi olduğu. Eğer farklı seviyede hakediş getirirse, o zaten sıkıntı oluyor.

SORU- Genel seviye ile, yerindeki seviyeyi aramayacağız o zaman.ALİ AKAT- Şu var, şöyle düşünün beyefendi. Sizde yüzde 20 seviyede hakediş

geldi, bugün de günlerden 25 Aralık, siz ona ne zaman gittiniz? SORU- Aynı gün gidiyoruz. ALİ AKAT- Aynı gün gittiğiniz çok ekstrem bir durumdur. Şimdi, burada eğri

oturup, doğru konuşmak gerekirse, çoğu zaman bir hafta içerisinde gidiyorsunuz. Peki, bu sürede inşaat devam etmiyor mu?

SORU- Ediyor. ALİ AKAT- Yani gittiğiniz zaman ne oluyor, seviye yüzde 20’nin üzerinde yüzde

30 oluyor. Demek istediğim bu. Burada inceleyeceğiniz husus, verilen seviyeyi fiziki seviyeden üste mi altta mı? Eğer verilen seviye fiziki seviyeden çok üstünse, o zaman bir sıkıntı var, anlatabildim mi? Yani 60 seviye hakediş ister, seviye 20 ise dersiniz. Yani seviyesi daha 20, 60 istiyorsunuz, nasıl istiyorsunuz bunu? Ama sonuçta alt se-viyede bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum.

SORU- Bir sorum daha olacak size, ama bir de bu şantiye şeflerimiz… ALİ AKAT- Şantiye şefi istifaları bahsettiğim gibi, müteahhitle sözleşme yapar-

lar. Müteahhitte bildirmek zorunda. Aynı zamanda bilgi olarak size bildirmekte.SORU- Ama bize sadece noterden ilişkisini kestiğine dair bir protokol veya sı-

nır getiriyor elinde. Yapı denetim firmaları bizim de bunu fesihten sonraki seviyesin-de tutanağı getirin diyor.

ALİ AKAT- Bakın, böyle bir durumda size tavsiyem, belediyesiniz değil mi, ben yanlış anlamadım? Müteahhit en azından bir yönetmelik… bunu söylemekte gidip gitmediğine bakarsınız. Çünkü geriye müteahhitle, sözleşmeyi yapan müteahhitle şantiye şefi. Müteahhitle gidip gitmediğine bakın, gitmemişse en azından ona bir ya-zıyla uyarı verin. Sizin şantiye şefleriniz yok mu, bu inşaata devam edemezsiniz, yapı denetlenip seviye tespiti tanzim ederek, inşaatı durdurması gerekir diye bir yazı yazarsınız. Maalesef, yapı denetim evrak, bu evraklar da ileride bize hem kolaylık sağlayacak, hem zorluk. Ama en fazla da kolaylık sağlayacak. Çünkü biraz önce Ufuk Beyin bahsettiği gibi, herhangi bir hukuka dayandığı zaman, hukuk sizden evrak is-ter. O yüzden yani o şekilde yaparsanız, sıkıntı olmayacağını düşünüyorum.


68

OSMAN AKBAŞAK- Şimdi masa başında kavga edemeyiz, ama benim Ali Beye bir itirazım var. Dediği aslında mantık olarak doğru. İnşaat diyelim ki yüzde 60, ha-kediş geldi yüzde 20, bunu teknik olarak ödemekte bir sakınca yok; ama müteahhit nasıl diyeyim, hani niyetini bozarak, inşaatın yüzde 80 seviyesine gider, yüzde 50 hakedişe, birazcık para buldu, hadi yüzde 40, hadi biraz daha para buldum, yüzde 80 yap derse şayet, biz o zaman yapı denetim kuruluşu olarak zor durumda kalırız. Evet, ileride, kısa bir süre ileride olan belki ödenir, ama bunun da sakıncaları ol-duğunu bilmesini istiyorum. Bunu kötüye kullananlar olabilir. İnşaatı bitirir, yüzde 20 hakedişle bekler, olmaz. Yüzde 60’ı geçemezsiniz, yüzde 60’la yapılması gereken belli kontroller var. O kontroller geçtikten sonra, yüzde 80’deyken, yüzde 60’a bir hakedişi götürürseniz, birtakım kontrolleri gözden kaçırmış olabilir miyiz diyorum. Biz bunları oturur konuşuruz, değil mi Ali Bey?

