Nr. 379 Hósdagur 23. november 2006 15,-

Søgan umCoronet

Frásøgn frá sam-komuni í Klaksvík

Síða 6

Síða 9

Síða 5

Síða 4

FiskimaðurinAndrias í Tarti

100 áárVit ynskja honum tillukkuog hava 5. part av hans-ara lívssøgu. M.a. eruvit í barsil hjá Georg L.Samuelsen í 1911.

Lastar royndirnar hjá FF-blaðnum at verja fiskimennmóti bíløgdum álopum á rættindi hjá fiskimonnum.

Formansvalevni:

Friðar tey, sum viljafiskimannaskattinum ann!

Vildi oyðileggja intøkutrygdina,men FF fekk steðga hesum.

Úr 95 ára søgu FF’s:

Tá FF fekk sjálvt NyrupRasmussen at bakka

Sunnudagin høvdu viteina forvitnisliga vitjan.Hetta var Ivan Moskalenko,ið nú arbeiðir sum skips-meklari í Keypmannahavn,sum kom inn á gólviðsaman við Vladimir Bud-ko úr Vladivostok eystastí Ruslandi. Hetta er mótimarkinum til Norður-Korea og Kina.

Vladivostok er sera langtburtur. Tað tekur einaviku við toki úr Moskvaog einir 9 tímar við flog-fari at koma hagar.

Vladimir kemur fráreiðarínum Dalryba, summerkir "langt burtur fisk-ur", og hansara uppgávavar at hyggja eftir skip-um, sum møguliga vórutil sølu, og sum hansarareiðarí hevur áhuga fyri atkeypa. Áhugin er fyrifrystitrolarum.

Reiðaríið eigur framm-anundan 5 trolarar,og teirfiska rækjur, pollock ogkrabba. Har á leiðini eru

nógvir veiðimøguleikar,so teir hava møguleikafyri at víðka um flotan.Tað varð eingin endaligavtala gjørd, men okkurtskip var í kikaranum, sotað fer vist at frættastnærri um hetta. Um soverður, verður eisini talanum ein rættiligan tein atsigla – um hálvan knøttin.

Vladivostok er ein fiski-vinnubýur burturav. Í bý-

num búgva eini 600.000fólk, og hann liggur á ein-um tanga, sum er 30 kmtil longdar og 12 km tilvíddar.Miðalhitin fyri áriðer 4,3 hitaslag.Heitast er íaugust við 20 hitastigumog kaldast í januar við 14kuldastigum. Samlaða bý-arøkið er 600 ferkilometr-ar ella helvtin av Føroy-um.

Høvuðsvinnan í býnum

er farmasigling, fiskiveiðaog ein herstøð. Hendagjørdi tað, at býurin varstongdur fyri útlending-um.

Fiskivinna stendur fyri80% av vinnuligu fram-leiðsluni í býnum. SíðanSovjetsamveldið datt sund-ur, hava nógvar fyritøkuropnað deildir í býnum, tíhann liggur so sera vælfyri í hasum partinum avheiminum.Men sum nógvastaðni í Ruslandi er krimi-naliteturin øktur mun-andi seinnu árini. Eisini erøkið plágað av dálking.

Men fiskivinnan ger, atreiðarar í økinum havaáhuga fyri Føroyum, ogtað er hugaligt at havasamband við fólk, sumkoma so langt burturi frá.

Vladimir er ættaður úrHvítarusslandi. Hann ergiftur og eigur tvey børn.Kemur nakað burtur úrvitjanini, fara vit at latafrætta frá okkum.

Fiskivinnuvitjanúr Vladivostok

Samband tvørtur um knøttin inni á FF.

Síða 3Nr. 379 - 23. november 2006

Formansvalið, sum stend-ur fyri durum, er fariðnakað av sporinum í muntil vanliga ætlaða manna-gongd. Fyrsti partur ersjálv uppstillingin, sumendar 4. desember. Táboðar FF frá, hvør ið ervalevni, og skuldi hettajavnstillað tey øll í einum"valstríði".

Men tað tykist sum atmenn eru so grammir atprofilera seg, at teirkunnu ikki bíða við atkoma alment fram tilfreistin er úti. Hetta kannikki annað enn órógvauppstillingina restina avtíðini fram til 4.desember.

Men tá hetta nú erhent, skal í hesum blað-num verða útgreinað teysjónarmið, sum eru kom-in fram inntil nú, og verð-ur hetta gjørt í fleirigreinum í blaðnum.

Eg havi verið valdur tilformann í FF í 36 ár. Taðer long tíð, og skal eisiniviðganga at eitt og annaðkundi verið gjørt bæðiøðrvísi og betri.

Men hinvegin vil egfasthalda, at felagið í mínitíð hevur verið ført fyri atbøta grundleggjandi umkor fiskimanna.

Upprunaliga og nógv árfram var høvuðsuppgáv-an at gera sáttmálar viðreiðarafelagið. Men í mín-ari tíð er virksemið víðk-að til at umfata flest økir,sum hava við fiskivinn-una at gera, sum prísáset-ing av fiski, fiskidagaskip-an, skattaviðurskifti hjáfiskimonnum verja avrættartrygd og nógv ann-að.Hetta merkir,at okkaraviðurskifti ikki bert erumótvegis reiðarum og reið-arafelag, men eisini nógv-um almennum myndug-leikum. Her hava vit havtstóra ávirkan til gagns fyrifiskimenn. Ítøkilig úrsliteru t.d. inntøkutrygdin,sum er betri hjá okkarafiskimonnum enn øðrum,

vit kenna til, sjómanna-skatturin og kappinginum ráfiskin við teimumprísum, sum hetta hevurgivið.

Taka vit inntøkutrygdinaog skattaskipanina, hevurtað fyrst kravt stóra orkuat fáa hesar skipanir gjøgn-umførdar, men síðan hev-ur tað kravt eins nógvarkreftir at verja borg, fyriat fáa tær varðveittar. Taðhevði eingin kunnað gjørtbetri.

Okkara virksemi er vællýst í okkara ársfrágreið-ingum, sum hava talt upptil 100 síður.

Tað tykist, sum at annarav avbjóðarum hevur settsær sum mál, at hann skalfyri einhvønn prís "fellaformannin". Hetta skalgerast við at tileinkisgeraalt tað, sum eg havi gjørthesi árini við ymiskumhálvkvøddum vísum.

Ein av hesum heiltleysu pástandum er, atvegna slendrian frá okk-um fáa fiskimenn ikki all-ar teir pengar, sum teirhava rætt til. Aðrastaðni íblaðnum verður hettaviðgjørt.

Síðan verður ført fram,at "stílurin" hjá felagnum

og harvið eisini FF-blað-num, er skeivur við teirriskriving sum er ímótiteimum "almennu Føroy-um". Her eri eg fullkomi-liga ósamdur.Vit hava góðviðurskifti við almennarmyndugleikar. Men á ávís-um økjum eru teir ikki tilat flætta við.Tá gerst ikkiannað enn at skerpapennin,og sum víst á aðrastaðni í blaðnum hevurhetta eisini givið stór úr-slit, ikki minst tá hugsaðverður um avgerandi málhjá fiskimonnum suminntøkutrygd og skatta-skipan.

Síðan eru tað øki, hartað er semja millum for-mansevni at tað framveg-is er tørvur á at bøta umviðurskiftini, sum ALS,trygging, arbeiðsumhvørvi,trygd og eftirløn. Menhetta eru mál, sum arbeittverður við, og har taðuttan iva skal setast meiraorka inn í framtíðini.

Men tað, sum umræðurhjá fiskimonnum, er, atteir fáa eina sakliga upp-lýsing um tey mál, sumeru frammi, og tað erhetta, vit royna at gera íblaðnum í dag.

óó..

Felagsformansvalið

Ósannleiki og sannleikin umkryvjimaskinumálið

Hetta bræv varð eisini sent til reiðaran.Hetta fær Dan Petersen til, at fiskimenninir onga hjálp fingu frá fiski-

mannafelagsformanninum!

Føroysk skip áttuat fingið loyvi til atvirka fisk umborð– Føroysk skip áttu at fingið loyvi til at virkafisk umborð. Lógin, sum forðar hesum, eigur atverða tikin av, halda formenninir í Reiðarafelag-unum og Føroya Fiskimannafelag, men lands-stýrismaðurin í fiskivinnumálum er ikki samd-ur.

– Tað er bíligari, lættari og betri at virka fiskinumborð, sigur Óli Jacobsen, formaður í FøroyaFiskimannafelag, sum sipar til serligu lógarregl-una um, at føroysku skipini skulu hava eitt ser-ligt loyvi fyri at sleppa at virka fisk umborð.For-maðurin í Reiðarafelagnum, Jákup Sólstein,hev-ur somu meining.

Men landsstýrismaðurin í fiskivinnumálum,Bjørn Kalsø, er ikki samdur: – Eg haldi ikki, atvinnan hevur havt tann stóra áhugan fyri atsloppið at virkað fiskin umborð, tí skip, sumsigla,eru ikki egnað og hava ikki fabrikkina,um-framt at tey heldur ikki eru nóg stór,sigur hann.

Tað er áhugavert at síggjastrategiina hjá Dan R.Petersen í hansara despera-tión eftir at gerast for-maður í fiskimannafelag-num. Dømi um hetta sæstí Dimmalætting 16. í h.,har hann skrivar umkryvjimaskinurnar um-borð á ísfiskatrolarum.

Samb. Dan hevur Før-oya Fiskimannafelag einkigjørt í hesum máli, og taðsum er gjørt, er gjørt avhonum sjálvum! Tað erlætt at prógva,at sannleik-in er beint tann mótsatti.

Dan skrivar: ""SSjjóómmeennnnssppyyrrjjaa:: HHvvaatt ssttrrííðð hheevvuurrÓÓllii ggjjøørrtt ssæærr aatt ffááaa kkrryyvvjjii--mmaasskkiinnuurr uummbboorrðð?? EEiinnggiinnkkeennnniirr hheettttaa ssttrrííðð""..

Hetta mál er lýst í árs-frágreiðingum FFs fyri2004 og 2005, har okkarasáttmáli varð uppsagdurbæði árini, júst við kravium kryvjimaskinur um-borð.

Í fyrsta umfari fekst"bert" semja um, at lóg-ásettu hvíldartíðirnar hjáfiskimonnum skuldu hald-ast, og m.a. fór bræv fráFF og FSN umborð á skip-ini, har feløgini innskerp-aðu hetta.

Sáttmálin varð uppsagd-

ur aftur í 2004 við sam-ráðingum fyrst í 2005 fyriat fylgja málinum upp.Nakað samstundis byrjargongdin at seta kryvji-maskinur umborð, og tágekk tað skjótt, til flestuupsatrolararnir høvdufingið hesa útgerð.

Til hesar seinnu sam-ráðingarnar kravdu reið-ararnir, at teir skuldu fápart fyri kryvjimaskinuna.Hesum noktaðu vit fyri.

Eftir at sáttmálin vargjørdur, hendi tað, at reið-arar uttanum FF fara atleggja trýst á manninginaat fáa hana at skriva undiruppá, at skipið skuldi fáaein hálvan part fyri kryvji-maskinuna.

Um tað, sum hendi íhesum sambandi, skrivar

Dan: ""AAtt ÓÓllii sstteeððggaaððii ffyyrrii,,aatt mmaannnniinnggaarrnnaarr iikkkkii ssjjáállvv--aarr sskkuulldduu ggjjaallddaa ffyyrrii mmaasskk--iinnuurrnnaarr,, ááttttii hhaannnn aatt ttaaggttvviiðð.. HHaarr ffóórr eegg iinnnn íí mmááll--iiðð……,, ttáá mmaannnniinnggaarrnnaarr oonnggaahhjjáállpp hhøøvvdduu ffiinnggiiðð ffrrááff ii sskk iimmaannnnaa ffee ll aaggss ffoorr --mmaannnniinnuumm""..

Her vísa vit til endur-givna brævið, sum vitsendu reiðarafelagnum ogreiðaranum tann 11. mai2005.

Umframt hetta høvduvit samskifti við viðkom-andi fiskimenn og navi-gatørfelagið, og hettaendaði við, at umrøddaætlan varð slept.

ÓÓllii JJaaccoobbsseenn

Skipaeftirlitið kannseta tvey fólk í starvaftrat næsta árLandsstýrið ætlar at geva Skipaeftirlitinum700.000 krónur meira til lønir næsta ár. Eftiruppskotinum um fíggjarlóg fyri 2007 skulutvey fólk setast afturat, eitt skipaeftirlitsfólk ogein fulltrúi.

– Hetta er neyðugt fyri at stovnurin kannrøkja allar sínar uppgávur, sigur Bjørn Kalsø,landsstýrismaður í fiskivinnumálum.

Sambært uppskotinum um fíggjarlóg ferSkipaeftirlitið at kosta 9,3 milliónir krónurnetto næsta ár.

Tað er eydnast FF at bøtamunandi um hesa skipanvið skipanini við dag-studningi. Søgan var, at vití gomlu studningsnevnd-ini fingu umlagt teirgomlu kg-studningar tileitt ískoyti til inntøku-trygdina, beint áðrennhesir kortini høvdu farið ísøguna.

Stutt kann sigast, at ímun til lønarlagið annarser inntøkutrygdin økt viðum 50%, soleiðis at tað ertryggjað fiskimonnum einaarbeiðaradagløn á landifyri hvønn túr umborð,meðan trygdin framman-undan var um 2/3 av einidagløn. Hetta hevur bøttsera nógv um trygdinahjá fiskimonnum, tá teirhava verið niðri í aldudal-unum. Tað eru neyvanfiskimenn nakra staðni,sum hava verið so væltryggjaðir á hesum øki-num sum okkara.

Henda skipan hevureisini verið mett so góð,at hon gjørdist ein avstóru spurningunum í sam-ráðingum millum Føroyarog Danmark undir krepp-uni, tá Føroyar bundu segtil,at inntøkutrygdin skuldiroknast undir einum fyrieitt heilt ár í senn. Hettavildi púra oyðilagt skipan-ina og vildi merkt, at inn-tøkutrygdin kom ikki atvera galdandi fyri minstu-lønartúrar hjá fiskimonn-um, um teir høvdu einahampiliga inntøku restinaav árinum. Hetta vildi ver-ið at farið aftur til fyrst í50-unum.

Trupulleikin var eisinitann, at nógvir av okkarapolitikarum einki høvduímóti hesi broyting.

Vit løgdu til brots ímótihesi ætlan bæði móti før-oyska og danska part-inum í hesum máli. Hettagjørdu vit lutvíst fyri atforða fyri nevndu avleið-ingum fyri fiskimenn,meneisini fyri at forða fyri, attað skuldi vera danskastjórnin, sum avgjørdi lóg-gávu við fiskimonnum,sum var og er eitt sermálhjá Føroyum.

Sjálvt danski forsætis-málaráðharrin, Poul Ny-rup Rasmussen,var í front-inum í hesum máli. Hettaer ein longri og eisinispennandi søga. Men FFvann hendan bardagabæði móti donskum ogføroyskum myndugleik-

um. Nyrup vavdi seg inn íso nógvar mótsøgnir íhesum mál, og vit kærduhann enntá til danska um-boðsmannin. Hetta end-aði við, at forsætismála-ráðharrin mátti bakka íhesum máli fyri FF. Sigastkann, at hetta ein tannstørsti sigur hjá føroysk-um fiskimonnum, sumsanniliga hevur týdningenn í dag. Hetta avrikhalda vit, at FF kann veraerrið av. Hetta skuldiverið prógvum, at viteru førir

fyri at verja fiskimenn, táá stendur.

Men nú er hetta mál far-ið at spøkja aftur. So vælvisjónsbólkur hjá løg-manni sum strategibólk-urin hjá Vinnuhúsinumeru farin í hernað fyrisnøgt sagt at avtaka allaskipan viðvíkjandi inn-tøkutrygd. Men vit eruikki lagstir á boðini,og núverður aftur boð eftir FF,og uppgávan er sum úlv-ur á skóg at berjast ímótihesum álopi á grundleggj-andi rættindi hjá fiski-monnum.

Síða 4 Nr. 379 - 23. november 2006

Bardagin um inntøkutrygdina:

Tá FF fekk sjálvt danskaforsætismálaráðharran at bakka

Tað er eingin ivi um, at inntøkutrygdin er av stórum týdningi fyrifiskimenn og eisini fyri fiskiflotan.

Hetta er seinasta orðið frá danskari síðu í málinumum inntøkutrygd. Her váttar forsætismálaráðharrin,at hetta mál er tikið av skránni. Hervið er hann eis-ini sloppin burtur úr umboðsmannasakini hjá FF.Hetta er ein greiður sigur fyri føroyskar fiskimenn!Í næstu avtaluni varð kravið um inntøkutrygdinastrikað í avtaluni millum Føroyar og Danmark.

Hetta er fyrsta av fýra brøvum, sum vóru send til danska forsætismálaráð-harran í 1994.Alt hetta endaði við, at hann bakkaði og slepti kravinum umeina oyðileggjandi broyting í inntøkutrygdini hjá fiskimonnum.

Óli Petersen fekk eisini sítt burtur úr hesum máli.Løgtingsformaðurin er Lasse Klein.

Tað, sum undrar mest, er,at eitt av teimum málum,sum vit hava havt frammi,og sum Dan Petersenheldur vera betur ógjørt,er "TV2-málið". Júst hettamál er besta dømi yvir-høvur um, at stílurin hjáFF og blaðnum í avger-andi málum er júst tannrætti fyri at fáa úrslit, so-leiðis sum tað er lýst aðrastaðni í blaðnum.

TV2-málið snúði seggrundleggjandi um at verjaáhugamál fiskimanna, íhesum førinum sjómanna-skattin, móti sniðálopumfrá "almennu Føroyum".Tær fingu so ella sogjøgnum TV2, og eisiniaðrar danskar miðlar, eintann maktmiklasta danskapolitikaran,Kristian Thule-sen Dahl, formann í fíggj-arnevndini hjá fólkating-inum og einum av stuðl-

inum hjá stjórnini, athótta føroyskar myndug-leikar við blokkinumgrundað á júst skattaskip-anina hjá sjómonnum.

Hetta er eitt tað grov-asta álop á fiskimenn yvir-høvur frá "almennu Før-oyum", sum kundi hugs-ast,og hetta var ein royndat niðurseta tignina hjáføroyskum fiskimonnum,enntá uttanfyri landodd-arnar. Hetta er eisini ísamsvar við tann hug-burð móti fiskimonnum,sum teir føla hann frá "al-mennu Føroyum".

Tað eydnaðist FF viðjúst okkara stíli at fáahesa hóttan afturtikna, sohon ikki kundi brúkastsum undanførsla hjá okk-ara heimligu myndugleik-um at beina fyri sjómanna-skattinum. Ein undan-førsla sum fleiri uttan iva

fegin høvdu viljað havt.Tískil var úrslitið av hes-

um máli ein tann størstisigur móti "systeminum",sum føroyskir fiskimennhava vunnið.Heldur hánt umokkara royndir atverja fiskimennVit halda tað vera sera av-dúkandi fyri Dan Peter-sen, at hann letur hántum hesa okkara roynd atverja júst hesa skattaskip-an, sum er av so avger-andi týdningi fyri fiski-menn! M.a. við at avdúkatað almenna undirgrav-ingarvirksemi, sum fórfram í hesum máli.

Vit kenna fleiri, sum ísínum loynikamari takkaDan fyri hesi sjónarmið.Hetta er júst tey, sum áein og hvønn hátt viljabeina fyri trygdarskipan-um hjá fiskimonnum.

Varð reseptin hjá Danfylgd, vóru teir munandinærri málinum, enn teireru.

