OBRADA PODATAKA -aktivnost koja ima za cilj dobivanje traene informacije iz raspoloivih podataka-3 glavne komponente: 1) Podaci - objekti u obradi predoeni u obliku prilagoenim izvritelju 2) Algoritam - precizna uputa izvritelju kojom se opisuje transformacija ulaznih podataka u traenu informaciju - mora biti ODREEN, KONAAN i imati definiranu irinu primjene i PREDOAVA SE PROGRAMOM 3) Izvritelj - ovjek ili strojRAUNANJE - proces odreivanja izlazne supstitucije za zadanu ulaznu supstituciju-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------TURINGOV STROJ - Alan Turing 1936. opisuje apstraktni stroj - izvritelj (nije dobar u praksi jer za neke operacije treba tisuu godina) - raunski model na kojem se temelji - Turingov model - postupak raunanja se ralanjuje na vrlo jednostavne, nedjeljive elementarne operacije - TS = {Q, S, T, P, b, q0, qf, delta) - TS ima vanjsku memoriju predoenu beskonanom vrpcom, neogranienom s lijeve i desne strane, vrpca ima polja i u jedno polje stane jedan znak iz S - b je neovisan o problemu i univerzalan je simbol u svim problemima jer ubacivanjem tog simbola se brie prethodni - upis ili itanje simbola na vrpci obavlja se pominom glavom za itanje i pisanje - 2 unutarnje memorije: memorija q - pohranjuje trenutno unutarnje stanje memorija p - pamti trenutnu naredbu za pomak R/W glave (L, D, N) - obrada se odvija u logikom bloku L - rad stroja odvija se u taktovima, u diskretnim vremenskim pomacima - tijekom 1 takta, ita se simbol si pohranjen u promatranom polju, te se u L zajedno sa trenutnim unutarnjim stanjem qm preslikava u sj, p, qk - k-TA KONFIGURACIJA - potpuni opis stanja stroja na poetku nekog (k-to) takta-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------DEFINICIJA ARHITEKTURE RAUNARSKOG SUSTAVA - dio raunarske znanosti za oblikovanje raunarskih sustava iji cilj je zadovoljenje osnovnih ciljeva - osnovni ciljevi: poveanje propusnosti (poveanje procesne moi ili performanse sustava) prilagodljivost (mogunost uporabe sustava na razliitim podrujima) pouzdanost (to vei razmak izmeu 2 ispada iz rada uslijed tehnikih potekoa) raspoloivost (to dulje vrijeme raspoloivosti bez potrebe za odravanje) omjer performansa i cijene ekoloko zbrinjavanje - ostvarenje tih ciljeva postie se zavatia na SKLOPOVSKOJ OPERMI, PROGRAMSKOJ OPREMI I PODRUJU ODNOSA OVJEK-RAUNALO - strojni (machine) jezik - instrukcije razumljive sklopovlju raunala kodirane sljedovima 0 i 1 - zbirni (assembly) jezik - jezik kojim se strojne instrukcije predoavaju 2-3 slovnim oznakama, MNEMONICIMA za itkost - instrukcije se iz zbirnog jezika moraju prevoditi u strojni po principu JEDAN-NAPREMA-JEDAN - prevodilac je zbirni jezik zove se asembler - 2 raunala imaju istu arhitekturu ako imaju jednak skup strojnih instrukcijaARHITEKTURA - moe se promatrati po zadanim razinama vieslojnog modela - najvia razina - arhitektura sustava i predstavlja sliku korisnika koji preko namjenskog sustava (skup namjenskih programa) koristi raunalo - 1.-4. odnose se na funkcije ostvarene programski (operacijski sustav) - 5.-10. odnose se na funkcije ostvarene sklopovski (arhitektura procesora, U-I jedinice, sustav raunalnih mrea i memorijskog sustava) - DUALIZAM SKLOPOVSKE I PROGRAMSKE OPREME - neke funkcije mogu biti realizirane i sklopovski (milijuni tranzistora na komadiu silicija - LSI) i programskiHIJERARHIJSKI MODEL - najnia razina je sklopovlje - sljedea razina - jezgra operacijskog sustava - sljedea razina - dijelovi operacijskog sustava: interpreter - program koji analizira naredbu po naredbu programa i odmah je rjeava punilac - usluni program kojim se program smjeta u glavnu memoriju gdje eka izvoenje poveznik - usluni program za povezivanje razliitih prevedenih programa ->POVEZNI PUNILAC - najvia raina su ljudi - korisnici raunala i za njih je vana dokumentacija -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------FLYNNOVA KLASIFIKACIJA - na odreenoj razini apstrakcije priamo o toku podataka DS i instrukcijskom toku ISskice! - prema Flynuu, tipovi arhitekture se mogu predoiti u 2D prostoruu koji je odreen brojem tokova podataka i brojem instrukcijskih tokova - SISD - raunalo s 1X instrukcijskim tokom i tokom podataka; arhitektura sekvencijalnog raunala po VN modelu - SIMD - 1X instrukcijski tok i viestruki tok podataka; PARALELNA RAUNALA (matrina), veliki broj procesora koji izvrava 1 instrukciju - MIMD - viestruki instrukcijski tokovi i tok podataka; multiprocesorski sustavi koji imaju pristup zajednikoj memoriji i dijele U-I jedinice - MISD - viestruki instrukcijski tokovi i 1X tok podataka; TEORETSKI NEMOGUI jer ne moe se vie razliitih instrukcija izvravati na istim podacima; dogovorno su to PROTONA RAUNALA-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------VON NEUMANNOV MODEL - temeljni element (objekt obrade u VN raunskom modelu) je podatak predoen pozicijskim brojevnim sustavom (obino binarnim)(UVOD) - podacima su dodijeljena imena i promatraju se kao varijable - operacije se izvode nad podacima i svakom tipu podataka pridruen je skup operacija - model raunanja rabi za opis problema slijed instrukcija koje se izvravaju sekvencijalno i tako ulazne podatke transformiraju u rezultat