OTURUM BAŞKANI- Kamuran Bey buyurun. KAMURAN TURGUT- İlginiz için teşekkür ederiz. Bizim Van’da işin içinden çı-

kamadığımız bir sorun var. Bir firmamız var, yüzde 10 hakediş yapmış, mağdur olan müteahhitlerimiz var. Yaklaşık … yakın mağdur olan müteahhidimizi var. Normal hakediş olarak yüzde 10’u yapılmış, seviye yüzde 90’da işte. Firma yüzde 95 olarak seviyeyi göstermiş ve firma şu an ortada yok. Yapı denetim firması şu an ortada yok, yani kapanmış. Çevre Şehircilik Bakanlığına sürekli gidip geldik. Müteahhit arkadaş-larım işin içinden çıkamadılar. Bunu ne yapması gerekiyor? Hakediş seviyesi nor-malde yüzde 10’da, gerçek seviyesi yüzde 95’i ve bu seviyede gösterilmiş. Bunun için ne yapması gerekiyor? Çevre Şehircilik bir türlü bu işin içinden çıkamadı. Sürekli Genel Merkezle görüşüyoruz.


69

ALİ AKAT- Kamuran Bey, ben tekrar şunu söyleyeyim. Yüzde 10 seviye fiziki seviyesi değil. Hakediş, yani sistem seviyesi yüzde 10, şu an sistem yüzde 10 olarak görüyoruz. Ama fiziki olarak inşaat bitmiş faaliyettedir. Arada bir hakediş sunulma-mış, arada hiçbir şekilde beton dökümüne ilişkin sonuçlar da yok.

KAMURAN TURGUT - Var, bakın, bu yapı denetim firması kapanmış. Şu an yapı denetim…

ALİ AKAT- Peki, bir şey sormak istiyorum. Bu deney raporları belediyeye su-nulmuş mu?

KAMURAN TURGUT- Sunulmamıştır. ALİ AKAT- Hiçbir şekilde yok, nerede var peki? Yapı denetimin elinde mi, yoksa

yapı sahibinde mi? KAMURAN TURGUT- Denetimin elinde vardır büyük ihtimalle. Biliyorsunuz

yani?ALİ AKAT- Yapı denetimde yok şu an, ulaşamıyorsunuz, kapalı. 95 seviyelerin-

de, müteahhit sizden yapı kullanma istiyor. KAMURAN TURGUT- Yapı sahibi sonuçta kullanma izni istiyor haklı olarak.

Ama ortada yok, ALİ AKAT- Anladım, yapı denetim de ortada yok. KAMURAN TURGUT- Yapı denetim de ortada yok, fatura da kesilmediği için

sonuçta seviye yüzde 95’ti, şimdi gel işin içinden çık. ALİ AKAT- İzmir’de hiç böyle olmuyor, ilk defa. İzmir’deki yapı denetimler

daha iyiymiş. En azından bir şekilde sürdürüyorlar. KAMURAN TURGUT- Belediyeleri biliyorsunuz, her tarafta farklı şekilde çalış-

masından kaynaklanıyor. ALİ AKAT- Şöyle bir şey var. Laboratuvar sonuçlarıyla ilgili olarak biliyorsunuz,

laboratuvar firmaları bilir. Paket laboratuvar görevi var, İl Müdürlüğünün labora-tuvarında. Ama onda da şöyle bir eksik vardır. Herhangi bir laboratuvar soncu yok ise, belediye belirtmemiş ise veya herhangi bir şekilde laboratuvar sonucu yok ve hani nasıl bir çıktı alınmamış ise, böyle durumlarda genelde ikinci laboratuvar bir laboratuvar gelip, karot veya herhangi numune alabiliyor. Ama sizinkini anladığım kadarıyla laboratuvar taze betonları alıyor, yapı denetimde duruyor, ilgili yapı dene-tim hakediş vermiyor ve yüzde 10’da bekliyor. İlgili yapı denetimle anlaştı mı firma, yapı sahibi?