Fiskimenn mugu vita, attað er sera avgerandi fyriteirra støðu, at tað ikki erminsti slingur í valsinum,tá tað ræður um at verjaborg hjá teimum. At rekaørindi fyri "fíggindum"

hjá fiskimonnum kann íhvussu er ikki vera upp-gávan hjá nøkrum, sumvil fiskimonnum væl.

Hetta er ikki minst gald-andi, nú hesi mál stingaseg upp aftur frá Vinnu-húsinum og visjónsbólkihjá løgmanni.

Vit hava longu gjørtbart móti teimum við at

vísa á, hvussu einstáttaðarteirra grundgevingar eru.

Vit vilja, mótsett DanPetersen, til eina oghvørja tíð endurtaka TV2-málið, um tað snýr segum at verja borg hjáfiskimonnum.

óó..

Tann taktikkur, Dan R.Petersen hevur valt sær atgerast formaður í FF, er atniðurgera alt, sum verandileiðsla í felagnum stendurfyri. Grundleggjandi verð-ur einki gjørt, meðan hartað verður gjørt nakað, ertað skeivt.

Tað "skeiva" er stílurinella "profilurin" hjá felag-num,sum hann kemur framí FF-blaðnum móti teim-um "almennu Føroyum".

Her skal stutt sigast, atendamálið við hesi skriv-ing hevur grundelggjandiverið at verja áhugamálhjá FF, fakfeløgum, og hjá

tí meiniga borgaranum,ogherundir eisini fiskimonn-um móti almennum rætt-arloysi.

Tann,sum fylgir við,veit,at rættarfatanin í politiskuog umsitingarligu skipan-ini er á einum sera lágumstøði. Eitt prógv fyri hes-um eru allar tær átalur,sum løgtingins umboðs-maður hevur givið al-mennu fyrisitingini fyriteirra viðgerð av fólki.Hetta eru viðferðir, sumofta eru beinleiðis skak-andi, og sum ikki skuldukomið fyri í einum rættar-samfelag.

Hetta eru somu roynd-ir, sum vit hava.Tí er tað,at vit vísa á hesar grund-leggjandi skeivleikar. Enda-málið er at fáa "onkran" íalmennu og politisku skip-anini at taka hesar grund-leggjandi trupulleikar upp.

Men tað er eingin sumletst um vón.

Tískil er talan um eitttvørpolitiskt fyritaksloysiá rættarøkinum. Tí ilskast"almennu Føroyar" um atmál um greið rættarbrot,sum vit kenna sum felagog sum umboð fyri fiski-menn, verða hildin uppímóti ljósinum.

Hesum vil Dan R. Peter-sen steðga, sum hann út-talar seg.Hetta vísir kanskastørsta munin millum hug-burðin hjá Dan og mærsjálvum.

Sjálvur eri eg uttanfyrialla politiska skipan. Eghavi ongan áhuga í nøkr-um politiskum flokki, hartað frá okkara sjónarmiðier ringt at síggja mun ánøkrum teirra.

Hóast tað hevur FF góðviðurskifti við myndug-leikarnar á okkara øki viðnógvum samskifti.Men hartalan er um grundleggj-andi skeivleikar, har tað

verður tosað fyri deyvumoyrum, hava vit møgu-leika fyri alment at geravart við hesi.

Dan Petersen hevur ver-ið tingmaður og varating-maður í nógv ár. Tað særút sum at hann í hesummáli hugsar sum ein polit-ikari, sum eins og aðririlskast um, at FF ger vartvið órættvísi, sum polit-iska skipanin hevur ábyrgd-ina av, og sum hann held-ur ikki vil gera nakað við.Tað verður uttan iva einlætti hjá teimum,um rødd-in á FF-blaðnum verður teptav einum av teirra egnu.

Hetta sigur, sum allarroyndir eisini vísa, at taðer neyðugt at vera heilurhar ein er. Antin má einvera 100% FF-formaðurog ikki taka atlit til polit-isku skipanini, ella má einvera politikari.Tað ber illatil at hava eitt bein íhvørjum leirinum.

Tað er í hvussu er vist,at skulu "almennu Føroy-ar" fáa frið, so fáa tær ennlættari spæl í teirri van-virðisligu viðgerð av borg-arunum,sum vit hava sæðalt ov mikið til.

Síða 5Nr. 379 - 23. november 2006

Formansvalevni:

"Almennu Føroyar" skulufriðast fyri FF-blaðnum!

FF-blaðið er komið út regluliga 2. hvørja viku síðan1991 og hevur so við og við vunnið sær størri ogstørri viðurkenning millum fólk. Tey eru nógv, sumhalda blaðið vera tað besta í landinum, og tað gev-ur eisini samlaða fjølmiðlaheiminum eina størribreidd, enn hann annars vildi havt.

Formansevni friðar tey, sum vilja beina fyri sjómannaskattinum

Ágangurin móti fiskimonnum byrjar íjuni 2004 aftaná eina ráðstevnu hjá Norðuratlantiska bólkinumá Christiansborg. Hetta er bert ein smakkur av tónanum, sum varein fullkomilig niðurgerð av føroyska fiskimanninum. Innihaldiðvar tað sama í umrøddu tíðindasendingini í TV2.

Hetta segði KristianThulesen Dahl fyrstvið Berlingske Tidendeog síðan við TV2. Herlegði hann afturat, atblokkstuðulin til Før-oyar skuldi verahøvuðsevnið næstuferð tað skuldi veraforhandlað um fíggj-arlóg.

Men Thulesen Dahlvar ein so frægurmaður, at hann drófullkomiliga í land, távit fingu sannleikanfram. Síðan hevurhansara flokkurDansk Folkeparti ikkigrett at leggja seg útiføroysk viðurskifti.

Færøernes finansminister Bardur Nielsen er træt af at høre på Kristian ThulesenDahl, der er folketingsmedlem for Dansk Folkeparti og formand for Folketingetsfinansudvalg. Kristian Thulesen Dahls brøde i forhold til færingernes finans-minister består i, at han øjensynligt har vovet at blandet sig i færøsk økonomi.

Der er sikkert mange i dansk politik, der føler med Baldur Nielsen, fordi deogså tit og ofte kunne ønske, at Thulesen Dahl lukkede munden mere i end op.Ikke mindst fordi de fleste på Christiansborg kender til hans skarpe tunge i de-batter, som han forbereder sig grundigere end de fleste på.

I dette tilfælde har den energiske og dygtigt populistiske Thulesen Dahlløbende stillet krav til den færøske økonomi som betingelse for fortsættelsen afdet betydelige danske bloktilskud til øerne – på over 600 mio. kr. om året.

Senest har det bl.a. generet danske fiskere, at en skattelettelse til deresfærøske kolleger betyder, at de tjener betydeligt flere penge, end de selv harmulighed for.

Det bør ikke kunne undre den færøske finansminister, at økonomisk overskudi Færøerne, der bruges på denne måde, vil blive brugt imod dem af de mange,der ikke mener, at pengene fortsat skal flyde fra Danmark til Færøerne.

Færøsk konsekvens

Hetta er ein oddagrein í Holbæk Amts Venstreblad um somu tíð.Boðskapurin er tann sami.Væl hevur verið arbeitt.

Tað stóð nógv áat fáa TV2 atbakka. Men sovæl varð máliðhjá FF undir-bygt, at teir atenda ikkisluppu undan.Tá bakkaðiThulesen Dahleisini, og hendahóttan móti før-oyskum fiski-monnum varðjarðløgd.

Síða 6 Nr. 379 - 23. november 2006

Eg vil byrja hesa framløguvið at greiða frá eini ferð,sum felagsstjórnin í Før-oya Fiskimannafelag gjørditil Íslands í 1999.Ein part-ur av skránni var at leggjakransar við føroysku fiski-mannagravirnar í gamlakirkjugarðinum í Reykja-vík,har manning á "Onnu",sum gekk burtur í 1924,og teir, sum vóru við"Acorn" og sum doyðuvið ræðuligu karbidvan-lukkuna í 1928, liggjagrivnir.

Eg visti lítið og einkium søguna aftan fyri hes-ar gravir og fór tí at kannahana. Tað vísti seg, at taðvóru liðin júst 75 ár, síðan"Anna" fór á land viðGrindavík, og allir 17menninir umborð drukn-aðu.

Eg segði onkrun av ætt-arfólkunum frá ætlaniniat fara yvir til Íslands, ogtað gingu bert fáir tímar,so var flogfarið til Íslandsfullsett av ættarfólki hjáteimum, sum doyðu íhesum hendingum. Hesivildu vera við til at minn-ast teir, sum vóru farnir.Kransaleggingin gjørdisttískil eitt satt minningar-hald, sum seint verðurgloymt.

Ein sjón,sum enn stend-ur fyri mær,er tann 82 áragamla konan, sum lá áknæ á grøvini hjá pápasínum. Sum 7 ára gomulhevði hon sagt pápanumfarvæl, og hon sá hannongantíð aftur. Hon hevðialt sítt lív kent saknin av,at hon ikki fekk sagthonum rættiliga farvæl.Men hetta kundi hon geranú – 75 ár seinni, og honkundi fáa frið í sína sál.

SamleikinInntil tá hevði mítt ar-beiði mest snúð seg umkrónur og prosentir. Mentá gekk tað upp fyri mær,hvussu djúpt hesar hend-ingar stinga – heili 75 áreftir, at tær eru hendar.Nakað tað sama upplivdieg, tá vit árið eftir gjørduein túr til tað staðið áSuðurlandinum,har "Erne-stina" fór á land í 1930.Her var ferðalagið eittsindur øðrvísi, tí – sum øllvita – eydnaðist tað viðbragdinum hjá ZiskaJacobsen at bjarga teimflestu av manningini.Menfleiri fórust, og her vórueftirkomarar hjá bæðiteimum, sum doyðu, ogteimum, sum bjargaðustvið í ferðini. Hetta vareins kensluborið fyri báð-

ar bólkar.Síðani havi eg brúkt

heilt fitt av tíð til at fáastaðfest tað, sum eg vilkalla samleikan hjá okk-ara fólki. Hetta verður eis-ini gjørt fyri at vísa á, atvælferðin hjá okkum ogokkara børnum er ikkikomin av sær sjálvum.Her hava fiskimenn ogkonur teirra heima lagt lívog heilsu til, og hetta máikki gloymast. Ein hátturat heiðra forfedrarnar ertí at fáa teirra søgu skriv-aða niður. Tí hava vit ár-liga bókaútgávur, sumkunnu varðveita hesaokkara søgu til eftirkom-ararnar.

Sjálvur royni eg eisinihetta eftir førimuni. Taðverður m.a. gjørt við at"lofta" søgum frá gomlumfiskimonnum og eisini fráteirra konum, soleiðis atvit kunnu fáa teirra søgurniðurskrivaðar, áðrenntað verður ov seint. Í hes-um førinum kann nevnastfrásøgnin hjá Andreas íTarti í Oyndarfirði. Hannfyllir 100 ár 1. desember,og hann minnist so ótrú-liga væl til. Hann minnisttey flestu av teimumfeigdaródnarveðrunum,

sum vóru í undanfarnuøld, og sum kostaðu somong mannalív. Júst frá-søgnin hjá Andreas sigureisini nakað um, hvussutýdningarmikið tað er atfáa slíkar frásagnir niður-skrivaðar, meðan tíðin er.Tað er ikki altíð, tað eydn-ast at bíða til viðkomandier 100 ár og so rokna við,at hann enn minnist alt.

Ísland vandamiklarienn GrønlandTað er heldur løgið athugsa um, at so at sigaallar vanlukkurnar á sjó-num, sum hava kostað all-ari manningini lívið, eruhendar undir Íslandi, harfleiri hundrað fiskimenneru deyðir.

Undir Grønlandi er neyv-an nakað føroyskt skipfarið við mann og mús,hóast farvatnið við Grøn-land verður roknað atvera munandi vandamikl-ari enn undir Íslandi.

Men tað hevur oftastaðið á gomlum nøglum.Tað sóu vit við "Blith-some" og "Coraliu" í 1935og so aftur við "Coronet".Tað vísti seg seinni, atskipini vóru á somu leiðog tí eisini í sama illveðri.

Viðvíkjandi søguni um"Coronet" hendi tað, at"Coronet" fór at siglaheim, og alt gekk sumvant suður á Kappan. Táfingu teir tveir sjógvar,sum soraðu alt á skip-inum, og tað endaði sovið, at skipið fór at rekaundan vindinum vestur-eftir, til teir endaðu í NewFoundlandi.

Hanus í MikladaliEg havi verið so heppin,at eg kendi sera væl einav manningini á "Coro-net", sum var við hendantúrin. Tað var Hanus íBeiti, ættaður úr Mikla-dali, sum øll her vita um.Hanus var eitt deiligtmenniskja, sum eg oftavitjaði og prátaði nógvvið, m.a. um ta longusjúkraleguna sum tuberkla-sjúklingur í heili 10 ár áSanatoriinum. Alla hesatíðina var hann bert einaferð heima í Mikladali, oghann fekk bert eina ferðvitjan í Havn av pápa-num. Soleiðis vóru um-støðurnar tá. Hann fekktó aðra vitjan.

Tíverri kom eg ongan-tíð at práta við hann umferðina hjá "Coronet",men

tá hann doyði í 2003, fanneg okkurt tilfar fram, sumeg fegin vil lesa upp:

"Í 1935 var Hanus við"Coronet". Fyrstu túrarnarfóru teir til Íslands. Tannfyrra av hesum túrum vartann tá 97 ára gamli Elies-ar Sørensen, sum eisinivar ein av mínum vinum,skipari. Hann gav Hanusisama skoðsmál longusum ungur drongur, sumvit onnur hava givið hon-um seinni, at hann var eittheilt serligt menniskja.

Men Hanus var eisinivið tann minniliga túrinvið "Coronet", tá teir, eftirat hava mist stórmastrina,róku á havinum í 13 dag-ar, til teir komu til NewFoundlands. Hanus vartann seinasti eftir av teirrimanningini, sum fór tá.

Í eini frásøgn hjá skipar-anum, Viggo Joensen, umhendan túrin, sigur JóanKarl, pápabeiggi Viggo,m.a. um Hanus:

Um 8-9 tíðina tað einakvøldið, meðan Hanus íMikladali stendur ogstýrir, kemur eitt ræðu-ligt brot. Fyri honum sátað út, sum sjógvurin

kom heilt upp til kross-træið. Hann leyp niður-undir og føldi, at hannfekk leytaran tvørturum seg.Síðan kom sjógv-urin aftaná og skolaðihann heilt inn í skipara-kamarið.

Vit vistu ikki betri enn,at nú vóru vit farnir, ogeg sigi við Hanus, at egvildi sleppa upp á dekk-ið. Men hann bað megbara standa stillan, tínú vóru vit farnir, menvit vóru frelstir.

Hetta sigur nakað um tasálarstyrki og sterkutrúgv, sum merkti Hanuslongu tá, og sum var eitteyðkenni fyri hann altlívið. Hetta vísti hann eis-ini í sínum gerandisdegi.

Í hesum førinum komumenninir aftur í øllumgóðum. M.a. tí teir funnuhjartað á dekspumpuni ádekkinum – tað kundieins væl verið farið fyriborð eftir sjógvin, teirfingu.

Hans Christianog JógvanTað vísir seg, at tað erunógv avvarðandi til slíkarhendingar so langa tíðaftaná. Ein av hesum ergranni mín Andrea á Dul,ættað úr Kunoy. Pápi ogbeiggjar hennara HansChristian og Jógvan vóruvið "Coronet".Andrea var10 ár, tá hendingin fórfram, og hon minnist væl,hvussu tey bíðaðu og bíð-aðu eftir, at skipið skuldikoma. Tey visti jú, nærskipið var farið at siglaheim, og nær tað tí kundivæntast at koma. Teyhøvdu nærum mist allavón, tá gleðiboðini komutil Kunoyar, at skipið kort-ini var komið til lands.

Pápin tosaði ikki nógvum hendingina.Men hann

Søgan um "Coronet"Tann 11. november var bókin hjá Páll Kunoy um "Coronet" løgd fram á almennari samkomu íÓsáskúlanum í Klaksvík. Óli Jacobsen hevði eina framløgu í hesum sambandi, har hann lýsti hesabók, hesa hending og segði nakað um fiskimannasøgu yvirhøvur. Hann takkaði fyrst fyri, at hannvar boðin við og segði síðan:

Solborg Joensen er einkja, svigerinna og verdóttir til tríggjar av manningini. Hon avdúkaði modellið av"Coronet", sum Hans Jacob Fuglø hevur gjørt.

Páll handar Steinbjørn fyrsta eintakið av bókini.

Forsíðan á bókini.

Síða 7Nr. 379 - 23. november 2006

hevði eitt minni um hanaalt lívið. Hann var nevni-liga í koyggjuni, tá fyrrisjógvurin kom, og ankar-ketan varð slongd úr ketu-kjallaranum upp í lugarið.Ketan rakti hann í and-litið, tað var vorðið sumútpurring, og hann fekkeitt arr av hesum snuddi,sum hann hevði alt lívið.

Andrea fortelur eisinifrá um beiggja sín Jógvan,sum bert var 15 áragamal. Hendingin hevurikki verið minni skakandifyri ein so ungan drong.Hann spurdi pápa sín íheilum: "Nær koma vitheim til mammu?" Jú, einslíkur drongur slapp atroyna seg. Upp í hesasøgu hoyrir eisini tað, atminni enn tríggjar mánað-ir eftir, at Jógvan endiligavar sloppin heim tilmammu sína, doyr hon 3.jóladag av meslingum.Mamman hevur tískil ver-ið deyðasjúk á jólum.Honhevði fingið smittuna frámeslingagrindini í Gøtufyrst í desember mánaði.

Tað er torført at latavera við at hugsa um, attað, sum hesir menninirupplivdu, man hava veriðnakað tað sama sum hjáøllum teimum fiskimonn-um, sum ikki bóru boð íbý. Teirra skip hava iva-leyst fingið ein sjógv og

eftir styttri ella longri tíðer skipið sokkið,og mann-ingin hevur verið í somuneyðarstøðu sum mann-ingin á "Coronet" var í, so-leiðis sum hetta er greittfrá í hesi frásøgn.

Vitjanin í NewFoundlandiVit hava eisini havt frá-søgnina hjá Páll um hans-ara vitjan í New Found-landi í FF-blaðnum í 2001,nr.242 – er eisini á okkaraheimasíðu, har Páll var ogvitjaði tey, sum tóku ímótití illa tuskaðu manning-ini, tá hon kom hagarseinast í september 1935.Hóast 65 ár vóru liðin, sovar hetta ein hending,sum fólk framvegis mint-ust. Tá kundu føroyingarog – inntil tá – fremmand-ir Ný Foundlendingarsameinast í hesum minn-um í einum slagi av lagnu-felagsskapi. Hetta erkanska ein tann bestiparturin av søguni.Tað erein stuttligur partur avhesi søgu, at ein av teim-um, sum tók ímóti teim-um í 1935, nøkur árseinni varð uppkallaður íFøroya. Hesin var HarryKnee. Palli Steinberg áttitá bert døtur, men hannlovaði, at fekk hann einson skuldi hann kallahann Harry eftir Harry

Knee! Hetta hendi eisini,og Harry Steinberg vareisini við á samkomuni.

KonurnarVið eitt slíkt høvi eiga viteisini at minnast tærkvinnur, sum løgdu ryggtil, meðan menninir vóruburturi.Tær fingu seg van-liga eisini royndar, og ikkiminst, tá ið maðurin ikkikom heim aftur.Tað eydn-aðist teimum altíð at fáaheimið undan við hjálpfrá Gudi og góðum fólki.Hesar kvinnur eru tærstóru hetjurnar, sum eis-ini høvdu uppiborið sínminnisvarða, sum gamlakempan, Símun á Syðra-dali, mælti til fyri nøkrumárum síðani í eini blað-samrøðu.

Tað er sera stuttligt atsíggja 86 ára gomlu Sol-borg Joensen her í dag,nú hon hevur avdúkaðmodellið av "Coronet".Solborg er eitt sera gottumboð fyri okkara sjó-manna- og fiskimanna-konur. Umframt at veraverdóttir flaggskiparan á"Coronet", var hon eisinisjómannskona. John, sumhon seinni giftist við, varvið "Coronet" hendan túr-in saman við beiggja sín-um Viggo. John var sjó-maður alt sítt vaksna lív,og Solborg eigur synir,

sum hava verið fiski-menn. Harafturat eigurhon ein hóp av beiggjum,sum vóru av kendastufiskimonnum. Alt hettasambandið við sjógvinvar jú vanligt fyrr. Hettahevði eisini vanlukkuligarfylgjur, tá skip ginguburtur, og konur mistimann, synir og beiggjar.

Umstøðurnar er broytt-ar, og tað eru ikki nógvarslíkar havsins døtur eftir,men Solborg er ein teirra,sum eg havi havt gleðinaav at hava kent so at sigaalt mítt lív, og er hon eittvirðiligt umboð fyri okk-ara sjómannakvinnur.

Annars minnist Solborg,sum var 15 ár tá, hvussutað varð bíðað eftir atfrætta frá "Coronet". Honminnist, hvussu Sára –systir Palla og Kerstad,sum vóru við "Coronet"plagdi at koma heim tilteirra í síni neyð, tí einkivar frætt. Í hesum før-inum endaði bíðingin viðgleði. Men bíðing viðminni og minni og atenda ongari vón var lagn-an hjá mongum føroying-um í hesi tíðini.

Solborg sigur eisini, atJohn hevði lítlan hug atpráta um hesa hending-ina, so vánalig vóru minn-ini, og er hetta vanligt hjáfólki, sum hava verið úti

fyri ræðuligum uppliving-um. Hetta var eisini gald-andi fyri Ziska Jacobsen,sum var við "Ernestinu".

Gott íkast til okkarafiskimannasøguUm bókina kann annarssigast, at hon er ikkirúgvismikil. Hon er løttog lesilig, og í henni erunógvar forvitnisligar mynd-ir, summar av teimum eruókendar. Myndir eru avallari manningini. Bókinsigur frá einum kendumparti av okkara fiski-mannasøgu.

Eg haldi, tað vera seragott at hava fingið hanaskrivaða í heilum líki.Hon kundi eisini veriðnýtt í skúlunum til atkunna næmingarnar umumstøðurnar hjá forfedr-unum.

Tað er spell, at einkiinnihaldsyvirlit er í bók-ini. Tað hevði gørt taðlættari at funnið runt íbókini.

Stutt sagt er bókin eittóført klípi í okkara fiski-manna- og siglingarsøgu.Sum tað skilst hevur Pállætlanir um aðrar frásagn-ir. Hann skal bara leggja ívaði. Vit fáa ikki ov nógvav slíkum.

Tað er týdningarmikiðat vit fáa okkara sjómanna-søgu so fullfíggjaða sum

gjørligt, og her er nógmikið at tríva í.Tí er eisininóg mikið hjá øðrum atfara í holt við.

Hans Jacob Fuglø máheldur ikki gloymastHans Jacob Fuglø hevurgjørt modellið av "Coro-net", og er hetta eitt avteimum 25 modellskip-unum, sum hann hevurgjørt. Hetta eigur hanneisini tøkk fyri.

Modelskipasmíð er eis-ini eitt sera virðismikiðíkast at minnast skipasøg-una, og eitt slíkt modellkann siga munandi meiraenn ein mynd. Ikki minsthevur hetta týdning í frá-læruni til tey ungu.

Harry Knee, sum var ein av teimum fyrstu at takaímóti manningini á "Coronet", sum varð uppkall-aður av Palla hjá Ólakonu, sum var við.

Harry Steinberg.

Palli Steinberg kallaðisonin Harry upp eftirHarry í New Found-landi.

Astrid Gerðalíð saman við Malenu Purkhús, sumer einkja eftir Julius Purkhús, sum var ein avmanningini á "Coronet".

Frá vinstru síggja vit John David, Adrian og Deboru, sum eruommubørn hjá Solborg. Uttast t.h. er Halgerð, vinkona Deboru.

Tað eru ikki nógvar myndir av "Coronet", men hendan myndin er frá tíðini, tá hon framvegis hoyrdiheima í Svøríki.

Síða 8 Nr. 379 - 23. november 2006Síða 8

Síðan tá hevur uppgávanverið at verja borg. Taðhava nógvar kreftir veriðúti um seg her.Tað er bertneyðugt at minna um TV2málið, tá henda tíðinda-støðin úr Føroyum barskeivar upplýsingar uminntøku- og skattaviður-skifti fiskimanna við tíendamáli at fáa hesa skip-an í ringt ljós. Grundað áhesi skeivu tíðindi komein av flokkunum aftan-fyri donsku stjórnina,Dansk Folkeparti,við hótt-an um skerjing av blokk-inum, um ikki hesir rætt-indi hjá fiskimonnumvórðu skerd.

Tað eydnaðist okkum atfáa TV2 at taka hesi tíð-indi aftur og harvið datthenda hóttan burtur, sumeisini er váttað av avvarð-andi politikari. Hetta vareisini ein stórsigur, sumso avgjørt ikki var sjálv-sagdur. Her máttu vit gerabart, so tað munaði.

Men nú spøkir hettamál aftur við somu bólk-um, sum vilja avtaka inn-tøkutrygdina. Eisini hermugu vit verja borg, sumvit hava gjørt.

Tað eru eisini onnurdømi um, at vit havaávirkan á hesum øki. Tásitandi samgonga varðskipað,vóru avtalaðar stór-ir skattalættar yvirhøvur.

Men samstundis varð av-talað innanhýsis í sam-gonguni, at fiskimenn ikkiskuldu fáa bæði í "posa og

sekk". T.v.s. teir skulduikki bæði varðveita sínaskattaskipan og fáa fullanskattalætta.

Tað skal sjálvsagt sigast,at víst eru tey 15% farinniður í 14,og hámarkið erlækkað kr. 500.000 til kr.

470.000. Men meira erikki hent, og eiga vit sakt-ans part av æruni fyri hes-um.

Úr 95 ára søguni hjá FF:

Bardagin fyri skattaskipaninahjá sjómonnum FF hevur í mong ár stríðst fyri eini serligari skattaskipan fyri fiskimenn.

Hetta eydnaðist í 1997, og var hetta eisini ein framúr sigur.

HHIILLMMAARR SSIIMMOONNSSEENNhilmar@dimma.fo

Tá formaðurin í fíggjarnevnd-ini hjá danska fólkatinginum,Kristian Thulesen Dahl, í fjørgjørdi viðmerking til donskusjónvarpsrásina TV2 umføroyska sjómannafrádráttin,loypti tað øði í nógvar føroy-ingar og serliga formannin í

Føroya Fiskimannafelag, ÓlaJacobsen.

Føroya Fiskimannafelag gjørdibart og stevndi TV2 inn fyriFjølmiðlaetiska Ráðið fyri athava borið villleiðandi tíðindium inntøkuviðurskiftini hjáføroyskum sjómonnum, oghetta endaði við, at TV2 máttitaka tíðindini um føroyska sjó-mannafrádráttin í seg aftur ogviðganga, at innslagið varð

gjørt á skeivum grundarlagi.Kristian Thulesen Dahl, sum

í hesum døgum er í Føroyumsaman við limum sínum ífíggjarnevndini hjá danskafólkatinginum, segði tá viðTV2,at tað ikki bar til at sendablokkstuðul til Føroya, umhann skuldi brúkast til at gevaføroyskum fiskimonnumskattalætta, sum frammanund-an vunnu nógv meiri peningenn teirra donsku starvsbrøð-ur.

Tá Dimmalætting hitti Krist-ian Thulesen Dahl á HotelHafnia, har danska sendi-nevndin hevur hildið til,spurdu vit hann, hvørja mein-ing hann hevur til hendaspurning í dag.

Grundað á skeivarupplýsingarKristian Thulesen Dahl sigur:– Eftir at innslagið var sent íTV2, má eg ásanna, at saman-beringin millum føroyskar ogdanskar fiskimenn, sum eg varblivin presenteraður fyri und-an innslagnum, var skeiv.

– Tað havi eg fingið skjal-prógvað fyri síðani.

Hann leggur dent á, at tá tíð-indini vóru grundað á skeivarupplýsingar um lønarviður-skifti hjá føroyskum fiskimonn-um, so var tað í veruleikanumikki føroyska sjómannafrá-dráttin, hann gjørdi viðmerk-ingar til í innslagnum hjá TV2.

Hann sigur seg fegnast um,at skeivleikin bleiv rættaður,og undir vitjanini í Føroyum ívikuni hevur hann eisini hittÓla Jacobsen, formann í Før-oya Fiskimannafelag.

– Eg nýtti høvið at taka íhondina á Óla og ynskja hon-um tillukku við sigrinum, held-ur Kristian Thulesen Dahl fyri.

Hevur man mistikið seg, soeigur man eisini at vera maðurnokk til at viðganga mistakið,heldur hann. Og at talan varum mistak, ivast Kristian Thule-sen Dahl ikki í.

– Tað hevur TV2 síðani inn-slagið viðgingið, og tað havieg eisini viðgingið, sigur hann.

Leggja upp fyrieftirsleipiHann heldur tó fast við, atmeiningin við blokkstuðl-inum,sum Føroyar eins væl og

onnur øki í danska ríkinumfáa, hevur til endamáls at út-javna tann ójavnan, sum er ílivistøðinum í teimum ymsuøkjunum.

Hann kallar hetta fyri atleggja upp fyri tí "eftirsleipi" íbruttotjóðarúrtøku pr. íbúgva,sum tey fátækaru økini hava ímun til tey ríkaru.

Eru ta betri økonomisk við-urskifti í Føroyum enn í Dan-mark, so gevur tað ikki mein-ing at lata blokkstuðul, heldurhann fyri.

Hann heldur tað annars ikkivera nakað skeivt í, at bæðiføroyingar og danir gera við-merkingar til viðurskifti hjáhvørjum øðrum, tí, sum hannsigur, so eigur eitt og hvørtsamstarv at byggja á álit tilhvønn annan, og tá er taðskeivt ikki at tora at gera við-merkingar og onkuntíð atfinnast at viðurskiftum hjáhvørjum øðrum.

– Tað gera føroyingar av ogá mótvegis dønum,og tað eigavit eisini at gera mótvegis før-oyingum, hóast nógvir daniraftra seg við at gera tað, sigurhann at enda.

Ynskir Ólatillukku viðsigrinumSSjjóómmaannnnaaffrrááddrrááttttuurr:: – Tá man av eini ella aðrarigrund hevur mistikið seg, so eigur man eisini aftanáat vera maður nokk til at viðganga mistakið. Formað-urin í fíggjarnevndini hjá danska fólkatinginum,Kristian Thulesen Dahl, fekk skeivar upplýsingar umføroyskar sjómenn undan innslagnum í TV2, tá hanngjørdi viðmerkingar til føroyska sjómannafrádráttin.

Úr Dimmalættingfyrst í 2005

Síða 9Nr. 379 - 23. november 2006

1942.Útróður og siglingundir krígnumNú koma vit til 1942. Tábiði eg Jens av Reyni umat skaffa mær ein kjans.Systir mín tænti hjá hon-um, so eg kom nokk sonógv inn har, tá eg gekkuppá skúla. Eg sleppi sovið Streymoynni. Einlambamaður, Sámal JákupLamhauge, førdi hana, ogbestimaður var Alfred Ol-sen í Grund í Søldarfirði.Per Højgaard, á sjómans-heiminum, var við. Taðgekk gott, vit vóru tveirtúrar í Íslandi, á Horna-fjørðinum. Eg haldi, at vitseldu 2.000 pund,i hvussuer fortjenti eg 2.000 kr.fyri hvønn túrin sumdekkari. Hetta var stórinntøka tá, so eg varundansloppin fíggjarliga.

Eg eri nú heima umsummarið. Vit áttu einstóran bát, eitt 10 manna-far, tað vóru fáir slíkir bát-ar tá. Vit róðu út hettasummarið og avreiddu áHellunum, har PeturJohannesen keypti fiskfyri Pidda, Sámal P. Peter-sen jun. í Fuglafirði. Mill-um aðrar avreiddu gjáar-menn eisini á Hellunum.Fiskurin varð so førdur tilFuglafjarðar, har hann var

umskipaður í skip, sumfóru til Bretlands við hon-um.

Eg kann nevna her, at í1940 vóru vit inni á Siglu-fjørðinum við "Isabellu",og eg kom at práta við einíslending, sum hevði einatrillu, sum opnir útróðrar-bátar verða kallaðir í Ís-landi. Hann skuldi skiftamotor og fáa sær einamerikanskan. Eg baðhann selja mær tanngamla motorin, sum varsvenskur. Sámal AndrewMidjord í Fuglafirði ar-beiddi í smiðjuni á Siglu-fjørðinum. Vit kendustvæl, og eg bað hann takamotorin heim við, tá hannkom, tí hann stóð fram-vegis í bátinum, tá eg fórhaðani. Hetta var ein

deiligur motorur, hannkallaðist Karl Erik. Hesinmotorur gjørdi sítt til, atsummarið hildnaðist sovæl.

"Karin"Á heysti 1942 var Justinesí Oyndarfirði biðin um atføra "Karin" yvir til Vest-mannaoyggjar, og eg fórvið. Har vóru bert oynd-firðingar við. Justines varskipari, og Mourits Peter-sen bestimaður. Hannhevði siglt við Justinesvið Silver Lining.Teir, sumannars vóru við, vóru um-framt meg, Petur Joensení Mórsastovu, Petur Ejdes-gaard (á Marknagili), son-ur Justines, og Frits Joen-sen. Vit høvdu sand tilbarlast, og sum vanligt táteir sýna skipið, taka teirtann smala plankan burt-ur úr síðunum.Tað høvduteir gjørt, men ikki negltnakran aftur, og tí lak honso illa. Teir høvdi riggaðhana til í Klaksvík.Tað varráðin, og eg haldi breið-fokkuna av Liljuni, sumhon var útgjørd við. Vitverða sleipaðir út umoyggjar av "Øger" hjáteimum á Seglhúsinum.Tá vit koma vestur fyriMykines, nú verður hildiðskipsráð. Hon lak so mik-

ið illa, at Justines vildi ikkieinsamallur hava ta ábyrgdí krígstíð við ongummotori.Vit tosaðu so sam-an.Vit vistu,at fóru vit innaftur, so slapp hon ikki útaftur.Tað sá eisini út sum,at tað var byrjað at frískaupp eystaneftir. So vitvóru allir samdir um athalda fram. Hann, sumskuldi hava Karina, áttiein trolara. Ætlanin var, athann skuldi sigla eystur-eftir imóti okkum. Vitskuldu sigla stytstu leiðyvir,og tað var móti Horn-inum. Tá vit eru komnirhálva leið, nú stillir av. Sotú kann ætla,hvussu hettahevur verið í ringastukrígstíð og við ongummotori. Men so frískaðihann upp eystaneftir, ogso varð breiðfokkan heys-að. Nú gekk hon sum einrøvari, so tað var skjótt, atvit komu vesturyvir. Vitmøttu bátinum, sum komímóti okkum, í Portland íMeðalandsbuktini. Menvit blivu við at sigla heilttil fjallasjógvin, áðrennhann tók okkum uppásleip.Tað var ikki neyðugtfyrr. So koma vit inn íOyggjarnar, og teir setahana beinanvegin uppásandin. Eg og Justinesfóru til Reykjavíkar nakr-

ar dagar aftaná við um-rødda báti, sum skuldionkur ørindi hagar. Hinirvóru eftir umborð, og teirarbeiddi uppá at tettaskipið, til teir fóru heim-aftur. Eg, Justines og Peturblivu eftir í Íslandi. Justi-nes fór sum skipari um-borð á "Turid",teirri slupp-ini sum var leigað tilamerikanarar.

Fór at sigla fyriamerikanararEg fekk kjans við einumíslendskum báti, "Akurey",sum sama reiðaríið átti,og sum sigldi fyri amerik-anarar á Hvalfjørðinummillum skipini í øllum tíflotanum, sum har var.Skiparin var íslendskur.Hetta var sami maður,sum fann líkið av kokk-inum á Nólsoynni, sumfórst í 1934. Kokkurin varBernhard Hendriksen,hvørs søgu vit hava greittfrá, og hvørs áhugaverdadagbók frá 1930 vit havaprentað her í blaðnum.

Vit eru inni á Hvalfjørð-inum og sigla út frá ein-um amerikanskum móður-skipi, sum var 35.000 t. tilstøddar. Øll skipini sumsigldu fyri amerikanararog bretar høvdu boyu atliggja við. Her savnaðu

amerikanarar allan flotan,áðrenn teir fóru til Bret-lands at gera innrás í Nor-mandínum í 1944. Harlógu trý slagskip inni,tvey vóru amerikansk,meðan admiralskipið varbretskt, tað kallaðist "Dukeof York".Tey amerikanskukallaðust "Alabama" og"South Dakota" eftir stat-unum av sama navni. Egvar eisini við til at føraammunitión umborð áslagskip.Har var ein dokk,har eisini vóru kavbátar.Tað var eisini hópur avtangum á landi, og teirvóru eisini á annan háttvæl útgjørdur. Høvdu teirtørv á tí, kundu teir geramjørka, so einki skuldisíggjast. Undirvatnsbumb-ur var eg við til at føra íland og eisini onkrankampbil, men teir vilduikki brúka spælið til tað.Tað hevur kanska veriðov vandamikið, um okk-urt hendi. Hetta lætti sumrímiligt er ikki um.

"Akurey" var ein báturuppá 100 tons av teimumgomlu norsku línubát-unum. Nú er tað, at teirstríðast við at fáa einadjúpvatnsbumbu uppáland.Amerikanararnir sóugott út, men teir vóru ikkiserliga sterkir, og teir klár-aðu tað ikki.Men tað, sumteir ikki kláraðu, tað klár-aði skiparin einsamallur.Tað vóru ræðuligar kreft-ir, sum hann hevði.

Vit førdu eisini torpedo-ir, tað passaðu tvær eftirdekkinum. Hóast hesavandafulla last vóru vitongantíð ræddir fyri, at altfór í luftina. Her merktisteinki til týskararnar. Taðhevur verið ov langt atflúgva hjá teimum, og taðvarð eisini girt so fyri, atfremmandir kavbátarsluppu ikki inn. Hesargirðingar vóru opnaðarhvørja ferð, vit komu ogfóru.Eg plagdi at vera um-borð á móðurskipinum íbiograf. Hetta var seraspennandi. Minnist eina-ferð vit gingu tvørtur umein kavbát fyri at sleppaumborð. Tað var eitt øgi-

At taka úrblaðnum

Síðurnar 9, 10,15 og 16 erusamanhangandiog kunnu takastúr blaðnum

Samrøða við Andreas í Tarti – 5. partur:

Framhald á næstu síðu

Tríatíárini vóru vanlukkulig, og so kemur kríggiðVit fylgja framvegis lívinum til sjós hjá Andreas. Hetta er ikki minstspennandi, tá hann fer at sigla fyri amerikanarar í Íslandi undir kríg-num. Men ein serlig stórhending er í hesum tíðarskeiðnum, og tað er atAndreas giftist við Malfrid. Nú byrjar eitt heilt annað lív!