KAMURAN TURGUT- Fatura açığı var, yani yüzde 95’le, yüzde 10 arasındaki faturayı kim kesecek, sorun burada zaten.

ALİ AKAT- Seviye olarak diyorum, yüzde10’dan sonra.KAMURAN TURGUT- İşte orada fatura yüzde 95ALİ AKAT- Anlatamadım, seviye zaten şu an sistem yüzde 10 inşaat şu anda

ona baktığımız zaman, fark etmez bitmiş olabilir. Fiziki seviyesi yüzde 95 olabilir, ama sizin şu an inşaatınızın seviyesi yüzde 10 öyle değil mi? Nasıl 95 oldunuz? Siz seviyesini, yapı denetim 95 olarak verdi belediyeye.


70

KAMURAN TURGUT- Belediyede yüzde 95 olarak görülüyor. Sistemde yüzde 95 olarak gözüküyor, sorun orada.

ALİ AKAT- O zaman şöyle yapacak. Yapı denetimin ilgilisini bulacaksınız. KAMURAN TURGUT- Yok ortada. ALİ AKAT- Yok ortada denilirken, yani yapı denedim kuruluşu yok olmaz, yapı

denetim kuruluşu ya faaliyet değiştirir ya da sahibi çıkar bir başka yerde veya Osman Bey gibi denetçi olur yani. Peki 95 seviyeyi belediye nasıl tespitsiz duruma getirdi? Belediye bence bakanlığa gidecek bu seviyede 95 zaten yapılmıştı, yüzde 10’a çe-kecekler, yüzde 10’dan tekrardan bir yapı denetim kuruluşu alınacak, başka çözüm yok. Bakın burada belediye, çünkü şu an denetimsiz ilerlemiş gibi gözüküyor, çünkü resmiyette hiçbir evrak sunulmamış. 95 seviye tespit vermiş, ekinde hiçbir şekilde rapor yok, hiçbir şekilde rapor sonuçları yok ve belediye bunu 95 olarak onaylamış. Burada belediyenin kusuru var. Belediye burada ancak bakanlığa yazı yazacak, diye-cek ki, biz bu seviyede böyle yaptık, ama hata yaptık, bunun 10 seviyeye çekilerek-ten, tekrardan delil alınması gibi.

KAMURAN TURGUT- Ama sonuçta 95’te, bunu kabul etmiyor. Bakın bu müte-ahhitler 20-25 tane müteahhit mağdur oldu.

ALİ AKAT- Mağduriyetini yapı denetim kuruluşundan isteyecek, mağdur eden o, yapı denetim kuruluşuna gerekirse, bu tür olayda da resmiyette şu anda…

HÜSEYİN KAYA- Arkadaşlar; Hüseyin Kaya, İMO Yapı Denetim Komisyonu Başkanı. Kamuran Beyin sorusuna ben cevap vereyim. Fesihli bir durum, fesihli du-rumlarda yeni yapı denetim kuruluşu devraldığı zaman, yapı güvenlik raporu hazır-lamak zorunda. Yapı güvenlik raporu hazırladığı zaman, ekinde test sonuçları yoksa, önceki yapı denetim kuruluşunun, onları var sayıp, onları beyanlara itibar etmez, test yapar. Raporunu hazırlar, ona göre yüzdelerini koyar, o bedeli de yüzde 90-85 farkını tam eskisi kadar olmayabilir, daha düşük bir rakam olabilir ama, böyle bir uygulama var, onu legal hale getirilir.

KAMURAN TURGUT- Başkanım, raporu kabul etmiyor işte, sorun orada. OTURUM BAŞKANI- Herkese çok çok teşekkür ediyorum. Birinci Oturumu ka-

patıyorum.

Documents

1. Oturum Yapı Denetim Uygulamaları ve Yaşanan Sorunlar ... · Burada dikkat edelim, çünkü bu tip teminat mektuplarını asla kabul etmiyoruz. Genel Müdürlüğümüzle konuştuğumuzda,