Hesin parturin er samstundis ein serlig føðingardagsheilsan til Andri-

as, sum verður 100 ár 1.desember. Vit koma ikki at kennast fyrr ennhann var 99 ár, men vit rokna okkum sum vinir kortini. Tað hevur verið atsonn frøði at hava skrivað hesa røðina frá hansara lívi, sum enn ikki erliðug. Menn sum hava verið saman við honum geva Andriasi tað allar-besta ummæli. Hann er raskur, røkin og sera góður at vera saman við.

Hedvig (1904-1934) er elst av systkjunum hjá Andriasi. Hon gift-ist við Tummas Johan Jacobsen úr Vági. Her síggja vit tey bæði.

Jákup Kristoffur hjá Gudda, Hendrik í Kinn, Hans (1905-1957),beiggi Andrias og aftanfyri John hjá Gudda.

Síða 10 Nr. 379 - 23. november 2006

ligt oyðsl hjá amerikanar-unum. Teir førdu vørumillum land og skip áflakum. Nógv av tí var altslag av frukt. Súrepli ogappilsinir vóru úr Kali-fornia. Teir plagdu atblaka til okkara, tá teirlossaðu, og tað sum láeftir í lastini, tað áttu vit.Eina ferð førdu vit vøruumborð til russarar, sumjú vórðu hjálptir av ameri-kanarum móti týskarum.Minnist einaferð, at teirlossaðu sjálvir, tá var taðleykur, teir førdu umborð.Teir ótu tað, eins og viteta súrepli.

Einaferð vórðu førdartunnur við eggjapulvur.Tær brotnaðu, og taðblivu dungar bæði í lastiniog á dekkinum.Teir lemp-aðu tað fyri borð, meðanvit royndu at koyra eittsindur í biskuitkassar atnýta til pannukøkur. Eghevði ein kassa í land tilsystir mína, sum búði íReykjavík. Hetta var eittkvett, tí tað kostaði nógv-ar pengar.

Eg var á Hvalfjørðinumtað veðrið, tá "Gracie" for-listi við sjey monnum fyrstí 1943. Tað var merkiligt,at tað vóru bert tvey skipmillum londini tá, hitt var"Loytnanturin", tí vanligavóru tey nógv fleiri.Veðr-ið var forferdiligt.Vit lóguí lívd inni á Hvalfjørð-inum.

Vanlukka við"Tormóð"Tað var so ússaligt undirkrígnum í Íslandi. Teirhøvdu ein passagerbátsum sigldi frá vesturland-inum til Reykjavík. Hannkallaðist "Tormóður", varbygdur í Onglandi í 1919úr eik og hevði 150 hest-ar dampmaskinu.Hann varkeyptur til Íslands í 1939og brúktur sum driftarieftir sild. Í 1942 var hannkeyptur til Bildudal, og táhøvdu teir sett ein stóranmotor, 240 hk Lister, íhann.

"Tórmóður" kom avBildudali í hesi somu ódn-ini 18/2 1943. Hann fór atleka, men hann hevðisamband við Reykjavíkalla tíðina. Eg haldi, at taðvóru 31 fólk umborð,herav var manningin 7.Har vóru kvinnur ogbørn, tey flestu úr Bildu-dali. Tað lógu armeraðirtrolarar inni á Reykjavík,og teir hættu sær ikki út,so ringt var veðrið. Bátur-in náddi inn móti Skagen,tá var stutt eftir til Kefla-víkar,og har funnu teir líkog vrakpetti. Hetta varsyrgiligt. "Tórmóður" varannars eitt líknandi skipsum "Mary Margreth".

Vit vóru komnir frámóðurskipinum, menkundu ikki leggja at boy-uni, so ringt var veðrið, so

vit máttu bert liggja ogandøva.

Edvin Thomsen, nólsoy-ingur í Havn, kemur soyvir at føra "Thurid" ístaðin fyri Justines. Edvinvar ein skilamaður. Hannhevði verið skipari á"Sannu", tá hon var íAmerika og hevði eisiniverið sensorur við sjó-mansskúlan í Havn.

Við "Thurid" hevði eingamal trolaraskipari veriðbestimaður. Justines hevðibara latið hendan gamlarátt,hóast hon gekk undirføroyskum flaggi.

Eg varð so biðin um atkoma við "Turid" sumbestimaður og játtaði. Eghevði gingið á skipara-skúla veturin 1932-33.Jens Pauli í Dali var skúla-stjóri og hevði stýrimenn-inar, men Jógvan hjáMikkjali hevði skiparar-nar.

Captain JohnsonEdvin hevði gott sam-band við tann ovasta áhernaðarskrivtovuni. Teir

kallaðu hann CaptainJohnson.Teir báðir høvdudagligt samband. Johnsonhevði við allar tropparnarsum komu úr Amerika atgera.

Men tað áhugaverdavar, at hann var føroying-ur,nevniliga Vilhelm Joen-sen, og Joensen er so bliv-ið til Johnson. Pápi hans-ara var Johan, vanliga kall-aður Grønlands Johan,ættaður úr Bø. Hanngjørdist í 1890 kolonibe-stýrari fyri Norðurgrøn-land. Tey búðu 12 ár íUmanak, og tá tey komuheimaftur, búsettust tey íChristinesminde í Rætt-ará. Sum eitt minni umtíðina í Grønlandi stendurenn eitt stórt hvalakjálka-bein og gleivar um veginfrá portrinum og niðan tilhúsini. Jóhann doyðilongu í 1907, og frá 1908til 1934 hevði kona hans-ara Amalia privatskúla íhúsinum.

Amalia var systir SørenMüller,kendur frá Müllerspakkhúsi. Vilhelm er so

uppvaksin í Grønlandi,oghann tosaði danskt. Hanner føddur í 1891, so hannhevur verið um 50 áragamal tá.

Vilhelm hevði við allartropparnar sum komu úrAmerika at gera.Hann for-taldi sína lívssøgu fyri Ed-vin, og hon hevur veriðspennandi. Men Edvinfortaldi so mikið fyri mær,at Vilhelm hevði verið soleingi burtur úr Føroyum,at tey hildu hann veradeyðan. Hann er farinungur úr Føroyum, og taðer sera lítið ið vit vita umhansara lív síðan tá.Aftaná at Villi var deyðurfekk ættin í Føroyum teybrøv, sum hann fekk úrFøroyum. Hesi eru seraáhugaverd, tí tey lýsa vællívið í Havn um hesa tíð-ina. Brøvini eru fyrst ogfremst frá mammuni meneisini frá beiggjunum. Taðtykist sum at hann er far-in úr Føroyum umleið1910, og at hann hevurverið við einum skipi,sum kallast "Viking". Tað

tykist eisini sum at ættinheima hevur frætt fráhonum at byrja við. M.a.vistu hon, at hann skuldikoma koma Vladivostokeystast í Ruslandi. Menbrævaskiftið tykist at verasteðgað nokk so skjótt.Longu í 1911 skrivarmamman, at hon vónaðiat tað var leti og ikki

sjúka, sum var orsøkin til,at hon einki frætti fráhonum.

Men hann sigldi soundir fyrra heimsbardagayviri í Amerika sum kap-tainur. Hann ætlaði sær atkoma heim eftir tannheimsbardagan,men hannmisti alt, sum hann átti.Tað er eingin sum veithví. So mátti hann fort-seta út aftur at sigla ogsigldi sum skipari um-borð á ferðamannaskipi.Eg sá hann ofta, hann varreyður í andliti. Hann viðí innrásini í Frankaríki D-dagin, 4. juni 1944, harhann stjórnaði øllumsleipibátunum á innrásar-strondini.

Sum sagt hildu fólkhann vera deyðan, tí eing-in hevði frætt frá honumso leingi. Men einaferðfrættir Høgni Mohr í skúl-anum frá einum lærara, athann hevði ein beiggja íAmerika, sum kendi Vil-helm. Hetta fekk pápahansara Kjartan at setaseg í samband við hann,teir vóru skyldmenn, ogVilhelm fær tá at vita, atmamman framvegis er álívi. Eina ferð fyrst undirkrígnum kemur ein ameri-kanskur destroyari í Nóls-oyarfjørð. Bátur verðursettur á sjógv og leggur atvið einum ferðamanna.Tá

Framhald á síðu 15

Malfrid, Andrias saman við elstu dótrini Bjarnhild, f. 1944.

Ættin hjá Andriasog MalfridBørn:AA.. Bjarnhild Sunnveig, f. 12.11.1944, er gift við

Jens Lundblad, f. 12.01.1945 í Danmark.Teybúgva í Havn.

BB.. Amy Sólrun, f. 1.6. 1947, er gift við KristianMartin Eliassen, f. 18.10.1947 í Leirvík, hartey búgva. Barn:11.. Annfríð Joan, f. 27.06.1977, er gift við Jan

Hermann Hansen, f. 1972 í Rituvík, hartey búgva.Tey eiga eina dóttur:Amy f.21.04.2004.

CC.. John Erling, 23.11.1948-28.09.1994, vargiftur við Turið Olsen, f. 21.07 1955 á Skála,har tey búsettust og fingu 4 børn. Áðrenntað átti hann ein son. Børnini eru:11.. Jack Petersen, f. 1.3.1971, býr á Eiði og er

giftur við Rosmari Jacobsen, f. 1976 íNólsoy.Tey eiga børnini: Ingrid f.30.01.1995,Aron f. 30.05.1998 og Jennyf. 31.05.2001.

22.. Siri Andrea Andreassen, f. 4.5 1980.33.. Haldis Fríðbjørg Johnsdóttir, f. 26.06.

1981, býr saman við Kenneth f.26.10.1978.Tey eiga døturnar:ArinuNathaliu f. 18.08.2003 og Daniu Turið f.9.12.2005.

44.. Maud Fríða Johnsdóttir, f. 29.03.198555.. Sonni Oddbjørn Johnsson, f. 15.05.1993.

DD.. Sigtór, f. 26.07.1950, giftist við EydnuPoulsen úr Elduvík.Tey fingu 3 børn:11.. Jógvan Andreas Andreassen, f.

28.11.1980.22.. Sunnrid, f. 15.07.1984, d. 13.05.1985.33.. Sunnleif Allan, f. 7.4. 1986.

EE.. Hallur, f. 4.12.1961, er ógiftur og býr íOyndarfirði. Hann eigur sonin MagnusOlsen, f. 18.5.1988, sum býr í Havn.

Systkini í Tarti 1985. AAffttaannffyyrrii,, systrarnar: Maria, Mathilda, Johanna, Olivia, Kala og Lina.FFrreemmsstt,, brøðurnir:Andrias, Siegfred, Poli og Arne.

Flakavinnuni tørvar ar-beiðsmegi. Serliga er stór-ur tørvur á reinskerarum,og hetta ávirkar í stóranmun framleiðsluorkuna ávirkjunum, skrivar Vinnu-húsið á heimasíðuni. Ífarnu viku skipaði FøroyaRáfiskakeyparafelag fyritiltaki, har Granskingar-depilin fyri Økismenninglegði fram frágreiðing,sum gjørd er at lýsa støð-una, flakavirkini eru kom-in í.

Hendan dagin kommillum annað fram, athetta helst bert er byrjan-in til eitt rák, sum fleiri árhevur verið í grannalond-unum. Reinskerarar eru

týdningarmikil arbeiðs-megi, og tað hevur stórantýdning, at virkini hava at-gongd til bestu tøku ar-beiðsmegina til hetta øki.

Tí vil vinnan hava út-lendingar til landið, sumhava áhugað í at arbeiða ívinnuni og sum koma

hendan vegin at vinnasær pening. Londini rund-an um okkum hava lagtlandamørkini niður ogarbeiðsmegin kann ferð-ast frítt, og har eru Føroy-ar eftirbátur, so tað stend-ur eftirí, sigur Vinnuhús-ið.

Síða 11Nr. 379 - 23. november 2006

Flakavinnuni tørvar arbeiðsmegi– vil hava útlendingar

Sum vit hava greitt frá í undanfarnum bløðum er heilt fitt av aling íÍsrael, millum annað í kibbutsinai Maagan Michael. Her síggja vitein av alihyljunum.

Sambært eini grein í vís-undaliga tíðarritinum "Sci-ence" er havið tómt fyrifisk um 50 ár.

Í eini grein frá BBS, harein altjóða granskarabólk-ur frá ymiskum gransk-ingarstovnum runt um íheiminum hevur gjørteina stóra kanning, sumer almannakunngørd í tíð-arritinum "Science", verð-ur ein sera álvarslig myndteknað av framtíðini. Sagtverður, at um ikki fiski-vinnutjóðirnar byrja attaka í álvara signalini frá

havinum, so er haviðtómt innan 2050, verðursagt í greinini.

Um vit ikki broyta mát-an, vit handfara á saman-spæli millum djórasløginií havinum, sum er einsamanhangandi vistskip-an, fer havið at tømast fyrisjómat, sigur Steve Palum-bi frá Standford Universit-etinum í Kalifornia. StevePalumbi grundgevur fyrisjónarmiðinum soleiðis:· Í 2003 vóru 29% av

heimsins fiskastovnumminkaðir til meira enn

10% av upprunaligustøddini

· Størri skip og betritøkni hevur ikki gjørttað lættari at fiska. Saml-aða veiðan er minka 13% frá 1994 til 2003

· Lívfrøðiliga margfeldier minni, og seinastu200 árini eru 40 % atsløgunum vekk.

Granskarnar mæla til, ateinasti háttur at loysatrupulleikan er at friðahavøkir.Kelda: www.kyst.no og Science

Tíðarritið "Science":

Havið er tómt um 50 år

Tað gamla Nazaret liggur íeini fjallalíð, og har búgva56.000 fólk, sum øll eruarabarar. Av hesum eruum 70% muslimar og rest-in kristin, og tað havanógv av teimum verið ímong ættarlið.

Skamt við Nazaret ligg-ur býurin Nasaret Illit,sum er ein skjótt vaksandijødiskur býur við um42.000 íbúgvum.

Tað gamla Nazaret ersjálvsagt nógv merkt avsíni forsøgu. Ein partur avhenni er eisini, at árini100-200 var her eitt lítiljødakristin samkoma viðeini kirkju, sum líktist einisynagogu. Her eru nógvarstásiligar kirkjur. Tanntýdningarmesta av hesumer Boðanarkirkjan, sumhevur eina buldruta søgueins og nógv onnur líkn-andi støð í Ísrael og Pale-stina.

Á møti í NazaretÍ Nazaret hevur Svenningav Lofti, eins og í Betle-

hem, síni fólk, sum hannhevur samband við. Mill-um hesi er ein arabiskbrøðrasamkoma, og áskránni var eisini luttøkaá møti sunnumorgun 8.oktober.

Hetta var, eins og sonógv annað, sera áhuga-vert. Samkoman var í ein-um bygningi, sum sá út tilat vera rættiliga nýggjur.Men samkoman var lítil,og hendan dagin mundimeirilutin á møtinum veraføroyingar. Møtið mundilíkjast nakað nógv einumlíknandi møti í Føroyumvið sangi og talu. Føroy-ingarnar vórðu bodnirvælkomnir av leiðaranum,Georg Khalil, sum eisinier tann, sum stendur fyriteimum sokallaðu Emma-us bíbliuskeiðunum í Mið-eystri, har tey hava stóraundirtøku.Útboðið er stórt– heili 25 skeið. Afturathesum verða kristiligarbøkur týddar og prentað-ar á arabiskum. Nøkur avteim allarfyrstu av hesum

arabisku bíbliubræv-skeiðunum vórðuprentað í Føroyumog fíggjað av føroy-ingum.

Svenning hevði orð-ið, og Páll Poulsenhevði dagsins talu á ensk-um, og varð hon tulkað tilarabisk.

Tað vóru nokkso nógvbørn á møtinum, og fleirieru við at leggjast til. Íhesi samkomuni verða smá-børn ikki doypt, men teyverða signað. Tað ungaparið, Nuha og Shawel,høvdu fingið ein lítla dótt-ir fyri bert trimum vikumsíðan. Hon eitur Lydia ogeigur eina eitt sindurstørri systir, sum eiturPhoebe, stak fittar gentur.Lydia varð signað undirmøtinum, og her luttókSvenning eisini, og vitynskja henni og hennaraeina bjarta framtíð.

Aftaná bjóðaði samkom-an til morgunmatar. Taðvar ikki spart. Vit finguarabiskan mat, og var

hetta ein tann besti bitin áferðini.

Hittu Shawel og NuhaVit prátaðu við Shawel(Saul) og Nuha, sum erusera dámlig fólk. Hann er33 ár, meðan hon erseinnapartin í tjúgunum.Nuha dugur heilt vælenskt. Tað kann verðanevnt, at arabarar í Ísraeleru málsliga nakað taðsama fyri sum føroyingar.Fyrst læra teir seg sjálv-sagt sítt egna mál. Afturathesum læra teir hebraiskt.Tað ber illa til at liva íÍsrael, um ein ikki dugurhebraiskt. Hinvegin kunnujødar væl klára seg uttanat duga arabiskt. Hetta er

eins og hjá dønum í Før-oyum.

Afturat hesum læra teyenskt í skúlanum. Shaweldugdi ikki nógv av ensk-um. Hann er nevniligaegypti. Hann kemur fráeini kristnari familju í ein-um býi sum eitur El-Meniaí Egyptalandi. Hann eigur5 brøður og tvær systrar.Pápin er leiðari í einiPrestbyretanskari kirkju.

Tá Shawel var ungur,gekk hann í eini koptisk-ari kirkju, sum er tanngamla, stóra og nærumeinaráðandi kristna kirkj-an í Egyptalandi.Har lærdihann gamla koptiska kirkju-málið og koptiskan sang.Nú eru kortini fleiri evan-

geliskar kirkjur í býnum,og hava tær fitta undir-tøku.

Aftaná skúlan fór Shawelí herin. Síðan mátti hann,eins og flestu ungu menn-inir í býnum, fara uttan-lands at søkja sær arbeiði.Hann fór tískil til Ammaní Jordan at arbeiða. Harmøtti hann trúgvandifólki frá eini evangeliskarisamkomu, og hann byrj-aði at koma saman viðteimum, og hann gjørdisttrúgvandi í 1997.

Hann fór tá at arbeiða áeinum bíbliuskúla í 3 ár.Har hittust tey bæði Sha-wel og Nuha, sum var áskeiði har. Tey giftust í2002.Tey búðu í Amman í

Síða 12 Nr. 379 - 23. november 2006

Hendan gamla, sum er 84 ár hevur eisini upplivaðeitt sindur av hvørjum. Men hjá einum arabara atbúgva í Ísrael er munandi betri enn alternativið.

Brøðra-samkomaní Nazaret.

Vitjan í Nazaret:

Arabiskt-føroysktvinalagÁ eini vitjan til Ísrael má ein eisini leggja leiðina um Nazaret, harJesus vaks upp. Nazaret liggur í sjálvum Ísrael, so higar er ikki sotrupult sum at koma til Betlehem.

Síða 13Nr. 379 - 23. november 2006

hálvfjórða ár, meðan teybíðaðu eftir, at Shawelskuldi fáa visum til Ísrael,har tey búsettust. Teyhøvdu einki val. Nuha erarabari, men hevur ísra-elskt pass.Tí sleppur honikki at búgva í Egypta-landi. Tí valdu tey taloysn, at hann varð ver-andi í Jordan, og hon ferð-aðist ímillum Jordan ogNazareth, til tey sluppu tilÍsraels. Hetta var serastrævið, 4 tímar í bussihvønn vegin,og tað gjørditað ikki lættari, at lítlaPhobe var við.

Men tað gekk, og teytrúgva, at tað var Harrin,sum hjálpti teimum. Atenda eydnaðist tað hjáShawel at fáa visum tilÍsrael 19. august 2005,samstundis sum hannfekk arbeiðsloyvi.

Tey arbeiða fyri Emma-us bíbliubrævskúlan. Nuhager skrivarauppgávurnarog svarar brøvum frá gent-um.Shawel svarar dreingj-um og skrivar greinir tilheimasíðuna hjá Emmaus.

Tey eru beint flutt í eininýggj hús, og vit kunnubert ynskja hesum dám-ligu hjúnum alt tað besta íframtíðini. Vit ætla eisiniframhaldandi at hava sam-band við tey.

Arabiskt valdastShawel fekk annars eittprát við tann upprunaligaegyptiska jødan Eli, sum

var okkara bussførari, ogsum er umrøddur í aðrarigrein. Sjálvt um arabiskverður roknað sum eittmál, sum hevur skriftmál-ið felags, er arabiska talu-málið ymiskt frá landi tilland. Í Egyptalandi er talu-málið eisini nokkso nógvøðrvísi, so Shawel fekkeisini tað burturúr, athann slapp at tosa síttmóðurmál!

Vit hittu eisini ta um 19ára gomlu Nussi, sum erdóttir Georg og Rose, sumer ensk.Hon skuldi fara tilJerusalem at lesa á lærd-um háskúla. Hon leturikki illa at teim sømdum,tey fáa frá ísraelsku stjórn-ini, men heldur at teykortini í summum førumeru fyri vanbýti. T.d. færhon minni almennanstudning enn hennaraskúlafelagar. Hetta kemurav teirri orsøk, at tey, sumhava verið í herinum, fáastørri stuðul enn tey, sumikki hava verið. Í Ísraeleru arabarar undantiknirherskyldu, og tí kemurhesin munur fram. Menfrá øðrum fingu vit at vita,at hóast arabarar ikki havaverjuskyldu, so kunnu teirfara sjálvbodnir. Gera teirhetta, fáa teir eisini samastudning sum aðrir. Vitspurdu eisini ta 84 áragomlu mammu GeorgeKhalil, um hvussu líviðvar í mun til fyrr, áðrennÍsrael var stovnað. Hon

svaraði aftur, at tað kundiikki sammetast, og tað varaltso nógv betri nú. Støð-an er vist tann, at arabararí Ísrael hava fylgt viðgongdini í vælferðini hjáÍsrael, meðan teir aðrastaðni enn eru í fortíðini.Tí eru arabarar í Ísraelmunandi betri fyri ennaðrar arabarar.

Ágangandi muslimarFólkini í hesi samkomulótu ikki illa at teirra sam-lívi við muslimar,men aðrastaðni frá fingu vit at vita,at uttan trupulleikar ertað ikki.

Tey flestu kristnu íNasaret eru katolikkar, ogteir standa eisini fyri teim-um flestu kirkjunum, m.a.boðanarkirkjuni, sum ertann kirkjan, sum røkkurhægst til himmals! Fyrinakað av tíð síðan høvdumuslimar sett í seg, at teirskuldu byggja eina moské,sum var enn hægri. Hes-um vóru tey kristnu serahart ímóti. Hetta kundibert verða fatað sum einprovokatión, og teir løgduupp til myndugleikarnarat fáa steðgað hesi ætlan.Myndugleikarnir viljahelst ikki blandast uppíslíkar trætur, men teirhava so roynt semju í mál-inum.Tað hevur ikki ging-ist betri enn væl, og tað erikki meira hent enn.Ímeðan hava muslimarsett upp tjald skamt frá

kirkjuni at hava sínar bøn-ir í.Hetta sigur bert nakaðum, hvussu áganganditrúgvandi muslimarkunnu vera.

Í býnum er eisini einNasaret Village, sum lýsir,hvussu gerandislívið hev-ur verið á Jesu døgum,men har er ikki opiðsunnudag, tískil sóu vitikki hetta.

Undir øllum umstøðumvar vitjanin í Nasaretminnilig, ikki minst tí taðkundi komast í sambandvið fólk har. Helst hevurvitjanin eisini verið minni-lig fyri hesi fólkini, tí teyhava havt gestir frá einumlandi, sum neyvan sæst áteirra landkorti.

Lítla Lydia verður signað.

George ynskir føroying-unum vælkomnar.

Nussi og mamman Rose, sum er ensk. Nú fer Nussitil Jerusalem at lesa.

Síða 14 Nr. 379 - 23. november 2006

Síða 15Nr. 379 - 23. november 2006

er tað Vilhelm,sum kemurat vitja mammuna, sumnú var gomul.Hann var soheima ein mánaða ella so,og tá man tað vera, athann er farin til Íslands.Eg frætti, at hann eftirkríggið fór aftur til Amer-ika, men í Føroyum frætt-ist so ikki aftur frá hon-um.

Tað er ikki nógv,sum vitannars vita um Vilhelm.Niels J.Arge skrivar í "Teirsigldu úti", at hann undankrígnum var ovasti hjáamerikanska herflotanumí New York harbour.Meðan hann var í Íslandi,hevði hann heitiðadmiralur.

Aftaná kríggið fekk Vil-helm heiðursbræv frásjálvum Truman forseta,og er hetta heiðursbrævkomið til ættina í Føroy-um.

Tað finnast eisini onkurskjøl, sum geva onkrarábendingar um hansaralív í USA. Tað er ein sjó-fartsbók, sum vísir athann er amerikanskurríkisborgari og hevur bú-stað í Kalifornia, og athann framvegis skrivarseg Joensen, hóast taðvildi fallið lættari at eitaJohnson. Í 1942 fær hannfylgjandi jólaheilsan ánorskum: "Vårt folk giraldrig tapt! I nød bliverhjertet purret og navnløsdåd bliver øvet." Hettaman hava verið hildið atvera hóskandi fyri Villa.

Vilhelm var ógiftur.Hann hevur verið ein avteimum, sum hava veriðvið at seta Føroyar á land-kortið úti í heimi. Hanndoyði í 1949.

Heim at giftastEg eri so nakrar mánaðirvið her. Eg var 8-9 mánað-ir har yviri, og eg var for-lovaður tá eg fór, so egmátti fara heim aftur, títað var farin so long tíð.Men eg fór frá einum góð-um kjansi.

Eg fór so yvir aftur, ant-in hevur tað verið viðSvínoynni ella Skálanes.Tað skal sigast, at eg for-tjenti ikki eins nógv ogteir, sum vóru uppi álandi, men eg legði ikki sonógv í tað. Tað loysti segat vera umborð, tí hervóru ongar útreiðslur. Egfekk kr. 1.000 um mánað-in við "Akurey", og 1500kr. sum bestimaður við"Turid". "Akurey" var einnorskur línubátur, sumvar komin til Íslands und-ir krígnum eftir fyrst atvera komin til Føroyar.

So komi eg heim, menfari yvir aftur um várið1943. Nú, eg eri kominyvir, fái eg kjans við "Gaapaa". Reiðarin á hesumskipi var ævintýrarin Ole

Solbjørg, sum er umrødd-ur her í blaðnum í sam-bandi við okkara røð umnorðmenn sum flýggjaðutil Føroyar undan kríg-num. Skiparin var kominfrá Noregi undir krígnumvið einum øðrum báti.Hann var sigldur uppáland við skipinum, oghann hevði eingi pappírella nakað. Tað var alt av-brent í Norðurnoregi, harhann búði.Eg var so besti-maður við tí bátinum, ogvit sigldu rutu uppáHornafjørðin frá Reykja-vík fyri eingilskmenninar.Siglt var bert við her-

monnum og vøru. Vitplagdu at fara um náttinainn í Vestmannaoyggjar-nar at sova. Skiparin legðieinki í, um báturin tóksandbotn, tí hann var sovanur við tað. Tað manhava verið gott veðurhetta summarið, tí vitsigldu mestsum runt. Mentað var munur á, sumeingilskmenninir vóruhampiligari at sigla fyrienn amerikanararnir.Eingilskmenninir vórugentlemen, meðan ameri-kanararnir vóru sera stór-ir uppá tað.Teir virdu okk-um lítið. Teir kundu gott

tørna inn í koyggjurnarhjá okkum í stivlum.

Manningin var føroying-ar og norðmenn, og eing-in íslendingur var við.

Við NormannerEg kom so heim at giftast.Vit giftust 29. september1944, og eg mundi komaheim í august. Tá eg fariyviraftur, fari eg við Skála-nes. Vit komu í Vest-mannaoyggjarnar, og egslapp tá við farti tilReykjavík. So arbeiddi egeina tíð í landi við at lossakol, tá trolararnir komu

við koli. Tað gav nógv avsær, men hetta var serastríggið. Vit búðu fleiriføroyingar í eini barakk.Men so er tað einaferð, atHassi, Hans Hansen í Mið-vági, skal føra "Normann-er". Teir høvdu akkurátsett nýggjar tangar í hanaog forstyrkt hana. Men táhann kemur til Reykjavík-ar, fær Hans blindtarms-bruna og má leggjast ásjúkrahús. Jatnagarð úrGásadali, sum var besti-maður, verður nú skipari,og eg verði biðin sumbestimaður við. Hetta er í

1945, og skipið er fult avfiski, og vit skulu niður atlanda. Skipið hevði heiltnýggir tangar. Men tá viteru mitt millum Horna-fjørðin og Føroyar, fínastaveður, nú skal meistarinskifta tanga. Hann ernakað ókunnugur, og núfær maskinan onga olju.Tað tykist, sum at tanginer tómur, so nú má skips-ráð haldast.Vit liggja har ífínasta veðri. Tað var eittlítið lot vestaneftir, so av-gjørt var at fara at sigla viðseglum. Vit sigldu inn íVestmannaflógvan, og táriggaði at starta motorin.Tá vit koma inn á Vest-manna, nú vísir tað seg, attangarnir eru fullir! Menso heppið var tað, athevði alt riggað, sum taðskuldi, høvdu vit komiðeitt samdøgur fyrr niður,og tá høvdu vit fingiðringa sølu. Ístaðin finguvit eina toppsølu, 10.000pund, ein fínur, fínur túr-ur, og eg fekk nógv burturúr. Soleiðis kann óheldgerast til held. Vit høvdufulla last av sement afturtil Íslands, og meðan vitvóru á veg til Íslands, end-aði kríggið.

Aftur at arbeiðaí ÍslandiTá vit koma til Íslands,kemur Hassi umborð aft-ur. Eg fór so aftur at ar-beiða eina tíð á landi. Vitbúðu í barakkum. Á heysti1945 kom eg so heimaftur. Tá er tað, at oynd-firðingar keypa "Sólbrún",har eg var ein partaeigari,og hvør aktia var 1.500 kr.Sólbrún var ein slupp viðbátadekki. Skipari varJákup Andreas á Mýruniúr Syðrugøtu. Vit fiskaðunógv, men tað sum oyði-legði var,at man fiskaði ovstóran part árinum til

Framhald á næstu síðu

Framhald av síðu 10

Systrarnar Olivia og Lina. 1949. Edmunda, Amy, Signy og Bjarnhild.Amy og Bjarnhild eru døtur Malfridog Andrias.

Villi sum Andreas minnist hann.

Heiðursbrævið sum Villi fekk frá Trum-an forseta.Týtt ljóðar tað nakað soleiðis:

Til tín sum fylgdi kallinum frá tínumlandi og tænti flotanum fyri at jarðleggja fíggindan fullkomiliga, gevi egtær hjartaliga tøkk frá tjóðini.Tú tók áteg eina stóra uppgávu sum kravdidirvi og sálarstyrki.Tú vísti vit og skilog dømievni, sum vóru neyðug fyri atfremja hesa uppgávu, og vit rokna fram-vegis við tínum leiðaradygdum og fyri-dømi í leiðslu av okkara landi í friði.

Síða 16 Nr. 379 - 23. november 2006

ísfisk.Farið varð til Íslandsat fiska ísfisk við snøri.Tann langi teinurin atsigla gjørdi, at fiskitíðinhvønn túrin var sera av-markað, og tí blivu fleiribummtúrar. Hetta gjørdi

eisini, at vit fóru ov seinttil saltfisk. Hann gav van-liga heilt fitt av peningi.Eg fortjenti kortini væl tá.

Eg minnist ein túr, vitkomu við fullari last av ís-fiski, men vit fóru á Klaks-

vík og flaktu fiskin og salt-aðu hann. Vit høvdu "Sól-brún" fram til 1949, tábrutu vit motorin og blivusleipaðir heim. Eg haldi,tað var um ólavsøkutíð-ina, vit fóru út av Siglu-fjørðinum. Hetta gjørdisttískil ein mislukkaður túr-ur. Sólbrún endaði hagar,hon kom frá. AlfredJohannesen í Havn ogbeiggi hansara í Miðvágikeyptu hana aftur. Menfyrst gjørdist Niels JuelArge reiðari. Teir settunýggjan motor í hana ogfóru at sigla við royðu-gróti. Hetta var í sambandvið ta framleiðslu, sum varí Nólsoy. Men hetta heltskjótt uppat aftur. HansJacob Abrahamsen varskipari eina tíð.

Aftaná tað fór eg við

"Nólsoyar Páll", sum varein av teimum nýggjutrolarunum, ið komu eftirkríggið. Hann var systir-skip til "Jóannes Paturs-son", og hesir trolararvóru roknaðir sum rætti-lig frambrot. Hesir fýrdueisini við olju í staðin fyrivið koli, og var hetta eittframúr framstig.

Men hetta gjørdist einrættiligur bummtúrur.Tannfyrsti túrurin, eg var við,var á heysti 1949 til ísfisk.Skipari var Fossaberg, sumannars var við "Tór 2", táhann varð søktur, og varein av teimum trimum,

sum komu undan við lív-inum. Hendan fyrsta túrinforvann eg bert einar kr.1.500, tað var alt. Eg varso tvey ár til saltfisk við"Nólsoyar Páll". Vit vórueisini til kongafisk. Táhevði Christian HolmJacobsen fiskaoljufabrikk-ina í Kollafirði.Vit fiskaðuá Rygginum og landaðu íKollafirði. Men stutt kannsigast, at tað gekk ikkivæl. Eg skal siga tær,hvussu tað var við for-tjenastuni.Vit vóru burturalt árið,meðan tað vanligaannars var at vera burtur í6-7 mánaðir. Eg forvann

7.000 krónur í 1950 og kr.5.000 í 1951. Hetta varlítið fyri at vera burtur altárið. Tá var eg giftur ogátti 4 børn. Men tað varliviligt umborð í mun tilonnur skip tá í tíðini."Jóannes Patursson", gjørd-ist ein tann fremsti trolar-in í landinum í mong ár,men "Nólsoyar Páll" fór avlandinum aftur. Hetta vareitt ótrúligt spell, sumHans Pauli eisini tekur til ísínum endurminningum.

Allir beiggjarnir í "rad og række". F.v. Vilhelm, Christian, Guttorm og Olaf.

Villi sum smádrongur í Grønlandi.

Foreldrini hjá Villi, Johan og Amalia.

Vilhelm í 1918.

Í teimum skjølum, sum ættinfekk heim, eftir at Wilhelm vardeyður vóru eisini brøv, sumhann hevði fingið heimanifrá.Eitt av hesum var frá beiggj-anum Guttorm, sum tá var 15ára gamal, og sum skrivar viðótrúligari vakrari handskrift.Hetta bræv er sera áhugavert.Hann var gubbi hjá GeorgLindenskov Samuelsen, oghann greiðir frá, tá hann var íbarsil á ein slíkan hátt, at einsjálvur følir seg at hava veriðvið!

TThhoorrsshhaavvnn,, ddeenn 1133//33--11991111

KKæærree VViillllee!!Endnu en Gang en Tak for depæne Prospektkort; Du kantro at de pynter svært op i Al-bummet. Jeg stod Fadder igaar til en Søn til SysselmandAndreas Samuelsen. Du vedvel nok at han er bleven Sys-selmand. Det er første Gangjeg har staaet Fadder, forudenjeg var Hr. Skaalum, Gugga ogGigga. Vi gik i Kirke Kl. 12½og kom igen Kl.1½.Da vi komfra Kirken fik vi Chokolade ogKager, da Klokken var 3.15gik vi hjem.Kl.8 blev vi budte

til Aftensmad sammen mednogle andre Personer, som jegher vil nævne: Napolion An-dreassen med Frue, SørenMüller med Frue, Jens Olsenmed Frue, Fru Skaalum, Mo'rog vi 4 som stod Fadder. Vihavde det meget gemytligt.Først da vi kom, altsaa Kl. 8aften, fik vi Fiskeboller i Sauspaa et Fad og Snitter paa paaRanden af Fadet Du kenderdet vel nok, saa fik vi Okse-steg med brunede Kartoflerog Sous og Syltetøj. Saa fik viFranskbrød og Kir og Schweiz-erost.Da vi var færdige med atspise Aftensmaden gik Vi ind iDagligstuen og passiarede.Der blev budt fine Cigarer tilHerrerne, jeg sagde selvfølge-lig Nej Tak, og Cigaretter tilDamerne,men den eneste derrøg af Damerne var Fru Skaal-um.Da vi havde siddet og pas-sieret gik jo Klokken, og daden var henved 12. fik Vi Lag-kage. Da vi havde siddet engod Time gik Vi hjem,og lagdeos i Seng. Saa var den Dag jofærdig, og Dagen efter, altsaa iDag, var Jeg saa godt tilpas,som aldrig nogen sinde før.Nu tror jeg ikke jeg kan

fortælle Dig mere om det,men der er vel ogsaa nok.

Det har i Dag været en ual-mindelig travl Dag, da for detførste "Tjaldur" losser, og fordet andet at Johs. Jacobsen ersyg. Du ved vel nok hvem deter. Han har været Kaptajn iflere Aar på "Inflenebel" og nuer han jo i Handelsforeningen,da Øster jo gik afsted. Han eraltid nede paa Broen, naar derbliver losset, saa denne Gangmaatte Sam være dernede, ogjeg maatte lave alt det somJacobsen plejer at bestille paaKontoret, og snart maatte jegvære nede og Expedere, daSam jo var væk derfra, saa Dukan tro, der har været travlt.Da nu Klokken er saa megetbliver jeg nødt til at slutte.

En Kærlig hilsen fra Dinkære Broder.

GGuuttttoorrmm RR.. JJooeennsseennii ""KKrriissttiinneessmmiinnddee""

Í barsil tá Georg L Samuelsenvarð doyptur í 1911

GeorgSamuelsen.

Hendan myndin er tikin nøkur ár seinni. Uttast til høgruer Georg, um 8 ára gamal, síðan Steingrim f.1904, framman-fyri hann Margretha f. 1913, mamman Beate og seinastTrygvi f. 1907. Myndin er frá Fornminnissavninum.

8339F061

Síða 17Nr. 379 - 23. november 2006

Jan HøjgaardToftir

Fiskimenn, ið havafingið skaða ella á einhvønn hátt stríðastvið heilsuna, hava ílanga tíð følt seg illaviðfarnar; ja fiskimennkenna seg ofta verrifyri, enn teir ringastubrotsmennirnir.

Tað verður mangantikið til, "ein skalverða sterkur fyri atvera sjúkur," her verð-ur víst til væntandiumsorgan frá almenn-ari síðu. Nógv høvduhelst kallað tað ágangfrá mynduleikum ogalmennum stovnum.Almannastovan,Trygg-ingasamband Føroyaog aðrir stovnar, havaymsar forðingar, iðkunna gera tað trubulthjá fiskimanninum atfáa tað útgjald, sumhann hevur goldið fyri.Hetta verður á fakmálirópt tekniskar forð-ingar. Slíkar forðingarkenna vit væl frá al-tjóða handli, og erutær undanførslur fyriat sleppa frá at haldagaldandi avtalur. Einforðing, sum fiskimennrenna seg í ferð eftirferð er, at teir eru ovseinir at boða frá skað-anum, teimum hevurverið fyri. Hetta hevurført við sær, at fleirifiskimenn ikki rættligahava hættað sær und-ir, at kravt teirra rættsum borgarar í hesumlandið. So kann einvelja at kalla tað einatekniska forðing ellasálarligan ágang. Úr-slitið verður tað sama,fiskimaðurin verðurvið sviðið so.

Tað er tí neyðugt, atnakað verður gjørt,um fiskimenn skulufáa nakað, sum teirbæði hava goldið fyri,

og hava uppiborið.Men ein kann ikkivænta, at tey sum varaav slíkum málum, faraat geva fiskimann-inum tað hann eigur.Millum hesi fólk, tyk-ist breið semja verðaum,at vanligur manna-rættur ikki er so um-ráðandi, tá talan er umfiskimenn. DDøømmii:: einløgfrøðingur sigur íramasta álvara, atfleiri lógarbrot, sumvórðu staðfest á Al-mannastovuni vóruí fínasta lagi. Niður-støðan hjá hesumfólkum er tann, at eittnú fiskimenn ikki eruvardir av lógini. Tí erbara eitt at gera hjáfiskimonnum, tað erat berjast fyri sínumrætti. Hesin rættur skalvinnast við at leggjatrýst á myndugleikar-nar, um neyðugt, skalflotin verða lagdur.Flotin skuldi veriðlagdur fyri fleiri árumsíðani, tí so høvdubæði myndugleikar ogreiðarar, verið noyddirat givi fiskimonnum,tað teir høvdu uppi-borið tá, og uppgávanhjá komandi formannií Fiskimannafelagnumhevði verið munandilættari nú. Men eg eriklárur til hesa upp-gávu, og gleði meg atstríðast fyri tann før-oyska fiskimannin,sumer stoltleiki Føroya.

Sjúkir fiskimenn!Brotsmenn?

Starvsfólktil bókhald

Søkt verður eftir einum fólki til bókhaldsdeild okkara íTórshavn.

Tann, ið setast skal í starvið, má hava góðan kunnleikatil bókhald og kunna arbeiða sjálvstøðugt.

Talan er um eitt fulltíðarstarv, men møguleiki er í vissanmun fyri flekstíð. Tó kann vera neyðugt at taka eitt eykatak, tá nógv er at gera.

Starvið skal setast skjótast gjørligt. Allar umsóknirverða viðgjørdar í trúnaði og skulu vera okkum í hendi íseinasta lagi mánadagin 4. desember 2006. Hjálpargrunnurin

fyri óarbeiðs-førar fiskimenn

Umsóknarbløð til grunnin fáast við at skriva til: Post-boks 2114, FO-165 Argir, ella at ringja á tlf. 31 60 89(svarar eftir arbeiðstíð) ella leggja boð á telefonsvarar-an.

Umsóknir til hjálpargrunnin mugu vera grunninum íhendi í seinasta lagi mánadagin 11. desember 2006.

Hjálpargrunnurin

Tað hevur verið róð dúg-liga uppundir, at FF viðverandi leiðslu ikki tryggj-ar fiskimonnum, at teirfáa ta løn, sum teir eiga.Hetta er sjálvsagt ikki so.

Fyrst skal sigast, at inn-tøkan hjá fiskimonnumfyrst og fremst er hýru-parturin. Her hava vit fultyvirlit yvir, hvussu taðverður avroknað.Vit fylgjavæl við, at tað verður av-roknað rætt og eisini, attað verður goldið,sum taðskal. Í førum, har reiðarinikki er førur fyri at gjalda,t.d. um skipið er endaligalagt, leggja vit eisini útfyri at stytta um bíðitíðinahjá fiskimonnum.

Annars er ásett, at fiski-menn eiga serstaka lønfyri ymiskt arbeiði, sumt.d. at landa, taka ís, ar-beiði uppá reiðskap mill-um túrar.

Her hava vit ikki møgu-leika fyri at fylgja við, ogtí mugu teir einstøku fiski-menninir eisini medvirka.

Her sigur sáttmálin:

SSttýýrriimmaaððuurriinn hheevvuurr áábbyyrrggdd--iinnaa aavv,, aatt aarrbbeeiiððii,, ssuummvveerrððuurr ggjjøørrtt uummbboorrðð,, ooggssuumm mmaannnniinnggiinn eeiigguurr sseerr--ssttaakkaa lløønn ffyyrrii,, vveerrððuurr ggiivv--iiðð uupppp ttiill rreeiiððaarrííiiðð.. UUmmttøørrvvuurr eerr áá ttíí,, vveerrððuurrhheettttaa ggjjøørrtt vviiðð hhjjáállpp ffrráááálliittiissmmaannnniinnuumm..

Um reiðaríið noktar atgjalda, eigur viðkomandifiskimaður at senda upp-gerðina til okkum, og távil FF krevja peningininn, evt. gjøgnum sakfør-ara.Tað skal verða nevnt,at við summum skipumer avtalað, at teir fáa yms-ar sømdir frá reiðarunumfyri slíkt arbeiði, og hettahava vit einki ímóti, umsemja er um tað millumpartarnar.

Við seinastu samráðing-ar fyrst í 2005 tóku vitupp spurningin um atsleppa fiskimonnum fráyvirhøvur at verða órógv-aðir av slíkum arbeiðimillum túrar, har støðgur-

in kann vera niður tilnakrar tímar. Hetta er ser-liga galdandi fyri arbeiði,sum kann gerast av øðr-um. Vit skiltu tað soleiðisá fiskimonnum, at tað varhetta, teir eins væl ynsktu.

Hetta endaði við einumsokallaðum protokollati:

33.. VViiððvv.. ttrriivvnnaaððii oogg aarr--bbeeiiððii hhjjáá mmaannnniinngg mmiilllluummttúúrraarr

VVííssaannddii ttiill ssááttttmmáállaann §§1100,, ssttkk.. 22 sskkaall lleeggggjjaassttddeennttuurr áá,, aatt ttáá sskkiippiiðð eerr ííhhaavvnn,, sskkaall mmaannnniinnggiinnóórróóggvvaasstt mmiinnsstt mmøøgguulliiggtt,,ttóó ssoolleeiiððiiss aatt nneeyyððuuggttaarrbbeeiiððii vveerrððuurr úúttiinntt..

Ísur og sáttmáli

Maskinmeistarafelagið hevur aðalfund í mars mánaða2007.

Nærri verður lýst seinni.

NevndarvalTil tess, at virknir limir, ið ikki kunnu møta á aðalfund-inum, kunnu velja við brævatkvøðu, ber til at seta framuppskot til nevndarlimir og skulu tey vera felagnumskrivliga í hendi í seinasta lagi 15. desember 2006.

Tó kunnu uppskot til nevndarlimir eisini skjótast uppá sjálvum aðalfundinum.

FormansvalÁ komandi aðalfundi verður formansval á skránni.

Uppskot til formansvalevni skulu vera nevndini íhendi áðrenn 15. desember 2006.

Nevndin

V it hava útgerðina

Flótitrol

Rækjutrol

Høvuðsskrivstova:

Bakkavegur 22530 FuglafjørðurTelefon 474 200Telefax 474 201

info@vonin.com - www.vonin.com

Botntrol

Tórshavn:

Vestara bryggja 12100 TórshavnTelefon 35 43 91Telefax 31 33 19

Snurpunótir

Annað

Aliútgerð

Fótbóltskappingfyri sjómenn

Sjómannakappingin í fótbólti verður, sum vanligt, í KÍ-høllini í Klaksvík, hósdagin 28/12-2006.

Tilmelding til teldupost: palli@cig.fo ikki seinni enn15/12-2006.

Síða 18 Nr. 379 - 23. november 2006

Jan Højgård Toftir

Tað kom mær sera dáttvið, tá eg fríggjadagin í ÚFhoyrdi Dan R.Petersen ogÓla Jacobsen tosa um for-mansvalið til Fiskimanna-felagið. Eg eri sjálvur einpartur av valinum, so umÚF livdi upp til kravið umpublic service, so skuldieg sjálvandi verið við, umhini bæði valevnini nýttu høvi til atleypa á meg. Tað gjørdi Dan R. Peter-sen, við at siga, "ein stemma fyri JanHøjgård er ein stemma fyri Óla Jacob-sen." Eg hevði ongan sum helst møgu-leika at verja meg.

Til hetta havi eg at siga, at eg í 4 árhavi gjørt meg kláran til at leiða Fiski-mannafelagið. Tá eg fekk ein skaða í2001, lovaði eg mær sjálvum og øllumfiskimonnum í Føroyum, at nú skuldieg taka um endan, og føra ein dynam-iskan politikk móti bæði kúgandi myn-dugleikum og reiðarum, so at allir

fiskimenn fingu tað, teirhøvdu uppiborið, í tænastufyri føðilandið.

Fyri mær sær tað út til, atDan R. Petersen og ÚF erufarnir í valstríð saman, ogendamálið er, at fiskimaðurinskal haldast niðri nøkur árenn. Tað hevur skapt miklaøsing millum fiskimenn, ateinasti fiskimaðurin, ið stillarupp, var útifrystur. Eg følitað, sum tað er eitt væl til-

rættislagt álop á meg persónliga.Hví ræðast mynduleikar og almennir

stovnar meg so nógv? Man tað ikkiverða tí, at eg eri tann einasti, sum havimeldað klárt út, hvat eg havi í hyggju.Eg fari at føra ein beinharðan politikk,móti bæði mynduleikum og reiðarum,meðan kontórmaðurin og lærarin,onki hava meldað út, uttan at geva val-stríðnum ein skitnan dám, við útspill-ing og nú eisini við bakbiti á ein verju-leysan mann.

Stríðið við mynduleikarnar kemur athava 3 høvðusmál.Trygd,ALS og pen-

sjón, umframt nógv annað. Stríðið viðreiðararnar er um at vinna mist rætt-indi aftur og at fáa teir at halda sátt-málar. Eg fari at seta krav um, at pro-sentini, vit hava mist orsakað avsvøvlalínu, verða givin aftur til fiski-mannin. Eg fari at krevja betri sáttmál-ar innan allar skipabólkar.Eg fari undirongum umstøðum at góðtaka, at reið-arar taka amboð umborð,eitt nú kryvji-maskinur, og lata manningina gjalda.

Trygd hjá fiskimonnum. Eg fari atskipa ein trygdargrunn til fiskimennburturav. Vit gjalda millum 22 og 25milliónir um árið í trygging, men fáasera lítið burturúr. Um vit umsitatrygdina sjálvir, fara allir fiskimenn atfáa útgjald, tá skaðar gera seg galdandi.Løgfrøðingar fara uttan iva at førafram, at heimild ikki er fyri hesum,men tað er tað, so har hava vit onki atóttast.

ALS – Her siga løgfrøðingar, at heim-ild ikki er hjá fiskimonnum at fáa út-gjald. Her fara eg so at krevja, at lóginverður broyt, so hon svarar til vanligmannarættindi, tí sum støðan er nú,

verður gjørdur munur á fiskimonnumog øðrum samfelagsbólkum.

Pensjón – Eg fara at krevja, at bæðireiðarar og mynduleikar gjalda inn íein pensjónskassa, sum skal koma øll-um fiskimonnum til góðar. Hví fari egat krevja mynduleikarnir at gjalda íkassan? Tað er tí, at fiskimenn eigamilliardir til góðar í landskassanum.Tað kemst av tí, at fiskimenn í fleiriáratíggjur hava verið tvungnir at gold-ið heimatrygging fyri fiskimenn. Hettameta fiskimenn sum eina brotsgerðmóti teimum. Her hevur lóggevandimyndugleiki valt sær ein bólk út atkúga við eykagjaldi,og tað er fiskimað-urin.Hesar pengar eiga vit til góðar,ogteir skulu vit hava.

Ná fiskimenn, hvat siga tit? Nú havatit nakað at hugsa um, ikki so? Lat okk-um nú standa saman, so skulu vit berjaalla kúgan og allan órætt niður, sumverður framdur móti okkum.

Setið tykkum í samband við meg umtað, sum liggur tykkum á hjarta, eg eritykkara maður, ein fiskimaður viðhjarta fyri fiskimonnum.

Útvarpið stuðlar Dan Petersen,meðan fiskimenn stuðla Jan Højgård

Eitt umrøtt mál seinastuárini hevur verið tøka avlivur og rogn. Tað, sum ístuttum er avgerandi fyrifiskimenn, er, um teirhalda tað vera lønandi attaka hendan partin avinnvølinum, og um úrtøk-an svarar til stríðið, ið erav hesum.

Her er tað,at trupulleik-in liggur,nevniliga at fiski-menn føla, at serliga livra-tøka er meira "møði ennføði", serliga um gingiðverður eftir reglunum við

skatting og avrokning.Royndir hava verið

gjørdar at laga hesar regl-ur til, so tær kundu skapaáhuga fyri at taka livur.M.a. er ásett í sáttmál-anum millum FF og reið-arafelagið, at fiskimennog reiðarar kunnu geraavtalur sínámillum umannað (t.v.s. betri) býtienn ásett í sáttmálanum.Hetta hevur eisini veriðgjørt í ein ávísan mun.

Politiskt var fyri nøkr-um árum gjørd ein skip-

an, so fiskimenn heldurenn skatt skuldu rindaeitt avgjald av hesi inn-tøku.Avgjaldið varð tó ovhøgt, tí kom einki burtur-úr hesi annars góðu ætl-an.

Tað hevur verið frammi,at tað skal vera neyðugt at"nýta pískin" fyri at fáafiskimenn at taka livur.Tað hevur enntá veriðuppskot á tingi um hetta.Men hesum hava vit settokkum ímóti. Við tvingslikemur í hvussu er einki

burtur úr.Síðan er tað hent, at

stórur partur av flotanumhevur fingið kryvjimask-inur, og tað slag av mask-inum, sum verða nýttar ídag, oyðileggur innvølinundir kryvjing, og verðurhetta roknað sum einforðing fyri, at livurinkann koma til sættis. Erufyrst kryvjimaskinur komn-ar, so vilja fiskimenn sjálv-andi ikki finna seg í, at tærverða tiknar burtur aftur.

Men tað er soleiðis, at

øll tøkni mennist.Ein verk-ætlan hevur verið at fáaeina kryvjimaskinu, sumikki oyðileggur innvølin.Hon finst longu í útland-inum, men er bæði dýr ogplásskrevjandi. Í Føroyumverður arbeitt við einarikryvjimaskinu, sum royn-ir at loysa hesar trupul-leikar.

Men tað heilt nýggjaeru verkætlanir, har taðber til maskinelt at skiljalivur burtur úr slógvi, eis-ini frá kryvjimaskinum.

Tað tykist, sum at hettafæst at rigga, og her havavit kanska loysnina átrupulleikanum. Er lítiðella einki stríð av livrini,skuldi eingin forðing ver-ið.

Tað skuldi verið einuppløgd uppgáva hjábæði vinnu og tí almennaat stuðla slíkum verkætl-anum, so tær í hvussu erikki stranda vegna tørv-andi fígging.

Kanska er loysn fyri framman fyri livratøku!

Undan 1971 gav sáttmál-in hjá ísfiskalínuskipum50% til manningina, mentá skuldi býtast til 2,5eykapartar. Við verandimanningartali vildi hettasvara til 42,4% til mann-ingina við javnbýti. Í mín-um fyrstu samráðingum í1971 kom parturin uppá44,5% og nakað seinniuppá 45%.

Nøkur ár seinni vilduvit stuðla uppundir, atskipini fingu egningar-maskinu, sum bæði lættium arbeiðið og kravdiminni fólk, so meira komburturúr. Í fyrsta umfarifekk egningarmaskinan

ein part, og svaraði hettatil um 3% av teimum 45.

Undir kreppuni fyrst90-unum gav at kalla hvøreinasti túrur hjá ísfiska-línubátum minstuløn, ogsvøvlalína varð roknaðsum ein møguleiki atbøta um støðuna.Tá eftir-líkaðu vit at seta mann-ingarpartin til 43%, treyt-að av, at skipini høvdusvøvlalínu.

Viðvíkjandi egningar-maskinuni varð nøkur árseinni ásett, at hon fór avóbýttum. Hetta merkti, atluttøkan hjá manninginiav hesum tiltaki fór niðurí helvt.

Nøkur ár seinni varðásett, at ein hálvur parturskuldi fara av óbýttum ogaftur seinni varð ásett, ategningarmaskinan skuldiburtur úr sáttmálanum.

Støðan í dag er tann, atmeðan parturin hjá línu-bátum í 1970 var 42,4%,er hann í dag 43% + 1%(tils. 44%), sum reiðarargjalda í eftirlønargjaldi.Tí-skil er parturin til mann-ingina framvegis størri,enn hann var, og við teirriminking í manningartal-inum, sum er úrslit avnevndu tiltøkum, ervøksturin í prosentpart-inum pr. mann enn størri.

Í sama tíðarskeið er inn-tøkutrygdin munandibatnað, og saman viðskattaskipanini hjá fiski-monnum eru fiskimennyvirhøvur, og tað sama ergaldandi fyri ísfiskalínu-skip, munandi betri fyrinú enn tá.

ÓÓllii JJaaccoobbsseenn

Egningarmaskina og svøvlalínuÍ samband við tað, sum er ført fram í bløðunum um sáttmálan hjá ísfiskalínuskipum, kann taðvera rætt at hyggja at søguligu gongdini í hesum spurningi.

Síða 19Nr. 379 - 23. november 2006

Sunnudagur5. novemberMinus 4,8 stig og stilli.Hvítt í bakka í morgun,tað er so fyrstu ferð í hes-um umfari.

Eitt týskt havrannsókn-arskip, "Walrer Herwil III",kom higar í morgun, teireru á rannsóknarferð oggranska tað, sum svimurkring Grønland. Ein toska-biologur, sum kom úrNuuk, fór út við.Hann tos-aði føroyskt, men er dani.Maðurin eitur HolgarHovgaard og hevur verið íElduvík hvørt summar,síðan hann var 13 ár.Hannsegði frá, hvussu vælhonum dámdi í Elduvík,og hvussu heilt eina-standandi fitt fólk búðihar. Hann segði, at teirskuldu kanna toskaviður-skiftini út fyri Nuuk ogeitt sindur suður.Tað verð-ur spennandi at frætta fráHolgar aftur.

6. novemberMinus 5,4 stig og stilli.Virkið her í Sisimiut klárarikki at taka ímóti so stór-ari mongd av rækjum.Taðeru komnir bátar heiltsunnan úr Narsaq at landaher. Virkið í Narsaq erafturlatið, og tá er virkið íPaamiut tað nærmasta hjáteimum, men av tí at taðer so langt at sigla hjáteimum sunnanífrá atlanda í Paamiut,so eru teirkomnir higar til Sisimiutat fiska.Tað er styttri leið áfiskifeltið hjá teimum her,og við tí prísi, teir fáa fyrirækjur, og hvat oljankostar, so er tað væl skilj-andi, um teir skulu fáaendarnar at røkka.

"Sisimiut" og "PolarPrincess" eru inni í Nuuk ídag og landa svartkalva,sum teir hava fiskað vest-uri ímóti markinum nakaðlangt norðuri. "Ocean Tig-er" er komin vesturum aft-ur; teir høvdu trý hál eyst-anfyri, men einki bar til,so teir komu aftur vestur-um at royna. Sum er skilji,so hevur fiskiskapurin ver-ið í lagi hjá teimum nú.

7. november"Manu" kom til Manitsoqat landa í morgun, teirhava 210 tons av svart-kalva inni.Teir hava royntnw fyrst á túrinum, og núí endanum vóru teir á swøkinum.Teir vóru inni 14.oktober og løgdu 212 tonsupp tann túrin.

"Louise L" kom inn atumvæla brennstoffpump-una í dag. Fiskiskapurinhjá teimum hevur veriðgóður, og nú virkar verk-smiðjan betri; teir havahavt innkoyringstrupul-leikar, men sum sagt so er

betri nú, og onkran daghava teir fingið um 1.100kilo niður av lidnari vøru.

8. november"Polar Natarnaq" kom innat landa í dag, teir havaknappa fulla last.

10. novemberMinus 4,6 stig og tjúkt íveðrinum. "Polar Timjar-miut" kom í morgun innhigar við "Polar Natarnaq",sum hevði motorskaða,uppá sleip. "Timmurin"gjørdi skjótt av, og teirskulu eftir ætlanini inn atlanda mánadagin.

Eg havi fingið ein stubba

frá einum kanadiskumtrolara,har skiparin er før-oyingur. Hann fortelur, atteir eru á svartkalvaveiðiog fiska uppi við 73,05 Nog 72,06 W, men tað verð-ur nokk ikki leingi, so farateir suðureftir, tí kuldin hev-ur ligið um –12 stig, menleygardagin vóru –18 stig.Teir hava fingið gott 30tons niður onkran dag,teimum mangla 35 tonseftir, so suðureftir.

11. novemberMinus 6,2 stig og stilli,men lot útiá. "Lómur" kominn í morgin at landa, teirhava um 90 tons inni.

13. novemberMinus 5,2 stig og kavaæl-ingur. "Polar Timjarmiut"kom inn at landa í morg-un, og teir rokna við atvera útlossaðir einaferð ínátt.

14. november–9,7 stig og lot av norðriog landnyðringi. "NanokTrawl" kom inn at millum-landa í morgun, teir havaknapt 300 tons inni. Teirhava roynt vestur ímótimarkinum og komu soinn í tað mittasta holið ogendaðu úti í Hestaskógv-inum. Teir sigla aftur íkvøld.

"Timmurin" loysti aftur íkvøld, og "Regina C" erinni í Nuuk og landar ídag, teir skifta eisini fólk,nú teir eru inni.

15. novemberMinus 12,9 stig. "Oujuko-aq", gamli "Gissur Hvíti",kom inn at landa svart-kalva, teir fiska við gørn-um her vestur úr Sisimiutog eitt sindur longri norð-ur, teir hava gott 110 tonsinni.

16. november–12,3 stig og stilli. "OcenTiger" komin at landa ímorgun, teir hava knapt400 tons inni.

"Polar Natarnaq" kominn aftur í gjár við motor-breki, men sum skilstskuldu trupulleikarnir ver-ið loystir aftur í dag.

17. novemberMinus 8,5 stig og stilli.Sermitsiaq skrivar umhendingina í september,tá hald varð lagt á "ReginuC" í Nuuk. Nú er komiðfram, at skiparin hevðieinki ólóligt gjørt, menteir funnu ein feil, sumvar, at tað stóð skrivað íloggbókina, at teir høvdu384 tons inni, men tá av-tornaði høvdu teir bara370 tons í lastini, so harvóru 14 tons, sum vóruskrivað ov nógv í logg-bókina.

"Tarsermiut" er inni íNuuk og landar í dag.

Og so var tað í dag, atPolar Fish fiskarímessanopnaði her í Sisimiut. Sumárini frammanundan settiborgarstjóri okkara, Her-man Berthelsen, messuna,og aftaná hann helt fiski-málaráðharrin, Finn Karl-sen, talu.

Sum eg havi skilt, so eru65 útstillarar, og úr Føroy-um eru so komnir 10 út-stillarar fyriuttan Vónina,sum er komin higar úrNuuk.

Útstillararnir eru Oil-wind,AWI, Menningarstov-

FelagsformansvalÍ ár er felagsformansval í Føroya Fiskimanna-felag. Um uppstilling og val sigur lóg felagsins:

Við vali av felags- og sýsluformonnum hevur hvørsókn rætt til at stilla upp ein mann. Við vali avfelagsformanni hava eisini limirnir á teimum skip-um, sum eru burtur, tá uppstillingin fer fram, rætttil at stilla upp ein mann. Maður er uppstillaðursum felagsformansevni, um 5 sóknir/skipsmann-ingar skjóta hann upp.

Valini eru loynilig og fara fram eftir reglum, sumfelagsstjórnin ásetur. Skipast skal so fyri, at limir,sum eru burtur, meðan valið fer fram, skulu havahøvi til at greiða atkvøðu.

Atkvøðuseðlarnir verða sendir grannskoðara felag-sins, sum telur atkvøðurnar upp.

Allir formenn verða valdir fyri trý ár í senn, og tekurvalskeiðið við 1. februar.

Felagsstjórnin hevur annars ásett hesar reglur fyri val:

Viðvíkjandi uppstilling:

a. Boð um uppstilling verða send sóknum ogskipum fyrst í november. Fráboðanin fer eisinifram í FF-blaðnum.

b. Seinasta freist at boða frá uppstilling er 4.desember kl. 16, og skal uppstillingin veraváttað av sóknarformanni ella álitismanni hjámanningini tá talan er um skipsmanning.

Viðvíkjandi vali:

a. Valrætt hava teir fiskimenn, sum hava goldiðlimagjald fyri 2005/2006, ella sum í 2006 erumynstraðir og verða avroknaðir eftir sáttmálamillum Føroya Reiðarafelag og FøroyaFiskimannafelag, tó skiparin undantikin.

b. Felagsskrivstovan sendir áðrenn valiðsóknarformonnunum yvirlit yvir fiskimenn viðatkvøðurætti.

c. Á atkvøðuseðlinum verða prentað nøvnini ávalevnum. Hesin skal koyrast í ein brævbjálva.Aftanfyri skal skrivast navn, bústaður,føðingardagur og seinasta skip og tíðarskeið,viðkomandi hevur verið við. Brævbjálvin skalsendast beinleiðis til grannskoðara felagsins.

d. Sóknarformenninir skipa fyri valinum, soleiðisat teir býta atkvøðuseðlarnar út til limirnar ogso vítt gjørligt heinta teir. Í sóknum, har tað avpraktiskum ella øðrum orsøkum ikki ber til atnýta hesa mannagongd, verðaatkvøðuseðlarnir sendir beinleiðis til limirnarvið postinum. Hesir senda teir beinleiðis afturtil grannskoðara felagsins.

e. Har sóknarformenninir skipa fyri valinumverður samsýningin kr. 7 pr. fiskimann viðatkvøðurætti.

f. Atkvøðuseðlarnir skulu vera grannskoðarafelagsins í hendi í seinasta lagi 30. januar.

g. Fiskimenn, sum eru burtur, meðan valið ferfram, fáa atkvøðuseðil sendandi umborð.

h. Mannagongdin við valinum verður lýst íbløðunum.

ÁlitismennReglurnar í viðtøkum FFs um álitismenn siga:

Umborð á skipum eigur manningin at velja særein álitismann, sum skal vera millummaðurmillum skipara og manning og á annan hátt veratalsmaður manningarinnar.

Álitismaðurin skipar, t.d. eftir reglum, sumfelagsstjórnin fyrisetur, fyri uppstilling og valumborð á skipum, sum ikki eru heima, meðanval fara fram.

Hetta merkir, at vit samstundis skulu havaváttan um val av álitismanni hjá manninini.

Føroyingar vóru væl umboðaðir á Polar Fishfiskarímessuni, sum var í Sisimiut nú umdagarnar. Her er básurin hjá Vónini.

Og her eru tað FJM og Skipasmiðjan, sum taka ímóti messugestum.

Her eru tveir føroyskir básar afturat.

an hjá Klaksvíkar komm-unu, FJM Runavík, Skipa-smiðjan, North AtlanticFish Fair, Petur & Petur,MP Teknik og so vóru fyriFaroe Agenty Árni Damog Maria Lava.

Her koma nakrir russ-iskir trolarar av og á.Teir,sum koma, eru leigaðir attaka ímóti fiski um summ-arið, og so hevur ein, sumeitur "Viking" fiskað svart-kalva her á okkara leið-um, og hava landað veið-ina her.Árni Dam segði,athann hevði tosað við fleiri

reiðarar á skipum, sumkoma inn í Føroyum ávegnum, og har kunnuteir geva teimum servisu.

Árni Dam, Maria Lavaog Magnus Magnussonvóru og koyrdu á hunda-sleðu í dag.Tey søgdu, attað var eitt stórt uppliv-ilsi, og man sá, at teyhøvdu fingið reyðar kjálk-ar av túrinum.

Hjá MP Teknik er eisinikomið nakað burturúr.Komið er fram, at teymøguliga fara at byrjaeina forrætning her í Sisi-

miut og koma at samar-beiða við ein handil her.

18. novemberMinus 11,5 stig og lot aveystri. "Markus" og "PolarAmaroq" eru inni í Nuukog landa í dag. Sum eghavi hoyrt, so hava bæðiskipini fulla last. "Lómur"landar í Illulissat í dag, teirhava gott 95 tons inni avísaðum rækjum.

Í dag havi eg so havtein følara úti og tosað viðPetur Jacob Jacobsen avSkipanesi, sum er leiðari á

Qalut Vónin her í Grøn-landi. Hann letur væl atog sigur, at fyri teirra við-komandi er væl komiðburturúr hesar báðar dag-arnar, og tað sama sigurJákup Sanberg Joensen,stjóri hjá Oilwind. Hannsigur, at teir hava gjørtnakrar forrætningar ogonkrar avtalur eru komn-ar í hús eisini.

Fritleif Olsen frá FJMinnan úr Runavík letureisinivæl at tí, sum komiðer burturúr her á mess-uni,og so ikki at forgloymamentanarstjóran hjá okk-ara vinarbýi Klaksvík,Dáv-ur Winther; hann er kom-in higar at vísa Klaksvíkfyri øllum teimum, sumkoma á fiskarímessuna.Harímillum hvat Klaksvíkkann bjóða skipum, sumseta kósina inn á Klaks-vík.Tað hava verið nøkurvirki, sum hava við út-flutning at gera, sum havavíst áhuga í at nýta Klaks-víkar havn.

Á AWI Boat úr Runavíkverður sagt, at har er eis-ini komið nakað burturúrhjá teimum, men um fígg-ing varð funnin, so vórufleiri møguleikar hjá AWIBoat.

Eitt, sum ein legði tilmerkis her á fiskarímess-uni, var, at tað er hørðkapping um at selja egn-ingatraktir. Á messunivóru ikki minni enn 4virki, sum vístu teirra ar-beiði fram, Oilwind úrMiðvági, so Frydendahl úrHvide Sande, Beitir úrÍslandi og at enda Mustadúr Noregi. Eitt legði egeisini til merkis, og taðvar, at tað vóru einir 3básar, sum seldu línureið-skap, garnareiðskap ogsnellureiðskap.

19. novemberMinus 7,5 stig og stilli.Taðer komið nakað av kavaniður.

Hetta er so síðsti dagur,sum Polar Fish stevnan er.

Kl. 17.00 verður alt niður-pakkað, og so hava luttak-ararnir einki annað íhøvdinum enn at hopa, atVárharra letur tað veraflúgvilíkindi í morgin, sotey kunnu koma aftur tilteirra heimstað.

Í dag vóru so nakrir aðr-ir luttakarar og koyrduvið hundasleðu, og teim-um dámdu eisini væl – ogteir høvdu eisini reyðarkjálkar, tá teir komu aftur!

At enda vil eg takkateimum føroyingum, sumvóru her í Sisimiut. Taðvar ónáttúrliga stuttligtog hugnaligt at hava viðtykkum at gera. Eittsindur av látri fingu viteisini fram, og tað fær einikki skaða av.Takk fyri øllsomul!

Síða 20 Nr. 379 - 23. november 2006

KKæærraa uumm mmaannnnaaggoonnggddiinnaa íí ssaammbbaannddvviiðð kkuunnnnggeerrðð uumm aavvggrreeiiððsslluuggjjøøllddUndirritaðu vilja við hesum harðligaátala mannagongdina í samband viðomanfyri nevndu lýsing. Víst verðurtil fundarfrásøgn 1. september, haruppskotið um kunngerð um avgreið-slugjald fyri fiskiloyvi og váttan umavhending av fiskidøgum og kvotumvarð gjørd. Best sum fiskivinnuráðiðsitur á fundi hendan dagin og viðgerkunngerðina, er hon longu farin útdagin frammanundan nevniliga 31.august. T.v.s. at meðan málið verðurviðgjørt, er kunngerðin longu í gildi.Vit heita á landsstýrismálanevndinaum at viðgera málið.

Nevndin svarar soleiðis aftur:VViiððvvííkkjjaannddii kkæærruu uumm mmaannnnaaggoonnggdd ííssaammbbaannddii vviiðð kkuunnnnggeerrðð uumm aavvggrreeiiðð--sslluuggjjøølldd –– ttyykkkkaarraa jj..nnrr.. 220000660011995599

Nevndin hevur fingið svarskriv frálandsstýrismanninum í fiskivinnumál-um,dagfest 13.november 2006,til skrivfrá nevndini,dagfest 7.november 2006.

Málið varð umrøtt á fundi í lands-stýrismálanevndini í dag.

Nevndin gjørdi av at enda máliðvið at vísa landsstýrismanninum í fiski-vinnumálum á, at tað ikki tænir nøk-um endamáli at hoyra Fiskivinnuráð-ið,um ráðið ikki fær rímiligar stundirat viðgera málið.

Í skrivi til Føroya Reiðarafelag,dag-fest 5. september 2006,harmast Fiski-málaráðið eisini um, at viðgerðartíð-in í Fiskivinnuráðnum gjørdist held-ur knøpp í sambandi við hetta málið,og sigur landsstýrismaðurin, at hannvil hava hetta í huga í framtíðini.

Landsstýrismálanevndin heldur, atmannagongdir, ið m.a. áseta freistirfyri viðgerðartíðini í Fiskivinnuráð-num,høvdu kunnað tryggjað,at hoyr-ingin av Fiskivinnuráðnum til einaog hvørja tíð tænir sínum endamáli.

Kærararnir verða kunnaðir umniðurstøðuna og um, at skjølini ímálinum eru at finna á heimasíðuLøgtingsins.

Landsstýrismálanevndin:

Fiskivinnuráðið má fáamøguleika at viðgerða málSeinast í august sendu Føroya Fiskimannafelag, Føroya Reiðarafelagog Meginfelag Útróðrarmanna fylgjandi bræv til landsstýrismálanevnd-ina í samband við eina kunngerð um avgreiðslugjøld, sum fiskivinnuráð-ið fekk til ummælis, eftir at hon varð lýst:

Skála Skipasmiðja er partur av P/F Tórshavnar Skipasmiðju, har tilsamans eini 350 fólk starvast við at veita tænastur og sølu av eykalutum til skipaflotan og vinnuna á landi. Hesar tænastur fevna um stál, aluminium, timbur, máling, beding, mekaniskar tænastur, tekniska ráðgeving og beinleiðis søla. Skipasmiðjan hevur deildir í Tórshavn, á Skála, í Vestmanna og í Runavík.

Søkt verður eftir tekniskum leiðara til Skála Skipasmiðju.

StarviðSum tekniskur leiðari fært tú ábyrgdina av øllum tekniskum spurningum á skipasmiðjuni. Tekniski leiðarin hevur beinleiðis tilvísing til deildarleiðaran. Tekniski leiðarin skal vera við til at menna virkið tekniskt, styrkja verandi virksemi og finna nýggjar møguleikar fyri øktum virksemi.

Arbeiðsplássið er á Skála.

Høvuðsuppgávur- at vera tekniskt bindilið millum virkið, viðskiftafólk og myndugleikar- at leggja ætlanir fyri arbeiði og menning av virkinum- at vera formonnum og starvsfólki ein rágevi í tekniskum spurningum- at leiða tilboðsrokning og gera metingar av arbeiðum - bæði fíggjarliga og hvat viðvíkur tíð.

FørleikarVit rokna við, at tú:- ert maskinverkfrøðingur og/ella hevur víðkað maskinmeistaraprógv- hevur góð samskiftis- og samstarvsevni

Tekniskur leiðari

- hevur evni at greina tekniskar trupulleikar, viðgera møguleikar til loysnir og ert førur fyri at taka avgerðir- dugir væl at málbera teg á føroyskum, skandinaviskum og enskum máli - bæði skrivliga og munnliga.

Vit bjóðaEitt sjálvstøðugt arbeiði við góðum møguleikum fyri persónligari menning. Løn, trygging og eftirløn eftir nærri avtalu partanna millum.

Skrivlig umsókn við upplýsingum um útbúgving og royndir skal sendast til:

Skála SkipasmiðjuFO-480 Skála

Att.: Dánjal Andreasen, deildarleiðari,

og verða okkum í hendi í seinasta lagi 27. november 2006.

Nærri upplýsingar fáast hjá Dánjal Andreasen, telefon +298 50 11 66 ella danjal.andreasen@faroeyard.fo

Allar umsóknir verða viðgjørdar í trúnaði.

Skála Skipasmiðja480 Skála

Tel +298 30 11 60Fax +298 30 11 61info@faroeyard.fowww.faroeyard.fo

Menningarstovan hjá Klaksvíkar kommunu hevði eisini ein bás, sum sá út tilat verða væl vitjaður.

Kandidat fyrilestur áFróðskaparsetrinumFríggjadagin 24. november kl. 15 heldur HerleifMarni Hammer i kandidatfyrilestur sum enda-liga próvtøku til cand.phil heiti í søgu.

Fyrilesturin hevur heitið: "Mentanir møtast íloyndum. Føroyskir fiskimenn og grønlending-ar í tíðini 1925-1940".

Fyrilesturin verður í Loftstovuni á Føroya-málsdeildini og byrjar stundisliga klokkan 15.

Síða 21Nr. 379 - 23. november 2006

Lars Jespersen

Fjórða statsvaldið, tíðinda-flutningurin í skrift ogtalu, er rættiliga bersøgin,tá tað ræður um at ávirkaalmennu hugsanina, mót-takaran av tíðindunum.

Fesk dømi um slíkt eru,millum nógv onnur, leysa-tíðindini um stóra brugdu-livur, – at olja var funnin áleitiøkinum, ið kallastBrugdan.Tíðindini høvduvið sær, at kursurin ápartabrøvum beinan veg-in fóru beint uppeftir. Tátað so vísti seg, at brugd-an hevði skrumpilivur, fórkursurin øvugtan veg.

Annað dømið er flog-vanlukkan á Stord, tá tíð-indaflutningurin mest snúðiseg um at bera óváttaðiog niðurbrótandi tíðindi,heldur enn at frøast um,at hóast alt var væl slopp-ið, og at fleiri brøgd vóruframd í sambandi við van-lukkuna.

Soleiðis tykist tíðinda-flutningurin vera í dag, til-vitað ella óvitað, men íseinra førinum kundi taðgivið almenninginum,lurt-aranum ella lesaranum, tafatan, at flogfarið, tað van-liga nýtir til flutning mill-um lond, er ótrygt. Tó ereinki vunnið, við tað, atkappingingarneytin hevurjúst sama slag av flogfari.

Tíðindini eltast tó hvørtum annað, tí samstundisog fjølmiðlarnir taka uppí saman aftur, at ferða-fólkatalið um flogvøllin íVágum hevur sett met,boða teir eisini frá, at ein-skiljingin av Atlantic Air-ways er útsett orsakað aváðurnevnda óhappi. Ikkinevna teir, at tað lutvíst erav teirra ávum.

Saddam Hussein er vorð-in dømdur frá lívinumboða fjølmiðlarnir frá, ogmaðurin skal í gálgan.Einki hava vit tó frætt, umendin verður úr sissal ellahampi. Vónandi heldurhann, men eg skal tó ikkilasta fjølmiðlunum, umendin brestur ella um Sad-dam sleppur at sita í fanga-tippi restina av ævi síni.

Hetta var inngangur míntil eitt heilt annað mál,men ein maður kallaðistBrockmann!

Seinastu dagarnar havavit frætt, at fólk ikki fæstat arbeiða í flaka- og fiski-vinnuni á landi, og at tey,ið eru í vinnuni, mæla sín-um egnu frá at koma ívinnuna. Aftur í hesumføri gera fjølmiðlarnir eittnoða av eini hespu, iðhevur meira uppi á sær,enn fjølmiðlarnir duga atbera fram. Soleiðis sumtíðindi berast, seta teyvinnuna í verri ljós,og taðtænir ongum endamáli.

Sigast kann tó, at úrdrátt-urin í tíðindunum er eittúrslit av eini kanning, iðDepilin fyri økismenninghevur gjørt, men úrdrátt-urin kann ivaleyst hand-farast á fleiri háttum.

Tá eg vaks upp í Havn ífimmtiárunum búðu bert18% av landsins íbúgvumí Havn, og arbeiðsplássinivóru ikki tey nógvu. Eyst-ara bryggja var eitt, harmenn savnaðust, tá taðfrættist at Tjaldrið ellaDrotningin kom.Tó máttufleiri teirra heim aftur tilkonuna sum av torvheið-um, og boða frá, at einkioyrað var at fáa hesa vik-una. Kundi henda, at "Ari-zona", "Elsa S" ella annaðskip kom við stykkjagóðsiog tá lá betri fyri, helstum Balslev ella Timbur-handilin skuldi hava se-ment, tí tað gekk upp áakkord. Hetta vóru loss-ingarmenninir, men ung-dómurin nýtti hvørt høv-ið í frítíðini, at sleppa uppí part.

Á Vestaru bryggju varannað lag. Kjartan hevðiskipasmiðjuna, hevði gottfólk og menti gott fólk,men eitt annað var, sumkallaðist Bacalao. Har ar-beiddi man í fiski, man ar-beiddi fiskin,og tað gjørd-ist eitt stórt arbeiðspláss,ið gav fólki í Havn betriliviumstøður, gav teimeina inntøku.

Bacalao hevði eisini tørvá kvikum hondum, ogstokkarnir, ið møguligahøvdu gingið kvikir, vórulagdir, og konurnar tókuleiðina út á Vestaru bryggjaat fáa sær lønt arbeiði.Hetta var eitt frambrot,bæði fyri samfelagið ogkvinnuna. Men tað varikki júst væl dámt av al-mennu áskoðanini,ið fram-vegis helt fast um,at pláss-ið hjá kvinnuni var heimið,meðan maðurin legði inn.

Skjótt var, at slíkt ar-beiði fekk ringt orð á seg.Tað bleiv sett niður á fólk,ið ikki kundu finna særannað arbeiði enn á Baca-lao. At arbeiða í kulda,vatni og ikki minni í lukti,og haraftrat bera fiskalukt-in við sær út um geilarnarí Havn eftir arbeiðslok.

Hóast arbeiðsumstøður-nar á virkinum síðani erunógv broyttar, sum mun-urin millum nátt og dag,helt hesin hugburðurmanna millum sær langtfram í seksti-sjeytiárini.Orsakað av tørvandi kunn-ing livir sami hugburðurivaleyst framvegis væl í dag,ikki bert á Vestaru bryggju,men kring landið alt.

Áður enn hildið verðurfram, skal eg ikki gloyma,at um somu tíð var eisini

stórt virksemi á Tunnu-virkinum.

Eitt skarvslop skal til atkoma fram til árið 2006,men hugburðurin til atvinna sær inntøku á flaka-og fiskavirkjum er fram-vegis vánaligur, tó eru or-søkirnar øðrvísi enn fyrifimmti árum síðani.

Tá var tú leysur av skúl-anum eftir sjey ára skúla-gongd, og vildi tú til víð-ari tað bókliga, skuldi tútil eina upptøkuroynd, ogvar kanska ein av teimhepnu. Um ikki, var ein-asti møguleikin at fara ítímalønta vinnu ella ímeistaralæru.Tað bar væltil í Havn, útboðið varrættiliga stórt og ungdóms-árgangirnir avmarkaðir.

Í dag er ungdómsfjøld-in stór,níggju til tíggju áraskúlagongd, rættur til atsleppa inn á eina mið-námsútbúgving, og taðvið løn/stuðli, um ein erfarin um tey átjan árini.

Nú vinnan rópar var-skó, at henni tørvar ar-beiðsfólk, eigur hon sjálvstóran lut í trupulleik-anum. Fyri tað fyrsta hev-ur hon ikki dugað atmarknaðarført seg sumeitt gott arbeiðspláss, iðkann eggja fólki at takavið starvi á flaka- og fiska-virki. Vinnan hevur latiðstaðið til, tá neiligar um-talur hava verið frammi.Sjálvt tá stjórin fyri Vinnu-húsið førdi fram, at fólkiðinnan vinnuna skaptu ovlítið, hoyrdist einki fráteim, ið rópa eftir fleiri avslíkum fólki.

Annað er, at tá hesisomu fólk í dagligari taluverða kallað ófaklærd, eruniðurbólkað, skapar eisiniein neiligan hugburð, tímong av teim, ið arbeiðainnan vinnuna føla segsterk fakliga, tey duga síniting væl og kanska væl tað.

Aftrat neiliga orðinumófaklærd er láglønt fólk,og hóast stjórin á FøroyaFiskavirking sigur, at taðer ósatt, um fólkið arbeið-ir fimm dagar um vikuna,slepst ikki undan, at løniner lág í mun til, hvat eitthúsarhald krevur av inn-tøku.

Ein tímaløn upp á kr.100,80 røkkur ikki langt,og dettur ein arbeiðsdag-ur burtur í millum orsakaav rávørutroti,má arbeiðs-takarin sjálvur hefta fyrimissin. Detta fleiri dagurburtur, fáa summi upp til40% styrk frá Fiskavirkis-skipanini, meðan onnureinki oyra fáa. Skjótt er, atpengar mangla í heima,og trupult er at vinnamissin innaftur.

Tímalønin er eftir sátt-málanum,ein ásett minsta-

løn, men hví verður ikkiboðið hægri løn, um taðstendur á at fáa fólk, kannein spyrja.Tann missur, iðvirkini eru fyri orsaka avmanglandi arbeiðsorku,vildi verið vunnin fleirfald-aður inn aftur, um hægriløn hevði lokkað fleiri fólktil arbeiðis, og arbeiðs-setningurin bleiv náddur.

Aðrar vinnur kappastum fólkið og bjóða lønirvæl oman fyri sáttmálan,og vinnur í grannalond-unum draga fólk úr Før-oyum við munabetri til-boðum, – og eftir sita vitvið lítlum og ongum.

Nakað heilt annað er, atarbeiðsfólkið verður ovlítið virðismett, men taðeru tó fyritøkur, ið havalofta hugtakinum HumanResource Management, –at fólkið er eitt tilfeingi,og tað stórt. Tað ræðurum at koppa byttuna á

høvdið, at fólkið er til fyrivirkið, og ikki øvugt.

Við hugtakinum HRMverður ikki longur barahugsað um stempulklokk-una og avrik, men heldurat fara væl um tilfeingið,ið fólkið er,og veita tí góð-ar umstøður, bæði í trivn-aði og sosialt. Tá vinnurvirkið íløguna fleirfalt aftur,øllum pørtum til gagns.Tað er bara hugflogið hjáeini virkisleiðslu, ið setirmark fyri nýtsluni av HRM,men roynið tað!

Eftir hálva øld er "havn-arfólkið" vorðið 40% avlandsins íbúgvum,og hvønnmorgun koma fólk í tús-undatali til Havnar at vinnasær inntøkuna. Tá skuldiikki staðið á at fingið fólktil "Bacalao",heldur at virk-ini úti um landið bertsíggja í afturpartin á teim,ið fara til Havnar hvønnmorgun. Men tað sigst, at

so er ikki, tí framvegis erufólk skrásett arbeiðsleys,har virkjunum tørvar ar-beiðsmegi.

Tí ræður um hjá virkj-unum at skapa eina lokku-boppu, ið veruliga munar!

Niðurstøða mín er, attann umtalan, ið flaka- ogfiskavirkini fáa í fjølmiðl-unum í stóran mun er nei-lig,og tað mugu leiðslurnartaka upp og fáa broytt.

At enda eitt lítið prikaftrat til fjølmiðlarnar. Fyrinøkrum árum síðani fyltimaður 100 ár, og Útvarp-ið segði frá, at maðurinvar rættiliga birgur. Hannvar frammi viðhvørt, ann-ars lá hann fyri tað mestaí songini. – Ja, hvar aðra-staðni?

Eisini var einaferð boð-að frá eini vanlukku, harminst eitt fólk hevði latiðlív. – Kundi tað veriðminni?

Bacalao

Hetta er manning á "Gunhild" frá 1920. Vit kennafýra mans. Tann høgi maðurin í aftasta rað við full-skeggi, har húgvan kemur uppum stýrhústakið, erJóan Jakku hjá Selatrað Jóhannes, í Skopun. Næst-ur honum mótvegis vinstru eru Klæmint á Syðradali

og Julius á Syðradali.Nr. 4 frá høgru í miðraðnum er Stranda Jógvan.

Hann hevur kasjett. Kennast fólk við hinar, vilja vitfegin frætta.

Síða 22 Nr. 379 - 23. november 2006

Maðurin í miðjuni erOtto Brimheim, sumsigldi við Smirli á yngriárum.

Spurningurin er ummaðurin t.v. kann veraConrad Skaale.

JJoohhnn SS.. MMyyllllhhaammaarr

GGUUÐÐSSOORRÐÐ

"Flyt ikki avgomul markaskjal,sum fedrar tínir hava sett"

Orðtøkini 22, 28

Tað liggur til ungfólk at vilja broyta gamlar sið-venjur.Tey ungu síggja jú við nýggjum og øðr-vísi eygum, og sjón teirra sær ofta betrið tað, iðeinki gagn er í longur.Vit eiga at fegnast um, attey yngru hava dirvi og áræði at taka ymiskarspurningar upp til metingar, tí um tað ongantíðhendir, kunnu vit lættliga stívna í formum, ogtað í formun, sum ikki hava Guðs orð aftan fyriseg.

Men eins og tað er satt og vist, at okkurt ikki ergott, bara tí tað er gamalt, er tað eisini satt, attað ikki nýtist at vera ringt,bara tí tað er gamalt.Tað kann jú eisini vera, at orsøkin til at tað heltso leingi var hon, at onkur dygd var í tí.Tí eigavit ongantíð at tveita nakað burtur, fyrr enn vitgjølla hava kannað, hvat tað er. Vit leggja ikkimerki til øll virði bara við at skeita at teimumeitt bil.Til tíðir kunnu virði vera inni í, sum vitikki síggja uttaná.

Tá ið høvundin av orðtøkunum ræður okkumtil, at vit ikki skulu flyta tey markaskjal, sumfedrar okkara hava sett, so býr stórur vísdómuraftanfyri orð hansara.Hann eigur ta eyðmýkt, iðvirðir verkið hjá øðrum.Vit eru ikki teir fyrstu,sum møta á arbeiðsplássinum. Onnur vóru heráðrenn vit,og vit eiga at vera takksom fyri, at vitikki hvørja ferð, eitt nýtt ættarlið kemur til,verða noydd at byrja á berum.Tann Guð, ið villæra okkum øll tað kynstur at liva lívið rætt,hevur havt onnur í skúla áðrenn okkum, og taðer stór hjálp fyri okkum, at vit kunnu byggjavíðari á tað, sum Guð lærdi tey.Amen!

Flyt ikki gomul mørk

Gamlar myndir 3350F03246

Eykaaðalfundur íStarvsmanna-

felagnumBoðað verður til eykaaðalfundar í Starvsmannafelag-num mikukvøldi 6. desember 2006, kl. 19.00 í hølumfelgasins J.H. Schrøtersgøta 9, Tórshavn.

Skráin fyri eykaaðalfundin:Uppskot um lógarbroyting

Limir, sum vilja hava uppskot til lógarbroyting á eyka-aðalfundinum, mugu senda nevndini hesi í seinastalagi mikudagin 29. november 2006.

Starvsmannafelagið

Síða 23Nr. 379 - 23. november 2006

SSuuððuurr oogg nnoorrððÁÁllmmaannaakkkkiinn uummbboorrððEEyysstt oogg vveessttÁÁllmmaannaakkkkiinn eerr bbeesstt

Nú eer ÁÁlmanakkin2007 kkomin– ffæst uumalt llandið

Ein kanning hjá bransju-felagnum Dansk Fisk vís-ir, at fiskavirkini seta fleiriútlendingar í starv ennaðrar vinnugreinar. Sein-astu 10 árini er tali av út-lendingum trífalda.

Fiskavirkir eru ikki mill-um størstu vinnugreinar íDanmark. Tilsaman ar-beiða umleið 5400 fólk ávirkjum, sum fáast viðfiskavørur.

Hinvegin arbeiða mun-andi fleiri útlendingar áhesum virkjum enn íflestum vinnugreinum. Ídag hava knapt 500 út-lendingar starv innanfiskaídnað, og hetta merk-

ir at umleið 9% av ar-beiðsmegini er útlending-ar ella tilflytarar. Hetta erein trífalding í mun til støð-una fyri 10 árum síðani.

Hetta merkir eisini, atnógv fleiri útlendingar lut-falsliga arbeiða á fiska-virkjum,enn á øðrum virkj-um innan ídnaðarfram-leiðslu. Í miðal hava virkirinnan ídnaðarframleiðslu3% av útlendingum. Umhugt verður at almennumstarvsfólki, er tali avstarvsfólki av útlendskumuppruna bert 2%.

Bransjufelagið hevurtosað við nakrar av fyri-tøkunum um stóra tali av

útlendingum og royndir-nar við hesum. Eitt avvirkjunum er RahbekfiskA/S í Fredericia, sum sein-astu árini hevur sett eittstórt tal av útlendingum.Framleiðslustjórin Thor-kild Nissen sigur, at teirraroyndir eru góðar. "Taðhevur ikki verið ein tilvit-að gongd, at vit eru farineftir útlendingum. Vithava bara valt tey bestu -fólk við rætta førleik-anum til hetta starvi. Ogtað hevur víst seg at veriðútlendingar." sigur Thor-kild Nissen.

(Kelda: DI Business)

Donsku fiskavirkiniseta flest útlendingar

Øll londini vóru samd umøll málini. 25. ársfundurinhjá NEAFC, sum var ísíðstu viku, var so væleydnaður, at í summumfjølmiðlum verður tosaðum ein søguligan fund. –Størri samstarvsvilji er núenn fyrr, sigur Kjartan

Hoydal, stjóri í NEAFC,sum er væl nøgdur viðársfundin.

NEAFC umsitur fiski-skapin í landnyrðings-partinum av Atlantshav-inum. Í NEAFC eru Dan-mark fyri Føroyar ogGrønland, ES, Ísland,

Norra og Russland.Eftir seks ár sum for-

maður í NEAFC leggurEinar Lemche úr Dan-mark frá sær,og íslending-urin Stefán Ásmundssontekur við á nýggjárinum.

Full semja um øll málini á25. ársfundinum hjá NEAFC

Síða 24 Nr. 379 - 23. november 2006

Læknavísund:Ein enskur lækni sigur:

"Læknavísundin í Ong-landi er so framkomin, atvit kunnu taka heilan úreinum persóni, seta heil-an í ein annan persón, oglongu 6 vikur seinni erseinni persónurin tilreið-ar at søkja sær arbeiði."

Ein týskur lækni sigur:"Tað er einki – vit kunnutaka heilan úr einumpersóni og seta heilan íein annan persón, oglongu aftaná 4 vikur, erseinni persónurin tilreið-ar at fara í kríggj."

Ein amerikanskur læknisigur: "Tit eru so laaangtaftanfyri okkum. Vit havajúst tikið ein mann uttanheila, og sett hann í HvítuHúsini, og nú søkir helvtinav tjóðini arbeiði, og hinhelvtin ger seg tilreiðar atfara í kríggj!"

*****

Óheppið"Eg havi brotið beini ásama staðið tríggjar ferð-ir."

"So skilji eg ikki hví túikki heldur teg vekk hað-ani!"

*****

Millum vinir"Eg hoyrdi at vermóðir tíndoyði herfyri."

"Ja, hon doyði fyri ein-um mána síðani."

"Náh, bleiv hon sojarðað ella kremerað?"

"Bæði! Vit tordu ikki attaka nakrar kjansir..."

*****

Lærdómur!Lærumeistarin við lær-lingin:

"Tað fyrsta, sum tú skaltlæra er: Tú lyftir motor-lúkuna upp, hyggur niðurá motorin, ristur við høvd-inum og sigur: – Hettasær ikki gott út!"

Ein av teimum trúgvu vin-unum hjá FF-blaðnum er84 ára gamli Sverri Mort-ensen á Argjum. Hannhevur við fleiri høvi latiðokkum virðismikið tilfar. Í2004 høvdu vit í fleiribløðum hansara frásøgnum, tá hann var við"Ananu" í 1935 og 1936.Fyrst róðu teir út í Grøn-landi, og síðan fóru teir íheimssigling so langtburtur sum til India.Seinni høvdu vit eina frá-

søgn um abba Sverra, sumkallaðist Palli. Fyrr í árhøvdu vit frásøgnina hjáSverra um søguna hjáArgjum.

Ættin hjá Sverra er stór.Hann er sonur Rakul ogMortan Mortensen. Mort-an var skipari á "Nýggja-berg" undir krígnum. Taðvar ein av teimum stóruvanlukkunum í bardaga-árunum, tá hetta skiphvarv við allari manning-ini, sum taldi 21.

Mortan og Rakul áttu12 børn, so her er talanum eina sera stóra ætt.Sum aðrar ættir skiparhenda ættin eisini fyriættarsamkomum. Ein stór-ur partur av ættini er íDanmark.Tí varð avrátt, atættarsamkoman í ár skul-di haldast í Danmark.Hettaavmarkaði luttakaratalið,men tey vóru kortini 40,sum hittust 9. og 10.september á Langeland,har tey hugnaðu sær óført.

Sverri var komin úr Før-oyum.Tað var tískil hann,sum skuldi greiða danskapartinum av ættini frásøguna um Argjaættini íFøroyum. Hon er stór ogher er nógv at fara um.Men tað mundi vera nógmikið, at tey hildu seg tilsína egnu ættargrein.

Men her kom FF-blaðiðSverra til hjálpar. Um-framt at FF-blaðið við við-komandi tilfarinum varðbýtt út, varð tað eisini

sligið uppá veggin, so taðkundi greiðast nærri frátí, sum hevði áhuga.

Ættin hevur eisini einaheimasíðu sum kallast:wwwwww..aarrggiirr..bbllooggssppoott..ccoomm

Her ber til at fáa nærri frá-greiðing um ættina oghesa ættarstevnu. Her ereisini ein frágreiðing fráSverra sjálvum um ættar-stevnuna.

Mortensenættarstevna íDanmark við FF-blaðnum

Hesi eru tey Mortensenfólk av Argjum, sum eru savnað á Langeland. Sverri situr í fremsta rað við stavi.

Á vegginum var FF-blaðið uppsligið, so ættarfólkimi m.a. kundu kunna seg um tann partin av okkara sjóvinnusøgu, sum snúði segum "Ananu" við hennara 160 mans stóru manning.

Vitja eisini heimasíðuna: www.fiskimannafelag.fo